Ouderblik. Vrijwilligers in de ouderwerking verzekeren

Transcriptie

1 Ouderblik Vrijwilligers in de uderwerking verzekeren

2 Inleiding Ouderparticipatie p schl kan verschillende vrmen aannemen aangepast aan de nden van de schl en de uders: een maandelijks udercafé, kffiechtenden, leesmama s, schilpapa s, Daarnaast zijn er k heel wat uderwerkingen waarin uders zich jaar na jaar pnieuw inzetten m de schl (financieel) te ndersteunen. Krtm, uders zetten zich p heel wat manieren vrijwillig in m samen schl te maken. Naast heel wat vldening brengt vrijwilligerswerk k enkele risic s met zich mee. Het is belangrijk m als uderwerking even stil te staan bij de keuzes die wrden gemaakt en wat hiervan de mgelijke gevlgen zijn. Denk p vrhand ged na ver aansprakelijkheid en verzekeringen m het werkjaar zrgels te kunnen starten. In deze uderblik staan we eerst even stil bij de verschillende vrmen waarin een uderwerking zich kan rganiseren. Deze keuze zal immers mee bepalen wie wanneer waarvr aansprakelijk is. Eenmaal uitgeklaard nder welke vrm de uderwerking dr het leven gaat f zal gaan, kijken we welke risic s verbnden zijn aan vrijwilligerswerk. Nadien kmt de vrijwilligerswetgeving* en wat deze plegt aan bd. Tt slt bespreken we de mgelijkheden mtrent verzekeringen m de aansprakelijkheid van de individuele leden zveel mgelijk te beperken. Heeft u na het lezen van deze uderblik ng vragen? Dan kan u steeds terecht bij iris.van.schrisse@g-.be. *De vrijwilligerswet van 3 juli 2005 betreffende de rechten van de vrijwilligers. 2

3 Keuzes maken Een uderraad f een udervereniging (udercmité, vriendenkring, )? Ouderwerkingen bestaan in alle maten en gewichten. De ene uderwerking rganiseert feesten m geld in het laatje te brengen vr de schl, de andere uderwerking denkt inhudelijk mee ver schlrelevante thema s enz. Naast de inhudelijke verschillen, bestaan er k ngal wat verschillende termen die vaak dr mekaar gebruikt wrden. Glbaal genmen zijn er twee srten uderwerkingen die het vaakst vrkmen. Ouderraad Het participatiedecreet van 2004 stelt dat een uderraad een fficieel participatiergaan is van de schl met een fcus p inspraak en inhudelijk meedenken. Dit kan zijn nder de vrm van advies aan de schlraad f nder de vrm van een klankbrd naar de schl. Daarnaast kan een uderraad k de activiteiten van de schl ndersteunen. Ouderraden, pgericht vlgens de regels van het participatiedecreet (activiteiten gericht p meedenken), heven zich in principe geen zrgen te maken ver financiën en aansprakelijkheid. Zij zijn nderdeel van de schl en vallen nder de verantwrdelijkheid van het schlbestuur. De uders in de uderraad kunnen dus nder de verzekering van de schlplis vallen (zie verder). Meer lezen ver de uderraad, de je p nze website en in de brchure 'de uderraad'. Oudervereniging, vriendenkring, udercmité De meest bekende vrm van een uderwerking is ngetwijfeld het udercmité, de udervereniging, de vriendenkring, enz waarin uders, sympathisanten, ud-leerkrachten, enz. zich inzetten m de schl te ndersteunen. Zij zijn meestal gericht p het rganiseren van activiteiten m geld in het laatje te brengen. Dit srt uderwerking is een vrij initiatief dat uitgaat van de schl en/f uders. Er bestaat geen enkele wetgeving die bepaalt dat er een udervereniging met zijn p schl. Het is z dat iedereen vrij is zich te verenigen en dat geldt dus k vr uders p schl. Wrdt er gekzen vr een udercmité/udervereniging/vriendenkring, dan met er k een keuze wrden gemaakt tussen een feitelijke vereniging f een vzw. Feitelijke vereniging Een feitelijke vereniging is een van de meest eenvudige verenigingsvrmen en is dus gemakkelijk p te richten mdat dit weinig rganisatie en administratie vraagt. Van zdra 2 f meer mensen zich engageren vr een gemeenschappelijk del, dan spreken we al van een feitelijke vereniging. Een feitelijke vereniging is dus een clubje van individuele persnen. Er is weinig wetgeving rnd wat maakt dat dergelijke vereniging weinig tt geen verplichtingen heeft, maar k weinig tt geen rechten. Z kan een feitelijke vereniging als rganisatie geen eigendmmen bezitten, geen schenkingen aanvaarden en geen eigen vermgen pbuwen. Het zijn de individuele leden die zich persnlijk verbinden tt de verplichtingen van de vereniging, wat maakt dat zij in principe hfdelijk aansprakelijk zijn. Ze kunnen zich echter wel vr een aantal zaken verzekeren (zie verder). 3

