Educatie bij chronische pijn, een systematische aanpak met een model van gevolgen en beïnvloedende factoren.
|
|
- Carla van der Laan
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Educatie bij chronische pijn, een systematische aanpak met een model van gevolgen en beïnvloedende factoren. Carla Palmen, psychosomatisch fysiotherapeut Adelante Zorgroep, Volwassenen, Afd. pijn, Hoensbroek
2 Lichamelijk onverklaarde klachten Medisch Onverklaarde Klachten (MOK), Chronisch Onverklaarde klachten, Functionele Klachten etc. Lichamelijke symptomen, waarover mensen lange tijd klagen, die zich niet, of onvoldoende, vanuit een fysiologisch en/of anatomisch gebrek laten verklaren 10 tot 25% van de klachten bij de huisarts Chronische pijn (lage rugpijn, fibromyalgie), Chronisch Vermoeidheid Syndroom, Whiplash Associated Disorders, Irritable Bowel Syndrome Gemeenschappelijke kenmerken: stemmingsproblemen (depressieve klachten), vermijdend gedrag, catastroferende cognities Gemeenschappelijke verklaringsmechanismen: Neurofysiologische disregulatie (sensitisatie van centrale, pijnregulerende systemen), afwijkingen in werking HPA-as Leertheorieën (cognitief, operant, klassiek) Cognitief-gedragsgeoriënteerde behandeling blijkt een effectieve benadering
3 Neuromatrix van pijn, 3 dimensies 1e dimensie: pijngewaarwording hersenstam thalamus, somatosensorische cortex (S1) 2 e dimensie: integreren, verwerken, verdelen van aandacht insula, anterior cingulate cortex (ACC) prefrontale gebieden (PF) 3e dimensie: emotionele component verbinding met limbisch systeem, amygdala Bij chronische pijn blijkt deze pijnmatrix niet op dezelfde manier actief te zijn als bij gezonden Pijn zonder duidelijke lichamelijke verklaring: centrale sensitisatie, leereffecten/anatomische veranderingen in deze matrix (vergelijk fantoompijn)
4 Biopsychosociaal perspectief erfelijkheid Disuse Socioeconomische status Persoonlijkheid Doctor Shopping Werktevredenheid Weefsel Beschadiging Pijn Hinder Coping Depressie Stress Catastroferen Sociale steun Vermijding
5 Pijn: model van Loeser
6 Model v. Loeser bij chronische pijn De aan- of afwezigheid van nociceptie is niet altijd verklarend voor pijnbewustwording, pijnbeleving en pijngedrag! Op welk(e) niveau(s) richt je de behandeling? gedrag Gedragstherapie beleving Cognitieve therapie Medicatie/pijnbestrijding centraal, relaxatie, afleiding bewustwording Medicatie/pijnbestrijding perifeer nociceptie
7 Bereidheid tot gedragsverandering Een gemeenschappelijk inzicht van behandelaar en patiënt over het gezondheidsprobleem en de aanpak is voorwaarde voor het slagen van een cognitief-gedragsmatige behandeling Te bevorderen door gerichte educatie; inzicht in klachtenbeeld en open staan voor zelfredzaamheid met betrekking tot de klachten Actieve deelname aan behandeling gericht op reactiveren met/ondanks klachten, wordt bevorderd door: de mate waarin patiënt zelf in staat is voor hem waardevolle en haalbare, lange termijn doelen te formuleren een benadering aanvaarden die zelfzorg ondersteunt
8 Stadia van gedragsverandering Prochaska, DiClemente 92 blijvende verandering Rol hulpverlener + educatie verschilt per stadium onderhoud terugval actie overweging vooroverweging voorbereiding
9
10 Elementen in de pijnuitleg om de veranderingsbereidheid te stimuleren 1. Inzicht (in eigen problematiek) 2. Uitzicht (op winst) 3. Self-efficacy (inschatting van de patiënt van haalbaarheid) HOE komen deze elementen aan bod? Turk ea. 02
11 Stap 1. Opvattingen over pijn en pijnbehandeling tot nu toe Opvattingen over oorzaak en identiteit pijn Waar denkt u dat uw rugpijn door wordt veroorzaakt? Opvattingen over duur en verloop van de pijn Wat verwacht u dat de pijn zal gaan doen de komende tijd? Waarom heeft u nog steeds rugpijn denkt u?
12 Stap 1. Opvattingen over pijn en pijnbehandeling tot nu toe Opvattingen over diagnostiek Resultaat: Wat heeft u begrepen uit alle onderzoeken naar uw rugklachten? Tevredenheid: Wat vind u van het resultaat van alle onderzoek tot nu toe? Verwachtingen: Wat verwacht u van verdere diagnostiek?
13 Stap 1. Opvattingen over pijn en pijnbehandeling tot nu toe Opvattingen over behandeling en mate van controle over pijn Resultaat: Wat is het effect van de behandelingen tot nu toe? Tevredenheid: Hoe tevreden bent u met het effect van de behandelingen tot nu toe? Verwachtingen: Wat is volgens u een effectieve behandeling voor uw klachten? Wat kunt u zelf doen aan uw klachten? Hoe staat u tegenover een behandeling gericht op anders omgaan met de pijn?
