Vakantiewerk Colofon:

Transcriptie

1 Vakantiewerk 2007 Jong geleerd is oud gedaan?!

2 Colofon: Arbeidsinspectie, Den Haag Projectnaam Vakantiewerk 2007 Projectnummer A731: Inspectieproject Vakantiewerk Horeca-VWA A737: Inspectieproject Vakantiewerk-AI Status projectrapportage concept Inspectieonderwerpen Arbeids- en rusttijden Voorlichting, onderricht, toezicht Machineveiligheid Fysieke belasting Gevaarlijke stoffen AI-bedrijfstakdirectie(s) Dienstverlening Landelijk Projectleider Landelijk Projectsecretaris J.J.M. Pingen J.M.M. Geurts Uitvoering inspecties A831 Horeca: Controleurs van VWA A837 Overige sectoren: Inspecteurs van de Arbeidsinspectie Voor vragen van de pers Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Afdeling Persvoorlichting, tel. (070) Looptijd project 1 juli augustus 2007 Correspondentieadres Arbeidsinspectie, kantoor Arnhem T.a.v. mevrouw J.M.M. Geurts Postbus DX ARNHEM 2

3 Inhoudsopgave Voorwoord...4 Samenvatting Aanleiding en doel Aanleiding Doelstellingen Omvang en opzet Doelgroep en werkterrein Looptijd en aantallen Projectopzet Inspectieonderwerpen Publiciteit Projectresultaten Generaliseerbaarheid Resultaten Overtredingen Handhavingsinstrumenten Verschillen tussen branches Vergelijking eerdere projecten vakantiewerk Resultaten per inspectiepunt of -onderwerp Conclusies en aanbevelingen

4 Voorwoord Ieder jaar betreden tijdens de vakantieperiode veel kinderen en jeugdigen voor het eerst de arbeidsmarkt. Dat is goed, want op die manier maken zij kennis met betaalde arbeid, verdienen ze hun eigen zakgeld en leren ze om te gaan met bepaalde verantwoordelijkheden. Daar staat echter tegenover dat kinderen extra bescherming nodig hebben vanwege hun onbekendheid, speelsheid, naïviteit en hun onervarenheid. Vooral vanwege dat laatste besteedt de Arbeidsinspectie jaarlijks extra aandacht in de vakantieperiode aan deze doelgroep. Nieuw in 2007 is dat in het kader van Eenduidig Toezicht de inspecties op arbeidsomstandigheden en arbeidstijden in de horeca zijn verricht door 14 speciaal daartoe opgeleide controleurs van de Voedsel en Warenautoriteit (VWA) Mede door de jaarlijks uitgevoerde inspectieprojecten vakantiewerk en de publiciteit er omheen groeit de bekendheid met de regels. Dit jaar heeft de Arbeidsinspectie in de periode juli-augustus inspecties uitgevoerd in de bedrijfstakken detailhandel. land- en tuinbouw en pluimveeslachterijen en de VWA in de horeca. Uit de resultaten van eerdere inspectieprojecten blijkt dat kinderen (in de leeftijd van 13 t/m15 jaar) soms werkzaamheden verrichten die voor hun leeftijdsgroep niet zijn toegestaan. Ook in 2007 is dit weer geconstateerd. Het betreffen werkzaamheden die een risico vormen voor hun veiligheid en gezondheid en overtredingen met betrekking tot de arbeids- en rusttijden. In 2007 is eveneens gebleken dat in de geïnspecteerde bedrijven in de detailhandel er minder overtredingen zijn geconstateerd ten opzichte van voorgaande jaren, terwijl in de horeca en land- en tuinbouw er juist meer overtredingen zijn aangetroffen. De resultaten van het inspectieproject zullen worden besproken met de sociale partners van de genoemde sectoren, waarbij vooral de nadruk zal worden gelegd op het belang van gerichte voorlichtingsacties over de risico s van vakantiewerk. De Arbeidsinspectie en de Voedsel en Warenautoriteit zullen ook in 2008 een inspectieproject Vakantiewerk uitvoeren. De Algemeen Directeur van de Arbeidsinspectie Dr. J.J.M. Uijlenbroek 4