4 Vereniging znder winstgmerk (vzw) Wanneer een vereniging belangrijke financiële risic s neemt f ver een aanzienlijke sm geld beschikt, is het ged m na te gaan f de mvrming naar een vzw-structuur zinvl is. Een vzw brengt een hp administratieve, fiscale en bekhudkundige verplichtingen en een kstprijs met zich mee. Een vzw kan als rganisatie met rechtspersnlijkheid dan weer wel eigendmmen bezitten, schenkingen aanvaarden en een vermgen pbuwen. De individuele leden in een vzw zijn beperkt aansprakelijk p vrwaarde dat de vzw vlgens het principe van de gede huisvader wrdt beheerd. Als udervereniging ben je vrij te kiezen nder welke vrm je je verenigt, maar in beide gevallen zal je meten nadenken ver de aansprakelijkheid en verzekeringen van de leden en vrijwilligers. Meer weten ver de udervereniging en de verschillende verenigingsvrmen? Bestel nze uderwerking vr dummies via uders@g-.be 4

5 Ouderverenigingen: aansprakelijkheid en verzekeringen Welke risic s lpt een vrijwilliger? Een ngelukje is snel gebeurd. Bij het snijden van de sepgrenten snij je in je vinger f bij het water geven aan je terrasplanten valt de blempt naar beneden p de vet van de nderbuurman. Dit kan gebeuren bij dagelijkse handelingen en dus evenged bij het uitveren van je vrijwilligerswerk. Hiernder staan we stil bij de risic s vr vrijwilligers: Burgerlijke aansprakelijkheid (BA) Een vrijwilliger vert een pdracht uit vr de rganisatie, maar dr een fut lijdt een derde persn schade. De vrijwilliger wrdt aangesprken p de fut die hij maakte dr degene die schade leed. Hier kunnen we een nderscheid maken tussen burgerlijke cntractuele aansprakelijkheid en burgerlijke buitencntractuele aansprakelijkheid. Cntractuele aansprakelijkheid (CA) De vrijwilliger sluit een cntract f een vereenkmst af. Dit kan zwel schriftelijk als mndeling. Tijdens het gebruik van het geleend materiaal f tijdens de uitvering van de vereenkmt wrdt een fut gemaakt en er is schade. Om ft s te maken p de rmmelmarkt leent de vrijwilliger een camera uit van een ander lid. Op het einde van de dag blijkt de camera ng amper te werken en wrdt z teruggegeven aan het lid. De camera met verged wrden. Buitencntractuele aansprakelijkheid Tijdens het vrijwilligerswerk kan een vrijwilliger k schade berkkenen aan iemand waarmee men geen banden heeft, maar die dr een fut van de vrijwilliger tch een verlies meemaakt. Tijdens de klusjesdag p schl sneuvelt de ruit van de buurman. Deze met hersteld wrden. Lichamelijke ngevallen Wanneer een vrijwilliger slachtffer wrdt van een ngeval met lichamelijk letsel dr teden van zichzelf, dan spreken we ver een lichamelijk ngeval. Bij lichamelijke ngevallen kan de schade aan niemand anders wrden tegewezen dan aan het slachtffer zelf. Je helpt mee achter de bar van het schlfeest. Tijdens het vullen van de therms met hete kffie, verbrand je jezelf en met je naar de sped met brandwnden. 5

