Voeding en Ouderen. Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit. Symposium Voeding en Ouderen - november

Transcriptie

1 Voeding en Ouderen Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit Symposium Voeding en Ouderen - november

2 Heel oud worden: 115 (NL) of 122 (F)

3 Ouder worden? Levensverwachting 2013 man: 79,4 jaren vrouw: 83,0 jaren Blijvende stijging > 1840; + 3 mnd/jr + 17,6 jr in 100 jr Gezond ouder worden Leefstijl??

4 Gezonde leefstijl op 70-jarige leeftijd - voeding, beweging, niet roken, matig alcoholgebruik - Ongezonde leefstijl 65 % minder sterfte bij gezonde leefstijl t.o.v. 4 factoren: 2.0 ± 0.3 extra levensjaren EU: increase the average healthy lifespan by two years by 2020 Haveman-Nies et al, Am J Epidemiol 2002 Knoops, de Groot et al, JAMA 2004 Sofi, Am J Clin Nutr 2010

5 Mediterraan - Richtlijnen Goede Voeding 25% minder sterfte bij meer Mediterraan-achtige voeding

6 VCP ouderen en de Schijf van Vijf

7 Zelfstandig wonende 70-plussers eten meer ongezonde verzadigde vetzuren, zout en minder volkoren producten, fruit en vis dan aanbevolen Daarmee gelden voor hen dezelfde aanbevelingen om het voedingspatroon te verbeteren als voor de rest van de bevolking (RIVM factsheet)

8 Onderbouwing vanuit epidemiologie Meta-analyse n Patroon Reductie Endpoint Sofi (2014) 18 Mediterraan 8 % mortaliteit Jankovic (2014) 11 Healthy Diet 10% Mortaliteit Indicator 6% CVD-mort Alexsandrova (2014) EPIC Healthy 37% CRC risico Lifestyle Index

9 Gezond ouder worden VWS: Het gaat bij gezond ouder worden niet alleen om het voorkomen en uitstellen van ziekte, maar met name om het voorkomen en terugdringen van beperkingen in het functioneren, het bevorderen van zelfredzaamheid en een goede kwaliteit van leven (2011)

10 Botgezondheid Prevalentie: Osteoporose: (CBO 2011) Fracturen: / jaar (50+) Na heupfractuur: 3-8 x sterfterisico (3 mnd)

11 Vitamine D, fracturen en valincidenten > 800 IU of 20 µg vitamine D risicoreductie % fracturen valincidenten 11 studies, , 65+ samengevat Bischoff-Ferrari, NEJM 2012, BMJ 2009

12 Vitamine D (sunshine vitamin) Bronnen Voeding Sunshine 4,6/ 5,2 g/d (men 70 +, VCP 13) 3.5/ 5,1 g/d (women 70+, VCP 13) Vette vis, ei, lever, zuivel, vlees g/d (Gezondheidsraad, 2011) Telt niet op tot 20 g/ dag

13 Hebben ouderen extra vitamine D nodig? De adviezen voor een vitamine D supplement vrouwen tussen jaar iedereen vanaf 70 jaar iedereen met donkere huidskleur of onvoldoende zonlichtblootstelling 10 mcg/dag 20 mcg/dag 10 mcg/dag VCP 2013: Gemiddeld over het jaar gebruikt 26% van de vrouwen en 18% van de mannen een supplement met vitamine D Gezondheidsraad, 2012

14 D als panacee Vitamine D Vitamine B % deficiënt 25 % deficiënt

15 Verouderen - cognitieve achteruitgang Traag en multifactorieel Dementie 65+ 1% % Voedingsfactoren Vetzuren Antioxidanten B-vitamines

16 B vitamines en het brein Gezonde ouderen - Nog geen effecten aangetoond (Clarke 2014, van der Zwaluw 2014)) MCI - geheugenproblemen - atrofie 30% Walker 2012, de Jager 2011, Dangour 2011

17 The shrinking brain - MCI

18 Veroudering: sarcopenie Bamman 2004

19 Belangrijke anabole stimuli - 1 Verlies van LBM is geassocieerd met eiwitinneming Houston et al; Am J Clin Nutr 2008

20 Anabole stimuli - 2: Lichamelijke activiteit Nederlandse Norm Gezond Bewegen: tenminste vijf dagen per week 30 minuten matig intensieve lichaamsbeweging Aanpassing voor ouderen (TNO, 2008) Dagelijks bewegen, min, matig intensief Leidraad Geriatrie (2010) Dagelijks 15 minuten wandelen BETEKENIS VAN KRACHTRAINING??

21 Effect van eiwitsuppletie en resistance exercise

22 Kwetsbare ouderen VCP: ouderen met functionele beperkingen hebben een lagere inname van energie, eiwit,.., calcium en magnesium en een verhoogd risico op ondervoeding ProMuscle 2x daags 15 g eiwit extra 2x per week training Twee studiearmen Training + extra eiwit Training + placebo

23 Resistance-type exercise training

24 Eiwitsupplement vs placebo - met resistance training Placebo 1.5 Protein Time (wks) Eiwit voor spiermassa

25 Verbetering van kracht en functionaliteit 200 Placebo 180 Protein Placebo Protein Time (wk) Ti Treatment Treatment Time Guralnik Time Treatment x Time Treatment x Time 0.232

26 Eiwit effect (icm RT) zichtbaar in meta-analyse 1-repetition maximum leg press in both younger and older subjects (weighted mean difference: 13.5 kg; 95% CI: 6.4, 20.7 kg; P < 0.001). Cermak N M et al. Am J Clin Nutr 2012;96: by American Society for Nutrition

27 ProMuscle in de praktijk? Zorggroep genomineerd voor Veluwse Innovatieprijs 2014: Project ProMuscle 65PK

28 Voeding voor ouderen voor functiebehoud - kwaliteit van leven Kwaliteit van Leven Voeding

29 er kunnen aanvullende specifiekere adviezen nodig zijn Voeding & bewegen Vetzuursamenstelling beter Meer groente en fruit Beperking suikers, alcohol, zout Nadruk op totale voedingspatroon!! Specifiek voor ouderen Extra vitamine D Aandacht voor vocht & eiwit Nutriënt-dichte voeding (dreigende) ondervoeding