Formuleren. Doelgroep Formuleren. Omschrijving Formuleren

Transcriptie

1 Frmuleren Muiswerk Frmuleren is een prgramma dat aandacht besteedt aan de belangrijkste stf die in de eerste klassen van het vrtgezet nderwijs veelal aan de rde kmt. Delgrep Frmuleren Muiswerk Frmuleren is bedeld vr de nderbuw van het vrtgezet nderwijs, het middelbaar berepsnderwijs, de basiseducatie, het vlwassenennderwijs en het NT2-nderwijs. De lesstf van het prgramma begint p het niveau van grep 7 en gaat dr tt Meijerinkniveau 2F. Omschrijving Frmuleren Muiswerk Frmuleren behandelt een aantal belangrijke regels vr het buwen van zinnen. Er zijn ndersteunende grammaticaefeningen die de leerling bewustmaken van de systematiek die daarbij aan de rde is. In een aantal gevallen, bijvrbeeld bij het gebruik van synniemen en bij het cnstrueren van krte f lange zinnen, wrdt een stijladvies gegeven. Als een leerling zich daar niet aan hudt, is dat niet perse fut, maar wel minder fraai f minder gewenst. De stf wrdt vr de leerling uitgelegd in de uitlegschermen met vrbeelden. Deze vrmen altijd het begin van de efeningen. Tijdens het efenen kan de uitleg p elk gewenst mment pnieuw nagelezen wrden. Hier vlgt een beschrijving van de afdelingen van het lesbestand. zinsdelen Rubriek A gaat ver het verschijnsel zinsdelen. De stf is simpel gehuden. De basis wrdt gevrmd dr de persnsvrm. Alles wat vóór de persnsvrm kan staan, is een zinsdeel. Er zijn vier efeningen in plpende meilijkheid en met vier verschillende efenvrmen. srten zinnen In deze rubriek (rubriek B) wrdt aandacht besteed aan de verschillende srten zinnen: mededelende zinnen, gebiedende zinnen, vraagzinnen met vraagwrd vraan en vraagzinnen met persnsvrm vraan. De leerling met ze niet alleen herkennen, maar k zelf maken. Bij de rubriek hren vier efeningen in plpende meilijkheid en met drie verschillende efenvrmen. cngruentie Rubriek C gaat ver de vereenstemming in getal tussen nderwerp en persnsvrm. Het wrd cngruentie wrdt daarbij niet gebruikt. De eerste stap vr het tepassen van cngruentie is dat men niet alleen de persnsvrm, maar k het nderwerp met herkennen. Ok meilijke, lange nderwerpen kmen daarbij aan bd. Vervlgens met de leerling zijn kennis ver nderwerp en persnsvrm tepassen bij het zelf typen f wijzigen

2 van werkwrden in een tekst. Er zijn in deze rubriek zes efeningen en er werden vijf verschillende efenvrmen gebruikt. vrnaamwrden In rubriek D kmt het gebruik van vrnaamwrden aan bd. In eerste instantie afznderlijk: persnlijk, bezittelijk, aanwijzend en in tweede instantie gemixt. Kwesties als het gebruik van ju f juw, en het gebruik van zij f hun wrden geefend. Er zijn zeven efeningen in vijf verschillende efenvrmen. Een uitlegscherm bij efening D5: wanneer gebruik je 'hun' en wanneer gebruik je 'zij'? vrzetselcmbinaties Het gebruik van de juiste vrzetsels levert ng wel eens prblemen p, vral als het gaat m vaste vrzetsels, die geen letterlijke betekenis hebben. In deze rubriek leert men eerst wat vrzetsels zijn en vervlgens krijgt men infrmatie ver het bestaan van vaste cmbinaties. Wie verigens vaak twijfelt ver het juiste vrzetsel, heeft een ged wrdenbek ndig. Er zijn in deze rubriek vier efeningen in plpende meilijkheid, in drie verschillende efenvrmen. synniemen gebruiken In rubriek F staat het gebruik van synniemen centraal. Eerst leert men wat synniemen zijn. Vervlgens leert men dat synniemen handig zijn m te veel wrdherhaling te vrkmen. Er is k wat aandacht vr het verschijnsel register, en men leert dat niet elk synniem p elke plaats past. Er zijn zes efeningen in vijf efenvrmen.