14 Bio-medische benadering, focus op diagnostiek en behandeling pijn oorzaak? PIJN stap 1 diagnostiek en behandeling verloop in tijd
15 Stap 2. Inventariseer gevolgen van pijn voor dagelijks functioneren Vermijding van activiteiten en participatie (PSK, COPM) Pijnafhankelijk functioneren; zaagtandprofiel Toon begrip; operante factoren, opvattingen over pijn en functioneren, regelgeleid gedrag liggen ten grondslag aan vermindering/vermijding activiteiten
16 Bio-medische benadering, focus op diagnostiek en behandeling pijn minder actief? oorzaak stap 1 PIJN diagnostiek en behandeling stap 2 stap 2 doorgaan niets kunnen verloop in tijd
17 Stap 3. Lange termijn gevolgen vermijding/vermijding activiteiten Lichamelijke gevolgen (conditie, lichaamsgewicht, mobiliteit etc.) Emotionele gevolgen (frustratie, boosheid, teleurstelling ) Sociale gevolgen (isolement, afname participatie ) Wat heeft het verminderen/vermijden van activiteiten voor gevolgen gekregen op lichamelijk, emotioneel en sociaal vlak?
18 Bio-medische benadering, focus op diagnostiek en behandeling pijn minder actief stap 2 stap 3? oorzaak stap 1 PIJN diagnostiek en behandeling stap 2 doorgaan stap 3 gevolgen op lange termijn: fysiek cognitief + emotioneel sociaal niets kunnen verloop in tijd
19 Stap 4. Beïnvloedende factoren Hoe de lange termijn gevolgen (biopsychosociaal) de pijn kunnen beïnvloeden.sensitisatie Staat patiënt hiervoor open; is er behoefte aan uitleg? Blijf in gesprek met patiënt, gebruik metaforen
20 Verklaring pijn + beïnvloedende factoren Pijn kan niet uitsluitend medisch worden verklaard onbegrip bij patiënt Veel patiënten kunnen pas overgaan op een niet puur somatisch gerichte behandeling als zij een duidelijke verklaring hebben gekregen voor hun pijnklachten Pijn is niet (meer) het gevolg van een aandoening; pijn is de aandoening geworden Uitleg: sensitisatie van centrale, pijnregelurende, systemen als verklaringsmodel voor de pijn
21 Metaforen Uitleg kan gegeven worden met behulp van metaforen, die aansluiten bij de belevingswereld van de patiënt. Bijvoorbeeld: Inbraakalarm Tekstbericht onder in TV-beeld Fantoompijn
22 Bio-medische benadering, focus op diagnostiek en behandeling pijn sensitisatie stap 2 minder actief stap 3? oorzaak stap 1 PIJN diagnostiek en behandeling pijn beïnvloedend = sensitisate stap 4 stap 2 doorgaan gevolgen op lange termijn: fysiek cognitief + emotioneel sociaal niets kunnen verloop in tijd
23 Stap 5. Leg uit hoe je te werk gaat Bespreek de mogelijke ingrediënten van de behandeling Sluit aan bij verwachtingen van de patiënt u verwacht dat u weer kunt tuinieren pas nadat uw rug sterker is u heeft het idee dat u met oefeningen van uw pijn afkomt u heeft het idee dat eerst uw klachten moeten verminderen voordat activiteiten hervat of opgebouwd kunnen worden Behandeling gericht op anders functioneren mét/ondanks pijn om zo kwaliteit van leven te verbeteren en niet primair op pijnvermindering
24 Bio-medische benadering, focus op diagnostiek en behandeling pijn sensitisatie Revalidatie, focus op gevolgen en beïnvloedende factoren van de pijn minder actief stap 2 stap 3 stap 5 bespreken behandeling? oorzaak stap 1 PIJN diagnostiek en behandeling pijn beïnvloedend = sensitisate stap 4 stap 2 doorgaan gevolgen op lange termijn: fysiek cognitief + emotioneel sociaal niets kunnen verloop in tijd
25 Gespreksvaardigheden Wees interactief Blijf neutraal in het geven van reacties, zowel verbaal als nonverbaal Geef door de wijze van vragen stellen aan dat bepaalde zaken normaal zijn of kunnen zijn bij patiënten met deze klachten Eenvoudig taalgebruik en blijf met je woorden dicht bij de taal van de patiënt Reflecteer discrepanties in het verhaal van de patiënt op neutrale wijze
26 Gespreksvaardigheden Vat regelmatig samen en controleer of het besprokene duidelijk is Hou het model simpel en haal er niet te veel informatie bij aan Visualiseer op bord, flap-over, geef mee op papier Herhaal (delen van) de educatie tijdens de behandelfase Inschatting van de bereidheid en mogelijkheid tot verandering Realiseer je als behandelaar/team: wat is winst-verlies bij verandering? (klachten en gedrag kunnen een beschermende functie hebben)
27 Organisatie bij team pijn Adelante 5 groepsbijeenkomsten (8-10 personen) van 1½ uur wat is pijn? pijn en actief zijn, invloed operante leereffecten invloed van gedachten en emoties op pijn en gedrag Invloed van relatie met omgeving op pijn en gedrag Bijeenkomst met een ervaringsdeskundige (voorbeeld aan hand van eigen ervaring, laten zien wat verandering in omgaan met klachten kan opleveren) Patiënt wordt gestimuleerd eigen gevolgenmodel te construeren Met hulp van verwerkingsopdrachten en bespreken in individuele therapie bij verschillende therapeuten
28 Pijn-gevolgenmodel, invulversie patiënt Vul onderstaand schema voor jezelf in Wat heeft dit met mij gedaan? Gevolgen voor mijn dagelijkse activiteiten; wat ben ik minder gaan doen, wat doe ik nu niet meer? Lichamelijk: Mijn gedachten en gevoelens: pijn Mijn relatie met anderen: Hoe beïnvloedt dit mijn pijn?