5 Samenvatting In de maanden juli en augustus 2007 zijn inspecties uitgevoerd naar de arbeidsomstandigheden en arbeidstijden van de vakantiewerkers jonger dan 18 jaar. Dit gebeurde in de sectoren waar relatief veel vakantiewerk wordt verricht: land- en tuinbouw, detailhandel en horeca. Naar aanleiding van enkele signalen die de Arbeidsinspectie bereikten is er in 2007 eveneens een aantal pluimveeslachterijen bezocht. Het project is vooraf besproken met werkgevers- en werknemersorganisaties De belangrijkste onderwerpen waarop is geïnspecteerd zijn: arbeids- en rusttijden, voorlichting, onderricht en toezicht, machineveiligheid, fysieke belasting en gevaarlijke stoffen. In de periode juli-augustus zijn bij 761 bedrijven met vakantiekrachten onder de 18 jaar inspecties uitgevoerd. Bij 31% van de geinspecteerde bedrijven/instellingen zijn er overtredingen geconstateerd. In 2006 was dat nog 25%, terwijl dat in % bedroeg. Vanwege verschillende geïnspecteerde sectoren en onderwerpen en het feit dat het niet om een steekproefonderzoek gaat zijn de resultaten slechts indicatief en niet 1 op 1 vergelijkbaar met voorgaande jaren. Bij de bedrijven die niet in orde waren, zijn in totaal 415 tekortkomingen geconstateerd. Dat is gemiddeld 1,75 overtreding per bedrijf in overtreding. Bij het merendeel van de overtredingen is een waarschuwing gegeven. Er zijn 42 boeterapporten opgesteld, hetgeen aanzienlijk meer is dan in andere jaren. De meeste geconstateerde overtredingen hebben betrekking op Arbeidstijdenwet en Nadere Regeling Kinderarbeid, - werk- en rusttijden kinderen - deugdelijke registratie - niet-industriële (hulp)arbeid van lichte aard - onvolledige of ontbreken RI&E - dagelijkse rust jeugdigen Er zijn echter wel grote verschillen te constateren tussen de inspectieresultaten van de verschillende sectoren. Het percentage bedrijven waar tekortkomingen zijn gesignaleerd, varieert van 21% in de detailhandel tot 55% in de horeca. De inspectieresultaten bevestigen de noodzaak om in de vakantieperiode specifieke aandacht te blijven besteden aan kinder- en jeugdarbeid. Als gevolg van het lagere percentage bedrijven zonder overtredingen in de horeca zullen door VWA volgend jaar 300 ondernemingen, in plaats van de 147 in 2007, geïnspecteerd worden. Naast detailhandel, land- en tuinbouw zullen door de Arbeidsinspectie in 2008 eveneens industriële bedrijven worden bezocht. 5

