ONTWIKKELING EN IMPLEMENTATIE VAN EEN PIJNKAART IN WZC OM PIJNEVALUATIE, -COMMUNICATIE EN -BEHANDELING BIJ WZC-BEWONERS TE OPTIMALISEREN
|
|
- Anke de Jonge
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 ONTWIKKELING EN IMPLEMENTATIE VAN EEN PIJNKAART IN WZC OM PIJNEVALUATIE, -COMMUNICATIE EN -BEHANDELING BIJ WZC-BEWONERS TE OPTIMALISEREN Hans Bogaert Huisarts Groepspraktijk De Schakel CRA-platform Regio Brugge en omgeving Netwerk Palliatieve Zorg Noord West-Vlaanderen
2 INHOUD Situering Wetenschappelijke achtergrond: inschatten van pijn bij (dementerende) ouderen Uitwerking project Slotvraag
3 DEEL 1 SITUERING WZC-pijnkaart 2005
4 SITUERING PZ-coördinatoren WZC Geen overeenstemming tussen zorgteam en huisarts over indruk van pijn bij bewoner (onderbehandelde pijn) Palliatief Netwerk Kwartaaloverleg ter ondersteuning palliatieve zorgcultuur WZC CRA-platform Samenstelling CRA-werkgroep
5 DEEL 2 WETENSCHAPPELIJKE ACHTERGROND 3 pijnpunten pijn is een onderschat probleem observatie van pijn bij dementerenden evaluatie van pijn bij dementerenden WZC-pijnkaart 2005
6 Pijnpunt 1 PIJN IS EEN ONDERSCHAT PROBLEEM
7 Voorkomen van pijn bij ouderen met dementie thuis ziekenhuis geen pijn (46%) pijn (54%) geen pijn (56%) pijn (44%) Shega et al. JAGS 2006: Pautex et al. JAGS 2006; 54:
8 Oorzaken van pijn Chronische pijn artrose (68%) decubitus (12%) lage rugpijn (5%) andere Pautex et al. JAGS 2006; 54:
9 Gevolgen van pijn Slaapstoornissen Ondervoeding Vermindering sociale activiteiten Verminderde levenskwaliteit Toename gebruik en kosten gezondheidszorg Achteruitgang fysieke activiteiten Vallen Depressie-Angst Verminderd cognitief functioneren
10 Onderbehandeling van pijn Pijnmedicatie bij dementerenden na heupfractuur staand order (24%) geen staand order (76%) Morrison et al. JAMA 2000; 284: 47-52
11 Onderbehandeling van pijn 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Dagelijkse dosisequivalentie voor morfine (in mg) bij bejaarden na heupfractuur cognitief intact cognitief beperkt Morrison et al. JAMA 2000; 284: 47-52
12 Patiëntgebonden oorzaken van onderbehandeling Zintuiglijke problemen Psychische problemen Terughoudendheid om hulp te zoeken Communicatieve problemen Cognitieve problemen
13 Pijnpunt 2 OBSERVATIE VAN PIJN BIJ DEMENTERENDEN
14 Pijndrempel t.o.v. pijntolerantie Stimulusintensiteit (ma) cognitief intact Alzheimer dementie Ischemietijd (min) cognitief intact Alzheimer dementie Benedetti et al. PAIN 1999; 80:
15 Dementie t.o.v. pijntolerantie Stimulusintensiteit (ma) Ischemietijd (min) MMSE MMSE Benedetti et al. PAIN 1999; 80:
16 Neurofysiologische verklaring Scherder et al. LANCET NEUROL 2003; 2:
17 Neurofysiologische verklaring Scherder et al. LANCET NEUROL 2003; 2:
18 Besluit Mediaal pijnsysteem Lateraal pijnsysteem Affectief-motivationele component wijzigt Gewijzigde pijntolerantie en pijngedrag Sensorisch-discriminatieve component blijft gelijk Gelijke stimulusdetectie en pijndrempel
19 Pijnpunt 3 EVALUATIE VAN PIJN BIJ DEMENTERENDEN
20 Zelfevaluatieschalen VOORDELEN: Pijn is wat de patiënt zegt dat het is. (McCaffery) blijft gelden. Meten de intensiteit van de pijn.