29 Doel van educatie Stimuleren én inschatten van bereidheid en mogelijkheid van de patiёnt om zich in de behandeling te richten op anders omgaan met
30 Bedankt voor jullie aandacht tot nu toe!
31 En nu: spring in het diepe, toepassing in eigen praktijk?
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn
Nadere informatieLet s talk. Trea Broersma psychiater
Let s talk about SOLK Trea Broersma psychiater SOLK??? Let s talk about..solk SOLK in de huisartsenpraktijk Lichamelijke klachten zonder somatische oorzaak SOLK en somatisatie Problemen bij SOLK en somatisatie
Nadere informatieDe rol van de psycholoog. Prof. dr. Geert Crombez Geert.Crombez@UGent.be
De rol van de psycholoog Prof. dr. Geert Crombez Geert.Crombez@UGent.be Chronisch VermoeidheidsSyndroom Fukuda et al., 1994 Natuurlijk verloop 80% Costs 26% 17% 13% 8% 7 days 4 weeks 7 weeks 12 weeks 6
Nadere informatieBehandelprogramma chronische pijn. Almere
Behandelprogramma chronische pijn Almere Voor wie is het behandelprogramma zinvol? Als eerdere behandelingen zoals fysiotherapie of een operatie niet geholpen hebben komen mensen met chronische pijn vaak
Nadere informatieWorkshop ziekte-specifiek programma: chronische pijn. Ronde 1 en 2 Linda de Vries-Rijkuiter Ronde 3 en 4 Linda de Vries-Rijkuiter en John Voorham
Ronde 1 en 2 Linda de Vries-Rijkuiter Ronde 3 en 4 Linda de Vries-Rijkuiter en John Voorham Programma Introductie Kennisoverdracht Casus Oefening met casus Smaakmaker Discussie/vragen Workshop ziekte-specifiek
Nadere informatieCHRONISCHE PIJN EN PIJNEDUCATIE, WAT IS DE ROL VAN DE MANUEEL THERAPEUT?
CHRONISCHE PIJN EN PIJNEDUCATIE, WAT IS DE ROL VAN DE MANUEEL THERAPEUT? Prof. Dr. C. Paul van Wilgen Fysiotherapeut, Gezondheidspsycholoog, Epidemioloog Pijn! AGENDA De Belgische pijn in de kuip Sensitisatie
Nadere informatieRita Schiphorst Preuper DEPARTMENT OF REHABILITATION MEDICINE / CENTER FOR REHABILITATION
Rita Schiphorst Preuper DEPARTMENT OF REHABILITATION MEDICINE / CENTER FOR REHABILITATION Chronische pijn en hulpmiddelen, voorzieningen en aanpassingen Chronische pijn 3 miljoen Nederlanders Kosten Medische
Nadere informatieBack on Track: eerste ervaringen met geprotocolleerde pijnrevalidatie in de eerste lijn. Reni van Erp, MSc
Back on Track: eerste ervaringen met geprotocolleerde pijnrevalidatie in de eerste lijn. Reni van Erp, MSc Disclosure slide Companies No relations Research funding CZ Fonds Provincie Limburg Adelante epartment
Nadere informatiePsychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen
Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen 1 oktober 2014 Marielle van den Heuvel, Gezondheidszorgpsycholoog Afdeling Medische Psychologie Orbis Medisch Centrum Inhoud
Nadere informatieDOK h Stichting Deskundigheidsbevordering
Hoe gebruik je centrale sensitisatie bij de uitleg van SOLK Hoe gebruik je centrale sensitisatie bij de uitleg van SOLK Carine den Boer, huisarts, onderzoeker, kaderarts GGZ Dag van de eerste lijn 17-1-2018
Nadere informatieMS: Revalidatie in de vroege fase. H.G.A. Hacking, revalidatiearts.
MS: Revalidatie in de vroege fase H.G.A. Hacking, revalidatiearts. Wat valt er te revalideren in de vroege fase? Aan bod komen: 1. Wat is revalidatie? 2. Hoe ga ik om met deze chronische aandoening (coping)?