6 1. Aanleiding en doel 1.1 Aanleiding Ieder jaar betreden tijdens de vakantie veel kinderen en jeugdigen voor het eerst de arbeidsmarkt. Dat is op zichzelf positief, want op die manier maken zij kennis met betaalde arbeid, verdienen hun eigen zakgeld, doen werkervaring op en leren ze om te gaan met bepaalde verantwoordelijkheden Daarom bestaat er een aantal uitzonderingen op het verbod op kinderarbeid en mogen kinderen (13/15 jaar) onder bepaalde voorwaarden werken. Deze voorwaarden zijn vastgelegd in de Nadere regeling kinderarbeid. Voor de categorie 16 en 17 jarigen (de zogenaamde Jeugdigen) geldt dat zij veel meer mogen werken, maar ook voor hen gelden beperkingen..daar staat de noodzaak tegenover tot extra bescherming tegen veiligheid- en gezondheidsrisico s die kinderen en jeugdigen lopen vanwege hun onbekendheid, speelsheid, naïviteit en onervarenheid etc. Zij lopen meer risico op een bedrijfsongeval in vergelijking met oudere en meer ervaren werknemers. Daarom besteedt de Arbeidsinspectie jaarlijks in de vakantieperiode extra aandacht aan deze doelgroep. Daarnaast zijn kinderen en jeugdigen ook buiten de vakanties actief op de arbeidsmarkt in allerlei (bij)baantjes voor enkele uren per week. Uit eerdere projecten blijkt dat het nalevingsniveau nog steeds te wensen overlaat. 1.2 Doelstellingen In de maanden juli en augustus zijn inspecties uitgevoerd naar de arbeidsomstandigheden en werktijden van werknemers jonger dan 18 jaar. Dit gebeurde branchebreed in de sectoren waar naar verwachting relatief veel vakantiewerk wordt verricht: land- en tuinbouw, detailhandel, horeca en in 2007 zijn eveneens enkele pluimveeslachterijen bezocht. De belangrijkste onderwerpen waarnaar is gekeken zijn: arbeids- en rusttijden voorlichting, onderricht en toezicht machineveiligheid fysieke belasting gevaarlijke stoffen De doelstellingen van dit project waren: 1. Via voorlichting/publiciteit vooraf preventief aandacht schenken aan de risico's die verbonden zijn met werkzaamheden door jongere werknemers, specifiek kinderen en jeugdigen in de vakantieperiode. Daarbij aangeven welke wettelijke regels van toepassing zijn. 2. Het opheffen van overtredingen door het toetsen van werksituaties aan de wettelijke bepalingen, zoals vastgelegd in de Arbeidsomstandighedenwet, de Arbeidstijdenwet en de Bestrijdingsmiddelenwet en in de hierop gebaseerde besluiten. Het vigerende handhavingsbeleid (waarschuwing, eis, boete en proces verbaal) is daarbij leidend. 3. Het terugdringen van de inspectielast door de inspecties arbeidsomstandigheden en arbeidstijdenwet in de Horeca te laten verrichten door controleurs van VWA die de horecabedrijven toch al bezoeken voor hun eigen inspecties 6

