Onderwijsbeleid en criteria voor cognitief meer- en hoogbegaafde leerlingen binnen onderwijsstichting Spaarnesant

Transcriptie

1 Onderwijsbeleid en criteria vr cgnitief meeren hgbegaafde leerlingen binnen nderwijsstichting Spaarnesant Datum : 15 maart 2012 Status : Cnceptversie Dr : Marianne Eimers- de Lange Prjectleider Excellentie

2 Inhudspgave Paginanummering Samenvatting. 2 Inleiding. 4 De missie. 5 De visie. 6 De strategie. 8 Bendigde middelen en financiering. 11 Prestatie-indicatren en tijdspad. 12 Bijlage 1: Checklist nderwijsbeleid en criteria vr cgnitief meeren hgbegaafde leerlingen binnen Spaarnesant. Bijlage 2: Kenmerken van meeren hgbegaafdheid bij kinderen. Bijlage 3: Pientere leerling versus begaafde leerling. Bijlage 4: Telichting nderpresteren en checklist. Bijlage 5: Intake kleuters met een ntwikkelingsvrsprng. Bijlage 6: Overzicht lesmaterialen

3 Samenvatting Met het actieplan Basis vr Presteren zet de verheid in p een ambitieuze leercultuur vr alle leerlingen. Schlen wrden uitgedaagd m de stille reserve aan leerkapitaal aan te spreken, juist bij tptalenten. Opbrengstgericht werken is daarbij het sleutelwrd. Een pbrengstgerichte manier van werken, waarbij systematisch en delgericht wrdt tegewerkt naar het maximaliseren van resultaten, leidt aantnbaar tt betere prestaties. Uitgangspunt is dat alle schlen een passend aanbd vr alle leerlingen realiseren. Om te garanderen dat alle leerlingen nderwijs krijgen dat bij hen past wrdt per 1 augustus 2012 de zrgplicht ingeverd. De nderwijsstichting Spaarnesant heeft in augustus 2009 cncrete stappen gezet vr het realiseren van passend nderwijs vr excellente leerlingen. Zeven basisschlen hebben met succes drie jaar samengewerkt. In navlging van de zeven schlen zijn k andere Spaarnesantschlen zich gaan richten p de invering van ndzakelijke nderwijsaanpassingen vr de delgrep. Het implementeren van een passend nderwijsaanbd vr meeren hgbegaafde leerlingen staat inmiddels structureel p de agenda van Spaarnesant. Naar aanleiding van de pgedane kennis en kunde tijdens het driejarige Excellentieprject is een verkepelend nderwijsbeleid vr de delgrep uitgeschreven in een missie, visie en strategie. De beleidsuitgangspunten/kwaliteitsnrmen dienen gecnslideerd te wrden in het schlbeleid en de schlcultuur van alle schlen. Het streven is dat aan het einde van het schljaar alle Spaarnesantschlen een passend nderwijsaanbd vr de delgrep hebben gerealiseerd. De missie van het nderwijs aan excellente leerlingen hangt nauw samen met de strategische ambities en deleinden van Spaarnesant. Het kind staat centraal in een vertruwde en rijke leermgeving. Talenten van leerlingen wrden herkend, gewaardeerd en benut. Daarnaast is passend en thuisnabij nderwijs beschikbaar vr elk kind en wrdt zrggedragen vr een gede kwaliteit van nderwijs. Vr een uitgebreide beschrijving van de nderwijsmissie gerelateerd aan meeren hgbegaafde leerlingen wrdt verwezen naar pagina 5. Binnen de nderwijsvisie wrdt nadrukkelijk niet gekzen vr het Lenard-mdel. Het centrale uitgangspunt is integratie in plaats van segregatie van de leerlingen. Elke schl dient binnen het schlcurriculum een passend aanbd vr de delgrep te realiseren. Vr de selectie en screening van meeren hgbegaafde leerlingen zijn selectiecriteria en signaleringsinstrumenten p schrift gesteld. Meer- en hgbegaafde leerlingen hebben specifieke nderwijsbeheften en dienen benaderd te wrden als instructiegrep. Essentieel in het nderwijsaanbd aan de delgrep is het stellen van hgere denkvragen. Inherent hieraan is het van belang dat leerkrachten leerstf randm aanbieden en het reguliere lesprgramma lslaten. De specifieke didactische- en pedaggische aandachtspunten zijn uitgeschreven. Teneinde het draagvlak en het bewustwrdingsprces binnen de schlteams te realiseren dient sprake te zijn van een transparante samenwerking en afstemming. De schlen wrdt geadviseerd een werkgrep Excellentie p te starten dan wel een cördinatr binnen het schlteam te benemen. De taken van de werkgrep/cördinatr, evenals de cmmunicatiemiddelen richting uders, zijn nader uitgewerkt. Het accent ligt p het nderwijs aan cgnitief (tp)talent in het basisnderwijs. In het kader van het delen van expertise en het bundelen van krachten is het k wenselijk dat de schlen samenwerking en aansluiting zeken met VVE, het VO en het SWV-WSNS. De nderwijsvisie is na te lezen p pagina 6 t/m 8. In de strategie, pagina 8 t/m 11, wrdt verwezen naar de verschillende rganisatievrmen die mgelijk zijn vr het realiseren van passend nderwijs vr excellente leerlingen. De rganisatievrmen gaan uit van het gegeven dat de excellente leerlingen gedurende een aantal uren per week gezamenlijk een passend aanbd ntvangen (plusklas) en vr het verige binnen de eigen grep wrden bediend. Het is de verantwrdelijkheid van de schlen m het eigen schlbeleid waar ndig aan te passen. Inherent hieraan zijn schlen gendzaakt m binnen de frmatie pririteiten te stellen en keuzes te maken. In de strategie zijn eveneens de verschillende meetinstrumenten uitgeschreven die ingezet wrden m de sciale-, emtinele- en cgnitieve ntwikkelingen van de leerlingen te vlgen. Daarnaast wrdt nader ingegaan p de interne en externe samenwerking, afstemming en mnitring. De bendigde middelen die samenhangen met het implementeren van een passend nderwijsaanbd vr meeren hgbegaafde leerlingen zijn uitgeschreven p pagina 11 en 12. 2

4 Om in het schljaar een passend aanbd Spaarnesant-breed te realiseren en vr de tekmst te waarbrgen zijn prestatie-indicatren pgesteld inclusief een tijdspad, deze zijn na te lezen p pagina 12 en 13. Het is de bedeling dat in juni 2012 p elke Spaarnesantschl een (interne)werkgrep Excellentie wrdt geïnstalleerd dan wel een cördinatr wrdt benemd. De startpsitie van de schl wrdt dr de werkgrep/cördinatr bepaald en daaruit vrtvleiend wrdt een traject uitgezet vr de invering van passend nderwijs aan de delgrep. De beleidsuitgangspunten/kwaliteitsnrmen dienen als leidraad vr het te ntwikkelen rganisatiemdel p schlniveau. In februari 2013 zijn de grndbeginselen van het rganisatiemdel p elke schl uitgewerkt en p schrift gesteld. Binnen de schlteams is dan k sprake van draagvlak en beschikbare interne expertise bij minimaal één teamlid. In de peride maart 2013 t/m augustus 2013 wrdt het rganisatiemdel uitgeverd/getest en waar ndig aangepast. Na de prefperide van een half jaar zijn de beleidsuitgangspunten van het rganisatiemdel p schlniveau nader geperatinaliseerd en wrdt vldaan aan de randvrwaarden. In de eerste helft van het schljaar wrdt het rganisatiemdel structureel geïmplementeerd. In februari 2014 is p alle Spaarnesantschlen sprake van een gedegen signalering van meeren hgbegaafdheid bij leerlingen. De schlteams beschikken ver didactische- en pedaggische kennis en middelen m tegemet te kmen aan de specifieke nderwijsbeheften en begeleiding van de leerlingen. Daarnaast wrdt expertise gedeeld en samenwerking gezcht met uders, VVE, het VO en het SWV-WSNS. Alle Spaarnesantschlen hebben in maart 2014 de beleidsuitgangspunten van het rganisatiemdel uitgewerkt in een definitief beleidsstuk. In het kader van de mnitring en samenwerking (zie de strategie) wrden twee verkepelende prjectgrepen Excellentie pgezet. Hierbij wrdt een nderscheid gemaakt in het samenstellen van een prjectgrep met afgevaardigden van startende schlen en een prjectgrep met afgevaardigden van ervaren (plusklas)schlen. Beide prjectgrepen staan nder leiding van een prjectleider/cördinatr. De verwachting is dat de twee prjectgrepen medi schljaar samengevegd wrden. Vr een cmpleet verzicht van de beleidsuitgangspunten en vereiste criteria waaraan de Spaarnesantschlen dienen te vlden wrdt verwezen naar het Spaarnesant nderwijsbeleid vr meeren hgbegaafde leerlingen. In het dcument wrden eveneens handvatten aangereikt vr de praktische uitvering. 3

