Van papieren naar Maartje Wils (zorgcoördinator De Wingerd)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "www.painvision.be Van papieren naar Maartje Wils (zorgcoördinator De Wingerd)"

Transcriptie

1 Van papieren naar digitale pijnschaal Greet Leysens (lector KHKempen) Greet Leysens (lector KHKempen) Maartje Wils (zorgcoördinator De Wingerd)

2 Inhoud 1 Wat w(m)eten we 2 Hoe meten we 3 Innovatie 4 Praktijkervaring 5 Toekomst 2

3 1 Wat w(m)eten we Kan op basis van gelaatsexpressie bij ouderen met dementie met een verminderd d vermogen tot t verbale communicatie, de aanwezigheid van pijn ingeschat worden? 3

4 1 Wat w(m)eten we Kan op basis van gelaatsexpressie bij ouderen met dementie met een verminderd d vermogen tot t verbale communicatie, de aanwezigheid van pijn ingeschat worden? 4

5 Dementie Fase van dementie: GDS (Reisberg et al., 1982): stadium 7 FAST (Reisberg, 1988): 7b-7f Bedlegerig Zeer beperkt in verbale communicatie Representativiteit resultaten Uitbreiding idi naar andere populaties (vb. andere fases van dementie, neonaten, coma-patiënten) 5

6 1 Wat w(m)eten we Kan op basis van gelaatsexpressie bij ouderen met dementie met een verminderd d vermogen tot t verbale communicatie, de aanwezigheid van pijn ingeschat worden? 6

7 Pijn (01) = Wat de patiënt zegt dat het is. (McCaffery) = Een onaangename sensorische en emotionele gewaarwording die verband houdt met feitelijke of mogelijke weefselschade, Pijn is altijd subjectief. (IASP) 7

8 Pijn (02) Pijn en pijnbehandeling = belangrijke doch onderschatte focus bij ouderen met dementie (Blomqvist & Hallberg, 2001; Hall-Lord et al., 2003; Scherder et al., 2005; Pautex et al., 2006) Oorzaak: niet of te laat herkennen Meer accuraat inschatten door zorgverlener is een MUST 8

9 Pijn (03) Sensori-discriminatief: pijndrempel - Ongeschonden (Benedetti et al., 1999; Rainero et al., 2000) Affectief-motivationeel: pijntolerantie Significant i.g.v. Alzheimer (Benedetti et al., 1999; Rainero et al., 2000) Cognitief: - Geen evidentie ouderen met dementie minder sensitief voor pijn (Gibson & Farrell, 2004) Cognitieve capaciteiten wel pijnervaring maar moeilijk te begrijpen i.f.v. context atypische gedragingen (angstige gelaatsexpressies, fronsen) (Snow et al., 2004; Scherder et al., 2005 ) Gedrag: Verbaal niet verbaal Functioneel (vb. wrijven) autonoom (vb. grimas) 9

10 1 Wat w(m)eten we Kan op basis van gelaatsexpressie bij ouderen met dementie met een verminderd d vermogen tot t verbale communicatie, de aanwezigheid van pijn ingeschat worden? 10

11 Gelaatsexpressie = Reflectie werkelijke pijnervaring (Hadjistavropoulos et al., 2002) Dementie: minder sociaal geremd (Hadjistavropoulos et al., 2000) Autonoom/relfexmatig van aard (Hadjistavropoulos et al., 2002) Bovengelaat minst vatbaar voor vrijwillige controle (Rinn, 1984) Gelaatsexpressie: bruikbare pijnindicator (grotere correlatie met pijn in vgl. met BD en hartslag) (Hadjistavropoulos et al., 2002; Manfredi et al., 2003; Scherder et al., 2005) 11

12 Inhoud 1 Wat w(m)eten we 2 Hoe meten we 3 Innovatie 4 Praktijkervaring 5 Toekomst 12

13 2 Hoe meten we (01) Definities pijn: zegt (McCaffery) en subjectief (IASP) zelfrapportage (VAS, gezichtjes, ) dementie: begrijpen van schaal + verbale communicatie observatieschalen: groot aanbod 13

14 Aanbod observatieschalen pijn - dementie APS ADD CNPI CPAT Doloplus-2 DS-DAT MOBID MPS NOPPAIN PACSLAC PACSLAC-D PADE PAINAD REPOS Abbey Pain Scale: for measurement of pain in people with dementia who cannot verbalise Assessment for Discomfort in Dementia Checklist of Nonverbal Pain Indicators Certified nursing assistant Pain Assessment Tool Behavioral Pain Assessment in the Elderly Discomfort in Dementia of the Alzheimer s Type Mobilization-Observation-Behaviour-Intensity-Dementia Mahoney Pain Scale Non-Communicative Patients s Pain Assessment Instrument The Pain Assessment Scale for Seniors with Severe Dementia Pain Assessment for the Dementing Elderly The Pain Assessment in Advanced Dementia Scale Rotterdam Elderly Pain Observation Scale

15 2 Hoe meten we (02) Aandachtspunten: Keuze meetinstrument: Betrouwbaarheid Validiteit Bruikbaarheid Taal Doelgroep (zorgvrager zorgverlener) Tijdsbesteding frequentie van afname Gebruik meetinstrument: Training Consequent gebruik (wie wat wanneer) 15

16 Keuze schaal op basis van faciale component (01) PACSLAC (Fuchs-Lacelle & Hadjistavropoulos, 2004; Zwakhalen, Hamers & Berger, 2007) DS-DAT (Hurley, Volicer, Hanrahan & Volicer, 1992; EMGO- Instituut, 1997) tevreden gelaatsuitdrukking bedroefde gelaatsuitdrukking wenkbrauwen fronsen angstige gelaatsuitdrukking Grimas Verdrietige blik Vertrokken gezicht Gemene blik Verandering in de ogen (scheel kijken, mat, helder, meer bewegingen) Wenkbrauwen fronsen Uitdrukking van pijn Donkere blik Verbijten (kaken op elkaar klemmen) Huiveren Mond openen Rimpels in het voorhoofd 16 Neus optrekken

17 Keuze e schaal op basis s van faciale component (02) (Hicks, von Baeyer, Spafford, van Korlaar, & Goodenough, 2001) = zelfrapportageschaal Indien communicatie niet mogelijk, kan deze als observatieschaal gebruikt worden (Hicks et al., 2001)! Verschil pijn voelen pijn uiten 17

18 Inhoud 1 Wat w(m)eten we 2 Hoe meten we 3 Innovatie 4 Praktijkervaring 5 Toekomst 18

19 3 Innovatie (02) Pijnevolutie: meerdere metingen per patiënt noodzakelijk Werkdruk hoog (tijdsbesteding) NIET op zoek naar vervanging g van zorgverlener! WEL op zoek naar effectief en efficiënt instrument ter ondersteuning zorgverlener Meer accuraat aanwezigheid pijn inschatten meer adequate behandeling comfort patiënt 19

