De rol van sportvoeding bij herstel en trainingsadaptatie. Milou Beelen, SMC Zuid-Limburg / Maastricht University Milou Beelen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De rol van sportvoeding bij herstel en trainingsadaptatie. Milou Beelen, SMC Zuid-Limburg / Maastricht University Milou Beelen"

Transcriptie

1 De rol van sportvoeding bij herstel en trainingsadaptatie Milou Beelen, SMC Zuid-Limburg / Maastricht University Milou Beelen

2 Even voorstellen... Milou Beelen Sportarts SMC Zuid-Limburg en MUMC+ Post-doc onderzoeker Maastricht University 2012: gepromoveerd op proefschrift Sports nutrition to promote post-exercise recovery

3 Opzet van de workshop In groepjes van 4-5 personen ±15 min brainstormen over 4 stellingen Glycogeen Eiwitbalans Timing eiwitinname Praktische adviezen Gevolgd door presentatie waarin we interactief de 4 stellingen bespreken

4 Training Het regelmatig en systematisch toedienen van belastingsprikkels met als doel de prestatie te verhogen

5 Training en adaptatie

6 De rol van voeding bij herstel Aanvullen van de energievoorraden Herstel van spierschade Spieropbouw / trainingsadaptatie

7 Energievoorraden Vetten fat 4.4 g 20 g Koolhydraten carbohydrate 100 g 100 g g g 300 g 300 g g g

8 Energiegebruik (kj min -1 ) Energiegebruik tijdens inspanning Spier glycogeen Lever glycogeen Plasma vrije vetzuren Overige vetbronnen Inspanningsintensiteit (% Wmax) Van Loon LJ, J Physiol 2001; 536:

9 Stelling 1 Voor het aanvullen van de glycogeenvoorraden na intensieve inspanning is alleen de hoeveelheid ingenomen koolhydraten van belang, en niet het type koolhydraten.

10 Herstel spierglycogeen Glucose opname in de cel via GLUT-4: < 60 min snelle insuline onafhankelijke fase > 60 min langzame insuline afhankelijke fase Inname van koolhydraten: Meteen na inspanning Frequente intervals min Hoeveelheid: g kg -1 h -1 Toevoeging van eiwit toename insuline productie

11 Herstel spierglycogeen Figuur studie Luc Van Loon LJ, AJCN 2000; 72(1):

12 Plasma insuline concentratie (mu L -1 ) Spierglycogeen (mmol kg dw -1 h -1 ) Herstel spierglycogeen CHO * 1.2 CHO PRO 120 * * * * * * * * * * * CHO CHO+PRO Tijd (min) Beelen M, MSSE 2012; 44:

13 Herstel spierglycogeen Glucose (90 g/h) Glucose + Fructose (90 g/h 2:1) Wallis GA, MSSE 2008; 40:

14 Herstel leverglycogeen 13 C NMR CHO: 70 g/h Maltodextrine + fructose 2:1 Maltodextrine + galactose 2:1 Maltodextrine + glucose 2:1 Decombaz J, MSSE 2011; 43:

15 Herstel glycogeenvoorraden Meteen na inspanning en met frequente intervals: Ruime hoeveelheid koolhydraten (1-1.2 g kg -1 h -1 ) of Lagere hoeveelheid koolhydraten (0.8 g kg -1 h -1 ) + eiwit (0.4 g kg -1 h -1 ) Koolhydraten 2:1 glucose/fructose

16 Adaptatie van spierweefsel

17 Positieve eiwitbalans Eiwit afbraak Eiwit synthese

18 Stelling 2 Voor spierherstel en trainingsadaptatie moet de eiwitopbouw groter zijn dan de eiwitafbraak in de spier (positieve eiwitbalans). Dit kan alleen bereikt worden door de combinatie van training en inname van eiwitten met de voeding.

19 Eiwitbalans 1-2 % per dag % per uur Burd et al. J Appl Physiol. 2008

20 Eiwitbalans Burd et al. J Appl Physiol. 2008

21 Rust versus inspanning S = Synthese B = Breakdown N = Netto balans

22 Koolhydraat of eiwit inname S = Synthese B = Breakdown N = Netto balans

23 Koolhydraat en eiwit inname Eiwitsynthese (% h -1 ) PRO 0.3 PRO 0.3 PRO CHO CHO Koopman R, AJP 2007;293:E833-42

24 Hoeveelheid en type eiwit

25 Hoeveelheid eiwit 20 gram eiwit: 100 g vlees 200 g kwark 200 g eieren 300 g peulvruchten Moore DR, AJCN 2008;89:

26 Type eiwit (1) Wilkinson et al. Am J Clin Nutr 2007;85:

27 Type eiwit (2) Pennings et al. Am J Clin Nutr 2011;93:

28 Timing Inname na inspanning Inname voor inspanning Inname tijdens inspanning Inname voor de nacht

29 Stelling 3 Voor optimale trainingsadaptatie moet eiwitinname plaatsvinden in de eerste uren na inspanning".

30 Eiwit inname na inspanning Post-exercise muscle protein synthesis rates are increased up to a greater extent when dietary protein is provided immediately after exercise. (Levenhagen et al., Am. J. Physiol, 2001)

31 Eiwit inname voor inspanning Tipton et al. Am J Physiol. 2001;281:E197-E206

32 Eiwitsynthese (% h -1 ) Tijdens krachttraining * Koolhydraten Koolhydraten + eiwit Beelen M, AJP 2008;295:E70-77

33 Eiwitsynthese (% h -1 ) Tijdens duurtraining * Rust Inspanning Beelen M, AJP 2011;300:E945-54

34 Tijdens lange duurtraining Combined ingestion of protein and carbohydrate improves protein balance during ultra-endurance exercise. (Koopman et al., Am. J. Physiol, 2004)

35 Herstel tijdens slaap

36 Eiwitsynthese (% h -1 ) Eiwitsynthese tijdens slaap water eiwit Beelen M, J Nutr 2008;138:

37 Eiwitsynthese (% h -1 ) Eiwitsynthese tijdens slaap * water eiwit Res PT, MSSE 2012;44:1560-9

38 Eiwitsynthese tijdens slaap Groen et al. Am J Physiol. 2012;302:E52-E60

39 Trainingsadaptatie tijdens slaap? 12 weken krachttraining 22 personen 27,5 g eiwit voor het slapen 22 personen placebo Eiwit toename kracht, spieromvang (mn type II vezels). Snijders T et al. J of Nutrition. 2015; 145:

40 Stelling 4 Voor duursporters en krachtsporters gelden dezelfde voedingsadviezen ter ondersteuning van spierherstel en adaptatie.

