Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam

Transcriptie

1 Gegevens voorblad OntwerpOnderzoek Paper 2 Naam auteur(s) Drs. N. Kuijper Vakgebied Wiskunde Titel Onderwerp Opleiding Digitale bijles voor wiskunde in klas 3HAVO Kan digitale bijles met behulp van de leerresultaten van slecht presterende leerlingen in klas 3HAVO verbeteren? Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Doelgroep Sleuteltermen HAVO, Bovenbouw, Voortgezet onderwijs Digitale bijles, differentiatie, personaliseren, self-efficacy, wiskunde, 3HAVO Links Bibliografische referentie Kuijper, N. (2015). Digitale bijles voor wiskunde in klas 3HAVO. Amsterdam: Interfacultaire Lerarenopleiding Universiteit van Amsterdam Studentnummer Beoordelaars Mevr. Dr. R. Dekker en dhr. Dr. D.R. Pik Datum 24 Maart 2015

2 1. Samenvatting Paper 1 In klas 3HAVO van het Comenius College in Hilversum, haalt ca 25% van de leerlingen categorisch een onvoldoende voor de repetities; ondanks extra aandacht en extra aanmoedigingen in de les blijven de resultaten laag. Ik zou graag een verandering willen introduceren om het leerresultaat en het leergedrag te verbeteren. Als verandering heb ik gekozen voor het tijdelijk inzetten van digitale bijles door middel van het platform van Voor de behandeling van twee hoofdstukken zal naast het boek ook gebruikt gemaakt gaan worden van dit platform. Hoofdpunten van mijn ontwerphypothese zijn: Directe feedback na elke oefening Gepersonaliseerd aanbod van oefenopgaven Spelelementen Voor twee repetities zullen de resultaten van de leerlingen uit de doelgroep vergeleken worden met resultaten van de 25 % slechtst scorende leerlingen uit de drie parallelklassen, die geen gebruik maken van dit platform en die als controlegroep dienen. Met betrekking tot het meten van de verandering van het leergedrag wordt het instrument Learner Report ingezet. 2. Ontwerphypothese en ontwerpregels Mijn ontwerphypothese luidt: Het volgen van digitale bijles bij bevordert de leerprestaties en het leergedrag van leerlingen voor het vak wiskunde in klas 3HAVO. En meer in detail: Indien ik het groepje van de 25% slechtst presterende leerlingen van de derde klas van het havo de mogelijkheid biedt om voor een achttal weken de beschikking te hebben over een digitale bijlesomgeving, zoals aangeboden op dan zal dit zowel een positieve bijdrage leveren aan de leerresultaten (lees: het cijfer) alsook aan het leergedrag. Dit laatste door een verbetering van de self-efficacy of zelfeffectiviteit. Dit begrip zal in paper 3 uitvoerig worden beschreven en toegelicht.

3 Mijn ontwerpregels zijn: Aan een selecte groep leerlingen wordt extra ondersteuning aangeboden middels digitale bijles o Leerstof en opgaven worden gepersonaliseerd aangeboden en zijn afhankelijk van de leerprestaties en van de vorderingen van de leerling o Er zit een spelelement in verwerkt om de leerling extra te motiveren de oefeningen te maken en om ze ook zo goed mogelijk te maken. o Feedback aan de leerling geven vormt een integraal onderdeel van het platform van Mijn succescriteria voor dit ontwerponderzoek zijn: Leerresultaat: minimaal 0.5 punt toename in de verandering van het gemiddelde cijfer voor de interventiegroep voor de repetities over Hoofdstuk 8 en 10 vergeleken met de verandering van het gemiddelde cijfer voor deze twee repetities voor de 25% slechtst presterende leerlingen van de drie parallelklassen, die als controlegroep dienen. Als referenties voor de verandering van de gemiddelde cijfers voor beide groepen wordt het gemiddelde cijfer voor de eerste zeven repetities gebruikt. Leergedrag: een verbetering van de self-efficacy indicator (nader te omschrijven in Paper 3)

