Physiological response after major surgery in the Elderly

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Physiological response after major surgery in the Elderly"

Transcriptie

1 Physiological response after major surgery in the Elderly Dr. HJ (Erik) Hulzebos, Medisch FysioloogF & Drs. JJ (Jaap( Jaap) Dronkers, Fysiotherapeut-Onderzoeker Onderzoeker. 2 1

2 Toronto Model Genetisch (overerving) Fysieke activiteit Fysiek fitheid Gezondheid - huishoudelijk - uithoudingsvermogen - welzijn - vrije tijd - kracht / snelheid - morbiditeit - hobby / sport - lenigheid - mortaliteit - coö coördinatie Voeding, psychische en sociale situatie (Bouchard & Shephard, 1994) Wat begrenst ons prestatievermogen??

3 Wat is de Bottle Neck? VO 2max = Slagvolume max x Hartfrequentie max x (CaO 2 CvO 2 ) max Post-ok: HMV ~ 70% Post-ok: OER ~ 30% Fick A. Ueber die Messung des Blutquantums in den Herzventrikeln. Sitx.. der Physik- Med.. Ges. Wurzburg 1870;2:16.

4 In de spier Spierpomp Aansturing Temperatuur Dieet Energievoorraden Mitochondria Enzymen Jones NL & Killian K. (2000) Exercise Limitation In Health and Disease.. New Eng J Med. Vol 343 (9): P Mechanical Ventilation Oxidative Stress Protein Degradation Rapid Atrophy

5 Case: hrs MV Control: 2 3 hrs MV 57% CSE ST-fibers 53% CSE FT-fibers 2 1

6 Age related decline in exercise capacity in men and women. Multiple factors that cause loss of muscle strength with increasing age. Vandervoort, Muscle Nerve 25: 17 25, 2002

7 Circulation May 1;103(17): Veroudering: meer vet, minder spier 20 year old female athlete 64 year old sedentary woman

8 Relationship between whole body muscle mass and weight in men and women Janssen et al. J Appl Physiol 89:

9 Conclusie: Spiermassa & Veroudering Dwarsdoorsnede van de spier neemt af met leeftijd / inactiviteit Functionele MU neemt af met leeftijd / inactiviteit Sarcopenie is de leeftijd gerelateerde afname in spier massa Lexell et al. 1983

10 Am Rev Respir Dis 1987: High pressure Intermediate pressure/flow High flow Control

11 Intensiteit Cardiopulmonary Physical Therapy Journal, 2009;20(3):5-15 HF max Inspanningsfysiologie & Prestatie Hart SV max Bloed en longen [Hb], %SaO 2 Dichtheid van de capillairen Spier Oxidatieve enzymen HMV max Max A-V A V O 2 verschil VO 2max VO 2max op AT Efficiëntie Snelheid op AT Basset, DR and Howley, ET, (1997) Maximum oxygen uptake: classical versus contemporary viewpoints. Med Sci Sports Exerc. Vol 29 (5), pp Prestatie

12

13 Major surgery Peri-ok stress response aerobic metabolism O 2 -demand (~5 ml/min/kg = 1,5 MET) LOW RISK: VO 2 -max > 20 ml/min/kg (> 5,5 MET) or AT > 11 ml/min/kg (> 3 MET) High RISK: VO 2 -max < 15 ml/min/kg (< 4,3 MET) or AT < 11 ml/min/kg (< 3 MET)

14 TRAINING / TRAINBAAR? Conditie (AT) Kracht (ST) Combinatie van AT en ST (COMT) Training Conditie en/of Kracht Haykowsky M, McGavock J, Vonder Muhll I, Koller M, Mandic S, Welsh R, Taylor D. Effect of exercise training on peak aerobic power, left ventricular morphology, and muscle strength in healthy older women. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2005;60(3):

15 Conclusie Haykowsky et al weken ST en COMT zijn net zo effectief als AT voor het verbeteren van de VO 2max. ST en COMT zijn meer effectief dan AT voor het verbeteren van spierkracht. AT en/of ST geeft geen veranderingen van de hartfunctie. These findings suggest that for older women to attain an optimal improvement in physical fitness they should perform aerobic and strength training. Spierkracht - Krachttraining Strength trained men loose strength and muscle mass at a slower rate than untrained men Resistance training prevents sarcopenia Wilmore & Costill, 1999

16 Capillairedichtheid & O 2 Voorziening Sedentair Getraind Takken, T. (2006). Wielrennen en Wetenschap. Elsevier Gezondheidszorg: Maarssen.

17 Muscle Strength after Exercise, Nutritional Supplementation Fiatarone MA, Exercise training and nutritional supplementation for physical frailty in very elderly people. New Engl J Med ;330(25):

18 ADL-activiteiten Accellerometrie Mensen worden actiever in het dagelijks leven. Fiatarone MA, Exercise training and nutritional supplementation for physical frailty in very elderly people. New Engl J Med ;330(25):

19 Trainingsrichtlijnen Ouderen Combinatie van Kracht en Conditie & functioneel

20 Effect of Training in Healthy Older Adults Endurance Training + VO 2 max 10-40%, BP, HR + BMD HR submax Positive changes in body composition + body weight (1-3 3 kg), % fat (1-3%) Positive metabolic changes + insulin sensitivity, cholesterol Resistance Training + strength 150% Brechue et al. Clinics in Geriatric Medicine, 1996 Exercise Recommendations ACSM FITT Principle 55-89% HFmax

21 Vragen? Einde

22

Overzicht. Inspanning voor kinderen met een aangeboren hartafwijking. Inspanning- moet het? Inleiding. Toronto Model

Overzicht. Inspanning voor kinderen met een aangeboren hartafwijking. Inspanning- moet het? Inleiding. Toronto Model Overzicht Inleiding Inspanning- moet dat? mag dat? is het gevaarlijk? Inspanning bij verschillende typen aangeboren hart Inspanning als therapie Inspanning voor kinderen met een aangeboren hartafwijking

Nadere informatie

Dr. H.J. (Erik) Hulzebos, Medisch Fysioloog (sport) Fysiotherapeut

Dr. H.J. (Erik) Hulzebos, Medisch Fysioloog (sport) Fysiotherapeut Sportmedisch Symposium Utrecht Marathon Dr. H.J. (Erik) Hulzebos Klinisch inspanningsfysioloog (sport)fysiotherapeut Universitair Medisch Centrum Utrecht h.hulzebos@umcutrecht.nl Dr. H.J. (Erik) Hulzebos,

Nadere informatie

Hoe houd je mensen in beweging?

