Pijn en pruritus. Yusuf Özbay, AIOS Anesthesiologie MDO-praatje

Transcriptie

1 Pijn en pruritus Yusuf Özbay, AIOS Anesthesiologie MDO-praatje

2 Pruritus Samuel Hafenreffer (350 jr geleden) onaangenaam sensatie/gevoel waarbij de wens of een reflex is om te krabben Acute en chronische jeuk Chronische jeuk à complex, onplezierige sensorische ervaring met veel overeenkomsten met pijn.

3 Pijn Nociceptoren à vrije zenuwuiteinden (huid, bloedvaten, viscera, fascia, peritoneum en gewrichten) à verbindingen met ruggenmerg d.m.v. verschillende zenuwvezels (primaire afferenten) Aβ-zenuwvezels à dikke gemyeliniseerd (>40-50m/sec): tast Aδ-zenuwvezels à dunne gemyeliniseerd (10-40m/sec): pijn C-zenuwvezels à ongemyeliniseerd (< 2,5m/sec): pijn Verschil geleidingssnelheid Aδ / C à functie Aδ à scherp gelokaliseerd pijn C à branden zeurend karakter Pijn, mits beide en minimumaantal activatie nociceptoren

4 Pruritus en pijn Onafhankelijke sensaties nociceptieve stimuli à pijn pruriceptieve stimuli à jeuk Jeuk ß à pijn minder jeuk bij nociceptieve counter-stimulus (krabben) opiaten bijwerking à jeuk Jeuk = pijn bepaalde stoffen simultaan nociceptie en pruriceptie à tegelijkertijd jeuk en pijn

5 Pruritus Tweede klasse C-vezels Extreem langzame geleidingssnelheid Activatie door histamine Mechanisch insensitief à silent nociceptors/pruriceptors Grotere innervatie gebied à ø 10cm matige 2-punt-discriminatie bij jeuk

6 Opiaten Pijn remt jeuk Jeuk minder door pijnlijke sensatie met krabben hitte mechanisch chemisch Pijnstilling à (meer) jeuk µ-opiaten neuraxiaal µ-receptor antagnositen à minder jeuk cholestatische jeuk à nalaxone à vermindering jeuk à (meer) pijn!

7 Centraal PET en fmri: jeuk en pijn overlapping Jeuk à activatie ipsilaterale motorisch gebied Pijn à activatie controlaterale motorisch gebied

8 Classificatie

9 Systemische oorzaken pruritus Hepatisch Cholestase Primaire biliare cirrose Virale hepatitis (HBV, HCV) Mechanisme verhoogd bili s à stimulatie zenuwuiteinden virale hepatitis à cholestase?

10 Systemische oorzaken pruritus Nierfunctie# Chronisch, niet bij AKI 1/3 dialyse pt en Mechanisme à Multifactorieel? hyperuremie secundaire hyperparathyreodie verhoogd plasma histamine

11 Systemische oorzaken pruritus Hematologsich Ijzergebreks anemie polycythemia vera leukemie lymfoom myeloom Mechanisme:?

12 Systemische oorzaken pruritus Endocrinologisch hypo- en hyperthyreoïdie à droge huid DM à droge huid zwangerschap à 3 de trimester mechanisme wrs door subklinische obstructieve cholestase Maligniteit Hodgkin (30%) Carcinoma: mammae, bronchus, maag, pancreas Infectieus HIV Parasitair

13 Take home message Onderschat pruritus niet Beschouw het als pijn en handel er ook naar

14 Referenties Handboek Pijngeneeskunde, Huygen, 2014 Szarvas S, et al. Neuraxial opioid-induced pruritus: a review. J Clin Anesth 2003;15 (3): Sikand P, et al. Similar itch and nociceptive sensations evoked by punctate cutaneous application of capsaicin, histamine and cowhage. Pain 2009;144 (1 2):66 75 Schmelz M, et al. Specific C-receptors for itch in human skin. J Neurosci 1997;17 (20): Schmidt, R. et al. Novel classes of responsive and unresponsive C nociceptors in human skin. J. Neurosci. 15, (1995) Ward, L. et al, comparison of the effects of noxious and innocuous counterstimuli on experimentally induced itch and pain. Pain 64, (1996) Andrew, D. et al. Progress in Pain Research and Management (eds Dostrovsky, J. O., Carr, D. B. & Koltzenburg, M.) (IASP Press, Seattle, 2003) Heyer, G. et al. Opiate and H1 antagonist effects on histamine induced pruritus and alloknesis. Pain 73, (1997) McRae, C. A. et al. Pain as a complication of use of opiate antagonists for symptom control in cholestasis. Gastroenterology 125, (2003) McGlone, F. et al in Itch Basic Mechanisms and Therapy (Marcel Dekker Inc, New York, Basel, 2004) Ikoma, A. et al. The neurobiology of itch