Monitoring Breedtesportimpuls en BOS-impuls

Transcriptie

1

2 Mnitring Breedtesprtimpuls en BOS-impuls Rapprt Inhud Pagina 1. Samenvatting 1 2. Inleiding Aanleiding Achtergrnd Vraagstelling Leeswijzer 6 3. Methdiek Werkwijze 7 4. De resultaten: Breedtesprtimpuls Resultaten eerdere nderzeken Input Thrughput Output Outcme BOS-impuls Resultaten eerdere nderzeken Input Thrughput Output Outcme Vergelijking BSI en BOS Cnclusies en aanbevelingen 40

3 1. Samenvatting In het kader van de Rijksbrede wens m de bestuurlijk druk vr gemeenten te verminderen ( single infrmatin en single audit (SISA) aanpak) heeft Het Mulier Instituut in 2009 een ntwerp gemaakt m de bestaande rijksregeling vr de sprtsectr in een gebundelde vrm te mnitren. Berenscht is dr VWS gevraagd m een instrument vr de mnitring van de Breedtesrtimpuls (BSI) en de Tijdelijke Stimuleringsregeling buurt, nderwijs en sprt (BOS-impuls) uit te werken en daar verslag van te den. De vraagstelling die daarbij centraal stnd was: Op welke wijze hebben gemeenten de afgelpen jaren in de BSI- en BOS-impuls geparticipeerd, welke activiteiten hebben zij in dit kader uitgeverd, welke resultaten en effecten heeft dit pgeleverd en welke factren zijn bepalend geweest bij het beken van deze resultaten? De BSI is in 1999 vanuit het rijk pgezet m versterking van de breedtesprt te rganiseren. De delstelling van de Breedtesprtimpuls is dat gemeenten en lkale rganisaties (verdere) initiatieven ntplien die bijdragen aan een duurzame verbetering van het lkale sprtaanbd, indien mgelijk in samenwerking met andere sectren. De BOS-impuls is in 2005 van start gegaan en erp gericht gemeenten te ndersteunen bij de aanpak van achterstanden bij jeugdigen van vier tt negentien jaar. Het gaat dan m achterstanden p het gebied van gezndheid, welzijn, nderwijs, pveding, sprt en bewegen f verlast. Daarnaast wrdt een duurzaam effect nagestreefd. Daarte is samenwerking p de terreinen buurt, nderwijs en sprt vereist en dienen prjecten na aflp in beleidsplannen geïmplementeerd te wrden. Berenscht heeft bij de uitvering gebruik gemaakt van verschillende nderzeksmethden. Er is een dcumentenstudie uitgeverd, waarbij gebruik gemaakt is van de beschikbare prjectstukken vr BOS en BSI (alle eerdere rapprten met betrekking tt de mnitring van BSI en BOS, evenals de rsprnkelijke prjectplannen van de gemeenten). Deze dcumentenstudie is aangevuld met de uitkmsten van een digitale enquête nder 168 gemeenten en 140 belanghebbende partijen. Vr een verdere verdiepingsslag zijn grepsinterviews gehuden in tien gemeenten, waarbij zwel de gemeente als uitverende partners aanwezig waren. Breedtesprtimpuls In 117 van 168 gemeenten zijn in de peride activiteiten uitgeverd in het kader van de BSI. Bij 71% van de gemeenten is het prject inmiddels afgernd en bij 29% is dat ng niet het geval. De prjecten richtten zich vrnamelijk p de verhging van de sprtparticipatie van met name jeugdigen en uderen, de ndersteuning van sprtaanbieders en de versterking en ndersteuning van sprtvrzieningen. Binnen de BSI wrdt met name samengewerkt tussen de gemeente, het nderwijs en sprtverenigingen. Deze samenwerking wrdt dr driekwart van de gemeenten als succesvl beschuwd. De gemeenten geven aan dat dr deze gede samenwerking er een gedragen en integrale aanpak van het sprtbeleid is ntstaan; er zijn betere en efficiëntere afspraken gemaakt tussen de betrkken rganisaties. 1

