Q-koorts. Dr. Janna Munster AIOS gynaecologie Pathologendagen

Transcriptie

1 Q-koorts Dr. Janna Munster AIOS gynaecologie Pathologendagen

2 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Geen Bedrijfsnamen

3 CV Geneeskunde RuG Arts-onderzoeker UMCG 2012-heden AIOS gynaecologie cluster Noord-Oost 2012 Medisch Spectrum Twente UMCG Thans: Martini Ziekenhuis, Groningen 2/

4 Vraag 1 Q-koorts wordt veroorzaakt door een: 1. RNA Virus 2. DNA Virus 3. Bacterie 4. Parasiet 4/29

5 Vraag 1 Q-koorts wordt veroorzaakt door een: 1. RNA Virus 2. DNA Virus 3. Bacterie 4. Parasiet 5/29

6 Vraag 2 Hoeveel procent van de zwangeren met een Coxiella burnetii infectie presenteert zich met klachten? 1. 10% 2. 30% 3. 60% 4. 90% 6/29

7 Vraag 2 Hoeveel procent van de zwangeren met een Coxiella burnetii infectie presenteert zich met klachten? 1. 10% 2. 30% 3. 60% 4. 90% 7/29

8 Vraag 3 Bij histologie van de placenta bij patiënten met Q-koorts en een obstetrische complicatie wordt het vaakst gezien: 1. Hypoplasie van de placenta 2. Necrotiserende villitis 3. Parenchym met toegenomen rijping 4. Geen afwijkingen 8/29

9 Vraag 3 Bij histologie van de placenta bij patiënten met Q-koorts en een obstetrische complicatie wordt het vaakst gezien: 1. Hypoplasie van de placenta 2. Necrotiserende villitis 3. Parenchym met toegenomen rijping 4. Geen afwijkingen 9/29

10 Q-koorts Q-koorts is een zoönose, veroorzaakt door de bacterie Coxiella burnetii Geiten, schapen, koeien: melk, feces, urine, placenta/vruchtwater Transmissie: inhalatie besmette aerosolen Incubatie 1-3 weken Symptomen: geen (60%), malaise, koorts, pneumonie, hepatitis Behandeling: doxycycline dagen Complicaties: chronische infectie (endocarditis), chronisch vermoeidheidssyndroom Risicogroepen: zwangeren, immuungecompromitteerden, hart(klep) patiënten 10/29 Maurin e.a. Clin Microbiol Rev Hartzell e.a. Mayo Clin Proc Parker e.a. Lancet. 2006

11 Incidentie Meldingsplicht Groep C Tot meldingen per jaar humane uitbraak, >4000 meldingen meldingen 3 meldingen 2017 Melkgeiten- en melkschapenbedrijven 11/29 Roest e.a. Epidemiol Infect RIVM

12 Epidemie 12/29 RIVM

13 Epidemie 13/29 RIVM

14 Zwangerschap Beperkte aantallen, retrospectieve studies Zwangere vrouwen 90% asymptomatisch Risicogroep Chronische Q-koorts Obstetrische complicaties Routinematig screenen + antibiotische behandeling complicaties voorkomen? Gezondheidsraad 2008: onvoldoende bewijs, onderzoek gewenst 14/29 Tissot-Dupont e.a. Clin Infect Dis Carcopino e.a. Clin Infect Dis Gezondheidsraad, bijeenkomst Q-koorts, dec. 2008

15 15/29 Zwangerschap

16 Methoden 16/29 Munster e.a. Eurosurveillance. 2013

17 Resultaten 55 verloskundigenpraktijken Interventiegroep: 536 zwangeren Controlegroep: 693 zwangeren Seropositief (IgG en/of IgM): 15% IgM positief: 5.6% in interventiegroep en 3.2% in controlegroep Geen chronische Q-koorts Geen verschil in zwangerschapscomplicaties (prematuriteit, dysmaturiteit, sterfte) tussen interventie en controlegroep of tussen seropositieve en seronegatieve zwangeren. Routinematig screenen verlaagt het percentage obstetrische complicaties bij seropositieve zwangeren niet niet zinvol 17/29 Munster e.a. Eurosurveillance. 2013