21 Voorbeelden van zelfevaluatieschalen
22 Bruikbaarheid van zelfevaluatieschalen bij dementerenden stadium 1 (64) stadium 2 (81) stadium 3 (15) Totaal (160) N (%) N (%) N (%) N (%) Verbale schaal Horizontale VAS Verticale VAS Gezichtspijnschaal 58 (91) 59 (73) 5 (33) 122 (76) 62 (97) 64 (79) 4 (27) 130 (81) 59 (92) 60 (74) 4 (27) 123 (77) 57 (89) 53 (65) 4 (27) 114 (72) Pautex et al. J Gerontology 2005; 60A:
23 Observatieschalen Afhankelijk van observaties van hulpverlener Intensiteit van pijn moeilijker in te schatten Rekening houden met gewijzigde affectieve component van pijn Nood aan goede pijnindicatoren
24 Pijnindicatoren Gezichtsuitdrukkingen Stemgeluiden Lichaamsbewegingen Veranderingen in sociale interacties Veranderingen in gewoontes Mentale veranderingen American Geriatric Society Panel JAGS 2002; 50:
25 Voorbeelden van observatieschalen Abbey CNPI Doloplus II DS-DAT FLACC NOPPAIN PACSLAC-D PAINAD
26 Keuze pijnschaal voor dagelijks gebruik: vereisten Pijngedrag betrouwbaar evalueren Pijngedrag tijdens de dagelijkse zorg observeren Betekenisvol + vlot hanteerbaar Eenvoudig, zonder extra training Pijnscore aanreiken voor een voorschrift
27 DEEL 3 UITWERKING PROJECT WZC-pijnkaart 2005
28 ANALYSE: verbeterpunten Evaluatie van pijn Bejaarden zonder uitingsbeperking Bejaarden met uitingsbeperking Communicatie over pijn WZC-personeel Huisarts PZT Behandeling van pijn
29 DRAAGVLAK VOOR IMPLEMENTATIE Literatuuronderzoek Concrete vraag concreet antwoord Toepasbaar in dagelijkse praktijk Inbreng van: Netwerk Palliatieve Zorg Pijnfunctieverpleegkundigen Geriatrische Diensten Palliatieve Zorgcoördinatoren Huisartsenkring Werkgroep PaGe
30 WZC-PIJNKAART 2 flow-charts Pijnevaluatie 13 bijlagen Pijngedrag Pijninterview Pijnschalen Pijn Zelfevaluatie Schaal Pijngedrag Observatie Schaal Pathofysiologie Pijnbehandeling Pijnmedicatie
31 CONCEPT Pijnobservatie in dagelijkse zorg Systematische pijnevaluatie Uniforme pijncommunicatie Optimale pijnbehandeling
32 FLOW-CHART 1 PIJNOBSERVATIE PIJNEVALUATIE PIJNCOMMUNICATIE
33
34 PIJNOBSERVATIE: deel van dagelijkse zorg Pijnsurveillance Geen extra TIJD, wel andere mentaliteit Pijnmeldingen actief beluisteren Aandacht voor pijngedragingen Gezichtsuitdrukkingen Stemgeluiden Lichaamsbewegingen
35 PIJNEVALUATIE: systematiek 1. Basiszorg evalueren 2. Oorzaak uitsluiten 3. Pijngesprek 4. Pijn meten Pijn Zelfevaluatie Schaal Pijngedrag Observatie Schaal 5. >of=4 dwingt tot actie
36 PIJNCOMMUNICATIE: uniformiteit Pijnkarakteristieken Interferentie (I)ADL Huidige behandeling Pijnmeting
37 FLOW-CHART 2 PIJNBEHANDELING
38
39 PIJNBEHANDELING: optimaliseren Behandeling pas na systematische evaluatie en uniforme communicatie Pijnevaluatie tijdens behandeling Behandeling in functie van pathofysiologie Conform WHO-richtlijnen Koppeling WZC-formularium
40 IMPLEMENTATIE Vooraf draagvlak creëren: alle zorgpartners betrekken bij ontwikkeling Navorming HABO + PZT + WZC Implementatie per WZC Vorming personeel Invoegen in kwaliteitshandboek Opvolging door CRA
41 DEEL 4 SLOTVRAAG WZC-pijnkaart 2005
42 SLOTVRAAG Als we stimulansen geven dat pijnobservatie écht deel uitmaakt van de dagelijkse basiszorg voor bejaarden, met de daarbijhorende pijnevaluatie en uniforme -communicatie tussen huisartsen, verpleegkundigen en palliatief netwerk, zal dit dan leiden tot een meer optimale pijnbehandeling?
Pijnevaluatie bij dementerende ouderen: Pijngedrag Observatie Schaal. Hans Bogaert Huisarts CRA Groepspraktijk De Schakel - Brugge
Pijnevaluatie bij dementerende ouderen: gebruik van een Pijngedrag Observatie Schaal Hans Bogaert Huisarts CRA Groepspraktijk De Schakel - Brugge INHOUD 1. Pijn: een onderschat probleem 2. Perceptie van
Nadere informatiePijn bij ouderen met dementie. Prof Nele Van Den Noortgate Geriater UZ - Gent
Pijn bij ouderen met dementie Prof Nele Van Den Noortgate Geriater UZ - Gent Inhoud Pijn is een belangrijk probleem Veranderingen in perceptie van pijn Evaluatie van pijn Behandeling van pijn Prevalentie
Nadere informatiewww.painvision.be Van papieren naar Maartje Wils (zorgcoördinator De Wingerd)
Van papieren naar digitale pijnschaal Greet Leysens (lector KHKempen) Greet Leysens (lector KHKempen) Maartje Wils (zorgcoördinator De Wingerd) Inhoud 1 Wat w(m)eten we 2 Hoe meten we 3 Innovatie 4 Praktijkervaring
Nadere informatie27/10/2015. Pijn bij mensen met dementie Veerle De Bou. Pijn. Onderbehandeling. Ziekte van Alzheimer en pijn
Pijn bij mensen met dementie Veerle De Bou Pijn Misverstanden: Ouderdom en pijn gaan samen Ouderen voelen minder pijn Angst voor belastende onderzoeken, durven/mogen niet klagen Ouderen verdragen geen
Nadere informatie14 april 2016 Dr. M. Burin
14 april 2016 Dr. M. Burin https://www.youtube.com/watch?v=9pfdtcl jezo https://www.youtube.com/watch?v=xakocii LlwY Ondergediagnosticeerd Onderbehandeld Zelden gebruik van aangepaste pijnschaal Discrepantie
Nadere informatieEvaluatie van pijn bij personen met dementie