5 1. Inleiding In het kader van het verbeteren van de kwaliteit van het basisnderwijs wrdt.a. geïnvesteerd in rekenen taalnderwijs, het frmuleren van vaste referentieniveaus en het realiseren van een hgere kwaliteit van vren vregschlse educatie. Het stimuleren van excellentie in het basisnderwijs maakt hier k nderdeel vanuit. Het gaat erm talentvlle kinderen z uit te dagen dat het leerptentieel maximaal wrdt benut. Jarenlang lag de aandacht in het nderwijs hfdzakelijk p het wegwerken van achterstanden bij leerlingen in plaats van het denken in termen van wat een kind juist wel kan. De veranderende didactische insteek die gericht is p He halen we uit leerlingen wat eruit te halen valt? impliceert een mslag in denken en handelen. Schlen wrden uitgedaagd m de stille reserve aan leerkapitaal aan te spreken, juist bij tptalenten. Met het actieplan Basis vr Presteren zet de verheid in p een ambitieuze leercultuur vr alle leerlingen. Opbrengstgericht werken is daarbij het sleutelwrd. Het Nederlandse basisnderwijs presteert ng steeds ged. Er zijn echter cncrete signalen dat er kansen vr verbetering zijn, die ng niet vldende wrden aangegrepen. Dat er ruimte is vr verbetering en hgere leerprestaties, is allereerst af te leiden uit internatinale vergelijkingen. Z scren Nederlandse leerlingen in een aantal internatinale vergelijkende nderzeken lager dan vrheen. Hierbij valt bvendien p dat vral de prestaties van de betere leerlingen achterblijven, terwijl juist de zwakkere leerlingen relatief ged presteren. Daarnaast daalt Nederland p een aantal internatinale ranglijsten niet zzeer mdat de scres achteruitlpen, maar juist mdat andere ged presterende landen er beter in slagen hun leerprestaties verder te verhgen. Een pbrengstgerichte manier van werken, waarbij systematisch en delgericht wrdt tegewerkt naar het maximaliseren van resultaten leidt aantnbaar tt betere prestaties. Het ambitieniveau in het Nederlandse basisnderwijs met dus mhg. Uitgangspunt is dat alle schlen een passend aanbd vr alle leerlingen realiseren, dus k vr de excellente leerlingen. Ok het vrkmen van nderpresteren krijgt aandacht dr intensivering van zgenaamde vregsignalering (VVE, grep 1-2) Het is aan de schlen zelf m hier invulling aan te geven. Om te garanderen dat alle leerlingen nderwijs krijgen dat bij hen past wrdt per 1 augustus 2012 de zrgplicht ingeverd. Schlen en schlbesturen wrden dan verplicht te zrgen vr een passende nderwijsplek en passend nderwijs vr elke leerling. Het huidige kabinet gaat extra investeren in excellente leerlingen. In het regeerakkrd is hiervr vanaf 2012 een bedrag van 30 miljen gereserveerd vr het primairen vrtgezet nderwijs. De extra financiën die in het verleden werden verdeeld ver subsidies en prjecten, wrden nu gebundeld in zgenaamde prestatiebxen. Alle schlen ntvangen extra middelen in een prestatiebx, bvenp de lumpsum. De prestatiebx is een nderdeel van het actieplan Basis vr Presteren. Via de prestatiebx krijgen schlen middelen, die bedeld zijn m in te zetten vr het realiseren van delstellingen van beleidsthema s van OCW. Deze thema s zijn nder andere taal en rekenen, pbrengstgericht leiderschap, wetenschap en techniek, excellentie en talentntwikkeling en de prfessinalisering van leerkrachten en schlleiders. Om schlen ptimaal te ndersteunen en stimuleren in het aanbd vr excellente leerlingen vindt bundeling plaats van bestaande netwerken en aanpakken. Hierbij valt te denken aan samenwerking tussen het Platfrm Bèta Techniek, Centrum vr Begaafdheidsnderzek(CBO), de stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO), universiteiten, netwerken van pab s en schlbegeleidingsdiensten. De nderwijsstichting Spaarnesant heeft in augustus 2009 cncrete stappen gezet vr het realiseren van structureel passend nderwijs vr excellente leerlingen. Zeven Haarlemse penbare basisschlen van de stichting slegen de handen ineen en dienden met succes een subsidieaanvraag in bij het Ministerie van OCW. Vr het rganiseren van een passend nderwijsaanbd is een principiële keuze gemaakt vr integratie in plaats van segregatie van de leerlingen. In navlging van de zeven schlen zijn k andere Spaarnesantschlen zich aan het riënteren p de ndzakelijke/wenselijke nderwijsaanpassingen vr de delgrep. Excellentie/nderwijs aan meeren hgbegaafde leerlingen staat inmiddels structureel p de agenda van Spaarnesant. Het dient, p termijn, gecnslideerd te wrden in het schlbeleid en de schlcultuur van alle schlen, waarbij verschillende rganisatievrmen mgelijk zijn. Een verkepelend Spaarnesantbeleid gericht p het nderwijs aan de delgrep is uitgeschreven in een missie, visie en strategie. Spaarnesant tracht met de beleidsuitgangspunten passend nderwijs aan de delgrep te realiseren en vr de tekmst te waarbrgen. 4

6 2. De missie De missie rndm het nderwijs vr cgnitief meeren hgbegaafde leerlingen binnen nderwijsstichting Spaarnesant hangt nauw samen met de strategische ambities en deleinden van de stichting. Het kind staat centraal in een vertruwde en rijke leermgeving. Het primaire prces is het belangrijkste uitgangspunt: het nderwijs aan de kinderen is het centrale gegeven waarbij het belang van het kind vrp staat. Ged nderwijs kmt tt stand in ptimaal cntact tussen de leerkracht en de kinderen. Gezrgd wrdt vr een vertruwde en krachtige leermgeving waarin kinderen ptimaal wrden vrbereid vr het vervlgnderwijs. Het nderwijs is gericht p een nnderbrken (psitieve) ntwikkeling van cgnitieve, emtinele en sciale vaardigheden en sluit zveel mgelijk aan bij de persnlijkheid, de talenten en mgelijkheden van elke leerling. De schlen werken systematisch en delgericht aan het maximaliseren van de leerprestaties in een drlpende leerlijn. Leercncepten en de lesmethdes zijn er p gericht individuele talentntwikkeling, samen leren en mgaan met verschillen mgelijk te maken. Cgnitief meeren hgbegaafde kinderen hebben specifieke nderwijsbeheften. Leerkrachten beschikken ver didactische en pedaggische kennis m tegemet te kmen aan de specifieke nderwijsbeheften en de begeleiding van de leerlingen (zie vr een meer uitgebreide beschrijving de visie). Talenten wrden herkend, gewaardeerd en benut. Passend en nabij nderwijs is vr elk kind beschikbaar. De zrg in en m de schl is vr elk kind beschikbaar. Er wrdt uitgegaan van de mgelijkheden van kinderen en niet van belemmeringen. Passend en thuisnabij nderwijs wrdt gebden. Ok vr excellente leerlingen is er een aanbd p maat. Onder excellente leerlingen wrdt verstaan leerlingen die sneller f beter leren en presteren dan de gemiddelde leerling. Hiernder vallen zwel hgbegaafde leerlingen (IQ 130) als de categrie talentvlle (meerbegaafde) leerlingen (IQ ). Het aantal leerlingen passend binnen de delgrep betreft 10% van de ttale leerlingenppulatie van iedere schl. Dit percentage is geen harde eis maar een ambitie. De 10% is een statistisch gegeven. Het betreft de rechter staart van de parabl in de schaal van Wechsler waarbij 2,5% een IQ heeft van 130 (hgbegaafd) en 15% een IQ heeft van Spaarnesant-breed gaat het m circa 600 leerlingen. Gezrgd wrdt vr een gede kwaliteit van nderwijs. Schlen presteren in de gen van de inspectie beter dan in de vrgaande peride. Schlen die al ged scren stabiliseren de resultaten. De leerpbrengsten wrden verbeterd. Schlen werken aan zelfevaluatie en het interne tezicht p de kwaliteit van nderwijs vindt plaats. Uitgangspunt is een pbrengstgerichte, resultaatgerichte, lerende en zich vernieuwende rganisatie. Er wrdt gewerkt met het dr de verheid en Platfrm Bèta Techniek te ntwikkelen kmpas met daarin landelijke prestatie-indicatren gefrmuleerd vr de thema s excellentie, wetenschap en techniek. Deze prestatie-indicatren gaan vanaf het schljaar gelden vr alle schlen in het primair nderwijs. De medewerkers p de schlen zijn ged functinerende prfessinals, k p het gebied van cgnitief meeren hgbegaafde leerlingen. De schlteams zijn zich bewust van de (leer)beheften van cgnitief (tp)talent en de vregtijdige signalering en adequate begeleiding van deze leerlingen. Het realiseren van passend nderwijs aan de delgrep wrdt gezien als schlprject. De hrizntale verantwrding (van schl naar uders) wrdt ged en transparant gegeven. Ouders wrden betrkken bij het leerprces van hun kind, want een grtere uderbetrkkenheid leidt aantnbaar tt betere leerresultaten. Schlen en uders hebben een gezamenlijke verantwrdelijkheid m er vr te zrgen dat ieder kind zich ptimaal kan ntwikkelen. 5