4 Er zu sprake zijn van meer netwerkvrming, meer betrkkenheid vanuit de rganisaties. Dit leidt tt een grter bereik van de delgrepen. Vlgens de respndenten zijn de financiële middelen echter niet altijd tereikend vr een ged netwerk, gebrek aan tijd bij vrijwilligers en rganisaties speelt k een rl bij het ged samenwerken. Tweederde van alle delen van BSI-prjecten blijkt te zijn gerealiseerd. Ruim een kwart is gedeeltelijk gerealiseerd. Ruim driekwart (77%) van de gemeenten geeft aan dat de delgrep is bereikt. Bij slechts een klein percentage (11%) is de delgrep niet bereikt. Gemeenten geven als reden dat vral allchtnen, uderen en gehandicapten meilijk te bereiken zijn. Ruim tweederde van de gemeenten geeft aan dat de sprtparticipatie bij deze grepen is tegenmen. Een ruime meerderheid van de gemeenten (86%) heeft nderdelen van de BSI pgenmen in het reguliere beleid. De BSI f nderdelen daarvan zijn dus grtendeels vrtgezet. Als we kijken naar de Regeling zelf, dan berdelen gemeente de BSI met een ged, een gemiddeld rapprtcijfer van 8-. Met name de brede insteek van de Regeling wrdt daarbij als psitief ervaren. De effecten van de BSI vr de samenleving zijn gering, mede mdat via de BSI relatief weinig prjecten gericht zijn p het versterken f uitbreiden van de sprtvrzieningen in de buurt. Wel kan wrden gesteld dat de BSI het sprt- en beweegbeleid in gemeenten een enrme stimulans heeft gegeven. In tegenstelling tt de peride vr de BSI, is het sprtbeleid in gemeenten veel meer geprfessinaliseerd en sterk uitgebreid. Ging vrheen het sprtbeleid m met name het beheer van accmmdaties, inmiddels is het veel meer gewrden dan dat. Met name de inzet van het sprtbuurtwerk en sprtstimuleringsprjecten zijn in de BSI succesvl gebleken. Dr middel van het sprtbuurtwerk wrdt vr delgrepen een sprtaanbd gecreëerd waarvan k gebruik wrdt gemaakt. Met sprtbuurtwerk in de BSI is een actieve(re) leefstijl (sprt als del) bevrderd, is er een bijdrage geleverd aan een verbetering van de leefbaarheid in wijken en heeft het bijgedragen aan versterking van de sciale chesie (sprt als middel). In de BSI is veel geïnvesteerd in Sprtservicepunten. Deze Sprtservicepunten blijken ng steeds van grte waarde vr de verbetering van de sprtinfrastructuur en het verhgen van de sprtparticipatie. BOS-impuls In 99 van de 168 gemeenten die de digitale enquête hebben ingevuld, is in de peride van een f meerdere BOS-prjecten uitgeverd. De meerderheid van de gemeenten richt zich primair p het wegwerken van achterstanden p het gebied van sprt en bewegen. Ok gezndheid is een belangrijk speerpunt. Daarnaast richten bij tweederde van de gemeenten de BOS-prjecten zich p het bestrijden van verlast dr jeugdigen en ngeveer de helft p welzijnsprjecten. Een ruime meerderheid (81%) van de gemeenten geeft aan dat de prjecten in het algemeen de delgrep bereiken. Alleen het bereiken van jngeren p het vrtgezet nderwijs blijkt sms lastig. Net als bij de BSI zijn de belangrijkste twee samenwerkingspartners in het kader van de BOSactiviteiten het basisnderwijs en de sprtverenigingen. Bijna driekwart (73%) van de gemeenten is tevreden ver de samenwerking en ngeveer een kwart (27%) is gedeeltelijk tevreden. Gemeenten zijn vral te spreken ver het grte enthusiasme bij de samenwerkingspartners en ver hun betrkkenheid: zij kmen met gede en leuke initiatieven. 2

5 Samenwerking zrgt k vr een breed draagvlak en leidt tt meer resultaat dan elke rganisatie afznderlijk kan realiseren. Er is sprake van krte lijnen en gede afspraken, aldus de gemeenten. Gemeenten cncluderen dan k dat er gezamenlijk met de partners veel is bereikt. Ondanks de tevredenheid ver de samenwerking, vinden de respndenten dat de cmmunicatie en de afstemming sms ng wat te wensen verlaat. Een effectmeting f evaluatie geeft inzicht f de activiteiten in het kader van de BOS-impuls al dan niet hun vruchten hebben afgewrpen. Zevenentachtig prcent van de gemeenten blijkt echter geen effectmeting f evaluatie te hebben gedaan, waarbij 30% dit ng wel van plan is. Daarnaast valt p dat een behrlijk grt aantal delen (45%) slechts gedeeltelijk is gerealiseerd. Dit heeft te maken met het feit dat ng niet alle BOS-prjecten zijn afgernd. Het blijkt dat p het terrein van sprt en bewegen de BOS-prjecten vlgens de gemeenten het meeste succes hebben gehad. Bij iets meer dan de helft van de gemeenten zijn de jeugdigen meer gaan sprten. Vr de terreinen nderwijs en welzijn cnstateert bijna de helft van de gemeenten een psitief effect. Daarnaast geeft ruim een derde van de gemeenten aan dat de participatie van jeugdigen bij activiteiten vr het tegengaan van verlast is afgenmen als gevlg van de activiteiten in het kader van de BOS-impuls. Een zeer grt percentage weet niet wat het effect is van de BOS-impuls p de jeugdparticipatie. Veel gemeenten geven aan de BOS-prjecten structureel te willen inbedden, maar dat dit ng nzeker is, mdat prjecten ng niet zijn afgernd en niet bekend is f er vldende financiële middelen beschikbaar zijn. Bij prjecten die reeds zijn afgernd valt p dat een grt deel wrdt vrtgezet en ingebed is in het beleid. Gemeenten waarderen de BOS-impuls gemiddeld met een 7,5; een ruim vldende tt ged. Over het algemeen kunnen we stellen dat, ndanks het feit dat veel prjecten ng niet zijn afgernd f gemeenten (ng) geen inzicht hebben in de resultaten en effecten ervan, de BOS-impuls een psitieve bijdrage heeft geleverd aan de sprtparticipatie van jeugdigen. Een veel grter deel van de jeugdigen wrdt bereikt. Vr wat betreft de achterstanden kan gesteld wrden dat deze zijn afgenmen. De samenwerkingsrelaties en verlegstructuren die tijdens de BSI zijn pgezet, zijn dr BOS verder verdiept en verbeterd. Met name de samenwerkingsrelaties tussen de gemeenten, buurtrganisaties en sprtverenigingen. Vergelijking BSI en BOS Gemeenten geven de vrkeur aan de BSI. Zij geven aan dat de BSI breder inzetbaar is en de delgrep vr deze Regeling is breder dan die bij BOS. De BSI heeft k de vrkeur dr de minder strenge vrwaarden dan die werden gesteld in de BOS-impuls. Het grte aantal vrwaarden, die sms k ng eens erg nduidelijk waren, wrdt als negatief ervaren. Echter, gemeenten geven k aan dat deze strengere vrwaarden dwingen m ged na te denken ver alle mgelijkheden bij het prject, de delstellingen die meten wrden behaald en de manier waarp prjecten wrden ingericht en uitgeverd. Vr de tekmst hebben gemeenten de wens vr vrtzetting van financiering vanuit het Rijk vr sprt en bewegen, waarbij sprt niet gezien met wrden als del maar als middel. Daarnaast is er grte behefte aan ndersteuning van sprtverenigingen en vrijwilligers. 3

