Q-koorts en werk, de geitenhouderij

Transcriptie

1 Q-koorts en werk, de geitenhouderij Ton Oomen Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding (LCI/CIb/RIVM) 1

2 Q-koorts in Nederland - Inzicht in de bedrijfsvoering - Transmissieroute - De veterinaire maatregelen - Wat hebben we geleerd, crisisstructuur en opschaling 2

3 Hoeveel dieren telt Nederland? (2008) miljoen kippen, 4,5 miljoen varkens, 8, 8 miljoen runderen schapen, geiten miljoen kippen, 14,4 miljoen varkens, 4,7 miljoen runderen 1,6 miljoen schapen, geiten miljoen kippen, 11,6 miljoen varkens, 3,7 miljoen runderen 1,2 miljoen schapen, geiten miljoen kippen, 9,4, miljoen varkens, 2,8 miljoen runderen schapen, geiten 3

4 400 melkgeitenbedrijven Kleine winstmarge Voormalige runden varkenshouders Groeiende grootschaligheid dieren (tot ) Unieke bedrijfsvoering mondiaal 4

5 Melkgeitenhouderij Nederland (10,5 geit/km 2 ) geiten geiten geiten geiten geiten geiten geiten (360 bedrijven) Zeeland 0,5 geit/km Noord-Brabant 40 geiten/km Gelderland 13 geiten/km Gemiddelde bedrijfsgrootte 880 dieren (was in dieren) 5

6 Verloop van de uitbraak 6

7 7

8 Industriele melkmachine, 1200 geiten per uur met 1 melker 8

9 9

10 reservoir excretie transmissie gastheer belangrijk indirecte transmissie teek geit omgeving "stof" schaap rund gezelschapsdier (kat, hond, paard) wilde fauna abortusmateriaal geboortemateriaal faeces/mest urine melk uitrijden mest aflampatroon Weersomstandigheden Veetransport Mens "koppelgenoten (geit, schaap, rund) stro minder belangrijk directe transmissie HJR, CVI, 16/10/2008 Model transmissieroutes Coxiella burnetii 10

11 Mestbestemmingen van melkgeitenbedrijven 2007, Olaf Stenvers, VWA; Wouter Boasson EMI/RIVM

12 12 Transmissieroute: open stallen & ventilatie

13 Transmissiefactoren Lage grondwaterstanden, drogere bodems en minder vegetatie hebben een verband met een hogere Q-koorts besmettingsgraad bij mensen (Hunnink/vd Hoek et al) 13

14 Onderzoek heeft antwoorden gegeven: Ten aanzien van Transmissie: Knaagdieren en teken spelen geen rol in de transmissie Vaccinatie helpt om Q-koorts bij dieren te voorkomen. Mensen betrokken bij ruimingen lopen een groter risico op Q-koorts (17,5% werd besmet, 69% geitenhouders en gezinsleden besmet) Kans op infectie wordt groter : - dichterbij een geiten of schapen bedrijf (binnen 5 kilometer) - naarmate het aantal dieren op een bedrijf groter is 14

15 Maatregelen veterinair - melkleverende bedrijven - bedrijven met publieksfunctie Primair: Vaccinatie (te laat?) Extra maatregel 2009: Doden ruim drachtige dieren 15

16 Maatregelen veterinair: Voor alle bedrijven Meldingsplicht Q-koorts voor melkgeiten en schapenbedrijven. Verplichte vaccinatie, voor eigen rekening Mestmaatregelen, afdekken Hygiënemaatregelen, Lammeren in afzondering Tankmelkonderzoek Extra voor besmette bedrijven Bord in de tuin Beperking mens-geitcontacten Aan- en afvoerverbod. 16

17 Tankmelkonderzoek 29 bedrijven nu nog met besmet status. (was 100) 17

18 Actuele situatie ziektegevallen 18

19 Infectieziektebestrijding bij crisis, nieuw: OMT-Z RT (RIVM) OMT-Z (wetenschap) Outbreak Management Team GGD Experts (veterinair) Arbo (AMT) RIVM Advies Advies Bestuurlijk AfstemmingsOverleg VWS RGF-GHOR IGZ Vereniging NL Gemeenten GGD-NL Andere Ministeries 19 BAO (beleid) *Interdepartementaal BeleidsTeam IBT* Bestrijdingsmaatregelen (nationaal)

20 Geleerde lessen Een zoönose crisis opschalingsstructuur en AMT (Arbo Outbreak Management Team) Verbeterde samenwerking Humaan-Veterinair Maandelijks signaleringsoverleg Zoonosen (SOZ) Arbo en veterinaire paragrafen in LCI infectieziekterichtlijnen 20

21 21 Bedankt voor uw aandacht