Nadere informatieOmgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest
Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Van DSM IV naar DSM 5 DSM IV - somatisatie stoornis, - somatoforme
Nadere informatieOnvoldoende verklaarde lichamelijke klachten. Groepsbehandeling bij SOLK
Onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten Groepsbehandeling bij SOLK Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U wilt beter leren omgaan met uw klachten van pijn en
Nadere informatieParamedisch OnderzoeksCentrum
BIOPSYCHOSOCIALE MANUELE THERAPIE: hoe is de implementatie op de werkvloer? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Prof.dr. William Duquet Welke verrassing? Aanleiding Vraagstelling SCEGS-systematiek Biopsychosociale
Nadere informatiehuisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde
huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde Dokter, hoe moet ik nu toch verder met die pijn? Pijnrevalidatie in de eerste lijn Henriëtte van der Horst, huisarts Hoofd afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde
Nadere informatieSOLK. Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten. Nancy Stokkers, Kinderfysiotherapeut
SOLK Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten Nancy Stokkers, Kinderfysiotherapeut SOLK klachten en behandeling bij kinderen. Definitie SOLK? Prevalentie Chronische pijn Gevolgenmodel Probleeminventarisatie
Nadere informatieChronische pijn: enkele inzichten in een multifactoriële problematiek
Chronische pijn: enkele inzichten in een multifactoriële problematiek Stefaan Van Damme - er is geen enkel belangenconflict of financiële band met de industrie - slaapproblemen angst werkverzuim/conflict
Nadere informatieChronische pijn, een benadering vanuit de neurowetenschappen
Chronische pijn, een benadering vanuit de neurowetenschappen maar het zit toch niet tussen mijn oren John van der Meij Trilemma: Praktijk voor Training, Coaching en Therapie (Oegstgeest) Instituut voor
Nadere informatieDokter, voelt U mijn pijn?! Over yellow flags en psychologische behandeling Tamara Sinnaeve, klinisch psychologe AZ Monica
Dokter, voelt U mijn pijn?! Over yellow flags en psychologische behandeling Tamara Sinnaeve, klinisch psychologe AZ Monica 2 Geef me de kalmte om te accepteren wat ik niet kan veranderen, De moed om te
Nadere informatieSamen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog,
Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog, Deventer Ziekenhuis Ingeborg Visser, GZ-psycholoog i.o. tot
Nadere informatieOnverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc
Onverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc Netwerk OLK (NOLK) Conceptrichtlijn 2009: Somatisch Onvoldoende verklaarde
Nadere informatieJa maar, wat als bewegen pijn doet?
Ja maar, wat als bewegen pijn doet? Najaarscongres NVFG 23 sep 16 Luc Boon Fysiotherapie Gestel, Eindhoven luc@fysiotherapie-gestel.nl Introductie Najaarscongres NVFG 23 sep 16 Luc Boon Fysiotherapie Gestel,
Nadere informatieOnverklaarde klachten (SOLK)
Onverklaarde klachten (SOLK) de rol van de huisarts de rol van de patiënt de rol van het consult Peter Lucassen Tim olde Hartman De rol van de dokter Wat zat er in ons hoofd? Onverklaarde klachten hebben
Nadere informatieDe kracht om te veranderen wat ik kan veranderen. De moed om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen. De wijsheid om het verschil te zien
De kracht om te veranderen wat ik kan veranderen De moed om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen De wijsheid om het verschil te zien De psychologie van pijn. Sint-Jozefkliniek Bornem - Willebroek Barbara
Nadere informatieWorkshop. Bewegen met pijn en dat op je oude dag! Albère Köke
Workshop Bewegen met pijn en dat op je oude dag! Albère Köke Kenniscentrum Adelante Hoensbroek Vakgroep revalidatiegeneeskunde Universiteit Maastricht Zuyd Hogeschool Heerlen Mag iemand met chronische
Nadere informatiePijnrevalidatie. Orbis Revalidatie
Pijnrevalidatie Orbis Revalidatie Inleiding U hebt al langere tijd last van pijn in uw houdings- en bewegingsapparaat, oftewel in uw spieren, pezen, botten of gewrichten. Er is sprake van lichamelijke
Nadere informatieHet lichaam in beeld
Het lichaam in beeld migranten/vluchtelingen met lichamelijke klachten in de psychiatrie Koos Bartels Zulfiye Cam 15 maart 2016 Programma Kennismaking Theoretische achtergronden Casus Zwarte Zee Gespreksoefening
Nadere informatieRevalidatiebehandeling kinderen en jongeren met chronische pijn. Bianca Knoester, revalidatiearts Maria Stelma, GZ-psycholoog
Revalidatiebehandeling kinderen en jongeren met chronische pijn Bianca Knoester, revalidatiearts Maria Stelma, GZ-psycholoog Inhoud aanbod Reade voorlichtingsmodule samenwerken?!? Doelgroep pijn die langer
Nadere informatieCHRONISCHE PIJN FRANCISCUS GASTHUIS
CHRONISCHE PIJN FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Deze folder is bedoeld voor patiënten die onder behandeling zijn (geweest) en bekend zijn met chronische pijn. Pijn is een natuurlijk beschermingsmechanisme.
Nadere informatieCHRONISCHE PIJN FRANCISCUS GASTHUIS
CHRONISCHE PIJN FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Deze folder is bedoeld voor patiënten die onder behandeling zijn (geweest) en bekend zijn met chronische pijn. Pijn is een natuurlijk beschermingsmechanisme.
Nadere informatieBewegingsangst: een sterk invaliderende factor
Bewegingsangst: een sterk invaliderende factor Definitie: Bewegingsangst is een specifieke cognitie, gekoppeld aan een emotie en gekoppeld aan gedrag Eén van de yellow flags is: vrees-vermijdingsgedrag
Nadere informatieHet gevolgenmodel. SOLK Carolien Kruyff, GZ-psycholoog Praktijk Kruyff, Den Haag
Het gevolgenmodel Behandeling van kinderen en jongeren met Somatisch On-(voldoende) verklaarde Lichamelijke Klachten: SOLK Carolien Kruyff, GZ-psycholoog Praktijk Kruyff, Den Haag 6 november 2014 Lichamelijke
Nadere informatiePijnrevalidatie. Zuyderland Revalidatie
Pijnrevalidatie Bezoekadres Zuyderland Revalidatie Meldpunt: West 07 Dr. H. van der Hoffplein 1 6162 BG Sittard-Geleen Telefoon: 088-459 9718 Zuyderland Revalidatie Postadres Zuyderland Revalidatie Postbus
Nadere informatieINTER&PSY*Lente*Symposium*2013!