6 2. Inleiding 2.1 Aanleiding Het kabinet wil de bestuurlijke druk vr gemeenten en andere verheden verminderen. Om hierte te kmen wrdt tegewerkt naar een single infrmatin en single audit (SISA) aanpak. Hierbij wrdt vr de verantwrding van verschillende deluitkeringen gebruik gemaakt van één prces vr cntrle (single audit) en één wijze van verantwrding (single infrmatin). De Directie Sprt van het Ministerie van Vlksgezndheid, Welzijn en Sprt (hierna: VWS) wil hierbij een mnitringsysteem ntwikkelen vr haar deluitkeringen. Hierdr wrden de administratieve lasten vr zwel Rijk als gemeenten vereenvudigd. Het Mulier Instituut heeft in 2009 een ntwerp gemaakt vr dit systeem m de bestaande rijksregeling vr de sprtsectr in een gebundelde vrm te mnitren. Daarbij gaat het in het bijznder m het mnitren van de lkale uitwerking f implementatie van deze rijksregelingen. Berenscht is dr VWS gevraagd m een instrument vr de mnitring van de BSI en de BOSimpuls uit te werken en daar verslag van te den. De uitkmsten van het rapprt van het Mulier Instituut dienen daarbij als richtlijn gebruikt te wrden. De resultaten van de mnitring van de BSI en de BOS-impuls zijn pgenmen in dit dcument 2.2 Achtergrnd De Stimuleringsregeling Breedtesprt (hierna: BSI) is vanuit het rijk pgezet m versterking van de breedtesprt te rganiseren. In 1999 zijn de vrstellen hiervr gepresenteerd via de beleidsbrief Breedtesprtimpuls. De delstelling van de Breedtesprtimpuls is dat gemeenten en lkale rganisaties (verdere) initiatieven ntplien die bijdragen aan een duurzame verbetering van het lkale sprtaanbd, indien mgelijk in samenwerking met andere sectren. Tevens bevrdert de Breedtesprtimpuls dat sprtactiviteiten ptimaal benut wrden in het kader van andersrtige maatschappelijke prjecten. Het gaat daarbij m prjecten die de lkale sprtinfrastructuur den versterken, prjecten waarbij sprt een bijdrage levert aan het plssen van prblemen bij andere beleidsterreinen en prjecten waarbij dwarsverbanden wrden gelegd met andere beleidsterreinen. De BSI was gericht p duurzame versterking van de breedtesprt, de verbetering van de sptparticipatie van achterstandsgrepen, en/f verbetering van de leefbaarheid in buurten, wijken f gemeenten. Bij het nastreven van deze maatschappelijke effecten was het de intentie m een integrale benadering na te streven. De Tijdelijke stimuleringsregeling buurt, nderwijs en sprt (BOS-impuls) is in 2005 van start gegaan en erp gericht gemeenten te ndersteunen bij de aanpak van achterstanden bij jeugdigen van vier tt negentien jaar. Het gaat dan m achterstanden p het gebied van gezndheid, welzijn, nderwijs, pveding, sprt en bewegen f verlast. Het ministerie van VWS wilde gemeenten dr middel van deze regeling stimuleren m activiteiten te rganiseren die de genemde achterstanden zuden verminderen. 4

7 Tevens wrdt met de BOS-impuls begd p landelijk niveau de effectiviteit van interventies vast te stellen en te cmmuniceren, zdat zveel mgelijk gemeenten daar k in de tekmst gebruik van kunnen maken. Daarnaast wrdt een duurzaam effect nagestreefd. Daarte is samenwerking p de terreinen buurt, nderwijs en sprt vereist en dienen prjecten na aflp in beleidsplannen geïmplementeerd te wrden. 2.3 Vraagstelling Op basis van de delstelling zals in de vrige paragraaf genemd, heeft VWS de vlgende pdracht gefrmuleerd: Werk een instrument vr de mnitring van de BSI- en de BOS-impuls uit, ver de mnitring uit en de hiervan verslag. Maak gebruik van het rapprt van het Mulier Instituut en maak zveel mgelijk gebruik van de aanbevelingen die in dit rapprt wrden gedaan. Als eindprduct wrdt een rapprt pgeleverd met de resultaten van de mnitring van de BSI- en de BOS-impuls, daarnaast wrdt tussentijds een definitieve vragenlijst en een nderzeksmethde pgeleverd. Wij frmuleren de hfdvraag als vlgt: Op welke wijze hebben gemeenten de afgelpen jaren in de BSI- en BOS-impuls geparticipeerd, welke activiteiten hebben zij in dit kader uitgeverd, welke resultaten en effecten heeft dit pgeleverd en welke factren zijn bepalend geweest bij het beken van deze resultaten? Deze hfdvraag wrdt in het Ontwerp Mnitr Rijksregelingen Sprt van het Mulier Instituut nader uitgewerkt in de vlgende indicatren/meetpunten: 1. Input/participatie De gekzen lkale speerpunten f accenten. Het aantal lkale prjecten. De begde lkale partners. Financiële input p lkaal niveau (materieel en persneel). Start en lptijd prject. Eventuele wijzigingen in de uitvering van de plannen p bvengenemde punten. Waardering van ndersteuning dr het Rijk en ndersteuningsinstanties. 2. Thrughput/activiteiten Delgrepen van de prjecten. Vraf begde wijze van effectmeting/evaluatie. Belangrijke uitverende rganisaties. Samenwerking. Eventuele wijzigingen in de uitvering van de plannen. Feitelijke uitvering van effectmeting/evaluatie. Ervaringen met samenwerking, vr- en nadelen. Als meest succesvl en minst succesvl ervaren activiteiten. 3. Output/resultaten Uitkmsten van beschikbaar nderzek naar de resultaten en effecten van de prjecten. Mate waarin de resultaten van de BSI-prjecten beantwrden aan de verwachtingen c.q. delstellingen. Mate waarin de resultaten van de BOS prjecten beantwrden aan de verwachtingen c.q. delstellingen. 5

