T IS GEBEURD. Een minikwis over pijn

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "T IS GEBEURD. Een minikwis over pijn"

Transcriptie

1 T IS GEBEURD Een minikwis over pijn

2 POLL OPEN Morfine 1. Morfine werkt niet op nociceptieve pijn 1.43% 2. Morfine werkt niet op neuropathische pijn 11.43% 3. Morfine werkt beter op nociceptieve dan op neuropathische pijn 4. Morfine werkt beter op neuropathische dan op nociceptieve pijn 11.43% 75.71%

3 POLL OPEN Blocks 1. Een Chordotomie kan veilig uitgevoerd worden bij een patiënt met verminderde longfunctie 3.77% 2. Een Splanchnicusblock wordt enkel uitgevoerd voor een patiënt met een levensverwachting langer dan zes maand 11.32% 3. Een Hypogastrisch Plexusblock is effectief voor bovenbuiktumoren 4. Een niercarcinoom kan een indicatie zijn voor Coeliacusblock 18.87% 66.04%

4 POLL OPEN Dementie 1. Personen met dementie hebben in de terminale fase minder pijnproblemen dan kankerpatiënten 27.4% 2. Personen met dementie hebben in de terminale fase meer pijnproblemen dan kankerpatiënten 3. Bij personen met dementie gebruik je best geen opiaten 26.03% 4. Personen met dementie hebben geen pijngedrag 12.33% 34.25%

5 POLL OPEN Trappen 1. Trap 1 geneesmiddelen zijn veiliger dan trap 3 geneesmiddelen 10.53% 2. Bijwerkingen van trap 3 geneesmiddelen zijn dosisgebonden en patiëntspecifiek 3. Trap 2 geneesmiddelen zijn beter verdragen dan trap 3 geneesmiddelen 2.63% 65.79% 4. De bijwerkingen van trap 3 geneesmiddelen zijn tijdelijk en gaan na enkele dagen voorbij 21.05%

6 PIJN Molenheide, 11 april 2018 Koen Lauwers Gert Huysmans

7 7 Pijn is een onaangename sensorische of emotionele ervaring samenhangend met actuele of potentiële weefselbeschadiging of beschreven in termen van een dergelijke beschadiging International association for the Study of Pain

8 8 Pijn is datgene wat een persoon die het ervaart zegt dat het is en is aanwezig wanneer hij/zij zegt dat het aanwezig is Mc Caffery

9 9 Acute pijn >< chronische pijn Maligne pijn niet maligne pijn Pijngeheugen Modulatie Modificatie Pijngedrag pijngedrag pijnbeleving pijngewaarwording pijn Pijnbelevingsmodel volgens Loeser

10 10 Voorkomen 18 %? volwassen bevolking Hoofdpijn Gewrichtspijnen rugpijn Vergevorderd stadium na kanker 64 % Pancreas, oesophagus 80% Long, maag, prostaat, borst, cervix, ovarium % Orofarynx, colon, hersenen, nier, blaas % Hematologische maligniteiten %

11 11 Voorkomen AIDS % (80 % opgenomen patiënten) ALS % Multipele sclerose % Hartfalen 41 % COPD 68 % Terminale nierinsufficiëntie 40 %

12 12 Pijn als symptoom bij ouderen Onderraportage Onderdiagnose 40 à 80 % rusthuisbewoners heeft pijn 50 % wordt correct behandeld 20 % dementerenden wordt correct behandeld

13 Vergelijking van pijnbehandeling t.g.v. heupfractuur bij gevorderd dementeren en cognitief valiede bejaarden Journal of Pain and Symptom Management vol. 19 No. 4 April niet-dementerend dementerend

14 14 Gevolgen van onderbehandelde pijn Depressie Sociale deprivatie Slaapstoornissen Mobiliteit Gebruik gezondheidszorg Revalidatie Impact op zorgverleners FUNCTIONALITEIT LEVENSKWALITEIT PSYCHISCHE STRESS

15 15

16 16

17 17 A-delta vezel C-vezel

18 18

19 19 Elke behandeling eigen aangrijpingspunt Medicamenteus Niet medicamenteus Interventioneel Combinatietherapie

20 PIJN Molenheide, 11 april 2018 Koen Lauwers Gert Huysmans

21 21 Pijn is een onaangename sensorische of emotionele ervaring samenhangend met actuele of potentiële weefselbeschadiging of beschreven in termen van een dergelijke beschadiging International association for the Study of Pain

22 22 Pijn is datgene wat een persoon die het ervaart zegt dat het is en is aanwezig wanneer hij/zij zegt dat het aanwezig is Mc Caffery

23 23 Acute pijn >< chronische pijn Maligne pijn niet maligne pijn Pijngeheugen Modulatie Modificatie Pijngedrag pijngedrag pijnbeleving pijngewaarwording pijn Pijnbelevingsmodel volgens Loeser

24 24 Voorkomen 18 %? volwassen bevolking Hoofdpijn Gewrichtspijnen rugpijn Vergevorderd stadium na kanker 64 % Pancreas, oesophagus 80% Long, maag, prostaat, borst, cervix, ovarium % Orofarynx, colon, hersenen, nier, blaas % Hematologische maligniteiten %

25 25 Voorkomen AIDS % (80 % opgenomen patiënten) ALS % Multipele sclerose % Hartfalen 41 % COPD 68 % Terminale nierinsufficiëntie 40 %

26 26 Pijn als symptoom bij ouderen Onderraportage Onderdiagnose 40 à 80 % rusthuisbewoners heeft pijn 50 % wordt correct behandeld 20 % dementerenden wordt correct behandeld

27 Vergelijking van pijnbehandeling t.g.v. heupfractuur bij gevorderd dementeren en cognitief valiede bejaarden Journal of Pain and Symptom Management vol. 19 No. 4 April niet-dementerend dementerend

28 28 Gevolgen van onderbehandelde pijn Depressie Sociale deprivatie Slaapstoornissen Mobiliteit Gebruik gezondheidszorg Revalidatie Impact op zorgverleners FUNCTIONALITEIT LEVENSKWALITEIT PSYCHISCHE STRESS

29 29

30 30

31 31 A-delta vezel C-vezel

32 32

33 33 Elke behandeling eigen aangrijpingspunt Medicamenteus Niet medicamenteus Interventioneel Combinatietherapie

34 Prezi Klik op tekening om Prezi te starten

35 De huisarts 'bijgespijkerd': niet te kloppen! 1a. Ik heb een kop koffie gedronken vanmorgen. POLL OPEN 1. Ja 2. Neen 36.84% 63.16%

36 De huisarts 'bijgespijkerd': niet te kloppen! 1 b. Ik heb suiker toegevoegd aan mijn ochtenddrank POLL OPEN 1. Ja 2. Neen 6.15% 93.85%