7 2. Omvang en opzet 2.1 Doelgroep en werkterrein Het project richt zich op werkzaamheden door kinderen en jeugdigen. De doelgroep betreft dus kinderen van 13 t/m 15 jaar en jeugdigen waaronder wordt verstaan 16- en 17-jarigen. Er is geïnspecteerd in de sectoren waar kinderen en jeugdigen traditioneel veel vakantiewerk verrichten. 2.2 Looptijd en aantallen De inspecties zijn uitgevoerd in de periode van 1 juli 2007 tot en met 31 augustus Door de Arbeidsinspectie zijn alleen die ondernemingen geïnspecteerd waar jeugdigen en kinderen werkzaam zijn geweest in die periode. Door de inspecteurs zijn 614 ondernemingen bezocht. Door VWA werden de inspecties op arbeidsomstandigheden en arbeidstijden gecombineerd met inspecties op voedselveiligheid. De VWA-controleurs hebben 238 ondernemingen bezocht waar ze bij 147 een inspectie in het kader van het project vakantiewerk hebben kunnen uitvoeren. Sector/Branche Specifiek BIK Aantal geïnspecteerde bedrijven Land- en tuinbouw Tuinbouw, hoveniersbedrijven Pluimveeslachterijen Geen uitzonderingen Detailhandel Supermarkten, DHZ-zaken Horeca m.u.v. hotels, fastfood en camping en recreatie Overig 29 Totaal Projectopzet De voorbereiding van dit project heeft vooral in het teken gestaan van de uitvoering van de inspecties in de horeca door VWA.14 senior-controleurs van VWA hebben een op de horeca gerichte opleiding arbeidsomstandigheden- en arbeidstijdenwet gevolgd. Het inspectieproject had een hit and run karakter, d.w.z. dat er eerst gekeken werd of er bij het betrokken bedrijf werknemers onder de 18 jaar werkzaam waren. Zo ja, dan werd het bedrijf geïnspecteerd en werd beoordeeld in hoeverre werd voldaan aan de specifieke regelgeving rondom kinder- en jeugdarbeid. Had het betrokken bedrijf géén werknemers onder de 18 jaar werkzaam, dan vond er door de Arbeidsinspectie geen inspectie plaats. De werkwijze van VWA week daar in zoverre van af dat de controleurs in de horeca dan toch hun reguliere werkzaamheden met betrekking tot voedselveiligheid verrichtten, ook als er geen jongere werknemers werkzaam waren. De inspectie concentreerde zich rond de hieronder genoemde inspectieonderwerpen. Daarnaast werden enkele monitorvragen meegenomen om een beter beeld te krijgen van de resultaten. Er is gecontroleerd op de naleving van regelgeving ten aanzien van arbeid door kinderen en jeugdigen. Concreet betreft het de regelgeving ten aanzien van arbeid door jongeren onder de leeftijd van 18 jaar die is opgenomen in de Arbeidstijdenwet (ATW) en de daarbij behorende Nadere Regeling Kinderarbeid (NRK), de Arbeidsomstandighedenwet en het daarbij behorende Arbeidsomstandighedenbesluit en de Bestrijdingsmiddelenwet. Bij een overtreding is het vastgestelde handhavingsbeleid toegepast. Dit betekent dat de werkgever bij minder ernstige overtredingen een waarschuwing kreeg en dat bij ernstige overtredingen direct een boeterapport werd opgemaakt In acute situaties is het werk (preventief) gestaakt. 7

8 2.4 Inspectieonderwerpen Aan de volgende onderwerpen wordt in dit project specifiek aandacht besteed: arbeids- en rustijden voorlichting, onderricht en toezicht machineveiligheid fysieke belasting gevaarlijke stoffen Per sector zijn verschillende accenten gelegd. Het onderwerp arbeids- en rusttijden speelt in alle sectoren evenals fysieke belasting. Bij kinder- en jeugdarbeid wegen zonder meer de onderwerpen voorlichting en onderricht enerzijds en toezicht anderzijds relatief zwaar. In de land- en tuinbouw is daarnaast specifiek gecontroleerd op werken aan of in nabijheid van machines, arbeid aan de lopende band en werken met bestrijdingsmiddelen, alsmede fysieke belasting (tillen, reiken). In de horeca is geïnspecteerd op alle reguliere onderwerpen, waarbij met name de arbeidstijden het belangrijkste onderwerp was. In de detailhandel zijn vooral de supermarkten doelgroep van inspectie geweest. 2.5 Publiciteit Traditioneel kan de aandacht die de Arbeidsinspectie besteedt aan vakantiewerk rekenen op relatief veel publiciteit, zowel landelijk als regionaal. Begin juli is daarom in een persbericht de start van het onderhavige project aangekondigd. Nationale en regionale omroepen hebben veel aandacht besteed aan het project. De directie, projectleiding en inspecteurs waren veelvuldig op radio en tv aan het woord. Tijdens de uitvoering van het project hebben enkele journalisten meegelopen tijdens een inspectiebezoek en is er door de schrijvende pers in allerlei bladen aandacht geschonken aan het verrichten van vakantiewerk. Via verschillende kanalen (vakblad, website) hebben brancheorganisaties en vakbonden de achterban geïnformeerd. De SZW-brochure vakantiewerk is geactualiseerd en opnieuw uitgegeven. Op diverse websites (o.a. Jongerenloket) is voorlichting gegeven over vakantiewerk. 8