7 3. De visie Het nderwijsaanbd vr cgnitief meeren hgbegaafde leerlingen is te mschrijven als: Passend, Leuk, Uitdagend, Samen, Kindvriendelijk, Leerzaam, Afwisselend, Sciaal. Nadrukkelijk wrdt niet gekzen vr het Lenard-mdel, waarbij leerlingen de hele week in aparte klassen nderwijs p maat ntvangen. Elke schl realiseert binnen het schlcurriculum passend nderwijs vr cgnitief meeren hgbegaafde leerlingen. Het nderwijs aan de delgrep wrdt gecnslideerd in het schlbeleid en de schlcultuur van elke schl. Om praktisch vrm en inhud te geven aan een passend nderwijsaanbd en begeleiding van de leerlingen zijn verschillende rganisatievrmen mgelijk (zie de strategie). Het centrale uitgangspunt bij elke rganisatievrm is integratie in plaats van segregatie van de leerlingen. De rganisatievrmen gaan uit van het gegeven dat de excellente leerlingen gedurende een aantal uren per week gezamenlijk een passend aanbd ntvangen (plusklas) en vr het verige binnen de eigen grep wrden bediend. Reguliere grepsleerkrachten zijn verantwrdelijk vr het differentiëren binnen de grep, het aanbieden van lesaanbd p maat en het aanreiken van verrijkingsmateriaal. Ongeacht de rganisatievrm dient het nderwijs aan de delgrep te vlden aan een aantal kwaliteitsnrmen/ prestatie-indicatren die dr Spaarnesant zijn vastgelegd (zie bijlage 1). Selectie en screening van de leerlingen. De schlen werken met een signaleringsprtcl (selectiecriteria/signaleringsinstrumenten) al dan niet aangevuld met een handleiding waarin de kenmerken van hgbegaafde- en slimme leerlingen uiteen wrden gezet (zie bijlage 2). Er is een nderscheid te maken in pientere en begaafde leerlingen (zie bijlage 3). De delgrep is te mschrijven als leerlingen die snel klaar zijn met pdrachten (reguliere nderwijsaanbd naast verrijkingsmateriaal) en deze ged uitveren en daarna, ver het algemeen genmen, niet ged weten he ze de vrijgekmen tijd zinnig kunnen invullen. Het betreft leerlingen die aangeven/laten merken zich te vervelen in de reguliere grep vaak gepaard gaande met gedragsprblemen (sciaal-emtineel). Schijnbaar p halve kracht werkend behalen de leerlingen gede resultaten. Ze leveren ver het algemeen weinig werk af maar behalen p de Cit A-scres. Daarnaast zijn het leerlingen die aangeven zich niet gelukkig te velen in de reguliere grep mdat het temp van het werken nderwijsaanbd, vlgens hun maatstaven, laag ligt. De leerlingen leren p een andere manier en zijn gebaat bij een tp-dwn benadering. Het gaat dus m leerlingen die zrg beheven. Hierbij met wel pgemerkt wrden dat de leerlingen die ver het algemeen passen in bvenstaand prfiel maar zich cnfrmeren aan de reguliere grep en geen zichtbare prblemen laten zien k behren tt de delgrep. Het gevaar bestaat immers dat deze leerlingen gaan nderpresteren en niet in staat wrden gesteld te excelleren. De meeren hgbegaafde nderpresterende leerlingen zijn een specifieke grep leerlingen. Veelvuldig wrdt nderpresteren gedefinieerd in termen van een discrepantie tussen de schlprestaties van een kind en een bekwaamheidsindex zals een IQ scre. Vaak wrdt nderpresteren gezien als een prbleem betreffende het werkgedrag f werkhuding. Een meer vlledig beeld wrdt echter verkregen dr nderpresteren te definiëren dr verschillende cmpnenten te bekijken. Onderpresteren kan p verschillende manieren tt uitdrukking kmen. De nderpresterende leerlingen vereisen een specifieke signalering en aanpak (zie bijlage 4). De excellente leerlingen wrden geselecteerd p basis van de vlgende criteria: - A - scre leerlingen (Cit), - werkhuding en mtivatie, - gevel van de leerkracht, - gediagnsticeerde leerlingen (dr uders zelf bekstigde IQ-test). Ten beheve van de screening van meeren hgbegaafde leerlingen kan naast de selectiecriteria gebruik wrden gemaakt van signaleringsinstrumenten. De schlen wrdt geadviseerd nderstaande signaleringsprcedure te hanteren: - De SiDiR grepssignalering ( wrdt 1 keer per jaar en desgewenst 2 keer per jaar uitgeverd (rnd de herfstvakantie en aan het einde van het schljaar). - De SiDiR wrdt bij vrkeur uitgezet nder de grepen 1 t/m 8 en anders van grep 3 t/m 8. 6

8 - Wanneer een leerling uit de SiDiR grepssignalering naar vren kmt kunnen de schlen naar eigen keuze de individuele SiDiR uitveren dan wel het DHH inzetten. - Om cgnitieve nderpresteerders te signaleren wrdt gebruik gemaakt van de SiDiR grepssignalering, de ervaring en intuïtie van de leerkrachten, die vermeden dat een leerling meer kan dan hij/zij laat zien, infrmatie van de uders, een vragenlijst die leerlingen van grep 5 f hger zelf invullen en - indien ndig - expertise van een externe deskundige. Daarnaast is aanvullend een checklist vr het signaleren van nderpresteerders ntwikkeld (zie bijlage 4). - Vr het vregtijdig signaleren van een ntwikkelingsvrsprng bij kleuters wrdt eveneens de SiDiR ingezet en desgewenst de individuele SiDiR f het DHH. Tijdens de kleuterintake kan gebruik gemaakt wrden van een checklist (zie bijlage 5). De kwaliteit van het nderwijs. Het accent ligt p pbrengstgericht werken vertaald in leerkrachtgedrag. Leerkrachten dienen systematisch en delgericht te werken aan het maximaliseren van de prestaties van de leerlingen. Om de leerpbrengsten/leerlingresultaten te verbeteren is het belangrijk m de ntwikkelingen van de leerlingen te vlgen p leerling-, greps- en schlniveau. Uitkmsten van tetsen meten ged geanalyseerd en geëvalueerd wrden m p basis daarvan het nderwijs desgewenst aan te passen. Naast de tetsresultaten speelt k de dagelijkse nderwijspraktijk een belangrijke rl. Essentieel in het nderwijsaanbd aan meeren hgbegaafde leerlingen is het stellen van hgere denkvragen aan de leerlingen. Inherent hieraan is het van belang dat leerkrachten leerstf randm aanbieden en het reguliere lesprgramma lslaten. De specifieke didactische kwaliteit van het nderwijs is gericht p het uitdagen van de leerlingen p hun niveau en hen te stimuleren m hun leerptentieel te benutten en te excelleren in vakken als: rekenen, wiskunde, taal, vreemde talen, techniek, science, infrmatica en wereldriëntatie. Het nderwijs wrdt ingericht rndm de landelijke prestatie-indicatren vr de thema s excellentie, wetenschap en techniek die vanaf het schljaar gaan gelden vr alle schlen in het primair nderwijs. Uitdagen zu weliswaar de nderwijsvisie meten zijn die vr alle leerlingen geldt maar de gewne leerstf biedt vr deze delgrep nvldende uitdaging. De leerlingen wrden niet uitgedaagd dr hen meer en meilijker dingen van hetzelfde aan te bieden, maar andere zaken, vrnamelijk p het gebied van algemene vaardigheden (leerstrategieën, nderzek den, samenwerken, leren leren en reflecteren p eigen handelen en analyseren). Vr een verzicht van bruikbare lesmaterialen en websites wrdt verwezen naar bijlage 6. Daarnaast wrdt geadviseerd m te werken met de digitale leermgeving Acadin. Binnen het landelijke netwerk Acadin is een dmein aangemaakt vr Stichting Spaarnesant. Acadin levert binnen een beschermde digitale mgeving uitdagende leeractiviteiten die dr de (plusklas)leerkracht kunnen wrden tebedeeld aan de leerlingen. Daarnaast biedt Acadin een ntmetingsruimte vr leerlingen, leerkrachten en experts m samen te werken, ervaringen uit te wisselen en kennis te vergaren. De specifieke pedaggische kwaliteit van het nderwijs aan deze delgrep richt zich p de sciale en emtinele ntwikkeling van de leerlingen. Het is belangrijk m kinderen te leren he zij kunnen mgaan met perfectinisme, faalangst, kritiek, emties en verschillen tussen kinderen. De plusklas draagt er te bij dat de leerlingen een sciale cntext met gelijkgestemden wrdt gebden znder structurele segregatie van jaargenten. Naast het nderwijs van de leerlingen in de plusklas verdient het differentiëren van het lesaanbd in de reguliere grepen vr de delgrep aandacht teneinde nderwijs p maat te realiseren. Op de schlen wrdt gewerkt met grepsplannen/handelingsplannen. De A-leerlingen wrden benaderd als instructiegrep. De delgrep vlgt, zveel als mgelijk, binnen het reguliere aanbd een eigen rute, dit is.a. te bewerkstelligen via het verrijken van de weektaak. De meeren hgbegaafde leerlingen krijgen werk mee vanuit de plusklas. Ze wrden in staat gesteld dit werk in de reguliere grep te den in plaats van de extra taken die de andere leerlingen maken. Daarnaast wrdt lesstf uit het reguliere aanbd verkrt gemaakt f vergeslagen. De schlen frmuleren duidelijke afspraken/richtlijnen mtrent de extra lesstf in de reguliere grepen, de mmenten waarp leerlingen kunnen werken aan de extra lesstf van de plusklas in de jaargrep en wijze van evaluatie. 7