20 3 Innovatie (01) Papieren observatieschaal Digitale observatieschaal 20

21 3 Innovatie (02) Papieren observatieschalen Tijdrovend t.g.v.: Lengte Berekenen scores Pijnevolutie op papier in kaart brengen Gebruiksgemak! DS-DAT: DAT duur-frequentie-intensiteit i t it it PACSLAC PACSLAC-d (Zwakhalen et al., 2007) Tijdsindicaties of tijdspatronen: moeilijk in te schatten DS-DAT: duur van bepaald gedragg FPS-R: momentopname - situatiegebonden 21

22 3 Innovatie (03) Digitale observatieschaal Tijdsbesteding di Lengte: 3 schalen gelijktijdig Berekenen scores: automatisch Pijnevolutie automatisch in kaart brengen Gebruiksgemak (zie studie) Tijdsindicaties of tijdspatronen: automatisch geregistreerd 22

23 Inhoud 1 Wat w(m)eten we 2 Hoe meten we 3 Innovatie 4 Praktijkervaring 5 Toekomst 23

24 4 Praktijkervaringen i (01) 18/02/

25 4 Praktijkervaringen i (02) PERSONEN: 9 bewoners geobserveerd Geslacht: vrouwelijk Leeftijd: jaar Bedlegerig Diagnose dementie van het alzheimertype, GDS 7, FAST 7b-7f 25

26 4 P ktijk i 4 Praktijkervaringen (03) GEGEVENSVERZAMELING: 6 meetdagen (periode van 14 dagen) 6 meetmomenten (5 observatie per moment) Voor verzorging g Tijdens verzorging Na verzorging Tijdens relaxatie Voor verandering van positie Na verandering van postitie

27 4 Praktijkervaringen i (04) REGISTRATIE: OBSERVATOR Naam Geboortedatum t Geslacht BEWONER Naam Geboortedatum t Geslacht Dementietype Andere: bv. gebruik pijnstilling Moment van opname 27

28 28

29 29

30 30

31 4 Praktijkervaringen i (05) 18/02/

32 4 Praktijkervaringen i (06) SCORE: Onmiddellijk berekening score na het invullen van de schaal Resultaten: tussen 2 en 14/60 Verder uitwerken noodzakelijk 32

33 4 Praktijkervaringen i (07) Patient t 1 18/02/

34 4 Praktijkervaringen i (08) Patient 2 18/02/

35 4 Praktijkervaringen i (09) Patient t 3 18/02/

36 4 Praktijkervaringen i (10) BEVINDINGEN: Zeer handig en aangenaam in gebruik Meten gaat vlotter dan met de papieren versies: minder tijdsintensief! Onmiddellijk uitkomst na meting Mogelijkheid om meerdere schalen tegelijk af te nemen Meerdere observatoren kunnen de pc gebruiken en alle informatie blijft samen bewaard In de toekomst: link met elektronisch patiëntendossier! 36

37 4 Praktijkervaringen i (11) 1 e studie gebruiksgemak digitale observatieschaal (Miljkovic, 2008) Tijdsbesteding:Verschil tussen 1 e en 2e meting: tijdsbesteding gehalveerd ee Tevredenheid: op schaal van 5 (0=zeer slecht 5=uitstekend) Inhoud: 70% Teveel indicatoren aanwezig focus te weinig op patiënt veelbelovend, maar meer onderzoek noodzakelijk 37

38 Inhoud 1 Wat w(m)eten we 2 Hoe meten we 3 Innovatie 4 Praktijkervaring 5 Toekomst 38

39 5 Toekomst op zoek gaan naar meest sensitieve pijnindicatoren t.h.v. gelaat - cfr. PACSLAC-d (Zwakhalen et al., 2007): vb. item openen mond niet weerhouden o.w.v. weinig specifiek voor pijn Ontwikkelen van tijd-efficiënt en gebruiksvriendelijke digitale pijnobservatieschaal ter ondersteuning van zorgverlener Meer accuraat aanwezigheid pijn inschatten meer adequate behandeling comfort patiënt 39

27/10/2015. Pijn bij mensen met dementie Veerle De Bou. Pijn. Onderbehandeling. Ziekte van Alzheimer en pijn

27/10/2015. Pijn bij mensen met dementie Veerle De Bou. Pijn. Onderbehandeling. Ziekte van Alzheimer en pijn Pijn bij mensen met dementie Veerle De Bou Pijn Misverstanden: Ouderdom en pijn gaan samen Ouderen voelen minder pijn Angst voor belastende onderzoeken, durven/mogen niet klagen Ouderen verdragen geen

Nadere informatie

Pijn meten bij ouderen met dementie; hoe doe je dat?

Pijn meten bij ouderen met dementie; hoe doe je dat? Pijn meten bij ouderen met dementie; hoe doe je dat? Dr. Sandra Zwakhalen Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1 Dialogen rond dementie Lijden deze ouderen pijn? Hoe kunnen we pijn

Nadere informatie

EBN: Praktijkimpressies

EBN: Praktijkimpressies EBN: Praktijkimpressies Lieven De Maesschalck Lier, 12 maart 2009 Inhoud Inleiding Voorbeelden Hinderpalen Besluit Inleiding EBN een evidentie? Nood aan randvoorwaarden Brug tussen theorie en praktijk

Nadere informatie

Pijnevaluatie bij dementerende ouderen: Pijngedrag Observatie Schaal. Hans Bogaert Huisarts CRA Groepspraktijk De Schakel - Brugge

Pijnevaluatie bij dementerende ouderen: Pijngedrag Observatie Schaal. Hans Bogaert Huisarts CRA Groepspraktijk De Schakel - Brugge Pijnevaluatie bij dementerende ouderen: gebruik van een Pijngedrag Observatie Schaal Hans Bogaert Huisarts CRA Groepspraktijk De Schakel - Brugge INHOUD 1. Pijn: een onderschat probleem 2. Perceptie van

Nadere informatie

ONTWIKKELING EN IMPLEMENTATIE VAN EEN PIJNKAART IN WZC OM PIJNEVALUATIE, -COMMUNICATIE EN -BEHANDELING BIJ WZC-BEWONERS TE OPTIMALISEREN

ONTWIKKELING EN IMPLEMENTATIE VAN EEN PIJNKAART IN WZC OM PIJNEVALUATIE, -COMMUNICATIE EN -BEHANDELING BIJ WZC-BEWONERS TE OPTIMALISEREN ONTWIKKELING EN IMPLEMENTATIE VAN EEN PIJNKAART IN WZC OM PIJNEVALUATIE, -COMMUNICATIE EN -BEHANDELING BIJ WZC-BEWONERS TE OPTIMALISEREN Hans Bogaert Huisarts Groepspraktijk De Schakel CRA-platform Regio