4 3. Lesopzet en lesstructuur Hieronder wordt een overzicht gegeven van een aantal voorbereidende werkzaamheden en van de uitvoering van de eerste vier lessen met daarin verweven onderdelen van lesplannen en handvatten voor docenten. Een en ander staat in chronologische volgorde vermeld, hoewel sommige onderdelen parallel worden uitgevoerd. Voorbeelden van digitaal bijlesmateriaal staan in paragraaf 6. Informeren van sectie-en afdelingsleider Het onderwerp van mijn ontwerponderzoek was nog niet eerder door de sectie wiskunde onderzocht en ik kreeg direct bijval voor het initiatief. Ook de afdelingsleider van de HAVO ondersteunde mijn plan ten volle en hij kijkt reikhalzend uit naar het resultaat van het onderzoek (de cijfers voor wiskunde op de HAVO CE en SE liggen namelijk onder het landelijk gemiddelde). Tevens had ik zijn (met voornaam: Gert ) goedkeuring nodig voor de mail naar de ouders/verzorgers met een aankondiging van het experiment Begin mail aan Gert ==== Beste Gert, Voor mijn eerste graads wiskunde opleiding moet ik een herontwerp van een serie lessen doen (het herontwerp kan zowel vanuit een probleem alsook vanuit een wens komen...) en ik heb daarbij het volgende plan bedacht (dit plan is op hooofdlijnen al door mijn opleiding akkoord bevonden): Ik wil met de 9 slechtst presterende lln van 3H4 voor het vak wiskunde een experiment gaan doen door ze een 8 weken lang gratis toegang te geven tot een digitale bijles omgeving genaamd Dit platform bestaat iets langer dan 1 jaar; ca 20,000 lln doen er nu aan mee; is met wiskunde begonnen ( helaas met Getal & Ruimte, maar ze bieden voor het experiment extra stof aan ivm ons gebruik van Moderne Wiskunde)), biedt de leerstof gedifferentieerd en gepersonaliseerd aan met spelelement middels het verkrijgen van sterren bij een bepaald resultaat In deze 8 weken staan een tweetal hoofstukken in de planning, te weten: "de abc-formule" en "bijzondere lijnen in driehoeken". De leerlingen willen graag meewerken aan dit experiment - ook zij zien dat ze maar steeds een laag cijfer halen; het gemiddelde van deze 9 lln is een 5.2 Met het experiment wil ik de resultaten van de twee komende REP's vergelijken met die van de afgelopen 7 REP's en hoop een verbetering te zien van hopelijk gemiddeld meer dan 1 punt en eventueel vergelijken met de groep laagst scorende lln van de parallel 3H-klassen. Hiernaast wil ik een zogenaamd Learner Report afnemen met vragen, die te maken hebben met het hebben van minder angst voor het maken van oefenopgaven en meer zelfvertrouwen voor het vak wiskunde etc... Volgende week maandagmiddag om uur komen mensen van Slimleren BV bij ons op school om de lln instructie en uitleg te geven. Ik wil nu de ouders/verzorgers van de 9 lln een korte mail sturen - met de tekst zoals hieronder - graag je feedback of ik dit zo kan versturen Einde tekst van de mail aan de Gert

5 Bepalen van doelgroep In de laatste les voor de repetitie heeft de aankondiging van het experiment met het plaform plaatsgevonden. Daarbij heb ik aan de kandidaten voor de doelgroep eerst mondeling gevraagd of ze hier interesse voor hadden. De doelgroep bestaat uit de acht slechtst presterende leerlingen aangevuld met een tweetal leerlingen, die de zogenaamde LOOT (Landelijke Onderwijs Organisatie Topsport)-status bij ons op school hebben. Ca 8% van onze leerlingen beoefenen een of andere vorm van topsport van voetbal, tennis, zeilen, rugby etc.... Hiervoor zijn ze soms op bepaalde dagen of in bepaalde lessen afwezig. Ze missen dus de reguliere lessen en voor hen is een digitale omgeving plaats en tijdsonafhankelijk een uitkomst om gemiste zaken in te halen of bij te spijkeren. De acht eerder genoemde lerlingen hebben een gemiddeld cijfer voor de afgelopen zeven repetities van 5,3. De twee LOOT-leerlingen hebben een gemiddeld cijfer van 6,6. Ik heb de kinderen van de doelgroep gevraaagd het aan hun ouders/verzorgers te vertellen en hen aan te kondigen, dat zij allemaal nog per mail zouden worden geïnformeerd. Afstemming met de mensen achter slimleren.nl Het contact met de mensen van slimleren.nl verliep heel snel en erg soepel. Zij waren zeer geïnteresseerd in mijn onderzoek en ik was op zoek naar een geschikt platform voor mijn digitale bijles. Vanwege de planning van het OO1- onderdeel heb ik besloten om het hoofdstuk ABC-Formule (hoofdstuk 8) en een hoofdstuk 10 Bijzondere lijnen in een driehoek te kiezen. De hoofdstukken zijn qua stof en qua moeilijkheidsgraad totaal verschillend van aard. Mijn ervaring bij een klas 3VWO met de ABC-formule had me geleerd, dat een groot gedeelte van de leerlingen uit klas 3VWO heel erg veel moeite had met dit onderdeel. De repetitie werd zeer slecht gemaakt ca 40% onvoldoendes en voor andere repetities nagenoeg geen. Alhoewel de website van slimleren.nl suggereert, dat je zowel kunt oefenen met opgaven uit de methode Getal & Ruimte (G&R) alsook uit de methode Moderne Wiskunde (MW), bleek dit niet het geval te zijn. Ik heb de content uit MW-Editie 10 voor de betreffende twee hoofdstukken aan slimleren.nl overhandigd en zij hebben op basis van de onderwerpen, die daarin naar voren komen een zo goed als mogelijk passende set oefenopgaven met bijbehorende teksten en uitleg etc. geprepareerd. In overleg werd op maandagmiddag 9 oktober in een extra uur voor de groep van acht leerlingen een zogenaamde kick-off sessie bij ons op school georganiseerd. Aan slimleren.nl was voor de tien leerlingen een mailadres doorgegeven, opdat zij op 9 maart j.l. tijdens de kickoff-sessie direct zouden kunnen inloggen en aan de slag zouden kunnen gaan Mail vanuit slimleren.nl aan mij Hoi Niko, Heb je onderzoek opzet bekeken en ziet er goed uit! Wij hebben vandaag voor jou en de leerlingen een 'eigen boek' gecreëerd waarin de 2 hoofdstukken en de daarbij horende paragrafen en theorieën staan. Je leerlingen zullen dan, net zoals de andere leerlingen die hun hele boek zien, de hoofdstukken zien die jullie gaan behandelen. Zo hebben ze goed overzicht van wat ze hebben gedaan en wat wel en niet goed ging en hoeven ze niet naar de juiste onderwerpen te zoeken.