Evaluatie van pijn bij personen met dementie Prof Nele Van Den Noortgate Geriater UZ - Gent Alumni Gent, 9 December 2015 Inhoud Prevalentie van pijn bij dementie Invloed van dementie op pijndetectie Evaluatie
Nadere informatiePijnmeting bij de geriatrische patiënt
Click to add title Click to add subtitle Pijnmeting bij de geriatrische patiënt Waarmee ervaren jullie het meest problemen ivm pijn bij ouderen? A. Communicatie B. Keuze meetinstrument C. Kennis ivm pijn
Nadere informatieInhoud presentatie. Pijn in verpleeghuizen. Pijn in verpleeghuizen. A Closer Look at Pain in Nursing Home Residents
A Closer Look at Pain in Nursing Home Residents Inhoud presentatie Een betere kijk op pijn bij verpleeghuisbewoners Pijn in verpleeghuizen REPOS Ontwikkeling Implementatie Implementatie pijnmeting Conclusie
Nadere informatieMeten is weten. Baccaert Griet
Meten is weten. PIJNBEOORDELING Baccaert Griet Wat is pijn? Pijn is een onplezierige, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselbeschadiging, of die beschreven
Nadere informatieHerkenning en behandeling van pijn bij kwetsbare ouderen
Herkenning en behandeling van pijn bij kwetsbare ouderen Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde Disclosure
Nadere informatiePijn bij kwetsbare ouderen. Rob van Marum Klinisch geriater, klinisch farmacoloog JBZ
Pijn bij kwetsbare ouderen Rob van Marum Klinisch geriater, klinisch farmacoloog JBZ Definitie pijn Pijn is een onaangename sensorische en emotionele ervaring die in verband wordt gebracht met bestaande
Nadere informatiePijn meten bij ouderen met dementie; hoe doe je dat?
Pijn meten bij ouderen met dementie; hoe doe je dat? Dr. Sandra Zwakhalen Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1 Dialogen rond dementie Lijden deze ouderen pijn? Hoe kunnen we pijn
Nadere informatieVerslag: Workshop Pijn bij dementie: Je zult maar pijn hebben en het niet kunnen zeggen
Verslag: Workshop Pijn bij dementie: Je zult maar pijn hebben en het niet kunnen zeggen Op 20 november 2017 vond in Utrecht het Topcare-symposium plaats. In ruim 25 interactieve workshops presenteerden
Nadere informatie15-04- 14. Definitie gedragsstoornissen. Definitie probleemgedrag richtlijn probleemgedrag, nvva 2008. Definitie gedragsstoornis
Definitie gedragsstoornissen Landelijk Congres Omgaan met onbegrepen (probleem)gedrag in de langdurige zorg. 1.4/2.4 Pijn versus (probleem)gedrag Harrie Kuipers BPSD A;orting van behavioural and psychological
Nadere informatieT IS GEBEURD. Een minikwis over pijn
T IS GEBEURD Een minikwis over pijn POLL OPEN Morfine 1. Morfine werkt niet op nociceptieve pijn 1.43% 2. Morfine werkt niet op neuropathische pijn 11.43% 3. Morfine werkt beter op nociceptieve dan op
Nadere informatiePijn en dementie. Inhoud. Introductie! Pijn. Pijn
Inge van Mansom palliatief arts/specialist ouderengeneeskunde Sint Elisabeth Gasthuishof, LUMC en IKNL regio Leiden Maartje Klapwijk specialist ouderengeneeskunde en onderzoeker LUMC Introductie! 22 september
Nadere informatiePijn als oorzaak van probleemgedrag
Pijn als oorzaak van probleemgedrag 1 Janine van Kooten AIOS ouderengeneeskunde & promovendus VUmc Workshop pijn en probleemgedrag Annelore van Dalen- Kok AIOS ouderengeneeskunde & promovendus LUMC Inhoud
Nadere informatieInhoud. Algologische functie in de praktijk. Annemie Van Aken verpleegkundige 4/13/2011
Algologische functie in de praktijk Annemie Van Aken verpleegkundige Inhoud Taak van de algologische functie (AF) FOD begeleidingscomité - universitair onderzoeksequipe Samenstelling van de AF Project
Nadere informatiePijn bij dementie. Monique Durlinger, Specialist Ouderengeneeskunde Vivre. dialogen rond dementie, 5 september 2012
Pijn bij dementie Monique Durlinger, Specialist Ouderengeneeskunde Vivre 1 Inhoud l Definitie pijn l Hoe vaak komt pijn voor bij ouderen? l Pijnbeleving bij ouderen l Pijn bij dementie: anders? l Gevolgen
Nadere informatie08-10- 13. Palliatieve Zorg en Dementie. Definitie. Conclusie Cipher et al, J. Am Med Dir Assoc: 2006; 7:355-365. gedragsstoornissen
Landelijk Congres Palliatieve Zorg en Dementie 1.6 Pijn versus gedragsstoornissen Harrie Kuipers Ouderen met gevorderde dementie en pijn vertonen vaker, langer en heviger gedragsstoornissen, zoals fysiek
Nadere informatieNeurologische aandoeningen. Ronny Driesen Pijnverpleegkundige
Neurologische aandoeningen Ronny Driesen Pijnverpleegkundige Prevalentiecijfers Ziekte van Parkinson 40-60 % heeft pijn Pijn onderhevig aan het dopamineniveau Dementie 40-80% Juiste aantallen niet zeker,
Nadere informatieWZC- WERKINSTRUMENT TER BEVORDERING VAN PIJNEVALUATIE, PIJNCOMMUNICATIE EN PIJNBEHANDELING BIJ WZC-BEWONERS IN DE REGIO BRUGGE EN OMGEVING
WZC- PIJNKAART WERKINSTRUMENT TER BEVORDERING VAN PIJNEVALUATIE, PIJNCOMMUNICATIE EN PIJNBEHANDELING BIJ WZC-BEWONERS IN DE REGIO BRUGGE EN OMGEVING CRA-platform Regio Brugge en Omgeving i.s.m. Netwerk
Nadere informatiePijn, gedrag en func/oneren bij demen/e: de duivelse driehoek?