Hoe houd je mensen in beweging? De rol van exercise Hoe houd je mensen in beweging? Belang van fysieke fitheid. 1947 Olaf Verschuren Op de goede weg! Lackland D T et al. Stroke. 2014;45:315-353 Health enhancing physical activity Systolische

Nadere informatie

DE IMPACT VAN BEWEGEN EN VOEDING OP SPIERMASSA EN FYSIEK FUNCTIONEREN VAN OUDEREN. Dr. Ir. Michael Tieland

DE IMPACT VAN BEWEGEN EN VOEDING OP SPIERMASSA EN FYSIEK FUNCTIONEREN VAN OUDEREN. Dr. Ir. Michael Tieland DE IMPACT VAN BEWEGEN EN VOEDING OP SPIERMASSA EN FYSIEK FUNCTIONEREN VAN OUDEREN Dr. Ir. Michael Tieland 1 DISCLOSURE BELANGEN (potentiële) belangenverstrengeling Geen Veroudering Spiermassa & Kracht

Nadere informatie

Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid

Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid Wat is fysieke activiteit? Een door skeletspieren geproduceerde beweging (dynamisch) en/of houding (statisch) die gepaard gaat met een toename

Nadere informatie

Voeding en beweging bij kanker; it takes two to tango

Voeding en beweging bij kanker; it takes two to tango Voeding en beweging bij kanker; it takes two to tango ASTRID HORSTMAN NUTRICIA RESEARCH 13 SEPTEMBER 2016 Met toestemming van Van Loon SPIERADAPTATIE SARCOPENIE - CACHEXIE Met toestemming van Van Loon

Nadere informatie

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,

Nadere informatie

Matthijs.hesselink@maastrichtuniversity.nl

Matthijs.hesselink@maastrichtuniversity.nl In beweging! Gezondheidsuniversiteit 2015 Matthijs Hesselink Department of Human Movement Sciences Faculty of Health, Medicine and Life sciences Maastricht University Matthijs.hesselink@maastrichtuniversity.nl

Nadere informatie

Meten van explosiviteit bij top indoor balteamsporters. H.T.D. van der Does, MSc. Dr. M.S. Brink S.H. Doeven, MSc. Dr. K.A.P.M.

Meten van explosiviteit bij top indoor balteamsporters. H.T.D. van der Does, MSc. Dr. M.S. Brink S.H. Doeven, MSc. Dr. K.A.P.M. Meten van explosiviteit bij top indoor balteamsporters H.T.D. van der Does, MSc. Dr. M.S. Brink S.H. Doeven, MSc. Dr. K.A.P.M. Lemmink Indoor Balteamsporten karakteristieken Volleybal explosieve bewegingen:

Nadere informatie

Bewegen als medicijn. Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care

Bewegen als medicijn. Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Bewegen als medicijn Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Every man desires to live long, but no man would be old. Jonathan Swift, Thoughts on Various Subjects 1711 Het

Nadere informatie

Metabool Syndroom. Metabool Syndroom. & Lichamelijke Activiteit. MS & Lichamelijke Activiteit. MS & Preventie: Sedentaire Leefstijl

Metabool Syndroom. Metabool Syndroom. & Lichamelijke Activiteit. MS & Lichamelijke Activiteit. MS & Preventie: Sedentaire Leefstijl Metabool Syndroom Metabool Syndroom & Lichamelijke Activiteit Prof.dr. Luc Vanhees Leiden, 26/9/2007 A1 (Lakka et al, Appl Physiol Nutr Metab, 2007) MS & Lichamelijke Activiteit Preventie: Relatie tussen

Nadere informatie

Workshop NTFU. 05 juni 2015 NTFU

Workshop NTFU. 05 juni 2015 NTFU Workshop NTFU 05 juni 2015 NTFU Programma Voorstellen: 2 kanten Verwachtingen & programma Geschiedenis van wielrentraining Tegen welke problemen loop je aan als schemamaken & -trainer? Korte geschiedenis

Nadere informatie

Vergrijzing van de bevolking in België

Vergrijzing van de bevolking in België Frailty / kwetsbaarheid bij ouderen Nele Van Den Noortgate Diensthoofd Geriatrie Universitair Ziekenhuis Gent Oostende, 27 maart 2015 Vergrijzing van de bevolking in België www.statbel.fgov.be/studies/paper10_nl.pdf

Nadere informatie

Physical Activity, Physical Fitness and Cardiovascular Risk Factors in Suriname Se-Sergio Baldew

Physical Activity, Physical Fitness and Cardiovascular Risk Factors in Suriname Se-Sergio Baldew Physical Activity, Physical Fitness and Cardiovascular Risk Factors in Suriname Se-Sergio Baldew FLU TORI Paramaribo, 23 february 2018 ???? Fysieke Activiteit, Fitheid en Risicofactoren voor Hart en Vaatziekten

Nadere informatie

Casus mevrouw Driebergen. 52 jaar, status na icva mei 2014. Thuiswonend. Goede cognitie. Lopen: FAC 4. Couch potato: overdag veelal inactief

Casus mevrouw Driebergen. 52 jaar, status na icva mei 2014. Thuiswonend. Goede cognitie. Lopen: FAC 4. Couch potato: overdag veelal inactief Fysieke activiteiten; nieuwe inzichten en innovaties in de revalidatie. nothing to declare 52 jaar, status na icva mei 2014 Thuiswonend Goede cognitie Lopen: FAC 4 Couch potato: overdag veelal inactief

Nadere informatie

Vallen en liefst niet breken! Joris Meeuwissen Algemeen interne geneeskunde en geriatrie Zaterdag 21 september 2013

Vallen en liefst niet breken! Joris Meeuwissen Algemeen interne geneeskunde en geriatrie Zaterdag 21 september 2013 Vallen en liefst niet breken! Joris Meeuwissen Algemeen interne geneeskunde en geriatrie Zaterdag 21 september 2013 Inhoudstafel 1. Sarcopenie, frailty en vallen 2. Osteoporose? 3. Hoe stellen we dit

Nadere informatie

Hoe hard wil en kun je gaan??