6 Ik zal maandag aan de leerlingen uitleggen wat Slimleren is en hoe het werkt. Als er computers beschikbaar zijn zal ik ze allemaal laten inloggen en laten zien hoe ze kunnen oefenen. Ook zal ik uitleggen dat binnenkort diagnostische toetsing en het switchen in niveau online komt en dat ze meer aanpassingen tijdens de periode van 8 weken kunnen verwachten. Verder zou ik met jou maandag nog even willen overleggen over wat een goede werkstructuur is om het maximale resultaat te bereiken, hierover hebben we namelijk aardig wat feedback gehad van docenten. Denk bijvoorbeeld aan: - Slimleren wekelijks met de leerlingen in het PC lokaal gebruiken - Slimleren als huiswerk opgeven - Ervoor zorgen dat de leerlingen de slecht gemaakte onderwerpen meerdere keren herhalen en ze daar extra ondersteuning / uitleg geven - De leerlingen diagnostische toetsen laten oefenen voor het toets moment - De leerlingen blijven adviseren in het gebruik (de vragen goed en rustig doorlezen, bij een fout antwoord de uitwerking goed lezen, lastige onderwerpen herhalen of niveau lager herhalen, etc.) Tijdens de periode van 8 weken lijkt het me goed om wekelijks contact te hebben om te kijken of we jou en de leerlingen kunnen ondersteunen en ervoor zorg te dragen dat alles goed verloopt. Wij hopen uiteraard ook op goede resultaten van het onderzoek! Zou jij mij tbv de aanmelding van de leerlingen de adressen kunnen sturen van de leerlingen en hun voornamen? Daarnaast ontvang ik graag het rooster / de planning van de lessen Einde van mail vanuit slimleren.nl aan mij Informatie aan de ouders/verzorgers van de leerlingen van de doelgroep Na goedkeuring vanuit de afdelingsleider HAVO voor de concept tekst voor de mail aan de ouders/verzorgers is deze op 3 maart j.l. verzonden Begin van mail aan ouders/verzorgers Beste ouder/verzorger van... Misschien heeft u het al van uw dochter/zoon gehoord, dat we haar/hem hebben uitgenodigd voor het deelnemen aan een experiment voor het vak wiskunde door middel van het volgen van bijles via het platform We denken hiermee de resultaten voor de komende twee repetities te kunnen verbeteren en tevens hopen we dat haar/zijn motivatie voor het vak wiskunde toeneemt. Het experiment gaat ca 8 weken duren, tot het begin van de mei-vakantie. Er zijn voor u geen kosten verbonden aan het experiment, maar we vragen u wel om er op toe te zien, dat uw dochter/zoon de tijd vrijmaakt en ook werkelijk besteedt aan het maken van de oefeningen en opgaven behorende bij de onderwerpen uit het boek. Volgende week maandag 9 oktober van uur uur vindt er op school een uitleg en instructie plaats door mensen van Slimleren BV. Direct er na worden de leerlingen verwacht ermee aan de slag te kunnen gaan. Ik dank u voor uw ondersteuning en voor vragen of opmerkingen vraag ik u vriendelijk om contact te willen opnemen met n.kuijper@comeniusnet.nl of voor dringende zaken even te bellen met Met dank en met een enthousiaste groet van N. Kuijper Docent Wiskunde Einde mail aan ouders/verzorgers Enkele ouders reageerden direct erg enthousiast met een kort bedankmailtje.