Nadere informatie

14 april 2016 Dr. M. Burin

14 april 2016 Dr. M. Burin 14 april 2016 Dr. M. Burin https://www.youtube.com/watch?v=9pfdtcl jezo https://www.youtube.com/watch?v=xakocii LlwY Ondergediagnosticeerd Onderbehandeld Zelden gebruik van aangepaste pijnschaal Discrepantie

Nadere informatie

Pijn als oorzaak van probleemgedrag

Pijn als oorzaak van probleemgedrag Pijn als oorzaak van probleemgedrag 1 Janine van Kooten AIOS ouderengeneeskunde & promovendus VUmc Workshop pijn en probleemgedrag Annelore van Dalen- Kok AIOS ouderengeneeskunde & promovendus LUMC Inhoud

Nadere informatie

Assessment of pain in dementia

Assessment of pain in dementia Reduced use of analgesics in Alzheimer s disease Assessment of pain in dementia Possible explanations: - A change in pain experience - A decline in communication Reduced use of analgesics in Alzheimer

Nadere informatie

observeren van pijngedrag met de REPOS Anneke Boerlage 16 oktober 2014

observeren van pijngedrag met de REPOS Anneke Boerlage 16 oktober 2014 observeren van pijngedrag met de REPOS Anneke Boerlage 16 oktober 2014 Pijn is een onplezierige, gevoelsmatige en emotionele beleving die wordt geassocieerd met een daadwerkelijke of dreigende beschadiging

Nadere informatie

Meten is weten. Baccaert Griet

Meten is weten. Baccaert Griet Meten is weten. PIJNBEOORDELING Baccaert Griet Wat is pijn? Pijn is een onplezierige, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselbeschadiging, of die beschreven

Nadere informatie

Gedrag of pijn, wat zou het zijn?

Gedrag of pijn, wat zou het zijn? Gedrag of pijn, wat zou het zijn? Dr. Anneke Boerlage Geschiedenis Heeft alles te maken met hoe men over mensen met een VB dacht, ontmenselijking, depersonalisatie en ongevoeligheid Kunnen geen pijn voelen

Nadere informatie

Pijn, gedrag en func/oneren bij demen/e: de duivelse driehoek?

Pijn, gedrag en func/oneren bij demen/e: de duivelse driehoek? Pijn, gedrag en func/oneren bij demen/e: de duivelse driehoek? Annelore van Dalen- Kok AIOS specialisme ouderengeneeskunde & promovendus PUBLIC HEALTH EN EERSTELIJNSGENEESKUNDE, LUMC 1 NVFG najaarscongres

Nadere informatie

Pijnmeting bij de geriatrische patiënt

Pijnmeting bij de geriatrische patiënt Click to add title Click to add subtitle Pijnmeting bij de geriatrische patiënt Waarmee ervaren jullie het meest problemen ivm pijn bij ouderen? A. Communicatie B. Keuze meetinstrument C. Kennis ivm pijn

Nadere informatie

Herkenning en behandeling van pijn bij kwetsbare ouderen

Herkenning en behandeling van pijn bij kwetsbare ouderen Herkenning en behandeling van pijn bij kwetsbare ouderen Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde Disclosure

Nadere informatie

Overzichtswerkblad bij start of afsluiting van STA OP! Het starten van STA OP! (beantwoord de vragen 1 t/m 4)

Overzichtswerkblad bij start of afsluiting van STA OP! Het starten van STA OP! (beantwoord de vragen 1 t/m 4) STA OP!, UNOVUmc Amsterdam Overzichtswerkblad bij start of afsluiting van STA OP! Naam cliënt :. Datum & Tijdstip beoordeling :. Het starten van STA OP! (beantwoord de vragen 1 t/m 4) 1. Beschrijf welk

Nadere informatie

Inhoud presentatie. Pijn in verpleeghuizen. Pijn in verpleeghuizen. A Closer Look at Pain in Nursing Home Residents

Inhoud presentatie. Pijn in verpleeghuizen. Pijn in verpleeghuizen. A Closer Look at Pain in Nursing Home Residents A Closer Look at Pain in Nursing Home Residents Inhoud presentatie Een betere kijk op pijn bij verpleeghuisbewoners Pijn in verpleeghuizen REPOS Ontwikkeling Implementatie Implementatie pijnmeting Conclusie

Nadere informatie

Wat als je niet kunt zeggen dat je pijn hebt? Gabrielle van de Graaf en Anneke Boerlage

Wat als je niet kunt zeggen dat je pijn hebt? Gabrielle van de Graaf en Anneke Boerlage Wat als je niet kunt zeggen dat je pijn hebt? Gabrielle van de Graaf en Anneke Boerlage Prevalentie cijfers Volwassenen met een VB (instelling): 15% 1 Kinderen met een VB: 84% 2 Instelling voor VB: 85%

Nadere informatie

Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde

Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde Pijn bij ouderen Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

29 maart 2018 Dr. M. Burin

29 maart 2018 Dr. M. Burin 29 maart 2018 Dr. M. Burin Spino- thalamische baan Somatosensoriële cortex: discriminatory pathway: intensiteit en locatie van pijnlijke stimulus Spino- bulbaire baan hersenstam thalamus en limbische

Nadere informatie

Palliatieve zorg in de stervensfase bij mensen met dementie. Masterclass palliatieve zorg bij dementie 13 november 2018

Palliatieve zorg in de stervensfase bij mensen met dementie. Masterclass palliatieve zorg bij dementie 13 november 2018 Palliatieve zorg in de stervensfase bij mensen met dementie Masterclass palliatieve zorg bij dementie 13 november 2018 DEMENTIE IS EEN OPTELSOM D = N + G + B + P + SC N = neurologische schade G = gezondheidstoestand

Nadere informatie

Evaluatie van pijn bij personen met dementie

Evaluatie van pijn bij personen met dementie Evaluatie van pijn bij personen met dementie Prof Nele Van Den Noortgate Geriater UZ - Gent Alumni Gent, 9 December 2015 Inhoud Prevalentie van pijn bij dementie Invloed van dementie op pijndetectie Evaluatie

Nadere informatie

Als slapen zeer doet! Pijn herkennen bij mensen met een ernstige verstandelijke beperking

Als slapen zeer doet! Pijn herkennen bij mensen met een ernstige verstandelijke beperking Als slapen zeer doet! Pijn herkennen bij mensen met een ernstige verstandelijke beperking S. Loos, adviseur zorg en ondersteuning voor mensen met een ernstige meervoudige beperking Sherpa. Inhoud workshop