37 De huisarts 'bijgespijkerd': niet te kloppen! 1c. Ik heb gisteren 2 pintjes of glazen wijn gedronken,kon daarmee slaap nog niet vatten en heb dan maar een inslaper ingenomen. POLL OPEN 1. Ja 1.27% 2. Neen, maar ik zou ervoor uitkomen als dat dat zo was 3. Ik durf daar niet voor uitkomen 1.27% 97.47%

38 De huisarts 'bijgespijkerd': niet te kloppen! 2 Aantal patienten met problemen van afhankelijkheid/abusus/addictie aan opioiden POLL OPEN 1. 10% of meer 9.09% 2. Minder dan 10% 90.91%

39 De huisarts 'bijgespijkerd': niet te kloppen! 3 Chronische pijn is pijn die minstens 6 maanden duurt POLL OPEN 1. Waar 2. Niet waar 33.33% 66.67%

40 De huisarts 'bijgespijkerd': niet te kloppen! 4, Wie heeft er al ooit iets gehoord over vlaggen rond pijn? POLL OPEN 1. Ik wel 2. Ik niet 29.41% 70.59%

Pijn, pijnbeleving en behandeling bij kwetsbare ouderen. HHM Hegge, internist ouderengeneeskunde, UMCG NVFG Najaarscongres 2016

Pijn, pijnbeleving en behandeling bij kwetsbare ouderen. HHM Hegge, internist ouderengeneeskunde, UMCG NVFG Najaarscongres 2016 Pijn, pijnbeleving en behandeling bij kwetsbare ouderen HHM Hegge, internist ouderengeneeskunde, UMCG NVFG Najaarscongres 2016 Pijn ouderen Co-morbiditeit : wat veroorzaakt wat? Polyfarmacie: moeilijker

Nadere informatie

Palliatieve Pijnbestrijding regio s-hertogenbosch /Bommelerwaard. Ambitie Jeroen Bosch Ziekenhuis. Patiëntveiligheid

Palliatieve Pijnbestrijding regio s-hertogenbosch /Bommelerwaard. Ambitie Jeroen Bosch Ziekenhuis. Patiëntveiligheid Palliatieve Pijnbestrijding regio s-hertogenbosch /Bommelerwaard Sylvia Verhage Verpleegkundig specialist oncologie / projectleider Pijn & Palliatieve zorg / consulent Consultatieteam Noord-West Brabant

Nadere informatie

Oorzaken. Pijn in de Palliatieve Fase. Programma. Stellingen. Vóórkomen van pijn Pijn in de palliatieve fase onderbehandeld?!

Oorzaken. Pijn in de Palliatieve Fase. Programma. Stellingen. Vóórkomen van pijn Pijn in de palliatieve fase onderbehandeld?! Pijn in de Palliatieve Fase Juni 2012 Programma Stellingen Inleiding Casus Soorten Pijn Pijnbehandelingen In kaart brengen van pijn Vragen Evaluatie Stellingen In onze maatschappij en op ons niveau van

Nadere informatie

Pijn en pijnbestrijding in de palliatieve fase

Pijn en pijnbestrijding in de palliatieve fase Pijn en pijnbestrijding in de palliatieve fase JOS KITZEN, ONCOLOOG COBIE VAN BEUZEKOM,VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST Inhoud van de presentatie Even voorstellen Definitie palliatieve zorg Definitie pijn Hoe

Nadere informatie

4e Post EAUN Meeting. Vermoeidheid en pijn, Natascha Schrama, MANP-verpleegkundig specialist oncologie

4e Post EAUN Meeting. Vermoeidheid en pijn, Natascha Schrama, MANP-verpleegkundig specialist oncologie 4e Post EAUN Meeting Vermoeidheid en pijn, Natascha Schrama, MANP-verpleegkundig specialist oncologie. Even voorstellen Natascha Schrama MANP- Verpleegkundig specialist oncologie Elkerliek ziekenhuis Helmond

Nadere informatie

Palliatieve Zorg. Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra. Verpleegkundigen Palliatieve Zorg

Palliatieve Zorg. Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra. Verpleegkundigen Palliatieve Zorg Palliatieve Zorg Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra Verpleegkundigen Palliatieve Zorg Wat is het belangrijkste speerpunt van palliatieve zorg? A Genezing B Kwaliteit van leven C Stervensbegeleiding

Nadere informatie

Pijn. Matthieu Berenbroek. Pijn 2 - Matthieu Berenbroek 1998-2008 PIJN. Wat is Pijn?

Pijn. Matthieu Berenbroek. Pijn 2 - Matthieu Berenbroek 1998-2008 PIJN. Wat is Pijn? Pijn Matthieu Berenbroek PIJN Wat is Pijn? 1 PIJN Pijn is een onaangename, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselschade of die wordt beschreven in termen

Nadere informatie

Pijn bij dementie. Monique Durlinger, Specialist Ouderengeneeskunde Vivre. dialogen rond dementie, 5 september 2012

Pijn bij dementie. Monique Durlinger, Specialist Ouderengeneeskunde Vivre. dialogen rond dementie, 5 september 2012 Pijn bij dementie Monique Durlinger, Specialist Ouderengeneeskunde Vivre 1 Inhoud l Definitie pijn l Hoe vaak komt pijn voor bij ouderen? l Pijnbeleving bij ouderen l Pijn bij dementie: anders? l Gevolgen

Nadere informatie

Infobrochure. Pijn... en nu? mensen zorgen voor mensen

Infobrochure. Pijn... en nu? mensen zorgen voor mensen Infobrochure Pijn... en nu? mensen zorgen voor mensen Sinds enkele jaren heeft het Mariaziekenhuis een pijncentrum. Dit centrum legt zich vooral toe op de behandeling van chronische pijn. Samen met de

Nadere informatie

Pijn en dementie. Inhoud. Introductie! Pijn. Pijn

Pijn en dementie. Inhoud. Introductie! Pijn. Pijn Inge van Mansom palliatief arts/specialist ouderengeneeskunde Sint Elisabeth Gasthuishof, LUMC en IKNL regio Leiden Maartje Klapwijk specialist ouderengeneeskunde en onderzoeker LUMC Introductie! 22 september

Nadere informatie

Doorbraakpijn bij kanker: de rol van de verpleegkundige!