41 Adaptatie van spierweefsel

42 Duursport Tijdens inspanning: Koolhydraten met kleine hoeveelheid eiwit Meteen na inspanning: Ruime hoeveelheid koolhydraten 20 gram eiwit Daarna: Iedere min koolhydraten Iedere 2-4 uur 20 gram eiwit Nacht: gram caseine eiwit (kwark)

43 Krachtsport Tijdens inspanning Eiwit met kleine hoeveelheid koolhydraten Meteen na inspanning: 20 gram eiwit Kleine hoeveelheid koolhydraten Daarna: Iedere 2-4 uur 20 gram eiwit + Kleine hoeveelheid koolhydraten Nacht: gram caseine eiwit (kwark)

44 Bedankt voor uw aandacht! Milou Beelen

De rol van sportvoeding bij herstel en trainingsadaptatie

De rol van sportvoeding bij herstel en trainingsadaptatie De rol van sportvoeding bij herstel en trainingsadaptatie Dr. M. Beelen en Prof. L.J.C. Van Loon, Maastricht University Milou Beelen De menselijke motor Prof. L.J.C. van Loon www.kenniscentrumsuiker.nl

Nadere informatie

Timing van Voeding. Congres Voeding en Leefstijl Marco Mensink, Division of Human Nutrition, Wageningen University

Timing van Voeding. Congres Voeding en Leefstijl Marco Mensink, Division of Human Nutrition, Wageningen University Timing van Voeding Congres Voeding en Leefstijl 19-11-2016 Marco Mensink, Division of Human Nutrition, Wageningen University Timing van Voeding rol van voeding bij herstel en adaptatie èn prestatie 2 Recovery

Nadere informatie

Zuivelproducten voor sporters Effect van melkeiwit en micronutriënten voor prestatie. Jan Steijns

Zuivelproducten voor sporters Effect van melkeiwit en micronutriënten voor prestatie. Jan Steijns Zuivelproducten voor sporters Effect van melkeiwit en micronutriënten voor prestatie Jan Steijns physical activity, athletic performance, and recovery from exercise are enhanced by optimal nutrition @

Nadere informatie

VOEDING ALS RECUPERATIE. Audrey Baguet

VOEDING ALS RECUPERATIE. Audrey Baguet VOEDING ALS RECUPERATIE Sportsymposium 28-11-2015 Audrey Baguet Agenda Recuperatievoeding Waarom? Wat? Eiwitten Koolhydraten Vocht Praktische voorbeelden AAROM recuperatievoeding? Ontoereikende recuperatievoeding

Nadere informatie

Sport, herstel en de rol van (zuivel)eiwit. 7th April 2015 Mieke Acda

Sport, herstel en de rol van (zuivel)eiwit. 7th April 2015 Mieke Acda Sport, herstel en de rol van (zuivel)eiwit 7th April 2015 Mieke Acda Agenda - Wat is herstel? - Hoeveelheid en timing van eiwitinname - Type eiwit - Herstel in de avond; een nieuw eiwitmoment? - Eiwit

Nadere informatie

Eten en drinken, voor, tijdens en zeker na een inspanning. Trainer u16, KSV Roeselare

Eten en drinken, voor, tijdens en zeker na een inspanning. Trainer u16, KSV Roeselare Eten en drinken, voor, tijdens en zeker na een inspanning Renzy Callewaert Trainer u16, KSV Roeselare renzy.callewaert@hotmail.com Index Voeding Koolhydraten Vetten Eiwitten Drinken Wat drinken? Hoeveel

Nadere informatie

WORKSHOP Voeding & Hydratatie 03/08/2019

WORKSHOP Voeding & Hydratatie 03/08/2019 WORKSHOP Voeding & Hydratatie 03/08/2019 1. Waarom is voeding en hydratatie bij sport belangrijk? voldoende opslag van koolhydraten (belangrijke energieleverancier) voldoende vochtinname om uitdroging

Nadere informatie

Sportspecifieke voeding Radboud Sportcentrum

Sportspecifieke voeding Radboud Sportcentrum Sportspecifieke voeding Radboud Sportcentrum Dit document gaat over de middelste laag van de sportvoedingspiramide en geeft inzicht in sportspecifieke voeding. De onderste laag van de piramide (basisvoeding)

Nadere informatie

De rol van koolhydraten in de voorbereiding E S T H E R V A N E T T E N, S P O R T D I E T I S T

De rol van koolhydraten in de voorbereiding E S T H E R V A N E T T E N, S P O R T D I E T I S T De rol van koolhydraten in de voorbereiding AMSTERDAMS WIELER SYMPOSIUM E S T H E R V A N E T T E N, S P O R T D I E T I S T Inhoud Koolhydraten Waarom: opladen en aanvullen Hoeveel heb je nodig Supercompensatie

Nadere informatie

EEN ANDERE MANIER VAN ETEN KAN JOUW PRESTATIE VERBETEREN!

EEN ANDERE MANIER VAN ETEN KAN JOUW PRESTATIE VERBETEREN! EEN ANDERE MANIER VAN ETEN KAN JOUW PRESTATIE VERBETEREN! Sportvoedingspiramide De sportvoedingspiramide bestaat uit 3 lagen. De onderste laag is basisvoeding die ieder mens nodig heeft zoals groenten,

Nadere informatie

Wie weet nog raad met de koolhydraat? De laatste wetenschappelijke inzichten

Wie weet nog raad met de koolhydraat? De laatste wetenschappelijke inzichten Wie weet nog raad met de koolhydraat? De laatste wetenschappelijke inzichten Definitie Breder perspectief in de maatschappij Historische achtergrond: sportvoeding Nieuwe ontwikkelingen Voordelen Nadelen

Nadere informatie

- + Programma Eigen Kracht. De ene calorie is de andere niet? Calorieën en Joules. Opbouw presentatie. Een kwestie van balans.

