HEPATITIS B EN ZWANGERSCHAP. Ann-Sophie Page & Gerbrich van den Bosch

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "HEPATITIS B EN ZWANGERSCHAP. Ann-Sophie Page & Gerbrich van den Bosch 04-11-2014"

Transcriptie

1 HEPATITIS B EN ZWANGERSCHAP Ann-Sophie Page & Gerbrich van den Bosch

2 INTRODUCTIE HBV = dsdna virus, hoge viremie, zeer infectieus (50-100x infectieuzer dan HIV) Transmissie door contact met lichaamsvloeistoffen: - >> seksueel contact - bloedtransfusies - prikverwondingen : gemeenschappelijk gebruik van naalden - durante partu Incubatietijd: 4 weken - 6 maanden. Twee vormen: - acute vorm met ernstig ziektebeeld (moeheid, koorts, gewrichtsklachten, icterus) - acute vorm met mild ziektebeeld / asymptomatisch! chronische infectie

3 INTRODUCTIE Wereldwijd: 350 miljoen mensen HBV +, >1 miljoen doden / jaar Relatief hogere prevalentie ZO Azie, afrika (10%) tov Europa, USA (<2%) Nederland: In 2013 ruim 1200 gevallen van hepatitis B gemeld. In 2011: 16 sterfgevallen door hepatitis B.

4 HBV EN ZWANGERSCHAP Géén verhoogd risico op maternale of foetale mortaliteit en congenitale defecten. Wel toename in bepaalde zwangerschapsgerelatteerde complicaties: - GDM - antepartun hemorraghie - dreigende vroeggeboorte Ziektebeloop: Igv Acute infectie in het derde trimester is een ernstiger beloop beschreven.

5 TRANSMISSIE Vnl durante partu Zelden in utero cave/ acute HBV infectie in 3 de trimester (60-90% TR), dreigende vroeggeboorte. TR afhankelijk van viral load en HBeAg-status: - Virale load > 20 miljoen IU/ml - HBeAg+: 70-90% TR vs. HBeAg-: 10-20% TR

6 PRENATALE DIAGNOSTIEK EN AANPAK ALLE zwangeren screenen middels HbsAg-status bij eerste consult Actieve ziekte? = verhoogde viral load (>20000 IU/ml bij HBeAg+, >2000 IU/ml bij HBeAg-) en inflammatie (hetzij biochemisch: verhoogde transaminasen, hetzij histologisch: inflammatie / fibrose).

7 PRENATALE DIAGNOSTIEK EN AANPAK Antivirale therapie: Bij actieve ziekte Te overwegen bij HBV-dragerschap en viral load > miljoen IU/ml Cave: beperkte data omtrent veiligheid in de zwangerschap! Geen grote RCT s beschikbaar. Tenofovir >> Telbivudine, lamivudine (Resistentie) Igv normale transaminasen en lage viremie: strikte follow-up elke 2-3 maand.

8 PRENATALE DIAGNOSTIEK EN AANPAK Geen evidentie dat CS veiliger is dan vaginale partus!

9 PRENATALE DIAGNOSTIEK EN AANPAK Geen evidentie dat CS veiliger is dan vaginale partus!

10 POSTNATAAL BELEID

11 INCIDENTIE 1000 kinderen per jaar geboren met HBsAg -positieve moeder

12 PASSIEVE EN ACTIEVE IMMUNISATIE HBsAG positieve moeder: Passieve immunisatie (beschermt enkele maanden) HBIg zo spoedig mogelijk postpartum (binnen 2 uur)

13 PASSIEVE EN ACTIEVE IMMUNISATIE HBsAG positieve moeder: Passieve immunisatie (beschermt enkele maanden) HBIg zo spoedig mogelijk postpartum (binnen 2 uur) Actieve immunisatie Binnen 48 uur postpartum

14 PASSIEVE EN ACTIEVE IMMUNISATIE HBsAG positieve moeder: Passieve immunisatie (beschermt enkele maanden) HBIg zo spoedig mogelijk postpartum (binnen 2 uur) Actieve immunisatie Binnen 48 uur postpartum Vervolgens tevens op de leeftijd van 2, 3, 4 en 11 maanden Serologisch onderzoek na laatste vaccin (anti-hbs-titer <10IE/l! revaccinatie)

15 HBV INFECTIE Verspreiding via het bloed door het lichaam Opname in de levercellen Bij inadequate afweerreactie kan een (chronische) infectie ontstaan:

16 HBV INFECTIE Verspreiding via het bloed door het lichaam Opname in de levercellen Bij inadequate afweerreactie kan een (chronische) infectie ontstaan: Fase 1 - Immuuntolerante fase lage immuunrespons van het lichaam tegen het virus (circulatie HBsAg, HBeAg, hoge HBV-DNA spiegel, ALAT normaal)

17 HBV INFECTIE Verspreiding via het bloed door het lichaam Opname in de levercellen Bij inadequate afweerreactie kan een (chronische) infectie ontstaan: Fase 1 - Immuuntolerante fase lage immuunrespons van het lichaam tegen het virus (circulatie HBsAg, HBeAg, hoge HBV-DNA spiegel, ALAT normaal) Fase 2 - Immuno-actieve fase Immuunrespons neemt toe en ontsteking van de lever volgt (afname HBV-DNA spiegel, ALAT stijgt)

18 HBV INFECTIE Verspreiding via het bloed door het lichaam Opname in de levercellen Bij inadequate afweerreactie kan een (chronische) infectie ontstaan: Fase 1 - Immuuntolerante fase lage immuunrespons van het lichaam tegen het virus (circulatie HBsAg, HBeAg, hoge HBV-DNA spiegel, ALAT normaal) Fase 2 - Immuno-actieve fase Immuunrespons neemt toe en ontsteking van de lever volgt (afname HBV-DNA spiegel, ALAT stijgt) Fase 3 - Inactieve fase Infectie wordt geklaard of blijft persisterend aanwezig! cave cirrose en HCC! (HBV-DNA spiegel laag, ALAT normaal)

19 HBV-GEÏNFECTEERDE NEONAAT ± 4% klinische symptomen ±0,4% fulminante hepatitis (rond 3 e levensmaand met vaak een fatale afloop)