Hoe hard wil en kun je gaan?? Hoe hard wil en kun je gaan?? Introductie BONDSARTS NTB TEAM ROOMPOT ORANJE PELOTON TEAM4TALENT TRIATHLON TRAINER SPORTARTS MEDISCH BIOLOOG SMA MIDDEN NEDERLAND AMERSFOORT Hoe hard wil en kun je gaan??

Nadere informatie

PARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN KWETSBARE OUDEREN & TRAINING. Brochure

PARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN KWETSBARE OUDEREN & TRAINING. Brochure 2017 PARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN KWETSBARE OUDEREN & TRAINING Brochure OPLEIDINGSINSTITUUT CIVA B.V. Organisatie cursus Organiserende instelling CIVA B.V. Adresgegevens Rumpenerstraat 9 / Postbus

Nadere informatie

Diabetes Mellitus en Beweging

Diabetes Mellitus en Beweging Diabetes Mellitus en Beweging Doelen 0Refresher 0Patient Education 0Exercise and DM Wat betekent het? 0 Diabetes: Door(heen) gaan 0 Mellitus: Honing/Zoet Wat is het? 0 Groep van stoornissen met hyperglycemieën

Nadere informatie

(Voeding) en Bewegen. Martijn Stuiver Fysiotherapeut Klinisch epidemioloog

(Voeding) en Bewegen. Martijn Stuiver Fysiotherapeut Klinisch epidemioloog (Voeding) en Bewegen Martijn Stuiver Fysiotherapeut Klinisch epidemioloog Basis inspannings fysiologie Wat is conditie? Aeroob vermogen Lenigheid Kracht snel-duur-maximaal Coördinatie Aeroob vermogen Aeroob

Nadere informatie

Belasting en Belastbaarheid

Belasting en Belastbaarheid Belasting en Belastbaarheid Papendal 28/10/17 Wim Vandeven Belasting en Belastbaarheid Belasting Belastbaarheid Belasting en Belastbaarheid Topsport Luipaard: rust! Pain is an info, not a limit! Pain

Nadere informatie

Trainen met hoge frequentie

Trainen met hoge frequentie Trainen met hoge frequentie Einde van de bro-split? Luuk Hilkens Bewegingswetenschapper Certified Strength & Conditioning Specialist Expertiseteam Sports & Exercise Nutrition HAN Sport & Bewegen Monday

Nadere informatie

HAYS. Health in Adapted Youth Sports. Kristel Lankhorst,

HAYS. Health in Adapted Youth Sports. Kristel Lankhorst, HAYS Health in Adapted Youth Sports Kristel Lankhorst, (kristel.lankhorst@hu.nl) Promotieteam: Dr. Janke de Groot, Dr. Tim Takken, Prof. MD. Frank Backx Onderzoek groep: Maremka Zwinkels MSc., Dr. Saskia

Nadere informatie

Presentaties Dr Peter Klijn. Trainingsleer. Bewegingsprogramma s. Inleiding

Presentaties Dr Peter Klijn. Trainingsleer. Bewegingsprogramma s. Inleiding Trainingsleer en Bewegingsprogramma s Dr. Peter Klijn Klinisch inspanningsfysioloog Bewegingswetenschapper Bewegingstherapeut Merem Behandelcentrum Heideheuvel Hilversum Inleiding Lichamelijke activiteit

Nadere informatie

A bio-driven behavioral change strategy for sedentary, low intrinsically motivated employee s. Mathieu de Greef Siska Sprenger, Brechje Houet

A bio-driven behavioral change strategy for sedentary, low intrinsically motivated employee s. Mathieu de Greef Siska Sprenger, Brechje Houet A bio-driven behavioral change strategy for sedentary, low intrinsically motivated employee s Mathieu de Greef Siska Sprenger, Brechje Houet Effecten van bewegen 1. Effectieve strategie tegen fysieke -

Nadere informatie

Gezondheidsvoordelen

Gezondheidsvoordelen Gezondheidsvoordelen Onderhoud van de spiermassa bij ouderen Er is evidentie voor een mogelijke rol van melk en melkproducten om de spiermassa en -functies bij ouderen te helpen onderhouden. Een aantal

Nadere informatie

Discussie Van onderzoek naar praktijk: Wat heb je nodig aan onderzoeken om de praktijk te veranderen? Wesley Visser Sigrid Amstelveen

Discussie Van onderzoek naar praktijk: Wat heb je nodig aan onderzoeken om de praktijk te veranderen? Wesley Visser Sigrid Amstelveen Discussie Van onderzoek naar praktijk: Wat heb je nodig aan onderzoeken om de praktijk te veranderen? Wesley Visser Sigrid Amstelveen Inhoud Stellingen / Discussie Casus Behandelplan Level of evidence

Nadere informatie

Introductie. Guido Vroemen Sportarts Medisch Bioloog Triathlon Trainer SMA MIDDEN NEDERLAND

Introductie. Guido Vroemen Sportarts Medisch Bioloog Triathlon Trainer SMA MIDDEN NEDERLAND Introductie Guido Vroemen Sportarts Medisch Bioloog Triathlon Trainer SMA MIDDEN NEDERLAND Begeleiding: Teamarts en trainer Roompot Oranje Peloton Teamarts Team4Talent Bondsarts NTB Docent Sportfysiotherapie