INTER&PSYLenteSymposium2013! Angst voor Pijn Paul van Wilgen PhD Gezondheidspsycholoog Fysiotherapeut Epidemioloog Workshop -Wat is pijn -Wat is chronische pijn -Sensitisatie -De rol van angst -Bewegingsangst
Nadere informatieSOLK-groepscursus. Bij onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
SOLK-groepscursus Bij onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft klachten van pijn en/of vermoeidheid, waardoor u ernstig
Nadere informatiePijn, leg dat maar eens uit
Pijn, leg dat maar eens uit Een how-to-manual voor fysiotherapeuten In opdracht van het rug-netwerk Ronald Kan Fysiotherapeut Heliomare Uitgangspunten Deze uitleg geldt voor patiënten met chronische benigne
Nadere informatieWat het beste bij je past, werkt het best.
Wat het beste bij je past, werkt het best. Als pijn je leven dwarszit, dan is pijnrevalidatie het overwegen waard. Het maakt vloeibaar wat vast zit. Zo krijg je energie voor de dingen die je wilt doen.
Nadere informatieWat het beste bij je past, werkt het best. Pijnrevalidatie
Pijnrevalidatie Wat het beste bij je past, werkt het best. Als pijn je leven dwarszit, dan is pijnrevalidatie het overwegen waard. Het maakt vloeibaar wat vast zit. Zo krijg je energie voor de dingen die
Nadere informatieMensendieck en Mc Kenzie praktijk Wierden en Markelo
Presentatie door Elvira van Daal Mensendieck en Mc Kenzie praktijk Wierden en Markelo Wat is McKenzie therapie? Robin McKenzie is een fysiotherapeut uit Nieuw- Zeeland. Zijn therapie wordt wereldwijd
Nadere informatieDisclosure belangen spreker
Disclosure belangen Jos van Erp Geen belangenverstrengeling d.m.v. Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere vergoeding Aandeelhouder Of anders Disclosure belangen spreker Bewegen én berusten:
Nadere informatieDr. Kamiel A.J. Kuijpers Revalidatiearts ZGT Almelo/ MST Enschede/ Roessingh Enschede
Dr. Kamiel A.J. Kuijpers Revalidatiearts ZGT Almelo/ MST Enschede/ Roessingh Enschede Wat te doen met chronische pijnklachten zich uitend in het houdings- en bewegingsapparaat? Inhoud van deze presentatie
Nadere informatieSensitisatie. Anesthesiologie
Sensitisatie Anesthesiologie Anesthesiologie Inleiding Wanneer pijn lang bestaat en er geen lichamelijke afwijkingen (meer) voor die pijn te vinden is, wordt pijn chronisch genoemd. Mensen met chronische
Nadere informatieHerstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010
Herstel en Balans De rol van de psycholoog Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Kanker zet je leven op zijn kop 1 Kanker, gevolgen voor de patiënt Heftige emoties. Verlies van controle
Nadere informatieVermoeidheid bij MPD
Vermoeidheid bij MPD Landelijke contactmiddag MPD Stichting, 10-10-2009 -van Wijlen Psycho-oncologisch therapeut Centrum Amarant Toon Hermans Huis Amersfoort Welke verschijnselen? Gevoelens van totale
Nadere informatieDurf te kiezen. Fydee Eindejaarscongres Geert van t Hullenaar Rughuis Kennis Academy
Durf te kiezen Fydee Eindejaarscongres Geert van t Hullenaar Rughuis Kennis Academy Het Rughuis Ernstige chronische bekken-, rug-, en nekpijn Specialistische tweedelijns GGZ instelling 5 locaties State
Nadere informatiePijneducatie Chronische pijn: hoe leg je dat uit? Agenda. Nociceptieve pijn 11/06/2014. Harkema. Dr. Doeke Keizer, huisarts
Pijneducatie Chronische pijn: hoe leg je dat uit? Dr. Doeke Keizer, huisarts Harkema Geen sponsoring vanuit industrie Agenda Even voorstellen Soorten pijn Chronische pijn > sensitisatie Pijneducatie Anderhalvelijnszorg
Nadere informatieOntmedicalisering. Gezondheid voor iedereen
* Ontmedicalisering Gezondheid voor iedereen Keuze voor de huisartsgeneeskunde: voor continuïteit voor persoonlijke zorg voor integrale zorg Maar ook: voor het gezonde WHO definitie gezondheid (1948) Een
Nadere informatieSymposium Anno 2014: kansen en uitdagingen. Balans in het biopsychosociaal model
Symposium Anno 2014: kansen en uitdagingen Balans in het biopsychosociaal model Prof dr. J. Devulder Multidisciplinair pijncentrum UZ Gent Het Pand, 10 oktober 2014 Balans in het biopsychosociaal model
Nadere informatieDuurzame Re-integratie
Duurzame Re-integratie van mensen met aanhoudende vermoeidheidsklachten Margot Joosen Monique Frings-Dresen Judith Sluiter Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid Academisch Medisch Centrum, Amsterdam
Nadere informatieChronische pijn bij kinderen en jongeren.