- + Programma Eigen Kracht. De ene calorie is de andere niet? Calorieën en Joules. Opbouw presentatie. Een kwestie van balans. Programma Eigen Kracht 09.00 uur Meer spieren en minder spek Hans Kroon De ene calorie is de andere niet? Hans Wassink 17 e EFAA Aerobics, Fitness en Clubmanagement Conventie 16 mei 2010, Papendal te Arnhem

Nadere informatie

Inspanningsfysiologie. Energiesystemen. Fosfaatpool. Hoofdstuk 5. 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem

Inspanningsfysiologie. Energiesystemen. Fosfaatpool. Hoofdstuk 5. 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem Inspanningsfysiologie Hoofdstuk 5 Energiesystemen 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem Fosfaatpool Anaërobe alactische systeem Energierijke fosfaatverbindingen in de cel Voorraad ATP en

Nadere informatie

Marathon winnen door voeding?

Marathon winnen door voeding? Marathon winnen door voeding? Marathon winnen door Voeding? Voeding voor, tijdens en na de marathon Talent Training Coaching Plezier Gewicht en lichaamssamenstelling Sportvoeding Etc. Prestatie Materiaal

Nadere informatie

Topsport en Voeding V R I J D A G 2 8 M A A R T 2 0 1 4 Z N B A S A R A I P A N N E K OE K S P ORTVOEDINGSADVIES

Topsport en Voeding V R I J D A G 2 8 M A A R T 2 0 1 4 Z N B A S A R A I P A N N E K OE K S P ORTVOEDINGSADVIES Topsport en Voeding V R I J D A G 2 8 M A A R T 2 0 1 4 Z N B A S A R A I P A N N E K OE K S P ORTVOEDINGSADVIES Het menu voor de ouders Even voorstellen Voedingspiramide Basissportvoeding Koolhydraten,

Nadere informatie

DE IMPACT VAN BEWEGEN EN VOEDING OP SPIERMASSA EN FYSIEK FUNCTIONEREN VAN OUDEREN. Dr. Ir. Michael Tieland

DE IMPACT VAN BEWEGEN EN VOEDING OP SPIERMASSA EN FYSIEK FUNCTIONEREN VAN OUDEREN. Dr. Ir. Michael Tieland DE IMPACT VAN BEWEGEN EN VOEDING OP SPIERMASSA EN FYSIEK FUNCTIONEREN VAN OUDEREN Dr. Ir. Michael Tieland 1 DISCLOSURE BELANGEN (potentiële) belangenverstrengeling Geen Veroudering Spiermassa & Kracht

Nadere informatie

De Kracht van Eiwit. Hans Wassink. EFAA Fitness- & Personal Training Congres 15 Februari 2009, Noordwijkerhout

De Kracht van Eiwit. Hans Wassink. EFAA Fitness- & Personal Training Congres 15 Februari 2009, Noordwijkerhout De Kracht van Eiwit Hans Wassink EFAA Fitness- & Personal Training Congres 15 Februari 2009, Noordwijkerhout Programma Eigen Kracht 10.00 uur De Kracht van Eiwit Hans Wassink 11.15 uur Afslanken met IJzer

Nadere informatie

Kwaliteit van leven na een operatie

Kwaliteit van leven na een operatie Kwaliteit van leven na een operatie ~Optimale voeding en beweging~ Drs. Maarten van Egmond, Fysiotherapeut-onderzoeker Sander Steenhuizen, Fysiotherapeut Joyce Haver, Diëtist Fabel Feit 2 Feit of Fabel?

Nadere informatie

ENERGIE 30/11/2015. Sportvoeding ALGEMEEN. Sportvoeding ROND DE INSPANNING. Sportvoeding ALGEMEEN. Voeding als energiebron voor het sporten

ENERGIE 30/11/2015. Sportvoeding ALGEMEEN. Sportvoeding ROND DE INSPANNING. Sportvoeding ALGEMEEN. Voeding als energiebron voor het sporten Karolien Rector Diëtiste-Sportdiëtiste GRIT, Belgian Sports Clinic 26/11/2015 IOC Diploma in Sports Nutrition Blog: www.sportvoeding.expert Website: http://www.devoedingscoach.be/ ALGEMEEN ROND DE INSPANNING

Nadere informatie

De menselijke motor. Correspondentie:

De menselijke motor. Correspondentie: De menselijke motor Dit artikel geeft inzicht in het spiermetabolisme: van de noodzaak van voeding tot de opslag van brandstofvoorraden in het lichaam en het gebruik van deze energie bronnen bij inspanning.

Nadere informatie

DE MENSELIJKE MOTOR. Prof.dr. L.J.C. van Loon

DE MENSELIJKE MOTOR. Prof.dr. L.J.C. van Loon DE MENSELIJKE MOTOR Prof.dr. L.J.C. van Loon Inhoudsopgave Voeding als energie Energiegebruik tijdens inspanning Inspanningsintensiteit... 5 Training... 6 Sportvoeding... 2... 5... 8 Voeding vóór inspanning...

Nadere informatie

Charles Loijens. Performance Coach Topsport / www.top-coach.eu. Met dank aan Guido Vroemen, sportarts o.a. Nationale Triatlon Team en Leontien.

Charles Loijens. Performance Coach Topsport / www.top-coach.eu. Met dank aan Guido Vroemen, sportarts o.a. Nationale Triatlon Team en Leontien. Charles Loijens Performance Coach Topsport / www.top-coach.eu Met dank aan Guido Vroemen, sportarts o.a. Nationale Triatlon Team en Leontien.nl De rol van voeding Algeheel welbevinden / Fitheid Energie

Nadere informatie

WINST DOOR VOEDING Voeding vóór, 7jdens en na de inspanning

WINST DOOR VOEDING Voeding vóór, 7jdens en na de inspanning WINST DOOR VOEDING Voeding vóór, 7jdens en na de inspanning Bike Mo7on Benelux, Utrecht 19-10-2015 Model Sportvoeding Sportspecialis7sche voeding Sportspecifieke voeding Basis sportvoeding Royaal KH, voldoende

Nadere informatie

Diabetes en bewegen. Esther Pekel, diabetes diëtist Misja Sprengers, verpleegkundig specialist diabetes