Pijn, gedrag en func/oneren bij demen/e: de duivelse driehoek? Annelore van Dalen- Kok AIOS specialisme ouderengeneeskunde & promovendus PUBLIC HEALTH EN EERSTELIJNSGENEESKUNDE, LUMC 1 NVFG najaarscongres
Nadere informatieProf.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde
Pijn bij ouderen Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatiePAINAD: Waardevol instrument voor de detectie van pijn bij personen met gevorderde dementie?
PAINAD: Waardevol instrument voor de detectie van pijn bij personen met gevorderde dementie? Lise Van Schepdael, KU Leuven Promotor: Prof. Dr. Jan De Lepeleire, KU Leuven Praktijkopleiders: Dr. Jo Lisaerde,
Nadere informatieDiagnostiek pijnmeetinstrumenten
Diagnostiek pijnmeetinstrumenten Inleiding Pijnmeetinstrumenten zijn een hulpmiddel bij het bepalen van de pijnintensiteit en tevens nuttig om de effectiviteit van de pijnbestrijding (farmacologisch of
Nadere informatiePalliatieve Pijnbestrijding regio s-hertogenbosch /Bommelerwaard. Ambitie Jeroen Bosch Ziekenhuis. Patiëntveiligheid
Palliatieve Pijnbestrijding regio s-hertogenbosch /Bommelerwaard Sylvia Verhage Verpleegkundig specialist oncologie / projectleider Pijn & Palliatieve zorg / consulent Consultatieteam Noord-West Brabant
Nadere informatieBeslissing tot opstarten of stopzetten van sondevoeding als voorbeeld van vroegtijdige zorgplanning
Beslissing tot opstarten of stopzetten van sondevoeding als voorbeeld van vroegtijdige zorgplanning casus Nood aan duidelijke criteria voor het opstarten alsook stopzetten van sondevoeding opstarten en
Nadere informatiePijnassessment in het kader van pijnbehandeling, a must or a load
Pijnassessment in het kader van pijnbehandeling, a must or a load Mevr. N. Van Houtte, Verpleegkundig specialist pijn Az Damiaan Oostende Pijnsymposium Postoperatieve pijn 25 november 2017 CC De Valkaart,
Nadere informatieSympomatologie 1: meetinstrumenten. Hoogleraar Verplegingswetenschap Sectie Verplegingswetenschap Universiteit Maastricht & Stafgroep Verpleging azm
Pijnmeting Sympomatologie 1: meetinstrumenten Rianne de Wit Hoogleraar Verplegingswetenschap Sectie Verplegingswetenschap Universiteit Maastricht & Stafgroep Verpleging azm Pijn: voorkomen 20% van >18
Nadere informatiePijn bij ouderen Algologisch team. Patiënteninformatie
Pijn bij ouderen Algologisch team Patiënteninformatie 2 Inhoudstafel 1. Inleiding... 4 2. Wat is pijn?... 4 2.1. Acute pijn... 4 2.2. Chronische pijn... 5 3. Geef je pijn aan... 5 4. Behandeling... 6 4.1.
Nadere informatiePatiënteninformatie. Pijnmeting bij volwassenen (na een chirurgische ingreep)
Patiënteninformatie Pijnmeting bij volwassenen (na een chirurgische ingreep) Inhoud Inleiding... 3 Doel van de pijnmeting... 3 Meten van pijn... 4 Pijnmeting via een cijfer... 4 Pijnmeting met een latje...
