Prevalentie van off-label antidepressivagebruik
|
|
- Veerle Peters
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Home no. 6 December 2015 Eerdere edities Verenso.nl Prevalentie van off-label antidepressivagebruik Een onderzoek naar (inter)nationaal gebruik van richtlijnen en observatieschalen bij pijn Dr. Sandra Zwakhalen, Universitair Docent Universiteit Maastricht, Vakgroep Health Services Research Dr. Erika Sirsch, junior professor Philosophisch-Theologische Hochschule Vallendar Fakultät für Pflegewissenschaft, Vallendar, Duitsland s.zwakhalen@maastrichtuniversity.nl In dit artikel wordt het onderzoek naar het gebruik van bestaande pijnschalen en beschikbare richtlijnen in een aantal Europese landen en in diverse settingen (thuis, verpleeghuis en ziekenhuis) besproken. Deze informatie kan worden gebruikt om een toolkit te ontwikkelen voor het beoordelen van pijn bij ouderen met dementie. Achtergrond en doel Pijn is een veelvoorkomend verschijnsel bij ouderen met dementie. De laatste jaren is veel onderzoek verricht om pijn beter in kaart te brengen. Gedragsobservatieschalen om pijn te meten zijn in vele soorten en talen beschikbaar. Het gebruik van deze instrumenten in de dagelijkse praktijk lijkt echter vrij gering. Doel van het huidige onderzoek is om het gebruik van de bestaande pijnschalen en beschikbare richtlijnen in kaart te brengen in een aantal Europese landen en in diverse settingen (thuis, verpleeghuis en ziekenhuis). Deze informatie kan worden gebruikt om een toolkit te ontwikkelen voor het beoordelen van pijn bij ouderen met dementie.
2 Methoden Een online vragenlijst (Engelstalige, Duitstalige en Nederlandstalige) werd verspreid onder zorgverleners die betrokken waren bij de zorg van ouderen thuis, in het verpleeghuis of in het ziekenhuis. De vragenlijst brengt het gebruik van de (inter)nationale richtlijnen en beoordelingsinstrumenten om pijn te meten bij ouderen met dementie in kaart. Daarnaast wordt de bruikbaarheid van pijnschalen geïnventariseerd. Resultaten De totale steekproef bestond uit 206 zorgverleners werkzaam in het ziekenhuis, 127 zorgverleners werkzaam in de langdurige intramurale zorg en 38 zorgverleners werkzaam in de eerste lijn. Een minderheid van de zorgverleners die de vragenlijst hebben ingevuld maakt gebruik van (inter)nationale richtlijnen. Het gebruik van (inter)nationale richtlijnen of standaarden varieerde aanzienlijk tussen de landen van 10,5% in Oostenrijk tot 53,4% in Zwitserland. Uit de vragenlijst blijkt tevens dat gemiddeld slechts 34% van de respondenten gebruik maakt van gedragsobservatie instrumenten om pijn te meten bij ouderen met dementie op het moment dat zelfrapportage niet bruikbaar is. Over het algemeen geeft de meerderheid van de respondenten aan dat de instrumenten gemakkelijk in het gebruik zijn. Gezichtsexpressies worden veelal niet gezien als belangrijke indicator voor pijn. Conclusie Het gebruik van richtlijnen en pijnbeoordelingsinstrumenten in de praktijk is beperkt. De respondenten geven aan dat de instrumenten makkelijk te scoren zijn. De resultaten afkomstig van de open vragen zullen meer inzicht geven in de ervaren bruikbaarheid. Inleidende casus Mevrouw Joosten is een 86-jarige bewoonster van een verpleeghuis in haar geboorteplaats Utrecht. Ze woont hier nu ongeveer een jaar. De laatste tijd merkt de verpleging op dat de ochtendzorg moeizamer gaat dan voorheen. Mevrouw verzet zich bij aanraking en maakt typische stereotiepe geluiden. Ook neemt ze minder vaak deel aan activiteiten en slaapt ze minder goed. Ze wordt vaak wakker gedurende de nacht en maakt dan kreunende en kermende geluiden die op de gang hoorbaar zijn.
3 De verpleging heeft contact gezocht met de dochter en zij heeft dezelfde indruk als de verpleging, dat mevrouw zich niet prettig voelt. Na dit overleg besluiten ze de specialist ouderengeneeskunde in te schakelen. De specialist ouderengeneeskunde deelt de zorgen van de familie en de verpleging en stelt voor om te kijken of er sprake is van pijn. De verpleging wordt gevraagd om een pijnschaal in te vullen en dit gedurende de komende twee weken dagelijks te doen om eventuele pijn beter te evalueren. De verpleegkundige staat hier niet onwelwillend tegenover, maar geeft wel aan dat ze dat eigenlijk nog nooit gedaan heeft en niet goed weet hoe ze deze lijst en de pijnscore dan moet hanteren. Ondertussen wordt alvast gestart met paracetamol, 3 maal daags 500mg. Meer dan de helft van de ouderen met dementie ervaart regelmatig pijn. 1 Aanhoudende pijn kan onder meer resulteren in sociaal isolement, cognitieve problemen, gedragsproblemen en slaapstoornissen. Deze problemen beïnvloeden het dagelijks leven van de persoon in kwestie op een negatieve wijze. Pijn kan enkel adequaat worden behandeld als deze pijn wordt herkend en erkend. De herkenning van pijn bij ouderen met dementie wordt vooral bemoeilijkt omdat er vaak sprake is van cognitieve en communicatieve beperkingen. Deze beperkingen maken het gebruik van zelfrapportageschalen zoals een Numerieke Schaal, waarbij een rapportcijfer aan de pijn wordt gegeven door de persoon met dementie zelf, moeilijk of zelfs onmogelijk. Om de herkenning van pijn bij deze groep ouderen met dementie te bevorderen is er de laatste jaren (inter)nationaal een verscheidenheid aan gedragsobservatieschalen ontwikkeld. 2-4 In Nederland zijn er op dit moment een viertal pijnschalen (Pain Assessment in Advanced Dementia, Pain Assessment Checklist for Seniors with Limited Ability to Communicate- Dutch, DOLOPLUS-2, Rotterdam Elderly Pain Observation Scale beschikbaar. Wereldwijd zijn er echter meer dan 30 gedragsobservatieschalen ontwikkeld voor ouderen met dementie. In 2011 werd door Verenso de multidisciplinaire richtlijn Herkenning en behandeling van chronische pijn bij kwetsbare ouderen, uitgebracht. Deze richtlijn is ontwikkeld in samenwerking met betrokken beroepsgroepen. De richtlijn brengt wetenschappelijke evidentie samen en geeft onder andere aanbevelingen voor diagnostiek (waaronder betrouwbare pijnmeetinstrumenten) en behandeling.