Diabetes en bewegen. Esther Pekel, diabetes diëtist Misja Sprengers, verpleegkundig specialist diabetes Diabetes en bewegen Esther Pekel, diabetes diëtist Misja Sprengers, verpleegkundig specialist diabetes Kahoot! Diabetes en bewegen: wat weet jij ervan? Ga naar de Kahoot! app of kahoot.it https://kahoot.it

Nadere informatie

SPORTVOEDING Annet Brons Sportdiëtist Hardlooptrainer & Personal Trainer

SPORTVOEDING Annet Brons Sportdiëtist Hardlooptrainer & Personal Trainer SPORTVOEDING Annet Brons Sportdiëtist Hardlooptrainer & Personal Trainer Voeding The Beginning! Goede basisvoeding! Wat is een goede basisvoeding? Voldoende koolhydraten, eiwitten en vetten! Voldoende

Nadere informatie

Glucose in beweging door beweging. Yvonne Krul internist in opleiding

Glucose in beweging door beweging. Yvonne Krul internist in opleiding Glucose in beweging door beweging Yvonne Krul internist in opleiding Vraag 1 Jongen van 18 jaar met type 1 diabetes speelt aankomend weekend kampioenswedstrijd voor de voetbal. Wat adviseert u t.a.v. de

Nadere informatie

Sportvoeding bij Atleten

Sportvoeding bij Atleten Sportvoeding bij Atleten Pallas 67 16 maart 2017 Marlijn van den berg marlijn.vandenberg@gmail.com Voedingsdeskundige Voeding en gezondheid in Wageningen Nu werkzaam bij: Jouw actieve vakantie om je fitter,

Nadere informatie

Aanvullende informatie Sport en voeding

Aanvullende informatie Sport en voeding Aanvullende informatie Sport en voeding Nieuwe Langendijk 58, 2611VL Delft T: 06-41705083 E: bo@myfoodcoach.nl www.myfoodcoach.nl Inhoud Inleiding... 3 Waar moet een gezonde sportvoeding aan voldoen?...

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Vetverbranding en afvallen wat is de beste training, Tabata, kracht of cardiotraining? Wat is de beste en snelste manier om af te vallen? Is dat door kracht of door cardiotraining of een combinatie van

Nadere informatie

Sportcafé. (Sport)voeding in functie van prestatie en herstel

Sportcafé. (Sport)voeding in functie van prestatie en herstel Sportcafé (Sport)voeding in functie van prestatie en herstel Opzet Voeding Vocht Koolhydraten Eiwitten Eten en drinken rondom inspanning Vragen Belang sportvoeding Gezondheid / energie Optimale prestatie

Nadere informatie

Ouderen, Sporten & Voeding

Ouderen, Sporten & Voeding Ouderen, Sporten & Voeding Vitaal ouder worden! Zelfstandig blijven! Yvette Kilian CBS-cijfers» Het aantal 65 plussers zal volgens prognoses van het CBS toenemen van ruim 3 miljoen in 2015 tot 4,2 miljoen

Nadere informatie

DE (BASIS) SPORTVOEDING Bo van Rooij, sportdiëtist

DE (BASIS) SPORTVOEDING Bo van Rooij, sportdiëtist DE (BASIS) SPORTVOEDING Bo van Rooij, sportdiëtist bo@myfoodcoach.nl 06-41705083 WORKSHOP SPORTVOEDIG HET MENU Een goede basis (sport)voeding Koolhydraten Eiwitten Vetten Vocht Timing sportvoeding DOELSTELLINGEN

Nadere informatie

Voeding in vechtsporten

Voeding in vechtsporten Voeding in vechtsporten Hoe je prestaties verbeteren met voeding? Mogelijke voordelen van voeding Goede gezondheid Voldoende energie Optimale spieropbouw Herstel naar de training Betere prestaties Controle

Nadere informatie

DESIGN JE LICHAAM: MACRONUTRIËNTEN MICHAEL TERNOOT VOEDINGSDESKUNDIGE ERKEND DIËTIST

DESIGN JE LICHAAM: MACRONUTRIËNTEN MICHAEL TERNOOT VOEDINGSDESKUNDIGE ERKEND DIËTIST DESIGN JE LICHAAM: MACRONUTRIËNTEN MICHAEL TERNOOT VOEDINGSDESKUNDIGE ERKEND DIËTIST DESIGN JE LICHAAM: MACRONUTRIËNTEN MICHAEL TERNOOT Buikspieren zijn als buren: ze zijn er wel Hoe bepaal je nu je dagelijkse

Nadere informatie

Voeding & leefstijlcongres

Voeding & leefstijlcongres Voeding & leefstijlcongres Friesland Campina Institute, ifitness, Fit!vak, Driebergen, 19 november 2016 e Downloaden op telefoon Socrative (number F07B0193) ios https://itunes.apple.com/nl/app/socrativestudent/id477618130?mt=8

Nadere informatie

Sportvoeding, Een wereld te winnen

Sportvoeding, Een wereld te winnen NutriSense Benelux Sportvoeding, van Theorie naar Praktijk Een wereld te winnen NutriSense Benelux NutriSense is een ervaren speler in de (sport)voedingsbranche en richt zich op de verkoop en marketing

Nadere informatie

Voeding voor optimale atletiekprestaties

Voeding voor optimale atletiekprestaties Voeding voor optimale atletiekprestaties Sportdiëtist Katrien Blaauw Sportvoedingsadvies t Groene Hart Inhoud Voorstellen Verschillende voedingsstoffen Koolhydraten/ Eiwitten/ Vetten/ Vocht Verschil sprint/

Nadere informatie

VOEDING. Trainingsadvies Transplantoux 2011. Belangrijk! Energie en opbouwstoffen voor het metabolisme ALGEMEEN: Gewicht ~ prestatie

VOEDING. Trainingsadvies Transplantoux 2011. Belangrijk! Energie en opbouwstoffen voor het metabolisme ALGEMEEN: Gewicht ~ prestatie VOEDING Belangrijk! Energie en opbouwstoffen voor het metabolisme Gewicht ~ prestatie Koolhydraten ~ prestatie Vochtopname ~ prestatie Voeding ~ gezondheid ALGEMEEN: - Koolhydraten: Koolhydraten zijn de

