een niet-pijnlijke prikkel op normale huid wordt als pijnlijk ervaren huidgebied waarvan de zenuwvoorziening

Transcriptie

1 4 Bijlagen 4.1 Woordenlijst allodynie analgesie dermatoom doorbraakpijn fibromyalgie first pass-effect gerefereerde pijn gewenning hyperalgesie MFTP myofasciale pijn myotoom een niet-pijnlijke prikkel op normale huid wordt als pijnlijk ervaren pijnstilling huidgebied waarvan de zenuwvoorziening van één ruggenmergssegment afkomstig is pijn ondanks analgetische behandeling, vaak bij beweging of inspanning chronisch pijnsyndroom gekenmerkt door gegeneraliseerde myalgie, vermoeidheid en slaapstoornissen verminderde werking van een oraal ingenomen geneesmiddel ten gevolge van omzetting in de lever bij de eerste passage via de portale circulatie pijn, waargenomen op een andere plaats dan de oorsprong ervan geleidelijke ontwikkeling van tolerantie voor de effecten van een geneesmiddel een pijnlijke prikkel wordt als verhevigd pijnlijk ervaren myofascial trigger point (vroeger myegelose ) chronische pijn, vaak gerefereerd, ten gevolge van abberante segmentale neuronale feedback spieren waarvan de zenuwvoorziening van één ruggenmergssegment afkomstig is M. van Wijhe, Het Mechanische Pijn Formularium, DOI / , 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij

2 42 Het Mechanische Pijn Formularium neuropathische pijn NNT nociceptie noxe NSAID opioïd PCA pijn sclerotoom SR tachyfylaxie titratie tolerantie triggerpunt VAS pijn ten gevolge van beschadiging van zenuwweefsel number needed to treat, term uit de evidence-based medicine; het aantal patiënten dat behandeld moet worden om bij één een bepaald effect te bereiken gewaarwording van (potentieel) schadelijke prikkel schadelijke prikkel non-steroidal anti-inflammatory drug synthetisch middel dat bindt aan specifieke receptoren; morfinomimeticum patient controlled analgesia, systeem waarmee patiënten op een veilige wijze zichzelf van analgeticum voorzien (on)bewuste onaangename prikkel die (dreigende) weefselbeschadiging aangeeft, sensitisatieverlaagde pijndrempel ten gevolge van perifere of centrale veranderingen in het zenuwstelsel deel van het skelet waarvan de zenuwvoorziening van één ruggenmergssegment afkomstig is slow release progressief toenemende doses geneesmiddel zijn nodig om hetzelfde effect te bereiken als in het begin van de behandeling opeenvolgende toediening van geneesmiddel op geleide van effect eenzelfde dosis geneesmiddel geeft na bepaalde tijd minder effect; kan zowel gunstig als ongunstig zijn gevoelige en pijnlijke plek in een spier, bij activiteit leidend tot pijn op afstand (gerefereerde pijn) visueel analoge schaal, doorgaans een lijn van tien cm waarop de mate van een subjectieve ervaring kan worden aangegeven, van géén tot maximaal