9 Interne samenwerking en deskundigheidsbevrdering. Op de schlen is een gede en transparante samenwerking en afstemming binnen het gehele schlteam t.a.v. screening en selectie van leerlingen. Cmmunicatie en samenwerking naar en met uders van meeren hgbegaafde leerlingen maakt hier k nderdeel vanuit. Cmmunicatiemiddelen die naar uders ingezet kunnen wrden zijn: - 10-minuten gesprek met plusklasuders aan het einde van het jaar met de plusklasleerkracht. - Bijlage plusklasrapprt bij het reguliere rapprt. - Infrmatiebijeenkmsten vr plusklasuders. - Plaatsen van infrmatie ver de plusklas p de schlwebsite en in het weekjurnaal. De leerkrachten en IB ers zijn zich bewust van de (leer)beheften van cgnitief (tp)talent en de vregtijdige signalering en adequate begeleiding van deze leerlingen. Het realiseren van passend nderwijs aan de delgrep wrdt gezien als schlprject. De directeuren van de schlen vervullen hierin een belangrijke rl. Om het draagvlak, het bewustwrdingsprces en het lslaten van het reguliere lesprgramma kracht bij te zetten wrdt p iedere schl een werkgrep Excellentie geïnstalleerd dan wel een cördinatr Excellentie benemd. Schlen die in de beginfase zitten van het rganiseren van een passend nderwijsaanbd vr de delgrep (pstarten van een plusklas) wrden geadviseerd m aan het einde van het schljaar een werkgrep Excellentie p te richten waarbij van ieder leerjaar/buw een afgevaardigde zitting neemt in de werkgrep. Schlen die al de ndige nderwijsaanpassingen geïmplementeerd hebben kunnen vlstaan met het benemen van een cördinatr Excellentie binnen het schlteam. Taken van de werkgrep c.q. cördinatr Excellentie zijn.a. gericht p: - Maken van afspraken ver verrijkingsmateriaal in de grepen per leerjaar. - Invulling van de weektaak teneinde te differentiëren. - Bewerkstelligen van een drgaande leerlijn/aanpak (eventueel m.b.v. handbeken). - Tewerken naar het stellen van hgere denkvragen dr de leerkrachten aan de delgrep. - Afstemming/samenwerking tussen de plusklas en de reguliere grepen. - Prcesbewaking. Binnen de schlen wrdt intern structureel gewerkt aan deskundigheidsbevrdering p het gebied van passend nderwijs aan meeren hgbegaafde leerlingen. De Spaarnesantschlen dragen zrg vr samenwerking en verdraagbare en transparante kennis en kunde ( Sharepint plusklassen ). Een verkepelende Spaarnesant-prjectgrep bewaakt het prduct en prces nder leiding van een prjectleider/cördinatr. Externe samenwerking. Het accent ligt p het nderwijs aan cgnitief (tp)talent in het basisnderwijs maar dr de Spaarnesantschlen wrdt k gezcht naar aansluiting en afstemming met externe partners. In het kader van het delen van expertise, het bundelen van krachten en het realiseren van een drlpende leerlijn wrdt samenwerking gezcht met de vrschlse educatie (VVE), het vrtgezet nderwijs (VO), Samenwerkingsverband Weer Samen Naar Schl (SWV-WSNS) en de gemeente Haarlem. De rganisaties en instanties uit de zrgsectr wrden niet specifiek benaderd vr samenwerking aangezien afstemming en samenwerking van tepassing is ver de gehele zrgbreedte. 4. De strategie Organisatievrmen. Om de uitvering van de nderwijsvisie rganiseerbaar te maken kunnen verschillende rganisatievrmen ingezet wrden: 1. De (interne)plusklas (grep in schl mdel). De leerlingen uit de delgrep wrden bij elkaar gezet p gezette tijden in de week (uren f dagdeel), apart van de verige jaargenten. De werkwijze is gericht p verbreding en verdieping (zie de visie) en niet p versnelling dr het verslaan van een leerjaar. De excellente leerlingen in de plusklas werken gezamenlijk aan thematische prjecten en/f pdrachten. Naast het nderwijs in de plusklas is er aandacht vr het differentiëren van het lesaanbd in de reguliere grepen teneinde nderwijs p maat te realiseren vr de delgrep. 8

10 De schlen wrdt geadviseerd m in eerste instantie een plusklas te starten vr de leerlingen uit de bvenbuw (grep 5 t/m 8). Uiteraard dienen de cgnitieve talenten uit de nderbuw binnen de eigen jaargrep p maat bediend te wrden. Indien binnen de leerlingenppulatie sprake is van meer cgnitief getalenteerde leerlingen dan beschikbare plaatsen in de plusklas is het aan te bevelen m het plusklasmment te rganiseren in blkken van 7 tt 10 weken (gerelateerd aan de schlvakanties). De deelnemers per blk kunnen dan dus variëren. Daarnaast is het mgelijk m de plusklastijd in te krten (bijvrbeeld twee plusklasgrepen van circa 1 ½ uur per week). Op deze wijze ntvangen meer leerlingen een passend aanbd. 2. Onderwijs p maat aan alle leerlingencategrieën binnen de reguliere grepen (kind in grep mdel). Ontwikkelen van een schlbreed rster waarin wekelijks uren (circa 3 uur per week) wrden vrijgemaakt vr passend nderwijs binnen de reguliere grepen. Hierin wrdt het nderwijs aan excellente leerlingen geïntegreerd. Kinderen per ntwikkelingsbehefte kmen in de afgestemde tijd structureel bij elkaar in een plusklas en wrden begeleid dr een leerkracht die deskundig is p een bepaald gebied. Het nderwijs kan klassengebnden wrden ingericht f gedifferentieerd naar nderbuw/bvenbuw dan wel geheel klassendrbrekend werken. In deze rganisatievrm is min f meer k sprake van een plusklas alleen zijn de uren niet aaneen geslten zals in rganisatievrm één. 3. Externe instrm van leerlingen in de bestaande plusklassen binnen Spaarnesant. Binnen deze rganisatievrm is sprake van het intern (binnen Spaarnesant) inkpen van nderwijs vr excellente leerlingen. De instrm zu van tepassing kunnen zijn vr schlen die relatief weinig excellente leerlingen hebben en m die reden zelf geen plusklas starten. De leerlingen blijven ingeschreven staan p de eigen schl (thuisschl) en zijn dus alleen te gast in de plusklas van een andere Spaarnesantschl. Van de thuisschlen wrdt een financiële vergeding gevraagd. De vergeding is pgebuwd uit een persnele- en materiële vergeding. Deze rganisatievrm vereist de ndige samenwerking en afstemming tussen de schlen wil sprake zijn van een gedegen kwaliteit van nderwijs. Aangezien verschillende mensen en geledingen binnen de plusklasschl en de thuisschl betrkken zijn wrden de taken en verantwrdelijkheden van een ieder vastgelegd. De rganisatrische zaken en randvrwaarden die samenhangen met deze rganisatievrm wrden uitgewerkt in een Spaarnesant-breed implementatieplan dat dient als leidraad vr de praktische uitwerking en samenwerking. 4. Externe instrm van leerlingen in plusklassen buiten Spaarnesant. Binnen deze rganisatievrm is sprake van het extern (buiten Spaarnesant) inkpen van nderwijs vr excellente leerlingen. Het nderwijs wrdt binnen de wijk ingekcht. Deze rganisatievrm zu van tepassing kunnen zijn vr schlen die relatief weinig excellente leerlingen hebben en m die reden zelf geen plusklas starten. De leerlingen blijven ingeschreven staan p de eigen schl (thuisschl) en zijn dus alleen te gast in de plusklas van een andere schl binnen de wijk. Metingen en meetinstrumenten. Dr de schlen wrden metingen uitgeverd t.a.v. de sciale-, emtinele- en cgnitieve ntwikkelingen van de leerlingen. De schlen verzrgen schriftelijke evaluaties van de resultaten van het nderwijs aan de delgrep p schlen leerlingniveau p zwel cgnitief als sciaal gebied. De schlen zijn uiteindelijk verantwrdelijk vr het aanleveren van de gegevens en de eindverantwrdelijkheid ligt bij Spaarnesant. - Het leerlingvlgsysteem (cgnitief). De vaardigheidsscres /leerrendementen per leerling en per grep wrden inzichtelijk gemaakt. Het uitgangspunt is dat bij elke leerling een stijgende lijn zichtbaar is in de leerprestaties/ vaardigheidsscres. De resultaten laten zien f de leerlingen zich al dan niet langs de ntwikkelingscurve ntwikkelen en he de scres zich verhuden ten pzichte van het landelijk gemiddelde. Vr de meeren hgbegaafde leerlingen geldt dat zij bij een hge A-vaardigheidsscre k een hge A-scre behuden en dus niet terugvallen. Bij nderpresterende leerlingen is het wenselijk dat de vaardigheidsscres naar een hger niveau wrden getild. 9