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Ademspiertraining: (Inspiratory Muscle Training IMT)

Ademspiertraining: (Inspiratory Muscle Training IMT) Ademspiertraining: (Inspiratory Muscle Training IMT) Meer Lucht, Betere Prestaties.. @trainjelongen Agenda Ademspiertraining; Korte uitleg & ffecten Wetenschappelijk onderzoek Toepassing, Training, Periodisering

Nadere informatie

Langer leven? LICHAAMSBEWEGING EN Meer bewegen. Marjolein Visser. ACA Congres 2012

Langer leven? LICHAAMSBEWEGING EN Meer bewegen. Marjolein Visser. ACA Congres 2012 ACA Congres 2012 LICHAAMSBEWEGING EN SUCCESVOL OUDER WORDEN Meer bewegen - Afdeling Gezondheidswetenschappen, Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen, Vrije Universiteit; - Afdeling Epidemiologie en

Nadere informatie

Inspannings fysiologie bij ouderen

Inspannings fysiologie bij ouderen RGF Het Noorde nodigt u van harte uit voor de vakinhoudelijke avond met als thema: Inspannings fysiologie bij ouderen drs. Gerard van der Poel, Inspanningsfysioloog Compentent ; kennis, kunde en inzicht

Nadere informatie

Inspanningsfysiologie Rhijn Visser, sportarts Beatrix Ziekenhuis Gorinchem

Inspanningsfysiologie Rhijn Visser, sportarts Beatrix Ziekenhuis Gorinchem Inspanningsfysiologie Rhijn Visser, sportarts Beatrix Ziekenhuis Gorinchem SMA Middenrivierengebied Gorinchem 2015 Jaarlijks aantal sportblessures Alle Blessures: 4.500.000 Behandelingen: 1.900.000 Ziekenhuisopnames:

Nadere informatie

Richtlijnen Conditietraining. Kinderen met obesitas

Richtlijnen Conditietraining. Kinderen met obesitas Richtlijnen Conditietraining Kinderen met obesitas Dr.T.Takken, klinisch inspanningsfysioloog, Afdeling Kinderfysiotherapie & Pediatrische Inspanningsfysiologie Wilhelmina Kinderziekenhuis, Universitair

Nadere informatie

De Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief. Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats

De Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief. Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats De Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats The Relationship between Physical Health, Resilience and Subjective Wellbeing of Inhabitants

Nadere informatie

RCVRY RUN. Miranda Boonstra RCVRY RUN

RCVRY RUN. Miranda Boonstra RCVRY RUN Miranda Boonstra Borstkanker en hardlopen Exercise to be embedded as part of standard practice in cancer care and to be viewed as an adjunct therapy that helps counteract the adverse effects of cancer

Nadere informatie

Programma. Kwetsbaarheid Fried. 2001. (geriatrie)fysiotherapie. Geriatriefysiotherapie. Diagnosticeren van en interveniëren bij sarcopenie

Programma. Kwetsbaarheid Fried. 2001. (geriatrie)fysiotherapie. Geriatriefysiotherapie. Diagnosticeren van en interveniëren bij sarcopenie Geriatriefysiotherapie Diagnosticeren van en interveniëren bij sarcopenie Marjan Doves MPT Geriatriefysiotherapeut 24 maart 2015 Programma Sarcopenie vanuit fysiotherapeutisch perspectief (Geriatrie)fysiotherapeutische

Nadere informatie

Voorwoord 10. Inleiding 11. 1 Inleiding in de module inspanning 1 5

Voorwoord 10. Inleiding 11. 1 Inleiding in de module inspanning 1 5 Inhoud 5 Inhoud Voorwoord 10 Inleiding 11 module i aanpassen aan inspannen 1 Inleiding in de module inspanning 1 5 2 Energielevering bij inspanning 1 7 2.1 Bewegen kost energie 1 7 2.1.1 Energie, arbeid,

Nadere informatie

Inspannings fysiologie bij ouderen

Inspannings fysiologie bij ouderen RGF Maasvallei nodigt u van harte uit voor de vakinhoudelijke avond met als thema: INSPANNINGSFYSIOLOGIE BIJ OUDEREN van 50 to 90 jaar GRONDMOTORIEK, TESTEN EN TRAINEN Inspannings fysiologie bij ouderen

Nadere informatie

het dopaminerge beloningssysteem

het dopaminerge beloningssysteem het dopaminerge beloningssysteem 27/05/2016 51 mesolimbic DA system lekker eten zorgt voor DA afgifte 27/05/2016 52 Bassareo and Di Chiara, 1997 palatable food and dopamine why would some people overeat

Nadere informatie

Hulzebos HJ. Thema bewegen voor hart-, vaat-, en CVA-patiënten. In: Harten Zorg Magazine voor Hart- en vaatpatiënten december 1999;4:40-41.

Hulzebos HJ. Thema bewegen voor hart-, vaat-, en CVA-patiënten. In: Harten Zorg Magazine voor Hart- en vaatpatiënten december 1999;4:40-41. Publications Publications Publications Hulzebos HJ. Thema bewegen voor hart-, vaat-, en CVA-patiënten. In: Harten Zorg Magazine voor Hart- en vaatpatiënten december 1999;4:40-41. Verborg CLM, Hulzebos

Nadere informatie

DWV Klein DWV Verzet Klein Trainen met een Trainen hartslagmeter met een Jasp Ree Ree lda 04-02-2009

DWV Klein DWV Verzet Klein Trainen met een Trainen hartslagmeter met een Jasp Ree Ree lda 04-02-2009 DWV Klein Verzet Trainen met een hartslagmeter Jasper Reenalda 04-02-20092009 Opzet clinic Theoretische introductie: Inspanningsfysiologie Meten van de inspanning Basisprincipes training Trainen met een

