Palliatieve Zorg. Paul Smit, Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve Zorg ParkinsonNet congres

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Palliatieve Zorg. Paul Smit, Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve Zorg. 2012 ParkinsonNet congres"

Esther Desmet
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Palliatieve Zorg Paul Smit, Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve Zorg

2 Palliatieve Zorg Palliatieve zorgverlening is aan de orde zodra behandelingen die op genezing gericht zijn niet of niet meer genoeg helpen de ziekte te bestrijden. Afhankelijk van de situatie, kan dagen, weken, maanden of jaren palliatieve zorgverlening vereist zijn.

4 WHO definitie Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard.

voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige

5 Bij palliatieve zorg; is niet de genezing van de patiënt het doel, maar een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven, waardoor het ziekteverloop mogelijk positief beïnvloed kan worden; is de dood een normaal, natuurlijk proces, dat niet vertraagd of versneld wordt; is er aandacht voor lichamelijke én psychische klachten; worden de psychologische en spirituele aspecten in de zorg geïntegreerd benaderd;

een normaal, natuurlijk proces, dat niet vertraagd of versneld wordt; is er aandacht voor

6 Bij palliatieve zorg: is er emotionele ondersteuning voor de patiënt en zijn naasten om zo actief mogelijk te leven; is er emotionele ondersteuning voor de naasten om te leren omgaan met de ziekte van de patiënt en met eigen rouwgevoelens; wordt, indien nodig, vanuit een team zorgverleners gewerkt, zodat aan alle noden van patiënten en naasten tegemoet kan worden gekomen, indien nodig ook na het overlijden van de patiënt (ondersteuning bij verliesverwerking)

rouwgevoelens; wordt, indien nodig, vanuit een team zorgverleners gewerkt, zodat aan alle noden van patiënten en

7 Kortom: Het doel van palliatieve zorg is het bereiken van de beste kwaliteit van leven (en sterven) voor de patiënt en diens naasten.

8 Wat is het verschil? Het gaat niet meer alleen om de ziekte en het ziekteproces. Het levenseinde komt in zicht

10 Dame Cicely Saunders Totale pijn: Lichamelijke pijn: ziekte Emotionele pijn: gevoelens van afhankelijkheid, eenzaamheid, angst. Sociale pijn: angst en zorgen over gezinsleden, geld, huishouden etc. Spirituele pijn: verlangen naar geborgenheid en zingeving

11 Pijnmodel van Loeser Pijngedrag Pijnbeleving Pijngewaarwording Nociceptie

12 Lichamelijke beperking Psychische aspecten; persoonlijkheid, depressie Liefde Sexualiteit Hoop Lijden/gedrag Emotie Waardering Symptoom Sociale aspecten Spirituele aspecten Autonomie/Zorg Ervaringen in Het verleden Angst Communicatie Woede Medische aspecten; Ziekte, behandeling

Symptoom Sociale aspecten Spirituele aspecten Autonomie/Zorg

13 Lichamelijke beperking Psychische aspecten; persoonlijkheid, depressie Liefde Sexualiteit Hoop Lijden/gedrag Emotie Waardering Symptoom Sociale aspecten Spirituele aspecten Autonomie/Zorg Ervaringen in het verleden Angst Communicatie Woede Medische aspecten; Ziekte, behandeling

14 Wie? Neuroloog/parkinsonverpleegkundige? Huisarts? Thuiszorg? Casemanager!

15 Te verwachten problemen Pijn Slikproblemen Logopedist Medicatie? Sonde/PEG? Benauwdheid Aspiratie

16 Te verwachten problemen Slijm of speeksel (reutelen) Droge mond Obstipatie, vooral ook als opiaten gebruikt worden

17 Te verwachten problemen Mictieproblemen Slaapproblemen (REM-slaapstoornis) Clonazepam Intermitterende sedatie Delier

18 Hr. A. 76 jaar Eindstadium Ziekte van Parkinson Fluctuaties: hyperkinesieen, off Pijn hele lichaam Slikstoornis : bang te stikken Voelt zich zeer belast, cognitief redelijk Wenst geen levensrekkende behandelingen, ook geen duo-dopa.