Nadere informatiecasus Nood aan duidelijke criteria voor het opstarten alsook stopzetten van sondevoeding
Peg of Pech casus casus Bewoonster verblijft vanaf eind jaren tachtig in het WZC en er wordt dan beslist (heel terecht) om een PEG-sonde te plaatsen. Criteria zijn de levensverwachting, kwaliteit van leven
Nadere informatieHoe herken je pijn bij een cliënt? Rhodee van Herk 26-05-2008
Hoe herken je pijn bij een cliënt? Rhodee van Herk 26-05-2008 Pijn bij verstandelijk gehandicapten 110.000 mensen met een verstandelijke handicap (VH) Ruim de helft ernstig Veel bijkomende stoornissen,
Nadere informatie29 maart 2018 Dr. M. Burin
29 maart 2018 Dr. M. Burin Spino- thalamische baan Somatosensoriële cortex: discriminatory pathway: intensiteit en locatie van pijnlijke stimulus Spino- bulbaire baan hersenstam thalamus en limbische
Nadere informatieLevenseinde bij de geriatrische patiënt en comfortzorg. Marc Merchier, palliatieve zorg coördinator
Levenseinde bij de geriatrische patiënt en comfortzorg Marc Merchier, palliatieve zorg coördinator Fysieke pijn en symptoomcontrole Palliatieve sedatie Palliatieve zorg definitie WHO 2002: Palliatieve
Nadere informatieObservatie van pijn bij mensen met een uitingsbeperking A. Boerlage 1, R. van Herk 1, S.J. Swart 2, F.P.M. Baar 2
Observatie van pijn bij mensen met een uitingsbeperking A. Boerlage 1, R. van Herk 1, S.J. Swart 2, F.P.M. Baar 2 1. Pijnkenniscentrum Erasmus MC, Rotterdam 2. Verpleeghuis Antonius Ijsselmonde; Laurens,
Nadere informatieobserveren van pijngedrag met de REPOS Anneke Boerlage 16 oktober 2014
observeren van pijngedrag met de REPOS Anneke Boerlage 16 oktober 2014 Pijn is een onplezierige, gevoelsmatige en emotionele beleving die wordt geassocieerd met een daadwerkelijke of dreigende beschadiging
Nadere informatieINTENTIEVERKLARING PALLIATIEVE ZORG
INTENTIEVERKLARING PALLIATIEVE ZORG INLEIDING Het MB van 22 november 2001 bepaalt dat RVT s, Gemengde inrichtingen (RVT-ROB) en ROB s die ten minste sinds 1 juli 2001 het forfait C+ factureren middelen
Nadere informatiePijnmeting bij ouderen. Pijnverpleegkundigen JYZ
Pijnmeting bij ouderen Pijnverpleegkundigen JYZ Wat is pijn. Pijn is een onaangename sensorische en emotionele ervaring die in verband gebracht wordt met een bestaande of dreigende weefselbeschadiging
Nadere informatiePrevalentie van off-label antidepressivagebruik
Home no. 6 December 2015 Eerdere edities Verenso.nl Prevalentie van off-label antidepressivagebruik Een onderzoek naar (inter)nationaal gebruik van richtlijnen en observatieschalen bij pijn Dr. Sandra
Nadere informatieWAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN
WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN Studiedag werkgroep PST 08 februari 2019 Mathias Demuynck (geriater) Aurélie Van Lancker (geriatrisch verpleegkundige) WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE
Nadere informatieUitdagingen bij de ondersteuning van correct medicatiegebruik bij ouderen (in WZC): Een inleiding
Uitdagingen bij de ondersteuning van correct medicatiegebruik bij ouderen (in WZC): Een inleiding Hans Bogaert Huisarts Groepspraktijk De Schakel Brugge CRA WZC Van Zuylen Mintus Brugge Inhoud Lokale initiatieven
Nadere informatieLENTESYMPOSIUM ONCOLOGIE
LENTESYMPOSIUM ONCOLOGIE Brussel, 15.03.2014 Mevr. Renée Jacobs +32 2 891 09 35 rjacobs@klstjan.be Staging the Aging Symposium, 15.03.2014 Mvr. Renée Jacobs Aantal nieuwe kankerregistraties in België in
Nadere informatieAcute en chronische pijn bij de geriatrische patiënt. Hellen Goossens & Tilly Pirotte Interne Liaison Geriatrie
Acute en chronische pijn bij de geriatrische patiënt Hellen Goossens & Tilly Pirotte Interne Liaison Geriatrie Inhoud 1. Definitie van pijn 2. Soorten pijn 3. Het model van Loeser 4. Onder behandeling
Nadere informatie3/29/2012. Wat is goede praktijkvoering? Opstellen van protocollen en procedures. Het gebruik van gevalideerde meetinstrumenten
20/03/2012 Goede praktijkvoering in de thuisverpleging Wat is goede praktijkvoering? Opstellen van protocollen en procedures Het gebruik van gevalideerde meetinstrumenten Het vertalen van richtlijnen Het
Nadere informatieAssessment of pain in dementia
Reduced use of analgesics in Alzheimer s disease Assessment of pain in dementia Possible explanations: - A change in pain experience - A decline in communication Reduced use of analgesics in Alzheimer
Nadere informatieOorzaken. Pijn in de Palliatieve Fase. Programma. Stellingen. Vóórkomen van pijn Pijn in de palliatieve fase onderbehandeld?!
Pijn in de Palliatieve Fase Juni 2012 Programma Stellingen Inleiding Casus Soorten Pijn Pijnbehandelingen In kaart brengen van pijn Vragen Evaluatie Stellingen In onze maatschappij en op ons niveau van
Nadere informatiePalliatieve sedatie is geen euthanasie. Medische aspecten