20 HBV-GEÏNFECTEERDE NEONAAT 70-90% HBsAg-dragerschap! Indien onbehandeld overlijdt 30-35% van de chronische dragers tussen het twintigste en zestigste levensjaar aan de gevolgen van cirrose of HCC

21 CASUS - BORSTVOEDING Moedermelkverwisseling HBsAg positieve moeder Passieve immunisatie

22 CASUS - BORSTVOEDING Moedermelkverwisseling HBsAg positieve moeder Passieve immunisatie! Was dat nodig geweest?

23 BORSTVOEDING Theoretische transmissiekans (HBV-DNA gevonden in moedermelk) Laesies aan de tepel zouden de kans kunnen verhogen

24 Retrospectieve studie met 546 kinderen met een HBsAg positieve moeder Allemaal hepatitis B vaccinatie 53.3% HBIg 72.7% borstvoeding 27.3% flesvoeding

25 Retrospectieve studie met 546 kinderen met een HBsAg positieve moeder Allemaal hepatitis B vaccinatie 53.3% HBIg 72.7% borstvoeding 27.3% flesvoeding Deze kinderen waren allen gevaccineerd! Weinig bekend over moedermelk verwisseling! 2.4% chronische HBV infectie Geen significant verschil tussen groepen met en zonder HBIg 1.5% MM en 4.7% flesvoeding (P=0.063)

26 BORSTVOEDING Nog geen infecties aangetoond GEEN contra-indicatie voor borstvoeding

27 BORSTVOEDING Nog geen infecties aangetoond GEEN contra-indicatie voor borstvoeding! Bij moedermelkverwisseling bij een HBsAG positieve donormoeder is vaccinatie en HBIg van de ontvanger aangewezen

28 TAKE HOME MESSAGES Transmissie vnl durante partu. Risico bepaald door HBeAG-status en viremie. Antivirale therapie (>>Tenofovir) bij acute ziekte of evtl bij hoge viremie bij HBS-dragerschap. Alle andere gevallen: follow-up transaminasen en viremie 2 à 3-maandelijks gedurende zwangerschap. Sectio niet bewezen veiliger dan vaginale partus Actieve en passieve immunisatie pasgeborenen Borstvoeding is geen contra-indicatie Noodzaak vaccinatie bij moedermelkverwisseling nog onbekend

29 REFERENTIES Whittaker G, Herrera JL. Hepqtitis B in Pregnancy. South Med J. 2014;107 (3): Gambarin-Gelwan M. Hepatitis B in pregnancy; Clin Liver Dis. 2007;11: Chen X et al. Breastfeeding Is Not a Risk Factor for Mother-to-Child Transmission of Hepatitis B Virus; PLoS One. 2013; 8(1): e55303.

30 Dank u voor uw aandacht!

Zwangerschap en HBV. Greet Boland Nationaal Hepatitis Centrum, Amersfoort Afdeling Virologie, Universitair Medisch Centrum Utrecht

Zwangerschap en HBV. Greet Boland Nationaal Hepatitis Centrum, Amersfoort Afdeling Virologie, Universitair Medisch Centrum Utrecht Zwangerschap en HBV Greet Boland Nationaal Hepatitis Centrum, Amersfoort Afdeling Virologie, Universitair Medisch Centrum Utrecht 1 Virale aandoeningen die verticaal overdraagbaar zijn HIV Hepatitis B

Nadere informatie

Hepatitis B. www.hepatitisinfo.nl

Hepatitis B. www.hepatitisinfo.nl Hepatitis B www.hepatitisinfo.nl Hepatitis B Epidemiologie Transmissie Virologie HBV kliniek / symptomen Diagnostiek Behandeling Preventie Prevalentie chronische hepatitis B in volwassenen Bron: http://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2016/infectious-diseases-related-to-travel/hepatitis-b#4621

Nadere informatie

Het Hepatitis probleem in NL

Het Hepatitis probleem in NL Bewustwording Identificatie-Behandeling HEPATITIS B en C Het Hepatitis probleem in NL Virale hepatitis A-E : Wat is er aan het veranderen? Chronische hepatitis B & C: Sterfte, Impact behandeling Uitdaging

Nadere informatie

HUIDIGE BEHANDELING VAN CHRONISCHE HEPATITIS-B-VIRUSINFECTIE VOLGENS DE RICHTLIJNEN

HUIDIGE BEHANDELING VAN CHRONISCHE HEPATITIS-B-VIRUSINFECTIE VOLGENS DE RICHTLIJNEN HUIDIGE BEHANDELING VAN CHRONISCHE HEPATITIS-B-VIRUSINFECTIE VOLGENS DE RICHTLIJNEN Nederlandse richtlijn? (2008 en 2012) AASLD richtlijn? (2009) EASL richtlijn? (2012) Met dank aan Erik Buster en de overige

Nadere informatie

Bijlage I Hepatitis B en zwangerschap

Bijlage I Hepatitis B en zwangerschap Bijlage I Hepatitis B en zwangerschap Voor een algemeen overzicht over hepatitis B wordt verwezen naar de richtlijn Hepatitis B. Alleen die onderdelen die van belang zijn voor zwangerschap en neonaten

Nadere informatie

HEPATITIS B. J.W. den Ouden-Muller internist Rotterdam

HEPATITIS B. J.W. den Ouden-Muller internist Rotterdam HEPATITIS B J.W. den Ouden-Muller internist Rotterdam Wat is Hepatitis B? Hepatitis B is een ontsteking van de lever veroorzaakt door het hepatitis B virus (HBV) en is een van de meest voorkomende infectieziekten

Nadere informatie

Zwangerschap: wat willen we zien? Marleen Temmerman Verloskunde, UZGent

Zwangerschap: wat willen we zien? Marleen Temmerman Verloskunde, UZGent Zwangerschap: wat willen we zien? Marleen Temmerman Verloskunde, UZGent Waarom screenen? Aandoening komt frequent voor Kan ernstige gevolgen hebben Kan opgespoord worden Kan behandeld worden of sequellae

Nadere informatie

Hepatitis B. Low risk B februari 2016

Hepatitis B. Low risk B februari 2016 Hepatitis B Low risk B februari 2016 Dit document bevat mogelijk vertrouwelijke informatie van JIJWIJ. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van

Nadere informatie

Flaviviridae family Genus Hepacivirus Diameter 50 nm 11 genotypes (1-11), verschillende subtypes

Flaviviridae family Genus Hepacivirus Diameter 50 nm 11 genotypes (1-11), verschillende subtypes HCV HCV Flaviviridae family Genus Hepacivirus Diameter 50 nm 11 genotypes (1-11), verschillende subtypes (a,b,c, ) Reservoir: mens ssrna + virus (9600b) Icosahedraal capside Lipidenbilayer enveloppe met

Nadere informatie

Telbivudine is geen middel van eerste keus voor de behandeling van

Telbivudine is geen middel van eerste keus voor de behandeling van 1801970; Hepatitis B Consultatiedocument Farmacotherapeutisch Kompas voor registratiehouders Graag reactie voor 31 januari 19 van de registratiehouders die volgens de consultatieprocedure kunnen reageren.