8 Resultaten die in psitieve zin eruit springen. Resultaten die in negatieve zin eruit springen. Factren die als bepalend wrden gezien vr het succes c.q. falen. Mate waarin prjecten wel f niet wrden vrtgezet en waarm. Mate waarin inbedding van het beleid in enig kader heeft plaatsgevnden. Handhaving van een budget vr dit beleid dr de gemeente en in welke mvang. Cntinuering van de tt stand gekmen samenwerking en rganisatie. Betekenis van de beschikbare landelijke middelen (geld, expertise) vr de resultaten. 4. Outcme/effecten In welke mate is er vruitgang gebekt p de terreinen waarp met de regelingen effect is begd. In welke mate wrdt een effect gecnstateerd p de sprtparticipatie dan wel p het aandeel inwners dat vldet aan de beweegnrm. 2.4 Leeswijzer In deze rapprtage beschrijven we de belangrijkste resultaten p de nderzeksvraag. Het rapprt bevat naast een krte telichting p het nderzeksprces, de resultaten van het nderzek en een analyse ervan. Hierbij zijn de resultaten uitgesplitst per regeling. Ok trekken we een cnclusies uit alle gegevens en stellen we aanbevelingen p vr VWS. In hfdstuk één is een samenvatting pgenmen. 6

9 3. Methdiek Om de centrale vraagstelling te beantwrden hebben wij verschillende nderzeksmethden tegepast. Vr de gegevens verzameling ver de input is, zals k het Mulier Instituut adviseert, gebruik gemaakt van de beschikbare prjectstukken vr BOS en BSI. Uit eigen ervaring weten wij dat het nadeel van het gebruik van deze brnnen is dat genemde infrmatie nvlledig is. In veel gevallen is infrmatie niet geactualiseerd. Bij dit nderzek zijn alle eerdere rapprten met betrekking tt de mnitring van BSI en BOS bestudeerd, evenals de rsprnkelijke prjectplannen van de gemeenten, zals deze destijds zijn ingediend bij het indienen van de subsidieaanvraag bij VWS. Als het gaat m infrmatievergaring ver thrughput en utput zijn de genemde brnnen nauwelijks geschikt, z stelt k het Mulier Instituut. Zij adviseerde daarm m via een andere weg infrmatie ver thrughput en utput te verzamelen, bijvrbeeld dr middel van krte telefnische interviews. Op dit punt zijn wij van het advies van het Mulier Instituut afgeweken. De data ver zwel de input-, thrughput- als utputfase hebben wij vergaard via digitale vragenlijsten, aangezien de respndent de vragenlijst p een zelfgekzen tijdstip kan invullen en hij vldende de tijd heeft m externe gegevensbrnnen te raadplegen (we hadden de verwachting dat de respndent niet alle gegevens à la minute uit zijn hfd zu kunnen reprduceren). Bvendien is de nn-respns bij digitale enquêtes makkelijker en minder tijdsintensief te sturen, dr het verzenden van digitale reminders. Daarnaast is een belangrijk vrdeel dat de ksten van nline nderzek aanzienlijk lager liggen vergeleken bij telefnische vragenlijstnderzek; nder andere mdat er geen ksten van data-entry zijn: de gegeven antwrden wrden direct naar een database weggeschreven, hetgeen de betruwbaarheid van de data ten gede kmt. 3.1 Werkwijze Het dr ns uitgeverde nderzek bestnd uit verschillende fasen. In de eerste fase heeft Berenscht telefnisch de cntactgegevens geïnventariseerd bij alle Nederlandse gemeenten van de prjectleiders f beleidsmedewerkers die verantwrdelijk zijn vr de uitvering van prjecten in het kader van de BSI f BOS. Del was m cntactgegevens te verzamelen van gemeenten die prjecten uitveren in het kader van de BOS/BSI m hen in een later stadium een nline vragenlijst te kunnen vrleggen ver deze regelingen. Een tweede del was m een landelijke inventarisatie van het gebruik van beide regelingen dr Nederlandse gemeenten. Bij 378 gemeenten is achterhaald f zij prjecten hebben uitgeverd in het kader van BOS en/f BSI. Het respnspercentage van het telefnische vrnderzek was daarmee 85%. Van deze 378 gemeenten hebben 335 gemeenten aangegeven dat zij betrkken zijn geweest bij BSI en/f BOS. Deze 335 gemeenten zijn in het verdere nderzek meegenmen. 7