Nadere informatie

DE ROL VAN VOEDING EN BEWEGING OP SPIERMASSA BIJ ONDERVOEDE OUDEREN. Dr. Ir. Michael Tieland

DE ROL VAN VOEDING EN BEWEGING OP SPIERMASSA BIJ ONDERVOEDE OUDEREN. Dr. Ir. Michael Tieland DE ROL VAN VOEDING EN BEWEGING OP SPIERMASSA BIJ ONDERVOEDE OUDEREN Dr. Ir. Michael Tieland 1 EXTRA BEWEGING EN EIWIT NODIG? Jack Lalanne, 71 y Exercise is King Nutrition is Queen Put them together and

Nadere informatie

Kanker en Sport. To Exercise or NOT? Prashant Komdeur, sportarts SMC Papendal, locatie Sint Maartenskliniek Nijmegen SMC Papendal, Arnhem

Kanker en Sport. To Exercise or NOT? Prashant Komdeur, sportarts SMC Papendal, locatie Sint Maartenskliniek Nijmegen SMC Papendal, Arnhem Kanker en Sport To Exercise or NOT? Prashant Komdeur, sportarts SMC Papendal, locatie Sint Maartenskliniek Nijmegen SMC Papendal, Arnhem Kanker en Sport Inleiding Kanker en Sport Effecten van bewegen,

Nadere informatie

Krachttraining bij ouderen

Krachttraining bij ouderen Krachttraining bij ouderen Elke Eelbode 1, Ivan Bautmans 1, 2, Tony Mets 1, 2 1 Frailty in Ageing research (FRIA) & Gerontology (GERO) department,, Vrije Universiteit Brussel 2 Geriatrics department, Universitair

Nadere informatie

De rol van sportvoeding bij herstel en trainingsadaptatie

De rol van sportvoeding bij herstel en trainingsadaptatie De rol van sportvoeding bij herstel en trainingsadaptatie Dr. M. Beelen en Prof. L.J.C. Van Loon, Maastricht University Milou Beelen De menselijke motor Prof. L.J.C. van Loon www.kenniscentrumsuiker.nl

Nadere informatie

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:

Nadere informatie

Bewegen en voeding als medicijn bij type 2 diabetes? de rol van fitnessprofessionals. Dr. Jan-Willem van Dijk

Bewegen en voeding als medicijn bij type 2 diabetes? de rol van fitnessprofessionals. Dr. Jan-Willem van Dijk Bewegen en voeding als medicijn bij type 2 diabetes? de rol van fitnessprofessionals Dr. Jan-Willem van Dijk Inhoud Introductie type 2 diabetes Meten van bloedglucose Gewichtsverlies en bloedglucose Fysieke

Nadere informatie

Van Activiteit naar Kwaliteit van Bewegen

Van Activiteit naar Kwaliteit van Bewegen Van Activiteit naar Kwaliteit van Bewegen Activiteiten Monitoring is Hot Kenneth Meijer Vakgroep Bewegingswetenschappen Maastricht University Medical Centre Kenneth.meijer@bw.unimaas.nl VROEER Negatieve

Nadere informatie

De besturen van de drie RGF en nodigen u van harte uit voor de vakinhoudelijke avond met als thema: Inspannings

De besturen van de drie RGF en nodigen u van harte uit voor de vakinhoudelijke avond met als thema: Inspannings De besturen van de drie RGF en nodigen u van harte uit voor de vakinhoudelijke avond met als thema: Inspannings fysiologie bij ouderen drs. Gerard van der Poel, Inspanningsfysioloog Compentent ; kennis,

Nadere informatie

Zoals jullie weten heb ik literatuuronderzoek gedaan naar 12 determinanten van ondervoeding. Vandaag wil ik graag inzoomen op sarcopenie.

Zoals jullie weten heb ik literatuuronderzoek gedaan naar 12 determinanten van ondervoeding. Vandaag wil ik graag inzoomen op sarcopenie. Dit is de hand-out van de afstudeerpresentatie van Lutine Schoemaker. Hieronder zijn de slides weergeven en per slide een korte toelichting. De presentatie is online te vinden op: https://prezi.com/zgw0xt0mk3ty/

Nadere informatie

Titel: Sport en Bewegen na transplantatie. Naam spreker: Dr. Dorien M. Zelle

Titel: Sport en Bewegen na transplantatie. Naam spreker: Dr. Dorien M. Zelle Titel: Sport en Bewegen na transplantatie Naam spreker: Dr. Dorien M. Zelle Wie is Dorien Zelle - Onderzoeker in het UMCG - Gepromoveerd in bewegen en nierziekte - Maar ook sport liefhebber! Motieven om

Nadere informatie

De rol van sportvoeding bij herstel en trainingsadaptatie. Milou Beelen, SMC Zuid-Limburg / Maastricht University Milou Beelen

De rol van sportvoeding bij herstel en trainingsadaptatie. Milou Beelen, SMC Zuid-Limburg / Maastricht University Milou Beelen De rol van sportvoeding bij herstel en trainingsadaptatie Milou Beelen, SMC Zuid-Limburg / Maastricht University Milou Beelen Even voorstellen... Milou Beelen Sportarts SMC Zuid-Limburg en MUMC+ Post-doc

Nadere informatie

Infosessie Harpa. Invloed van voeding en beweging op het hart

Infosessie Harpa. Invloed van voeding en beweging op het hart Infosessie Harpa Invloed van voeding en beweging op het hart Miek Hornikx 4/2/2017 Inhoud Cardiale revalidatie Definitie Fases Inspanningsfysiologie Vertaling naar Harpa Fysieke activiteit Conclusie Cardiale

Nadere informatie

Sarcopenie-interventies

Sarcopenie-interventies Sarcopenie-interventies 1. Introductie 2. Activiteit 3. Nutritie 4. Hormonen 5. Toekomst Beautiful young people are accidents of nature, but beautiful old people are works of art. Eleanor Roosevelt Referentie:

Nadere informatie

Effect van voeding en malnutritie op sarcopenie. symposium 'Voeding bij de geriatrische zorgvrager'

Effect van voeding en malnutritie op sarcopenie. symposium 'Voeding bij de geriatrische zorgvrager' Effect van voeding en malnutritie op sarcopenie symposium 'Voeding bij de geriatrische zorgvrager' Stany Perkisas 30/04/2019 Wat moet je straks wijzer zijn? Waarom sarcopenie op een voedingssymposium?

