Voeding en beweging bij kanker; it takes two to tango

Transcriptie

1 Voeding en beweging bij kanker; it takes two to tango ASTRID HORSTMAN NUTRICIA RESEARCH 13 SEPTEMBER 2016 Met toestemming van Van Loon SPIERADAPTATIE SARCOPENIE - CACHEXIE Met toestemming van Van Loon Met toestemming van Van Loon SPIEREIWITSYNTHESE SPIERMASSA: NETTO BALANS Muscle Proteins Synthesis Breakdown Muscle free pool Plasma free pool Burd et al., Exerc Sport Sci Rev,

2 SPIEROPBOUWSNELHEID CACHEXIA - DEFINITIES 1-2 % per dag ( %. u -1 ) a multifactorial syndrome characterized by an ongoing loss of skeletal muscle mass (with or without loss of fat mass) that cannot be fully reversed by conventional nutritional support and leads to progressive functional impairment Fearon et al., Lancet Oncol 2011 CACHEXIA - DEFINITIES SPIERVERLIES IN KANKER CACHEXIE Patients who have lost more than 5% of their (stable) body weight over the past six months, or have a body mass index (BMI) less than 20 kg/m 2 and ongoing weight loss of more than 2%, or show an appendicular skeletal muscle index consistent with sarcopenia and any degree of weight loss >2% are generally classified as suffering from cachexia. Fearon et al., Lancet Oncol 2011 Horstman et al., Nutrients 2016 ANABOLE STIMULI Zijn de spieren van kankerpatiënten nog steeds gevoelig voor eiwitten (aminozuren)? 2

3 SPIEROPBOUWSNELHEID Klkl M,m,m Klkl M,m,m Jong gezond Oud gezond Jong kanker Oud kanker Deutz et al.,. Clin Nutr Dillon et al., Clin Nutr 2007 Williams et al., Am J Clin Nutr 2012 Dillon et al., J Cachexia Sarcopenia Muscle 2012 Horstman et al., Nutrition 2015 SPIEREIWITBALANS GEDURENDE DE DAG Jong gezond Oud gezond, jong kanker Oud kanker Horstman et al., Nutrition 2015 Horstman et al., Nutrition 2015 ESPEN GUIDELINES ON NUTRITION IN CANCER PATIENTS EIWITVERDELING OVER DE 3 MAALTIJDEN We recommend that protein intake should be above 1 g/kg/day and, if possible up to 1.5 g/kg/day 80 kg persoon g eiwit/dag Ontbijt: 30 g 10 g Lunch: 30 g 15 g Diner: 30 g 65 g Arends et al., Clinical Nutrition 2016 Mamerow et al., J Nutr

4 BELANG SPIERMASSA TIJDENS ZIEKTE / BEHANDELING EIWITTOEDIENING S NACHTS Door eiwitinname meer spiermassa/ minder spierverlies: sterker, beter dagelijks functioneren 1 betere kwaliteit van leven 2,3. beter bestand tegen chemo en minder complicaties bij operatie 4,5 sneller herstel na behandeling, minder kans terugkeer ziekte en betere overlevingskans 6,7,8. 1. Moses et al., Br J Cancer Bachmann et al., J Gastrointest Surg Barret et al., Nutr Cancer Argiles, et al., J Biochem Cell Biol Gordon et. al, QJM Fearon et al., Am J Clin Nutr Baracos et al., Int J Biochem Cell Biol Martin et al., J Clin Oncol 2013 Groen et al., Am J Physiol Endocrinol Metab 2012 EIWITINNAME VOOR HET SLAPEN GAAN 40 g EIWIT Een eiwitinname van min. 1 g/kg/day, maar het liefst 1.5 g/kg/dag en gelijk verdeeld over de dag met als extra optie eiwitinname voor het slapen, zal de spieropbouwsnelheid en dus de aanmaak van spiermassa stimuleren Holwerda et al., Med Sci Sports Exerc SPIERVERLIES TIJDENS VEROUDERING EFFECT VAN ZIEKTE OF BLESSURE Wat is de invloed van bewegen (in combinatie met eiwitinname) op de spieropbouw? English et al., Curr Opin Clin Nutr Metab Care

5 CONDITIE- EN KRACHTSVERLIES TIJDENS ZIEKTE EN BEHANDELING EFFECT VAN BEDRUST OP CONDITIE bijwerkingen medicatie verhoogde energiebehoefte verminderde energie inname pijnklachten ziekenhuisopnamen spierafbraak Afname fysieke activiteit Toename conditie- en krachtsverlies Dallas bedrust onderzoek: gezonde 20-jarige mannen 3 weken bedrust Conditie (zuurstofopname) gemeten voor en na 3 weken bedrust 1. Awad et al., Clin Nutr Antoun et al., J Clin Oncol Ferriolli et al., J Pain Symptom Manage 2012 McGuire et al., Circulation 2001 EFFECT VAN BEDRUST VS LEEFTIJD CONCLUSIE DALLAS BEDRUST STUDIE 3 weken in bed liggen leidt tot een grotere afname in conditie dan 30 jaar veroudering! McGuire et al., Circulation 2001 EFFECT VAN INACTIVITEIT OP SPIERMASSA EFFECT VAN 5 DGN BEEN INGIPSEN OP SPIEROPBOUW Nuchter 1 week 1.4 kg spier 41% Na eiwitinname 53% Wall et al., Am J Physiol Endocrinol Metab 2016 Dirks et al., Diabetes 2016 Wall et al., Am J Physiol Endocrinol Metab