Nadere informatie

Dieet Oké. TU Delft, November 2012

Dieet Oké. TU Delft, November 2012 TU Delft, November 2012 Dieet Oké Janet Vervoorn sportdiëtist Dieet Oké Summit Health Veilingweg 16A 2678 LN De Lier tel. 06-46675281 email: janet.vervoorn@chello.nl Inzicht krijgen in de energiehuishouding

Nadere informatie

Koolhydraten en sportvoeding

Koolhydraten en sportvoeding Koolhydraten en sportvoeding Prestatievermogen verbeteren met sportvoeding Op basis van resultaten uit wetenschappelijk onderzoek geeft Kenniscentrum suiker en voeding in deze position paper haar standpunt

Nadere informatie

Workshop kernpunten van de presentatie Voeding en sport van Erik te Velthuis

Workshop kernpunten van de presentatie Voeding en sport van Erik te Velthuis Workshop kernpunten van de presentatie Voeding en sport van Erik te Velthuis Definitie van (Top)sportvoeding: Gedurende 24/7, dus altijd, iedere dag maar weer. Alle inname van voeding relateren aan het

Nadere informatie

Wie ben ik? 22 jaar wedstrijdzwemmen. 5 jaar professioneel EK Rijeka, EK Istanbul, WK Rome, houder NL record 200schoolslag

Wie ben ik? 22 jaar wedstrijdzwemmen. 5 jaar professioneel EK Rijeka, EK Istanbul, WK Rome, houder NL record 200schoolslag (sport)voeding Wie ben ik? 22 jaar wedstrijdzwemmen 5 jaar professioneel EK Rijeka, EK Istanbul, WK Rome, houder NL record 200schoolslag Voeding & Diëtetiek, afgestudeerd 2013 HVA Bezig trainingscursus

Nadere informatie

Zin of Onzin van Sportdranken

Zin of Onzin van Sportdranken Zin of Onzin van Sportdranken Rudi Frankinouille (drs.) Sportfysioloog UZA-S.P.O.R.T.S. Trainer A triatlon Atletenbegeleiding.be Docent Vlaamse Trainers School Docent U.A. REVAKI Waarom drinken? Dorst

Nadere informatie

Voeding bij duursport. Boudewijn van Almelo Hesther Vos

Voeding bij duursport. Boudewijn van Almelo Hesther Vos Voeding bij duursport Boudewijn van Almelo Hesther Vos Wat gaan we doen? Doel van deze bijeenkomst Feiten en fabels Energiegebruik en stofwisseling Welke voeding past daarbij? Wat zijn aandachtspunten?

Nadere informatie

Dia 1. Dia 2 Wat is voeding: Dia 3. Voeding - Alles over voeding - Voeding in de praktijk - Voedingsschema. Koolhydraten

Dia 1. Dia 2 Wat is voeding: Dia 3. Voeding - Alles over voeding - Voeding in de praktijk - Voedingsschema. Koolhydraten Dia 1 Voeding - Alles over voeding - Voeding in de praktijk - Voedingsschema Dia 2 Wat is voeding: Voeding = alle organische stoffen die je als mens of organisme nodig hebt om energie op te wekken in je

Nadere informatie

Vetverbranding in de Fat Burning Zone (=FBZ)?

Vetverbranding in de Fat Burning Zone (=FBZ)? Vetverbranding in de Fat Burning Zone (=FBZ)? Inleiding door dr. Jan A. Vos, Inspanningsfysioloog Met name in de Fitness industrie wordt graag reclame gemaakt om mensen over te halen om te komen fitnessen

Nadere informatie

De Kracht van Voeding Sociaal Fonds Taxi, Papendal 16 december 2015

De Kracht van Voeding Sociaal Fonds Taxi, Papendal 16 december 2015 De Kracht van Voeding Sociaal Fonds Taxi, Papendal 16 december 2015 Geel e PALEO TOP 5 MEEST POPULAIRE DIËTEN 2015 CAMBRIDGE MLM DIEET e Koolhydraat beperkt Top 4 meest populaire hypes 2015 Glutenvrij

Nadere informatie

Lekker energiek! Kant-en-klare sportmaaltijden voor topprestaties

Lekker energiek! Kant-en-klare sportmaaltijden voor topprestaties Lekker energiek! Kant-en-klare sportmaaltijden voor topprestaties Lekker energiek! Kant-en-klare sportmaaltijden voor topprestaties Sporten gééft energie. Maar sporten vráágt ook energie. Extra energie,

Nadere informatie

DE (BASIS) SPORTVOEDING. Bo van Rooij, sportdiëtist

DE (BASIS) SPORTVOEDING. Bo van Rooij, sportdiëtist DE (BASIS) SPORTVOEDING Bo van Rooij, sportdiëtist bo@myfoodcoach.nl 06-41705083 HET MENU Een goede basis (sport)voeding Koolhydraten Eiwitten Vetten Vocht Timing sportvoeding DOELSTELLINGEN Je weet hoe

Nadere informatie

Wie ben ik? Naam: Maud van der Meer. Plaats: Eindhoven. Sport: wedstrijdzwemmen ( EK, WK en OS) Studie: (sport) voedingsdeskundige

Wie ben ik? Naam: Maud van der Meer. Plaats: Eindhoven. Sport: wedstrijdzwemmen ( EK, WK en OS) Studie: (sport) voedingsdeskundige Wie ben ik? Naam: Maud van der Meer Plaats: Eindhoven Sport: wedstrijdzwemmen ( EK, WK en OS) Studie: (sport) voedingsdeskundige Workshop voeding Doel Basisvoeding Van theorie naar praktijk Sportspecifieke

Nadere informatie

koolhydraten tijdens inspanning voeding bij herstel & blessure effect van nitraat Cindy van der Avoort MSc. PhD student en sportvoedingskundige

koolhydraten tijdens inspanning voeding bij herstel & blessure effect van nitraat Cindy van der Avoort MSc. PhD student en sportvoedingskundige koolhydraten tijdens inspanning voeding bij herstel & blessure effect van nitraat Cindy van der Avoort MSc. PhD student en sportvoedingskundige NGS Kennisdag Exercise is king. Nutrition is queen. Put them