10 De tweede fase van het nderzek bestnd uit het uitzetten van de digitale vragenlijst. Deze vragenlijst was gebaseerd p eerdere mnitrs BSI/BOS en de vragenlijst zals deze dr het Mulier Instituut in haar rapprt was pgenmen (zie bijlage 1). Van de 335 gemeenten 1 die zijn benaderd hebben 168 gemeenten gereageerd. De respns is 50% (zie tabel 1). Om met 95% betruwbaarheid en betruwbaarheidsmarge van vijf prcent uitspraken te kunnen den is een respns ndig van 180. De behaalde respns geeft dus een gede indicatie ver de uitvering van prjecten dr gemeenten in het kader van BOS/BSI. Hierbij met wel wrden pgemerkt dat de vragenlijsten dr een aantal gemeenten slechts gedeeltelijk zijn ingevuld. Tabel 1 Gemeenten met één f meerdere prjecten in de peride Benaderd Respns Respnspercentage Alleen in het kader van BSI % Alleen in het kader van BOS % In het kader van zwel BOS als BSI % Ttaal % In de digitale vragenlijst nder de gemeenten is gevraagd naar de cntactgegevens van de partijen waar zij bij de uitvering van de prjecten mee samen werken f hebben samengewerkt. Deze gegevens zijn gebruikt vr de vlgende stap in het nderzek. In de derde fase is tevens een (verkrte) digitale vragenlijst uitgezet bij de belanghebbende instellingen. De respns bij de belanghebbende instellingen is 49%. Niet alle belanghebbenden hebben de vragenlijst helemaal ingevuld. De in dit rapprt gepresenteerde resultaten zijn gebaseerd p kleine aantallen belanghebbenden en zijn derhalve indicatief van aard. De respns nder instellingen die uitsluitend van de BOS-regeling hebben geprfiteerd is meer dan 100%. Dit wrdt verrzaakt drdat gemeenten van deze belanghebbenden ten nrechte hebben aangegeven dat deze instellingen zwel prfijt hebben van de BOS als van de BSI regeling. De belanghebbenden daarentegen hebben aangegeven dat zij alleen van de BOS regeling hebben gebruik gemaakt. Tabel 2 Verznden Aantal Respnspercentage BSI % BOS % BSI en BOS % Ttaal % 1 Omdat per deelgemeente/stadsdeel prjecten wrden uitgeverd en er geen centrale cördinatr is die het verzicht heeft van alle prjecten in Amsterdam f Rtterdam, zijn van deze gemeenten k de deelgemeenten/stadsdelen benaderd. 8

11 Het meten van utcme dr middel van vragenlijsten f interviews is lastig. Met name het ged vergelijkbaar maken van utcme van de BSI- en BOS-regeling. Mede mdat slechts een zeer beperkt aantal betrkken gemeenten bereid en in staat was hier een bijdrage aan te leveren. Om tch de utcme van een aantal prjecten te kunnen bepalen, hebben we, m de uitkmsten van de vragenlijsten, waarin met name input, thrughput en utput wrdt gemeten, dr middel van een aantal face-t-face interviews (tien) de utcme van de beide regelingen verder inzichtelijk gemaakt. De interviews waren grepsinterviews waarin een aantal betrkkenen is bevraagd ver de uitkmsten van BSI/BOS, zdat wij een aantal uitkmsten van de enquêtes hebben kunnen tetsen en verder hebben kunnen uitdiepen. In verleg met VWS is gekzen vr de vlgende gemeenten: Amsterdam De Bilt De Rnde Venen Ede Apeldrn Urk Zaanstad Velsen Almere In bijlage 2 is een verzicht pgenmen van de gesprekspartners bij deze interviews. 9

12 4. De resultaten: Breedtesprtimpuls 4.1 Resultaten eerdere nderzeken Sinds de start van de BSI hebben er een aantal tussenevaluaties plaatsgevnden. Z mnitrde het NISB in 2001 de BSI en verde Marktplan Adviesgrep in 2002 en 2004, respectievelijk een éénmeting en tweemeting uit. Uit deze nderzeken kmen een aantal cnclusies naar vren, die wij k bij dit nderzek hebben meegenmen: Bij de start van de BSI werd de impuls p zich gezien als een belangrijke meerwaarde. Gemeenten verwachtten dat het extra geld zu leiden tt een duidelijke versterking van de breedtesprt. Gaandeweg de prjecten kn wrden gecnstateerd dat de BSI de beleidsvrming stimuleerde en dat de BSI in veel gemeenten aanleiding was vr het pstellen van beleid p het gebied van sprt, iets wat vr de aanvang van BSI ng maar zelden gebeurde. De BSI zu weinig bijgedragen aan vrzieningen in de wnmgeving (hiervr werden geen subsidies verstrekt), waardr de effecten vr de samenleving gering werden geacht. Bij de één-meting is dr gemeenten aangegeven dat er geen garanties knden wrden gegeven vr de vrtzetting van de prjecten na aflp. De duurzaamheid van de prjecten werd in 2002 gering geschat. Uit de tweemeting in 2004 bleek dat de duurzame versterking van de breedtesprt deels gelukt was. In 2008 cnstateerde het NISB dat ruim de helft van alle gemeenten dat aan de BSI heeft meegedaan de prjecten p enigerlei wijze hebben gecntinueerd. Veelal is dit dr bezuinigingen in afgeslankte vrm gebeurd. Samenwerking tussen partijen bij de BSI is niet altijd ptimaal. Van samenwerking is vral sprake bij het pstellen van de subsidieaanvraag en veel minder bij de uitvering. De breedtesprtimpuls levert vral samenwerking p met nderwijs en welzijn en in iets mindere mate met gezndheid. Daarnaast kmt naar vren dat de inspanningen vr samenwerking vral afkmstig zijn van sprt en dat niet sprake is van een gezamenlijke inspanning met andere beleidsterreinen. Andere beleidsterreinen dragen dus weinig bij. Uit eerdere nderzeken valt p dat aan sprten met een beperking weinig middelen zijn besteed. De breedtesprtimpuls heeft geen grte bijdrage heeft geleverd aan versterking van de Nederlandse sprtinfrastructuur vr mensen met een beperking. De ervaringen laten zien dat het ntwikkelen van een sprtinfrastructuur p lkaal niveau vr mensen met een beperking veel tijd en inzet vraagt. Binnen de BSI is het meeste geld uitgegeven aan het pzetten van Sprtservicepunten, de ndersteuningen van verenigingen en het Sprtbuurtwerk. De verwachting was dat dr de grte investeringen p deze punten k het meest een bijdrage zu kunnen wrden geleverd aan een zichtbare versterking van de breedtesprt in gemeenten. 10