3 4 Bijlagen 43 verslaving gedragsstoornis met compulsieve behoefte aan en gebruik van een middel, ondanks schade aan lichaam en geest 4.2 Geneesmiddelenoverzicht Dit overzicht is gebaseerd op het Farmacotherapeutisch Kompas Online. aceclofenac: Biofenac [Almirall] (Tablet, omhuld 100 mg) amitriptyline: Amitriptyline Tabletten [Diverse fabrikanten] (Tablet 10 mg, 25 mg) Sarotex [Lundbeck] (Capsule met gereguleerde afgifte Retard 25 mg, 50 mg; Tablet, omhuld 25 mg) Tryptizol [MSD] (Tablet 25 mg, 50 mg) benzydamine: Tantum [Chefaro] (Crème 30 mg/g) buprenorfine: BuTrans [Mundipharma] (Pleister met gereguleerde afgifte 5 microg/uur; Pleister met gereguleerde afgifte 10 microg/uur; Pleister met gereguleerde afgifte 20 microg/uur) Temgesic [Schering-Plough] (Injectievloeistof 0,3 mg/ml; Oromucosale tablet SL 0,2 mg) Transtec [Grünenthal] (Pleister met gereguleerde afgifte 35 microg/uur; Pleister met gereguleerde afgifte 52,5 microg/uur; Pleister met gereguleerde afgifte 70 microg/uur) celecoxib: Celebrex [Pfizer] (Capsule 100 mg, 200 mg) codeïne: Bronchicum Extra Sterk [Novum] (Stroop 0,39 mg/ml) Codeïne Tabletten [Diverse fabrikanten] (Tablet 10 mg, 15 mg, 20 mg) Melrosum Extra Sterk [Novum] (Stroop 0,39 mg/ml) dexibuprofen: Seractil [Grünenthal] (Tablet, omhuld 200 mg, 400 mg) diclofenac: Cataflam [Novartis] (Tablet, omhuld 50 mg) Diclofenac Injecties/Tabletten/Zetpillen [Diverse fabrikanten] (Injectievloeistof 25 mg/ml; Tablet, maagsapresistent 25 mg, 50 mg; Tablet met gereguleerde afgifte Retard 75 mg, 100 mg; Zetpil 25 mg, 50 mg, 100 mg) Voltaren [Novartis] (Injectievloeistof 25 mg/ml; Tablet met gereguleerde afgifte Retard 75 mg) Voltaren K [Novartis CH] (Tablet, omhuld 12,5 mg, 25 mg) diclofenac/misoprostol: Arthrotec [Pfizer] (Tablet, omhuld 50 ; Tablet, omhuld 75 ) duloxetine: Cymbalta [Eli Lilly] (Capsule, maagsapresistent 30 mg, 60 mg) eletriptan: Relpax [Pfizer] (Tablet, omhuld 40 mg) fentanyl oromucosaal/transdermaal: Actiq [Cephalon UK] (Zuigtablet voor oromucosaal gebruik (met integrale applicator) 200 microg, 400 microg, 600 microg, 800 microg) Durogesic [Janssen-Cilag] (Pleister met gereguleerde afgifte microg/uur; Pleister met gereguleerde