Palliatieve sedatie is geen euthanasie Medische aspecten Hoe kwam deze richtlijn er? Werkgroep artsen met interesse in palliatieve zorg Uit meerdere regionale ziekenhuizen en 1 ste lijn Meerdere specialiteiten
Nadere informatieProtocol Pijn meten, registreren en monitoren in het Jeroen Bosch Ziekenhuis
Protocol Pijn meten, registreren en monitoren in het Jeroen Bosch Ziekenhuis Oktoberber 2010 Jeroen Bosch Ziekenhuis, s-hertogenbosch Titel : Pijn meten, registreren en monitoren in het Jeroen Bosch Ziekenhuis
Nadere informatiePijnschalen. Prof. dr. J Devulder Diensthoofd Pijnkliniek Universitair Ziekenhuis Gent
Prof. dr. J Devulder Diensthoofd Pijnkliniek -Wat? -Problemen in ziekenhuisverband -Waarom? -Belang? -Wat ermee aanvangen? -Casus -Besluit Downloaded from: Wall and Melzack's Textbook of Pain, 5th Edition
Nadere informatieRichtlijn pijn bij kwetsbare ouderen in vogelvlucht. Casus ARTIKEL
ARTIKEL Richtlijn pijn bij kwetsbare ouderen in vogelvlucht Y.G. van Ingen, specialist ouderengeneeskunde, kaderarts palliatieve zorg Casus Meneer Visser is een 84-jarige man met COPD die na het overlijden
Nadere informatieOnderzoeksvragen vanuit de praktijk 17/10/2017
Onderzoeksvragen vanuit de praktijk 17/10/2017 Deze lijst van onderzoeksvragen kwam tot stand na een bevraging bij de coördinatoren van de regionale netwerken voor palliatieve zorg en de voorzitters van
Nadere informatiePijn en dementie. Dr. Bart Plooij. Rijnland Zorggroep verpleeghuis Oudshoorn Alphen aan den Rijn
Pijn en dementie Dr. Bart Plooij Rijnland Zorggroep verpleeghuis Oudshoorn Alphen aan den Rijn Aantal 70+ers in VS met chronische condities Aantal 70+ers in VS met chronische condities Verminderd gebruik
Nadere informatieOutreach functie van psychologe in de ouderenzorg
Outreach functie van psychologe in de ouderenzorg Oorspronkelijk project Vroegdetectie en ondersteuning van ouderen met cognitieve problemen o o o o o o Cognitieve screening aan huis en verder opvolgen
Nadere informatiePijn. informatie voor patiënten
Pijn informatie voor patiënten INLEIDING 3 WAT IS PIJN? 4 BEHANDELING VAN PIJN 4 PIJN? ZEG HET! 5 PIJNBEVRAGING 7 2 Inleiding In deze brochure vindt u nuttige informatie over pijn. Het is belangrijk om
Nadere informatieVroegtijdige zorgplanning VZP. WZC Sint Anna vzw Behoort tot GVO vzw (Gast Vrij Omgeven)
Vroegtijdige zorgplanning VZP WZC Sint Anna vzw Behoort tot GVO vzw (Gast Vrij Omgeven) Inleiding Gast Vrij Omgeven Ethiek binnen de dagelijkse zorg Stimul (bespreekbaar maken) Ethisch overleg Ieder zijn
Nadere informatiePatiënteninformatie. Pijnregistratie bij chronische pijnpatiënten
Patiënteninformatie Pijnregistratie bij chronische pijnpatiënten 2 Inhoud Inleiding... 4 Pijn beïnvloedt de levenskwaliteit... 4 Pijnregistratie via een cijfer... 5 Een pijnscore van 0 tot 10... 5 Pijnscores
Nadere informatieVZP bij beginnende dementie. Myriam De Schynkel Dementiecoach
VZP bij beginnende dementie Myriam De Schynkel Dementiecoach Overzicht Context Wat kan je doen? Definitie VZP Timing VZP VZP in ziekenhuis: implementatie in verschillende trajecten: Diagnostiek, Cognufit,
Nadere informatieZorginformatiebouwsteen:
Zorginformatiebouwsteen: nl.zorg.pijnbeleving Final Beheerd door: Blz. 2 Inhoudsopgave 1. nl.zorg.pijnbeleving-v3.0... 4 1.1 Revision History... 4 1.2 Concept... 4 1.3 Mindmap... 4 1.4 Purpose... 4 1.5
Nadere informatieHuishoudelijk reglement voor de bezoekende huisarts
J.B. Dekeyserstraat 70 3090 Overijse Erk.nr. ROB ce 1397 RVT vzb 395 Tel: 02/686.05.60 Fax: 02/686.06.96 Huishoudelijk reglement voor de bezoekende huisarts Art. 1. Dit reglement regelt de praktische werkafspraken
Nadere informatieProtocol 3 : Alternatieve zorg en zorgondersteuning voor kwetsbare ouderen. Presentatie van Instrumenten voor Gegevensverzameling
Protocol 3 : Alternatieve zorg en zorgondersteuning voor kwetsbare ouderen Presentatie van Instrumenten voor Gegevensverzameling 1 Protocol 3 Selectiecriteria P3 Gegevensverzameling Vragenlijsten Overzicht
Nadere informatieDrs. Judith van der Kooij 1.0 30-08-2005 Document naar final status. Drs. Judith van der Kooij
PIJNSCORE Observation Pijnscore File Doc_Obs_Pijnscore_Meting_V1.2.doc Versie documentatie 1.2 Status Draft/ Recquest for Comments / Final Standaard HL 7 Versie 3 (februari 2005) Auteur Nelleke Plaisier
Nadere informatieDagziekenhuis geriatrie. Informatiebrochure voor huisartsen en geneesheren-specialisten
Dagziekenhuis geriatrie Informatiebrochure voor huisartsen en geneesheren-specialisten 2 Het dagziekenhuis geriatrie maakt het voor geriatrische patiënten mogelijk op één locatie verschillende onderzoeken
Nadere informatiePijn. Patiënteninformatie. Algemeen Ziekenhuis Diest Statiestraat Diest t f