9 3. Projectresultaten 3.1 Generaliseerbaarheid In het project zijn enkel bedrijven geïnspecteerd waar kinderen en jeugdigen tijdens de periode van 1 juli tot en met 31 augustus werkzaam waren. De bedrijven die door VWA zijn bezocht waar geen jeugdigen of kinderen werkzaam waren, zijn niet meegeteld in de resultaten. De inspectieresultaten in de verschillende sectoren zijn dusdanig dat de gegevens niet gegeneraliseerd kunnen worden naar alle bedrijven in Nederland. De vergelijking met voorgaande jaren levert een redelijke indicatie op van het nalevingsniveau in de genoemde sectoren ten aanzien van jongere werknemers. 3.2 Resultaten In de periode juli-augustus zijn bij 761 bedrijven met werknemers onder de 18 jaar inspecties uitgevoerd. Bij 237 (31%) hiervan zijn één of meerdere overtredingen geconstateerd, m.a.w bij ruim 2/3 van de geïnspecteerde bedrijven was het in orde. Resultaat na eerste bezoek 31% 69% in orde niet in orde Overtredingen Bij de 237 bedrijven met overtredingen zijn in totaal 415 tekortkomingen geconstateerd. Dat is gemiddeld 1,75 tekortkoming. De meeste geconstateerde overtredingen binnen dit project hebben zoals verwacht - betrekking op de Arbeidstijdenwet en Nadere Regeling Kinderarbeid, te weten 86,5%. In onderstaande grafiek wordt de top 5 van overtredingen aangegeven. Opvallend in deze opsomming is de constatering: Nachtarbeid jeugdige. Dit soort overtredingen is alleen in de horeca door de VWA-controleurs waargenomen. Verklaring hiervoor is dat gezien de aard van de economische activiteiten nachtarbeid in deze sector het meeste voorkomt Top 5 van overtredingen nachtarbeid jeugdige 14 arbeidstijd jeugdige per dienst dagelijkse rust jeugdige geen deugdelijke registratie 69 het verbod van kinderarbeid

10 De aantallen overtredingen op het verbod op kinderarbeid is relatief gezien erg hoog. Kinderen mogen in principe niet werken mits er aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. Aan deze voorwaarden is dus niet voldaan. Het betreft overtredingen zoals: Het verrichten van niet toegestane arbeid door 13 t/m 15 jarigen (op grond van de Nadere regelgeving kinderarbeid/ NRK ) Werken na uur door 13 t/m 15 jarigen Werken ook nog na uur door 13 t/m 15- en na uur door 16 en 17 jarigen Werken op zondag door 13 t/m 15 jarigen Geen pauzes voor 13 t/m 15 jarigen Meer dan 8 uur per dienst door 15 jarigen Werken op zaterdag en zondag door 15 jarigen Meer dan 9 uur per dienst door 16 en 17 jarigen Daarnaast beschikten 69 ondernemingen niet over een deugdelijke registratie van werk- en rusttijden Van 237 bedrijven die in overtreding waren betrof het in 133 gevallen om een enkele overtreding. Zie verder onderstaande grafiek. In één bedrijf werden zelfs 8 overtredingen geconstateerd. Aantal overtredingen per bedrijf één overtreding 60 twee overtredingen 44 drie of meer overtredingen Handhavingsinstrumenten Bij de bedrijven in overtreding zijn in totaal 418 handhavingsinstrumenten ingezet. Tijdens een bezoek kan een inspecteur meerdere tekortkomingen signaleren en dus meerdere instrumenten inzetten. Bij het merendeel van de overtredingen is een waarschuwing ingezet (88%), te weten 318 waarschuwingen op het gebied van ATW en 47 waarschuwingen op het gebied van Arbowet/besluit. Er zijn 42 boeterapporten opgemaakt. In 3 gevallen is het werk gestaakt. Waarschuwing Boeterapport (Kennis- Sector/branche geving) eis Arbo Arbo ATW ATW Arbo Ouder Stillegging Stillegging+ Boete Totaal landbouw pluimveeslachterijen detailhandel Horeca Overig totaal Verschillen tussen branches Er zijn verschillen in inspectieresultaten tussen de inspectieresultaten van de geïnspecteerde sectoren. Met name de sector detailhandel springt er relatief positief uit; bij 21% van de 10

