Beperkt door pijn en/of hypermobiliteit. Revalideren bij chronische pijn. Jeanine Verbunt Emmelien Spek

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Beperkt door pijn en/of hypermobiliteit. Revalideren bij chronische pijn. Jeanine Verbunt Emmelien Spek"

Sylvia Claessens
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Beperkt door pijn en/of hypermobiliteit. Revalideren bij chronische pijn Jeanine Verbunt Emmelien Spek

2 Disclosure slide belangen spreker Bedrijven Onderzoeksgelden Geen relatie Fonds Nuts Ohra Fonds Vooruit Adelante revalidatie Diabetesfonds Samamafonds

3 Overzicht van de presentatie Pijn op de kinderleeftijd Risicofactoren In de spreekkamer: Wat kun je doen? Mogelijkheden binnen revalidatiegeneeskunde

4 Impact van pijn: Het perspectief van de jongere Tot 25% van de schoolgaande jeugd rapporteert chronische pijn (Perquin et al, 2000) Hoofdpijn, buikpijn, musculoskeletale pijnklachten Pijn persisteert na 4 jaar:30-64% (El Metwally et al, 2004; Mikkelson et al, 2008) Beperkingen in het dagelijks leven (school, hobby) Impact op het gezin

musculoskeletale pijnklachten Pijn persisteert na 4 jaar:30-64% (El Metwally et al,

5 Niet of niet volledig te verklaren -orgaanfalen (hart, long, lever, nier), -coeliakie -chronische infecties (AIDS, hepatitis B of C), -reumatische en systeemziekten, -maliginiteit -scoliose -chronisch inflammatoire aandoeningen, -neurologische aandoeningen -ziekten die systemische behandeling vereisen -endocrinologische aandoeningen (hypopi- tui tarisme, bijnierschorsinsufficie ntie), -primaire slaapstoornissen (slaapapneu, narcolepsie). -Tijdelijke uitsluitdiagnoses hypothyreoi die, onbehandelde of instabiele diabetes mellitus, actieve infecties, slaapdeprivatie, bijwerkingen van medicatie -tot zes maanden na grote operaties, -tot drie maanden na kleinere operaties, -tot drie maanden na sepsis of pneumonie, -Psychiatrische uitsluitdiagnoses

bijnierschorsinsufficie ntie), -primaire slaapstoornissen (slaapapneu, narcolepsie).

6 Impact op functioneren Doel frustratie bij jongeren met musculoskeletale pijnklachten en gezonde jongeren Jongeren met musculoskeletale pijnklachten Gezonde jongeren (n=42) p-waarde (n=42) Frustratie van doelen: Persoonlijke waarde 1.94(0.43) 1.72(0.39) 0.02* Sociale acceptatie 2.55(0.58) 2.14(0.37) <0.01* Zelf acceptatie 2.49(0.97) 1.99(0.47) <0.01* School 2.26(0.53) 2.10(0.41) 0.16 Gezondheid 2.82(0.66) 2.35(0.54) <0.01* Zelf ontwikkeling 2.51(0.63) 2.23(0.37) 0.03* Stommen et al, submitted

43) 1.72(0.39) 0.02* Sociale acceptatie 2.55(0.58) 2.14(0.37) <0.01* Zelf acceptatie 2.49(0.97) 1.99(0.47) <0.01* School 2.

7 Impact op sociaal functioneren Leeftijdsgenoten - minder vrienden - vaker het slachtoffer van pesten - werden gezien als meer afgezonderd en minder aardig/leuk door gezonde leeftijdsgenoten. Forgeron et al, 2011; Goossens et al, 2011

gezien als meer afgezonderd en minder aardig/leuk door

8 Impact op fysiek functioneren Patiënt-controle onderzoek Gemiddelde activiteitenniveau is vergelijkbaar met gezonde leeftijdsgenoten. Zwaar lichamelijke activiteiten verschillen. Stommen et al, 2012

9 Impact op school functioneren Jongeren met chronische pijn -51% meldt dat ze minstens een dag/maand verzuimen -14% is zelfs niet op school geweest in de laatste drie maanden (Konijnenberg et al, 2005) Jongeren die in hulp zoeken voor chronische pijn: - Achteruitgang van cijfers op school - Ouders en kinderen ervaren dat pijn de ontwikkeling in de weg staat (Logan et al, 2008)

(Konijnenberg et al, 2005) Jongeren die in hulp zoeken voor chronische pijn: - Achteruitgang

10 Impact van pijn: maatschappelijk perspectief Bedreiging voor de ontwikkeling/ toekomstige arbeidsmogelijkheden Verhoogde kans op chronische pijn in volwassenheid (Lynch et al, 2006)

11 Wie loopt er een hoger risico? Adolescent factoren Vrouw Oudere leeftijd/adolescent Hypermobiel Life style factoren (roken, lichamelijke activiteit) El-Metwally et al, 2004; 2005 and 2007; Auvinen et al, 2007; Mikkelson et al, 2008; Paananen, 2010

12 Revalidatie-polikliniek Het aantal kinderen met pijn dat hulp zoekt voor de problemen stijgt

13 Wat weten we uit de kliniek? 40-55% van de jongeren die hulp zoekt voldoet aan criteria voor hypermobiliteit

14 Wat weten we uit onderzoek? 2-3x vaker angststoornissen

15 Pijnmodel van Loeser pijngedrag pijnbeleving pijngewaarwording nociceptie

16 Pijnmodel van Loeser pijngedrag pijnbeleving pijngewaarwording nociceptie Nociceptie

17 Pijnmodel van Loeser pijngedrag pijnbeleving pijngewaarwording nociceptie Pijngewaarwording

18 Pijnmodel van Loeser pijngedrag pijnbeleving cultuur depressie angst eerdere ervaring met pijn persoonlijkheid

19 Pijnmodel van Loeser pijngedrag pijnbeleving pijngewaarwording nociceptie Pijngedrag

20 Biopsychosociale model van Loeser pijngedrag pijn pijnbeleving pijngewaarwording nociceptie

21 Vrees-vermijdingsmodel Disuse Depressie Beperkingen Letsel Normaal functioneren Vermijding Pijn ervaring blootstelling Pijn gerelateerde angst Pijn Catastroferen weinig angst Vlaeyen and Linton, 2000; Simons et al, 2012