Pijn Patiënteninformatie Algemeen Ziekenhuis Diest Statiestraat 65 3290 Diest t 013 35 40 11 f 013 31 34 53 post@azdiest.be www.azdiest.be Inhoudsopgave 1 Wat is pijn?... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
Nadere informatieResultaten van de studie naar casemanagement: de visie van huisartsen op casemanagement voor palliatieve zorg in de Westelijke Mijnstreek
Resultaten van de studie naar casemanagement: de visie van huisartsen op casemanagement voor palliatieve zorg in de Westelijke Mijnstreek Auteur: Cindy Rodigas, student Universiteit Maastricht In samenwerking
Nadere informatiePIJN BIJ KINDEREN VOORLICHTING VOOR OUDERS/VERZORGERS
PIJN BIJ KINDEREN VOORLICHTING VOOR OUDERS/VERZORGERS 17803 Inleiding Uw kind is opgenomen op de kinderafdeling. Tijdens het verblijf in het ziekenhuis kan uw kind pijn ervaren, als gevolg van de aandoening,
Nadere informatieVroegtijdige Zorgplanning en levenseindebeslissingen in de Brugse WZC: stand van zaken (2010-2015)
// Vroegtijdige Zorgplanning en levenseindebeslissingen in de Brugse WZC: stand van zaken (-5) Hans Bogaert Huisarts Groepspraktijk De Schakel WZC Van Zuylen OCMW Brugge INHOUD Inleiding Het Brugs model
Nadere informatieKritische beschouwing
Kritische beschouwing Minor Organisatie & Beroep bachelor Heeft de REPOS een meerwaarde voor de verpleegkundigen van de afdeling neurochirurgie en neurologie om bij niet-communicatieve patiënten op een
Nadere informatiePijnanamnese en pijnbestrijding
Pijnanamnese en pijnbestrijding dinsdag 1 december 2009 Paul Oyen Verpleegkundig consulent palliatieve zorg Regionaal consultatieteam PIJN (IASP 1979) Pijn is een onplezierige, sensorische en emotionele
Nadere informatieDementie en palliatieve zorg
Dementie en palliatieve zorg Hester Schreiber, consulent PTMN Specialist ouderengeneeskunde, kaderarts palliatieve zorg Petra Blommendaal, consulent PTMN Huisarts/kaderarts palliatieve zorg, scenarts Richtlijn
Nadere informatiedatum nieuwsbrief /01/2009 nieuwsbrief aan de huisartsen geriatrisch profiel
«aanspreek» «voornaam» «naam» «adres» «postcode» «gemeente» ons kenmerk datum nieuwsbrief 200901 27/01/2009 nieuwsbrief aan de huisartsen geriatrisch profiel Geachte arts, 1. Inleiding: Op 19 december
Nadere informatieFeedbackrapport onderzoeksresultaten Jaar twee
Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen Vakgroep Verpleegkunde en Vroedkunde CRIC Centre for Research and Innovation in Care Ageing@nursinghome: Feedbackrapport onderzoeksresultaten Jaar twee
Nadere informatie16-3-2015. Pijn bij dementie en afasie. vraag! Disclosure belangen. Geen / Zie hieronder. Gevolgen van pijn
Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Pijn bij dementie en afasie Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public
Nadere informatieWat is postoperatieve pijn?
Postoperatieve pijn Algemeen Ziekenhuis Diest Statiestraat 65 3290 Diest t 013 35 40 11 Welkom, U ondergaat binnenkort een ingreep in het AZ Diest. Elke operatie brengt spijtig genoeg pijn met zich mee.
Nadere informatiePijnregistratie en pijnbehandeling
Pijnregistratie en pijnbehandeling Inleiding Pijn is na een operatie vrijwel onvermijdelijk. Pijn wordt beschouwd als een signaal van weefselbeschadiging. Pijn is enerzijds een signaal dat u rust moet
Nadere informatieKwetsbare ouderen & behandelwensen. Door: Miriam Eliel, projectleider Westfriesgasthuis & Anja Wagenaar, verpleegkundig specialist Wilgaerden
Kwetsbare ouderen & behandelwensen Door: Miriam Eliel, projectleider Westfriesgasthuis & Anja Wagenaar, verpleegkundig specialist Wilgaerden 1 Aanleiding project (2014) Dilemma wel/ niet opereren heupfractuur
Nadere informatieORGANISATIE HUISARTSENZORG IN HET VERZORGINGS
ORGANISATIE HUISARTSENZORG IN HET VERZORGINGS BRON: NHG-Praktijkwijzer OUDERENZORG maa UITGEREIKT: DUO-dagen NW-Utrecht, 24 en 25 novembe Doel en doelgroep De beschikbaarheid van huisartsenzorg is efficient
Nadere informatieChronische pijnpatiënt en zijn omgeving. Informatie over chronische pijn bij ouderen om samen met patiënt en/of omgeving te bespreken
Chronische pijnpatiënt en zijn omgeving Informatie over chronische pijn bij ouderen om samen met patiënt en/of omgeving te bespreken Chronische pijnpatiënt en zijn omgeving Verklaringsmodellen Model van
Nadere informatieTe verrichten door Arts: Medicatie voorschrijven Verpleegkundige: Pijnobservaties uitvoeren, pijnscores uitvoeren en medicatie toedienen
Te verrichten door Arts: Medicatie voorschrijven Verpleegkundige: Pijnobservaties uitvoeren, pijnscores uitvoeren en medicatie toedienen Doel Adequate pijnbestrijding Stappenplan bij pijnbestrijding (zie
Nadere informatieFrailty: bruikbaar kader in de palliatieve zorg? Prof Jan De Lepeleire Academisch Centrum Huisartsgeneeskunde KU Leuven