11 - Sciaal- en emtineel leerlingvlgsysteem. De schlen zetten een genrmeerd instrument (eis van de Inspectie) in vr het bepalen van de sciaal-emtinele ntwikkeling van de leerlingen. Hierbij gaat het.a. m het meten van de mtivatie, de tevredenheid en het zelfvertruwen van de leerlingen. De schlen kunnen een keuze maken uit de vlgende instrumenten: Visen, Scl, Prav en SVL/SAQI. - De Kwaliteitsmeter van Beekveld & Terpstra. In de Kwaliteitsmeter wrden vragenlijsten vr de leerkrachten, meeren hgbegaafde leerlingen en uders structureel pgenmen. Hgbegaafdheid vraagt m een gede samenwerking en cmmunicatie binnen het schlteam en met leerlingen en hun uders. De vragenlijsten wrden nder de drie delgrepen cyclisch uitgezet met de reguliere Kwaliteitsmeter. Op deze wijze wrden peridiek en structureel ervaringen en mgelijke knelpunten inzichtelijk gemaakt en gebruikt vr verbeteringen in de cmmunicatie, afstemming en samenwerking. Delgrep schlteams: vlledige schlteam dan wel een representatieve steekpref (70% van het schlteam). Delgrep meeren hgbegaafde leerlingen: grep 5 t/m 8. Delgrep uders: alle uders van meeren hgbegaafde leerlingen (dus k nderbuw). - Ontwikkelde vragenlijsten uitgestrmde plusklasleerlingen naar het VO. In het kader van het bewerkstelligen van een gede drlpende leerlijn tussen het primairen vrtgezet nderwijs wrden jaarlijks (maand december/januari) vragenlijsten uitgezet nder meeren hgbegaafde leerlingen die zijn drgestrmd naar de brugklas in het vrtgezet nderwijs. Samenwerking en afstemming. Om vrm en inhud te geven aan de samenwerking en afstemming wrden de vlgende middelen gebruikt: - Werkgrepen Excellentie installeren p de Spaarnesantschlen die in de beginfase zitten van het rganiseren van een passend aanbd vr meeren hgbegaafde leerlingen. Van ieder leerjaar/buw neemt een afgevaardigde zitting in de werkgrep. Het is aan te bevelen m de werkgrep 1 à 2 jaar in stand te huden. Indien fundamentele keuze zijn gemaakt en de ndige nderwijsaanpassingen zijn geïmplementeerd kunnen schlen vlstaan met het benemen van een cördinatr Excellentie binnen het schlteam. - Samenstellen van twee verkepelende Spaarnesant-prjectgrepen Excellentie waarbij een nderscheid wrdt gemaakt in startende schlen en ervaren (plusklas)schlen. - Afstemming met uders. Ouderparticipatie/uderbetrkkenheid wrdt bewerkstelligd dr de wenselijke cmmunicatiemiddelen, uitgeschreven p pagina 6, te hanteren. Daarnaast is inzet vanuit de udergeleding te realiseren dr nder meer gebruik te maken van de expertise van uders, het netwerk van uders en het laten verzrgen van wrkshps in de plusklas dr uders. - Werkbezeken. - Actuele ntwikkelingen p de Spaarnesantschlen wrden geplaatst p Sharepint plusklassen. - Peridieke bespreking van passend nderwijs binnen het directeurenverleg Spaarnesant. - Peridieke verlegmmenten tussen externe rganisaties/instanties en afgevaardigden van de verkepelende Spaarnesant-prjectgrepen Excellentie. Overkepelende Spaarnesant-prjectgrepen Excellentie. Zals reeds eerder aangegeven wrdt een nderscheid gemaakt in het samenstellen van een prjectgrep met afgevaardigden van startende schlen en een prjectgrep met afgevaardigden van ervaren (plusklas)schlen. De prjectgrep met ervaren schlen zal bestaan uit de zeven schlen die hebben deelgenmen aan het driejarige Excellentieprject. Beide prjectgrepen staan nder leiding van een prjectleider/cördinatr. De verwachting is dat de twee prjectgrepen medi schljaar samengevegd kunnen wrden. In het kader van de mnitring, de samenwerking en het bundelen van krachten is het aan te bevelen dat na het schljaar één verkepelende Spaarnesant-prjectgrep Excellentie actief blijft. 10

12 Het algemene del van de prjectgrepen ver de peride is gericht p het inventariseren van ntwikkelingen en knelpunten rndm het thema Excellentie p schlniveau. Daarnaast wrden gezamenlijk schlverstijgend actieplannen ntwikkeld, geïmplementeerd en geëvalueerd. Teneinde te kmen tt een verankering van het nderwijs aan cgnitief meeren hgbegaafde leerlingen Spaarnesant-breed. De prjectgrep met startende schlen kmt in het schljaar zes keer bijeen en in het schljaar circa 4 keer. Gezamenlijk wrdt gewerkt aan de implementatie van de kwaliteitsnrmen/prestatie-indicatren (zie punt 6). De prjectgrep met de ervaren (plusklas)schlen kmt jaarlijks één keer per kwartaal bijeen. De prjectgrep richt zich p de vlgende zaken: - Didactische- en pedaggische aspecten van het nderwijs aan de delgrep. - Afstemming lesmaterialen en methdieken. - Actualiseren van het signaleringsprtcl. - Ontwikkelen, implementeren en evalueren van gezamenlijke prjecten. - Cntact met externe partners. - Deskundigheidsbevrdering Spaarnesant-breed. - Cördinatie van de implementatie en evaluatie van de landelijke prestatie-indicatren vr de thema s excellentie, wetenschap en techniek. - Cördinatie inzet digitale leermgeving Acadin. - Beheren Sharepint plusklassen. - Cördinatie uderbetrkkenheid en uderparticipatie rndm het thema Excellentie. - Infrmatievrziening richting directeurenverleg Spaarnesant. - Cördinatie Kwaliteitsmeter Excellentie. Mnitring. Mnitring vanuit het BMT vindt plaats tijdens het directeurenverleg en de individuele peridieke gesprekken met de schldirecteuren aan de hand van de managementrapprtage die dr Spaarnesant wrdt ntwikkeld. De verkepelende Spaarnesant-prjectgrepen Excellentie bewaken het prduct en prces. De prjectleider/cördinatr infrmeert en legt verantwrding af aan de stuurgrep (4 keer per schljaar). De stuurgrep bestaat uit de clusterdirecteur Spaarnesant, twee schldirecteuren en de prjectleider/cördinatr. 5. Bendigde middelen en financiering Vr het implementeren van een passend nderwijsaanbd vr cgnitief meeren hgbegaafde leerlingen is in eerste instantie een bewustwrding binnen de schlteams ndig dat de delgrep p een andere wijze bediend met wrden. Daarnaast is het de verantwrdelijkheid van de schlen m passend nderwijs vr de delgrep te realiseren. Inherent hieraan zijn schlen gendzaakt m binnen de frmatie pririteiten te stellen en keuzes te maken. Vr het starten van de rganisatiemdellen grep in schl mdel en kind in grep mdel zijn de vlgende middelen en faciliteiten ndig: Deskundig teamlid p het gebied van meeren hgbegaafdheid. Vr het praktisch vrm en inhud geven aan de plusklas is het wenselijk dat een teamlid minimaal één dagdeel in de week wrdt vrij gersterd. De ksten van een plusklasleerkracht berekend p basis van de gemiddelde persnele last (gpl) vr één chtend per week bedraagt circa 8.400,00 p jaarbasis. Expertise. Het is aan te bevelen m minimaal één teamlid schling te laten vlgen p het gebied van meeren hgbegaafdheid. De ksten variëren per wrkshp c.q. cursus. Het is aan de schlen zelf m te bepalen welke aspecten van meeren hgbegaafdheid schling beheven. Er dient in ieder geval expertise pgebuwd te wrden rndm: - Signaleren van meeren hgbegaafdheid. - Vaststellen van specifieke didactische- en pedaggische nderwijsbeheften. Het is van essentieel belang dat het desbetreffende teamlid in staat is m kennis en kunde ver te dragen p de teamleden. 11

