Pijn bij dementie en afasie. vraag! Disclosure belangen. Geen / Zie hieronder. Gevolgen van pijn

Transcriptie

1 Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Pijn bij dementie en afasie Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde LUMC Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Bedrijfsnamen Specialist Nociceptief, neuropathisch, en gecombineerd Gevolgen van pijn Pickering et al 2008 Neuropathisch Diabetes Herpes Zoster Kanker Post ok Radiculopathie CVA Dementie Verenso 2013: licht op pijn Pijn is in je brein..en communicatie! Gouden standaard vraag! Loeser s pain model 1

2 Pijn bij dementie Perifere nociceptieve respons Geleiding pijn stimuli intact Neuropathologische schade -Ook bij Alzheimer witte stof afwijkingen! pain in dementia 7 CVA/afasie CVA Schouderpijn: 16-84% Central post- stroke pain: 11% Bohannon RW. Larkin PA. Smith MB. Horton MG. Shoulder Raffaeli W, Minella CE, Magnani F, Sarti D. Population-based study pain in hemiplegia: Statistical relationship with five variables. of central post-stroke pain in Rimini district, Italy. J Pain Res Arch Phys Med Rehabil. 1986;67: Sep 17;6: Afasie Kunnen gebruiken van pijn meetinstrument: beperkt 6 % (21/348) kan pijn zelf bespreken FPS + NRS kunnen niet worden gebruikt (Axelsson, 2000) 47% tot 65% van CVA patienten kunnen FPS, NRS, VAS niet gebruiken (en geen ernstige afasie, of beperkt begrip!) (Price, 1999) We laten het over aan de interpretatie van de zuster (Smith, 2013) Afasie: geen pijn behandeling Carolien de Vries 5 0 geen afasie (Kehayia, 1997) ernstige afasie 2

3 Pain Assessment Gouden Standaard Self-Report bij Dementie 100 Ability to provide self-report ratings Pain Assessment non-verbal responses Non-verbal expressions of pain percentage of demented patients comprehinding the scale Numerical rating scale VAS Face pain scale Body Posture Facial expression Moaning Pautex et al., Journal of the American Geriatric Society, 2006 Hoe is behandeling van pijn bij dementie? Minder morfine na heupfractuur! 16 kwetsbare ouderen met dementie 17 oktober 2013, zoetermeer Verenso 2013: licht op pijn 6 basis gezichtsuitdrukkingen(ekman) Darwin Geluk 2. Droevenis/verdriet 3. Angst 4. Woede 5. Verrast/Verwondering 6. Walging Ekman ca

4 Behaviour reaction to pain Facial Action Coding System Pain Specificity The facial expression of pain Prkachin 1992; Prkachin & Salomon 2008 AU 4 AU 43 AU 6c7 AU9c10 FACS by Ekman and Friesen 1978 Facial expressions pain Combination : - Omlaag bewegen wenkbrauw (eye brow lowers) - Omhoog bewegen wangen (cheek area raised) - Ogen vernauwen (Eye lids tighten/close) - samenknijpen neus (wrinkling of the nose) - Bovenlip om hoog bewegen - Openen/sluiten van de mond (lips tightened/closed., Opening of the mouth) Facial expressions of pain samenknijpen neus Hadjistavropoulos, 2000,2002, 2007 Kunz et al. 2007, 2008 Pain-behaviour in course of dementia PACSLAC-D Moderate cognitive impairment Severe cognitive impairment Mild cognitive impairment cognitie * Aanpassing op Zwakhalen et al Score 4 = indicatie voor pijn 4

5 Hoe laat pijn bij dementie/afasie zich zien? Denk aan pijn bij dementie/afasie, bij. Verandering van gedrag Verandering van stemming: Apathie, depressie Achteruitgang ADL pain in dementia 25 Behandel, maar Kortdurend! 2-4 weken! Pas op met zwakke opioiden en NSAID s Evalueer! Conclusies Pijn is te zien aan gedrag Pijn is slecht voor cognitie, functioneren en kwaliteit van leven! We herkennen pijn bij afasie en dementie slecht En we behandelen ook beroerd Beter kijken helpt (gebruik instrument) pain in dementia 28 Dank aan mijn pijnteam Senioren: Monique Caljouw, Margot de Waal Junioren/promovendi: Annelore van Dalen-Kok (dementie) Marjoleine Pieper (dementie) Maartje Klapwijk (dementie) Carolien de Vries (Afasie) Leonoor van Dam van Isselt (COPD) Charlotte Griffioen (opioid gebruik) 5