Pijn Chronische pijn bij kinderen en jongeren. Pain is an unpleasant sensory and emotional experience associated with actual or potential tissue damage, or described in terms of such damage (IASP). Pijn
Nadere informatieDagbehandeling SOLK (Somatische Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten)
Dagbehandeling SOLK (Somatische Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten) Deze folder geeft u informatie over de dagbehandeling SOLK (Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten). Voor wie?
Nadere informatieInleiding Wat is fibromyalgie? Oorzaak van fibromyalgie
FIBROMYALGIE 286 Inleiding Uw reumatoloog heeft u verteld dat u fibromyalgie hebt. Er komen ongetwijfeld veel vragen in u op. In deze folder proberen wij antwoord te geven op uw vragen. U leest meer over
Nadere informatieFIBROMYALGIE FRANCISCUS GASTHUIS
FIBROMYALGIE FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Uw reumatoloog heeft u verteld dat u fibromyalgie hebt. Er komen ongetwijfeld veel vragen in u op. In deze folder proberen wij antwoord te geven op uw vragen.
Nadere informatieMindfulnesstraining Aandachttraining. Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT)
Mindfulnesstraining Aandachttraining Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT) 2 Deze folder geeft u informatie over Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT). De mindfulnesstraining wordt aangeboden
Nadere informatieIs de therapeutische relatie in CGT voor CVS van belang voor het behandelresultaat?
Is de therapeutische relatie in CGT voor CVS van belang voor het behandelresultaat? Hans Knoop Marianne Heins Gijs Bleijenberg CGT leidt tot een afname van klachten % patienten dat geen of duidelijk minder
Nadere informatieBehandelprogramma. Pijnrevalidatie
Behandelprogramma Pijnrevalidatie Iedereen is anders. Elke situatie is anders en elk herstelproces verloopt anders. Dat realiseren wij ons heel goed. Om u voorafgaand aan uw opname en/of behandeling bij
Nadere informatieTerugval preventie plan
Terugval preventie plan Dit formulier kan u helpen op een later moment in uw leven te voorkomen dat de problemen terug komen of verergeren. Terugval, weer last krijgen van iets waar je eerder last van
Nadere informatieGedragsverandering door de patiënt: een uitdaging voor de manueeltherapeut
Gedragsverandering door de patiënt: een uitdaging voor de manueeltherapeut drs. O.C.M.W. van der Zanden drs. F.J.C.M. Verhulst Jaarcongres NVMT 2002 1 Lastige patiënten bestaan niet, onvoldoende kennis
Nadere informatieChronische vermoeidheid en SOLK bij jongeren
Chronische vermoeidheid en SOLK bij jongeren mogelijkheden van behandeling door de revalidatiearts. Jongeren Er zijn veel jongeren met langdurige klachten, vaak ook met schoolverzuim! Onderscheid tussen
Nadere informatieChronische Pijn Groep
Chronische Pijn Groep Geldermalsen Deze folder gaat over de behandeling van chronische pijn en over de manier waarop de Chronische Pijn Groep Geldermalsen deze klacht aanpakt. In deze folder wordt uitgelegd
Nadere informatieSENSITISATIE. Chronische pijn is een aandoening 23-10- 14. Pijn! Abe Lenstra AGENDA. Acute pijn is een symptoom
PIJNEDUCATIE IN TRANSDISCIPLINAIRE ZORG IN DE EERSTE LIJN BIJ PATIËNTEN MET CHRONISCHE PIJN? Pijn! Prof. Dr. C. Paul van Wilgen Fysiotherapeut, Gezondheidspsycholoog, Epidemioloog AGENDA Abe Lenstra Hoe
Nadere informatieZelfmanagement bij kanker
Zelfmanagement bij kanker Presentatie voor de Werkgroep Fysiotherapie & Oncologie Midden- Nederland 6 november 2012 Dr. Marije van der Lee Programma Wat doet het Helen Dowling Instituut (HDI)? Wat biedt
Nadere informatieBrijder Verslavingszorg Hoofddorp
Ons Team Ons team is zeer divers. We bestaan uit het secretariaat, psychologen, maatschappelijk werkers, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, cognitief gedragstherapeutisch werkers, ervaringsdeskundigen,
Nadere informatieADDENDUM 1: HAND-OUTS I
ADDENDUM 1: HAND-OUTS I Functionele syndromen Biomedisch en biopsychosociaal model Begrippenkaders ICF Patroonherkenning / patiëntprofiel Vlaggenparade Functionele syndromen Geen goede (medische) verklaring
Nadere informatieMindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT) Aandachttraining/Mindfulnesstraining
Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT) Aandachttraining/Mindfulnesstraining 2 Deze folder geeft u informatie over Mindfulness-Based Cognitieve Therapie. Deze mindfulnesstraining wordt op de afdeling