13 Lesmaterialen. Op Sharepint plusklassen zijn de ndige kant en klare prjecten en lesmaterialen gratis te dwnladen. Daarnaast zijn cllectief aangeschafte lesmaterialen gratis beschikbaar en kunnen schlen nderling lesmateriaal uitwisselen. In bijlage 5 is een verzicht te vinden van bruikbare beken, werkbeken, tijdschriften, lesmaterialen en websites. In principe zu het stelselmatig drwerken van de Vruit! uitgaven al een heel cmplete invulling kunnen zijn vr een plusklas. Om te starten is het dus niet ndzakelijk dat de schlen p vrhand allerlei materialen aanschaffen. Cmputers. Indien binnen de schlen cmputers beschikbaar zijn gaan hier geen ksten mee gepaard. Indien dr de schlen een keuze wrdt gemaakt vr de rganisatiemdellen waarbij sprake is van externe instrm van leerlingen in de bestaande plusklassen binnen f buiten Spaarnesant dient de plusklasschl een financiële vergeding te ntvangen. De financiële vergeding zal bestaan uit een persnele- en materiële vergeding. Spaarnesant-breed zal een uitspraak gedaan wrden ver de hgte van de vergeding. Zals reeds eerder aangegeven wrden de rganisatrische zaken en randvrwaarden die samenhangen met deze rganisatievrmen uitgewerkt in een Spaarnesantbreed implementatieplan dat dient als basis vr de praktische uitwerking en samenwerking. 6. Prestatie-indicatren en tijdspad Een verkepelend Spaarnesant nderwijsbeleid en criteria gericht p het nderwijs aan cgnitief meeren hgbegaafde leerlingen is uitgeschreven in een missie, visie en strategie. Naar aanleiding van de beleidsuitgangspunten/kwaliteitsnrmen dient iedere schl het eigen schlbeleid waar ndig aan te passen c.q. aan te scherpen. Spaarnesant tracht met het beleid passend nderwijs aan de delgrep te realiseren en vr de tekmst te waarbrgen. Het streven is dat aan het einde van het schljaar alle Spaarnesantschlen een passend nderwijsaanbd vr de meeren hgbegaafde leerlingen hebben gerealiseerd. Onderstaand een verzicht van de prestatieindicatren inclusief een tijdspad hetgeen dient als leidraad vr de (startende)spaarnesantschlen. Daarnaast wrdt per actiepunt aangegeven wie de eigenaar/verantwrdelijke is (SD=schldirecteur, WG=werkgrep Excellentie van de schl, SC=schlcördinatr Excellentie, ST=schlteam). Prestatie-indicatren juni 2012 t/m februari 2013 Eigenaar Op elke Spaarnesantschl wrdt een (interne)werkgrep Excellentie geïnstalleerd dan wel een cördinatr benemd. Taken van de werkgrep/cördinatr zijn gericht p: - Draagvlak creëren binnen de schl vr passend nderwijs aan meeren hgbegaafde leerlingen. - Deskundigheidbevrdering rndm de thematiek meeren hgbegaafdheid. - Startpsitie van de schl bepalen en daaruit vrtvleiend een traject uitzetten vr invering passend nderwijs aan de delgrep - Inventarisatie huidige middelen en bendigde middelen. - Financiering. - Opstellen van een signaleringsprtcl. - Vaststellen van de delgrep meeren hgbegaafde leerlingen. - Vaststellen van de specifieke pedaggische- en didactische nderwijsbeheften van de leerlingen. - Drlpende leerlijn (afstemming en samenwerking tussen de plusklas en de reguliere grepen). - Inzet van cmmunicatiemiddelen richting uders. Deelname aan de verkepelende Spaarnesant-prjectgrep Excellentie (start september 2012 vr zwel startende als ervaren (plusklas)schlen). SD WG/SC i.s.m. SD Eén WGlid/SC Eindresultaat: De grndbeginselen van het rganisatiemdel vr realisatie van een passend nderwijsaanbd vr de delgrep is p elke Spaarnesantschl uitgewerkt en p schrift gesteld. Binnen de schlteams is sprake van draagvlak en beschikbare interne expertise bij minimaal één teamlid. SD i.s.m. WG/SC 12

14 Prestatie-indicatren maart 2013 t/m augustus 2013 Eigenaar Het rganisatiemdel wrdt p elke Spaarnesantschl uitgeverd/getest (plan-d-check-act). De interne werkgrep Excellentie/cördinatr draagt zrg vr de tussentijdse evaluatie/bijstelling van het rganisatiemdel. Nadere invulling en uitvering t.a.v. differentiatie van het nderwijsaanbd in de reguliere grepen (verrijking, cmpacting en versnelling). Participatie verkepelende Spaarnesant-prjectgrep Excellentie. SD en ST WG/SC i.s.m. ST Eén WGlid/SC Eindresultaat: De beleidsuitgangspunten van het rganisatiemdel zijn, na de prefperide van een half jaar, nader geperatinaliseerd (schlniveau). De randvrwaarden/ bendigde middelen zijn gerealiseerd. SD i.s.m. WG/SC Prestatie-indicatren september 2013 t/m februari 2014 Eigenaar Structurele uitvering van het signaleringsprtcl. Inbedding van de didactische- en pedaggische nderwijsaspecten binnen de plusklas en de reguliere grepen. Evaluatie van de effecten van passend nderwijs aan de delgrep p leerlingen schlniveau. Structurele inzet vanuit udergeleding/uderparticipatie. Aansluiting en samenwerking met externe rganisaties/instanties. Participatie verkepelende Spaarnesant-prjectgrep Excellentie. WG/SC i.s.m. ST SD i.s.m. ST SD i.s.m. WG/SC SD i.s.m. WG/SC SD i.s.m. WG/SC Eén WGlid/SC Eindresultaat: De beleidsuitgangspunten van het rganisatiemdel zijn p schlniveau geïmplementeerd. Er is sprake van een gedegen signalering van meeren hgbegaafdheid bij leerlingen. De schlteams beschikken ver didactische- en pedaggische kennis en middelen m tegemet te kmen aan de specifieke nderwijsbeheften en begeleiding van de leerlingen. Expertise wrdt gedeeld en krachten wrden gebundeld met uders, vrschlse educatie, het vrtgezet nderwijs en SWV-WSNS. SD i.s.m. WG/SC Prestatie-indicatren maart 2014 t/m augustus 2014 Eigenaar Het rganisatiemdel wrdt structureel geïmplementeerd. Het nderwijs aan de delgrep is gecnslideerd in het schlbeleid en de schlcultuur van elke Spaarnesantschl. De beleidsuitgangspunten wrden vastgelegd in een definitief beleidsstuk (schlniveau). Samenveging van de twee verkepelende Spaarnesant-prjectgrepen Excellentie (april 2014). SD i.s.m. ST SD i.s.m. WG/SC Eindresultaat: De beleidsuitgangspunten van het rganisatiemdel zijn uitgewerkt in een definitief beleidsstuk p schlniveau (maart 2014). Er is sprake van verankering van het nderwijs aan de delgrep binnen elke Spaarnesantschl. SD i.s.m. WG/SC 13