4 De door Verenso ontwikkelde richtlijn sluit aan bij internationale richtlijnen en aanbevelingen over pijn diagnostiek en behandeling bij dementie. Zoals ook de inleidende casus illustreert worden de aanbevolen pijnschalen in de dagelijkse praktijk echter niet optimaal benut. 5 Opvallend is dat dit een internationaal erkend probleem is met gevolgen voor de dagelijkse behandelpraktijk. Het beperkte gebruik van pijnobservatie instrumenten in de dagelijkse praktijk is immers een belangrijke belemmering voor optimale behandeling van pijn bij dementie. 6 Om pijn te kunnen behandelen is het noodzakelijk eerst vast te stellen dat er sprake is van pijn. Tot op heden is grotendeels onduidelijk waarom de beschikbare pijnschalen onvoldoende gebruikt worden. Doel Doel van het huidige onderzoek is om het gebruik van de bestaande pijnschalen en de beschikbare richtlijnen te verkennen in een aantal Europese landen in diverse settingen (thuis, verpleeghuis en ziekenhuis). Dit onderzoek werd uitgevoerd door een werkgroep van de EU Action Pain assessment in patients with impaired cognition, especially dementia TD1005 (EU COST, 2011). Deze werkgroep heeft zich tot doel gesteld om een toolkit voor het beoordelen van pijn bij ouderen met cognitieve stoornissen te ontwikkelen, in het bijzonder voor mensen met dementie. De volgende onderzoeksvragen staan centraal: 1. Welke richtlijnen (interne of internationale) over pijn bij kwetsbare ouderen worden gebruikt door zorgverleners in het verpleeghuis, ziekenhuis en thuiszorg in Europese landen? 2. Wat zijn de verschillen in het gebruik van richtlijnen in de verschillende Europese landen? 3. Welke observationele instrumenten worden gebruikt om de pijn te evalueren bij ouderen met dementie door zorgverleners in het verpleeghuis, ziekenhuis en thuiszorg in de verschillende landen?
5 4. Wat zijn de verschillen in het gebruik van observationele instrumenten in de verschillende Europese landen? 5. In hoeverre achten de zorgverleners de beschikbare observationele instrumenten bruikbaar? Methoden Onderzoekspopulatie Een Engelstalige, Duitstalige en Nederlandstalige online vragenlijst (Survey Monkey ) werd verspreid onder zorgverleners (verpleging en verzorging) die betrokken waren bij de zorg van ouderen thuis, in het verpleeghuis of in het ziekenhuis. Vragenlijst Een online vragenlijst werd ontwikkeld door de leden (verpleegkundigen en pijnexperten) van een Europese werkgroep op het terrein van pijn bij dementie. Leden van de werkgroep ontwikkelden de vragenlijst in het Engels waarna deze via een standaardprocedure (backward-forward translation) werd vertaald in het Duits en Nederlands. 7 De vragenlijst brengt het gebruik van de (inter)nationale richtlijnen in kaart en het gebruik van beoordelingsinstrumenten om pijn te meten bij ouderen met dementie. Naast werkkenmerken, bevat de vragenlijst vragen over de bruikbaarheid van pijnbeoordelingsinstrumenten in de dagelijkse praktijk. De vragenlijst omvatte in totaal 36 vragen. Deze vragen hadden deels een meerkeuze antwoord optie en deels een open antwoord optie. Het huidige artikel rapporteert de bevindingen van de meerkeuzen vragen. De respondenten waren niet verplicht om de volledige vragenlijst in te vullen. Hierdoor is het mogelijk dat de respons per vraag verschilt.
6 Het verzamelen van gegevens De vragenlijst werd verspreid onder verpleegkundigen en verzorgenden die betrokken waren bij de zorg van ouderen thuis, in het verpleeghuis of in het ziekenhuis. De vragenlijst werd verspreid in Engeland, Duitsland, Nederland, België, Zwitserland, Denemarken en Oostenrijk. De deelnemers werden benaderd via de landelijke/regionale pijnorganisaties en de beroepsverenigingen. Deelname was geheel anoniem en op basis van vrijwilligheid. Data-analyse Er werd gebruik gemaakt van beschrijvende statistiek om de populatie te beschrijven en de verschillen tussen groepen te beschrijven. Resultaten Respondenten De totale steekproef (n=810 respondenten) bestond uit 206 zorgverleners werkzaam in het ziekenhuis, 127 zorgverleners werkzaam in de langdurige intramurale zorg en 38 zorgverleners werkzaam in de eerste lijn. Tabel 1 toont enkele werkkenmerken van de respondenten.
7 Gebruik van richtlijnen Uit de antwoorden (n=722) blijkt dat 41,8% (n=302) van alle deelnemers geen nationale of internationale richtlijnen gebruikt. Daarnaast weet een aanzienlijk deel van de respondenten (17%; n=122) niet of er binnen de instelling waar ze werkzaam zijn een richtlijn beschikbaar is. Nederlandse deelnemers rapporteerden de volgende richtlijnen te gebruiken: de Verenso richtlijn Herkenning en behandeling van chronische pijn bij kwetsbare ouderen 8 en de WHO-pijnladder. De WHO-pijnladder werd ook in andere landen veelvuldig aangeduid als gebruikte richtlijn. Opvallend was dat in alle landen een grote variatie van pijnbeoordelingsinstrumenten werden genoemd als gebruikte richtlijn. Daarbij werden zowel zelfrapportage instrumenten (onder andere Numerieke Schaal, Visueel Analoge Schaal) als gedragsobservatie instrumenten (onder andere de PAINAD, de Abbey pijnschaal) genoemd. Verschillen in gebruik richtlijn tussen de Europese landen Het gebruik van (inter)nationale richtlijnen of standaarden varieerde aanzienlijk tussen de landen, van 10,5% in Oostenrijk tot 53,4% in Zwitserland.
8 Gebruik van observationele pijnschalen Slechts 34,1% (n = 201) van de respondenten geeft te kennen gebruik te maken van bestaande gedragsobservatieschalen om pijn te meten bij ouderen met dementie op het moment dat zelfrapportage niet bruikbaar is. De PAINAD, 9 in het Duits bekend als de BESD, werd in alle landen genoemd als veelgebruikte pijnschaal. Uit de resultaten blijkt dat er vaak door de organisatie zelf ontwikkelde instrumenten worden gebruikt in de praktijk. Daarnaast noemden respondenten veelvuldig instrumenten die ontwikkeld zijn voor andere doeleinden zoals voor delier (de Delirium Observation Scale). 10 Tabel 3 geeft een overzicht van de genoemde pijnschalen.
9 Verschillen tussen de Europese landen in gebruik gedragsobservatie Gedragsobservatie instrumenten (tabel 4) worden volgens de respondenten in de dagelijkse praktijk het minst gebruikt in Oostenrijk (13,2%) en het meest in Denemarken (55,6%). Ervaren bruikbaarheid van gedragsobservatie schalen Tabel 5 toont de resultaten over verschillende bruikbaarheidsaspecten van de pijnschalen.