Nadere informatieOBSERVATIEFOCUS Oordeel observator
OBSERVATIEFOCUS Oordeel observator. Structuur gesprek 6. Specifieke modellen. Non-verbale. Informeren. Emoties hanteren. Verbale Geef een globaal oordeel over elke dimensie op een -puntenschaal waarbij
Nadere informatieExecutieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven
Executieve functies en emotieregulatie Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Inhoud 1. Executieve functies en emotieregulatie 2. Rol van opvoeding
Nadere informatieNo brain, no (chronic) pain. Workshop revalidatiegeneeskunde 23-01-2014 Alina Teplova, revalidatiearts
No brain, no (chronic) pain Workshop revalidatiegeneeskunde 23-01-2014 Alina Teplova, revalidatiearts 1 Inhoud 1. Het doel 2. Casuïstiek (3 casussen) 3. Indicatie voor chronische pijn revalidatieprogramma
Nadere informatieInterculturele Communicatie & Interculturele Competentie
Interculturele Communicatie & Interculturele Competentie Kaveh Bouteh Senior trainer en adviseur bij PHAROS Adviseur interculturalisatie en diversiteitmanagement K.bouteh@pharos.nl Doelstelling: Hoe bereiken
Nadere informatieINFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE EN CHRONISCHE PIJN KLACHTEN
INFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE EN CHRONISCHE PIJN KLACHTEN WAT IS PIJN? PIJN HOE EN WAT Pijn is een ontzettend complex en belangrijk mechanisme in ons lichaam. De definitie van pijn is: Een onplezierige
Nadere informatie4 november 2013 Gert Dedel
Voorlich7ngsavond SOLK Soma7sch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten Programma: Begeleiden vanuit het gevolgenmodel: wat zijn de instandhoudende factoren? Gert Dedel, kinderfysiotherapeut Psychologische
Nadere informatieUMC St Radboud. Mindfulness voor vrouwen met borstkanker
UMC St Radboud Mindfulness voor vrouwen met borstkanker Patiënteninformatie De diagnose borstkanker is ingrijpend en roept vaak veel emoties en reacties op, niet alleen bij uzelf maar ook bij uw naasten.
Nadere informatieCognitieve gedragstherapie een effectieve psychotherapie
Cognitieve gedragstherapie een effectieve psychotherapie Informatie voor mensen die hun probleem willen aanpakken 2 3 Cognitieve gedragstherapie Een effectieve psychotherapie In deze brochure kunt u lezen
Nadere informatieMEDINELLO POLIKLINISCHE REVALIDATIE ZORG
MEDINELLO POLIKLINISCHE REVALIDATIE ZORG Medinello is een nieuw ZBC, een zelfstandig behandelcentrum, voor poliklinische revalidatie in Amersfoort. Een multidisciplinair team behandelt hier cliënten met
Nadere informatieChronische pijn rol van de mantelzorger. 7 oktober 2017 Toon van Helmond Marja Smit
Chronische pijn rol van de mantelzorger 7 oktober 2017 Toon van Helmond Marja Smit Inhoud 1. Wetenschappelijk onderzoek 2. Praktijk 3. Aanbevelingen Vooraf Zorgstandaard chronische pijn 2017 Uitgangspunt
Nadere informatie8-11-2011. Agenda. Pijn in het brein, de fysiotherapeut als hersenchirurg? Prevalentie Chronische pijn. Functie. Acute (nociceptieve) pijn
Pijn in het brein, de fysiotherapeut als hersenchirurg? Agenda Pijn Pijn typen Pijn modellen Paul van Wilgen Fysiotherapeut, Gezondheidspsycholoog, Epidemioloog Chronische pijn Sensitisatie (CZS, brein)
Nadere informatieSomatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Dokter, ik ben zo moe. Vermoeidheid Hoofdpijn Buikklachten
Nadere informatieMeer informatie MRS 0610-2
Meer informatie Bij de VGCt zijn meer brochures verkrijgbaar, voor volwassenen bijvoorbeeld over depressie en angststoornissen. Speciaal voor kinderen zijn er brochures over veel piekeren, verlatingsangst,
Nadere informatie2 Wat is bekend over het ontstaan en de behandeling van CVS?
2 Wat is bekend over het ontstaan en de behandeling van CVS? In dit hoofdstuk wordt beknopt besproken wat bekend is over de oorzaken en de behandeling van CVS. De nadruk ligt op de aspecten die relevant
Nadere informatieRESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG
Verslag bijeenkomst 21 januari 2011 Erasmus MC RESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG Partners Mijnpijn.nl vinden dat chronische pijn prioriteit
Nadere informatieUitkomst onderzoek EFFECTEN ZELFREALISATIE
Uitkomst onderzoek We geven in dit verslag een aantal samenvattende uitkomsten weer van het onderzoek onder de deelnemers die in de periode 2012-2015 hebben deelgenomen aan de zesdaagse Zelfrealisatie.
Nadere informatieLangdurige gezondheidsklachten?