Frailty: bruikbaar kader in de palliatieve zorg? Prof Jan De Lepeleire Academisch Centrum Huisartsgeneeskunde KU Leuven M Desmedt 1929-2013 - Inleiding - Wat is frailty? - Wat heeft frailty aan palliatieve
Nadere informatieFactsheets indicatoren Vroege herkenning en behandeling van pijn. Structuurindicatoren
aan Factsheets indicatoren Vroege herkenning en behandeling van pijn Publicatienummer: 2010.1600 (jan 2010) (Kijk op www.vmszorg.nl voor updates) Versiebeheer Wijzigingen 2010.1600 (jan 2010) Eerste versie
Nadere informatieSamenvatting leerstof Geriatrie opleiding
Samenvatting leerstof Geriatrie opleiding Klinisch redeneren doen we in feite al heel lang. VUmc Amstel Academie heeft hiervoor een systematiek ontwikkeld, klinisch redeneren in 6 stappen, om gedetailleerd
Nadere informatieHet oog van de wijkverpleegkundige
Het oog van de wijkverpleegkundige over vroegtijdige signalering van pijn bij kwetsbare ouderen. Bachelor opleiding verpleegkundige Student: Liesbeth Bokkers Datum: 04-06-2015 Samenvatting Vroegtijdig
Nadere informatieDE KENNIS OVER OUDERE PATIËNTEN QUIZ (KOP-Q)
DE KENNIS OVER OUDERE PATIËNTEN QUIZ (KOP-Q) Onderzoeksgroep Chronisch zieken, Faculteit Gezondheidszorg, Hogeschool Utrecht, Utrecht, Nederland Jeroen Dikken, MSc, RN Jita G. Hoogerduijn, PhD Marieke
Nadere informatieDelirium Clinical Assessment Protocol (CAP) = 0
Delirium Clinical Assessment Protocol (CAP) = 0 De informatie over deze CAP-code wordt opgesplitst in twee delen: (I) Betekenis: De betekenis van code 0 bij de Delirium-CAP. (II) Richtlijnen: De stappen
Nadere informatieVertel ons over uw pijn. De eerste stap om u te helpen. pijnkliniek
Vertel ons over uw pijn De eerste stap om u te helpen pijnkliniek Inhoud Pijn 3 Uw pijn 4 Verandert de pijn uw leven 5 We kunnen allemaal een rol spelen in pijnbehandeling 6 Bron 7 Ter bevordering van
Nadere informatiePatrick Cras Hoogleraar neuroloog UZ Antwerpen Voorzitter Ethische Commissie UZA
Patrick Cras Hoogleraar neuroloog UZ Antwerpen Voorzitter Ethische Commissie UZA Verworven wilsonbekwaamheid vanuit een medisch perspectief Prof. dr. Patrick Cras Neurologie Universiteit Antwerpen en UZ
Nadere informatieHerkenning en behandeling van chronische pijn bij kwetsbare ouderen multidisciplinaire richtlijn 2011
Herkenning en behandeling van chronische pijn bij kwetsbare ouderen multidisciplinaire richtlijn 2011 Verenso i.s.m. LOC, NHG, NVKG, NVvP, NVA, KNMP, IVM, V&VN, NVFG, EN, NIP 2011 Wat komt aan bod? Aanleiding,
Nadere informatieNachtelijke onrust bij dementie
Nachtelijke onrust bij dementie PRoF Themadagen Marieke Van Vracem 5 september 2014 dr. Nele Spruytte Prof. dr. Chantal Van Audenhove LUCAS LUCAS streeft ernaar de Onderzoek levenskwaliteit van personen
Nadere informatiePalliatief bed in WZC Sint Bernardus
Palliatief bed in WZC Sint Bernardus Start 1/10/2017 Regionaal overleg woonzorgcentra ziekenhuizen 18/1/2018 Korte voorstelling WZC Sint Bernardus 206 erkende bedden 132 RVT waarvan 7 erkenningen voor
Nadere informatieSignalering in de palliatieve fase
17 maart 2015 Signalering in de palliatieve fase Denk- en werkmethode voor verzorgenden Karin Willemse Gespecialiseerd wijkverpleegkundige Oncologie & Palliatieve zorg Consulent palliatieve zorg NHN en
Nadere informatiePijn en demen=e. Signaleren en behandelen van pijn. Introduc8e. Inhoud. Pijn. Pijnmodel. Van Wijckerslooth, Oegstgeest. Elisabeth Gasthuishof, Leiden
Introduc8e Signaleren en behandelen van pijn 4 april Ede StudieArena Van Wijckerslooth, Oegstgeest Inge van Mansom palliatief arts/specialist ouderengeneeskunde Sint Elisabeth Gasthuishof, LUMC en IKNL
Nadere informatiePalliatieve Zorg. Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra. Verpleegkundigen Palliatieve Zorg
Palliatieve Zorg Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra Verpleegkundigen Palliatieve Zorg Wat is het belangrijkste speerpunt van palliatieve zorg? A Genezing B Kwaliteit van leven C Stervensbegeleiding
Nadere informatieGoede geriatrische zorg
Prof.Dr.J.P.Baeyens Goede geriatrische zorg Geriatrisch Profiel omvat: hogere leeftijd polypathologie ( polyfarmacie) zwakke homeostase neiging tot inactiviteit en bedlegerigheid psycho sociale problematiek
Nadere informatieCharlotte Griffioen. Opioïd gebruik bij ouderen. Wetenschapsdag SANO in Maastricht 2016
Opioïd gebruik bij ouderen Charlotte Griffioen Specialist Ouderengeneeskunde bij Novicare Promovenda, afd. Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde, LUMC Wetenschapsdag SANO in Maastricht 2016 Disclosure
Nadere informatieSterven met dementie in Vlaanderen. Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent
Sterven met dementie in Vlaanderen Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent Sterven met dementie in België Studie Huisartsenpeilpraktijken: sterfgevallen +65jb in 2008 31%
Nadere informatie