Nadere informatie

ARTIKEL ESTHER VAN ETTEN. Sport, gezondheid en voeding

ARTIKEL ESTHER VAN ETTEN. Sport, gezondheid en voeding ARTIKEL ESTHER VAN ETTEN Sport, gezondheid en voeding 27 juni 2017 Sport, gezondheid en voeding In topsport wordt veel onderzocht en geïnnoveerd. Iedere training wordt geanalyseerd en bekeken om te streven

Nadere informatie

Vooronderzoek Sportvoeding

Vooronderzoek Sportvoeding Een diëtist kan zich specialiseren op een doelgroep zoals ouderen, kinderen en sporter. De laatste is de doelgroep die hier word behandeld. Deze groep is erg breed vanwege de vele sporten die mensen beoefenen

Nadere informatie

Sport & Voeding. De kracht van voeding voor, tijdens en na sporten

Sport & Voeding. De kracht van voeding voor, tijdens en na sporten Sport & Voeding De kracht van voeding voor, tijdens en na sporten 5 tips van topturner Epke Zonderland TIP 1 Goede basisvoeding is het beste fundament voor een goede prestatie Het klinkt misschien ouderwets,

Nadere informatie

Macronutrienten. Micronutrienten. Meting energiegebruik: Indirecte calorimetrie Dubbel gelabeld water techniek. O en 2 H isotopen

Macronutrienten. Micronutrienten. Meting energiegebruik: Indirecte calorimetrie Dubbel gelabeld water techniek. O en 2 H isotopen Ondervoeding en ziekte Ondervoeding in Nederland? Annemie Schols Gewichtsverlies Gewicht Lichaamssamenstelling vet lipiden Bioelectrische impedantie energie balans Verlies vetmassa water DEXA scan voedselinname

Nadere informatie

Voeding en sport. Rianne Booijink diëtist

Voeding en sport. Rianne Booijink diëtist Voeding en sport Rianne Booijink diëtist Waarom aandacht voor voeding? Goede voeding is belangrijk om een goede sportprestatie neer te zetten. Of het nou gaat om topsport, wedstrijdsport of sport op recreatief

Nadere informatie

FYSIOLOGIE VAN ROEIEN

FYSIOLOGIE VAN ROEIEN FYSIOLOGIE VAN ROEIEN 28-11-2015 Koen Levels OVERZICHT Over mijzelf Basisfysiologie van roeien Concurrerende training: kracht vs. duurtraining Oplossingen voor het concurrerende trainingseffect Fysiologische

Nadere informatie

PERFECT BALANCE OF TASTE AND PERFORMANCE

PERFECT BALANCE OF TASTE AND PERFORMANCE PERFECT BALANCE OF TASTE AND PERFORMANCE From the experts in whey protein science for sports nutrition Een optimale nutrionele strategie is essentieel voor het managen van intensieve trainingsbelasting

Nadere informatie

Voedingsschema lange afstandslopen

Voedingsschema lange afstandslopen Voedingsschema lange afstandslopen INLEIDING Onder de term lange afstandslopen vallen een verscheidenheid van wedstijdlengtes. De meest voorkomende afstanden zijn de 10km, 15km, de halve marathon (21,1km)

Nadere informatie

Voedingsschema triatlon

Voedingsschema triatlon 1 INLEIDING Tijdens een triatlon worden achtereenvolgens drie verschillende sportdisciplines beoefend, namelijk zwemmen, fietsen en lopen. Er zijn verschillende categorieën van triatlon die verwijzen naar

Nadere informatie

Seminar Op Eigen Kracht

Seminar Op Eigen Kracht Seminar Op Eigen Kracht Anne-Marijke Ambergen Sportdiëtist 1 Fit Consulting A.C. Ambergen-Sportdiëtist VSN 2 Private KNLTB practice Nutritional coaching Tennis players Specialization: Paralympic Sports

Nadere informatie

Sport en Voeding. Sneller je sportdoelen bereiken Voor Krachtsporters, Duursporters en Afvallers

Sport en Voeding. Sneller je sportdoelen bereiken Voor Krachtsporters, Duursporters en Afvallers Sport en Voeding Sneller je sportdoelen bereiken Voor Krachtsporters, Duursporters en Afvallers Voorwoord Bedankt voor je interesse in in2health.nl. Op in2health.nl vind je onpartijdig gezondheidsadvies

Nadere informatie

Voeding en turnen: van essentieel belang!

Voeding en turnen: van essentieel belang! Voeding en turnen: van essentieel belang! Shiannah Danen, Sportdiëtist December 2013 Even voorstellen Voormalig topturnster Sportdiëtist Post-HBO eetstoornissen Master Nutrition and Health (sinds september)

Nadere informatie

SPORTVOEDING. voor wedstrijd- of ook voor toerrijders? ledenvergadering TCN 21 november 2011 1

SPORTVOEDING. voor wedstrijd- of ook voor toerrijders? ledenvergadering TCN 21 november 2011 1 SPORTVOEDING voor wedstrijd- of ook voor toerrijders? ledenvergadering TCN 21 november 2011 1 MOTIVATIE OM TE FIETSEN steeds beter worden door training en voeding of fit zijn door voldoende te bewegen

Nadere informatie

Voeding bij hitte en hoogte. (Sport)diëtiste Katrien Van Roy

Voeding bij hitte en hoogte. (Sport)diëtiste Katrien Van Roy Voeding bij hitte en hoogte (Sport)diëtiste Katrien Van Roy Uitdaging en omstandigheden Extreme uitdaging: 636 km 8161 hoogtemeter Extreme omstandigheden Hitte en droogte Hoogte Uitdagend terrein Goed

Nadere informatie

Basiscursus Voeding & Training

Basiscursus Voeding & Training Basiscursus Voeding & Training energiesystemen, training, herstel, radicaaldruk, gezonde voeding & voedingssupplementen Syllabus Excerpt EHF Academy www.ehfacademy.nl Disclaimer: Wanneer u overweegt voedingssupplementen

Nadere informatie

S A M E N V A T T I N G 1 6 3

S A M E N V A T T I N G 1 6 3 161 Samenvatting S A M E N V A T T I N G 1 6 3 Veroudering gaat samen met verlies van spiermassa en spierkracht, ook wel sarcopenie genaamd. Dit verlies in spiermassa en spierkracht zorgt in het dagelijkse