10 De meerderheid van de respondenten (52,2%) geeft aan dat de beschikbare instrumenten (zeer) makkelijk in het gebruik zijn. Binnen de eerstelijns zorg geven respondenten aan meer tijd nodig te hebben om de pijn te beoordelen. Meer dan 60% geeft aan zes of meer minuten nodig te hebben om een instrument in te vullen. In het
11 ziekenhuis wil 79% van de respondenten maximaal drie tot vijf minuten aan de beoordeling van pijn spenderen. Er werd gevraagd naar de bruikbaarheid van specifieke gedragingen. Gezichtsuitdrukkingen worden als minst belangrijk ervaren om de pijn te duiden (zie tabel 6). Discussie Uit de resultaten is gebleken dat een minderheid van de zorgverleners die de vragenlijst hebben ingevuld gebruik maakt van (inter)nationale richtlijnen. Het gebruik van (inter)nationale richtlijnen of standaarden varieerde wel aanzienlijk tussen de landen (10,5% in Oostenrijk - 53,4% in Zwitserland). Uit de vragenlijst blijkt tevens dat gemiddeld slechts 34% van de respondenten gebruik maakt van gedragsobservatie instrumenten om pijn te meten bij ouderen met dementie.
12 Dit terwijl er in vrijwel alle landen de laatste jaren veel aandacht is voor pijn bij dementie en er instrumenten om pijn te meten beschikbaar zijn in alle talen. Zo is in Nederland door Verenso in 2011 de multidisciplinaire richtlijn Herkenning en behandeling van chronische pijn bij kwetsbare ouderen uitgebracht. 8 Duidelijk is dat vele respondenten het moeilijk vinden een onderscheid te maken tussen de richtlijn en de beschikbare meetinstrumenten. Daarnaast is opvallend dat veel zelf ontwikkelde niet gevalideerde pijnschalen door instellingen worden gebruikt in tegenstelling tot wetenschappelijk onderbouwde pijnschalen. Dit kan te maken hebben met een tekort aan kennis over bestaande pijnschalen. Het kan anderzijds ook betekenen dat men de bestaande schalen niet optimaal vindt. De meeste respondenten vinden de pijnschalen makkelijk te gebruiken. Opvallend is dat men gezichtsuitdrukkingen als minst bruikbare indicator aanduidt. Voorafgaand aan de ontwikkeling van de vele pijnschalen, identificeerde het American Geriatric Society (AGS) Panel zes categorieën van pijngedragingen. 11 De categorieën omvatten gezichtsuitdrukkingen, vocalisatie, lichaamsbewegingen, veranderingen in interpersoonlijke relaties, veranderingen in activiteitenpatroon of routines en verandering in cognitieve vaardigheden. De categorieën van de AGS worden vaak gebruikt om de inhoudsvaliditeit van de instrumenten weer te geven. Recente studies tonen echter aan dat bepaalde pijngedragingen gevoeliger zijn voor het opsporen van pijn bij ouderen met dementie dan andere gedragingen. 12 Gezichtsuitdrukking van pijn is een van de sterkste, meest sensitieve indicatoren die kunnen duiden op de aanwezigheid van pijn bij ouderen met dementie en zijn daarom wel degelijk nuttig. 13,14 Beperkingen van het onderzoek De vragenlijst werd verspreid via de diverse pijn- en beroepsorganisaties. Naar verwachting zijn deze zorgverleners beter op hoogte van pijn dan de gemiddelde verzorgende of verpleegkundige op de directe werkvloer. Mogelijk was er sprake van selectiebias. Hierdoor is er wellicht sprake van een overschatting van het gebruik van pijnschalen op basis van de resultaten. Daarnaast was de respons in de verschillende landen erg uiteenlopend en was de deelname in sommige landen zeer gering. Voorzichtigheid bij de interpretatie van de resultaten is dan ook noodzakelijk.
13 De vragenlijst was geheel anoniem en respondenten konden vragen die ze niet wilden of konden beantwoorden overslaan. Daarom is het panel respondenten per vraag telkens verschillend en zeer uiteenlopend. Dit kan een vertekening van de resultaten geven. De resultaten in het huidige artikel beperken zich tot de antwoorden op de gesloten vragen in de vragenlijst. Deze antwoorden geven inzicht in het gebruik en in beperkte mate in de ervaren bruikbaarheid. De resultaten afkomstig van de open vragen zullen meer gedetailleerde informatie geven over de ervaren bruikbaarheid. Aanbevelingen Op basis van de huidige studie kunnen al enkele aanbevelingen voor de praktijk worden gedaan. In de dagelijkse praktijk wordt momenteel niet optimaal gebruik gemaakt van de beschikbare richtlijnen en de daarin genoemde pijnschalen. Ook de specifieke indicatoren voor pijn, zoals gezichtsuitdrukkingen, worden niet optimaal te benut door de zorgverleners bij het signaleren van pijn. Mogelijk komt dat omdat het gebruik van deze gezichtsuitdrukkingen in de dagelijkse praktijk te beperkt is. Aanvullende training van de zorgverleners in het gebruik van de gedragingen is noodzakelijk. Instrumenten zoals de PAINAD of de PACSLAC-D zoals die ook in de richtlijn genoemd worden dienen in de praktijk beter te worden ingebed. Daarnaast blijkt uit de resultaten dat we bij het meten van pijn rekening moeten houden met de context van de zorgsetting. Zorgverleners in een ziekenhuis stellen andere eisen aan het gebruik van een pijninstrument dan zorgverleners die werkzaam zijn in de eerste lijn. De bevindingen van de inventarisatie benadrukken dat de observatie van pijngerelateerd gedrag niet eenvoudig is, een multidisciplinaire benadering is daarom belangrijk. Het verpleeghuis zou bij uitstek de zorgomgeving moeten zijn waarin deze multidisciplinaire benadering gewaarborgd is. In de richtlijn van Verenso 8 staat een multidisciplinaire evaluatie en aanpak van pijn dan ook centraal om diagnostiek en behandeling van pijn te optimaliseren.