11 detailbedrijven waar vakantiewerkers aanwezig waren zijn tekortkomingen aangetroffen. De resultaten in de horeca vormen een schril contrast. Bij slechts 46% van de ondernemingen hebben de controleurs van VWA geen tekortkomingen aangetroffen. In onderstaand overzicht is het totale aantal geïnspecteerde bedrijven met jongere werknemers aangegeven, uitgesplitst naar branche t.o.v. het aantal bedrijven waar overtredingen zijn geconstateerd. In de laatste kolom is het aantal overtredingen afgezet tegen het aantal bedrijven met een overtreding. Sector/Branche Aantal bezochte bedrijven in % Bedrijven met overtreding in % Aantal overtredingen Gemiddeld Landbouw % 66 31% 124 1,9 Pluimveeslachterijen 18 2% 5 28% Detailhandel % 75 21% 129 1,7 Horeca % 79 54% 132 1,7 Overig 29 4% 13 45% 23 1,8 Totaal % % 418 1,7 Van het totaal aantal bezochte bedrijven (761) zijn de meeste In de detailhandel geïnspecteerd, te weten 46%. Bij bijna 1/3 van het totaal aantal geïnspecteerde bedrijven zijn overtredingen geconstateerd, m.a.w. bij 69% was het in orde. Opmerkelijk is het lage aantal horecabedrijven ten opzichte van de overige sectoren waar geen tekortkomingen zijn geconstateerd Vergelijking eerdere projecten vakantiewerk. Zoals aangegeven in hoofdstuk 3.2 was bij 31% van alle geïnspecteerde ondernemingen sprake van overtredingen. In 2006 lag het overtredingspercentage iets lager te weten 26%. Toen is echter ook geïnspecteerd in de gezondheidszorg waarin relatief weinig overtredingen zijn geconstateerd. In 2005 was het bij 44% van de onderzochte bedrijven niet in orde. Vanwege verschillende doelgroepen en onderwerpen van inspectie in die jaren en het feit dat er gericht geïnspecteerd is in plaats van dat er gewerkt is met een steekproef zijn de resultaten niet 1 op 1 vergelijkbaar. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de aantallen ondernemingen met aangetroffen overtredingen in de verschillende sectoren over de jaren 2004 t/m Land- en tuinbouw 35% 23% 31% Verpleging en verzorging 24% 10% Horeca 35%* 38% 54% Detailhandel 41% 27% 21% Recreatie 39% 34% Gem. aantal overtredingen per onderneming 1,8 1,6 1,7 Overtredingen betrekking hebbende op ATW (NRK) 79% 72% 86,5% * Hierbij past de kanttekening dat overtredingen met betrekking tot de opslag van CO 2 en N 2 hierin niet zijn meegenomen, zodat vergelijking met dit jaar mogelijk is. In 2006 was het aantal bedrijven met één of meer overtredingen 425. Met een totaal van 668 overtredingen lag het gemiddelde toen lager, namelijk op 1,6. In 2005 bleken bij een totaal van 591 bedrijven met één of meer overtreding het gemiddelde aantal tekortkomingen per bedrijf in overtreding 1,8 11