Nadere informatie

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Emotioneel Eten: de Rol van Persoonlijkheid The Relationship between Daily Stress and Emotional Eating: the Role of Personality Arlette Nierich Open Universiteit

Nadere informatie

Wat is fitheid? Hoe kun je fitheid verbeteren? Belang van fysieke capaciteit. Inhoud. Effecten van training. Effecten van training 20-2-2012

Wat is fitheid? Hoe kun je fitheid verbeteren? Belang van fysieke capaciteit. Inhoud. Effecten van training. Effecten van training 20-2-2012 Hoe kun je fitheid verbeteren? Wat is fitheid? Wanneer doe je het goed? Actieve leefstijl! 3 februari 2012 Rogier Broeksteeg Fysieke fitheid fysieke capaciteit / spierkracht en uithoudingsvermogen / lichaamssamenstelling

Nadere informatie

Voeding en Ouderen. Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit. Symposium Voeding en Ouderen - november 2014 -

Voeding en Ouderen. Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit. Symposium Voeding en Ouderen - november 2014 - Voeding en Ouderen Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit Symposium Voeding en Ouderen - november 2014 - Heel oud worden: 115 (NL) of 122 (F) Ouder worden? Levensverwachting 2013 man: 79,4 jaren

Nadere informatie

Nawoord. Nawoord. kan dus langzaam veranderen en dan moet er alsnog overgeschakeld worden op andere brandstof met minder koolhydraten.

Nawoord. Nawoord. kan dus langzaam veranderen en dan moet er alsnog overgeschakeld worden op andere brandstof met minder koolhydraten. Nawoord 171 Wat ik met dit boek duidelijk heb willen maken, is dat verschillende personen een verschillende stofwisseling hebben. Net zoals er benzinemotoren bestaan en dieselmotoren. Verschillende motoren

Nadere informatie

Wie weet nog raad met de koolhydraat? De laatste wetenschappelijke inzichten

Wie weet nog raad met de koolhydraat? De laatste wetenschappelijke inzichten Wie weet nog raad met de koolhydraat? De laatste wetenschappelijke inzichten Definitie Breder perspectief in de maatschappij Historische achtergrond: sportvoeding Nieuwe ontwikkelingen Voordelen Nadelen

Nadere informatie

15-07-2012. Voedingsadvies bij de ziekte van McArdle

15-07-2012. Voedingsadvies bij de ziekte van McArdle 15-07-2012 Voedingsadvies bij de ziekte van McArdle Ziekte-informatie De ziekte van McArdle behoort tot de glycogeenstapelingsziekten. Er is sprake van een tekort aan fosforylase in de spiercel. De ziekte

Nadere informatie

Hoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?)

Hoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?) Hoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?) Gezond zijn levert dus niet alleen meer Als voorbeeld vergelijken we twee jaren op, vijftigjarigen zonder en met diabetes maar ook veel betere en vitalere

Nadere informatie

Introductie. Inspanningsfysiologie Duursport. Guido Vroemen. Guido Vroemen Sportarts Medisch Bioloog Triathlon Trainer SMA MIDDEN NEDERLAND

Introductie. Inspanningsfysiologie Duursport. Guido Vroemen. Guido Vroemen Sportarts Medisch Bioloog Triathlon Trainer SMA MIDDEN NEDERLAND Introductie Sportarts Medisch Bioloog Triathlon Trainer SMA MIDDEN NEDERLAND Begeleiding: Roompot Oranje Peloton Team4Talent Bondsarts NTB Individuele atleten WWW.SPORTARTS.ORG Inspanningsfysiologie Duursport

Nadere informatie

Krachttraining bij kinderen en adolescenten. Prof. Dr. Jan Boone

Krachttraining bij kinderen en adolescenten. Prof. Dr. Jan Boone Krachttraining bij kinderen en adolescenten Prof. Dr. Jan Boone Deel 1: Algemene principes van krachttraining Inleiding tot krachttraining Kracht Maximale kracht Neuromusculair (Maximale kracht) Hypertrofie

Nadere informatie

WELKOM! 1 vrijdag 7 oktober 2016

WELKOM! 1 vrijdag 7 oktober 2016 WELKOM! 1 Programma 18.00 Voeding op leeftijd Aspecten van voeding en metabolisme op oudere leeftijd Ingrid Gisbertz, MDL arts voedingsteam 18.20 Als gewoon eten niet meer lukt; indicaties en procedure

Nadere informatie

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope Een onderzoek naar de relatie tussen sociale steun en depressieve-

Nadere informatie

NVZF Jaarcongres 2011 Inspanningstesten en hun klinische betekenis bij COPD

NVZF Jaarcongres 2011 Inspanningstesten en hun klinische betekenis bij COPD NVZF Jaarcongres 2011 Inspanningstesten en hun klinische betekenis bij COPD dr. A.J. van t Hul Schoondonck-centrum voor Longrevalidatie Brabantlaan 1 4817 JW Breda 076-533 14 54 a.vanthul@rcbreda.nl Basis

Nadere informatie

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50 De relatie tussen eigen-effectiviteit 1 De Relatie tussen Eigen-effectiviteit, Intrinsieke Motivatie en Fysieke Activiteit bij 50-plussers The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and

Nadere informatie

Is het concept Better in Better out effectief bij patiënten die in verband met slokdarm kanker een operatie ondergaan?