4 44 Het Mechanische Pijn Formularium afgifte microg/uur; Pleister met gereguleerde afgifte microg/uur; Pleister met gereguleerde afgifte microg/uur; Pleister met gereguleerde afgifte microg/uur) Fentanyl Pleisters [Diverse fabrikanten] (Pleister met gereguleerde afgifte microg/uur; Pleister met gereguleerde afgifte microg/uur; Pleister met gereguleerde afgifte microg/uur; Pleister met gereguleerde afgifte microg/uur; Pleister met gereguleerde afgifte microg/uur) flurbiprofen: Froben [Abbott] (Capsule met gereguleerde afgifte Suscap 200 mg; Dragee 50 mg) gabapentine: Gabapentine Capsules/Tabletten [Diverse fabrikanten] (Capsule 100 mg, 300 mg, 400 mg; Tablet, omhuld 600 mg, 800 mg) Neurontin [Pfizer] (Capsule 100 mg, 300 mg, 400 mg; Tablet, omhuld 600 mg, 800 mg) granisetron: Kytril [Roche] (Concentraat voor infusievloeistof 1 mg/ml; Injectievloeistof 1 mg/ml; Tablet, omhuld 1 mg, 2 mg) Granisetron [Diverse fabrikanten] (Tablet, omhuld 1 mg, 2 mg) hydromorfon: Palladon [Mundipharma] (Capsule IR 1,3 mg, 2,6 mg; Capsule met gereguleerde afgifte SR 4 mg, 8 mg, 16 mg, 24 mg) ibuprofen: Advil [Wyeth CH] (Capsule, zacht Liquid-Caps 200 mg, 400 mg; Tablet, omhuld Ovaal 400 mg) Antigrippine ibuprofen [GSK] (Tablet 400 mg) Brufen [Abbott] (Bruisgranulaat Bruis 600 mg; Tablet met gereguleerde afgifte Retard 800 mg) Ibuprofen Dragees/ Tabletten 200/400 ketoprofen: Ketoprofen Capsules [Diverse fabrikanten] (Capsule met gereguleerde afgifte Retard 100 mg, 200 mg) Orudis [Sanofi-Aventis] (Tablet met gereguleerde afgifte Retard 200 mg) Oscorel [Sanofi- Aventis] (Capsule met gereguleerde afgifte 150 mg, 200 mg) levomepromazine: Levomepromazine Tabletten [Diverse fabrikanten] (Tablet 25 mg) Nozinan [Aventis Ph] (Injectievloeistof 25 mg/ml; Tablet 25 mg) meloxicam: Meloxicam Tabletten [Diverse fabrikanten] (Tablet 7,5 mg, 15 mg) Movicox [Boehringer Ing] (Tablet 7,5 mg, 15 mg; Zetpil 15 mg) methadon: Methadon Drank FNA [FNA] (Drank 5 mg/ml) Methadon Tabletten [Diverse fabrikanten] (Tablet 5 mg, 10 mg, 20 mg) Pinadone [Pinewood] (Drank (suikervrij) 1 mg/ml) Symoron [Astellas] (Tablet 5 mg) morfine: Morfine Drank/Injecties/Zetpillen FNA [FNA] (Drank 1 mg/ml; Drank 5 mg/ml; Drank 20 mg/ml; Injectievloeistof voor epidurale toediening 5 mg/ml; Injectievloeistof voor epidurale toediening 20 mg/ml; Injectievloeistof voor epidurale toediening 20 mg/ml; Zetpil 10 mg, 20 mg, 50 mg) Morfine Injecties [Diverse fabrikanten] (Injectievloeistof 10 mg/ml; Injectievloeistof 20 mg/ml) Oramorph [Molteni] (Drank 2