14 Dankwoord Dit onderzoek werd uitgevoerd door een werkgroep van een internationale netwerkgroep pain and impaired cognition (PAIC) (EU COST, 2011). Literatuur 1. Takai Y, Yamamoto-Mitani N, Okamoto Y, Koyama K, Honda A. Literature review of pain prevalence among older residents of nursing homes. Pain management nursing : official journal of the American Society of Pain Management Nurses Dec;11(4): PubMed PMID: Epub 2010/11/26. eng. 2. Schofield P, O'Mahony S, Collett B, Potter J. Guidance for the assessment of pain in older adults: a literature review. British journal of nursing Jul 24-Aug 13;17(14): PubMed PMID: Zwakhalen SM, Hamers JP, Abu-Saad HH, Berger MP. Pain in elderly people with severe dementia: a systematic review of behavioural pain assessment tools. BMC geriatrics. 2006;6:3. PubMed PMID: Pubmed Central PMCID: Epub 2006/01/31. eng. 4. Kaasalainen S. Pain assessment in older adults with dementia: using behavioral observation methods in clinical practice. Journal of gerontological nursing Jun;33(6):6-10. PubMed PMID: Epub 2007/06/30. eng. 5. Herr K, Bursch H, Ersek M, Miller LL, Swafford K. Use of pain-behavioral assessment tools in the nursing home: expert consensus recommendations for practice. Journal of gerontological nursing Mar;36(3):18-29; quiz PubMed PMID: McAuliffe L, Nay R, O'Donnell M, Fetherstonhaugh D. Pain assessment in older people with dementia: literature review. Journal of advanced nursing Jan;65(1):2-10. PubMed PMID: Mapi. Linguistic validation of a Patient Reported Outcomes Measure. Lyon: Mapi Research Institute, Verenso. Herkenning en behandeling van chronische pijn bij kwetsbare ouderen Utrecht: Verenso, Warden V, Hurley AC, Volicer L. Development and psychometric evaluation of the Pain Assessment in Advanced Dementia (PAINAD) scale. J-Am-Med-Dir-Assoc. 2003;4(1): Schuurmans MJ, Shortridge-Baggett LM, Duursma SA. The Delirium Observation Screening Scale: a screening instrument for delirium. Research and theory for nursing practice Spring;17(1): PubMed PMID: Ferrell B, Casarett D, Epplin J, Fine P, Gloth FM, Herr K, et al. The management of persistent pain in older persons. Journal of the American Geriatrics Society Jun;50:S205-S24. PubMed PMID: ISI: English. 12. Shega JW, Ersek M, Herr K, Paice JA, Rockwood K, Weiner DK, et al. The multidimensional experience of noncancer pain: does cognitive status matter? Pain medicine Nov;11(11): PubMed PMID: Sheu E, Versloot J, Nader R, Kerr D, Craig KD. Pain in the elderly: validity of facial expression components of observational measures. The Clinical Journal of Pain Sep;27(7): PubMed PMID: Epub 2011/03/19. eng. 14. Kunz M, Scharmann S, Hemmeter U, Schepelmann K, Lautenbacher S. The facial expression of pain in patients with dementia. Pain Dec 15;133(1-3): PubMed PMID: Epub 2007/10/24. eng.
Pijn meten bij ouderen met dementie; hoe doe je dat?
Pijn meten bij ouderen met dementie; hoe doe je dat? Dr. Sandra Zwakhalen Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1 Dialogen rond dementie Lijden deze ouderen pijn? Hoe kunnen we pijn
Nadere informatie14 april 2016 Dr. M. Burin
14 april 2016 Dr. M. Burin https://www.youtube.com/watch?v=9pfdtcl jezo https://www.youtube.com/watch?v=xakocii LlwY Ondergediagnosticeerd Onderbehandeld Zelden gebruik van aangepaste pijnschaal Discrepantie
Nadere informatieONTWIKKELING EN IMPLEMENTATIE VAN EEN PIJNKAART IN WZC OM PIJNEVALUATIE, -COMMUNICATIE EN -BEHANDELING BIJ WZC-BEWONERS TE OPTIMALISEREN
ONTWIKKELING EN IMPLEMENTATIE VAN EEN PIJNKAART IN WZC OM PIJNEVALUATIE, -COMMUNICATIE EN -BEHANDELING BIJ WZC-BEWONERS TE OPTIMALISEREN Hans Bogaert Huisarts Groepspraktijk De Schakel CRA-platform Regio
Nadere informatiePijn, gedrag en func/oneren bij demen/e: de duivelse driehoek?
Pijn, gedrag en func/oneren bij demen/e: de duivelse driehoek? Annelore van Dalen- Kok AIOS specialisme ouderengeneeskunde & promovendus PUBLIC HEALTH EN EERSTELIJNSGENEESKUNDE, LUMC 1 NVFG najaarscongres
Nadere informatiewww.painvision.be Van papieren naar Maartje Wils (zorgcoördinator De Wingerd)
Van papieren naar digitale pijnschaal Greet Leysens (lector KHKempen) Greet Leysens (lector KHKempen) Maartje Wils (zorgcoördinator De Wingerd) Inhoud 1 Wat w(m)eten we 2 Hoe meten we 3 Innovatie 4 Praktijkervaring
Nadere informatie29 maart 2018 Dr. M. Burin
29 maart 2018 Dr. M. Burin Spino- thalamische baan Somatosensoriële cortex: discriminatory pathway: intensiteit en locatie van pijnlijke stimulus Spino- bulbaire baan hersenstam thalamus en limbische
Nadere informatieEen praktijkgericht onderzoek bij verpleegkundigen naar het objectiveren van cognitieve functies
Een praktijkgericht onderzoek bij verpleegkundigen naar het objectiveren van cognitieve functies Marloes Peeters Verpleegkundig Specialist GGZ mpjpeeters@vvgi.nl 12-12-2014 Agenda Probleem Vraagstelling
Nadere informatieDE KENNIS OVER OUDERE PATIËNTEN QUIZ (KOP-Q)
DE KENNIS OVER OUDERE PATIËNTEN QUIZ (KOP-Q) Onderzoeksgroep Chronisch zieken, Faculteit Gezondheidszorg, Hogeschool Utrecht, Utrecht, Nederland Jeroen Dikken, MSc, RN Jita G. Hoogerduijn, PhD Marieke
Nadere informatiePijn beoordelen aan de hand van pijn-gerelateerde gedragingen. Franse versie:
DOLOPLUS-2 OBSERVATIONAL PAIN ASSESSMENT SCALE Wary, B. (1992) Meetinstrument Afkorting Auteur Thema Doel Populatie Afname Doloplus-2 Doloplus-2 Wary,B. Symptoommanagement pijn Pijn beoordelen aan de hand
Nadere informatieValidatie van de Depressie lijst (DL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30) bij Verpleeghuisbewoners
Validatie van de Depressie lijst (DL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30) bij Verpleeghuisbewoners van Somatische en Psychogeriatrische Afdelingen Validation of the Depression List (DL) and the Geriatric
Nadere informatieHerkenning en behandeling van pijn bij kwetsbare ouderen
Herkenning en behandeling van pijn bij kwetsbare ouderen Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde Disclosure
Nadere informatiePijn meten bij non-communicatieve NAH-patiënt.
Pijn meten bij non-communicatieve NAH-patiënt. De huidige staat van Praktijk en Wetenschap. Casus Ben Appel 27 jaar Neurotrauma: motorongeluk zonder helm. Glasgow Coma Scale: E4M4V2 Het programma Kan Ben
Nadere informatieMeten is weten. Baccaert Griet
Meten is weten. PIJNBEOORDELING Baccaert Griet Wat is pijn? Pijn is een onplezierige, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselbeschadiging, of die beschreven
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Overige
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Self-Management Ability Scale-30 (SMAS-30) Mei 017 Review: Ilse Swinkels Invoer: Marsha Bokhorst 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op
Nadere informatieInhoud. Carolien de Croon, Specialist Ouderengeneeskunde/ d Kaderarts GRZ i.o. Sireen Hendriks Franssen, Verpleegkundig Specialist i.o.