7 De eerste les van hoofdstuk 8, maandag 9 maart 2-e uur. Onderdelen van de les (Ebbens & Ettekoven, 2013a) Lesdoel Doelgroepslimleren.nl Introductie H8 en project slimleren.nl Overige leerlingen Introductie van H8 en voorkomen van jaloezie bij de niet-doelgroep Lesinhoud Overzicht schetsen Overzicht schetsen Korte introductie les Slimleren leerlingen in Overige leerlingen in de een aparte rij plaatsen andere twee rijen Melding maken van het cijfer voor de repetitie - geen bespreking ivm inhalers Aandachtsrichter nieuwe stof en korte introductie van slimleren.nl Korte uitleg theorie plus een voorbeeld en stel het lesdoel vast Zelfwerkzaamheid van de leerlingen Controle of lesdoel is bereikt Huiswerk opgeven Samenvatting Toepassing in bouw en in economie. Even slimleren.nl op beamer Uitleg, theorie en voorbeelden bij theorie in het boek goed laten oefenenen plus opgaven uit boek Alleen of met z n tweeën Controle door rondlopen 2 onderwerpen van Voorkennis platform Aansporing om voor volgende les laptops of tablet mee te nemen en om goed te gaan oefenen Toepassing in bouw en in economie. Even slimleren.nl op beamer Een paar opgaven uit het boek van de paragraaf Voorkennis maken Alleen of met z n tweeën Controle door rondlopen Opgaven (even nummers) van de Voorkennis in het boek Aansporing voor het maken van de opgaven tijdens de les; huiswerk opgeven Einde les Bij deur gedag zeggen Bij deur gedag zeggen Kickoff-sessie - slimleren.nl met hulp van vertegenwoordigers vanuit slimleren.nl 9 maart uur De leerlingen waren ruim voor de afgesproken tijd aanwezig in het lokaal, waar permanent een achttiental laptops staan opgesteld. Kenmerkend voor de gehele sessie was het grote enthousiasme van de leerlingen. Dit was zo goed, dat ze eigenlijk nog door hadden willen gaan na de afgesproken 60 minuten, hetgeen in een reguliere les nooit voorkomt. Aan de orde zijn gekomen:

8 Inlogprocedure Overzicht slimleren.nl in vogelvlucht met daarbij: o Slimleren.nl gedeelte voor ons project en de structuur van het digitale hoofdstuk in analogie met die uit het boek. o Uitleg van de verschillende vormen van feedback op de antwoorden van de oefenopdrachten middels korte en uitgebreide uitleg en eventueel ook door middel van een toelichting op video o Uitleg over het spelelement met de sterren en de verschillende levels. o Aankondiging van te nieuwe zaken in de komende twee weken zoals een D (diagnostische toets) en het automatisch switchen van het moeilijkheidsniveau van de oefenopdrachten op basis van de door de leerling gemaakte vorderingen (dus een vorm van personalisering in een online-omgeving) Mijn taak was faciliterend en ondersteunend naar de drie mensen van slimleren.nl toe. Verder een aanmoedigende rol naar de doelgroep van acht leerlingen. Vervolgens hebben slimleren.nl en ik afgesproken om tenminste wekelijks contact met elkaar te hebben. Verder gaf slimleren.nl nog een aantal tips mee, die zij hadden verzameld op basis van hun ervaringen met andere scholen, te weten: Slimleren wekelijks met de leerlingen in het PC lokaal gebruiken Slimleren als huiswerk opgeven Ervoor zorgen dat de leerlingen de slecht gemaakte onderwerpen meerdere keren herhalen en ze daar extra ondersteuning/uitleg geven De leerlingen diagnostische toetsen laten oefenen voor het toets moment (indien beschikbaar in platform) De leerlingen blijven adviseren in het gebruik (de vragen goed en rustig doorlezen, bij een fout antwoord de uitwerking goed lezen, lastige onderwerpen herhalen of niveau lager herhalen (indien beschikbaar), etc.) En verder adviseerde men mij: Een competitie element erin brengen door een prijs uit te loven voor de leerling, die per week de meeste punten scoort. Een groeps-whatsapp aanmaken voor een snelle communicatie met de leerlingen. Zie voor een korte geschiedenis van teksten over de Groeps WhatsApp, paragraaf 9. Eerste les met slimleren.nl laptops mee