12 3.2.5 Resultaten per inspectiepunt of -onderwerp Zoals in met de top 5 van overtredingen al gemeld, houdt het merendeel van de overtredingen verband met het werken in strijd met het verbod op kinderarbeid en met de werk- en rusttijden van kinderen en jeugdigen. Dit is ook conform hetgeen mede uit voorgaande inspectieprojecten verwacht mocht worden. Hieronder in tabel 4 een overzicht van de belangrijkste onderwerpen uitgesplitst naar sectoren. Opvallend is hierbij het relatief geringe aantal geconstateerde overtredingen op het gebied van voorlichting, onderricht en toezicht, alsmede op het gebied van machineveiligheid en werken met gevaarlijke stoffen. Sector/branche landbouw pluimveeslachterijen detailhandel horeca overige Totaal Totaal verbod van kinderarbeid geen deugdelijke registratie arbeidstijd jeugdige per dienst dagelijkse rust jeugdige nachtarbeid jeugdige inventarisatie en evaluatie van risico's en nadere voorschriften arbeidstijd jeugdige per week pauze jeugdige beschikbaarheid en gebruik persoonlijk beschermingsmiddelen veiligheidsvoorzieningen i.v.m. bewegende delen van arbeidsmiddelen deskundig toezicht 4 4 veilig gebruik van vluchtwegen en nooduitgangen beperken gevaren en inventarisatie en evaluatie (fysieke belasting) diversen Het grote aantal overtredingen op het verbod van kinderarbeid heeft veelal betrekking op het werken op verboden uren (bijv. na uur) en het te lang werken per dag of week. De volgende situaties deden zich voor: In bollenkwekerijen: 12-jarige die bollen raapt. 13- en 14 jarigen die op 6 dagen in de week meer dan 8 uur per dag werken 15-jarigen die meer dan 11 uur per dag en meer dan 46 uur per week werken In landbouwbedrijven: 14-jarigen die meer dan 11 uur per dag en 45 uur per week werken 15-jarigen die meer dan 59 uur en zelfs 69 uur per week werken. In de detailhandel: 14-jarigen die werken tot en uur. 15-jarigen die werken tot en uur. Rijden op heftruck door 15-jarige In de horeca: 15-jarige die zelfstandig ijscokar beheert. 15-jarige werken na uur 14- en 15 jarigen werken op zaterdag en zondag 12

13 Bij jeugdigen (16 en 17 jarigen deden zich de volgende situatie voor: In de horeca: Regelmatig werken na uur en in extreme gevallen zelfs tot en in 1 geval zelfs tot 3.30 uur 2 17-jarigen die geheel zelfstandig een cafetaria runnen terwijl de eigenaar op vakantie is. Geen pauzes Bij bloembollenkwekerijen: Lange werkdagen tot 11 en 12 uur per dag. 6 dagen werken in de week met 55 uur per week. Te korte of geen pauze s In de detailhandel: Werken na uur 13