Delier in de Geriatrische i Revalidatiezorg Carolien de Croon, Specialist Ouderengeneeskunde/ d Kaderarts GRZ i.o. Sireen Hendriks Franssen, Verpleegkundig Specialist i.o. UKON workshop 7 april 2016 Inhoud
Nadere informatie16-3-2015. Pijn bij dementie en afasie. vraag! Disclosure belangen. Geen / Zie hieronder. Gevolgen van pijn
Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Pijn bij dementie en afasie Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public
Nadere informatieInhoud presentatie. Pijn in verpleeghuizen. Pijn in verpleeghuizen. A Closer Look at Pain in Nursing Home Residents
A Closer Look at Pain in Nursing Home Residents Inhoud presentatie Een betere kijk op pijn bij verpleeghuisbewoners Pijn in verpleeghuizen REPOS Ontwikkeling Implementatie Implementatie pijnmeting Conclusie
Nadere informatiePain Assessment Checklist for Seniors with Limited Ability to Communicate. Auteur Fuchs-Lacelle, S. & Hadjistavropoulos, T. (2004)
PAIN ASSESSMENT CHECKLIST FOR SENIORS WITH LIMITED ABILITY TO COMMUNATE (PACSLAC) Fuchs-Lacelle, S. & Hadjistavropoulos, T. (2004). Development and preliminary validation of the pain assessment checklist
Nadere informatiePijnschalen. Prof. dr. J Devulder Diensthoofd Pijnkliniek Universitair Ziekenhuis Gent
Prof. dr. J Devulder Diensthoofd Pijnkliniek -Wat? -Problemen in ziekenhuisverband -Waarom? -Belang? -Wat ermee aanvangen? -Casus -Besluit Downloaded from: Wall and Melzack's Textbook of Pain, 5th Edition
Nadere informatiePijn als oorzaak van probleemgedrag
Pijn als oorzaak van probleemgedrag 1 Janine van Kooten AIOS ouderengeneeskunde & promovendus VUmc Workshop pijn en probleemgedrag Annelore van Dalen- Kok AIOS ouderengeneeskunde & promovendus LUMC Inhoud
Nadere informatieCharlotte Griffioen. Opioïd gebruik bij ouderen. Wetenschapsdag SANO in Maastricht 2016
Opioïd gebruik bij ouderen Charlotte Griffioen Specialist Ouderengeneeskunde bij Novicare Promovenda, afd. Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde, LUMC Wetenschapsdag SANO in Maastricht 2016 Disclosure
Nadere informatieZELFMANAGEMENTONDERSTEUNING IN DE CHRONISCHE ZORG COMPETENTIES BIJ (STUDENT)VERPLEEGKUNDIGEN
ZELFMANAGEMENTONDERSTEUNING IN DE CHRONISCHE ZORG COMPETENTIES BIJ (STUDENT)VERPLEEGKUNDIGEN Veerle Duprez Prof. dr. Ann Van Hecke AANLEIDING Beroeps- & opleidingsprofiel Mensen met chronische aandoening
Nadere informatie17/11/2017 EEN NIEUW GEVALIDEERD INSTRUMENT VOOR DE CLASSIFICATIE VAN INCONTINENTIE- GEASSOCIEERDE DERMATITIS (IAD) INHOUD INHOUD INTRODUCTIE
DEPARTMENT OF PUBLIC HEALTH UNIVERSITY CENTRE FOR NURSING AND MIDWIFERY EEN NIEUW GEVALIDEERD INSTRUMENT VOOR DE CLASSIFICATIE VAN INCONTINENTIE- GEASSOCIEERDE DERMATITIS (IAD) drs. Karen Van den Bussche
Nadere informatieOral Health Assessment Tool
Oral Health Assessment Tool (OHAT) Chalmers JM., King PL., Spencer AJ., Wright FAC., Carter KD. (2005) The Oral Health Assessment Tool Validity and Reliability Meetinstrument Afkorting Auteur Onderwerp
Nadere informatieDr. Hilde Verbeek 15 april 2014. Department of Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1
Dr. Hilde Verbeek 15 april 2014 Department of Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1 Doelstelling Nurses on the Move Bijdragen aan verbetering kwaliteit van zorg in verpleeg- en
Nadere informatiePijnevaluatie bij dementerende ouderen: Pijngedrag Observatie Schaal. Hans Bogaert Huisarts CRA Groepspraktijk De Schakel - Brugge
Pijnevaluatie bij dementerende ouderen: gebruik van een Pijngedrag Observatie Schaal Hans Bogaert Huisarts CRA Groepspraktijk De Schakel - Brugge INHOUD 1. Pijn: een onderschat probleem 2. Perceptie van
Nadere informatieGeriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken. Cindy Kenis. Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige
Cindy Kenis Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige UZ Leuven, België Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken Introductie (1) Definitie Comprehensive Geriatric
Nadere informatieWarden, V., Hurley, A. C., & Volicer, L. (2003). Development and psychometric evaluation of the pain
PAIN ASSESSMENT IN ADVANCED DEMENTIA (PAINAD) SCALE Warden, V., Hurley, A. C., & Volicer, L. (2003). Development and psychometric evaluation of the pain assessment in advanced dementia (PAINAD) scale.
Nadere informatieFerrell, B. A., Artinian, B. M., & Sessing, D. (1995). The Sessing scale for assessment of pressure ulcer healing. J.Am.Geriatr.Soc., 43,
SESSING SCALE Ferrell, B. A., Artinian, B. M., & Sessing, D. (1995). The Sessing scale for assessment of pressure ulcer healing. J.Am.Geriatr.Soc., 43, 37-40. Meetinstrument Sessing scale Afkorting - Auteur
Nadere informatiePijn en dementie. Inhoud. Introductie! Pijn. Pijn
Inge van Mansom palliatief arts/specialist ouderengeneeskunde Sint Elisabeth Gasthuishof, LUMC en IKNL regio Leiden Maartje Klapwijk specialist ouderengeneeskunde en onderzoeker LUMC Introductie! 22 september
Nadere informatiePalliatieve zorg voor andere doelgroepen
Palliatieve zorg voor andere doelgroepen CVA, Dementie, COPD, Hartfalen, psychiatrische aandoening, verstandelijke beperking 27 november Rob Krol en Annemiek Kwast Aanleiding IKNL activiteiten palliatieve
Nadere informatieTriage GR Vangnet of zeef? 12 februari 2016 Aafke de Groot
Triage GR Vangnet of zeef? 12 februari 2016 Aafke de Groot Triage neurologie Mw. D, 87 jaar, sinds een week op de afdeling neurologie Ernstig icva doorgemaakt : volledige verlamming rechter arm, gedeeltelijke
Nadere informatieOntwikkelen van kwaliteitsindicatoren in de palliatieve zorg in Vlaanderen. Kathleen Leemans
Ontwikkelen van kwaliteitsindicatoren in de palliatieve zorg in Vlaanderen Kathleen Leemans Ism. Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen Onderzoekers Kathleen Leemans, Onderzoeker Luc Deliens, Promotor Joachim
Nadere informatieUitgebreide toelichting van het meetinstrument. Pijn Gedrag Schaal (PGS) 1 Algemene gegevens
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Pijn Gedrag Schaal (PGS) November 2014 Review: Jungen MJH Invoer: Bokhorst ML 1 Algemene gegevens Lichaamsregio Aandoening (ICD) Domein Menselijk functioneren
Nadere informatieEvaluatie van pijn bij personen met dementie
Evaluatie van pijn bij personen met dementie Prof Nele Van Den Noortgate Geriater UZ - Gent Alumni Gent, 9 December 2015 Inhoud Prevalentie van pijn bij dementie Invloed van dementie op pijndetectie Evaluatie
Nadere informatieHartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen?
Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen? Drs. Mariëlle AMJ van der Velden-Daamen Prof. Dr. Jan PH Hamers Prof. Dr. Hans Peter Brunner la Rocca Dr. Frans ES Tan Prof. Dr. Jos MGA
Nadere informatieDe visuele analoge schaal (VAS) Geen pijn. Ergst denkbare pijn
De visuele analoge schaal (VAS) Geen pijn Ergst denkbare pijn De numerieke rating schaal (NRS) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Geen pijn Ergst denkbare pijn Verbal Rating Scale (VRS) Instructions: Have the patient
Nadere informatieTriage Risk Screening Tool (TRST)
Triage Risk Screening Tool (TRST) Meldon (2003) Meetinstrument Triage Risk Screening Tool Afkorting TRST Auteur Meldon Onderwerp Functionele, mentale, psychosociale beoordeling Doelstellingen Meten van
Nadere informatieHet meten van angst: verpleegkundigen aan het woord!
Het meten van angst: verpleegkundigen aan het woord! H. Veldhuisen RN, MSc; D. Zweers RN, MSc; Prof. S. Teunissen RN PhD Diakonessenhuis Utrecht hveldhuisen@diakhuis.nl Angst Waarom meten? Zonder meten
Nadere informatieFunction Focused Care in het ziekenhuis Ontwikkeling en eerste ervaringen pilot
Function Focused Care in het ziekenhuis Ontwikkeling en eerste ervaringen pilot Carolien Verstraten RN MSc Janneke M. de Man-van Ginkel RN PhD, Silke Metzelthin PhD, Marieke Schuurmans RN PhD & Basic Care
Nadere informatieSterven bij dementie. studie arena 2011: sterven bij dementie 1. Progressie Alzheimer MMSE 30. vroeg mild matig ernstig. Prevalentie dementie
Prevalentie dementie Sterven bij dementie mannen vrouwen Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde % populatie
Nadere informatieRapport vragenlijst PAIC symposium
Rapport vragenlijst PAIC symposium Vragenlijst PAIC symposium 18 januari October 6th 2017, 2:49 pm CEST Richtlijn - 2. Kent u de richtlijnen over pijn van de verschillende beroepsverenigingen? (Multidisciplinaire
Nadere informatieOnderzoekssessie over dementie op jonge leeftijd UKON symposium, 10 april 2018
Onderzoekssessie over dementie op jonge leeftijd UKON symposium, 10 april 2018 Britt Appelhof, psycholoog/ promovenda, Archipel Zorggroep Ans Mulders, specialist ouderengeneeskunde/ promovenda, Thebe Inleiding
Nadere informatieOp weg naar herstel Consensus over een zorgpad geriatrische revalidatiezorg: een Delphi studie Irma Everink & Jolanda van Haastregt
Op weg naar herstel Consensus over een zorgpad geriatrische revalidatiezorg: een Delphi studie Irma Everink & Jolanda van Haastregt 12-02-2016 Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing
Nadere informatieVerslag: Workshop Pijn bij dementie: Je zult maar pijn hebben en het niet kunnen zeggen
Verslag: Workshop Pijn bij dementie: Je zult maar pijn hebben en het niet kunnen zeggen Op 20 november 2017 vond in Utrecht het Topcare-symposium plaats. In ruim 25 interactieve workshops presenteerden
Nadere informatieGraduate School DIABETES MANAGEMENT SELF-EFFICACY SCHAAL (DMSES) VOOR MENSEN MET TYPE II DIABETES. Ontwikkeld door: Dr.
DIABETES MANAGEMENT SELF-EFFICACY SCHAAL (DMSES) VOOR MENSEN MET TYPE II DIABETES Ontwikkeld door: Dr. Jaap van der Bijl Drs. Ada van Poelgeest-Eeltink Prof. dr. Lillie Shortridge-Baggett Referenties:
Nadere informatieHelpt het hulpmiddel?
Helpt het hulpmiddel? Het belang van meten Zuyd, Lectoraat Autonomie en Participatie Faculteit Gezondheidszorg Dr. Ruth Dalemans, Prof. Sandra Beurskens 08-10-13 Doelstellingen van deze presentatie Inzicht
Nadere informatiePijn bij kwetsbare ouderen. Rob van Marum Klinisch geriater, klinisch farmacoloog JBZ
Pijn bij kwetsbare ouderen Rob van Marum Klinisch geriater, klinisch farmacoloog JBZ Definitie pijn Pijn is een onaangename sensorische en emotionele ervaring die in verband wordt gebracht met bestaande
Nadere informatieHuizinga MM, Elasy TA, Wallston KA, Cavanaugh K, Davis D, Gregory RP, Fuchs L, Malone R, Cherrington A, DeWalt D, Buse J, Pignone M, Rothman RL (2008)
The Diabetes Numeracy Test (DNT) Huizinga MM, Elasy TA, Wallston KA, Cavanaugh K, Davis D, Gregory RP, Fuchs L, Malone R, Cherrington A, DeWalt D, Buse J, Pignone M, Rothman RL (2008) Development and validation
Nadere informatieVEILIGHEID & VOORSCHRIJVEN VAN MEDICATIE SARAH JANUS
VEILIGHEID & VOORSCHRIJVEN VAN MEDICATIE SARAH JANUS OVER MIJ Veiligheid & voorschrijven van medicatie 6-11-2014 2 IK ZAL HET VANDAAG HEBBEN OVER Onderzoek doen OF waarom onderzoek doen leuk is en soms
Nadere informatiePatient reported Outcomes in Cognitive Impairement (PROCOG)
Patient reported Outcomes in Cognitive Impairement (PROCOG) Bowman, L. (2006) "Validation of a New Symptom Impact Questionnaire for Mild to Moderate Cognitive Impairment." Meetinstrument Patient-reported
Nadere informatieOnderzoek naar gezondheidsvaardigheden in psychosociale oncologie
Onderzoek naar gezondheidsvaardigheden in psychosociale oncologie Dr Mirjam Fransen Amsterdam UMC, Universiteit van Amsterdam Afdeling Sociale Geneeskunde, locatie AMC Deze presentatie 1. Waarom onderzoek
Nadere informatieDe invloed van curriculum-herontwerp op beeldvorming over wijkverpleegkunde en interventiekeuzen in de zorgverlening
De invloed van curriculum-herontwerp op beeldvorming over wijkverpleegkunde en interventiekeuzen in de zorgverlening Margriet van Iersel MSc m.van.iersel@hva.nl Kenniscentrum ACHIEVE, Faculteit Gezondheid,
Nadere informatiePijnmeting bij de geriatrische patiënt
Click to add title Click to add subtitle Pijnmeting bij de geriatrische patiënt Waarmee ervaren jullie het meest problemen ivm pijn bij ouderen? A. Communicatie B. Keuze meetinstrument C. Kennis ivm pijn
Nadere informatieFarmacotherapie in de acute fase van alcoholdetoxificatie. Critically Appraised Topic
Farmacotherapie in de acute fase van alcoholdetoxificatie Critically Appraised Topic Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring
Nadere informatiePROM-toolbox. Wat weten we uit de literatuur over de toepassing van PROMs?
https://www.zorginzicht.nl/kennisbank/paginas/prom-toolbox.aspx PROM-toolbox Tools voor de selectie en toepassing van PROMs in de gezondheidszorg Wat weten we uit de literatuur over de toepassing van PROMs?