9 De doelgroep met slimleren.nl leerlingen had als opdracht gekregen om flink te gaan oefenen en zich vertrouwd te maken met het platform slimleren.nl door het oefenen van tenminste twee onderwerpen van de paragraaf Voorkennis. In de tweede les van hoofdstuk 8, woensdag 11 maart 3-e uur. Onderdelen van de les (Ebbens & Ettekoven, 2013a) Lesdoel Lesinhoud Korte terugblik op vorige les Check huiswerk gemaakt en nog vragen? Verzamel feedback en bespreek huiswerkproblemen Korte uitleg theorie plus een voorbeeld en stel het lesdoel vast Zelfwerkzaamheid van de leerlingen Controle of lesdoel is bereikt Samenvatting Doelgroepslimleren.nl Check voortgang en leg focus op blended learning-omgeving ( boek, mondelinge uitleg en platform) Voorkennis haakjes wegwerken, parabolen, product, som methode Heb je geoefend? Vragen even opsparen svp Vraag naar specifieke problemen met platform en opgaven Aantekeningen laten maken Controleer aan de hand van een klein voorbeeld Opgaven uit het boek en langslopen Aansporing om te gaan oefenen; ga voor de sterren en levels Overige leerlingen Zorg voor voortgang in het maken van oefenopgaven. Zorgen dat ze niet wegdriften. Voorkennis haakjes wegwerken, parabolen, product, som methode Extra aandacht geven om niet de aandacht naar de doelgroep te laten gaan Vraag naar specifieke problemen met opgaven Aantekeningen laten maken Controleer aan de hand van een klein voorbeeld Opgaven uit het boek en langslopen Huiswerk opgeven Einde les Bij deur gaan staan Bij deur gaan staan en persoonlijk groeten Er bleken problemen te zijn met de sterkte en de dekking van het wifi-signaal in de klas, waardoor een aantal kinderen van de doelgroep hun laptop niet konden gaan gebruiken. Ik heb toen terplekke besloten om de doelgroep in de les de laptops en tablets niet te laten gebruiken, maar om dat alleen thuis te laten doen. Er ontstond toen een gemengde lesvorm, ook wel aangeduid met blended learning Hierbij is er sprake van een mengvorm van het traditionele gebruik van het papieren boek in combinatie met een online platform (Staker & Horn, 2012).

10 Het vroeg wel wat extra discipline van de leerlingen van de doelgroep en het heeft het animo in het gebruik van slimleren.nl voor korte tijd verlaagd. PS: Navraag of er gebruik gemaakt zou kunnen worden van het lokaal met de vaste laptop-aansluitingen resulteerde in een negatief antwoord. Derhalve zullen alle volgende lessen van dit experiment in deze hybride vorm moeten worden uitgevoerd. In de derde les van hoofdstuk 8, maandag 16 maart 2-e uur. Onderdelen van de les (Ebbens & Ettekoven, 2013a) Lesdoel Doelgroepslimleren.nl Overige leerlingen Zorg dat hybride vorm gaat werken en check voortgang Extra alert blijven op jaloezie op aandacht van doelgroep zonodig persoonlijke aandacht geven Lesinhoud Ontbinden in factoren Ontbinden in factoren Korte terugblik Check huiswerk gemaakt en nog vragen? Verzamel feedback en bespreek huiswerkproblemen Korte uitleg theorie plus een voorbeeld en stel het lesdoel vast Zelfwerkzaamheid van de leerlingen Heb je geoefend? Vragen even opsparen svp Vraag naar specifieke problemen met platform en opgaven Aantekeningen laten maken van gemaakte fouten Controleer aan de hand van een klein voorbeeld 15 mn stil werken. Blokje theorie+voorbeelden en Aanpak altijd goed doorlezen plus Oefenopdrachten uit het boek maken Controle of lesdoel is bereikt Random vragen Samenvatting Huiswerk opgeven - Aansporing om te blijven oefenen Vragen nav vorige les of nav huiswerk Vraag naar specifieke problemen met opgaven Aantekeningen laten maken van gemaakte fouten Controleer aan de hand van een klein voorbeeld 15 minuten stil werken. Opgaven uit het boek laten maken en langslopen Random vragen stellen Huiswerk opgeven Einde les Bij deur gaan staan Bij deur gaan staan

11 In de vierde les van hoofdstuk 8, woensdag 18 maart 3-e uur. Onderdelen van de les (Ebbens & Ettekoven, 2013a) Lesdoel Lesinhoud Korte terugblik op vorige les Check huiswerk gemaakt en nog vragen? Verzamel feedback en bespreek huiswerkproblemen Korte uitleg theorie plus een voorbeeld en stel het lesdoel vast Zelfwerkzaamheid van de leerlingen Controle of lesdoel is bereikt Doelgroepslimleren.nl Enthousiasme bij leerlingen stimuleren Ontbinden in Factoren - vervolg Heb je geoefend? Vragen even opsparen svp Vraag naar specifieke problemen met platform en opgaven Aantekeningen laten maken Uiteleg abc-formule plus controle-opgave Overige leerlingen Zorgen voor progressie en aandacht voor de achterblijvers Ontbinden in Factorenvervolg Extra aandacht geven om niet de aandacht naar de doelgroep te laten gaan Vraag naar specifieke problemen met opgaven Aantekeningen laten maken Uitleg abc formule plus controle-opgave Opgaven uit het boek en langslopen Opgaven uit het boek en langslopen a.h.v. een kleine a.h.v. een kleine opgave opgave Samenvatting Aanmoedigen Huiswerk opgaven over paragraaf over abcformule abc-formule Einde les Bij deur gaan staan Bij deur gaan staan en persoonlijke aandacht Bij het huiswerk na de 4-e les heb ik voor het groepje slimleren.nl een aparte mail gestuurd. Een kopie van deze tekst staat in paragraaf 7 op het einde van dit document. 4. Onderbouwing Differentiatie Het leerresultaat en het leergedrag vereisen bij de groep 25 % slechtst presterende leerlingen vereisen dringend aandacht. Met differentiatie tref je maatregelen om tegemoet te komen aan uiteenlopende capaciteiten en voorkeuren van leerlingen (Geerligs & Van der Veen, 2008). Helaas voorzien de huidige lesmethoden zoals het door onze school gebruikt Moderne Wiskunde in onvoldoende mate aan de behoefte om te differentiëren op het niveau van leerlingen. Dit is een van de redenen, dat er veel lesmateriaal wordt ontwikkeld door scholen zelf of door educatieve instellingen, zoals geanalyseerd en gerapporteerd door de Leermiddelenmonitor van het SOL (2014). Docenten ontbreekt het simpelweg de tijd om zelf iets te gaan ontwikkelen en zeker voor beginnende docenten.