Nadere informatie

Pijnassessment in het kader van pijnbehandeling, a must or a load

Pijnassessment in het kader van pijnbehandeling, a must or a load Pijnassessment in het kader van pijnbehandeling, a must or a load Mevr. N. Van Houtte, Verpleegkundig specialist pijn Az Damiaan Oostende Pijnsymposium Postoperatieve pijn 25 november 2017 CC De Valkaart,

Nadere informatie

Prevalentie van off-label antidepressivagebruik

Prevalentie van off-label antidepressivagebruik Home no. 6 December 2015 Eerdere edities Verenso.nl Prevalentie van off-label antidepressivagebruik Een onderzoek naar (inter)nationaal gebruik van richtlijnen en observatieschalen bij pijn Dr. Sandra

Nadere informatie

16-3-2015. Pijn bij dementie en afasie. vraag! Disclosure belangen. Geen / Zie hieronder. Gevolgen van pijn

16-3-2015. Pijn bij dementie en afasie. vraag! Disclosure belangen. Geen / Zie hieronder. Gevolgen van pijn Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Pijn bij dementie en afasie Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public

Nadere informatie

Protocol Pijn meten, registreren en monitoren in het Jeroen Bosch Ziekenhuis

Protocol Pijn meten, registreren en monitoren in het Jeroen Bosch Ziekenhuis Protocol Pijn meten, registreren en monitoren in het Jeroen Bosch Ziekenhuis Oktoberber 2010 Jeroen Bosch Ziekenhuis, s-hertogenbosch Titel : Pijn meten, registreren en monitoren in het Jeroen Bosch Ziekenhuis

Nadere informatie

Palliatieve zorg in de stervensfase bij mensen met dementie. Masterclass palliatieve zorg bij dementie 17 januari 2019

Palliatieve zorg in de stervensfase bij mensen met dementie. Masterclass palliatieve zorg bij dementie 17 januari 2019 Palliatieve zorg in de stervensfase bij mensen met dementie Masterclass palliatieve zorg bij dementie 17 januari 2019 DEMENTIE IS EEN OPTELSOM D = N + G + B + P + SC N = neurologische schade G = gezondheidstoestand

Nadere informatie

Pijnschalen. Prof. dr. J Devulder Diensthoofd Pijnkliniek Universitair Ziekenhuis Gent

Pijnschalen. Prof. dr. J Devulder Diensthoofd Pijnkliniek Universitair Ziekenhuis Gent Prof. dr. J Devulder Diensthoofd Pijnkliniek -Wat? -Problemen in ziekenhuisverband -Waarom? -Belang? -Wat ermee aanvangen? -Casus -Besluit Downloaded from: Wall and Melzack's Textbook of Pain, 5th Edition

Nadere informatie

Uitgebreide toelichting van het meetinstrument. Pijn Gedrag Schaal (PGS) 1 Algemene gegevens

Uitgebreide toelichting van het meetinstrument. Pijn Gedrag Schaal (PGS) 1 Algemene gegevens Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Pijn Gedrag Schaal (PGS) November 2014 Review: Jungen MJH Invoer: Bokhorst ML 1 Algemene gegevens Lichaamsregio Aandoening (ICD) Domein Menselijk functioneren

Nadere informatie

BIJLAGE 8: QUALIDEM. Inleiding. Het instrument heeft een eerste toetsing bij 240 mensen met lichte tot zeer ernstige dementie ondergaan.

BIJLAGE 8: QUALIDEM. Inleiding. Het instrument heeft een eerste toetsing bij 240 mensen met lichte tot zeer ernstige dementie ondergaan. IJLGE 8: QULIDEM Inleiding et instrument heeft een eerste toetsing bij 4 mensen met lichte tot zeer ernstige dementie ondergaan. Daarmee is een eerste versie van een bruikbaar instrument ontwikkeld. et

Nadere informatie

De visuele analoge schaal (VAS) Geen pijn. Ergst denkbare pijn

De visuele analoge schaal (VAS) Geen pijn. Ergst denkbare pijn De visuele analoge schaal (VAS) Geen pijn Ergst denkbare pijn De numerieke rating schaal (NRS) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Geen pijn Ergst denkbare pijn Verbal Rating Scale (VRS) Instructions: Have the patient

Nadere informatie

Zorginformatiebouwsteen:

Zorginformatiebouwsteen: Zorginformatiebouwsteen: nl.zorg.pijnbeleving Final Beheerd door: Blz. 2 Inhoudsopgave 1. nl.zorg.pijnbeleving-v3.0... 4 1.1 Revision History... 4 1.2 Concept... 4 1.3 Mindmap... 4 1.4 Purpose... 4 1.5

Nadere informatie

Pain Assessment Checklist for Seniors with Limited Ability to Communicate. Auteur Fuchs-Lacelle, S. & Hadjistavropoulos, T. (2004)

Pain Assessment Checklist for Seniors with Limited Ability to Communicate. Auteur Fuchs-Lacelle, S. & Hadjistavropoulos, T. (2004) PAIN ASSESSMENT CHECKLIST FOR SENIORS WITH LIMITED ABILITY TO COMMUNATE (PACSLAC) Fuchs-Lacelle, S. & Hadjistavropoulos, T. (2004). Development and preliminary validation of the pain assessment checklist

Nadere informatie

Pijn en dementie. Inhoud. Introductie! Pijn. Pijn

Pijn en dementie. Inhoud. Introductie! Pijn. Pijn Inge van Mansom palliatief arts/specialist ouderengeneeskunde Sint Elisabeth Gasthuishof, LUMC en IKNL regio Leiden Maartje Klapwijk specialist ouderengeneeskunde en onderzoeker LUMC Introductie! 22 september

Nadere informatie

Pijn bij kwetsbare ouderen. Rob van Marum Klinisch geriater, klinisch farmacoloog JBZ

Pijn bij kwetsbare ouderen. Rob van Marum Klinisch geriater, klinisch farmacoloog JBZ Pijn bij kwetsbare ouderen Rob van Marum Klinisch geriater, klinisch farmacoloog JBZ Definitie pijn Pijn is een onaangename sensorische en emotionele ervaring die in verband wordt gebracht met bestaande

Nadere informatie

Inleiding in Pijn Pijnladder

Inleiding in Pijn Pijnladder Inleiding in Pijn Pijnladder Patricia Schutte Palliatief en oncologieverpleegkundige 13 november 2018 Definitie pijn Pijn is een onaangename sensorische en emotionele gewaarwording die verband houdt met