Nadere informatie- Geplaatst in VISUS EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE?
- Geplaatst in VISUS 4-2017 - EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE? Om de verschillen tussen de kennis uit het laatste wetenschappelijk bewijs en de klinische praktijk kleiner te maken is de afgelopen
Nadere informatieMeten is weten. ook. bij collum care
Meten is weten ook bij collum care Presentatie door Leny Blonk nurse practitioner orthopedie Alysis zorggroep 1 Meten een dagelijkse bezigheid Leveren van maatwerk 2 Meten een dagelijkse bezigheid Om ons
Nadere informatieSympomatologie 1: meetinstrumenten. Hoogleraar Verplegingswetenschap Sectie Verplegingswetenschap Universiteit Maastricht & Stafgroep Verpleging azm
Pijnmeting Sympomatologie 1: meetinstrumenten Rianne de Wit Hoogleraar Verplegingswetenschap Sectie Verplegingswetenschap Universiteit Maastricht & Stafgroep Verpleging azm Pijn: voorkomen 20% van >18
Nadere informatieProtocol Pijn meten, registreren en monitoren in het Jeroen Bosch Ziekenhuis
Protocol Pijn meten, registreren en monitoren in het Jeroen Bosch Ziekenhuis Oktoberber 2010 Jeroen Bosch Ziekenhuis, s-hertogenbosch Titel : Pijn meten, registreren en monitoren in het Jeroen Bosch Ziekenhuis
Nadere informatie27/10/2015. Pijn bij mensen met dementie Veerle De Bou. Pijn. Onderbehandeling. Ziekte van Alzheimer en pijn
Pijn bij mensen met dementie Veerle De Bou Pijn Misverstanden: Ouderdom en pijn gaan samen Ouderen voelen minder pijn Angst voor belastende onderzoeken, durven/mogen niet klagen Ouderen verdragen geen
Nadere informatieOnderzoek naar voorschrijven door Verpleegkundig Specialisten. Anneke Francke, mede namens Marieke Kroezen (NIVEL) 19 juni 2014
Onderzoek naar voorschrijven door Verpleegkundig Specialisten Anneke Francke, mede namens Marieke Kroezen (NIVEL) 19 juni 2014 In de praktijk horen we niet alleen dat de kwaliteit van het voorschrijven
Nadere informatieChapter 9 Samenvatting CHAPTER 9. Samenvatting
Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting 155 Chapter 9 Samenvatting SAMENVATTING Richtlijnen en protocollen worden ontwikkeld om de variatie van professioneel handelen te reduceren, om kwaliteit van
Nadere informatieAcute en chronische pijn bij de geriatrische patiënt. Hellen Goossens & Tilly Pirotte Interne Liaison Geriatrie
Acute en chronische pijn bij de geriatrische patiënt Hellen Goossens & Tilly Pirotte Interne Liaison Geriatrie Inhoud 1. Definitie van pijn 2. Soorten pijn 3. Het model van Loeser 4. Onder behandeling
Nadere informatieMeten van gezondheidsvaardigheden
Meten van gezondheidsvaardigheden Toepassing en kwaliteit van meetinstrumenten voor wetenschappelijk onderzoek Dr. Mirjam Fransen (Amsterdam UMC) Dr. Monique Heijmans (Nivel) Vraag aan u: - Waarom deelname
Nadere informatieFysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag?
Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag? Prof. dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut Amersfoort UMC St Radboud, Nijmegen Werkgroep Onderzoek Kwaliteit AANDACHTSPUNTEN doel conventionele
Nadere informatieGezondheidsklachten bij conservatorium studenten
Gezondheidsklachten bij conservatorium studenten de aanzet tot langdurig monitoren Suze Steemers, MSc Codarts Rotterdam/Erasmus MC 30-09-2017 aanleiding zware fysieke/mentale eisen relatief weinig studies
Nadere informatieopgesteld die in de volgende hoofdstukken worden beantwoord.
SAMENVATTING Introductie In dit proefschrift wordt volhoudtijd van mantelzorgers geïntroduceerd als een nieuw concept in de zorg voor mensen met dementie. De introductie in Hoofdstuk 1 wordt gestart met
Nadere informatieSterven met dementie in Vlaanderen. Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent
Sterven met dementie in Vlaanderen Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent Sterven met dementie in België Studie Huisartsenpeilpraktijken: sterfgevallen +65jb in 2008 31%
Nadere informatieWhy do we treat the elderly cancer patient and how do we assess him? Cindy Kenis, Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige, UZ Leuven
Why do we treat the elderly cancer patient and how do we assess him? Cindy Kenis, Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige, UZ Leuven 1. Introductie (1) 1. Introductie (2) Comprehensive Geriatric Assessment
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Algemeen, overig, ongespecificeerd
1 Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Multidimensional Health Locus of Control Scales (MHLC) 1 juli 2011 Review: 1) I. Spelthann 2) Sandra Joeris Invoer: Marsha Bokhorst 1 Algemene gegevens
Nadere informatieUitgebreide toelichting van het meetinstrument. Self-Management Ability Scale-30 (SMAS-30) 1 Algemene gegevens
1 Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Self-Management Ability Scale-30 (SMAS-30) September 2009 Review: Béatrice Dijcks Invoer: Eveline van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft
Nadere informatievalpreventie Sophia E. de Rooij internist-geriater 03 april 2008
valpreventie Sophia E. de Rooij internist-geriater 03 april 2008 Mw Grijpstuiver, 75 jaar oud Vroeger Nu de kans op een val is groot! - ongeveer driekwart van alle letsels, opgelopen bij een privéongeval,
Nadere informatieDE MEERWAARDE VAN VERPLEEG EN VROEDKUNDIG ONDERZOEK VOOR DE PRAKTIJK
DE MEERWAARDE VAN VERPLEEG EN VROEDKUNDIG ONDERZOEK VOOR DE PRAKTIJK Katrien Beeckman, PhD Cel wetenschappelijk onderzoek, departement verpleeg- en vroedkunde UZ Brussel Docent Erasmushogeschool Brussel
Nadere informatieMAPPING STUDIE. Anne van den Brink. Specialist Ouderengeneeskunde, Junior Onderzoeker
MAPPING STUDIE Anne van den Brink Specialist Ouderengeneeskunde, Junior Onderzoeker UKON symposium 7 april 2016 A study on the characteristics, care needs and quality of life of patients with both Mental
Nadere informatieAGED: Amsterdam Groningen Elderly Depression Study
AGED: Amsterdam Groningen Elderly Depression Study Angst en depressie bij verpleeghuisbewoners; prevalentie en risico indicatoren Lineke Jongenelis Martin Smalbrugge EMGO, onderzoeksprogramma common mental
Nadere informatieDOELGROEP De WSD werd gevalideerd bij patiënten met een beroerte (Westergren et al. 1999).