12 Personalisatie Naast differentiatie bestaat er ook de wens voor personalisatie omdat iedere leerling op zijn of haar eigen tempo stof tot zich neemt en waar de een veel tijd nodig heeft voor het oefenen, kan een ander dit in kortere tijd volbrengen. Digitalisering biedt een prachtig middel om zowel differentiatie alsook personalisatie aan te bieden. Daarom ook is de VO-raad in 2014 een programma gestart onder de naam Leerling2020 (2014), waarin beide elementen worden bevorderd door de inzet van ICT. Het wachten is nu op de jusite content vanuit de educatieve uitgeverijen of vanuit andere organisaties om een goed en compleet curriculum aan te kunnen bieden. Eind maart 2015 beschikt het platform slimleren.nl volgens planning over de mogelijkheid om op basis van het resultaat van een aantal oefenopgaven de leerling naar een hoger of naar een lager niveau van oefenopgaven te sturen. Feedback Volgens Hattie & Timberley (2007) is het leveren van feedback aan leerlingen een van de belangrijkste voorspellers van leerprestaties van leerlingen. Het is dan erg belangrijk om de hoeveelheid en de kwaliteit van de feedback zorgvuldig in acht te nemen. Feedback naar de leerling is beschikbaar middels een beperkte uitleg en middels een uitgebreide uitleg; verder bestaan er voor een aantal onderdelen videos, vuistregels en zogenaamde hints. Spelelement Succesbeleving is volgens Ebbens & Ettekoven (2013b) een van de zes factoren, die samenhangen met de motivatie van leerlingen. Het verwerken van een spelelement is van de manieren om de motivatie te verbeteren. Gamification wordt inmiddels al op grote schaal toepast en is volgens Sarlin (2013) een zeer krachtig instrument om de leerlingen extra te prikkelen om nog een nieuwe oefening te maken of om hun eerdere gemaakt fout te willen corrigeren. In het platform slimleren.nl staat op het dashboard het totaal behaalde aantal punten en het aantal behaalde gouden, zilveren of bronzen sterren; ook krijgt de gebruiker op regelmatige basis een overzicht van deze punten en sterren en een aansporing om er nog meer te vergaren zie bijvoorbeeld paragraaf 8 met een afbeelding van een door het platform geproduceerd overzicht van sterren en punten. Zie ook paragraaf 9 met een overzicht van de teksten vanuit de leden van de Groeps WhatsApp inzake het aantal verdiende sterren en punten. Tot slot melden Drijvers, Van Streun & Zwaneveld (2012a), dat het herhalen van wiskunde-oefeningen noodzakelijk is alvorens opgaven te kunnen begrijpen en te kunnen maken, waar hogere orde vaardigheden voor nodig zijn. Resumerend zijn de randvoorwaarden voor een optimale bijles-omgeving om een groepje leerlingen, die laag scoren in leerresultaat en die ook een laag leergedrag hebben:

13 Digitaal Platform Geven van feedback Een vorm van spelelement Gepersonaliseerde omgeving Het gekozen platform is gekozen uit een aantal op de markt aanwezige digitale bijles platformen en voldoet aan de hierboven gestelde randvoorwaarden. Schatting voor de tijdsbesteding van het maken van oefenvragen slimleren.nl Er gelden een aantal vuistregels voor de tijd, die staat voor het maken van een oefenopgave bij het platform slimleren.nl. Er zitten 137 oefenvragen in de vijf paragrafen van H8 bij slimleren.nl. Elke opgave kost gemiddeld een tijd van vier minuten, inclusief de tijd voor het doorlezen van de theorie en van de uitleg (mix van beknopt en uitgebreid) van de uitwerkingen. Dit zou een totale tijdsduur van ca 9,5 uur ofwel ca 568 minuten betekenen voor het één maal doornemen van alle oefenopdrachten. Een snellere leerling zal er korter over doen, maar een langzamere leerling langer. Wanneer een leerling meer dan één keer door alle stof of door een gedeelte van de stof gaat, dan neemt het aantal bestede minuten online huiswerk aanzienlijk toe. Leerlingen zouden zich moeten richten op de voor hen lastige onderwerpen, dus daar waar het platform hen deze signalen geeft. Maar aangezien we een vorm van blended learning hebben worden er ook in de les oefenopgaven gemaakt. Dit zorgt ervoor, dat de doelgroep niet alle oefenopgaven thuis hoeft te maken. Vergelijking met de groep, die NIET aan slimleren.nl doet: Deze groep heeft ook vijf paragrafen met dan een Test-Je-Zelf, een Gemengde Opdrachten paragraaf en een keuze uit een drietal Extra Oefeningen paragrafen. Veronderstel, dat het gehele hoofdstuk in negen lessen van 60 minuten wordt behandeld. Voor het huiswerk wordt bij ons uitgegaan van minuten per keer.; dus negen maal 40 minuten gemiddeld geeft voor deze leerlingen een tijdsbesteding thuis van 360 minuten. Indien we veronderstellen, dat de leerlingen van de doelgroep ca 60% van alle oefenopdrachten maken, dan zijn ze daar gemiddeld ca 340 minuten mee bezig, enigzins vergelijkbaar met de tijd, die de controlegroep gemiddeld aan haar huiswerk zou besteden.

14 5. Referenties Deci, E. L., & Ryan, R.M. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55, Drijvers, P., Streun, A. Van & Zwanenveld, B. (2012a). Handboek wiskundedidactiek, Amsterdam: Epsilon Uitgaven Drijvers, P., Streun, A. Van & Zwanenveld, B. (2012b). Handboek wiskundedidactiek, Amsterdam: Epsilon Uitgaven Ebbens, S & Ettekoven, S. (2013a). Effectief leren, basisboek, Noordhoff Uitgevers bv te Groningen Ebbens, S & Ettekoven, S. (2013b). Effectief leren, basisboek, 83. Noordhoff Uitgevers bv te Groningen Geerligs, T., & Veen Van der, T. (2008). Lesgeven en zelfstandig leren, 52. Koninklijke Van Gorcum BV in Assen Hattie, J. & Timperley, H. (2007), The Power of feedback. Review of Educational Research, 77, Sarlin, A. & Dockterman, D. (2013). The Gamification of Math Research, Gaming Theory and Math Instruction; National Council of Teachers of Mathematics 2013 Annual Meeting and Exposition SLO (2014); Blockhuis, C., Voorde ten M., Sluijsmans, L.; Leermiddelenmonitor Beleid, gebruik digitalisering en ontwikkeling van leermiddelen. SLO- Enschede. Staker, H., Horn, M.B. (2012). Classifying K-12 Blended Learning. Innosight Institute Inc, USA; (2014); onder auspiciën van Schoolinfo en in opdracht van de VO-Raad te Utrecht; een paar keer bezocht in februari Slimleren BV te Amsterdam

15 6. Voorbeelden van lesmateriaal ( Opmerking: Het onderstaande beoogt geen compleet beeld te geven van al het beschikbare digitale leerlingmateriaal. Het betreft slechts een aantal screenshots van het digitale platform slimleren.nl toegespitst op het hoofdstuk over de ABCformule. Overzicht van: Waar was je de laatste keer? Hoeveel vragen heb je beantwoord? Hoeveel punten en hoeveel sterren heb je verdiend en hoeveel moet je er nog verdienen om naar het volgende level te gaan?

16 Overzicht van alle onderwerpen op het platform (in tegenstelling tot de speciaal voor ons experiment samengestelde oefenomgeving voor hoofdstuk 8 en 10 van MW10) indien je iets, dat je vergeten was zou willen opzoeken, zoals bijvoorbeeld haakjes wegwerken... zie hieronder En dan het bewuste hoofdstuk 8 met de vijf rubrieken. Deze rubrieken komen volledig overeen met de paragrafen uit het boek. Noot: bij nader inzien is gebleken, dat de nummering niet overeenkomt met die van de paragrafen in het boek; een grote omissie, die aardig wat verwarring heeft veroorzaakt bij zowel de leerlingen alsook bij mij.