13 4.2 Input In ttaal zijn vanaf gemeenten betrkken geweest bij de Breedtesprtimpuls. In ttaal hebben zij 230 aanvragen tegekend gekregen 2. Jaar Aantal gemeenten dat een aanvraag heeft ingediend Ttaal Aantal prjecten dat is tegekend Uit de digitale vragenlijst kmt naar vren dat 117 gemeenten in de peride sprtactiviteiten hebben laten uitveren in het kader van de BSI. Bij 71% van de gemeenten is het prject inmiddels afgernd en bij 29% is dat ng niet het geval. De gemiddelde financiële mvang van de BSI-prjecten bedraagt ,- (zie figuur 1). Het grtste gedeelte hiervan bestaat uit eigen bijdrage. Gemeenten hebben k een substantieel bedrag ntvangen aan subsidie van VWS, gemiddeld ,-. Van prvincies en fndsen ntvangen gemeenten gemiddeld een beperkt budget. Figuur 1 Gemiddeld subsidiebedragen begrt vr de gehele prjectperide BSI-impuls (N=116) 2 Brn; NISB. 11

14 Wijzigingen ten pzichte van rsprnkelijke prjectplannen Bij 26% van de gemeenten zijn de BSI-prjecten gewijzigd ten pzichte van het rsprnkelijke prjectplan. Bij de meerderheid (74%) zijn de prjectplannen ngewijzigd. Bij tweederde van de gemeenten betreffen de wijzigingen de activiteiten. Het gaat dan m aanpassingen aan de delgrep, verbeteringen van de activiteiten f vervanging van activiteiten dr andere. Een ruime meerderheid (85%) van de gemeenten heeft deze aanpassingen gedurende het prject gedaan, vaak p basis van vrtschrijdend inzicht, mdat smmige activiteiten de delgrep niet bereikten f uit financiële verwegingen. Dit laatste heeft er vr gezrgd dat een aantal gemeenten heeft gekzen m activiteiten niet dr te laten gaan f juist vr het inzetten van extra activiteiten wanneer er extra financiën beschikbaar bleken. Vr een prject, dat gericht is p jngeren die verlast verrzaakten, bleek te weinig anim te zijn. Dit is pgelst dr de sprtbus, uit een ander prject, er p af te sturen. Deze is flexibeler inzetbaar en lcatiegericht. Z knden wij tch ng p een geie manier aansluiten bij de delgrep. 4.3 Thrughput Delen en delgrep Bijna alle gemeenten richten zich met hun BSI-prjecten p grtere sprtparticipatie dr de jeugd. Maar k een grtere sprtparticipatie dr uderen is een belangrijk speerpunt vr driekwart van de gemeenten. Andere belangrijke speerpunten zijn: de ndersteuning van sprtaanbieders en de versterking en ndersteuning van sprtvrzieningen. De jeugd en uderen zijn de belangrijkste twee delgrepen van de BSI-activiteiten. Bijna de helft van de gemeenten richt zich met BSI p gehandicapten. Ruim een derde van de gemeenten richt zich p allchtnen (zie figuur 3). 12

15 Figuur 2 Op welk speerpunt richt uw BSI-prject zich? Figuur 3 De meerderheid van de belanghebbenden richt zich met het BSI-prject p de jeugd (87%). De p een na belangrijkste delgrep vrmen de uderen (49%). Een derde van de belanghebbenden richt zich p allchtnen (32%). Gehandicapten, vruwen en chrnisch zieken vrmen minder vaak een specifieke delgrep van een BSI-prject. 13

