en de rol van palliatieve zorg

Transcriptie

1 en de rol van palliatieve zorg 16 februari 2017 Marleen Hout-Korevaar Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts palliatieve zorg

2 Enkele casus vooraf

3 Ontwikkeling euthanasie debat Euthanasiewet in 2002 In 2014 verdubbeling aantal gevallen Geen verplichting, wél maatschappelijke druk Recent: klaar-met-leven problematiek Sterven als lot wordt sterven als daad Ethicus Theo Boer uit euthanasiecommissie Meerdere SCEN-artsen vinden ontwikkeling onwenselijk

4 Waarom vragen mensen om euthanasie Lijden van mensen niet onderschatten Gevoel van existentiële eenzaamheid Gevoel er niet meer toe te doen Groeiend onvermogen om zich te uiten Geestelijke en lichamelijk moeheid van het leven Innerlijke afkeer en weerzin tegen afhankelijkheid

5 Wat is een zinvol einde? Ouderen op PCOB dag Lichamelijk Psychisch Sociaal Geestelijk Els van Wijngaarden En jullie? Wat vinden jullie?

6 Wat kan Palliatieve Zorg bieden?

7 Missie palliatieve zorg you matter because you are, and you matter until the last moment of life; and we will do all that we can, not only to help you die peacefully, but to live until you die

8 Palliatieve zorg is een benadering: Die de kwaliteit van leven verbetert van patiënten en hun naasten: Die te maken hebben met niet te genezen aandoeningen Door het voorkomen en verlichten van lijden Door middel van vroegtijdige signalering, zorgvuldige beoordeling en het behandelen van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en levensbeschouwelijke aard

9 Besefscontext bepaalt karakter totale zorg

10 Palliatieve zorg Vier aandachtsgebieden Lichamelijk Psychisch Sociaal Levensbeschouwelijk

11 symptomen van zwakte bijwerkingen van therapie bewustwording van levensloop verlies van sociale positie verlies van aanzien door baan en inkomen verlies van rol in gezin chronische vermoeidheid & slapeloosheid gevoel van hulpeloosheid verminking angst voor ziekenhuis of verpleeghuis zorg voor gezin angst voor de dood ongerustheid door godsdienst Totale pijn SCHEMA SAUNDERS DEPRESSIE SOMATISCHE BRON totale pijn ONRUST WOEDE pathologie losstaand van kanker bureaucratisch gerommel vrienden die niet langskomen vertraging in het stellen van de diagnose artsen die zich afschermen prikkelbaarheid falen van de therapie angst voor pijn gezinsfinanciën verlies van eigenwaarde en lichaamscontrole onzekerheid over de toekomst Saunders: pijn is een lichamelijke en een geestelijke ervaring

12 Wat is dan nodig? Informatie, open communicatie, besluitvorming Liefde en begrip Deskundigheid vanuit meerdere disciplines Daadwerkelijke ondersteuning patiënt / naasten Gericht op behoud regiefunctie patiënt / naasten Coördinatie van zorg en behandeling Continuïteit van zorg en behandeling Anticiperen

13 Essentie vanuit christelijk perspectief Gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

14 Aandachtsgebied: Lichamelijk Pijn Benauwdheid Misselijkheid Vocht & voeding Iemand sterft niet door gebrek aan eten en drinken, maar eet en drinkt niet meer omdat hij stervende is. Vermagering & uitdroging Jeuk Verwardheid (delier) Obstipatie

15 Aandachtsgebied: Psychisch Angst voor lijden Angst voor sterven Angst voor de dood Afhankelijkheid Hulpeloosheid Wroeging Veranderd lichaamsbeeld

16 Aandachtsgebied: Sociaal Relaties veranderen Afscheid van naasten Verlies van sociale positie Financiële positie Zorgen voor naaste familie Onvermogen tot communiceren Regelen van uitvaart Confrontatie onopgeloste problemen

17 Aandachtsgebied: Levensbeschouwelijk Zingevingsvragen Angst voor de dood Ontmoeting met God De laatste vijand

18 Multidisciplinaire samenwerking! Verpleging Fysiotherapeut Ergotherapeut Psycholoog Maatschappelijk werk Geestelijk verzorger Activiteitenbegeleider Schoonmaker Arts

19 Kun je een euthanasievraag omkeren? Niet beginnen met alle mogelijkheden Wel doen wat je moet doen op palliatief vlak => houding psychisch, sociaal en geestelijk Vroegtijdig aangeven geen euthanasie te doen Aangeven wat je wél kan betekenen Bouw een relatie met je patiënt op Blijf de zorg goed monitoren, stuur tijdig bij Check dagelijks de behoeften van patiënt/familie Spreek niet te snel over palliatieve sedatie

20 Geen dagen aan het leven toevoegen, maar leven aan de dagen