Nadere informatie

Pijn bij ouderen met dementie. Prof Nele Van Den Noortgate Geriater UZ - Gent

Pijn bij ouderen met dementie. Prof Nele Van Den Noortgate Geriater UZ - Gent Pijn bij ouderen met dementie Prof Nele Van Den Noortgate Geriater UZ - Gent Inhoud Pijn is een belangrijk probleem Veranderingen in perceptie van pijn Evaluatie van pijn Behandeling van pijn Prevalentie

Nadere informatie

Ervaren tevredenheid over de geboorte

Ervaren tevredenheid over de geboorte Ervaren tevredenheid over de geboorte een meetinstrument voor moeders na de bevalling Introductie Inzicht krijgen in moeders ervaringen over de geboorte van haar kind kan worden gerealiseerd door gebruik

Nadere informatie

Pijn beoordelen aan de hand van pijn-gerelateerde gedragingen. Franse versie:

Pijn beoordelen aan de hand van pijn-gerelateerde gedragingen. Franse versie: DOLOPLUS-2 OBSERVATIONAL PAIN ASSESSMENT SCALE Wary, B. (1992) Meetinstrument Afkorting Auteur Thema Doel Populatie Afname Doloplus-2 Doloplus-2 Wary,B. Symptoommanagement pijn Pijn beoordelen aan de hand

Nadere informatie

80% Inleiding. Quiz Demen4e en GEDRAG. Factoren die van invloed zijn op het gedrag 45-80%!

80% Inleiding. Quiz Demen4e en GEDRAG. Factoren die van invloed zijn op het gedrag 45-80%! STApsgewijs Onbegrepen gedrag en Pijn bij demen4e de baas (STA OP)?! Inleiding Inleiding (workshop): Pijn en gedrag bij demen-e, wat weten we daarvan? Wat is STA OP? En hoe werkt het? Integra-e van aanwezige

Nadere informatie

Continue palliatieve sedatie

Continue palliatieve sedatie Home no. 4 September 2017 Themanummer Advance care planning Eerdere edities Verenso.nl Continue palliatieve sedatie Aafke Koffeman aafkekoffeman@hotmail.com Met een waardig Hora est verlost de pedel de

Nadere informatie

Pijnmeting bij ouderen. Pijnverpleegkundigen JYZ

Pijnmeting bij ouderen. Pijnverpleegkundigen JYZ Pijnmeting bij ouderen Pijnverpleegkundigen JYZ Wat is pijn. Pijn is een onaangename sensorische en emotionele ervaring die in verband gebracht wordt met een bestaande of dreigende weefselbeschadiging

Nadere informatie

Het zorgtraject van de bewoner in De Wingerd

Het zorgtraject van de bewoner in De Wingerd Woon- & Zorgcentrum De Wingerd Het zorgtraject van de bewoner in De Wingerd Dr. Jo Lisaerde Het zorgtraject van de bewoner Belevingsgerichte zorg: wie is deze bewoner? Zorgplanning: wat wenst de bewoner

Nadere informatie

Neurologische aandoeningen. Ronny Driesen Pijnverpleegkundige

Neurologische aandoeningen. Ronny Driesen Pijnverpleegkundige Neurologische aandoeningen Ronny Driesen Pijnverpleegkundige Prevalentiecijfers Ziekte van Parkinson 40-60 % heeft pijn Pijn onderhevig aan het dopamineniveau Dementie 40-80% Juiste aantallen niet zeker,

Nadere informatie

Hemofilie / stollingsstoornissen en Pijn

Hemofilie / stollingsstoornissen en Pijn 1 Hemofilie / stollingsstoornissen en Pijn 01 november 2018 3 Wie heeft er weleens pijn? Antwoord: ja Antwoord: nee 4 Wie heeft er ongeveer 1 x per maand pijn? ja nee 5 Wie heeft er wekelijks pijn? ja

Nadere informatie

Observatie van pijn bij mensen met een uitingsbeperking A. Boerlage 1, R. van Herk 1, S.J. Swart 2, F.P.M. Baar 2

Observatie van pijn bij mensen met een uitingsbeperking A. Boerlage 1, R. van Herk 1, S.J. Swart 2, F.P.M. Baar 2 Observatie van pijn bij mensen met een uitingsbeperking A. Boerlage 1, R. van Herk 1, S.J. Swart 2, F.P.M. Baar 2 1. Pijnkenniscentrum Erasmus MC, Rotterdam 2. Verpleeghuis Antonius Ijsselmonde; Laurens,

Nadere informatie

Pijn en dementie. Dr. Bart Plooij. Rijnland Zorggroep verpleeghuis Oudshoorn Alphen aan den Rijn

Pijn en dementie. Dr. Bart Plooij. Rijnland Zorggroep verpleeghuis Oudshoorn Alphen aan den Rijn Pijn en dementie Dr. Bart Plooij Rijnland Zorggroep verpleeghuis Oudshoorn Alphen aan den Rijn Aantal 70+ers in VS met chronische condities Aantal 70+ers in VS met chronische condities Verminderd gebruik

Nadere informatie

23-1-2014. Classificeren en meten. Overzicht van de officiële definities van de meter sinds 1795. Raymond Ostelo, PhD. Klinimetrie

23-1-2014. Classificeren en meten. Overzicht van de officiële definities van de meter sinds 1795. Raymond Ostelo, PhD. Klinimetrie Raymond Ostelo, PhD Professor of Evidence-Based Physiotherapy Dept. Health Sciences EMGO+ Institute for Health and Care Research VU University Amsterdam, the Netherlands r.ostelo@vumc.nl 1 Classificeren

Nadere informatie

Pijn bij ouderen Algologisch team. Patiënteninformatie

Pijn bij ouderen Algologisch team. Patiënteninformatie Pijn bij ouderen Algologisch team Patiënteninformatie 2 Inhoudstafel 1. Inleiding... 4 2. Wat is pijn?... 4 2.1. Acute pijn... 4 2.2. Chronische pijn... 5 3. Geef je pijn aan... 5 4. Behandeling... 6 4.1.

Nadere informatie

Diagnostiek pijnmeetinstrumenten

Diagnostiek pijnmeetinstrumenten Diagnostiek pijnmeetinstrumenten Inleiding Pijnmeetinstrumenten zijn een hulpmiddel bij het bepalen van de pijnintensiteit en tevens nuttig om de effectiviteit van de pijnbestrijding (farmacologisch of

Nadere informatie

Helpt het hulpmiddel?