Doorbraakpijn bij kanker: de rol van de verpleegkundige! Doorbraakpijn bij kanker: de rol van de verpleegkundige! Sylvia Verhage MANP Verpleegkundig specialist intensieve zorg: oncologie & palliatieve zorg Jeroen Bosch Ziekenhuis, 's-hertogenbosch Congres V&VN

Nadere informatie

Infobrochure. Pijn... en nu? mensen zorgen voor mensen

Infobrochure. Pijn... en nu? mensen zorgen voor mensen Infobrochure Pijn... en nu? mensen zorgen voor mensen Sinds enkele jaren heeft het Mariaziekenhuis een pijncentrum. Dit centrum legt zich vooral toe op de behandeling van chronische pijn. Samen met de

Nadere informatie

Leven zonder pijn. Wat is pijn

Leven zonder pijn. Wat is pijn Leven zonder pijn Wat is pijn Historie In de prehistorie was pijn : een kwade geest. Bij de Grieken was het : een overprikkeling van de zintuigen. Pijn is een straf voor de zonden. 2OO jaar na christus

Nadere informatie

Workshop 2 Pijn & Pijnbestrijding en de rol van de verpleegkundige Antoine Engelen, Paul Cornelissen & Sylvia Verhage

Workshop 2 Pijn & Pijnbestrijding en de rol van de verpleegkundige Antoine Engelen, Paul Cornelissen & Sylvia Verhage Workshop 2 Pijn & Pijnbestrijding en de rol van de verpleegkundige Antoine Engelen, Paul Cornelissen & Sylvia Verhage Kasteel Maurick 2-10-2012 Pijn bij kanker Pijn bij kanker + algemeen voorkomend symptoom

Nadere informatie

Enkele vragen als opwarmer: II. Enkele vragen als opwarmer: I. Enkele vragen als opwarmer: IV. Enkele vragen als opwarmer: III

Enkele vragen als opwarmer: II. Enkele vragen als opwarmer: I. Enkele vragen als opwarmer: IV. Enkele vragen als opwarmer: III De richtlijn pijn bij patiënten met kanker. K.Vissers, K. Besse. R. van Dongen Academisch centrum voor pijn- en palliatieve geneeskunde. UMC St Radboud, Nijmegen Enkele vragen als opwarmer: I Acute pijn

Nadere informatie

Rita Schiphorst Preuper DEPARTMENT OF REHABILITATION MEDICINE / CENTER FOR REHABILITATION

Rita Schiphorst Preuper DEPARTMENT OF REHABILITATION MEDICINE / CENTER FOR REHABILITATION Rita Schiphorst Preuper DEPARTMENT OF REHABILITATION MEDICINE / CENTER FOR REHABILITATION Chronische pijn en hulpmiddelen, voorzieningen en aanpassingen Chronische pijn 3 miljoen Nederlanders Kosten Medische

Nadere informatie

Hemofilie / stollingsstoornissen en Pijn

Hemofilie / stollingsstoornissen en Pijn 1 Hemofilie / stollingsstoornissen en Pijn 01 november 2018 3 Wie heeft er weleens pijn? Antwoord: ja Antwoord: nee 4 Wie heeft er ongeveer 1 x per maand pijn? ja nee 5 Wie heeft er wekelijks pijn? ja

Nadere informatie

Pijn en demen=e. Signaleren en behandelen van pijn. Introduc8e. Inhoud. Pijn. Pijnmodel. Van Wijckerslooth, Oegstgeest. Elisabeth Gasthuishof, Leiden

Pijn en demen=e. Signaleren en behandelen van pijn. Introduc8e. Inhoud. Pijn. Pijnmodel. Van Wijckerslooth, Oegstgeest. Elisabeth Gasthuishof, Leiden Introduc8e Signaleren en behandelen van pijn 4 april Ede StudieArena Van Wijckerslooth, Oegstgeest Inge van Mansom palliatief arts/specialist ouderengeneeskunde Sint Elisabeth Gasthuishof, LUMC en IKNL

Nadere informatie

Pijn op de SEH. Drs. A.C.M. Schmidt, SEH-arts KNMG

Pijn op de SEH. Drs. A.C.M. Schmidt, SEH-arts KNMG Pijn op de SEH Drs. A.C.M. Schmidt, SEH-arts KNMG Inleiding Pijn is één van de meest voorkomende redenen van een bezoek aan de Spoedeisende Hulp Tussen 50- en 80% van de patiënten op de SEH heeft matig

Nadere informatie

ONTWIKKELING EN IMPLEMENTATIE VAN EEN PIJNKAART IN WZC OM PIJNEVALUATIE, -COMMUNICATIE EN -BEHANDELING BIJ WZC-BEWONERS TE OPTIMALISEREN

ONTWIKKELING EN IMPLEMENTATIE VAN EEN PIJNKAART IN WZC OM PIJNEVALUATIE, -COMMUNICATIE EN -BEHANDELING BIJ WZC-BEWONERS TE OPTIMALISEREN ONTWIKKELING EN IMPLEMENTATIE VAN EEN PIJNKAART IN WZC OM PIJNEVALUATIE, -COMMUNICATIE EN -BEHANDELING BIJ WZC-BEWONERS TE OPTIMALISEREN Hans Bogaert Huisarts Groepspraktijk De Schakel CRA-platform Regio

Nadere informatie

Acute en chronische pijn bij de geriatrische patiënt. Hellen Goossens & Tilly Pirotte Interne Liaison Geriatrie

Acute en chronische pijn bij de geriatrische patiënt. Hellen Goossens & Tilly Pirotte Interne Liaison Geriatrie Acute en chronische pijn bij de geriatrische patiënt Hellen Goossens & Tilly Pirotte Interne Liaison Geriatrie Inhoud 1. Definitie van pijn 2. Soorten pijn 3. Het model van Loeser 4. Onder behandeling

Nadere informatie

PALLIATIEVE ZORG. fysieke aspecten Rob Jongbloed Raphaëlstichting Jacqueline Fluitman `s Heeren Loo

PALLIATIEVE ZORG. fysieke aspecten Rob Jongbloed Raphaëlstichting Jacqueline Fluitman `s Heeren Loo PALLIATIEVE ZORG fysieke aspecten Rob Jongbloed Raphaëlstichting Jacqueline Fluitman `s Heeren Loo Inleiding Indeling workshop Specifieke kenmerken Selectie lichamelijke klachten in palliatieve fase Selectie

Nadere informatie

Pijn bij ouderen Algologisch team. Patiënteninformatie

Pijn bij ouderen Algologisch team. Patiënteninformatie Pijn bij ouderen Algologisch team Patiënteninformatie 2 Inhoudstafel 1. Inleiding... 4 2. Wat is pijn?... 4 2.1. Acute pijn... 4 2.2. Chronische pijn... 5 3. Geef je pijn aan... 5 4. Behandeling... 6 4.1.