Langdurige gezondheidsklachten? En wordt u daardoor belemmerd in uw dagelijkse leven? Werk met Winnock Zorg aan duurzaam herstel van functioneren en wees uw klachten de baas Printversie Winnock Zorg 2015
Nadere informatieHemofilie / stollingsstoornissen en Pijn
1 Hemofilie / stollingsstoornissen en Pijn 01 november 2018 3 Wie heeft er weleens pijn? Antwoord: ja Antwoord: nee 4 Wie heeft er ongeveer 1 x per maand pijn? ja nee 5 Wie heeft er wekelijks pijn? ja
Nadere informatiePijnbestrijding als multidisciplinair teamwork
Pijnbestrijding als multidisciplinair teamwork Wilco E. van Genderen anesthesioloog/pijnspecialist FIPP Pijnbehandelcentrum DC Klinieken Alkmaar Disclosure: Aandeelhouder DC Klinieken Alkmaar bv Vergoeding
Nadere informatieGeheugenkliniek: Behandeling
Als zorgverlener willen we graag helpen; tegemoet komen en adviezen aanreiken. We wensen de patiënt en zijn omgeving dan ook met dit document te informeren over de mogelijke behandelingen die plaatsvinden
Nadere informatieRevalidatie. Fibromyalgieprogramma
Revalidatie Fibromyalgieprogramma Inleiding Sinds een aantal jaren kent Heliomare revalidatie het speciale programma Leren omgaan met fibromyalgie. Dit programma is in het leven geroepen om op maat gesneden
Nadere informatieChronische pijnklachten van spieren en/of gewrichten
Chronische pijnklachten van spieren en/of gewrichten bij jongeren Info voor onderwijsprofessionals VO Uw leerling volgt een revalidatieprogramma voor jongeren met chronische pijnklachten van spieren en/of
Nadere informatieScreening op cognitieve en gedragsproblemen helpt bij het personaliseren van de ALS zorg. Carin Schröder 30 september ALS congres
Screening op cognitieve en gedragsproblemen helpt bij het personaliseren van de ALS zorg Carin Schröder 30 september ALS congres Wat doet u? Wie gebruikt er screening voor cognitief functioneren? Wie gebruikt
Nadere informatieVerzekerd van gezonde zorg
36 Multidisciplinaire samenwerking succesvol Verzekerd van gezonde zorg Tekst: Caroline Mangnus Beeld: Wim van IJzendoorn Multidisciplinaire samenwerking is noodzakelijk bij complexe problemen zoals lichamelijk
Nadere informatieLineaire en Procesmatige benadering. Centrum AOT, Amersfoort
Lineaire en Procesmatige benadering Centrum AOT, Amersfoort J. van Dixhoorn April 2007, najaar 2008 van klachten in gezondheidszorg Wilson, T. et al. BMJ 2001;323:685-688 Copyright 2001 BMJ Publishing
Nadere informatieMultidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Orbis Revalidatie
Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Orbis Revalidatie Inleiding U bent doorverwezen naar het Multidisciplinair aspecifiek rugpijnteam (MARS) bij Orbis Revalidatie. Binnen dit team wordt
Nadere informatieBespreekbaar maken van kanker (en intimiteit) 03/02/2019
Bespreekbaar maken van kanker (en intimiteit) Kristel Mulders Coördinator oncopsychologen /oncoseksuoloog Jessa Ziekenhuis 03/02/2019 Betrekken van de partner Literatuur over psycho-oncologie: In de dagdagelijkse
Nadere informatieWorkshop ICF een WERK-TAAL? GGZ VAPH - BuSO
Workshop ICF een WERK-TAAL? GGZ VAPH - BuSO Hé, het is ok! Om even door de bomen het bos niet meer te zien Om overdonderd te zijn Om niet goed te weten wat je hiermee nu kan doen We zijn samen zoekend!
Nadere informatieChronische pijn en chronische vermoeidheid bij jongeren Reigerbos
Chronische pijn en chronische vermoeidheid bij jongeren Reigerbos Chronische pijn en chronische vermoeidheid bij jongeren. Ik werd eindelijk serieus genomen. Revalidatiecentrum voor kinderen en jeugd Reigerbos,
Nadere informatieInhoud Inleiding DEEL 1 THEORIE 23
Inhoud Inleiding 1 Waar dit boek over gaat 17 2 Waar dit boek niet over gaat 18 3 Een patiëntgerichte attitude 19 4 Doelgroep 20 5 Opzet van het boek en leeswijzer 20 Noten 21 Dank 21 Literatuur 22 DEEL
Nadere informatieGezamenlijke besluitvorming & Motiverende gepreksvoering
Gezamenlijke besluitvorming & Motiverende gepreksvoering Vincent Kortleve - Viaperspectief Maarten Bijma - Operis Neem nu Rob Rob, 48 jaar, gehuwd en 2 kinderen. Hij is salesmanager bij een multinational.
Nadere informatieCognitieve gedragstherapie bij autisme
Cognitieve gedragstherapie bij autisme Caroline Schuurman, gz-psycholoog Centrum Autisme Rivierduinen Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van autisme bij volwassenen Utrecht, 14 juni 2011 CGT bij autisme
Nadere informatieNeurowetenschappen als inspiratiebron voor nieuwe pijninterventies
Neurowetenschappen als inspiratiebron voor nieuwe pijninterventies Dr. Ben van Cranenburgh, neurowetenschapper Stichting ITON: www.stichtingiton.nl Symposium KNGF Scheutig met pijn 15 april Alkmaar, 20
Nadere informatieBiopsychosociale benadering. dr. Alexander Verstaen (psycholoog) directeur Netwerk Palliatieve Zorg NWVL
Biopsychosociale benadering van pijn dr. Alexander Verstaen (psycholoog) directeur Netwerk Palliatieve Zorg NWVL Het biomedisch model van ziekte en gezondheid klacht wordt ofwel somatisch ofwel psychisch
Nadere informatieBehandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners
Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Afdeling revalidatie mca.nl Inhoudsopgave Wat is chronische pijn en vermoeidheid? 3 Chronische pijn en vermoeidheid bij tieners 4 Rustig aan of toch
Nadere informatie