15 Bijlage 1: Checklist Spaarnesant nderwijsbeleid en criteria vr cgnitief meeren hgbegaafde leerlingen. Een verkepelend Spaarnesant nderwijsbeleid en criteria gericht p het nderwijs aan cgnitief meeren hgbegaafde leerlingen is uitgeschreven in een missie, visie en strategie. Naar aanleiding van de beleidsuitgangspunten/kwaliteitsnrmen dient iedere schl het eigen schlbeleid waar ndig aan te passen c.q. aan te scherpen. Onderstaand de prestatie-indicatren die tt uitdrukking dienen te kmen in het schlbeleid van de Spaarnesantschlen. Vr de eigenaren van de actiepunten wrdt verwezen naar het Spaarnesant nderwijsbeleid, pagina 12 en 13. Prestatie-indicatren juni 2012 t/m februari 2013 Op elke Spaarnesantschl wrdt een (interne)werkgrep Excellentie geïnstalleerd dan wel een cördinatr benemd. Taken van de werkgrep/cördinatr zijn gericht p: - Draagvlak creëren binnen de schl vr passend nderwijs aan meeren hgbegaafde leerlingen. - Deskundigheidbevrdering rndm de thematiek meeren hgbegaafdheid. - Startpsitie van de schl bepalen en daaruit vrtvleiend een traject uitzetten vr invering passend nderwijs aan de delgrep - Inventarisatie huidige middelen en bendigde middelen. - Financiering. - Opstellen van een signaleringsprtcl. - Vaststellen van de delgrep meeren hgbegaafde leerlingen. - Vaststellen van de specifieke pedaggische- en didactische nderwijsbeheften van de leerlingen. - Drlpende leerlijn (afstemming en samenwerking tussen de plusklas en de reguliere grepen). - Inzet van cmmunicatiemiddelen richting uders. Deelname aan de verkepelende Spaarnesant-prjectgrep Excellentie (start september 2012 vr zwel startende als ervaren (plusklas)schlen). Eindresultaat: De grndbeginselen van het rganisatiemdel vr realisatie van een passend nderwijsaanbd vr de delgrep is p elke Spaarnesantschl uitgewerkt en p schrift gesteld. Binnen de schlteams is sprake van draagvlak en beschikbare interne expertise bij minimaal één teamlid. Prestatie-indicatren maart 2013 t/m augustus 2013 Het rganisatiemdel wrdt p elke Spaarnesantschl uitgeverd/getest (plan-d-check-act). De interne werkgrep Excellentie/cördinatr draagt zrg vr de tussentijdse evaluatie/bijstelling van het rganisatiemdel. Nadere invulling en uitvering differentiatie van het nderwijsaanbd in de reguliere grepen (verrijking, cmpacting en versnelling). Participatie verkepelende Spaarnesant-prjectgrep Excellentie. Eindresultaat: De beleidsuitgangspunten van het rganisatiemdel zijn, na de prefperide van een half jaar, nader geperatinaliseerd (schlniveau). De randvrwaarden/bendigde middelen zijn gerealiseerd. Prestatie-indicatren september 2013 t/m februari 2014 Structurele uitvering van het signaleringsprtcl. Inbedding van de didactische- en pedaggische nderwijsaspecten binnen de plusklas en de reguliere grepen. Evaluatie van de effecten van passend nderwijs aan de delgrep p leerlingen schlniveau. Structurele inzet vanuit udergeleding/uderparticipatie. Aansluiting en samenwerking met externe rganisaties/instanties. Participatie verkepelende Spaarnesant-prjectgrep Excellentie. Eindresultaat: De beleidsuitgangspunten van het rganisatiemdel zijn p schlniveau geïmplementeerd. Er is sprake van een gedegen signalering van meeren hgbegaafdheid bij leerlingen. De schlteams beschikken ver didactische- en pedaggische kennis en middelen m tegemet te kmen aan de specifieke nderwijsbeheften en begeleiding van de leerlingen. Expertise wrdt gedeeld en krachten wrden gebundeld met uders, vrschlse educatie, het vrtgezet nderwijs en SWV-WSNS. Prestatie-indicatren maart 2014 t/m augustus 2014 Het rganisatiemdel wrdt structureel geïmplementeerd. Het nderwijs aan de delgrep is gecnslideerd in het schlbeleid en de schlcultuur van elke Spaarnesantschl. De beleidsuitgangspunten wrden vastgelegd in een definitief beleidsstuk (schlniveau). Samenveging van de twee verkepelende Spaarnesant-prjectgrepen Excellentie (april 2014). Eindresultaat: De beleidsuitgangspunten van het rganisatiemdel zijn uitgewerkt in een definitief beleidsstuk p schlniveau (maart 2014). Er is sprake van verankering van het nderwijs aan de delgrep binnen elke Spaarnesantschl. 14

16 Bijlage 2: Kenmerken van meeren hgbegaafdheid bij kinderen. Opmerking: dit verzicht van kenmerken van meeren hgbegaafdheid is niet bedeld m als signaleringsinstrument gebruikt te wrden. Daar is het niet almvattend geneg vr. Meer- en hgbegaafden leerlingen: zijn aanzienlijk sneller in het begrijpen en verwerken van nieuwe stf dan gemiddelde leerlingen, hebben gemakkelijker inzicht in cmplexe leerstf; zijn intellectueel nieuwsgierig en leergierig, ze stellen veel vragen; hebben een zeer ged geheugen; hebben een grte en rijke wrdenschat; zijn vreg gericht p letters en wrden, vragen naar letters en leren zichzelf lezen; zijn vreg gericht p cijfers en getallen; zijn taakgericht en gecncentreerd, als de mtivatie er is f gewekt is; kunnen perfectinistisch zijn, stellen hge eisen aan zichzelf en vaak k aan anderen. Dat betekent niet dat hgbegaafden perfecte studenten zijn, maar wel dat zij hge verwachtingen (kunnen) stellen aan prestaties die zij zelf belangrijk vinden. Dit kan leiden tt grte faalangst, wanneer ze niet kunnen beantwrden aan de eisen die ze aan zichzelf stellen; kunnen zeer creatief denken; zijn in staat m al heel jng verbanden te leggen; hebben vaak te maken met nvldende ntwikkelde leerstrategieën; hebben een zeer grt, bijna verdreven, rechtvaardigheidsgevel; bekijken de wereld dr een heel andere bril dan hun leeftijdsgenten; experimenteren graag; zijn kritisch ten pzichte van alles, dus k van regels, gewnten en tradities; hebben belangstelling vr veel dingen; hebben een brede waaier van interesses; kunnen meilijk keuzen maken, veel is er interessant en/f belangrijk; zijn gevelig vr gevelens en beheften van anderen en huden daar meestal rekening mee, k ten kste van zichzelf; drzien sciale patrnen en herkennen emties bij anderen; zijn jnger dan anderen gericht p allerlei vragen, k levensvragen, (Wat gebeurt er als je dd bent? Waarm maken mensen rlg?); zijn ged in staat/geneigd zichzelf te vermaken en kunnen dat lang vlhuden, dit alles bij vldende interesse en mtivatie; nemen initiatief en geven leiding, al dan niet geaccepteerd dr leeftijdsgenten; vral vr hgbegaafde leerlingen in de nderbuw van de basisschl geldt, dat zij tekenen p hger niveau dan leeftijdsgenten, meer details, eerder perspectief, maar een hekel hebben aan inkleuren; hebben interesse in nderwerpen die p deze leeftijd niet gebruikelijk zijn; beschikken ver veel energie; hebben een bijznder gevel vr humr; zijn niet gewend m tegen grenzen aan te lpen; kunnen gaan nderpresteren resulterend in afnemende schlprestaties / wisselend schlwerk; hebben een haperende sciaal-emtinele ntwikkeling. 15

17 Bijlage 3: Pientere leerling versus begaafde leerling. Opmerking: dit verzicht van kenmerken van een pientere leerling versus een begaafde leerling is niet bedeld m als signaleringsinstrument gebruikt te wrden. Daar is het niet almvattend geneg vr. Het biedt handvatten m p een nderscheidende wijze naar leerlingen te kijken. Pientere leerling Kent de antwrden. Is ervaren in het van buiten leren. Is geïnteresseerd in bjecten. Is gefcust en plettend. Hudt van simpele lgica. Hudt van wrden. Heeft gede ideeën. Werkt hard. Beantwrdt vragen. Presteert bvengemiddeld in de klas. Luister met interesse. Leert gemakkelijk. Begaafde leerling Heeft altijd vragen. Is een grt gisser (prbeert uit de cntext af te leiden). Is een zeer nieuwsgierige nderzeker. Is diep mentaal en fysiek betrkken, sms afwezig hierdr. Drijft p cmplexiteit. Gebruikt vaak ngewn cmplex vcabulair. Heeft flitsende, gekke, nnzele en vreemde ideeën. Hangt rnd en test uit. Discussieert in detail, is kritisch, bewerkt stellingen. Kan bvengemiddeld maar k gemiddeld f benedengemiddeld presteren. Laat sterke gevelens en pinies zien. Weet het vaak al. 6-8 herhalingen ndig vr meesterschap. Na 1-2 repetities meesterschap. Begrijpt ideeën. Geniet van leeftijdgenten. Begrijpt de bedeling f betekenis. Maakt zijn werk af. Kpieert nauwkeurig. Hudt van schl. Technicus. Is tevreden ver eigen leren. Ontwikkelt ideeën. Prefereert vaak uder gezelschap. Onderzekt tepassingen. Start prjecten. Creëert nieuwe nderwerpen. Geniet van leren. Uitvinder. Is hgst zelfkritisch. 16