Nadere informatie

PATIËNTENINFO. Behandeling met Tens-toestel PIJNCENTRUM

PATIËNTENINFO. Behandeling met Tens-toestel PIJNCENTRUM PATIËNTENINFO Behandeling met Tens-toestel PIJNCENTRUM INHOUD CONTACTGEGEVENS 1. INLEIDING...3 2. WAT IS PIJN...4 3. INDICATIES & CONTRA-INDICATIES...6 4. HOE WERKT TENS...7 5. HET EMPI DIRECT TENS TOESTEL...8

Nadere informatie

Beperkt door pijn en/of hypermobiliteit. Revalideren bij chronische pijn. Jeanine Verbunt Emmelien Spek

Beperkt door pijn en/of hypermobiliteit. Revalideren bij chronische pijn. Jeanine Verbunt Emmelien Spek Beperkt door pijn en/of hypermobiliteit. Revalideren bij chronische pijn Jeanine Verbunt Emmelien Spek Disclosure slide belangen spreker Bedrijven Onderzoeksgelden Geen relatie Fonds Nuts Ohra Fonds Vooruit

Nadere informatie

Pijnanamnese en pijnbestrijding

Pijnanamnese en pijnbestrijding Pijnanamnese en pijnbestrijding dinsdag 1 december 2009 Paul Oyen Verpleegkundig consulent palliatieve zorg Regionaal consultatieteam PIJN (IASP 1979) Pijn is een onplezierige, sensorische en emotionele

Nadere informatie

Welke rol heeft de huisarts in de oncologische ketenzorg?

Welke rol heeft de huisarts in de oncologische ketenzorg? Welke rol heeft de huisarts in de oncologische ketenzorg? Peter van Bommel, huisarts Lidwine Tick, internist hemato-oncoloog Veldhoven, 22 maart 2012 Stellingen ja/nee Stelling 1 De huisarts zou aanwezig

Nadere informatie

27/10/2015. Pijn bij mensen met dementie Veerle De Bou. Pijn. Onderbehandeling. Ziekte van Alzheimer en pijn

27/10/2015. Pijn bij mensen met dementie Veerle De Bou. Pijn. Onderbehandeling. Ziekte van Alzheimer en pijn Pijn bij mensen met dementie Veerle De Bou Pijn Misverstanden: Ouderdom en pijn gaan samen Ouderen voelen minder pijn Angst voor belastende onderzoeken, durven/mogen niet klagen Ouderen verdragen geen

Nadere informatie

Pijn bij kwetsbare ouderen. Rob van Marum Klinisch geriater, klinisch farmacoloog JBZ

Pijn bij kwetsbare ouderen. Rob van Marum Klinisch geriater, klinisch farmacoloog JBZ Pijn bij kwetsbare ouderen Rob van Marum Klinisch geriater, klinisch farmacoloog JBZ Definitie pijn Pijn is een onaangename sensorische en emotionele ervaring die in verband wordt gebracht met bestaande

Nadere informatie

Wat is pijn? 23/12/15. Doelen. Definitie van pijn? Sensorische en emotionele ervaring. Onaangenaam

Wat is pijn? 23/12/15. Doelen. Definitie van pijn? Sensorische en emotionele ervaring. Onaangenaam Medefinanciering door Doelen Wat is chronische pijn & hoe werkt het? Beter begrijpen van pijn: lichamelijke (biologische), emotionele (psychologische) & sociale factoren Doel Back@work traject pijn wegnemen,

Nadere informatie

HET NUT VAN WILSVERKLARINGEN

HET NUT VAN WILSVERKLARINGEN HET NUT VAN WILSVERKLARINGEN IN RELATIE TOT PALLIATIEVE ZORG BIJ LONGFIBROSE Frank Schaapsmeerders, Specialist Ouderengeneeskunde en SCEN-arts Landelijke bijeenkomst Longfibrose Patiëntenvereniging, Nijkerk

Nadere informatie

Psychosomatische fysiotherapie en de oncologie patiënt. 17 november 2016

Psychosomatische fysiotherapie en de oncologie patiënt. 17 november 2016 Psychosomatische fysiotherapie en de oncologie patiënt. 17 november 2016 Inleiding Wie ben ik? Competentieprofiel Voor wie is de psychosomatische fysiotherapie Omzetting naar patiënt niveau Drie dimensie

Nadere informatie

Inhoud. Redactioneel 10. Over de auteurs 11. 1 Inleiding 12. 2 Geschiedenis 14

Inhoud. Redactioneel 10. Over de auteurs 11. 1 Inleiding 12. 2 Geschiedenis 14 Inhoud Redactioneel 10 Over de auteurs 11 1 Inleiding 12 2 Geschiedenis 14 3 Anatomie en fysiologie 17 3.1 Acute pijn 17 3.2 Chronische pijn 23 3.3 Chronische pijn en limbisch systeem? 23 4 Pijnmeting

Nadere informatie

PIJN in de palliatieve fase

PIJN in de palliatieve fase 1 PIJN in de palliatieve fase Bob Ekdom Anja Flipsen Palliatieteam Midden Nederland (PTMN) 21 nov 2013 Definitie van pijn Pijn is datgene wat een persoon die het ervaart zegt dat het is en is aanwezig

Nadere informatie

Guy Hannes Coördinator PNAT

Guy Hannes Coördinator PNAT Dementie : palliatieve benadering? Guy Hannes Coördinator PNAT Palliatieve zorg = van alle tijden Een waardig afscheid, omringd door geliefden Voedingsbodem vooruitgang van de geneeskunde : we leven langer.

Nadere informatie

Palliatieve Zorg. Paul Smit, Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve Zorg. 2012 ParkinsonNet congres

Palliatieve Zorg. Paul Smit, Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve Zorg. 2012 ParkinsonNet congres Palliatieve Zorg Paul Smit, Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve Zorg Palliatieve Zorg Palliatieve zorgverlening is aan de orde zodra behandelingen die op genezing gericht zijn niet of niet

Nadere informatie

Pijn en pijnbehandeling bij Kanker 23-04-2014 Centrum Cabane

Pijn en pijnbehandeling bij Kanker 23-04-2014 Centrum Cabane Pijn en pijnbehandeling bij Kanker 23-04-2014 Centrum Cabane Drs. A.M. Karsch, anesthesioloog pijnspecialist UMC Utrecht Drs. G. Hesselmann, oncologieverpleegkundige, epidemioloog UMCU Wat is pijn? lichamelijk

Nadere informatie

PIJN. Bernarda Heslinga, huisarts, kaderarts palliatieve zorg, palliatief consulent IKNL en palliatief consultteam ZGT

PIJN. Bernarda Heslinga, huisarts, kaderarts palliatieve zorg, palliatief consulent IKNL en palliatief consultteam ZGT PIJN Bernarda Heslinga, huisarts, kaderarts palliatieve zorg, palliatief consulent IKNL en palliatief consultteam ZGT Wat is pijn? Pijn is een onaangename sensorische of emotionele ervaring samenhangend

Nadere informatie

Behandelingen Vervolgafspraken Bericht van verhindering

Behandelingen Vervolgafspraken Bericht van verhindering Pijnpoli U bent doorverwezen naar de pijnpoli omdat u pijnklachten heeft die door de huisarts en/of specialist moeilijk zijn te behandelen. In deze folder leest u meer over uw afspraak bij de pijnpoli.