Is het concept Better in Better out effectief bij patiënten die in verband met slokdarm kanker een operatie ondergaan? Is het concept Better in Better out effectief bij patiënten die in verband met slokdarm kanker een operatie ondergaan? Prof. dr. Raoul Engelbert, afdeling Revalidatie AMC GIOCA congres 10 januari 2014

Nadere informatie

Kwaliteit van leven na een operatie

Kwaliteit van leven na een operatie Kwaliteit van leven na een operatie ~Optimale voeding en beweging~ Drs. Maarten van Egmond, Fysiotherapeut-onderzoeker Sander Steenhuizen, Fysiotherapeut Joyce Haver, Diëtist Fabel Feit 2 Feit of Fabel?

Nadere informatie

Gender differences in heart disease. Dr Danny Schoors

Gender differences in heart disease. Dr Danny Schoors Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen

Nadere informatie

Energiestofwisseling diagnose

Energiestofwisseling diagnose aerolution Straat Karolinenstrasse 108 blue man Stad 90763 Fürth info@aerolution.de Telefoon 0911 4775270 Energiestofwisseling diagnose 23.10.2013 Achternaam: Peter Vervoort Test methode: aeroscan Leeftijd:

Nadere informatie

TRANSPLANTOUX Getransplanteerden en de magie van de Mont Ventoux

TRANSPLANTOUX Getransplanteerden en de magie van de Mont Ventoux TRANSPLANTOUX Getransplanteerden en de magie van de Mont Ventoux Evi Masschelein Raphael Somers info@transplantoux.be Verloop uiteenzetting Transplantoux: de doelstellingen Ervaringen van een getransplanteerde

Nadere informatie

Matthijs Hesselink Hoogleraar Bewegingswetenschappen Maastricht University

Matthijs Hesselink Hoogleraar Bewegingswetenschappen Maastricht University Leefstijlverandering in het voorkomen en de behandeling van type 2 suikerziekte Matthijs Hesselink Hoogleraar Bewegingswetenschappen Maastricht University Department of Human Movement Sciences Q: Wat is

Nadere informatie

Consortium K.U. Leuven U. Gent V.U. Brussel. Gaston Beunen, K.U. Leuven Promotor - Coördinator

Consortium K.U. Leuven U. Gent V.U. Brussel. Gaston Beunen, K.U. Leuven Promotor - Coördinator Consortium K.U. Leuven U. Gent V.U. Brussel Gaston Beunen, K.U. Leuven Promotor - Coördinator Overerving Fysieke activiteit vrije tijd werktijd andere o.a. huishoudelijk werk en tuinieren Gezondheidsgerelateerde

Nadere informatie

kennis- en netwerkorganisatie van, voor en door coaches Jora Wolfgram 4 november 2011

kennis- en netwerkorganisatie van, voor en door coaches Jora Wolfgram 4 november 2011 Jora Wolfgram 4 november 2011 Belastbaarheid van jeugd, de do s en don ts Even voorstellen Belasting en belastbaarheid Inspanningsfysiologie Praktische toepasbaarheid Kansen en bedreigingen kennis- en

Nadere informatie

Uitgebreide toelichting van het meetinstrument. Ästrand fietstest. 1 Algemene gegevens

Uitgebreide toelichting van het meetinstrument. Ästrand fietstest. 1 Algemene gegevens Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Ästrand fietstest 22-12-2011 review: EJCM Swinkels-Meewisse invoer: E v Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën

Nadere informatie

Ouderen en preventie. Annemien Haveman-Nies. GGD Noord- en Oost-Gelderland / Wageningen Universiteit

Ouderen en preventie. Annemien Haveman-Nies. GGD Noord- en Oost-Gelderland / Wageningen Universiteit Ouderen en preventie Annemien Haveman-Nies GGD Noord- en Oost-Gelderland / Wageningen Universiteit Groei 65-plussers met 2 miljoen Blijvende stijging in levensverwachting Vrouwen: Mannen: 75,3 (1960) 83,2

Nadere informatie

Wo r k s h o p. m e t c o m o r b i d i t e i t e n. J a a r c o n g r e s C l a u d i c a t i o N e t w o r k s h o p

Wo r k s h o p. m e t c o m o r b i d i t e i t e n. J a a r c o n g r e s C l a u d i c a t i o N e t w o r k s h o p Wo r k s h o p Tra i n e n b i j p a t i ë n t e n m e t c o m o r b i d i t e i t e n { J a a r c o n g r e s C l a u d i c a t i o N e t w o r k s h o p Marjolein Stegeman MSc Physical Activity and Health,

Nadere informatie

Voeding en Valpreventie bij Ouderen

Voeding en Valpreventie bij Ouderen Voeding en Valpreventie bij Ouderen Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit 6 e Landelijk Valsymposium, 2 november 2018 2017 een jaar van (herziene) richtlijnen Richtlijn preventie van valincidenten

Nadere informatie

Kracht- en uithoudingstraining

Kracht- en uithoudingstraining Kracht- en uithoudingstraining The concurrent training effect Prof. Dr. Jan Boone Vakgroep Bewegings-en Sportwetenschappen Sport Science Lab Jacques Rogge Inleiding tot krachttraining Soorten kracht Kracht

Nadere informatie

Trainen bij ouderen 16-11-2010. Inhoud. Even voorstellen. Ruud van der Veen 9 November 2010

Trainen bij ouderen 16-11-2010. Inhoud. Even voorstellen. Ruud van der Veen 9 November 2010 Even voorstellen Trainen bij ouderen Ruud van der Veen 9 November 2010 Fysiotherapie MSc Fysiotherapiewetenschap Master Fysiotherapie in de Geriatrie Even voorstellen Inhoud Wat is beweging? Fysiotherapie

Nadere informatie

Gezonde voeding en voldoende beweging ook voor ouderen. Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit 12-11, Active Ageing 2015

Gezonde voeding en voldoende beweging ook voor ouderen. Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit 12-11, Active Ageing 2015 Gezonde voeding en voldoende beweging ook voor ouderen Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit 12-11, Active Ageing 2015 Waar hebben we het over? Gezonde voeding Nieuwe richtlijnen Gezondheidsraad