6 Rechtsbijstand Iemand beschuldigt de vrijwilliger van diefstal f de vrijwilliger wrdt vervlgd vr een fut waaruit schade is ntstaan tegenver andere persnen. De vrijwilliger wrdt vr het gerecht gedaagd en heeft nd aan rechtsbijstand. Tijdens de vrbereiding van de hallweenwandeling lpen je samen met enkele andere vrijwillige uders dr het aardappelveld van een ber. Achteraf blijkt de gst beschadigd te zijn, waardr de ber heel wat van zijn inkmsten mislpt. Hij daagt ju en de andere vrijwilligers vr het gerecht. Wat zegt de vrijwilligerswetgeving? Iedere vereniging die met vrijwilligers werkt, met rekening huden met de vrijwilligerswetgeving. De rganisatievrm van de vereniging bepaalt aan welke verplichtingen je met vlden. Verzekeringsplicht Bij uderverenigingen als feitelijke verenigingen, spreken we van zgenaamde nafhankelijke feitelijke verenigingen. Zij vallen maar deels nder de vrijwilligerswetgeving. Z is een nafhankelijke feitelijke vereniging niet verplicht m verzekeringen vr haar vrijwilligers af te sluiten. Vrijwilligers zijn niet immuun vr burgerlijke aansprakelijkheid. Dit wil zeggen dat de vrijwilliger bij het maken van een fut met schade aan derden persnlijk aansprakelijk gesteld kan wrden. Uiteraard biedt de udervereniging haar vrijwilligers en leden meer bescherming wanneer ze dit wel det. Een vzw valt wel vlledig nder de vrijwilligerswetgeving. Dit hudt in dat zij bij wet verplicht is ten minste een verzekering burgerlijke buitencntractuele aansprakelijkheid vr haar vrijwilligers af te sluiten. Wanneer de vrijwilliger dan een fut maakt, die schade verrzaakt aan derden znder hiermee een vereenkmst te hebben, zal de vzw aansprakelijk gesteld wrden en zal diens verzekering de schade vergeden. Tip Heeft de vzw enkel een verzekering burgerlijke buitencntractuele aansprakelijkheid en gebeurt er tch iets met geleend materiaal, dan is k de vzw aansprakelijk maar zal de verzekering niet tussenkmen. Leen je met de vzw vaak materialen uit, kijk dan uit f het zinvl is m k een verzekering burgerlijke cntractuele aansprakelijkheid af te sluiten. Van zdra je gebruik maakt van de gebuwen van het GO! is het afsluiten van een plis cntractuele aansprakelijkheid, naast een plis brand- en waterschade, k verplicht. 6

7 Infrmatieplicht Zwel nafhankelijke feitelijke verenigingen als vzw s meten vlden aan de infrmatieplicht. Cncreet betekent dit dat men de vrijwilligers p de hgte met brengen van enkele zaken vr de vrijwilliger aan zijn taken begint. Waarver dient men de vrijwilliger te infrmeren? - Het del van de rganisatie - Het juridisch statuut van de rganisatie (feitelijke vereniging, vzw, ) - Eventuele verzekeringen die werden afgeslten vr de vrijwilligers - Ksten die eventueel wrden terugbetaald - Dat vr de vrijwilliger geheimhudingsplicht geldt wat betreft gevelige en persnlijke infrmatie Als nafhankelijke feitelijke vereniging met je k de verantwrdelijke cntactpersn vermelden, aangeven dat de vrijwilligers niet immuun zijn vr burgerlijke aansprakelijkheid en dat de regels van het gemeen recht gelden. Dit wil zeggen dan wie een fut maakt en hiermee schade berkkent aan iemand anders deze zelf met vergeden. Vldaan aan de infrmatieplicht? De vereniging is vlledig vrij te kiezen he deze infrmatie wrdt aangebden, maar met wel kunnen bewijzen dat de infrmatie werd gegeven. Op papier, via , p een website f een affiche in een lkaal waar de vrijwilligers tegang te hebben, zijn gede manieren m de infrmatie te verspreiden. Over de infrmatieplicht kan je meer infrmatie vinden p: 1 Wat zegt de schlplis ver vrijwilligerswerk? Naast de udervereniging det de schl vaak k zelf vr tal van activiteiten berep p uders m p vrijwillige basis een handje te kmen helpen. Vr dit srt activiteiten kan je als vrijwillige uder terugvallen p de schlplis. De schlplis is namelijk de verzekering van de schl die k de leerlingen en de leerkrachten verzekert. Cncreet dekt de schlplis de burgerlijke aansprakelijkheid, de rechtsbijstand en de lichamelijke ngevallen van de vrijwilligers die in pdracht van de directie meewerken aan schlactiviteiten. 7