WESTERGREN S SCREENING FOR DYSPHAGIA (WSD) Westergren, A., Hallberg, I.R., & Ohlsson, O. (1999). Nursing assessment of Dysphagia among patients with stroke. Scandinavian journal of Caring Sciences, 13,
Nadere informatieWerkhervatting na allogene stamceltransplantatie. Sabine Harinck Verpleegkundig Specialist Hematologie
Werkhervatting na allogene stamceltransplantatie Sabine Harinck Verpleegkundig Specialist Hematologie Wat te verwachten? Allogene stamceltransplantatie Inleiding en aanleiding onderzoek Methode van onderzoek
Nadere informatieONDERZOEK & WETENSCHAP
ONDERZOEK & WETENSCHAP Het gebruik van richtlijnen door ergotherapeuten in Nederland Jaarcongres Ergotherapie 22 maart 2019 GEBRUIK VAN RICHTIJNEN DOOR ERGOTHERAPEUTEN IN NEDERLAND Dr Joan Verhoef, Hoofddocent
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20183 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Rooden, Stephanie Maria van Title: Clinical patterns in Parkinson s disease Date:
Nadere informatieWorkshop sociale kwetsbaarheid van ouderen. Symposium Geriatrie - Gezond ouder worden of ouder gezond worden 17 november 2015 Drs.
Workshop sociale kwetsbaarheid van ouderen Symposium Geriatrie - Gezond ouder worden of ouder gezond worden 17 november 2015 Drs. Steven Bunt Even voorstellen Steven Bunt Bachelor Fysiotherapie, Hanzehogeschool
Nadere informatieOptimale opvolging van chronisch zieken in de thuisverpleging via een mobiele applicatie
Optimale opvolging van chronisch zieken in de thuisverpleging via een mobiele applicatie 1 Korte schets project Doelgroep studie WGK OVL Ptn met (risico) op decubitus Ptn met pijn Ptn met diabetes Nu:
Nadere informatieCOPDnet transmuraal ketenzorgmodel
COPDnet transmuraal ketenzorgmodel integrale zorg in een geïntegreerde zorgketen LAN, Conferentie, 19 januari 2018 dr. A.J. (Alex) van t Hul Uitgangspunten/ aannames: 1. Uitkomsten van zorg voor mensen
Nadere informatieFRAILTY : INTEGRAAL DEFINIËREN EN METEN
FRAILTY : INTEGRAAL DEFINIËREN EN METEN 25 Februari 2012 Robbert Gobbens Katrien Luijkx, Marcel van Assen, Ria Wijnen-Sponselee, Jos schols OPBOUW PRESENTATIE Het definiëren van kwetsbaarheid Het meten
Nadere informatieDysphagia Risk Assessment for the Community-dwelling Elderly
DYSPHAGIA RISK ASSESSMENT FOR THE COMMUNITY-DWELLING ELDERLY (DRACE) Miura, H., Kariyasu, M., Yamasaki, K., & Arai, Y. (2007). Evaluation of chewing and swallowing disorders among frail community-dwelling
Nadere informatie(potentiële) belangenverstrengeling. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld
Disclosure slide (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatieHoe herkennen jullie pijn?
Pijn meten bij mensen met een (ernstig) verstandelijke beperking EMB-congres Zwolle 19-03-2015 Theo Sietsema Praktijkverpleegkundige Dianne Keijzer Gedragskundige Ipse de Bruggen 2015 Hoe herkennen jullie
Nadere informatieAssessment of pain in dementia
Reduced use of analgesics in Alzheimer s disease Assessment of pain in dementia Possible explanations: - A change in pain experience - A decline in communication Reduced use of analgesics in Alzheimer
Nadere informatie2 Online informatie voor patiënten. Welkom! Onderzoeksverslagen. Evaluatie van
Welkom! Welkom bij de vijfde PanelCom nieuwsbrief. Als lid van PanelCom houden wij u op de hoogte van onderzoeken waar u aan kunt meewerken én de onderzoeken waar u mogelijk aan hebt meegewerkt. Wij waarderen
Nadere informatieAuteur Bech, Rasmussen, Olsen, Noerholm, & Abildgaard. Meten van de ernst van depressie
MAJOR DEPRESSION INVENTORY (MDI) Bech, P., Rasmussen, N.A., Olsen, R., Noerholm, V., & Abildgaard, W. (2001). The sensitivity and specificity of the Major Depression Inventory, using the Present State
Nadere informatieROM in de ouderenpsychiatrie
Improving Mental Health by Sharing Knowledge ROM in de ouderenpsychiatrie Marjolein Veerbeek Richard Oude Voshaar, Anne Margriet Pot Financier: Ministerie van VWS 2 Routine Outcome Monitoring Definitie
Nadere informatieWORKSHOP 21ste symposium voor verpleegkundigen en paramedici Donderdag 11 juni 2015
WORKSHOP 21 ste symposium voor verpleegkundigen en paramedici Donderdag 11 juni 2015 H.Tefsen, MANP verpleegkundig specialist hoofd-hals oncologie J. de Heij-van den Tweel, hoofd- hals/oncologieverpleegkundige
Nadere informatiePatiënt-gerapporteerde uitkomstindicatoren vanuit patiënt perspectief
Patiënt-gerapporteerde uitkomstindicatoren vanuit patiënt perspectief Mr. Heleen Post,Team manager Kwaliteit, NPCF Dr. Ildikó Vajda, Beleidsmedewerker zeldzame aandoeningen, VSOP Dr. Philip van der Wees,
Nadere informatieKennis van verpleegkundigen een probleem?
Kennis van verpleegkundigen een probleem? Jeroen Dikken Msc, BN jeroen.dikken@hu.nl Lectoraat Verpleegkundige en Paramedische Zorg voor Mensen met Chronische Aandoeningen Prof. dr. Marieke Schuurmans dr.
Nadere informatieSamenvatting. The Disability Assessment Structured Interview, Its reliability and validity in work disability assessment, 2010
Samenvatting The Disability Assessment Structured Interview, Its reliability and validity in work disability assessment, 2010 Als werknemers door ziekte hun werk niet meer kunnen doen betaalt de werkgever
Nadere informatiePatient-reported outcome measures (PROMs) in de cardiologie
Patient-reported outcome measures (PROMs) in de cardiologie De beroepsgroep is aan zet! Philip van der Wees NVVC, 5 april 2017 Opbouw 1. Wat zijn PROs en PROMs? 2. De PROM-toolbox 3. PROMs in de cardiologie:
Nadere informatieDe cliënt centraal, maar hoe? Samenwerking tussen zorgmedewerkers, de cliënt en diens naasten in de ouderenzorg.
Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Koopmans, L., Damen, N., Wagner, C. De cliënt centraal, maar hoe? Samenwerking tussen zorgmedewerkers, de cliënt en diens
Nadere informatie