Pijn en demen=e. Signaleren en behandelen van pijn. Introduc8e. Inhoud. Pijn. Pijnmodel. Van Wijckerslooth, Oegstgeest. Elisabeth Gasthuishof, Leiden

Transcriptie

1 Introduc8e Signaleren en behandelen van pijn 4 april Ede StudieArena Van Wijckerslooth, Oegstgeest Inge van Mansom palliatief arts/specialist ouderengeneeskunde Sint Elisabeth Gasthuishof, LUMC en IKNL Leiden Maartje Klapwijk specialist ouderengeneeskunde Marente en onderzoeker PHEG LUMC Elisabeth Gasthuishof, Leiden 2 Pijn bij mensen met demen=e Inhoud 1. Pijn en demen=e 2. Oefenen 3. Demen=e en sterven 4. Onderzoek kwaliteit van levenseindezorg bij demen=e 5. Pijnbehandeling 6. Casuïs=ek Pijn en demen=e 3 Pijn bij mensen met demen=e 4 Pijn bij mensen met demen=e Pijn Pijnmodel McCaffery: pijn is datgene wat een persoon die het ervaart zegt dat het is en is aanwezig wanneer hij/zij zegt dat het aanwezig is En bij demen=e? 5 Pijn bij mensen met demen=e 6 Pijn bij mensen met demen=e 1

2 Soorten pijn Pijn bij demen8e Weefselschadepijn (nociceptieve pijn) Zenuwpijn (neuropathische pijn) Ø Onderscheid te maken op grond van voornamelijk gesprek Frequenter, langer en heviger gedragsstoornissen, zoals verzet bij verzorging, agitatie, repetitief gedrag vanuit onrust, sociaal onaangepast gedrag en dwalen. 7 Pijn bij mensen met demen=e 8 Pijn bij mensen met demen=e Pijnbeleving/pijngedrag bij demen8e Diagnos8ek van Pijn Aandoening Intensiteit Sensorische aspecten Pijngedrag Pijnanamnese: alleen bij milde cognitieve stoornissen VAS/VDS/NRS: bij milde en matige cognitieve stoornissen Bij verder gevorderde cognitieve stoornissen: REPOS PACSLAC-D (Verenso richtlijn Pijn ) 9 Pijn bij mensen met demen=e 10 Pijn bij mensen met demen=e Repos Oefenen met REPOS en PACSLAC- D 11 Pijn bij mensen met demen=e 12 Pijn bij mensen met demen=e 2

3 PACSLAC- D Demen=e en sterven 13 Pijn bij mensen met demen=e 14 Pijn bij mensen met demen=e Studie Symptomen en behandeling in de laatste dagen voor verwacht overlijden bij mensen met dementie Prospectief observeren van beloop en incidentie van symptomen in laatste dagen voor verwacht overlijden met dementie in verpleeghuis Beschrijven van behandeling en medicatie die patiënten hebben gekregen in laatste week voor overlijden 15 Pijn bij mensen met demen=e 16 Pijn bij mensen met demen=e Niet- medicamenteuze behandeling Geen studies specifiek voor ouderen met cognitieve stoornissen Veilige omgeving, zoveel mogelijk vertrouwde gezichten Behandeling van pijn Angst reduceren Evt massage, aandacht, afleiding, warmte/koude, andere houding 17 Pijn bij mensen met demen=e 18 Pijn bij mensen met demen=e 3

4 Medicamenteuze behandeling Medicamenteuze behandeling Paracetamol Stap 1 Non-opioïd Richtlijn 2008 (bij kanker) Stap 2 Zwak opiaat non-opioïd Stap 3 Sterk opiaat non-opioïd Stap 4? Invasief sterk opiaat non-opioïd NSAID s (=ontstekingsremmende pijnstillers, bv. ibuprofen, diclofenac, naproxen) Opiaten, bv. morfine, fentanylpleister, oxycodon Bij zenuwpijn: medicatie tegen epilepsie of een depressie Adjuvante medicatie (o.a. anti-neuropathica) Radiotherapie Chemotherapie Zenuwblokkade 19 Pijn bij mensen met demen=e 20 Pijn bij mensen met demen=e Morfine Fentanyl Transdermaal, sublinguaal, buccaal en intranasaal Slow-release en kortwerkend Startschema slow-release 2 dd mg Soms slow-release 3 dd Evt morfine SR in paracetamol supp Pas op bij nierfunctiestoornissen (kreatklaring < 50) Minder obstipatie (voorkeur bij (sub-)ileus) en mogelijk minder sedatie Geen dosisaanpassing bij nierfunctiestoornis! Niet bij ernstige cachexie? Lange HWT (17 uur); 1x/3 dgn Cave koorts/warmte 21 Pijn bij mensen met demen=e 22 Pijn bij mensen met demen=e Oxycodon Kortwerkend en gereguleerde afgifte; ook s.c.; nu ook generiek Oxycodon 10 mg oraal = 20 mg morfine oraal Oxycontin evt rectaal Aanpassing bij nierfunctiestoornissen (MDRD < 10) Casuïs=ek 23 Pijn bij mensen met demen=e 24 Pijn bij mensen met demen=e 4

5 Contact Bronnen Dit is een ingekorte versie van de presenta=e, bij vragen zijn wij bereikbaar via mail: Inge van Mansom Maartje Klapwijk Literatuur oa: Pain management in patients with dementia; Achterberg W.P. et al; Clinical Interventions in Aging 2013 Pain management in long-term care: are we finally on the right track? Achterberg W.P.; Age and Ageing Pijn bij mensen met demen=e 26 Pijn bij mensen met demen=e 5