Nadere informatie

Hepatitis, met de nadruk op hepatitis B en C

Hepatitis, met de nadruk op hepatitis B en C Klinisch redeneren Hepatitis, met de nadruk op hepatitis B en C Yolanda Vis, 17 december 2015 Leerdoelen De verschillende vormen van hepatitis benoemen en aangeven wat het belang is van vroegtijdige diagnostiek

Nadere informatie

VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties

VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties Doel Het doel van dit protocol is preventie, herkenning, optimalisering van diagnostiek en behandeling van early-onset

Nadere informatie

Hepatitis A.

Hepatitis A. Hepatitis A www.hepatitisinfo.nl Hepatitis A Epidemiologie Transmissie Virologie Symptomen van een infectie met hepatitis A Diagnostiek Behandeling Preventie Hepatitis A epidemiologie http://wwwnc.cdc.gov/travel/pdf/yellowbook-2012-map-03-03-estimated-prevalence-hepatitis-a.pdf

Nadere informatie

hepatitis B Beter voorkomen...

hepatitis B Beter voorkomen... hepatitis B Beter voorkomen... Wat is Hepatitis B is een leverontsteking veroorzaakt door een virus: het hepatitis B virus (HBV). De ziekte wordt overgedragen door seksueel contact, maar ook door contact

Nadere informatie

Leverenzymstoornissen. Peter van Bommel, Dirk Bakkeren & Martijn ter Borg

Leverenzymstoornissen. Peter van Bommel, Dirk Bakkeren & Martijn ter Borg Leverenzymstoornissen Peter van Bommel, Dirk Bakkeren & Martijn ter Borg Vrouw, 30jaar komt op mijn spreekuur Na anamnese en LO sluit ik een leverprobleem niet uit. Ik vraag probleemgeoriënteerd labonderzoek

Nadere informatie

Screening van pasgeborenen

Screening van pasgeborenen Screening van pasgeborenen Algemeen en prenataal Arjan Lock, arts M&G 6 november 2014 Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Hepatitis E, wat moet je ermee?

Hepatitis E, wat moet je ermee? Hepatitis E, wat moet je ermee? Caroline Swanink, arts-microbioloog Rijnstate 11 oktober 2016 Wanneer verricht u diagnostiek naar hepatitis E virus? A. Altijd bij een acuut hepatitis beeld B. Bij een acuut

Nadere informatie

Richtlijn Herpes simplex virusinfectie. Autorisator: Vakgroepvoorzitter Kindergeneeskunde

Richtlijn Herpes simplex virusinfectie. Autorisator: Vakgroepvoorzitter Kindergeneeskunde 9-08-2018 9-08-2021 : Pagina 1 van 6 Inhoud Doel... 1 Doelgroep... 1 Algemene aandachtspunten... 1 Werkwijze... 1 Ziekteverschijnselen... 1 1. Herpes labialis... 1 2. Herpes genitalis... 2 Neonatale...

Nadere informatie

Inhoudsopgave Inleiding Voor wie is deze brochure? 1. Hepatitis 2. Behandeling medicijnen Alternatieve aanvullende behandelingen

Inhoudsopgave Inleiding Voor wie is deze brochure? 1. Hepatitis 2. Behandeling medicijnen Alternatieve aanvullende behandelingen Inhoudsopgave Inleiding 1 Voor wie is deze brochure? 1 1. Hepatitis B 1 1.1 Wanneer behandelen 1 1.2 Wanneer niet behandelen 2 1.3 Zwangerschap en behandeling 3 2. Behandeling en medicijnen 4 2.1 PEG-interferon

Nadere informatie

Jaap T. van Dissel Afdeling Infectieziekten. Neuraminidaseremmers bij pandemie door Mexicaanse Griep Influenza A(H1N1)

Jaap T. van Dissel Afdeling Infectieziekten. Neuraminidaseremmers bij pandemie door Mexicaanse Griep Influenza A(H1N1) Jaap T. van Dissel Afdeling Infectieziekten Neuraminidaseremmers bij pandemie door Mexicaanse Griep ofwel Nieuwe ofwel Pandemische Influenza A(H1N1) griep (H1N1) 2009 Influenza Mexicaanse griep Wat is

Nadere informatie

Behandelproblematiek en laatste ontwikkelingen in Hepatitis B Nationale hepatitis dag 2017

Behandelproblematiek en laatste ontwikkelingen in Hepatitis B Nationale hepatitis dag 2017 Behandelproblematiek en laatste ontwikkelingen in Hepatitis B Nationale hepatitis dag 2017 Bart Takkenberg Academisch Medisch Centrum Amsterdam Disclosures Speaker for Gore WL, Bayer, and Norgine Advisory

Nadere informatie

DRAAIBOEK INFECTIEZIEKTEN CLB. Hepatitis B

DRAAIBOEK INFECTIEZIEKTEN CLB. Hepatitis B 99 Hepatitis B Ziektebeeld Hepatitis B is een ernstige virale infectie die een ontsteking van de lever veroorzaakt. Het ziektebeeld kan variëren van een asymptomatisch of subklinisch verloop tot een acute,

Nadere informatie

Standpunt KNMG inzake vaccinatie van artsen tegen hepatitis B

Standpunt KNMG inzake vaccinatie van artsen tegen hepatitis B IX.04 Standpunt KNMG inzake vaccinatie van artsen tegen hepatitis B 1 Inleiding: aanleiding Enige tijd geleden is bekend geworden dat een chirurg enkele tientallen patiënten heeft besmet met hepatitis

Nadere informatie

Doel Behandeling bij Varicella Zoster virus (VZV) tijdens de zwangerschap en bij neonaat.