Helpt het hulpmiddel? Helpt het hulpmiddel? Het belang van meten Zuyd, Lectoraat Autonomie en Participatie Faculteit Gezondheidszorg Dr. Ruth Dalemans, Prof. Sandra Beurskens 08-10-13 Doelstellingen van deze presentatie Inzicht

Nadere informatie

15-04- 14. Definitie gedragsstoornissen. Definitie probleemgedrag richtlijn probleemgedrag, nvva 2008. Definitie gedragsstoornis

15-04- 14. Definitie gedragsstoornissen. Definitie probleemgedrag richtlijn probleemgedrag, nvva 2008. Definitie gedragsstoornis Definitie gedragsstoornissen Landelijk Congres Omgaan met onbegrepen (probleem)gedrag in de langdurige zorg. 1.4/2.4 Pijn versus (probleem)gedrag Harrie Kuipers BPSD A;orting van behavioural and psychological

Nadere informatie

Ferrell, B. A., Artinian, B. M., & Sessing, D. (1995). The Sessing scale for assessment of pressure ulcer healing. J.Am.Geriatr.Soc., 43,

Ferrell, B. A., Artinian, B. M., & Sessing, D. (1995). The Sessing scale for assessment of pressure ulcer healing. J.Am.Geriatr.Soc., 43, SESSING SCALE Ferrell, B. A., Artinian, B. M., & Sessing, D. (1995). The Sessing scale for assessment of pressure ulcer healing. J.Am.Geriatr.Soc., 43, 37-40. Meetinstrument Sessing scale Afkorting - Auteur

Nadere informatie

De suïcidale patiënt. op de Intensieve Zorgafdeling. van PZ Sint-Camillus.

De suïcidale patiënt. op de Intensieve Zorgafdeling. van PZ Sint-Camillus. De suïcidale patiënt op de Intensieve Zorgafdeling van PZ Sint-Camillus. De suïcidale patiënt op de Intensieve Zorgafdeling. Het proces: ontwikkelen van een protocol. Patrick Bruyneel PZ Sint-Camillus

Nadere informatie

Gespannen gezicht Eén of meer spieren in het gezicht worden aangespannen (zijn niet ontspannen). Dit wordt NIET gescoord als cliënt praat.

Gespannen gezicht Eén of meer spieren in het gezicht worden aangespannen (zijn niet ontspannen). Dit wordt NIET gescoord als cliënt praat. Rotterdam Elderly Pain Observation Scale (REPOS) Instructiekaart Definities van de gedragingen Elk onderdeel van de REPOS vertegenwoordigt bepaald gedrag of een bepaalde reactie. De REPOS scoort gedragingen

Nadere informatie

Verslag: Workshop Pijn bij dementie: Je zult maar pijn hebben en het niet kunnen zeggen

Verslag: Workshop Pijn bij dementie: Je zult maar pijn hebben en het niet kunnen zeggen Verslag: Workshop Pijn bij dementie: Je zult maar pijn hebben en het niet kunnen zeggen Op 20 november 2017 vond in Utrecht het Topcare-symposium plaats. In ruim 25 interactieve workshops presenteerden

Nadere informatie

Risicotaxatie-instrument voor ouderenmis(be)handeling 14 juni 2013

Risicotaxatie-instrument voor ouderenmis(be)handeling 14 juni 2013 Risicotaxatie-instrument voor ouderenmis(be)handeling 14 juni 2013 Liesbeth De Donder Nico De Witte Dominique Verté Overzicht presentatie 1. Achtergrond RITI 1.1 Wetenschappelijke achtergrond 1.2 Nood

Nadere informatie

Optimale opvolging van chronisch zieken in de thuisverpleging via een mobiele applicatie

Optimale opvolging van chronisch zieken in de thuisverpleging via een mobiele applicatie Optimale opvolging van chronisch zieken in de thuisverpleging via een mobiele applicatie 1 Korte schets project Doelgroep studie WGK OVL Ptn met (risico) op decubitus Ptn met pijn Ptn met diabetes Nu:

Nadere informatie

Pijn bij kinderen. Informatiebrochure

Pijn bij kinderen. Informatiebrochure Pijn bij kinderen Informatiebrochure 1 Inleiding Bij een opname in het ziekenhuis worden kinderen blootgesteld aan verschillende vormen van pijn. Een groot aantal ziektebeelden, heelkundige ingrepen en

Nadere informatie

AGED: Amsterdam Groningen Elderly Depression Study

AGED: Amsterdam Groningen Elderly Depression Study AGED: Amsterdam Groningen Elderly Depression Study Angst en depressie bij verpleeghuisbewoners; prevalentie en risico indicatoren Lineke Jongenelis Martin Smalbrugge EMGO, onderzoeksprogramma common mental

Nadere informatie

Betekenisvolle activiteiten als alternatief voor. Prof dr Patricia De Vriendt & Ruben Vanbosseghem

Betekenisvolle activiteiten als alternatief voor. Prof dr Patricia De Vriendt & Ruben Vanbosseghem Betekenisvolle activiteiten als alternatief voor Prof dr Patricia De Vriendt & Ruben Vanbosseghem Dit is het verhaal van de zes WZC Algemene opzet van de studie Ingebed in de WZC-brede aanpak met het oog

Nadere informatie

Kritische beschouwing

Kritische beschouwing Kritische beschouwing Minor Organisatie & Beroep bachelor Heeft de REPOS een meerwaarde voor de verpleegkundigen van de afdeling neurochirurgie en neurologie om bij niet-communicatieve patiënten op een

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker. (potentiële) belangenverstrengeling

Disclosure belangen spreker. (potentiële) belangenverstrengeling Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder

Nadere informatie

Welke zijn de meest voorkomende pijnen of oorzaken van pijn bij personen met een handicap (eventueel verschillend naar niveau)

Welke zijn de meest voorkomende pijnen of oorzaken van pijn bij personen met een handicap (eventueel verschillend naar niveau) Onderzoek Pijn Uitgangspunt Personen met een handicap hebben veelvuldig tot zelfs dagelijks pijn, zo blijkt uit literatuur. Vaak zijn ze niet in de mogelijkheid dit zelf aan te geven, hierdoor zijn ze

Nadere informatie

Pijn bij kinderen. Informatiebrochure

Pijn bij kinderen. Informatiebrochure Pijn bij kinderen Informatiebrochure Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 3 1 INLEIDING... 4 2 WAT IS PIJN?... 4 3 HET BELANG VAN EEN GOEDE VOORBEREIDING EN AFLEIDING... 4 4 HOE METEN WE PIJN?... 5 4.1 De Pokisschaal...5

Nadere informatie

Uitgebreide toelichting van het meetinstrument

Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Premature Infant Pain Profile (PIPP) Maart 2008 Review: S. Becker, S. Rewald Invoer: Eveline van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking

Nadere informatie

Antwoordsleutel vraag 2 t/m 9 IOF al la carte Pediatric Balance Scale

Antwoordsleutel vraag 2 t/m 9 IOF al la carte Pediatric Balance Scale Antwoordsleutel vraag 2 t/m 9 IOF al la carte Pediatric Balance Scale Hieronder staan de antwoorden beschreven voor de vragen die jullie beantwoord hebben tijdens de IOF bijeenkomst. Mochten jullie naar