Nadere informatie

Meten is weten. Baccaert Griet

Meten is weten. Baccaert Griet Meten is weten. PIJNBEOORDELING Baccaert Griet Wat is pijn? Pijn is een onplezierige, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselbeschadiging, of die beschreven

Nadere informatie

Educatie bij chronische pijn, een systematische aanpak met een model van gevolgen en beïnvloedende factoren.

Educatie bij chronische pijn, een systematische aanpak met een model van gevolgen en beïnvloedende factoren. Educatie bij chronische pijn, een systematische aanpak met een model van gevolgen en beïnvloedende factoren. Carla Palmen, psychosomatisch fysiotherapeut Adelante Zorgroep, Volwassenen, Afd. pijn, Hoensbroek

Nadere informatie

De pijn de baas! PhilomeenT M Weijenborg MD PhD, Gynaecoloog LUMC. 20 januari 2018

De pijn de baas! PhilomeenT M Weijenborg MD PhD, Gynaecoloog LUMC. 20 januari 2018 De pijn de baas! PhilomeenT M Weijenborg MD PhD, Gynaecoloog LUMC Disclosurebelangen spreker Ervaringsdeskundigen Onderwerpen Langdurige ofwel chronische (buik)pijn(cbp) centraal Feiten Definitie van CBP,

Nadere informatie

Informatiebrochure Wegwijs in pijn... En de behandeling ervan

Informatiebrochure Wegwijs in pijn... En de behandeling ervan I Autonome verzorgingsinstelling Informatiebrochure Wegwijs in pijn... En de behandeling ervan IIInhoudsopgave Wat is pijn? 5 Soorten pijn a. onderscheid tussen acute en chronische pijn 6 b. onderscheid

Nadere informatie

Het vooruitzicht op ernstige pijn kan ondraaglijker zijn dan het aanschijn van de dood Albert Schweitzer

Het vooruitzicht op ernstige pijn kan ondraaglijker zijn dan het aanschijn van de dood Albert Schweitzer Het vooruitzicht op ernstige pijn kan ondraaglijker zijn dan het aanschijn van de dood Albert Schweitzer DR. OLIVIER DE COSTER, PIJNCENTRUM AZDELTA Oorzaken pijn bij kanker Doorgroei Diagnostische procedures

Nadere informatie

HHZH_INF_105.02(0319) Patiënteninformatie. Het bestrijden van acute en chronische pijn

HHZH_INF_105.02(0319) Patiënteninformatie. Het bestrijden van acute en chronische pijn HHZH_INF_105.02(0319) Patiënteninformatie Het bestrijden van acute en chronische pijn Welkom Met deze informatiebrochure willen wij je op weg helpen doorheen het pijnbeleid van het Heilig-Hartziekenhuis

Nadere informatie

Behandeling van pijn bij kanker. Dr. S. De Wulf Anesthesioloog/pijnbestrijder 21/02/2017

Behandeling van pijn bij kanker. Dr. S. De Wulf Anesthesioloog/pijnbestrijder 21/02/2017 Behandeling van pijn bij kanker Dr. S. De Wulf Anesthesioloog/pijnbestrijder 21/02/2017 Oorzaken en karakteristieken van kanker pijn Somatische ( nociceptieve ) pijn Opioiden, NSAID, blokkades Viscerale

Nadere informatie

Omgaan met. pijn. Acupunctuur kan helpen

Omgaan met. pijn. Acupunctuur kan helpen Omgaan met pijn Acupunctuur kan helpen Iedereen heeft wel eens pijn. Hoofdpijn, spierpijn, rugpijn of tandpijn, Pijn kan veel oorzaken hebben en veel vormen aannemen. Pijn is bovendien heel individueel.

Nadere informatie

observeren van pijngedrag met de REPOS Anneke Boerlage 16 oktober 2014

observeren van pijngedrag met de REPOS Anneke Boerlage 16 oktober 2014 observeren van pijngedrag met de REPOS Anneke Boerlage 16 oktober 2014 Pijn is een onplezierige, gevoelsmatige en emotionele beleving die wordt geassocieerd met een daadwerkelijke of dreigende beschadiging

Nadere informatie

Gezondheidsverklaring

Gezondheidsverklaring Gezondheidsverklaring 1. Algemene gegevens Achternaam: Voornaam: Geboortedatum: Geslacht: man / vrouw Adres: Postcode+plaats: Land: Wat is uw beroep: Hoeveel uren werkt u gemiddeld per week? uur Wie is

Nadere informatie

16-3-2015. Pijn bij dementie en afasie. vraag! Disclosure belangen. Geen / Zie hieronder. Gevolgen van pijn

16-3-2015. Pijn bij dementie en afasie. vraag! Disclosure belangen. Geen / Zie hieronder. Gevolgen van pijn Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Pijn bij dementie en afasie Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public

Nadere informatie

Pijn is geen luxeprobleem! In Europa gaan er 500 miljoen werkdagen verloren als gevolg van chronische pijn, dat kost de economie 34 miljard euro.

Pijn is geen luxeprobleem! In Europa gaan er 500 miljoen werkdagen verloren als gevolg van chronische pijn, dat kost de economie 34 miljard euro. Lage Rugpijn en de diverse mogelijkheden van pijnbestrijding o.a door de neurostimulator. 17 februari 2007 Dokter J.P.Van Buyten, geneesheer anesthesist en coördinator van het multidisciplinair pijncentrum

Nadere informatie

beter leven met PIJN Alles over de aandoening, de oorzaak en de behandelingsmogelijkheden van pijn. Praat erover met uw arts of uw apotheker.

beter leven met PIJN Alles over de aandoening, de oorzaak en de behandelingsmogelijkheden van pijn. Praat erover met uw arts of uw apotheker. A healthy decision beter leven met PIJN Alles over de aandoening, de oorzaak en de behandelingsmogelijkheden van pijn. Praat erover met uw arts of uw apotheker. INhoud Wat is fysieke pijn? 5 Typologie

Nadere informatie

Chronische pijn: enkele inzichten in een multifactoriële problematiek

Chronische pijn: enkele inzichten in een multifactoriële problematiek Chronische pijn: enkele inzichten in een multifactoriële problematiek Stefaan Van Damme - er is geen enkel belangenconflict of financiële band met de industrie - slaapproblemen angst werkverzuim/conflict

Nadere informatie

Pijnbestrijding. Wat is pijn? Leerdoelen en competenties. Samenvatting Pijnbestrijding 1/5

Pijnbestrijding. Wat is pijn? Leerdoelen en competenties. Samenvatting Pijnbestrijding 1/5 Pijnbestrijding Pijnbestrijding 1/5 De gemiddelde volwassen Nederlander slikt zo n 27 pijnstillers per jaar, oftewel ongeveer 1 per 2 weken. Dit betekent dat in Nederland dagelijks bijna een miljoen pijnstillende

Nadere informatie

Gezondheidsverklaring

Gezondheidsverklaring Gezondheidsverklaring Geef een juist en volledig antwoord op alle vragen. Dit is erg belangrijk. Hiermee kunt u later problemen voorkomen. Noem al uw gezondheidsklachten. Ook als u denkt dat deze niet

Nadere informatie

Pijn draagt u niet alleen!

