De pijn de baas! PhilomeenT M Weijenborg MD PhD, Gynaecoloog LUMC. 20 januari 2018

Transcriptie

1 De pijn de baas! PhilomeenT M Weijenborg MD PhD, Gynaecoloog LUMC

2 Disclosurebelangen spreker

3 Ervaringsdeskundigen

4 Onderwerpen Langdurige ofwel chronische (buik)pijn(cbp) centraal Feiten Definitie van CBP, voorkomen, theorie over pijn Buikpijn en gynaecologie Evidencetavbehandeling (literatuur) In de praktijk Conclusie(s)

5 Chronisch buikpijn definitie en voorkomen Definitie: 6 (3) mndklachten van pijn in de onderbuik, niet alleen aan cyclus (dysmenorroe) of seksuele activiteit (dyspareunie) gebonden, (nog) geen oorzaak gevonden (SOLK) Voorkomen: Algemene bevolking: 15/100 -> huisarts 4/100 -> naar medisch specialist 40/100

6 Theorie over pijn (1) Acute pijn: een onplezierige sensorische ervaring die in verband staat met feitelijke weefselbeschadiging Chronische pijn: een onplezierige sensorische en emotionele ervaring die in verband staat met feitelijke of mogelijke weefselschade of die beschreven wordt in termen van deze schade. (IASP)

7 Theorie over pijn (2) Dualistisch: oorzaak < - > gevolg Descartes rond 1600 Gate-control theorie Melzack& Wall, 1965 Heden

8 Lichamelijke (gynaecologische) factoren bij buikpijn Adhesies Endometriose Ovariumcyste Myomen Prolaps Interstitiële cystitis IBS/PDS Bekkenbodem hypertonie ACNES/nerve entrapment Na buikoperaties ( bv SC) Etc etc

9 Endometriose(cyste) Ovariumcyste Myoom = vleesboom Adhesies

10 Laparoscopie en buikpijn Vrouwen metcbp: 61 % afwijkingen - 40%geen afwijkingen Vrouwen zonder CBP: 30% afwijkingen Meest voorkomend: endometriose, adhesies, myomen, cysten Relatietussen(ernstvan)pijn enbevindingenis onduidelijk!

11 Psychologische factoren en buikpijn angst en depressie chronisch buikpijn = chronische pijn > geen pijn onverklaarde klachten & ziekte angst chronisch buikpijn = chronische pijn> geen pijn geweld chronisch buikpijn = chronischepijn> geen pijn

12 Behandelingen (evidenceuit de literatuur) Medicamenteus progestativa/mirena IUD antidepressiva pijnmedicatie chirurgisch (adhesiolysis; UE) Fysiotherapie Psychologische facetten bespreken Conclusie: geen uitspraak over welke behandeling effectief is tavpijnvermindering

13 Conclusies Pijn is persoonlijk en onzichtbaar Pijn is een gevoel, het is onaangenaam en het voelt als schade. Pijn is niet vast te pakken, niet te zien bij onderzoek of op een scan Acute pijn is een waarschuwing tav weefselbeschadiging Bij chronische pijn heeft pijn deze signaalfunctie niet (meer). Tot nu toe geen effectieve ( medische) behandeling!

14

15 Het onderzoek en de klinische praktijk in Leiden

16 Kenmerken vrouwen met CBP Gem lftd: 38.4 jr(17-76) 83% samen met partner 74% laag opleidingsniveau 55% betaalde baan 30% WAO 36% geweld CBP 6 jaar (0.5-35) N=214 85% chirurgische interventie, 52% geen afwijkingen

17 Kwaliteit van leven van vrouwen met chronisch buikpijn

18 Conclusies CBP is een lang durende klacht: herstel 1:5 CBP gaat gepaard met verminderde QOL Psychologische factoren mncatastroferenkan een rol spelen bij herstel/chroniciteit 1:3 vrouwen houdt buikpijn na een acute episode

19 De praktijk Uitgebreide anamnese Informatie over pijn, relatie tussen gevolgen van pijn en pijn Motivatie voor (multidisciplinaire) aanpak om met de gevolgen van pijn zo goed mogelijk om te leren gaan

20 Anamnese volgens het gevolgenmodel Chronisch(buik)pijn Coping met & ideeover de klacht Gevolgen cognitief- emotioneel gedrag lichamelijk sociaal

21

22 Vicieuze cirkels (tussen gevolgen van pijn en pijn) ik kan niet doen wat ik wil -> frustratie/ boos -> spierspanning-> (toename van) pijn ik laat me niet kennen -> overactief -> gaat te lang door -> te weinig herstel Vanwege de pijn sport ik niet meer -> conditieverlies -> iedere inspanning leidt tot meer pijn (en overgewicht) Tegenzin om pijnstillers te nemen -> steeds nagaan of pijn nog aanwezig is -> hypervigilant -> pijn blijft bestaan Aanhoudende pijn -> falen als moeder, partner, werknemer, vriendin -> negatief zelfbeeld -> eenzaam, depressieve gedachten, moedeloos, hopeloos

23 Wat ook kan meespelen. De dokter lijkt niet geïnteresseerd Ik ben gespannen en angstig tot nu toe alleen gehoord: Ik kan niets voor u doen Omdat ze geen oorzaak kunnen vinden denken ze zeker dat het psychisch is.. Anderen denken dat ik me aanstel Ik denk dat ik me aanstel: er is immers niets te zien Bij lezen van verwijsbrief: oh.pfff.. Dit gaat me tijd kosten en..(die ik niet heb.)

24 Slecht nieuws en transitie: meest moeilijke maar essentieel voor vrouw met pijn en de dokter Dualistisch: oorzaak-gevolg Multidimensioneel: biopsychosociaal

25 Inventarisatie en begeleiding gericht op de gevolgen van pijn Effect: een goed leven met pijn! zelf controle over de (mate van) pijn

26 Conclusies Chronische pijn komt veel voor; geen somatische oorzaak; geen effectieve behandeling Pijn is persoonlijk: het is een gevoel(onaangenaam, als schade..) Pijn is onzichtbaar-> geen verder onderzoek( er staan geen bordjes bij ) Pijnkanimpact (gevolgen) hebbenop dagelijksleven. Deze impact beïnvloedt de (ernst van de) pijn via diverse vicieuze cirkels Inventarisatie van impact volgens het gevolgen model levert ingrediënten voor begeleiding De pijn de baas!

27 Met dank voor uw aandacht