16 Partners en samenwerking Er is grte tevredenheid ver de samenwerkingspartners binnen BSI bij de gemeenten. Ruim driekwart van de gemeenten is tevreden ver het verlp van deze samenwerking. Bijna een kwart is gedeeltelijk tevreden. De twee partners waar vrijwel alle gemeenten mee samenwerken in het kader van de BSI zijn het basisnderwijs en de sprtverenigingen. Andere belangrijke partners zijn: de welzijnsinstellingen, het vrtgezet nderwijs, de cmmerciële aanbieders van sprtactiviteiten, de jeugdigen zelf, uderenrganisaties, vrijwilligers, jngerencentra en jeugdrganisaties (zie figuur 4). In nze gemeente zijn er wachtlijsten vr de sprtverenigingen. Tch zijn er heel veel verenigingen die vanuit maatschappelijke betrkkenheid meeden en waarmee een geie samenwerking tt stand is gebracht. Opvallend is dat de samenwerkingspartners van de gemeenten binnen de BSI iets minder tevreden lijken te zijn dan de gemeenten zelf. 71% van de belanghebbenden zegt tevreden te zijn, 23% gedeeltelijk en 3% van de belanghebbenden zegt ntevreden te zijn ver de samenwerking. Als vrnaamste reden vr de gede samenwerking geven de belanghebbenden aan dat er ged cntact en verleg was met de partijen in het kader van de BSI. Vral met gemeenten is de relatie aangehaald. De reden van de (gedeeltelijke) ntevredenheid is vaak gebrekkige cmmunicatie tussen partijen. Als vrdelen van de samenwerking nemen gemeenten dat er een gedragen en integrale aanpak van het sprtbeleid is en dat er een unifrme methde vr bewegingsnderwijs binnen basisschlen is gekmen in de gemeente. Er zijn betere en efficiëntere afspraken gemaakt tussen de betrkken rganisaties. Er is vlgens de gemeenten sprake van meer netwerkvrming, meer betrkkenheid vanuit de rganisaties. Dit leidt tt een grter bereik dr de BSI van de delgrepen. Bvendien zijn er dr de BSI activiteiten gekmen vr delgrepen, zals gehandicapten, die er vrheen niet waren. De samenwerkingspartners zijn het hier gedeeltelijk mee eens. Ok zij nemen de efficiënter aanpak en het grtere bereik van de delgrep als vrdelen. Daarnaast nemen zij k de betere cntacten en dwarsverbanden tussen verenigingen, de betere cmmunicatie en de bevrdering van de deskundigheid bij partijen als vrdelen van de samenwerking. Als knelpunten van de samenwerking nemen gemeenten dat smmige partners ng steeds erg intern gericht zijn. Het blijft meilijk m het hkjesdenken helemaal te drbreken. Een ander knelpunt vrmen de ksten van verhead. Smmige partners maken meer nksten dan andere en he ga je als gemeenten daar mee m? Financiële middelen vrmen vr een aantal gemeenten tch al een prbleem, want zij hebben te weinig middelen m de sprtverenigingen de prjecten te laten vrtzetten. Ok de belanghebbenden partijen geven aan dat de financiële middelen niet altijd tereikend zijn en geven daarnaast aan dat het gebrek aan tijd k een rl speelt vr het ged samenwerken. Daarnaast vinden gemeente dat er te weinig ged kader beschikbaar is; het blijkt meilijk m sprtbeleid p vrijwilligers te buwen, vanwege het grte verlp en een sms te geringe betrkkenheid. 14

17 De samenwerkingspartners zijn het hiermee eens, vral het vinden van vrijwilligers vr verdag blijkt een prbleem te zijn. Gemeenten vinden het lastig m de regiefuncties uit te veren; daarvr ntbreekt het ze vaak aan mankracht. Daarnaast blijft het meilijk m alle neuzen dezelfde kant te laten pwijzen dr het grte aantal betrkken rganisaties. Een aantal gemeenten heeft hinder ndervnden bij het samenwerken met rganisaties ver de prvinciegrens heen. Op de vraag aan de belanghebbenden f BSI de samenwerking tussen de verschillende partijen heeft verbeterd, antwrdt ruim de helft (57%) dat die (sterk) is verbeterd, bijna een kwart (22%) geeft aan dat die gelijk is gebleven. De partners in het netwerk werken ged samen. Dit is gegreid in de tijd. Belangrijk hierbij is de vaste kern van betrkken persnen. Uiteindelijk staat f valt de samenwerking met de mensen die het vrmgeven. Ruim de helft van de gemeenten en samenwerkingspartners zegt de samenwerking met de huidige partners vrt te zetten na de aflp van de BSI. Bijna een derde van de gemeenten en een kwart van de belanghebbendenpartijen det dit niet met alle partners. Vaak is het afhankelijk van de beschikbare financiële middelen. Veel gemeenten verwachten dat ze de samenwerking met de huidige partners kunnen inbedden in tekmstig gemeentelijk sprtbeleid. Belanghebbenden partijen geven aan dat deze samenwerking vral afhankelijk is van de beschikbare financiële ruimte. Veel gemeenten kijken f de samenwerking met de partners een plaats kan krijgen in de uitvering van de cmbinatiefuncties en impuls brede schlen. Bij smmige gemeente zijn de BSI-prjecten vergegaan in de BOS regeling. 15