Pijn draagt u niet alleen! Pijn draagt u niet alleen! Informatiebrochure Zorg dragen 2 Laat pijn uw leven niet beheersen! Begrijpen hoe pijn werkt, draagt al voor een deel bij aan het verwerken of het leren omgaan met pijn. Dankzij

Nadere informatie

Als slapen zeer doet! Pijn herkennen bij mensen met een ernstige verstandelijke beperking

Als slapen zeer doet! Pijn herkennen bij mensen met een ernstige verstandelijke beperking Als slapen zeer doet! Pijn herkennen bij mensen met een ernstige verstandelijke beperking S. Loos, adviseur zorg en ondersteuning voor mensen met een ernstige meervoudige beperking Sherpa. Inhoud workshop

Nadere informatie

Chronische pijn. Theo Meert 15/01/2011

Chronische pijn. Theo Meert 15/01/2011 Chronische pijn. Theo Meert 15/01/2011 Volgende onderwerpen kwamen aan bod: 1) wat is chronische pijn en wat zijn de gevolgen 2) waarnemen van pijn 3) hoe meet men pijn 4) behandeling 5) ontwikkelen van

Nadere informatie

Pijnmeting bij de geriatrische patiënt

Pijnmeting bij de geriatrische patiënt Click to add title Click to add subtitle Pijnmeting bij de geriatrische patiënt Waarmee ervaren jullie het meest problemen ivm pijn bij ouderen? A. Communicatie B. Keuze meetinstrument C. Kennis ivm pijn

Nadere informatie

Multidisciplinair algologisch team

Multidisciplinair algologisch team Multidisciplinair algologisch team INFORMATIEBROCHURE VOOR PATIËNTEN INLEIDING Geachte patiënt, U bent opgenomen in het az Vesalius ziekenhuis. Het is mogelijk dat u tijdens uw verblijf geconfronteerd

Nadere informatie

Pijnbestrijding De pijnpoli en pijnbehandeling

Pijnbestrijding De pijnpoli en pijnbehandeling PIJNPOLI Pijnbestrijding De pijnpoli en pijnbehandeling Pijn is wat u als patiënt ervaart als pijn. Pijn is persoonlijk; iedereen beleeft pijn op zijn of haar eigen manier. Pijn wordt bepaald door genetische,

Nadere informatie

Nathalie Bracke, Kinesiste Dr. Ingrid Dekelver, Revalidatie arts

Nathalie Bracke, Kinesiste Dr. Ingrid Dekelver, Revalidatie arts Nathalie Bracke, Kinesiste Dr. Ingrid Dekelver, Revalidatie arts Wat is TENS? TENS = Transcutane = door de huid Elektrische = met elektrische impulsen Neuro Stimulatie = stimuleren van de zenuwen / zenuwuiteinden

Nadere informatie

15-04- 14. Definitie gedragsstoornissen. Definitie probleemgedrag richtlijn probleemgedrag, nvva 2008. Definitie gedragsstoornis

15-04- 14. Definitie gedragsstoornissen. Definitie probleemgedrag richtlijn probleemgedrag, nvva 2008. Definitie gedragsstoornis Definitie gedragsstoornissen Landelijk Congres Omgaan met onbegrepen (probleem)gedrag in de langdurige zorg. 1.4/2.4 Pijn versus (probleem)gedrag Harrie Kuipers BPSD A;orting van behavioural and psychological

Nadere informatie

DE PALLIATIEVE PATIENT EN PIJN. Molenheide, 11 april 2018 Gert Huysmans

DE PALLIATIEVE PATIENT EN PIJN. Molenheide, 11 april 2018 Gert Huysmans 1 DE PALLIATIEVE PATIENT EN PIJN Molenheide, 11 april 2018 Gert Huysmans 2 2 3 Jos, 77 jaar - Gekend met TIA s, cognitief impairment - ProstaatCa met levermetastasen en botmetastase L5 - Overleg met patiënte

Nadere informatie

De combinatie van pijnbestrijding, herstel en energiebevordering maakt APS-therapie tot één van de meest succesvolle therapieën.

De combinatie van pijnbestrijding, herstel en energiebevordering maakt APS-therapie tot één van de meest succesvolle therapieën. Wat is APS? APS-therapie is een revolutionaire vorm van pijnbestrijding. APS-therapie is geheel pijnloos, volkomen veilig en positief effect is wetenschappelijk aangetoond. Met APS wordt de pijn niet onderdrukt,

Nadere informatie

Zelfzorg bij chronische pijn

Zelfzorg bij chronische pijn Zelfzorg bij chronische pijn De ervaringssamenkomst van de Vlaamse Pijnliga op 8 maart 2008 met Susan Broekmans Verpleegkundig pijnspecialist UZ Leuven en Wetenschappelijk medewerker KU Leuven Pijn is

Nadere informatie

Infobrochure. Pijn bij volwassenen

Infobrochure. Pijn bij volwassenen Infobrochure Pijn bij volwassenen INHOUD Inleiding. 4 1. Wat is pijn. 4 2. Complicaties door pijn. 5 3. Pijn meten. 5 4. Pijn behandelen. 6 4.1 Pijn behandelen met geneesmiddelen. 6 4.2 Locoregionale

Nadere informatie

Kanker is niet voor watjes

Kanker is niet voor watjes Kanker is niet voor watjes SPKS 22 september 2018 2 ele Helen Dowling Instituut Mensen met kanker en hun naasten helpen de ziekte emotioneel te verwerken specialistische psychologische zorg (1100 cliënten

Nadere informatie

Kennisdag NGS september Van harte welkom. Thema: Heup / lies

Kennisdag NGS september Van harte welkom. Thema: Heup / lies Kennisdag NGS 2016 17 september Van harte welkom Thema: Heup / lies Bennie Theunissen: theunissenbennie@gmail.com 1 2 3 Een weekje rust (ziekte) Jongeren werden een week aan bed gekluisterd: Ze verloren