Nadere informatie

Patient reported Outcomes in Cognitive Impairement (PROCOG)

Patient reported Outcomes in Cognitive Impairement (PROCOG) Patient reported Outcomes in Cognitive Impairement (PROCOG) Bowman, L. (2006) "Validation of a New Symptom Impact Questionnaire for Mild to Moderate Cognitive Impairment." Meetinstrument Patient-reported

Nadere informatie

Familie perspectief op palliatieve zorg bij dementie

Familie perspectief op palliatieve zorg bij dementie Familie perspectief op palliatieve zorg bij dementie Jenny T. van der Steen, PhD Deel presentatie: met alleen gepubliceerde gegevens Department Quality of General of Practice Care & Elderly Care Medicine

Nadere informatie

Pijn bij kinderen in het ziekenhuis

Pijn bij kinderen in het ziekenhuis Pijn bij kinderen in het ziekenhuis Inleiding: Onder pijn verstaan we datgene wat je kind zelf als pijn ervaart. Als multidisciplinair team zetten wij ons in om, tijdens het verblijf in het ziekenhuis,

Nadere informatie

Pijn meten bij non-communicatieve NAH-patiënt.

Pijn meten bij non-communicatieve NAH-patiënt. Pijn meten bij non-communicatieve NAH-patiënt. De huidige staat van Praktijk en Wetenschap. Casus Ben Appel 27 jaar Neurotrauma: motorongeluk zonder helm. Glasgow Coma Scale: E4M4V2 Het programma Kan Ben

Nadere informatie

Een Stapsgewijze Benadering van Onbegrepen Gedrag & Pijn voor mensen met een Gevorderde Dementie

Een Stapsgewijze Benadering van Onbegrepen Gedrag & Pijn voor mensen met een Gevorderde Dementie Een Stapsgewijze Benadering van Onbegrepen Gedrag & Pijn voor mensen met een Gevorderde Dementie Handboek behorend bij een bijscholingsprogramma voor professionele zorgverleners van mensen met gevorderde

Nadere informatie

De interpersoonlijke dynamieken van seksuele pijn Heeft de aanwezigheid van de partner een invloed op seksuele opwinding en vaginale druk?

De interpersoonlijke dynamieken van seksuele pijn Heeft de aanwezigheid van de partner een invloed op seksuele opwinding en vaginale druk? De interpersoonlijke dynamieken van seksuele pijn Heeft de aanwezigheid van de partner een invloed op seksuele opwinding en vaginale druk? Marieke Dewitte Genitale pijn Biopsychosociale conditie: meeste

Nadere informatie

Clock Drawing Test. Afkorting. Doelstelling/ beschrijving. Doelgroep. Soort meetinstrument. Afname CDT

Clock Drawing Test. Afkorting. Doelstelling/ beschrijving. Doelgroep. Soort meetinstrument. Afname CDT Clock Drawing Test Afkorting CDT Doelstelling/ beschrijving Deze test was ontwikkeld om de visueel constructieve capaciteiten te beoordelen. Later werd de test uitgebreid naar het onderzoeken van het cognitief

Nadere informatie

PROTOCOL Ontwerpen van een soundscape

PROTOCOL Ontwerpen van een soundscape PROTOCOL Ontwerpen van een soundscape 2 INLEIDING Het doel van dit protocol is het opstellen van een soundscape voor ouderen met matige tot ernstige dementie, die gedrags- en gevoelsmatige symptomen van

Nadere informatie

Meten is weten. ook. bij collum care

Meten is weten. ook. bij collum care Meten is weten ook bij collum care Presentatie door Leny Blonk nurse practitioner orthopedie Alysis zorggroep 1 Meten een dagelijkse bezigheid Leveren van maatwerk 2 Meten een dagelijkse bezigheid Om ons

Nadere informatie

GEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD

GEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD RESULTATEN ANALYSE 2014 GEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD De Rughuis Methode heeft aangetoond dat de gezondheidstoestand en kwaliteit van leven bij patiënten met chronische rugklachten enorm kan toenemen.

Nadere informatie

H.R.W.Pasman, B.D.Onwuteaka-Philipsen, D.M.W.Kriegsman, M.E.Ooms, M.W.Ribbe en G.van der Wal

H.R.W.Pasman, B.D.Onwuteaka-Philipsen, D.M.W.Kriegsman, M.E.Ooms, M.W.Ribbe en G.van der Wal of drinken. Aanleiding hiervoor was de aanklacht van de familie van een patiënt tegen een verpleeghuis, omdat men aldaar zonder medeweten van de familieleden de vader bewust zou hebben laten uitdrogen.

Nadere informatie

Pijn en demen=e. Signaleren en behandelen van pijn. Introduc8e. Inhoud. Pijn. Pijnmodel. Van Wijckerslooth, Oegstgeest. Elisabeth Gasthuishof, Leiden

Pijn en demen=e. Signaleren en behandelen van pijn. Introduc8e. Inhoud. Pijn. Pijnmodel. Van Wijckerslooth, Oegstgeest. Elisabeth Gasthuishof, Leiden Introduc8e Signaleren en behandelen van pijn 4 april Ede StudieArena Van Wijckerslooth, Oegstgeest Inge van Mansom palliatief arts/specialist ouderengeneeskunde Sint Elisabeth Gasthuishof, LUMC en IKNL

Nadere informatie

Vermaatschappelijking van de zorg: artikel 107 in cijfers

Vermaatschappelijking van de zorg: artikel 107 in cijfers Vermaatschappelijking van de zorg: artikel 107 in cijfers Overzicht Situering onderzoek Voorstelling vragenlijsten Resultaten Samenstelling doelgroep: leeftijd en geslacht Frequentie symptomatologie Evolutie

Nadere informatie

Pijnanamnese en pijnbestrijding

Pijnanamnese en pijnbestrijding Pijnanamnese en pijnbestrijding dinsdag 1 december 2009 Paul Oyen Verpleegkundig consulent palliatieve zorg Regionaal consultatieteam PIJN (IASP 1979) Pijn is een onplezierige, sensorische en emotionele

Nadere informatie

Nieuwsbrief Namaste Familieprogramma

Nieuwsbrief Namaste Familieprogramma Pagina 1 In dit nummer: Nummer 4 Januari 018 Introductie 1 Namaste Care bij WZH Transvaal 1 Eerste interviews Checken op pijn Onderzoeksstage Deltaplan Dementie 3 Even voorstellen 4 Medische voedingsdrank