19 Neuroloog: Dan kan ik niets meer voor u doen

20 Angst: straks ben ik helemaal stijf, off, kan ik niet praten. Huisarts heeft hem gerustgesteld: ik zorg dat u niet zult lijden Geloofsconflict bij meneer: waarom?

21 Gehuwd, geen kinderen: onvrijwillig kinderloos Laatste jaren sociaal teruggetrokken Relatie is niet goed: mevrouw houdt afstand Jaren van voortdurende sexuele drive Potentieprobleem Thuiszorg 2x per dag voor ADL, zijn vrouw helpt bij de toiletgang

22 Medicatie Sinemet 5 dd 187,5 mg. Comtan 5 dd 200 mg. Sinemet CR 1 dd 250 mg. Madopar disp. ZN 125 mg. Citalopram 1 dd 20 mg. Fentanyl pleister 25 mcg/uur

23 Aspiratiepneumonie Besloten niet te behandelen. Benauwd Nog steeds pijn hele lichaam Reutelt Kan medicatie niet meer veilig innemen. Meneer is afwisselend suf en onrustig, maar ook goede momenten

Lichamelijke beperking Psychische aspecten; persoonlijkheid, depressie Liefde Sexualiteit Hoop Lijden/gedrag Emotie Waardering Symptoom

24 Lichamelijke beperking Psychische aspecten; persoonlijkheid, depressie Liefde Sexualiteit Hoop Lijden/gedrag Emotie Waardering Symptoom Sociale aspecten Spirituele aspecten Autonomie/Zorg Ervaringen in Het verleden Angst Communicatie Woede Medische aspecten; Ziekte, behandeling

25 Vragen: Wat kan ik geven tegen de benauwdheid? Wat kan ik tegen de pijn geven? Wat kan ik verwachten als meneer de medicatie niet meer inneemt? Wat kan ik geven tegen het delier?

26 Houding: half rechtop Ademhalingstechniek Benauwdheid Frisse lucht (ventilator, raam open) Verneveling om taai slijm losser te maken Glycopyrrhonium drank 0,2 mg./ml: 0,12-0,3 mg./kg over 3 giften Vervangen Fentanyl door morfine

28 Pijn Verminderde inhibitie Centrale pijn Morfine Methadon in lage dosering toevoegen? SNRI: venlafaxine?

29 Staken van medicatie Alle verschijnselen van onbehandelde Parkinson Maligne Antipsychotica Syndroom Hyperthermie, spierrigiditeit, delirium Autonome disregulatie en metabole ontregeling Tachycardie, labiele RR, sterk zweten, bleek, seborrhoe Bewustzijnsverandering (mutisme, stupor, coma) Acute nierinsufficientie Verhoogd creatinekinase (CK), leucocytose

30 Mogelijkheden Baclofen infusievloeistof 2 mg./ml kan oraal gegeven worden. Lorazepam buccaal ampul 4 mg./ml Midazolam (Continu SubCutaan Infuus) Diazepam supp. of i.m. Paracetamol om hyperthermie te drukken. Theoretisch: Apomorfine of Rotigotine pleister

31 Delier bij Parkinson Clozapine (Leponex) is eerste keus: 1 dd 12,5-max. 50 mg., voorzichtig op te hogen Risico op levensbedreigende agranulocytose (klein 1-3%) Cardiomyopathie, anticholinerge bijwerkingen, convulsies Alleen in tabletvorm beschikbaar Rivastigmine (Exelon) pleister 4,6 en 9,5 mg./dag Haloperidol s.c. Als je niet anders kan bij gebrek aan alternatief, evt. in combinatie met een bezodiazepine

32 Sedatie of euthanasie? Euthanasie: gericht op het beëindigen van het leven Palliatieve sedatie: normaal medisch handelen om een anders niet behandelbaar symptoom te bestrijden Niet levensverkortend

33 Wat hebt u te bieden? Een heleboel!

Vergelijkbare documenten

Palliatieve Zorg. Palliatieve Zorg. Palliatieve Zorg 13-2-2013

Palliatieve Zorg. Palliatieve Zorg. Palliatieve Zorg 13-2-2013 Palliatieve Zorg Paul Smit Specialist Ouderengeneeskunde Carinova Woonzorg Consultatieteam Palliatieve Zorg Salland Palliatieve Zorg Palliatieve zorgverlening is aan de orde zodra behandelingen die op