17 En inzoomend op de voorkennis komt het volgende scherm met daarin een drietal categorieën om te oefenen: Met hieronder een voorbeeld van oefenopdrachten uit een van de drie gedeeltes Voorkennis:

18 Nadat je verteld is of het antwoord goed of slecht is, krijg je een keuze voor een beperkte of een uitgebreide uitleg. Van beide staat hieronder een voorbeeld weergegeven; eerst een beperkte uitleg: En nu een uitgebreide uitleg:

19 Aan de rechterbovenkant van het scherm staan een tweetal symbolen, eentje met een afbeelding van een vuist voor de vuistregel, zie het voorbeeld hieronder:

20 En eentje met daarbij geschreven de tekst HINT met het?-symbool; ook hier een voorbeeld: Tot slot een voorbeeld van een inzichtvraag, waarbij heel mooi de link tussen formules in de algebra en het voor leerlingen meer bekende begrip van oppervlakte wordt gebruikt om spelenderwijs een aantal vaardigheden aan te leren. Drijvers, Van Streun & Zwaneveld (2012b) maken ook melding van dit soort voorbeelden om ogenschijnlijk moeilijke algebraïsche formules op een eenvoudige manier bij de leerlingen te introduceren.

21 Algemene opmerkingen: 1) Een leerling kan NIET snel door alle oefenstof springen en een aantal rubrieken overslaan. Er verschijnt dan een melding: Maak eerst de vorige opgaven. 2) Een leerling kan een ongelimiteerd aantal keren oefenen en krijgt steeds een andere vraag voorgeschoteld over hetzelfde onderwerp. 3) Direct nadat de leerling op de knop Controleer heeft gedrukt, wordt het aantal verdiende punten met grote letters duidelijk in beeld gebracht. Dit stimuleert de leerling om verder te gaan.

22 7. Huiswerk 19 maart 2015

23 8. Spelelement: aansporing om iets extra s te gaan doen. 9. Geschiedenis van de activiteit van de GroepsWhatsApp :39:13: You created group Slimleren.nl :41:55: You added Marvin 3h :42:07: You added Fabian 3h :42:17: You added Finn 3h :42:40: You added Bregtje 3h :42:56: You added Danniella 3h :43:05: You added Lucas 3h :43:16: You added Robin 3h :43:28: You added Marleen 3h :43:41: You added Floortje :48:09: Niko Kuijper: Beste meiden en jongens - daar is ie dan.. Onze slimleren.nl groepsapp. Ga hem maar gebruiken. Ik heb net het huiswerk voor Woensdag per mail in Magister gezet. Graag ontvang ik van elk van jullie de stand van het aantal sterren (goud, zilver en brons) en van het aantal punten XP dat je tot nu toe hebt gescoord. Het staat op je dashboard pagina!!!... Stuur het me maar door via deze app of apart per mail... Niet vergeten hoor!... Groetjes van meneer Kuijper

24 :16:29: Bregtje 3h4: Ik heb 1 gouden ster :17:52: Lucas 3h4: Ik 1 gouden, 1 zilveren en 2 bronzen :29:00: Fabian 3h4: Ik heb ook 1 gouden en 1 brons :32:13: Floortje: 1 gouden ster :43:24: Niko Kuijper: Dank voor de inzenders!... Maar ik mis nog de gegevens van 6 mensen... Graag ook het AANTAL PUNTEN doorgeven... Fijne dag! :05:50: Marvin 3h4: 1 gouden ster en 2 zilveren :45:57: Danniella 3h4: 3 zilver & 2 brons :56:21: Robin 3h4: 3 zilveren en 1 brons :02:32: Floortje: Moeten we morgen iets van laptop meenemen? :07:02: Niko Kuijper: Ja!... En ook hoor ik nog van jullie het aantal behaalde punten- staat op het dashboard. Gtoetjes :11:41: Marleen 3h4: Ik laat het vanavond weten, ben ni thuis :20:26: Cato 3h4: ik ben ook niet thuis laat het vanavond weten :48:58: Marvin 3h4: Welke onderwerpen moeten we allemaal maken bij slimleren? :54:03: Niko ik heb je net een mail gestuurd, die ik ook gistetren al heb gestuurd!!!.. Succes.. En groetjes :54:16: Marvin 3h4: Oh okee :01:38: Marvin 3h4: Ik heb 6000 punten :02:36: Niko Kuijper: Woh!!.. Zijn er die er meer hebben?? :03:08: Marvin 3h4: Is dat veel? :04:20: Marleen 3h4: Jaa :06:24: Robin 3h4: Nee ik heb niet meer, ik heb er 5287 punten :08:41: Bregtje 3h4: 4663!! :09:00: Bregtje 3h4: Ps Marleen en Cato je kan ook op je telefoon kijken! :17:45: Floortje: 6385 punten :24:56: Marleen 3h4: 1 brozen ster & 1 zilveren ster :25:09: Marleen 3h4: 3050 punten :52:06: Lucas 3h4: 6577 punten :56:11: Cato 3h4: waar kan je het zien :57:38: Robin 3h4: Bij je dashboard :58:13: Cato 3h4: ik geef het vanavond mn mobiel doet helemaal raar als ik het probeer. ben niet thuis dus vandaar