Doel Behandeling bij Varicella Zoster virus (VZV) tijdens de zwangerschap en bij neonaat. : Pagina 1 van 5 Doel Behandeling bij Varicella Zoster virus (VZV) tijdens de zwangerschap en bij neonaat. Doelgroep Kinderarts en gynaecoloog. Algemene aandachtspunten Overtuig je van de juiste patiënt

Nadere informatie

Voorwoord. L&W MasterClasses en Soa Aids Nederland wensen u veel succes en plezier tijdens het volgen van deze MC+ hepatitiden.

Voorwoord. L&W MasterClasses en Soa Aids Nederland wensen u veel succes en plezier tijdens het volgen van deze MC+ hepatitiden. Voorwoord Deze MasterClass+ Hepatitiden & hiv, afgekort MC+ is tot stand gekomen in nauwe samenwerking tussen L&W MasterClasses en Soa Aids Nederland (expertisecentrum voor HIV/Aids en andere SOA). Samen

Nadere informatie

NHG-Standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen

NHG-Standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen NHG-Standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen Martijn Sijbom Huisarts Wetenschappelijk medewerker NHG Afdeling Richtlijnontwikkeling en Wetenschap Disclosure belangen spreker: (Potentiële) Belangenverstrengeling:

Nadere informatie

cytomegalovirus infectie in de zwangerschap en de auditieve gevolgen op het kind

cytomegalovirus infectie in de zwangerschap en de auditieve gevolgen op het kind cytomegalovirus infectie in de zwangerschap en de auditieve gevolgen op het kind NVA 19 april 2007 Dr HLM van Straaten neonatoloog Inhoud Introductie CMV CMV manifestaties CMV epidemiologie CMV en auditieve

Nadere informatie

Hepatitis B B16. 2. Ziekte

Hepatitis B B16. 2. Ziekte Hepatitis B B16 1. Algemeen In 1885 werd in Bremen een aantal gevallen van 'serumhepatitis' beschreven nadat aan arbeiders pokkenvaccin (dat menselijke lymfe bevatte) was toegediend. Pas in de jaren veertig

Nadere informatie

richtlijn Behandeling van chronische hepatitis-b-virusinfectie

richtlijn Behandeling van chronische hepatitis-b-virusinfectie richtlijn Behandeling van chronische hepatitis-b-virusinfectie Samenvatting De richtlijn Behandeling van chronische hepatitis-b-virusinfectie is door de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen

Nadere informatie

Bewustzijn identificatie behandeling hepatitis B en C

Bewustzijn identificatie behandeling hepatitis B en C Bewustzijn identificatie behandeling hepatitis B en C Inleiding Voorstellen sprekers/voorbereiders Quiz Virale hepatitis in de huisartsen praktijk Casuistiek hepatitis C Wat is er aan behandeling mogelijk

Nadere informatie

VSV Preventie groep B streptokokken ziekte neonaat september 2011

VSV Preventie groep B streptokokken ziekte neonaat september 2011 VSV Preventie groep B streptokokken ziekte neonaat september 2011 1.0 EPIDEMIOLOGIE In Nederland is circa 20% van alle zwangeren draagster van GBS. Naar schatting zal gemiddeld 50% van alle kinderen, van

Nadere informatie

Regionaal Protocol Preventie van perinatale GBS ziekte bij à terme zwangerschap

Regionaal Protocol Preventie van perinatale GBS ziekte bij à terme zwangerschap Regionaal Protocol Preventie van perinatale GBS ziekte bij à terme zwangerschap Achtergrond Streptococcus agalactiae, ook wel groep-b-streptococcus (GBS) genoemd, is een groep bacteriën die vaak in het

Nadere informatie

Hepatitis 12 en 13 april Suzanne Marcelis, huisarts Ilse Overdevest, arts-microbioloog Anne-Marie Wensing, MDL-arts

Hepatitis 12 en 13 april Suzanne Marcelis, huisarts Ilse Overdevest, arts-microbioloog Anne-Marie Wensing, MDL-arts Hepatitis 12 en 13 april 2018 Suzanne Marcelis, huisarts Ilse Overdevest, arts-microbioloog Anne-Marie Wensing, MDL-arts CASUS Vrouw 52 jaar VG: geelzucht Med: Panadol, chronisch gebruik ivm hoofdpijn

Nadere informatie

Verantwoord aanvragen en interpretatie van virale serologie bij de zwangere

Verantwoord aanvragen en interpretatie van virale serologie bij de zwangere Verantwoord aanvragen en interpretatie van virale serologie bij de zwangere Prof. Dr. Elizaveta Padalko Afdelingshoofd Virologie Laboratorium Klinische Biologie Universitair Ziekenhuis Gent GAB, De Pinte

Nadere informatie

Richtlijn Varicella Zoster Verloskunde 1 e en 2 e lijn

Richtlijn Varicella Zoster Verloskunde 1 e en 2 e lijn : Pagina 1 van 6 Inhoud Doel... 1 Doelgroep... 1 Definitie... 1 Varicella zoster en zwangerschap... 2 Varicella zoster en neonaten... 3 Bronnen... 4 Bijlagen... 5 Stroomdiagram 1 : Beleid bij zwangere

Nadere informatie

Preventie van groep B-streptokokken infectie

Preventie van groep B-streptokokken infectie Preventie van groep B-streptokokken infectie Het stroomdiagram dat is opgesteld door de NVOG en NvK vormt het uitgangspunt van dit lokale protocol (bijlage 1). Algemeen De vroege vorm van neonatale groep

Nadere informatie

Richtlijn Behandeling van chronische hepatitis-b-virusinfectie Samenvatting

Richtlijn Behandeling van chronische hepatitis-b-virusinfectie Samenvatting Richtlijn Behandeling van chronische hepatitis-b-virusinfectie Samenvatting De Richtlijn Behandeling van chronische hepatitis-b-virusinfectie is door de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen

Nadere informatie

Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC

Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC Streeklab GGD Amsterdam, 30 okt 2009 Hans L. Zaaijer, arts-microbioloog AMC - Klinische Virologie / Sanquin - Bloedoverdraagbare Infecties leverontsteking chemisch/toxisch

Nadere informatie

Detectie van occulte Hepatitis B bij bloeddonoren

Detectie van occulte Hepatitis B bij bloeddonoren Detectie van occulte Hepatitis B bij bloeddonoren Marco Koppelman 1, Theo Cuypers 2, Harry Bos 1, Maarten Koot 2, Hans Zaaijer 3 1 afdeling Nationaal Screening laboratorium Sanquin (NSS), divisie Diagnostiek

Nadere informatie

Icterus na tropenbezoek. Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum

Icterus na tropenbezoek. Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Icterus na tropenbezoek Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Casus 1 Man, 51 jaar Voorgeschiedenis Niertransplantatie prednison, cellcept en tacrolimus M. Bechterew etanercept

Nadere informatie

Beleid bij Hemofiliedraagsters in de zwangerschap.