22 Adolescent factoren Risicofactoren voor ervaren beperkingen bij pijn - Catastroferen (Vervoort et al, 2009 and 2010) - Pijn gerelateerde angst (Simons et al, 2012) - Pijn intensiteit (Gauntlett-Gilbert, Eccleston, 2007) - Depressie (Gauntlett-Gilbert, Eccleston, 2007)

23 Vrees-vermijdingsmodel Disuse Depressie Beperkingen Letsel Normaal functioneren Vermijding Wat is de invloed van de ouders?? Pijn ervaring blootstelling Pijn gerelateerde angst Pijn Catastroferen weinig angst Vlaeyen and Linton, 2000; Simons et al, 2012

5370 adolescenten (13-18 jaar) Een van beide ouders nam deel Relatie

24 Wie loopt er een hoger risico? Gezinsfactoren: Chronische pijn bij ouders HUNT cohort-studie, Noorwegen 5370 adolescenten (13-18 jaar) Een van beide ouders nam deel Relatie tussen chronische pijn bij kind en ouders werd bestudeerd Hoftun et al, JAMA 2013 Socio-economische en psychosociale factoren

25 HUNT studie resultaten Verschillen in gezinssamenstelling hadden grote invloed. Benadrukt het belang van: Gezinsmodellen voor pijn Gezamenlijke omgevingsfactoren Socio-economische factoren: Chronische pijn op de kinderleeftijd had een relatie met het opleidingsniveau van de moeder. Hoftun et al, JAMA 2013

26 catastroferen kind beperkingen kind Reactie ouder Weinig betrokkenheid/bezorgdheid vader Hoge mate van ontmoediging van moeder Hoge mate van ondersteuning van beide ouders Vervoort et al, 2011

27 Catastroferen van ouders: Is er een verschil tussen vaders en moeders? Moeders rumineren meer (Hechler et al, 2011) Moeders en vaders die catastroferen zijn bezorgder; vaders gebruiken meer afleidingstechnieken. Catastroferen van de moeder leidt tot verhoging van de pijnintensiteit gerapporteerd door het kind Verschillen lijken samen te hangen met gender verschillen in coping

28 Catastroferen van ouders over pijn van het kind en de impact op beperkingen in activiteiten. 2 min looptest Hogere mate van catastroferen van de ouders Hogere mate van stress bij ouders Ouders geven eerder aan de pijn inducerende activiteit te willen onderbreken. Caes et al, 2011

29 Impact op functioneren op school Aanwezigheid op school en beperkingen in het functioneren op school hangen samen met: Kind factoren: Pijn intensiteit Depressieve symptomen Ouder factoren: Pijn catastroferen bij ouders Beschermende respons ouders Logan et al, 2012

Vrees-vermijdingsmodel jongere Pain stimulus Child internal pain experience Child pain expression Parent interpretation Parent consequences (depression, interference of personal goals) Child

30 Vrees-vermijdingsmodel jongere Pain stimulus Child internal pain experience Child pain expression Parent interpretation Parent consequences (depression, interference of personal goals) Child consequences (disability, depression) Child pain catastrophizing Parent pain catastrophizing Parent (protective) behavior Child avoidant behaviors Child painrelated fears Parent painrelated fears Goubert%&%Simons%2013%%

31 Poliklinisch spreekuur: Wat te doen bij chronische pijn? Anamnese en lichamelijk onderzoek en uitsluiten medische onderliggende oorzaken van pijn Beoordelen bijdrage psychosociale factoren

32 Vrees-vermijdingsmodel Disuse Depressie Beperkingen Letsel Normaal functioneren Vermijding Pijn ervaring blootstelling Pijn gerelateerde angst Pijn Catastroferen weinig angst Vlaeyen and Linton, 2000; Simons et al, 2012

33 Assessment als steun: Polispreekuur Jongere Catastroferen (PCS-C) Ervaren beperkingen (FDI) Evt. Angst voor bewegen/pijn (FOPQ) Ouder Catastroferen (PCS-P) Angst voor bewegen/pijn (FOPQ-P)

34 Wanneer revalidatie? Positieve factoren voor start behandeling zijn: - ernstige beperking voor leeftijdsadequate activiteiten - langdurige klachten (>3 mnd) in het houding- en bewegingsapparaat - psychosociale factoren. Negatieve factoren voor start behandeling zijn: -duidelijk aanwezige lichamelijke oorzaak, die medisch behandeld kan worden - onvoldoende diagnostisch onderzoek - ernstige taalbarrière. - geen veranderbereidheid of mogelijkheid tot veranderen.

35 Medische educatie Medische problematiek: Wat is bekend? Wat is chronische pijn? Bekrachtig vooral wat WEL kan ondanks pijn!!!

Vergelijkbare documenten

Graded exposure behandeling van jongeren met pijn en hun ouders

Graded exposure behandeling van jongeren met pijn en hun ouders Emmelien Spek & Marielle Goossens Inleiding Graded exposure in vivo; achtergrond Graded exposure in vivo; in de praktijk Ouderprogramma