Nadere informatie

De acuut zieke chronische patiënt in een acuut ziekenhuis

De acuut zieke chronische patiënt in een acuut ziekenhuis De acuut zieke chronische patiënt in een acuut ziekenhuis Dr. De Coster Olivier, Stedelijke Ziekenhuis Roeselare UZ-Brussel Stedelijk Ziekenhuis Roeselare Brugsesteenweg 90 8800 Roeselare T 051 23 61 11

Nadere informatie

Pijnbestrijding als multidisciplinair teamwork

Pijnbestrijding als multidisciplinair teamwork Pijnbestrijding als multidisciplinair teamwork Wilco E. van Genderen anesthesioloog/pijnspecialist FIPP Pijnbehandelcentrum DC Klinieken Alkmaar Disclosure: Aandeelhouder DC Klinieken Alkmaar bv Vergoeding

Nadere informatie

Neurostimulatie, zonder brein geen pijn. Kris Verbeke Verpleegkundig Pijnspecialist Multidisciplinair Pijncentrum AZ Delta Roeselare

Neurostimulatie, zonder brein geen pijn. Kris Verbeke Verpleegkundig Pijnspecialist Multidisciplinair Pijncentrum AZ Delta Roeselare Neurostimulatie, zonder brein geen pijn Kris Verbeke Verpleegkundig Pijnspecialist Multidisciplinair Pijncentrum AZ Delta Roeselare - Definities pijn - Classificaties volgens duur & oorsprong - Chronische

Nadere informatie

Bijlage III. Wijzigingen die moeten worden aangebracht in de desbetreffende rubrieken van de Samenvatting van de Productkenmerken en de Bijsluiter

Bijlage III. Wijzigingen die moeten worden aangebracht in de desbetreffende rubrieken van de Samenvatting van de Productkenmerken en de Bijsluiter Bijlage III Wijzigingen die moeten worden aangebracht in de desbetreffende rubrieken van de Samenvatting van de Productkenmerken en de Bijsluiter NB: Deze Samenvatting van de productkenmerken, Etikettering

Nadere informatie

Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! Inleiding Chronische complicaties Samen sterk: hoe?

Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! Inleiding Chronische complicaties Samen sterk: hoe? Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! Inleiding Chronische complicaties Samen sterk: hoe? Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! DM type

Nadere informatie

Infobrochure. Pijn in het ziekenhuis

Infobrochure. Pijn in het ziekenhuis Infobrochure Pijn in het ziekenhuis Onbehandelde pijn staat een goede genezing in de weg. Bijt niet op uw tanden, praat over uw pijn! Pijn... een nuttig signaal Acute pijn is een alarmsignaal, een onmiddellijke

Nadere informatie

Kanker: klinisch beeld,

Kanker: klinisch beeld, Kanker: klinisch beeld, epidemiologie, biologie en pathofysiologie Prof. Patrick Schöffski, M.D., M.P.H. Dienst Algemene Medische Oncologie Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg Leuvens Kanker Instituut

Nadere informatie

Multidisciplinair onderzoek (MAO) en behandeling van pijn

Multidisciplinair onderzoek (MAO) en behandeling van pijn Multidisciplinair onderzoek (MAO) en behandeling van pijn Beste patiënt In het multidisciplinair pijncentrum van AZ Delta wordt er gewerkt in een team met verschillende disciplines, bestaande uit pijnartsen/anesthesisten,

Nadere informatie

Overlijdensrisicoverzekering

Overlijdensrisicoverzekering Overlijdensrisicoverzekering De vragen van onze gezondheidsverklaring Bij het afsluiten van onze Overlijdensrisicoverzekering, vult de verzekerde op internet een gezondheidsverklaring in. Wij keren uit

Nadere informatie

Package Leaflet / 1 van 7

Package Leaflet / 1 van 7 1.3.1.3 Package Leaflet 1.3.1.3 / 1 van 7 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER oxazepam Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken, want er staat belangrijke informatie

Nadere informatie

thuiszorg in de standaardzorg voor

thuiszorg in de standaardzorg voor Tijdige integratie van palliatieve thuiszorg in de standaardzorg voor mensen met ernstige COPD Charlotte Scheerens 10 meest voorkomende doodsoorzaken 2008 Mortaliteit COPD/100 000 inwoners, 2011 België

Nadere informatie

Disclosure belangen sprekernaam:

Disclosure belangen sprekernaam: Disclosure belangen sprekernaam: Geen (potentiële) belangenverstrengeling of Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijf (namen): Sponsoring of onderzoeksgeld van. Honorarium of andere (financiële)

Nadere informatie

NHG-Leergang Palliatieve Zorg. Module 1: inleiding, palliatief redeneren

NHG-Leergang Palliatieve Zorg. Module 1: inleiding, palliatief redeneren NHG-Leergang Palliatieve Zorg Module 1: inleiding, palliatief redeneren Disclosure belangen spreker: (Potentiële) Belangenverstrengeling: Geen Palliatieve zorg Stel je voor dat je zelf te horen hebt gekregen

Nadere informatie

Programma. Doorbraakpijn Vera Middel, apotheker. Casuïstiek Onno van der Velde, huisarts

Programma. Doorbraakpijn Vera Middel, apotheker. Casuïstiek Onno van der Velde, huisarts Programma Prevalentie pijn in de palliatieve fase Stappenplan medicamenteuze behandeling Samenwerkingsafspraak meten en registreren van pijn Marlie Spijkers, kaderarts palliatieve zorg specialist ouderengeneeskunde

Nadere informatie

BESLUITVORMING IN DE PALLIATIEVE FASE

BESLUITVORMING IN DE PALLIATIEVE FASE BESLUITVORMING IN DE PALLIATIEVE FASE MARIJ SCHIELKE, PALLIATIEF CONSULENT Marij Schielke, palliatief consulent 1 PRESENTATIE INLEIDING : - PALLIATIEVE ZORG - SYMPTOMEN - BESLUITVORMING IN DE PALLIATIEVE

Nadere informatie

Besluitvorming in de palliatieve fase. Marjolein van Meggelen, RN MSc adviseur palliatieve zorg IKNL, docent post-hbo HU

Besluitvorming in de palliatieve fase. Marjolein van Meggelen, RN MSc adviseur palliatieve zorg IKNL, docent post-hbo HU Besluitvorming in de palliatieve fase Marjolein van Meggelen, RN MSc adviseur palliatieve zorg IKNL, docent post-hbo HU Besluitvorming in de palliatieve fase Expertisecentrum palliatieve zorg UMC Utrecht

Nadere informatie

Het behandelen van symptomen in de palliatieve fase DOORBRAAK PIJN

Het behandelen van symptomen in de palliatieve fase DOORBRAAK PIJN Het behandelen van symptomen in de palliatieve fase DOORBRAAK PIJN Mw. A. O 68 jaar, gemetastaseerd mammaca., 4 e en 5 e rib re O NRS 3 8 O R/ PCM 3 x 1000 mg diclofenac 3 x 50 mg oxycodon SR 2 x 20 mg