Nadere informatie

Oral Health Assessment Tool

Oral Health Assessment Tool Oral Health Assessment Tool (OHAT) Chalmers JM., King PL., Spencer AJ., Wright FAC., Carter KD. (2005) The Oral Health Assessment Tool Validity and Reliability Meetinstrument Afkorting Auteur Onderwerp

Nadere informatie

Sterven met dementie in Vlaanderen. Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent

Sterven met dementie in Vlaanderen. Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent Sterven met dementie in Vlaanderen Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent Sterven met dementie in België Studie Huisartsenpeilpraktijken: sterfgevallen +65jb in 2008 31%

Nadere informatie

Dysphagia Risk Assessment for the Community-dwelling Elderly

Dysphagia Risk Assessment for the Community-dwelling Elderly DYSPHAGIA RISK ASSESSMENT FOR THE COMMUNITY-DWELLING ELDERLY (DRACE) Miura, H., Kariyasu, M., Yamasaki, K., & Arai, Y. (2007). Evaluation of chewing and swallowing disorders among frail community-dwelling

Nadere informatie

Natasja Schouten ANR 251414. Masterscriptie. Communicatie- en Informatiewetenschappen. Specialisatie Communication Design

Natasja Schouten ANR 251414. Masterscriptie. Communicatie- en Informatiewetenschappen. Specialisatie Communication Design Vergroten van kennis onder mantelzorgers over pijndetectie bij dementiepatiënten. Toetsing van een theoretisch model voor begeleid leerstrategiegebruik. Natasja Schouten ANR 251414 Masterscriptie Communicatie-

Nadere informatie

08-10- 13. Palliatieve Zorg en Dementie. Definitie. Conclusie Cipher et al, J. Am Med Dir Assoc: 2006; 7:355-365. gedragsstoornissen

08-10- 13. Palliatieve Zorg en Dementie. Definitie. Conclusie Cipher et al, J. Am Med Dir Assoc: 2006; 7:355-365. gedragsstoornissen Landelijk Congres Palliatieve Zorg en Dementie 1.6 Pijn versus gedragsstoornissen Harrie Kuipers Ouderen met gevorderde dementie en pijn vertonen vaker, langer en heviger gedragsstoornissen, zoals fysiek

Nadere informatie

Zorgpad Stervensfase

Zorgpad Stervensfase Zorgpad Stervensfase de laatste stand van zaken Lia van Zuylen, internist-oncoloog Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam Inhoud Belang markering stervensfase Zorgpad Stervensfase Nieuwe

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding 3

Inhoudsopgave. Inleiding 3 Inhoudsopgave Pagina Inleiding 3 1. Achtergrondinformatie pijn in de palliatieve fase 4 1.1 Definities 4 1.2 Hoe groot is het probleem? 4 1.3 Wat zijn de gevolgen van pijn voor de patiënt? 5 1.4 Pijnbehandeling

Nadere informatie

PROTOCOL Ontwerpen van een soundscape

PROTOCOL Ontwerpen van een soundscape PROTOCOL Ontwerpen van een soundscape INLEIDING Het doel van dit protocol is het opstellen van een soundscape voor ouderen met matige tot ernstige dementie, die gedrags- en gevoelsmatige symptomen van

Nadere informatie

Hoe herkennen jullie pijn?

Hoe herkennen jullie pijn? Pijn meten bij mensen met een (ernstig) verstandelijke beperking EMB-congres Zwolle 19-03-2015 Theo Sietsema Praktijkverpleegkundige Dianne Keijzer Gedragskundige Ipse de Bruggen 2015 Hoe herkennen jullie

Nadere informatie

DOELGROEP De test richt zich tot zwangere vrouwen of vrouwen die recent bevallen zijn.

DOELGROEP De test richt zich tot zwangere vrouwen of vrouwen die recent bevallen zijn. BREASTFEEDING PERSONAL EFFICACY BELIEFS INVENTORY (BPEBI) Cleveland A.P., McCrone S. (2005) Development of the Breastfeeding Personal Efficacy Beliefs Inventory: A measure of women s confidence about breastfeeding.

Nadere informatie

PAINAD: Waardevol instrument voor de detectie van pijn bij personen met gevorderde dementie?

PAINAD: Waardevol instrument voor de detectie van pijn bij personen met gevorderde dementie? PAINAD: Waardevol instrument voor de detectie van pijn bij personen met gevorderde dementie? Lise Van Schepdael, KU Leuven Promotor: Prof. Dr. Jan De Lepeleire, KU Leuven Praktijkopleiders: Dr. Jo Lisaerde,

Nadere informatie

Warden, V., Hurley, A. C., & Volicer, L. (2003). Development and psychometric evaluation of the pain

Warden, V., Hurley, A. C., & Volicer, L. (2003). Development and psychometric evaluation of the pain PAIN ASSESSMENT IN ADVANCED DEMENTIA (PAINAD) SCALE Warden, V., Hurley, A. C., & Volicer, L. (2003). Development and psychometric evaluation of the pain assessment in advanced dementia (PAINAD) scale.

Nadere informatie

Inleiding. Pijn bij individuen met een verstandelijke beperking

Inleiding. Pijn bij individuen met een verstandelijke beperking Inleiding Pijn is een universele menselijke gewaarwording. Het is een normaal homeostatisch mechanisme waardoor men gemotiveerd wordt verwondingen te voorkomen (Mafrica et al., 2006). Reactie op pijn Er

Nadere informatie

Telemonitoring van pijn bij kanker E-health toegepast in de praktijk

Telemonitoring van pijn bij kanker E-health toegepast in de praktijk Verpleegkundig oncologie symposium - 3 oktober, 2014 Telemonitoring van pijn bij kanker E-health toegepast in de praktijk L. Hochstenbach, MSc Dr. A. Courtens Dr. S. Zwakhalen Prof. dr. M. van Kleef Prof.

Nadere informatie

Zorginformatiebouwsteen:

Zorginformatiebouwsteen: Zorginformatiebouwsteen: nl.zorg.checklistpijngedrag-v1.0 Status:Final Publicatie:2017 Publicatie status: Published Beheerd door: Inhoudsopgave 1. nl.zorg.checklistpijngedrag-v1.0 3 1.1 Revision History

Nadere informatie

Zorgpad Stervensfase. Lia van Zuylen, internist-oncoloog. Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam

Zorgpad Stervensfase. Lia van Zuylen, internist-oncoloog. Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam Zorgpad Stervensfase Lia van Zuylen, internist-oncoloog Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam Inhoud Herkenning stervensfase Inhoud van Zorgpad Stervensfase Onderzoeksresultaten Zorgpad

Nadere informatie

Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Bovenste extremiteit

Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Bovenste extremiteit Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Shoulder Function Assessment (SFA) maart 2014 Review: Emonts W Invoer: Bokhorst ML 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende

Nadere informatie