8 Vrijwilligers in pdracht van de directie Vrijwilligers in pdracht van de directie kunnen leden van de udervereniging f de uderraad zijn, maar evenged uders die spradisch p vraag van de schl kmen helpen bijvrbeeld leesuders, schiluders, een gepensineerde leerkracht, een partner van een leerkracht, Krtm iedereen die p vraag van de schl een handje kmt testeken p een schlactiviteit. In pdracht van hudt in dat de vrijwilligers nder de eindverantwrdelijkheid van de directeur vallen en dat deze dus k steeds p de hgte is van wie waar en wanneer welke taken uitvert. Tips: in pdracht van? - Neem in het verslag van de udervereniging per activiteit p met heveel vrijwilligers jullie aanwezig zullen zijn. Indien mgelijk, vermeld dan k de namen van de vrijwilligers. - Weet je pas een dag p vrhand wie als vrijwillig zal helpen p de schlactiviteit? Breng de directeur dan p de hgte via f leg p de dag zelf een vrijwilligerslijst klaar. Iedereen die dan vrijwillig helpt kan hierp zijn handtekening plaatsen. - Ga je naar de winkel vr de aankpen van een bepaalde activiteit? Breng de directeur dan k steeds p de hgte. Ok dan kan er berep wrden gedaan p de schlplis. De udervereniging als feitelijke vereniging en de uderraad die samenwerkt met schl m een activiteit te rganiseren kan dus berep den p de schlplis wanneer aan te tnen is dat men in pdracht van de schl als vrijwilliger meewerkt. Dit geldt echter niet vr udervereniging als vzw. Als vereniging met een rechtspersnlijkheid kan zij geen berep den p de schlplis. Zij is altijd verplicht zelf een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid af te sluiten vr haar vrijwilligers zals pgelegd dr de vrijwilligerswet. De vzw kan er zelf vr kiezen m k een plis vr lichamelijke ngevallen en rechtsbijstand af te sluiten vr leden en vrijwilligers. Werken de individuele leden van de udervereniging gewn mee als vrijwilliger van de schl en niet in pdracht van de vzw, dan genieten ze wel de dekking van de schlplis vr zwel burgerlijke aansprakelijkheid, lichamelijke ngevallen als rechtsbijstand. Schlactiviteiten Schlactiviteiten zijn activiteiten die als dusdanig wrden erkend dr de directeur en waarbij persneelsleden in functie betrkken zijn. Leerlingen die deelnemen aan deze activiteiten vallen nder de eindverantwrdelijkheid van de schl. 8

9 Schlactiviteit f niet? - Tn de samenwerking met de schl aan vr externen. Vermeld bij alle cmmunicatie ver de activiteiten lg en naam van de schl. Geef p psters/flyers steeds de schl p als verantwrdelijk uitgever. - Enkel de rganisatr is van belang en niet de lcatie. Ok al gaat de activiteit dr buiten het schldmein, maar is de schl de rganisatr dan kan de schlplis aangesprken wrden vr de vrijwilligers. - Een grt evenement (bv een fuif f een festival) waar veel buitenstaanders aanwezig zijn, kan men niet als schlactiviteit categriseren en kan dus k niet nder schlplis vallen. - Dekking dr de schlplis geldt enkel vr vrijwilligers en niet vr deelnemers! Tijdens een bedankingsfeestje p het einde van het jaar m alle vrijwilligers te bedanken zullen enkel degene die aan het helpen zijn als vrijwilligers nder de schlplis vallen (als de schl mee rganiseert). De andere aanwezigen zullen gewn deelnemer zijn en in geen enkel geval nder de schlplis vallen. - Bij twijfelgevallen cntacteer Ethias via prductie.schlensprt@ethias.be Wil je als udervereniging tch enkele activiteiten rganiseren die dr de directeur niet erkend wrden als schlactiviteit? Dan ben je als uderwerking verplicht een aantal verzekeringen af te sluiten mdat je gebruik maakt van de gebuwen van het GO! Ingebruikname gebuwen Ouderwerkingen gebruiken meestal de infrastructuur van de schl vr hun activiteiten. Vanuit het GO! bestaan er twee verplichte verzekeringen vr alle verenigingen (k uderwerkingen) die gebruik maken van de infrastructuur van de schl: - Verzekering inzake burgerlijke en cntractuele aansprakelijkheid - Verzekering tegen brand- en waterschade Meer lezen? Bestel uderwerking vr dummies via uders@g-.be Bij een niet-schlactiviteit is het belangrijk na te gaan f het zinvl is m k een plis af te sluiten vr lichamelijke ngevallen en rechtsbijstand. De inhud van een plis verschilt sterk al naargelang verzekeringsmaatschappij. Ga per activiteit de reële risic s na en bekijk wat het beste bij jullie vereniging past. Dit kan een plis zijn vr een vlledig werkjaar f een plis die je per activiteit afsluit. Wandel eens binnen bij een nafhankelijke verzekeringsmakelaar. 9