Nadere informatie

Zorginnovatie voor pijnlijke diabetische polyneuropathie. Margot Geerts Verpleegkundig Specialist

Zorginnovatie voor pijnlijke diabetische polyneuropathie. Margot Geerts Verpleegkundig Specialist Zorginnovatie voor pijnlijke diabetische polyneuropathie Margot Geerts Verpleegkundig Specialist Diabetische polyneuropathie 1. Distale symmetrische polyneuropathie Uitval van een combinatie van sensore,

Nadere informatie

Palliatieve Zorg. Palliatieve Zorg. Palliatieve Zorg 13-2-2013

Palliatieve Zorg. Palliatieve Zorg. Palliatieve Zorg 13-2-2013 Palliatieve Zorg Paul Smit Specialist Ouderengeneeskunde Carinova Woonzorg Consultatieteam Palliatieve Zorg Salland Palliatieve Zorg Palliatieve zorgverlening is aan de orde zodra behandelingen die op

Nadere informatie

En dan.? De rol van de huisarts. Marjolein Berger, afdeling huisartsgeneeskunde UMCG

En dan.? De rol van de huisarts. Marjolein Berger, afdeling huisartsgeneeskunde UMCG En dan.? De rol van de huisarts Marjolein Berger, afdeling huisartsgeneeskunde UMCG Kanker in Nederland tot 2020 Trends en prognoses KWF Kankerbestrijding Kanker in Nederland tot 2040 De bevolking zal

Nadere informatie

Kanker en diabetes 19-11-2012. Introductie. Co-morbiditeit. Kanker en comorbiditeit. Kanker en diabetes

Kanker en diabetes 19-11-2012. Introductie. Co-morbiditeit. Kanker en comorbiditeit. Kanker en diabetes Kanker en diabetes Introductie Kanker en comorbiditeit Landelijk Overleg Oncologie Verpleegkundigen 8 november 2012 M. Zanders, arts-onderzoeker IKZ Kanker en diabetes Casuïstiek Dillemma s in de praktijk

Nadere informatie

Pijn en MS in de medische literatuur. Omschrijving probleem. Prevalentie. Prevalentie 63 % (nl populatie 19 %)

Pijn en MS in de medische literatuur. Omschrijving probleem. Prevalentie. Prevalentie 63 % (nl populatie 19 %) Pijn en MS in de medische literatuur Roger Haenen, Revalidatiearts Orbis Medisch Centrum Sittard - Geleen Omschrijving probleem Prevalentie 63 % (nl populatie 19 %) RRMS 50% PPMS 70% SPMS 70 % 25 % ervaart

Nadere informatie

Inleiding in Pijn Pijnladder

Inleiding in Pijn Pijnladder Inleiding in Pijn Pijnladder Patricia Schutte Palliatief en oncologieverpleegkundige 13 november 2018 Definitie pijn Pijn is een onaangename sensorische en emotionele gewaarwording die verband houdt met

Nadere informatie

Short Form Project - ziekenhuis ID: Volgnummer: VRAGENLIJST. Zorgvrager

Short Form Project - ziekenhuis ID: Volgnummer: VRAGENLIJST. Zorgvrager Project - ziekenhuis ID: Volgnummer: VRAGENLIJST Zorgvrager 1 UW ERVARINGEN ZIJN WAARDEVOL In deze lijst staan vragen over uw lichamelijke en geestelijke gezondheid en kwaliteit van leven. Uw antwoorden

Nadere informatie

Pijn bij kanker hoe werkt het en hoe behandel je optimaal. Manon Immerzeel

Pijn bij kanker hoe werkt het en hoe behandel je optimaal. Manon Immerzeel Pijn bij kanker hoe werkt het en hoe behandel je optimaal Manon Immerzeel 1 Wat is pijn? "een onplezierige, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselbeschadiging

Nadere informatie

1 Algemene gegevens. gezondheidsverklaring voor een levensverzekering zonder arbeidsongeschiktheidsdekking. Polisnummer Naam verzekerde

1 Algemene gegevens. gezondheidsverklaring voor een levensverzekering zonder arbeidsongeschiktheidsdekking. Polisnummer Naam verzekerde gezondheidsverklaring voor een levensverzekering zonder arbeidsongeschiktheidsdekking Polisnummer Naam verzekerde U krijgt een gezondheidsverklaring U hebt een levensverzekering aangevraagd. Daarom krijgt

Nadere informatie

Behandeling van pijn bij kanker

Behandeling van pijn bij kanker Behandeling van pijn bij kanker Pijn bij kanker kan ontstaan door de ziekte zelf, maar ook door de behandeling ervan. Niet alle patiënten met kanker hebben pijn. In de beginfase van de ziekte heeft 30%

Nadere informatie

1. Pijn bestaat uit 4 onderdelen. Wat is de juiste volgorde? (Denk aan het Pijnmodel van Loeser).

1. Pijn bestaat uit 4 onderdelen. Wat is de juiste volgorde? (Denk aan het Pijnmodel van Loeser). Fractie Deskundigheid Antwoorden Onderstaande vragen gaan over pijn in het algemeen 1. Pijn bestaat uit 4 onderdelen. Wat is de juiste volgorde? (Denk aan het Pijnmodel van Loeser). a. Pijngewaarwording,

Nadere informatie

Dagboek. voor de patiënt. Voorgesteld door: stempel arts. Change Pain is een initiatief van:

Dagboek. voor de patiënt. Voorgesteld door: stempel arts. Change Pain is een initiatief van: Dagboek voor de patiënt Voorgesteld door: stempel arts Change Pain is een initiatief van: CHANGE PAIN WWW.CHANGE-PAIN.NL Ter informatie Beste patiënt, Pijn kan zich op verschillende manieren uiten en heeft

Nadere informatie

Opbouw praatje. Wat is dementie? Vormen van dementie Diagnose dementie Behandeling van dementie De verloop van dementie Conclusie

Opbouw praatje. Wat is dementie? Vormen van dementie Diagnose dementie Behandeling van dementie De verloop van dementie Conclusie DEMENTIE Opbouw praatje Wat is dementie? Vormen van dementie Diagnose dementie Behandeling van dementie De verloop van dementie Conclusie Definitie dementie Dementie is een syndromale diagnose, een ziekte

Nadere informatie

INFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE EN CHRONISCHE PIJN KLACHTEN

INFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE EN CHRONISCHE PIJN KLACHTEN INFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE EN CHRONISCHE PIJN KLACHTEN WAT IS PIJN? PIJN HOE EN WAT Pijn is een ontzettend complex en belangrijk mechanisme in ons lichaam. De definitie van pijn is: Een onplezierige

Nadere informatie