Beleid bij Hemofiliedraagsters in de zwangerschap. Beleid bij Hemofiliedraagsters in de zwangerschap. Kennisdomein Hemofilie is een erfelijke aandoening van het stollingssysteem waarbij factor VIII (Hemofilie A) of factor IX (hemofilie B) mist of verlaagd

Nadere informatie

Zika virus en zwangerschap

Zika virus en zwangerschap Zika virus en zwangerschap 04/2016 Dit document bevat mogelijk vertrouwelijke informatie van JIJWIJ. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van JIJWIJ

Nadere informatie

Meer dan opsporen. Nationaal hepatitisplan: een strategie voor actie

Meer dan opsporen. Nationaal hepatitisplan: een strategie voor actie Meer dan opsporen Nationaal hepatitisplan: een strategie voor actie Wat is het probleem? 450-500 sterfgevallen door de gevolgen van een infectie met het hepatitis B- of C-virus. 40.000 personen zijn naar

Nadere informatie

Hepatitis B Inleiding Hepatitis A Preventie hepatitis B Preventie hepatitis A

Hepatitis B Inleiding Hepatitis A Preventie hepatitis B Preventie hepatitis A Naast deze infokaart over hepatitis zijn er ook infokaarten beschikbaar over: infectieziekten algemeen, tuberculose, seksueel overdraagbare aandoeningen, jeugd en onveilig vrijen en jeugd en vaccinatie.

Nadere informatie

Hepatitis C, een update. Vincent Rijckborst, Maag-Darm-Leverarts Milan J. Sonneveld, AIOS Maag-Darm-Leverziekten

Hepatitis C, een update. Vincent Rijckborst, Maag-Darm-Leverarts Milan J. Sonneveld, AIOS Maag-Darm-Leverziekten Hepatitis C, een update Vincent Rijckborst, Maag-Darm-Leverarts Milan J. Sonneveld, AIOS Maag-Darm-Leverziekten Disclosures spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Hepatitis B besmetting

Hepatitis B besmetting Inleiding In deze brochure vindt u informatie over hepatitis B bij (adoptie)kinderen. Hepatitis B is een leverziekte die het gevolg is van een (chronische) infectie met het hepatitis B virus (HBV), die

Nadere informatie

Congenitaal gehoorverlies en de kinderarts. CDS symposium 17 maart 2010 Margot Mulder, kinderarts

Congenitaal gehoorverlies en de kinderarts. CDS symposium 17 maart 2010 Margot Mulder, kinderarts Congenitaal gehoorverlies en de kinderarts CDS symposium 17 maart 2010 Margot Mulder, kinderarts Kindergeneeskundig onderzoek naar de oorzaak van het congenitaal gehoorverlies doel Patiënt: te verwachten

Nadere informatie

WAT ZIJN DE VERSCHIJNSELEN VAN HEPATITIS B?

WAT ZIJN DE VERSCHIJNSELEN VAN HEPATITIS B? WAT IS HEPATITIS Hepatitis is een ontsteking van de lever. Er zijn verschillende soorten leverontsteking. Ooit wereldwijd waargenomen zijn hepatitis A t/m H, waarvan hepatitis A, B en C de meest bekenden

Nadere informatie

CMV, EBV, Toxoplasma. Diagnostiek. Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog

CMV, EBV, Toxoplasma. Diagnostiek. Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog CMV, EBV, Toxoplasma Diagnostiek Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog Man, 50 jaar Sinds 8d uit Thailand, 1 maand verblijf (nieuwe partner aldaar) Branderig gevoel ter hoogte van

Nadere informatie

02.03.2013. Huisartsensymposium anno 2013. HAS AZ Monica 1

02.03.2013. Huisartsensymposium anno 2013. HAS AZ Monica 1 Huisartsensymposium anno 2013 1 Vaccinaties en zwangerschap 2 Aanpak van frequent voorkomende pre- en postnatale problemen 3 Coördinator dr. Ilse Vleminckx Vaccinaties en zwangerschap Dr. Els Van de Poel,

Nadere informatie

Nationaal Hepatitis Centrum

Nationaal Hepatitis Centrum Nationaal Hepatitis Centrum Kenniscentrum voor hepatitis Stationsplein 121 3818 LE Amersfoort Tel.: (033) 422 09 80 Fax: (033) 422 09 83 Hepatitis Infolijn: (033) 422 09 88 E-mail: info@hepatitis.nl Internet:

Nadere informatie

Monitoringrapport 2012

Monitoringrapport 2012 Monitoringrapport 2012 Humaan 12 immuundeficiëntievirus 217 (HIV) infectie in 6Nederland Nederlandse samenvatting Monitoring van HIV in Nederland Elk jaar rond 1 december, Wereld AIDS dag, publiceert de

Nadere informatie

KLINISCHE BIOLOGIE Art. 24bis pag. 1 officieuze coördinatie Opsporen op kwalitatieve wijze van het hepatitis C virus (HCV) B 2000

KLINISCHE BIOLOGIE Art. 24bis pag. 1 officieuze coördinatie Opsporen op kwalitatieve wijze van het hepatitis C virus (HCV) B 2000 KLINISCHE BIOLOGIE Art. 24bis pag. 1 "Artikel 24bis. Worden als verstrekkingen beschouwd waarvoor de bekwaming van specialist voor klinische biologie (P) vereist is : 1. Moleculaire Biologische Onderzoeken