3 Een efening waarbij de leerling synniemen gebruikt en ze p de gede plaats in de tekst zet. vlgrde Rubriek G behandelt het verschijnsel dat in het Nederlands zinnen een variabele vlgrde kunnen hebben. Alleen de persnsvrm met (in een mededelende zin) altijd p een vaste plaats staan. De rubriek bestaat uit drie actieve frmuleringsefeningen in plpende meilijkheid en er zijn twee verschillende efenvrmen. verbdigheden In rubriek H aandacht vr het plenasme, de dubbelzegging en de dubbele ntkenning. Deze termen wrden verigens niet gebruikt. Men werkt van klein (wrdgrep) naar grt (tekst). De stf wrdt behandeld en geefend in drie efeningen in plpende meilijkheid, waarbij twee verschillende efenvrmen vrbij kmen. zinnen kppelen Rubriek I gaat ver het kppelen van krte zinnen, liefst mét een verbindingswrd. In vijf efeningen wrdt de stf behandeld en geefend. Ze lpen p in meilijkheid en er zijn vier verschillende efenvrmen. zinnen splitsen Rubriek J gaat ver het tegenvergestelde van rubriek I. De leerling met hier langere zinnen splitsen in krte. Eigenlijk gaat het hier m twee vaardigheden: het herkennen van incmplete zinnen en het afbakenen van zinnen in een tekst. Er zijn vier efeningen, met vier verschillende efenvrmen. Het lesbestand Frmuleren heeft 46 efeningen. Deze efeningen zijn nderverdeeld naar nderwerp. De meeste efeningen en tetsen kunt u k p verschillende manieren p papier afdrukken. In ttaal zijn in dit lesbestand 675 vragen in 1293 variaties, 504 wrden en 18 teksten verwerkt. Overzicht efeningen Frmuleren Rubriek Oefening Type Uitleg Opgaven A zinsdelen 1 Persnsvrm kiezen Kies wrd in zin Persnsvrmen in tekst Wijs aan in tekst Zinnen verdelen Slepen Zinsdeel f niet Meerkeuze Zinsdelen afbakenen Meerkeuze 2 20 B srten zinnen 1 Mededelende zinnen maken Vlgrde 1 8

4 2 Vraagzinnen maken Vlgrde Gebiedend f niet Rijen Drie srten zinnen Meerkeuze Srten zinnen Meerkeuze 3 12 C cngruentie 1 Onderwerp aanwijzen Wijs aan in zin Meilijke nderwerpen Meerkeuze Kernwrd aanwijzen Wijs aan in zin Juiste vrm typen Open vraag Werkwrden wijzigen Wijzig tekst Juiste vrm kiezen Meerkeuze 2 12 D vrnaamwrden 1 Vrnaamwrden gebruiken Wijzig tekst Bezittelijk f niet Rijen Aanwijzend wrd typen Open vraag Vrnaamwrden plaatsen Plaats wrd Zij f hun Rijen Vrnaamwrd invullen Open vraag Vrnaamwrd kiezen Meerkeuze 5 18 E vrzetselcmbinaties 1 Vrzetsels aanwijzen Wijs aan in tekst Vrzetsels plaatsen Plaats wrd Vast vrzetsel typen Open vraag Vrzetsels invullen Open vraag Vrzetsels Meerkeuze 2 16 F synniemen gebruikers 1 Synniemen Kppels Mpperpt Plaats wrd Michael Jacksn Wijzig tekst Deftig f niet deftig Rijen Synniem kiezen Meerkeuze Omgaan met synniemen Meerkeuze Herhaling en synniem Meerkeuze 2 12 G wrdvlgrde 1 Een ander begin Open vraag Mededelend en vragend Open vraag Zin mbuwen Open vraag Scheel Wijzig tekst Achtbaan Wijzig tekst Schlreis Wijzig tekst Vervlg kiezen Meerkeuze 3 12 H verbdigheden 1 Dubbeling aanwijzen Wijs aan in zin Dubbeling kiezen Meerkeuze Dubbeling in tekst Meerkeuze Overbdigheden herkennen Meerkeuze 3 12 I zinnen kppelen 1 Zinnen kppelen Kppels Verbindingswrd kiezen Meerkeuze Langere zinnen maken Open vraag Kiezen uit twee Meerkeuze Znder vader Wijzig tekst Vuurtren Wijzig tekst Kiezen uit drie Meerkeuze 3 12 J tekst indelen 1 Cmpleet f niet Rijen Twee zinnen Wijs aan in zin Aantal zinnen raden Meerkeuze Krtere zinnen maken Open vraag Adptie Wijzig tekst Tekst indelen Meerkeuze 1 10

5 Tt slt Literatuur Bgaart, P. C. Uit den (red.) (1975), Wrdfrequenties in geschreven en gesprken Nederlands. Osthek, Scheltema en Hlkema, Utrecht. Cenen, M. en A. Vermeer (1998). Nederlandse wrdenschat allchtne kinderen. Tilburg: Zwijssen. Verhallen, S en M. Verhallen (1994). Wrden leren, wrden nderwijzen. Handreiking vr leraren in het basis- en vrtgezet nderwijs. Hevelaken: CPS.