5 4 Bijlagen 45 mg/ml; Drank Unit-Dose 2 mg/ml; Drank 20 mg/ml; Drank Unit- Dose 6 mg/ml) naproxen: Aleve [Bayer] (Tablet, omhuld Classic 220 mg; Tablet, omhuld Feminax 275 mg; Tablet, omhuld Intense 550 mg) Naprovite [Bayer] (Tablet, omhuld 550 mg) Naproxen Tablet 220/275 mg [Diverse fabrikanten] (Tablet 220 mg, 275 mg) Naproxen Tabletten/ Zetpillen [Diverse fabrikanten] (Tablet 250 mg, 500 mg; Tablet, maagsapresistent 250 mg, 500 mg; Zetpil 250 mg, 500 mg) oxycodon: OxyContin [Mundipharma] (Tablet met gereguleerde afgifte 5 mg, 10 mg, 20 mg, 40 mg, 80 mg) OxyNorm [Mundipharma] (Capsule 5 mg, 10 mg, 20 mg; Drank 10 mg/ml; Injectievloeistof 10 mg/ml) oxycodon/naloxon: Targinact [Mundipharma] (Tablet met gereguleerde afgifte 10/5 ; Tablet met gereguleerde afgifte 20/10 ) paracetamol: Daro paracetamol vloeibaar voor kinderen [Heca] (Stroop 24 mg/ml) Kinderparacetamol Tabletten/Zetpillen [Diverse fabrikanten] (Kauwtablet 120 mg; Tablet 100 mg; Zetpil 120 mg, 240 mg) Panadol [GSK CH] (Tablet, omhuld Gladde 500 mg; Tablet, filmomhuld Zapp 500 mg; Zetpil Junior (voor kinderen) 125 mg, 250 mg, 500 mg) Panadol Artrose [GSK CH] (Tablet, omhuld 1000 mg) Paracetamol smelttabletten Roter [Imgroma] (Orodispergeerbare tablet Junior 125 mg, 250 mg; Orodispergeerbare tablet 500 mg) Paracetamol Tabletten/Zetpillen [Diverse fabrikanten] (Kauwtablet 120 mg; Tablet 100 mg, 500 mg; Zetpil 60 mg, 120 mg, 240 mg, 500 mg, 1000 mg) Perfalgan [BMS] (Infusievloeistof 10 mg/ml) Sinaspril Paracetamol [Roche CH] (Kauwtablet 60 mg, 120 mg; Stroop 24 mg/ml) paracetamol/codeïne: PARACETAMOL-CODEÏNE ZETPILLEN FNA [formularium der Nederlandse Apothekers] Zetpil. Bevat per zetpil: paracetamol 500 mg, codeïnefosfaat 10 mg. Zetpil. Bevat per zetpil: paracetamol 500 mg, codeïnefosfaat 40 mg. Zetpil. Bevat per zetpil: paracetamol 1000 mg, codeïnefosfaat 20 mg. Zetpil. Bevat per zetpil: paracetamol 1000 mg, codeïnefosfaat 60 mg. Andere combinaties zijn mogelijk. (Paracodzetpillen FNA, Suppositoria paracetamoli et codeini FNA) Zetpil voor kinderen. Bevat per zetpil: paracetamol 250 mg, codeïnefosfaat 5 mg. (Paracodzetpillen voor kinderen FNA, Suppositoria paracetamoli et codeini pro infantibus FNA) paracetamol/tramadol: Zaldiar [Grünenthal] (Tablet, omhuld) piroxicam: Brexine [Nycomed] (Bruistablet 20 mg; Poeder 20 mg; Tablet 20 mg) Piroxicam Capsules/Tabletten/Zetpillen [Diverse fabrikanten] (Capsule 10 mg, 20 mg; Tablet, dispergeerbaar 10 mg, 20 mg; Zetpil 20 mg) pregabaline: Lyrica [Pfizer] (Capsule 75 mg, 150 mg, 300 mg) tiaprofeenzuur: Surgam [Aventis Ph] (Tablet 200 mg, 300 mg) tramadol: Tradonal [Meda Pharma] (Smelttablet 50 mg) Tramadol

6 46 Het Mechanische Pijn Formularium Bruistabletten/Capsules [Diverse fabrikanten] (Bruistablet 50 mg; Capsule 50 mg; Capsule met gereguleerde afgifte Retard 50 mg, 100 mg, 150 mg, 200 mg; Druppelvloeistof 100 mg/ml; Tablet dispergeerbaar 50 mg, 100 mg; Tablet met gereguleerde afgifte Retard 100 mg, 150 mg, 200 mg) Tramagetic [Nycomed] (Capsule 50 mg; Tablet met gereguleerde afgifte Retard 100 mg, 150 mg, 200 mg; Tablet met gereguleerde afgifte Once-Daily 200 mg, 300 mg) Tramal [Grünenthal] (Capsule 50 mg; Druppelvloeistof 100 mg/ml; Injectievloeistof 50 mg/ml; Tablet met gereguleerde afgifte Retard 100 mg, 150 mg, 200 mg; Zetpil 100 mg) 4.3 Referenties Abram SE, Haddox JD. The Pain Clinic Manual. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, Bonica JJ ed. The management of pain. Philadelphia: Lea & Febiger, Bouhassira D et al. Comparison of pain syndromes associated with nervous or somatic lesions and development of a new neuropathic pain diagnostic questionnaire (DN4). Pain 2005;114: CVZ. Farmacotherapeutisch Kompas, Evidence based health care. Acute pain. Bandolier Feb (www. ebandolier.com). Masi AT. Fibromyalgia and myofascial pain syndromes. Clinical Rheumatology 1994;8: Moore A e.a. Bandolier s Little Book of Pain. Oxford: Oxford University Press, NHG-Standpunt over de preventie van NSAID geïnduceerde maagproblemen en de plaats van coxibs in de huisartsenpraktijk (juli 2003). Richtlijn Complex regionaal pijnsyndroom type 1. Alphen a/d Rijn: Van Zuiden, Wilgen CP van, Keizer D. Het sensitisatiemodel. Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:437.