Nadere informatie

Optimalisatie regionale hepatitiszorg regio Arnhem

Optimalisatie regionale hepatitiszorg regio Arnhem Optimalisatie regionale hepatitiszorg regio Arnhem Analyse knelpunten C. Richter, internist-infectioloog 2 Vaststellen knelpunten regio Arnhem Expertmeeting met hepatitiscentrum, huisartsen,verloskundigen,

Nadere informatie

Q-koorts. Dr. Janna Munster AIOS gynaecologie Pathologendagen

Q-koorts. Dr. Janna Munster AIOS gynaecologie Pathologendagen Q-koorts Dr. Janna Munster AIOS gynaecologie Pathologendagen 30-03-2017 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring

Nadere informatie

Hepatitis B bij (adoptie)kinderen

Hepatitis B bij (adoptie)kinderen Hepatitis B bij (adoptie)kinderen Nationaal Hepatitis Centrum kenniscentrum voor hepatitis Inleiding In deze brochure vindt u informatie over hepatitis B bij (adoptie)kinderen. Hepatitis B is een leverziekte

Nadere informatie

Nieuwe behandelingsopties HCV. Wie willen we bereiken? Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Amsterdam

Nieuwe behandelingsopties HCV. Wie willen we bereiken? Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Amsterdam Nieuwe behandelingsopties HCV Wie willen we bereiken? Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Amsterdam Disclosure Sophie Willemse (Potentiële) belangenverstrengeling Geen Wat gaat

Nadere informatie

Hoe krijg je hepatitis B?

Hoe krijg je hepatitis B? Hepatitis B Hepatitis B is een infectie van de lever, veroorzaakt door het hepatitis B-virus. In Nederland wordt dit virus vooral overgedragen door seksueel contact. Het dringt via de slijmvliezen van

Nadere informatie

K.B In werking B.S

K.B In werking B.S K.B. 2.10.2009 In werking 1.12.2009 B.S. 20.10.2009 Artikel 24bis - KLINISCHE BIOLOGIE Wijzigen Invoegen Verwijderen 1. Moleculaire Biologische Onderzoeken op genetisch materiaal van micro-organismen :

Nadere informatie

Dr.L.C. Baak MDL OLVG Februari 2015

Dr.L.C. Baak MDL OLVG Februari 2015 Dr.L.C. Baak MDL OLVG Februari 2015 Behandeling chronische hepatitis C- ook in 2015 Doel: HCV kwijtraken Histologische verbetering Cirrose voorkomen Hepatocellulair carcinoom voorkomen PegInterferon Ribavirine

Nadere informatie

Obesitas en zwangerschap

Obesitas en zwangerschap Obesitas en zwangerschap Risico s en beleid Maaike Kloosterman-de Groot, verloskundige UMCG Casus G2P1 Algemene anamnese: BMI 42 (lengte 1.56 m en gewicht 102 kg) Reuma, zonder medicatie Primaire subfertiliteit

Nadere informatie

Educatieve PrEP-brochure voor risicopersonen

Educatieve PrEP-brochure voor risicopersonen De Belgische gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel Emtricitabin/ Tenofovir Disoproxil Sandoz. Het verplicht plan voor risicobeperking

Nadere informatie

Regionaal Protocol Obesitas

Regionaal Protocol Obesitas Regionaal Protocol Obesitas Inleiding Obesitas is een snelgroeiend gezondheidsprobleem in de Westerse wereld. Momenteel varieert in Nederland de prevalentie obesitas tussen de 6.5% en 15.5%, afhankelijk

Nadere informatie

Chapter 10. Samenvatting

Chapter 10. Samenvatting Chapter 10 Samenvatting Samenvatting 149 Dit proefschrift richt zich op symptomen van neonatale adaptatie (NA) na blootstelling aan selectieve antidepressiva (SA) in utero. Deze symptomen zijn meestal

Nadere informatie

Geïndividualiseerde behandeling van chronische hepatitis B-patiënten

Geïndividualiseerde behandeling van chronische hepatitis B-patiënten Geïndividualiseerde behandeling van chronische hepatitis B-patiënten Individualized management of patients with chronic hepatitis B Dr. W.P. Brouwer 1 Samenvatting Op 16 oktober 2015 promoveerde dr. W.P.

Nadere informatie

Samenvatting. Chapter12

Samenvatting. Chapter12 Samenvatting Chapter12 Coinfectie met Mycobacterium Tuberculose tijdens HIV-infectie is een groot probleem in de derde wereld, daar dit leidt tot een grotere sterfte. (hoofdstuk I) In de studies beschreven

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Sandoz B.V. Page 1/6 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Entecavir Sandoz 0,5 mg, filmomhulde tabletten Entecavir Sandoz 1 mg, filmomhulde tabletten entecavir Lees goed de hele bijsluiter voordat

Nadere informatie

Vragen Ouderdag Congenitale CMV infectie. CMV-groep

Vragen Ouderdag Congenitale CMV infectie. CMV-groep Vragen Ouderdag Congenitale CMV infectie CMV-groep Vragen voor het vragenuurtje Wat zijn de risico s voor een volgende zwangerschap? Borstvoeding en CMV Wat moet ik doen bij andere zwangeren nu ik en mijn

Nadere informatie

Een verwittigd klinisch bioloog is er twee waard? Kathleen Deiteren (klinisch bioloog, UZA) Glenn Van Den Bosch (klinisch bioloog, AZ Herentals)

Een verwittigd klinisch bioloog is er twee waard? Kathleen Deiteren (klinisch bioloog, UZA) Glenn Van Den Bosch (klinisch bioloog, AZ Herentals) Een verwittigd klinisch bioloog is er twee waard? Kathleen Deiteren (klinisch bioloog, UZA) Glenn Van Den Bosch (klinisch bioloog, AZ Herentals) Kliniek dag 0 Een zwangere vrouw van 36j (A-) wordt opgenomen

Nadere informatie

> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340 78

Nadere informatie

Virale hepatitis: vóórkomen en voorkòmen

Virale hepatitis: vóórkomen en voorkòmen Ziektebeeld Virale hepatitis: vóórkomen en voorkòmen Een infectie met een hepatitisvirus kan de oorzaak zijn van een acute of chronische hepatitis. Een acute hepatitis kan veroorzaakt worden door het hepatitis-a