14 4. Conclusies en aanbevelingen Over de realisatie van de doelstellingen van het projekt vakantiewerk zijn afsluitend de volgende (concluderende) opmerkingen te maken: 1. Via voorlichting en publiciteit preventief aandacht schenken aan de risico s van werken door jongeren: In juni en juli 2007 hebben gesprekken plaatsgevonden met afgevaardigden van Koninklijke Horeca Nederland en werknemersorganisaties. In diezelfde periode hebben diverse vak- en dagbladen aandacht besteed aan het verrichten van vakantiewerk. De SZW-brochure vakantiewerk is geactualiseerd en opnieuw uitgegeven. Op diverse websites van zowel overheid, jongerenorganisaties en uitzendorganisaties is voorlichting gegeven over vakantiewerk. Begin juli is met een persbericht de start van het project aangekondigd. Dat heeft geleid tot veel aandacht in de media. Directie, projectleiding en inspecteurs waren veelvuldig op radio en tv aan het woord. Tijdens de uitvoering hebben enkele journalisten meegelopen met inspecties en is er door de schrijvende pers in allerlei bladen aandacht geschonken aan het verrichten van vakantiewerk. Gezien de vele reacties op deze publiciteit, die ook tijdens de uitvoering van het project naar voren kwamen, kan geconcludeerd worden dat deze voorlichting vooraf tot het beoogde effect hebben geleid. 2. Het opheffen van overtredingen: De naleving van de regelgeving op het gebied van kinder- en jeugdarbeid verschilt in de diverse sectoren behoorlijk. Is er in de afgelopen jaren in de detailhandel duidelijk sprake van een verbetering van de naleving (van 59% in 2005 naar 79% in 2007), tegelijkertijd is er in de Horeca duidelijk een neerwaartse trend waarneembaar (van 65% in 2005 naar 46% in 2007). In de land- en tuinbouw is sprake van een op- en neergaande lijn ( %, % en %). Naast de projecten vakantiewerk heeft met name de sector detailhandel de afgelopen jaren veel in de belangstelling van de Arbeidsinspectie gestaan. Inspecties in het kader van voorgaande projecten vakantiewerk, inspectieprojecten op agressie en geweld, fysieke belasting en ook het project bijbanen in 2006 en de vele overleggen met de brancheorganisaties hebben in deze sector geleid tot een betere kennis en naleving van de regelgeving. Als in het volgende jaar deze trend zich verder voortzet zal nader bezien worden in hoeverre het nodig is om deze sector nog op dit onderwerp te inspecteren. 3. Het terugdringen van de inspectielast met medewerking van VWA Per 1 januari 2007 is de frontoffice horeca van start gegaan. VWA is voor de horeca het gezicht van de rijksinspectiediensten. Teneinde te komen tot het terugdringen van de inspectielast is in de horeca gekozen voor overdracht van de toezicht op arbeidsomstandigheden en arbeidstijden van de Arbeidsinspectie naar VWA. 14 VWAcontroleurs hebben bij de Arbeidsinspectie een speciaal op de werkzaamheden door jongeren gerichte opleiding gevolgd. In de maanden juli en augustus hebben zij in de bedrijven die ze al bezochten voor hun controles bij die bedrijven waar jongeren werkzaam waren tevens een inspectie verricht op arbeidsomstandigheden en arbeidstijden. De reacties van ondernemers op deze bundeling van toezicht waren overwegend positief. Heel positief waren de ervaringen van de controleurs zelf die deze werkzaamheden als een interessante uitbreiding van hun takenpakket zagen. De samenwerking van de functionarissen van zowel VWA en Arbeidsinspectie is door betrokkenen als zeer positief ervaren. Gezien het gecombineerde karakter van deze inspecties kan geconcludeerd worden dat er sprake is geweest van een terugdringen van de totale inspectielast in de horecasector. 14

15 De resultaten van de inspecties in de horeca geven aan dat er nog naar mogelijkheden tot verbetering gezocht moet worden. Intussen is de branche zelf volop aan de slag gegaan met de arbocatalogus. Op korte termijn zullen de horeca-ondernemers eveneens kennis kunnen maken met de branche-brochure. Intussen werken de betrokken rijkstoezichthouders, in samenwerking met Koninklijke Horeca Nederland, aan de risicoanalyse. Gerichte voorlichtingscampagnes zullen moeten leiden tot een beter nalevingsniveau. Eveneens bevestigen de resultaten het belang om in de vakantieperiode specifieke aandacht te blijven besteden aan kinder- en jeugdarbeid. In het komende jaar zullen daarom wederom een aantal sectoren bezocht worden in het kader van het vakantiewerkproject De horeca maakt daar zeker deel van uit. Eveneens zullen enkele industriële sectoren in 2008 worden betrokken. Aanbevolen wordt om de doelgroep (ouders van) kinderen en jeugdigen en werkgevers tijdig via een gerichte en gecoördineerde voorlichtingscampagne te blijven benaderen en voorlichting te verstrekken. In 2007 is gebleken dat de media daar volop en gaarne aan mee wil werken. Ook de brancheorganisaties zullen actief benaderd worden om naar aanleiding van het project gerichte acties te ondernemen (bijv. in de vorm van instructie en voorlichting aan de leden) om de naleving op een (nog) hoger peil te brengen. In het vakantieproject 2008 zal getoetst worden in hoeverre deze acties daadwerkelijk effect hebben. 15