7 Register adaptatie, neuromodulatieve 22 ademdepressie 25 allergie 32 allodynie 37 analgesiebehoefte, toegenomen 33 anticoagulantia 28 anticonvulsiva 34 anti-emeticum 26 artrose 36 biopsychosociale situatie 18 bloeding maag-darmkanaal 28 buikpijn 18 bupivacaïne 24 buprenorfine 25 chloorethyl 30 cognitie 30 combinatiemiddel 27 complex regionaal pijnsyndroom, type 1 19, 35 corticosteroïddepotpreparaat 29 corticosteroïden 28 CRPS-1 19 De Quervain, syndroom van 13 DN4-lijst 21 doorbraakpijn 26 duizeligheid 18 dysesthesie, spontane 37 elektrische stimulatie transcutaan (TENS) 35 ervaring, subjectieve 22 escapedosis 26 fentanyl 25 fibromyalgie 16 first-pass effect 26 fysiotherapeut 19 geheugenaspect 8 gerefereerde pijn 15 gewichtsreductie 19 Helicobacter pylori-infectie 28 hyperalgesie 29, 37 hyperesthesie 37 ijsblokjes 31 injectietherapie 32 klacht, psychologisering van 23 koliekbehandeling 27 koliekpijn 36 kraakbeenverlies 18 lidocaïne 31 lumbago 19, 36 mammacarcinoom 20 misselijkheid 33 morfine 24 motorisch deel zenuwstelsel 8 myofasciale pijn 13, 29 neuropathie, postherpetische 34 neuropathische pijn 20, 21, 37 niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID s) 27 NNT 25 NSAID 27, 33, crème 29 numbers needed to treat (NNT) 25 M. van Wijhe, Het Mechanische Pijn Formularium, DOI / , 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij

8 48 Het Mechanische Pijn Formularium obstipatie 26 oedeem 19 oefentherapie 33 oncologische pijn 21, 36 opioïd 33, i.m. toediening 25, orale toediening 25, rectale toediening 27, s.c. toediening 25, zwak 27 osteoartrose 18, 19, 32 overbelasting 12 palliatieve zorg 25 paracetamol 27, 28, 33 patient controlled analgesia (PCA) 24 PCA 24 peesaanhechting 12 pijn 7, 22, acute 7, chronische 7, 11, 23, 30, continue 19, gerefereerde 15, neuropathische 20, 34, nociceptieve 36, oncologische 21 pijn op basis van sensitisatie 22 pijnbeleving, mechanisme van de 18 pijndrempel 8, 18 polyneuropathie, diabetische 34 postoperatief 36 posttraumatische pijn 11 psychosociale context 8 referentiepatroon 15 revalidatiearts 19 selectieve serotonine heropnameremmers 28 sensibel deel zenuwstelsel 8 sensitisatie 8, 22, 35, perifere en centrale 18, pijn op basis van 22 spierconditie 32 spontane pijn 22, 37 stresssysteem 11 sudomotore stoornis 19 sufentanil 24 sufheid 33 tachyfylaxie 33 tendinitis iliotibialis 13 tendinopathie 12, 13, 36, behandeling 29 tenniselleboog 13 TENS 35 tinnitus 18 titratie 12, 24 titratiefase 26 trauma 36 tricyclische antidepressiva 34 triggerpunt 15, 29, 30, actief 15, passief 15, uitschakelen 31 triggerpuntinjectie 31 twitch 17, 31 ulcuslijden 28 vermijdingsgedrag 8 verslaving, angst voor 33 visueel analoge of numerieke schaal (VAS) 11 voorlichting 30