Nadere informatie

K.B B.S In werking

K.B B.S In werking K.B. 18.6.2017 B.S. 29.6.2017 In werking 1.8.2017 Wijzigen Invoegen Verwijderen Artikel 24bis - KLINISCHE BIOLOGIE 1. Moleculaire Biologische Onderzoeken op genetisch materiaal van micro-organismen : 556872

Nadere informatie

Herpes simplex: moeder en kind

Herpes simplex: moeder en kind Herpes simplex: moeder en kind 16 maart 2017, werkgroep Neonatale Infectiologie Clementien Vermont, kinderarts-infectioloog/immunoloog Indeling Achtergrond HSV ziekteverschijnselen HSV bij een zwangere

Nadere informatie

Bevorderen van Hepatitis B screening in de Turkse gemeenschap in Rotterdam Ytje van der Veen Presentatie: Dr. Jan Hendrik Richardus

Bevorderen van Hepatitis B screening in de Turkse gemeenschap in Rotterdam Ytje van der Veen Presentatie: Dr. Jan Hendrik Richardus Bevorderen van Hepatitis B screening in de Turkse gemeenschap in Rotterdam 2007 2011 Ytje van der Veen Presentatie: Dr. Jan Hendrik Richardus - Hepatitis B (HBV) bij Turkse Nederlanders - Vooronderzoek

Nadere informatie

pagina 1 van 5 Let op: Deze geprinte versie is 24 uur geldig. Waterpokken contact in de zwangerschap Algemeen Inleidende gegevens Doel: Type: Handelingsclassificatie: Anatomische classificatie: Indicatie:

Nadere informatie

BVD, het aanpakken waard! Ruben Tolboom Intervisie 2014

BVD, het aanpakken waard! Ruben Tolboom Intervisie 2014 BVD, het aanpakken waard! Ruben Tolboom Intervisie 2014 Voorstellen Ruben Tolboom Tot 1 mei 2014: rundveedierenarts Vanaf heden: Field Technical Service Manager Technische achtergrond produkten-dierziekten

Nadere informatie

Emtricitabine/Tenofovirdisoproxil Krka 200 mg/245 mg filmomhulde tabletten (emtricitabine/tenofovirdisoproxil)

Emtricitabine/Tenofovirdisoproxil Krka 200 mg/245 mg filmomhulde tabletten (emtricitabine/tenofovirdisoproxil) Om een maximaal voordeel te halen voor uw gezondheid uit de effecten van het geneesmiddel Emtricitabine/Tenofovirdisoproxil Krka 200 mg/245 mg filmomhulde tabletten, om voor een goed gebruik ervan te zorgen

Nadere informatie

Obesitas. Oktober. Zorgpad Low risk B en High risk A

Obesitas. Oktober. Zorgpad Low risk B en High risk A Obesitas Zorgpad Low risk B en High risk A Oktober Dit document bevat mogelijk vertrouwelijke informatie van JIJWIJ. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorafgaande schriftelijke toestemming

Nadere informatie

Casus 1 Een 33-jarige man, homosexueel, bezoekt u omdat hij een HIVantistoffen test wenst. Zes jaar geleden (1999) heeft hij frequente sexuele

Casus 1 Een 33-jarige man, homosexueel, bezoekt u omdat hij een HIVantistoffen test wenst. Zes jaar geleden (1999) heeft hij frequente sexuele Een 33-jarige man, homosexueel, bezoekt u omdat hij een HIVantistoffen test wenst. Zes jaar geleden (1999) heeft hij frequente sexuele contacten in San Francisco, US, gehad. De test blijkt positief. Hij

Nadere informatie

Gezondheidsinformatiefiche voor bedrijven: bof

Gezondheidsinformatiefiche voor bedrijven: bof Gezondheidsinformatiefiche voor bedrijven: bof Bepaalde infectieziekten komen frequenter voor op kinderleeftijd dan bij volwassenen. Ze worden daarom verkeerdelijk kinderziekten genoemd. De meeste van

Nadere informatie

Uw sleutel tot effectieve zeugenvaccinatie en bestrijding van PRRS

Uw sleutel tot effectieve zeugenvaccinatie en bestrijding van PRRS Porcilis PRRS Uw sleutel tot effectieve zeugenvaccinatie en bestrijding van PRRS Aandachtspunten in de PRRS bestrijding: Zorg dat de bio-security van het bedrijf op orde is of geoptimaliseerd wordt. Biggen

Nadere informatie

24 weken zwanger en dan? Kansen, onmogelijkheden, resultaten en toekomst

24 weken zwanger en dan? Kansen, onmogelijkheden, resultaten en toekomst 24 weken zwanger en dan? Kansen, onmogelijkheden, resultaten en toekomst Dr. J.J. Duvekot, gynaecoloog/perinatoloog Moeder en Kind Centrum subafdeling verloskunde en prenatale geneeskunde Erasmus MC, Rotterdam

Nadere informatie

Kinkhoest vaccinatie. Ann Buyens. 16 november 2013

Kinkhoest vaccinatie. Ann Buyens. 16 november 2013 Kinkhoest vaccinatie Ann Buyens 16 november 2013 Kinkhoest Gramnegatieve coccobacillus Species: Bordetella pertussis, Bordetella parapertussis, Bordetella bronchiseptica, Bordetella avium, Bordetella hinzii,

Nadere informatie

Educatieve PrEP-brochure voor risicopersonen

Educatieve PrEP-brochure voor risicopersonen De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel Emtricitabine/ Tenofovirdisoproxil Mylan 200 mg/245 mg filmomhulde tabletten.