6 TRAINING VOOR EIWITINNAME VERBETERT SPIEROPBOUW IN JONG EN OUD EFFECT VAN KRACHTTRAINING EN VERSCHILLENDE HOEVEELHEDEN WEI-EIWIT OP SPIEROPBOUWSNELHEID * Mean values were significantly different from non-exercised leg in 0 g dose (P<0.005). Mean values were significantly different from exercised leg in 0, 10 and 20 g dose (P<0.05). Mean values were significantly different from exercised leg in 0 and 10 g dose (P=0 05). Pennings et al., Am J Clin Nutr 2011 Yang et al., Br J Nutr 2012 TRAINING EN EIWITMETABOLISME TRAINING EN EIWITMETABOLISME Burd et al., J Appl Physiol 2009 Burd et al., J Appl Physiol 2009 TRAINING EN EIWITMETABOLISME VERHOGING IN SPIEROPBOUW TOT 48 UUR NA KRACHTTRAINING Burd et al., J Appl Physiol 2009 Burd et al., J. Appl. Physiol

7 META-ANALYSE: EIWITINNAME VERSTERKT DE TOENAME IN VETVRIJE MASSA TIJDENS 6-24 WKN KRACHTTRAINING BEWEGEN VÓÓR EIWITINNAME VOOR HET SLAPEN GAAN EIWIT Cermak et al., Am J Clin Nutr 2012 Holwerda et al., Med Sci Sports Exerc ELEKTRISCHE STIMULATIE TIJDENS INGIPSEN EN COMA gaat spiermassaverlies volledig tegen! Bewegen stimuleert het positieve effect van eiwitinname op spieraanmaak! Dirks et al., Clin Sci (Lond) 2015 Dirks et al., Acta Physiol (Oxf) 2014 TRAINEN TIJDENS BEHANDELING Trainingsstudies in kankerpatiënten 7

8 TRAINEN TIJDENS BEHANDELING TRAINEN NA BEHANDELING Trainen t.o.v. niet trainen: Minder vermoeidheid Betere conditie Meer spierkracht Minder angst/depressie Trainen = veilig! TRAINEN NA BEHANDELING ESPEN GUIDELINES ON NUTRITION IN CANCER PATIENTS Trainen t.o.v. niet trainen: Snellere opbouw conditie Snellere opbouw spierkracht Snellere afname vermoeidheid Minder angst/depressie Snellere en volledigere terugkeer naar werk We recommend maintenance or an increased level of physical activity in cancer patients to support muscle mass, physical function and metabolic pattern (strong recommendation, high level of evidence) Arends et al., Clinical Nutrition 2016 ESPEN COMMENTAREN OVER TRAINING IN PATIËNTEN MET KANKER ESPEN GUIDELINES ON NUTRITION IN CANCER PATIENTS Is goed te doen en veilig in verschillende stadia van de ziekte 1. Ook patiënten met fase III-IV kunnen en willen deelnemen aan fysieke activiteit 2,3. Meestal wordt thuis getraind op gemiddelde intensiteit (50 75% van max HF), 3x/week, min/keer. Fysieke activiteit behouden of verbeteren van conditie, spierkracht, QoL en verminderde vermoeidheid en angst 4-6. We suggest individualized resistance exercise in addition to aerobic exercise to maintain muscle strength and muscle mass. (weak recommendation, low level of evidence) 1. Jones et al., Acta oncologica Oldervoll et al., The Oncologist Lowe et al.,. J Support Oncol Speck et al., Journal of cancer survivorship research and practice Stene et al., Critical reviews in oncology/hematology Fong et al., BMJ 2012 Arends et al., Clinical Nutrition

9 ESPEN COMMENTAREN OVER WELKE TRAINING Zowel duur-als krachttraining verbeteren kracht meer dan zonder fysieke activiteit Krachttraining is beter om spierkracht te verbeteren dan duurtraining, maar weinig bewijs in kanker Conclusies Fysieke activiteit spieropbouw en afbraak en ontsteking Stene et al., Critical reviews in oncology/hematology 2013 CONCLUSIES Spiermassaverlies en daardoor afname in kracht is onderdeel van ziekte kanker en de behandeling Dit kan zeer nadelige gevolgen hebben voor het dagelijks functioneren en de uitkomst van de behandeling Voldoende eiwitinname (1-1.5 g/kg LG/dag) kan dit spierverlies tegengaan/verminderen Sport/bewegen versterkt het positieve effect van eiwitinname op spiermassa 9