18 Bijlage 4: Checklist nderpresteerders. Telichting (Hg)begaafde leerlingen beschikken ver de ptentie m hge prestaties te leveren. Tch kmt dit niet altijd tt uiting. Omdat zij in het huidige nderwijs regelmatig niet p niveau wrden aangesprken, lpen de leerlingen een grt risic m gedemtiveerd te raken met gedragsprblemen en nderpresteren als gevlg (Drnekamp, Drent en Brnkhrst, 1999). Kennis van mgelijke kenmerken van (hg)begaafde nderpresteerders is daarm van belang ten beheve van de signalering van deze leerlingen en het zveel mgelijk vrkmen en plssen van prblemen. De kenmerken/gedragingen van nderpresteerders zijn te verdelen in psitieve en negatieve, maar krijgen betekenis in cmbinatie met elkaar. Opgemerkt met wrden dat niet alle kenmerken tegelijkertijd bij een nderpresteerder vrkmen. He meer kenmerken aan een leerling tegekend kunnen wrden, des te grter de kans, dat de leerkracht te maken heeft met een nderpresterende leerling. Veelvuldig wrdt nderpresteren gedefinieerd in termen van een discrepantie tussen de schlprestaties van een kind en een bekwaamheidsindex zals een IQ scre. Vaak wrdt nderpresteren gezien als een prbleem betreffende het werkgedrag f werkhuding. Een meer vlledig beeld wrdt echter verkregen dr nderpresteren te definiëren dr verschillende cmpnenten te bekijken: Onderpresteren is een gedrag en als zdanig kan het in de lp der tijd veranderen. Onderpresteren is afhankelijk van de huding en de situatie. Vaststellen van nderpresteren is afhankelijk van de verwachtingen die men heeft. Onderpresteren is verbnden met de ntwikkeling van het zelfbeeld. Een kind kan p drie manieren nderpresteren: Onder het eigen niveau presteren, maar bven het niveau van de klas. Onder het eigen niveau presteren, maar p het gemiddelde niveau van de klas. Onder het eigen niveau presteren en nder het gemiddelde niveau van de klas. Manieren m nderpresteren te keren: Ondersteunende strategie (kringgesprekken, ntwerpen van een leerplan). Innerlijke strategie (verbinden van enerzijds de zelfinschatting van de leerling als lerend en anderzijds het verlangen van de leerling m gede schlprestaties te bereiken). Strategie tt herstel (in een veilige leermgeving inspelen p de specifieke sterktes, zwakheden, sciale, emtinele en intellectuele beheften van de leerling). Brnvermelding Drent, S. (1998). Hgbegaafde kinderen kunnen meer; praktische richtlijnen vr verbreding in het basisnderwijs. Vrschten: Ajdakt. Kuipers, J. (1990). Si-Bel; Observatielijst vr Signalering en Identificatie van Begaafde Leerlingen in het primair nderwijs. Leeuwarden: GCO Fryslân. Mij, T. (1991). Schlprblemen van hgbegaafde kinderen; richtlijnen vr passend nderwijs. Muiderberg: Cutinh. Pluymakers, M. & Span, P. (1990). Onderpresteren. In: Nelissen, J. & Span, P. (red) Begaafde kinderen p de basisschl; suggesties vr didactisch handelen (p ). Tilburg: Zwijsen (mmenteel uitgegeven dr Bekadidact in Baarn)

19 Checklist nderpresteerders Cluster van psitieve kenmerken Bijbehrende eigenschappen/gedragingen 1. Grte en uitznderlijke kennis De leerling heeft kennis (vrkennis) die ng niet in de grep is behandeld. De leerling heeft uitznderlijk grte kennis van feiten. De leerling heeft een grte algemene ntwikkeling. 2. Grte interesse De leerling heeft een brede belangstelling en hudt ervan dingen te nderzeken. De leerling leest veel f verzamelt in vrije tijd p andere manieren veel infrmatie. De leerling begrijpt en nthudt nderwerpen uitstekend als hij geïnteresseerd is. De leerling heeft interesse vr meilijkere nderwerpen bij een werkstuk f spreekbeurt. 3. Wisselend schlwerk (bekijken in relatie tt kenmerk 7) De leerling geeft bij meer ingewikkelde vragen vaak het gede antwrd. De leerling presteert significant beter p mndeling dan schriftelijk werk. De leerling kmt ged uit de verf bij individueel nderwijs p maat. 4. Psitief thuiswerk De leerling werkt thuis verder aan zelf gekzen schlprjecten. De leerling ntwikkelt thuis p eigen initiatief allerlei activiteiten. 5. Grte verbeelding De leerling is creatief en heeft een levendige verbeelding. 6. Hge mate van sensitiviteit De leerling is sensitief in zijn waarneming van zichzelf en anderen. De leerling is gevelig. Cluster van negatieve kenmerken Bijbehrende eigenschappen/gedragingen 7. Afnemende schlprestaties (bekijken in relatie tt kenmerk 3) De leerling haalt steeds minder gede resultaten. De leerling presteert beneden (greps)niveau bij reken, taal f lezen. De leerling presteert p schl redelijk tt slecht (sms alleen nder het eigen niveau). De leerling schrijft slrdig. De leerling hudt niet van drill and practice, van instampen f inprenten. De leerling mist bepaalde leerinhuden en instructiemmenten. De leerling is selectief enthusiast vr nieuwe nderwerpen, maar niet vr uitwerkingen. 8. Negatief gedrag De leerling vertnt lastig en naangepast gedrag. De leerling vraagt steeds m aandacht. De leerling verveelt zich. De leerling drmt weg tijdens de les. De leerling wijst pgingen van de leerkracht af m zich te leren gedragen vlgens de grepsnrmen. 9. Haperende sciaal-emtinele ntwikkeling De leerling is ntevreden ver eigen prestaties (negatieve zelfwaardering). De leerling vermijdt nieuwe activiteiten uit angst m te mislukken. De leerling heeft minderwaardigheidsgevelens, kan wantruwend f nverschillig zijn. De leerling det niet mee aan grepsactiviteiten. De leerling heeft weinig vriendjes f vriendinnetjes, is minder ppulair bij leeftijdsgentjes. De leerling zekt vriendjes nder gelijkgestemden. 10. Geringe taakgerichtheid De leerling heeft een zeer laag werktemp. De leerling heeft het huiswerk vaak niet af. De leerling stelt nrealistische delen (te laag f te hg). De leerling is snel afgeleid, heeft meite met taakgericht werken. De leerling is vergeetachtig en/f impulsief. De leerling heeft geen duidelijk leertraject vr gen, is geen planner. De leerling heeft een krte spanningsbg. De leerling wil niet gehlpen wrden, wil zelfstandig zijn. 11. Negatieve huding De leerling heeft een wisselende mtivatie. De leerling heeft een hekel aan rutine. De leerling verzet zich tegen autriteit. De leerling neemt geen verantwrdelijkheid vr eigen daden (wijt mislukken aan anderen f aan de situatie). De leerling staat nverschillig f afwijzend tegenver de schl. 18

20 Bijlage 5: Kleuterintake. Onderstaand een verzicht van de vragen/items die in verband staan met de signalen vr een ntwikkelingsvrsprng bij kleuters en de leereigenschappen en persnlijkheidskenmerken van hgbegaafde kinderen. De vragen zijn niet bedeld m expliciet hgbegaafdheid te signaleren. Het is aan te bevelen de vragen p te nemen in de reguliere intakelijst. Brnnen: Wrkshp Kleuters met een ntwikkelingsvrsprng (10 nvember 2010), SLO, kleuterintake van De Kring en de Mlenwiek-Daltn. Vragen 1. Mijn kind is actief en energiek. 2. Mijn kind spreekt in hele zinnen. 3. Mijn kind spreekt duidelijk. 4. Mijn kind kent de betekenis van veel wrden (rijke wrdenschat). 5. Mijn kind heeft interesse in letters en lezen. 6. Mijn kind heeft interesse in getallen en rekenen. 7. Mijn kind tekent gedetailleerd (in details). 8. Mijn kind heeft een ged geheugen. 9. Mijn kind is leergierig. 10. Mijn kind stelt veel vragen. 11. Mijn kind werkt en/f speelt gecncentreerd. 12. Mijn kind heeft drzettingsvermgen wanneer iets niet gelijk lukt. 13. Mijn kind is zelfstandig. 14. Mijn kind heeft een grt rechtvaardigheidsgevel. 15. Mijn kind herkent emties bij zichzelf en bij anderen en kan hier ged mee mgaan. 16. Mijn kind heeft gevel vr humr. 17. Mijn kind is perfectinistisch. 18. Mijn kind bedenkt creatieve plssingen. 19. Mijn kind hudt van uitdagingen. 20. Mijn kind interesseert zich vr veel verschillende spelletjes, activiteiten en nderwerpen. 21. Mijn kind heeft bijzndere belangstelling vr/interesse in: Ja Nee Sms 19

Nog meer weergeven