18 Placenta - geiten Bij geiten: abortusstorm In experimentele setting 100% miskraamrisico Infectie vroeg in de dracht, vaak pas laat miskraam/doodgeboorte Trofoblastcellen van het chorion 1 e target Later: massale colonisatie, necrotische placentitis klinische complicatie Placenta en vliezen 100% PCR positief Verticale transmissie: hematogeen of via vruchtwater (oraal) 18/29 Shanchez e.a. J. Comp. Path Agerholm Acta Veteri Scand. 2013

19 Placenta - geiten 19/29 Immunohistochemie (x50) A: Trofoblastcellen van het chorion C. burnetii antigeen positief (vroege infectie) B: Uitgebreide necrose en hemorragische placentitis met infiltratie neurofielen en ulceratie van trofoblastweefsel Shanchez e.a. J. Comp. Path. 2006

20 Placenta dieren overig Tijdens NL uitbraak aanwezigheid C. burnetii aangetoond in placenta s van: Honden Paarden Schapen Koeien Reservoir 20/29 Roest e.a. Emerg Infect Dis 2013

21 Placenta koeien Koeien zelden symptomatisch Positieve PCR in melk slechts zelden histopathologische inflammatie placenta Placenta sleutelrol in wel/niet optreden van complicaties 21/29 Hansen e.a. Vet J. 2011

22 Placenta - mensen Franse cohortstudie 53 zwangeren met Q-koorts /29 Carcopino e.a. Clin Infect Dis. 2007

23 Placenta mensen Duitse uitbraak (2003 en 2005) 93 zwangeren gescreend 11 vrouwen positief, waarvan 3 symptomatisch 8 behandeld 0/8 placenta s PCR positief 0/6 placenta s kweek positief allen goede zwangerschapsuitkomst 23/29 Boden e.a. BMC Infect Dis. 2012

24 24/29 Placenta - mensen

25 Placenta - mensen Asymptomatische casus Geclusterde RCT interventiegroep acute infectie 5 placenta s Histopathologie: 1x maternale hypoperfusie, fibrotische villi, laag gradige chronische villitis PCR: 100% negatief Obstetrische: 1x vroeggeboorte AD /29 Munster e.a. Placenta.2012

26 Placenta - mensen Symptomatische casus Literatuuronderzoek histopathologie Symptomatische acute/chronische infectie 4 placenta s Histopathologie: 3/4 ernstige necrotiserende villitis PCR: 100% positief Obstetrisch: 1x miskraam, 1x IUVD, 1x vroeggeboorte Discussie: Obstetrische complicaties waarschijnlijk ten gevolge van placentitis Placentitis zeer zeldzaam bij asymptomatische casus; bevestigd in een Frans asymptomatisch cohort (N=153) 26/29 Munster e.a. Placenta Langley e.a. Am J Obstet Gynecol.2003

27 Risico zorgverleners Weinig literatuur Placenta bij Q-koorts zwangeren (mn bij obstetrische complicaties) kan hoog infectieus zijn Casus beschreven van C. burnetii pneumonie bij parteur Neem voorzorgsmaatregelen bij vers materiaal (BSL-2/3) 27/29 Raoult e.a. NEJM 1994 Centers for Disease Control and Prevention

28 Take home messages Na de epidemie komt Q-koorts nu sporadisch voor Een infectie met Coxiella burnetii vaak asymptomatisch Zwangeren als risicogroep niet bevestigd in de Nederlandse setting Screening ten tijde van een uitbraak lijkt niet zinvol Placentitis met necrotiserende villitis voorbode voor complicaties bij mens en dier Beschouw een placenta van een zwangere met Q-koorts en complicaties als hoog infectieus 28/29

29 Vragen?