Nadere informatie

Sport & Voeding. De kracht van voeding voor, tijdens en na sporten

Sport & Voeding. De kracht van voeding voor, tijdens en na sporten Sport & Voeding De kracht van voeding voor, tijdens en na sporten 5 tips van topturner Epke Zonderland TIP 1 Goede basisvoeding is het beste fundament voor een goede prestatie Het klinkt misschien ouderwets,

Nadere informatie

Fysiologische effecten van dieetinterventie

Fysiologische effecten van dieetinterventie Energiebalans Fysiologische effecten van dieetinterventie Prof. Dr. Marleen van Baak NUTRIM School for Nutrition, Toxicology and Metabolism Vakgroep Humane Biologie energieinname energiegebruik leptine

Nadere informatie

Fysiologische effecten van dieetinterventie

Fysiologische effecten van dieetinterventie Fysiologische effecten van dieetinterventie Prof. Dr. Marleen van Baak NUTRIM School for Nutrition, Toxicology and Metabolism Vakgroep Humane Biologie Energiebalans energieinname energiegebruik leptine

Nadere informatie

Voeding en prestatie bij turnsters. Shiannah Danen, Augustus 2012

Voeding en prestatie bij turnsters. Shiannah Danen, Augustus 2012 Voeding en prestatie bij turnsters Shiannah Danen, Augustus 2012 Welkom! Even voorstellen Waar komt energie vandaan? Algemene voeding Voeding voor/tijdens en na inspanning Voeding rondom een wedstrijd

Nadere informatie

Voeding en leefstijl bij ouderen

Voeding en leefstijl bij ouderen Voeding en leefstijl bij ouderen Congres Voeding en Leefstijl 19 november 2016, Nick Wezenbeek & Ellen van Dongen VRAAG 1 Nederland telt momenteel ongeveer 800.000 80 + ers. Hoeveel zullen dat er naar

Nadere informatie

Voeding voor die gene die weet dat er altijd wat te verbeteren valt. Healthy Active Lifestyle

Voeding voor die gene die weet dat er altijd wat te verbeteren valt. Healthy Active Lifestyle Voeding voor die gene die weet dat er altijd wat te verbeteren valt Feiten over Herbalife Sinds 1980 Weight loss Vereenvoudigen gezonde (sport)voeding Toonaangevend en vernieuwend Beursnotering NYSE (code

Nadere informatie

Voeding voor, tijdens en na het wielrennen

Voeding voor, tijdens en na het wielrennen Voeding voor, tijdens en na het wielrennen Opzet presentatie: wielrennen energie wat doet voeding gezonde voeding/sportvoeding (sport)voeding voor, tijdens, na vragen Goede voeding zorgt voor Prestatieverbetering

Nadere informatie

Trainingsleer workshop 1

Trainingsleer workshop 1 Talenttrainer 4 Trainingsleer workshop 1 Papendal 28 september 2013 Trainingsleer - Hoe optimaal trainen? Fysiologie Biochemie Endocrinologie Anatomie Biomechanica Psychologie Pedagogiek Dietetiek Enz.

Nadere informatie

Wat eet en drink je voor, tijdens en na de marathon? Joline Versteegen 12/11/2018. Atletiekunie Looptrainersdag Sociale invloed.

Wat eet en drink je voor, tijdens en na de marathon? Joline Versteegen 12/11/2018. Atletiekunie Looptrainersdag Sociale invloed. NU: Performance Nutritionist, Research and Innovation Centre FrieslandCampina Sportvoedingsdeskundige: begeleiding (talent)sporters VOORHEEN: Docent & Onderzoeker HAN Sport en Bewegen, team Sports and

Nadere informatie

Voeding en beweging bij kanker; it takes two to tango

Voeding en beweging bij kanker; it takes two to tango Voeding en beweging bij kanker; it takes two to tango ASTRID HORSTMAN NUTRICIA RESEARCH 13 SEPTEMBER 2016 Met toestemming van Van Loon SPIERADAPTATIE SARCOPENIE - CACHEXIE Met toestemming van Van Loon

Nadere informatie

Sportvoeding, met de juiste ingrediënten op weg naar de topprestaties en een fitte leefstijl!

Sportvoeding, met de juiste ingrediënten op weg naar de topprestaties en een fitte leefstijl! Sportvoeding, met de juiste ingrediënten op weg naar de topprestaties en een fitte leefstijl! Inhoud Even voorstellen Introductie presentatie Sportvoeding Timing van voeding Sportdranken Afronding Even

Nadere informatie

( G-sport) Boemerangstraat 2, Overpelt & ( V-sport) Gebouw A/Building A, Agoralaan, Universiteit Hasselt - www.adlon.be adlon

( G-sport) Boemerangstraat 2, Overpelt & ( V-sport) Gebouw A/Building A, Agoralaan, Universiteit Hasselt - www.adlon.be adlon Limburgs Sportmedisch Adviescentrum Prof. dr. Bert Op t Eijnde 24 hours cycling @ zolder Cardioscreening Trainingsdrempels Wedstrijdvoorbereiding Integrative biochemistry/physiology of exercise Sportmedische/hartcontrole

Nadere informatie

Voedingsclinic 29 mei 2012

Voedingsclinic 29 mei 2012 Opbouw van de clinic: Inleiding calorieën Verhouding macronutriënten Realistische doelen Zelf schema s opstellen Wat is een Kcal? Wat is je onderhoud? Calorieën tellen Keukenweegschaaltje Consistentie

Nadere informatie

Bewuster eten om beter te presteren!!

Bewuster eten om beter te presteren!! Bewuster eten om beter te presteren!! 100km-run tegen kanker 30-40 km Linda Bartholomeeussen Diëtiste S.P.O.R.T.S. MSc Sports Nutrition TRAINING - Vermoeidheid - Spierstijfheid + Uithouding + Techniek

Nadere informatie

Voeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD

Voeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD Voeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD Onderzoeker Lectoraat Healthy Ageing, Allied Health Care and Nursing Disclosure belangen spreker: M. Sealy Geen (potentiële)

Nadere informatie

Gezonde voeding voor teamsporters

Gezonde voeding voor teamsporters Gezonde voeding voor teamsporters Inleiding Door: Esther Verhoef en Puck Reckers Doel: Kennis vergroten goede voeding rondom trainingen/wedstrijden. Inhoud Presentatie Wat is voeding - Koolhydraten - Vetten

Nadere informatie

Voeding en hardlopen

Voeding en hardlopen Voeding en hardlopen Sandra van der Westen- van Veltom, diëtiste Dieetvoorlichting de Grens www.dieetvoorlichting.nl Waar gaan we het vandaag over hebben? Voorstellen Gezonde voeding Voeding bij sport

Nadere informatie

Welke brandstof en wanneer?