Nadere informatie

Aandacht voor voeding bij het ouder

Aandacht voor voeding bij het ouder Aandacht voor voeding bij het ouder worden: kwaliteit en kwantiteit Lisette CPGM de Groot Afdeling Humane Voeding Wageningen Universiteit Some facts about ageing Netherlands 2010 2050 Life expectancy 78.8

Nadere informatie

Lichaamssamenstelling van Intensive Care patiënten. Willem Looijaard

Lichaamssamenstelling van Intensive Care patiënten. Willem Looijaard Lichaamssamenstelling van Intensive Care patiënten Willem Looijaard Disclosures Baxter Fresenius-Kabi 2 Dhr. X. Datum Spier 13 / 03 156,7 cm 2 21 / 03 154,2 cm 2 31 / 03 146,8 cm 2 05 / 04 136,3 cm 2 20

Nadere informatie

Bewegingstherapie bij Reumatoïde Artritis

Bewegingstherapie bij Reumatoïde Artritis Bewegingstherapie bij Reumatoïde Artritis Valentin Schroyen, PT Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie Faculteit Geneeskunde en Levenswetenschappen Universiteit Hasselt Wetenschappelijke weetjes RA-specifieke

Nadere informatie

& Gezondheid. 26 Fitness Expert thema informatie. Pauline Jacobs

& Gezondheid. 26 Fitness Expert thema informatie. Pauline Jacobs Spiertraining vo & Gezondheid Pauline Jacobs Onderzoek heeft de laatste jaren aangetoond dat spiertraining (ook wel weerstands- of krachttraining genoemd) invloed heeft op een groot aantal prestatie- en

Nadere informatie

Dr. Kris Van der Mieren (Begeleiding nationale teams weg + veld) Zeg tegen je (huis)arts: ik ben coureur. NOOIT inspuitingen behalve door een arts. TTN Voedingssupplementen beperken. MENS Zeg tegen je

Nadere informatie

Inspanningsfysiologie Victor Niemeijer, sportarts

Inspanningsfysiologie Victor Niemeijer, sportarts Inspanningsfysiologie Victor Niemeijer, sportarts 18 e Grande Conference Verona 2012 Algemene veranderingen tijdens inspanning Binnen enkele seconden: Hartfrequentie neemt toe Ventilatie neemt toe Zuurstofopname

Nadere informatie

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children 1 Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working mothers with spouse and young children Verschil in stress en stressreactiviteit tussen hoogopgeleide thuisblijf-

Nadere informatie

Wetenschap en praktijk verbinden. Marcel Schmitz. Inspanningsfysioloog / Bewegingswetenschapper (M.Sc.) - 2008: IC-verpleegkundige Roermond

Wetenschap en praktijk verbinden. Marcel Schmitz. Inspanningsfysioloog / Bewegingswetenschapper (M.Sc.) - 2008: IC-verpleegkundige Roermond Marcel Schmitz Inspanningsfysioloog / Bewegingswetenschapper (M.Sc.) - 2008: IC-verpleegkundige Roermond 2003 2007 Bewegingswetenschappen Universiteit Maastricht (thesis Rabobank ProCycling Team) SMI TopSupport

Nadere informatie

Fysiologie hartfrequentie RozenbergSport.nl 2012 pagina 1 / 5

Fysiologie hartfrequentie RozenbergSport.nl 2012 pagina 1 / 5 RozenbergSport.nl 2012 pagina 1 / 5 Inhoud HF Algemeen HF testen HF submaximaal HF maximaal HF herstel HF temperatuur / vocht HF dagelijks verschil HF per sport HF overtraining Referenties HF Algemeen

Nadere informatie

Sport en Bewegingsstimulering voor Gezonde Ouderen

Sport en Bewegingsstimulering voor Gezonde Ouderen Sport en Bewegingsstimulering voor Gezonde Ouderen Johan de Jong Lectoraat Praktijkgerichte Sportwetenschap Instituut voor sportstudies Hanzehogeschool Groningen Onderwerpen - Achtergrond - Groepsinterventie

Nadere informatie

Veroudering van het houdings- en bewegingsapparaat en interventiemogelijkheden

Veroudering van het houdings- en bewegingsapparaat en interventiemogelijkheden Veroudering van het houdings- en bewegingsapparaat en interventiemogelijkheden scholing NVAB 18 april 2013 Remko Soer Centrum voor Revalidatie Wervelkolomcentrum Achtergrond Mensen worden steeds ouder

Nadere informatie

Brigitte Wieman. 14 maart 2019, Samen in de breedte. NVD Beleidsmedewerker Utrecht diëtist

Brigitte Wieman. 14 maart 2019, Samen in de breedte. NVD Beleidsmedewerker Utrecht diëtist Brigitte Wieman 14 maart 2019, Samen in de breedte NVD Beleidsmedewerker Utrecht diëtist Kom in beweging en kijk in de etalage van de diëtist Programma De merken van de NVD Kennissynthese voeding Onderzoek

Nadere informatie

Juist trainen: een kunst! Bert Celie Inspanningsfysiologie

Juist trainen: een kunst! Bert Celie Inspanningsfysiologie Juist trainen: een kunst! Bert Celie Inspanningsfysiologie I. Training: Een exacte wetenschap? 2 sessies: Eerste sessie (Algemeen): Algemene fysiologische principes Algemene principes testing Algemene

Nadere informatie

SENIOREN LOPEN MET HUN HOOFD!

SENIOREN LOPEN MET HUN HOOFD! SENIOREN LOPEN MET HUN HOOFD! TJITTE KAMMINGA 2 TJITTE KAMMINGA - Fysiotherapeut/manueel therapeut - Ex-hersteltrainer Haagatletiek - Ex-docent fysiotherapie HS Leiden - Auteur De nieuwe warming-up (2000)

Nadere informatie

Voeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD

Voeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD Voeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD Onderzoeker Lectoraat Healthy Ageing, Allied Health Care and Nursing Disclosure belangen spreker: M. Sealy Geen (potentiële)

Nadere informatie