Nadere informatie

Vlaamse consensus over beleid bij congenitale toxoplasmose (CT)

Vlaamse consensus over beleid bij congenitale toxoplasmose (CT) Vlaamse consensus over beleid bij congenitale toxoplasmose (CT) A. Zecic NICU, UZ Gent Transmissierisico tijdens de zwangerschap Maternale seroconversie Incidentie Ziekte bij pasgeborene 1e trim 15 % ernstig

Nadere informatie

Vaccinatie hepatitis B Geneeskundestudenten

Vaccinatie hepatitis B Geneeskundestudenten Vaccinatie hepatitis B Geneeskundestudenten Vaccinatie hepatitis B De Nederlandse Arbo-wetgeving eist dat ziekenhuizen en andere instellingen verantwoorde zorg aan hun patiënten bieden. Patiënten mogen

Nadere informatie

Beleid en behandeling bij zwangeren met hepatitis B

Beleid en behandeling bij zwangeren met hepatitis B Stand van zaken Beleid en behandeling bij zwangeren met hepatitis B Greet J. Boland, Irene K. Veldhuijzen, Harry L.A. Janssen, Annemiek A. van der Eijk, Maurice G.A.J. Wouters, Hein J. Boot Jaarlijks wordt

Nadere informatie

Tuesday 17 April 12. intake raadpleging

Tuesday 17 April 12. intake raadpleging intake raadpleging BFHI borstvoedingsbeleid huidcontact moeder en kind samen op de kamer borstvoeding op verzoek geen fopspeen continuïteit in borstvoeding verzekeren na ziekenhuisverblijf respect voor

Nadere informatie

Hepatitis B. Risico s, preventie en behandeling. Prof. dr. Stefan Zeuzem. European Liver Patients Association

Hepatitis B. Risico s, preventie en behandeling. Prof. dr. Stefan Zeuzem. European Liver Patients Association ELPA_HBV_2007-NL_01:ELPA_HBV_2007-01.qxd 13.08.2008 11:39 Seite 1 Prof. dr. Stefan Zeuzem Hepatitis B Risico s, preventie en behandeling European Liver Patients Association F. De Renesselaan, 57 B - 3800

Nadere informatie

De Q koorts epidemie in Nederland

De Q koorts epidemie in Nederland De Q koorts epidemie in Nederland Coxiella burnetii Wim van der Hoek, artsepidemioloog, Centrum Infectieziektebestrijding 1 Huisarts Herpen Toename Q koorts? Microbioloog Huisarts Sint Oedenrode Mei Juni

Nadere informatie

De waarde van aviditeitstesten in diagnostiek en rondzendingen

De waarde van aviditeitstesten in diagnostiek en rondzendingen De waarde van aviditeitstesten in diagnostiek en rondzendingen Greet Boland, klinisch microbioloog / MMM er Aviditeitstesten Wat is aviditeit? Wat betekent de uitslag? Wanneer is toepassing zinvol/niet

Nadere informatie

allemaal beestjes 2010 Hepatitis B en C ziektebeeld prognose het virus z n strategie behandelmogelijkheden counseling de patiënt Van Hattum MDL

allemaal beestjes 2010 Hepatitis B en C ziektebeeld prognose het virus z n strategie behandelmogelijkheden counseling de patiënt Van Hattum MDL allemaal beestjes 2010 Hepatitis B en C ziektebeeld prognose het virus z n strategie behandelmogelijkheden counseling de patiënt Van Hattum allemaal beestjes 2010 Hepatitis B en C ziektebeeld prognose

Nadere informatie

CMV, gehoorverlies en. de (andere) open eindjes

CMV, gehoorverlies en. de (andere) open eindjes CMV, gehoorverlies en. de (andere) open eindjes HLM van Straaten ALGO terugkomdag Isala 18-01-2017 Cytomegalovirus? (on)zekerheden! Waarom aandacht voor CMV bij pasgeborene? Issues o.a CMV en zwangerschap

Nadere informatie

Zwangerschapsvaccinatie: kennis en houding van zwangeren en hun apotheker

Zwangerschapsvaccinatie: kennis en houding van zwangeren en hun apotheker Zwangerschapsvaccinatie: kennis en houding van zwangeren en hun apotheker Masterthesis Farmaceutische Zorg Lotte De Ren Promotor: Prof. Dr. Apr. Guido De Meyer 2 1. Aanbevolen vaccins: kinkhoest Kinkhoest

Nadere informatie

Transmuraal protocol GBS en zwangerschap

Transmuraal protocol GBS en zwangerschap Transmuraal protocol GBS en zwangerschap 1. Inleiding De groep-b-streptococ (GBS), ook wel Streptococcus agalactiae genoemd, behoort met onder andere de groep-a-streptococcen tot de pyogene streptococcen.

Nadere informatie

? Petra geeft aan dat ze probeert zwanger te worden en sinds kort in een traject zit van IVF (in vitro fertilisatie).

? Petra geeft aan dat ze probeert zwanger te worden en sinds kort in een traject zit van IVF (in vitro fertilisatie). MONDGEZONDHEID EN ZWANGERSCHAP CASUS 1 Karin de G., een 27-jarige patiënte is al van jongs af aan in de praktijk onder controle. Tot nu toe was er altijd sprake van een zeer goede mondhygiëne en zijn er

Nadere informatie

Bescherming tegen hepatitis B

Bescherming tegen hepatitis B Bescherming tegen hepatitis B Voorlichtingsfolder voor personen die verhoogd risico lopen op hepatitis B door Werk of Reizen Hepatitis B: Wat is dat? Hepatitis B is een infectieziekte van de lever en één

Nadere informatie

Het Erasmus MC hartteam, vruchtbare samenwerking voor moeder en kind.

Het Erasmus MC hartteam, vruchtbare samenwerking voor moeder en kind. Het Erasmus MC hartteam, vruchtbare samenwerking voor moeder en kind. Dr. J.J. Duvekot, gynaecoloog/perinatoloog Moeder en Kind Centrum subafdeling verloskunde en prenatale geneeskunde Erasmus MC, Rotterdam

Nadere informatie

Prikaccidenten voorkómen blijft nog steeds het beste

Prikaccidenten voorkómen blijft nog steeds het beste Prikaccidenten voorkómen blijft nog steeds het beste Paul van Wijk Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Jeroen Bosch Ziekenhuis, Den Bosch Prikaccidenten Verzamelnaam voor prik-, snij-, bijt- en spatongelukken

Nadere informatie

PREVENTIE VAN PERINATALE HEPATITIS B BIJ PASGEBORENEN IN NEDERLAND

PREVENTIE VAN PERINATALE HEPATITIS B BIJ PASGEBORENEN IN NEDERLAND PREVENTIE VAN PERINATALE HEPATITIS B BIJ PASGEBORENEN IN NEDERLAND Systematisch onderzoek van zwangeren op HBsAg en passieve-actieve immunisatie van pasgeborenen With a Summary in English PREVENTION OF

Nadere informatie