Welke brandstof en wanneer? Welke brandstof en wanneer? Na trainingen sneller en beter herstellen, tijdens inspanningen de hongerklop voorkomen of gewoon het maximale uit jezelf halen. Daarvoor heb je de juiste brandstof, de juiste

Nadere informatie

Gezondheidsvoordelen

Gezondheidsvoordelen Gezondheidsvoordelen Onderhoud van de spiermassa bij ouderen Er is evidentie voor een mogelijke rol van melk en melkproducten om de spiermassa en -functies bij ouderen te helpen onderhouden. Een aantal

Nadere informatie

Diabetes prevalentie in Nederland. Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl

Diabetes prevalentie in Nederland. Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl Diabetes prevalentie in Nederland Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl RIVM 2010 Diabetes prevalentie in Nederland (prognose) Voeding en Humane Evolutie

Nadere informatie

DE ROL VAN VOEDING EN BEWEGING OP SPIERMASSA BIJ ONDERVOEDE OUDEREN. Dr. Ir. Michael Tieland

DE ROL VAN VOEDING EN BEWEGING OP SPIERMASSA BIJ ONDERVOEDE OUDEREN. Dr. Ir. Michael Tieland DE ROL VAN VOEDING EN BEWEGING OP SPIERMASSA BIJ ONDERVOEDE OUDEREN Dr. Ir. Michael Tieland 1 EXTRA BEWEGING EN EIWIT NODIG? Jack Lalanne, 71 y Exercise is King Nutrition is Queen Put them together and

Nadere informatie

get fueled before, during & after every workout!

get fueled before, during & after every workout! get fueled, during & after every workout! expertise Het Belgische sportvoedingsmerk WIN2 is er in geslaagd dankzij een jarenlange samenwerking met zowel professionele atleten alsook een voedingsdeskundige

Nadere informatie

chapter 2 chapter 3 chapters 4, 5 chapters 5 chapter 4 174

chapter 2 chapter 3 chapters 4, 5 chapters 5 chapter 4 174 Summary 173 Summary Skeletal muscle is one of the major organs involved in metabolism. Aging and chronic metabolic diseases, like type 2 diabetes, are generally associated with a significant loss of skeletal

Nadere informatie

sportmedische voorlichtingsavond

sportmedische voorlichtingsavond sportmedische voorlichtingsavond kun je met diabetes wel een marathon lopen? Christine Oldenburg, internist 25 april 2016 Meander Medisch Centrum Maar eerst Hoe vaak komt diabetes voor? Is bewegen zo

Nadere informatie

(Sport)voeding bij roeien

(Sport)voeding bij roeien (Sport)voeding bij roeien Anne-Marijke Ambergen Sportdiëtist 1 Fit Consulting A.C. Ambergen-Sportdiëtist VSN Fit Consulting, A.C. Ambergen-Sportdiëtist VSN 2 Talent Training Coaching Etc. Sportvoeding

Nadere informatie

Voedingsschema wielrennen : duurfietsen

Voedingsschema wielrennen : duurfietsen : duurfietsen INLEIDING Wielrennen is een duursport. Op professioneel niveau meten verschillende teams zich met elkaar.. Tactische richtlijnen zijn daarbij belangrijk. Maar de individuele klasse van de

Nadere informatie

Er gaat niets boven Groningen! 1. Rol van dieet en samenstelling voeding. Inhoud. Waarom afvallen

Er gaat niets boven Groningen! 1. Rol van dieet en samenstelling voeding. Inhoud. Waarom afvallen Er gaat niets boven Groningen! Rol van dieet, samenstelling voeding en bewegen bij de behandeling van Nonalcoholic Fatty Liver Disease Saskia Tabak diëtist UMCG Inhoud 1. Rol van dieet en samenstelling

Nadere informatie

Van sportdrank tot napilsen

Van sportdrank tot napilsen Van sportdrank tot napilsen vochtbalans rondom inspanning Marco Mensink & Jora Steennis marco.mensink@wur.nl Marco Jora indeling Waarom is de vochtbalans zo belangrijk Hoeveel vocht verlies ik Wat moet

Nadere informatie

Metabolisme koolhydraten RozenbergSport.nl 2012 pagina 1 / 5

Metabolisme koolhydraten RozenbergSport.nl 2012 pagina 1 / 5 RozenbergSport.nl 2012 pagina 1 / 5 Inhoud Aerobe glycolyse Glycogenolyse Cori cyclus Aerobe glycolyse aerobe glycolyse NADH, vormen voor respiratoire keten Voorwaarde NAD + moet beschikbaar zijn, NADH

Nadere informatie

Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl. Diabetes prevalentie in Nederland

Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl. Diabetes prevalentie in Nederland Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl Diabetes prevalentie in Nederland RIVM 2010 Diabetes prevalentie in Nederland (prognose) RIVM 2010 1 Voeding en Humane

Nadere informatie

Mijn reactie is altijd hetzelfde; Oh oh oh.. Als je toch eens ECHT wist wat voor effect een eiwitshake op jouw lichaam heeft..

Mijn reactie is altijd hetzelfde; Oh oh oh.. Als je toch eens ECHT wist wat voor effect een eiwitshake op jouw lichaam heeft.. Zijn eiwitshakes goed voor je? Zijn eiwitshakes goed om af te vallen? Moet ik nu wel of geen proteïneshakes drinken? Dit zijn vragen die ik regelmatig krijg van sporters.. Mijn reactie is altijd hetzelfde;

Nadere informatie

Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl

Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl Type 2 Diabetes Mellitus Voeding in evolutionair perspectief Hanno Pijl h.pijl@lumc.nl Diabetes prevalentie in Nederland RIVM 2010 Diabetes prevalentie in Nederland (prognose) RIVM 2010 Voeding en Humane

Nadere informatie