10 Een interessant initiatief is de gratis prvinciale vrijwilligersverzekering. Ouderverenigingen (zwel feitelijke verenigingen als vzw s) kunnen hier berep p den m hun activiteiten te laten verzekeren. De schl en uderraad kunnen dit niet. Om van deze verzekering te kunnen genieten met de udervereniging zich eerst laten erkennen als vrijwilligersrganisatie. De verzekering dekt zwel burgerlijk aansprakelijkheid, rechtsbijstand en lichamelijke ngevallen. De cncrete inhud kan verschillen per prvincie. Vraag dus eerst even na wat de verzekering in de eigen prvincie inhudt. Afhankelijk van de rganisatievrm van de uderwerking en het srt activiteiten dat gerganiseerd wrdt, zijn er dus andere verplichtingen en mgelijkheden met betrekking tt de verzekering. Hiernder een krt verzicht: VZW? Ja - Verplichte verzekering BA en CA Nee (uderraad, uderwerking als feitelijke vereniging f uders die ccasineel p schl helpen.) - verplichte verzekering brand- en waterschade - advies: gratis vrijwilligersverzekering prvincie Activiteit van de schl waarp uders ccasineel helpen (schlfeest, udercntact, leesuders...) Enkel vergadering als activiteit van uderwerking In schlplis Als udervereniging Activiteit van de uderwerking Als uderraad In schlplis - Verplichte verzekering BA en CA - verplichte verzekering brand- en waterschade - advies: gratis vrijwilligers-verzekering prvincie - in schlplis in schlplis 1 0

11 Wat kunnen we ng extra den? Naast het afsluiten van verzekeringen zijn er ng enkele mgelijkheden m het risic p persnlijke aansprakelijkheid van de vrijwilligers te verkleinen. - Stel een huishudelijk reglement p vr de udervereniging met daarin afspraken ver het beheer van financiën. Binnen een feitelijke vereniging blijft elk lid immers persnlijk aansprakelijk vr de financiën. Je kan hier wel een aantal veiligheden inbuwenzalssteedsmeerderevlmachthudersaanstellen, afspraken maken verhet maximumbedrag en minimumbedrag daterp de bankrekening mag staan, geen leningen afsluiten f schulden pbuwen enz. - Bij het uitlenen van materiaal: Vraag steeds een attest dat het materiaal in rde is; Laat in de mate van het mgelijke de directeurndertekenen. Ga als directeur na welke gederen wel f niet nder de dekking van de schlplis vallen. - Wens je als udervereniging materiaal aankpen vr de schl (bv picknicktafels, kleuterfietsen, ) dan kan je best de geldsm verschrijven aan de schl zdat deze de materialen zelf kan aankpen en pnemen in de bekhuding. Z zijn de materialen eigendm en verantwrdelijkheid van de schl. 11

12 Nuttige adressen De uderwerking vr dummies f de brchure ver de uderraad kan je bestellen via uders@g-.be. De vrijwilligerswet van 3 juli 2005 betreffende de rechten van de vrijwilligers Meer lezen ver vzw s kan je bij Vlaamse Studie en Dcumentatiecentrum vr vzw s. Een deel van hun diensten is te betalen, maar je kan p hun website wel heel wat infrmatie vinden ver het verschil tussen een feitelijke vereniging en een vzw, de plichten van een vzw, De gratis prvinciale vrijwilligersverzekering: Vlaams-Brabant /vrijwilligers /vrijwilligersverzekering/ index.jsp Ost-Vlaanderen c/cultuur_vrijetijd/vrijwilligers/verzekeringen /index.cfm#subtitlen1 006C West-Vlaanderen Limburg Antwerpen %20tel%20en%20aangepaste-linken.pdf 1 2