18 Figuur 4 16

19 4.4 Output Om de resultaten van de activiteiten die zijn uitgeverd in het kader van de BSI regeling in kaart te brengen is een eindevaluatie ndig. Meer dan de helft van de gemeenten (57%) heeft een eindmeting f evaluatie gedaan van de activiteiten die zijn uitgeverd in het kader van de BSI. 43% heeft geen evaluatie uitgeverd. 26% van de gemeenten znder eindmeting zegt dit binnenkrt wel ng te gaan uitveren. Delen en delstellingen In heverre zijn de genemde delstellingen gerealiseerd? De gemeenten knden dit aangeven vr maximaal vijf delen. Tweederde van alle genemde delen blijkt te zijn gerealiseerd. Ruim een kwart van de delen is gedeeltelijk gerealiseerd. Figuur 5 geeft hiervan een verzicht. De reden die gemeenten pgeven hiervr is dat de jeugd vaak een lastig te bereiken delgrep is. Het is meilijk vr een aantal gemeenten m in te spelen p de trendmatige belangstelling van de jeugd. De jeugd is weinig geneigd m te sprten buiten de eigen wijk. Ok uderen zijn niet altijd ged te bereiken; ze blijken sms een eigenwijze delgrep die meilijk te mbiliseren is. Daarnaast vindt een aantal gemeenten dat ze te weinig middelen hebben m de delstelling te halen f het ntbreekt ze aan prfessinele mankracht f aan vldende vrijwilligers. De anim nder schlen en het jeugd- en jngerenwerk is dan k niet altijd even grt. Ok is de prblematiek ng al eens te hardnekkig, bijvrbeeld als het gaat m het bestrijden van verlast. Gemeenten vinden de lptijd van de BSI te krt m een dergelijk veelmvattend prbleem als verlast p te lssen. Figuur 5 Wanneer de vraag ver het beantwrden van de resultaten aan de delstellingen algemener wrdt gesteld dan laat dat een psitiever beeld zien. 17

20 Op gemeenteniveau kunnen wij cnstateren dat bij een ruime meerderheid (80%) de resultaten van de BSI helemaal beantwrden aan de delstellingen. Vrijwel geen enkele (3%) gemeente zegt dat de resultaten er niet aan hebben beantwrd. Delgrep Ruim driekwart (77%) van de gemeenten geeft aan dat de delgrep is bereikt. Bij slechts een klein percentage (11%) is de delgrep niet bereikt. Gemeenten geven als reden dat vral allchtnen, uderen en gehandicapten meilijk te bereiken zijn. De belanghebbende partijen nemen k de uderen als een lastig bereikbare delgrep, maar nemen allchtnen hierbij niet. Ze geven aan de verige delgrepen gemakkelijk te kunnen bereiken vr de BSI prjecten waar zij bij betrkken zijn. We hebben, in het bereiken van de delgrep, gede resultaten gebekt dr mensen aan te laten spreken dr kennissen uit de eigen grep f buurtgenten. Ok mensen persnlijk benaderen werkt, bijvrbeeld jngeren dr een jngerenwerker in de wijk. Resultaten De BSI heeft vral een psitief effect gehad p de sprtparticipatie van de jeugd en van uderen. Ruim tweederde van de gemeenten geeft aan dat de sprtparticipatie bij deze grepen is tegenmen. Gemeenten hebben minder zicht p het effect van BSI bij de verschillende delgrepen (zie figuur 6). Figuur 6 18

21 Veel belanghebbenden zijn k van mening dat de BSI een psitief effect heeft p de sprtparticipatie van de verschillende delgrepen. Meer dan driekwart van de belanghebbenden die zich p uderen f p chrnisch zieken richten, geeft aan dat de sprtparticipatie is tegenmen. Daarnaast geeft een meerderheid van de belanghebbenden die zich p allchtnen f p de jeugd richten, aan dat de sprtparticipatie is tegenmen (respectievelijk driekwart en tweederde van de belanghebbenden). Prjecten waarin een keten wrdt pgezet van bijvrbeeld huisarts-fysitherapeut- sprtschl meten ged wrden nderhuden. Een zwakke schakel en het werkt niet meer. Maar als er duidelijk afspraken wrden gemaakt wie waar verantwrdelijk vr is, kunnen geie resultaten wrden gebekt bij mensen met medische prblemen. Ok ten aanzien van de samenwerking zijn resultaten gebekt. Bij de helft van de gemeenten heeft het BSI-prject de samenwerking tussen beleidssectren verbeterd. Bij een derde is de situatie gelijk gebleven. De verige gemeenten (11%) hebben hier geen zicht p. Als psitieve resultaten van de BSI nemen de gemeenten nder andere: Versterking en aantrekkelijke maken bewegingsnderwijs`. Vergrting sprtparticipatie. Breder sprtaanbd vr jeugd, uderen en gehandicapten; grter sprtaanbd in de wijk; laagdrempelig aanbd. Verbeterde samenwerking tussen de verschillende rganisaties. Stimulering vrijwilligersinzet; inzet van prfessinals bij dr vrijwilligers geïnitieerde activiteiten; cursussen vr kader en vrijwilligers. Veel gede initiatieven bij sprtverenigingen. Versterking sprtinfrastructuur. Grter plitiek draagvlak sprtbeleid bij betrkken rganisaties. Mede dr ndersteuning vanuit BSI, hebben we het sprten vr mensen met een beperking reginaal kunnen ppakken en dat werkt ged. Z was de schaatsbaan p het marktplein deze winter één dag pengesteld vr mensen met een beperking. Dit was z n succes dat de schaatsvereniging nu structureel een aanbd heeft vr deze delgrep. De belanghebbenden nemen gedeeltelijk dezelfde psitieve resultaten, maar nemen daarnaast k: Grter bereik van de delgrepen Meer bewustwrding bij de delgrepen ver een geznde leefstijl Duurzaamheid 19

22 Versterking wijkgericht werken Grter sprtaanbd vr seniren en mensen met een chrnische beperking Meer deskundigheid De belanghebbende partijen geven de vlgende factren vr de genemde psitieve resultaten: Vldende publiciteit Enthusiasme bij de trekker van het prject Gede lcaties Direct cntact met de jeugd Gede samenwerking tussen alle betrkken partijen Als negatieve resultaten nemen de gemeenten: Meilijk m via sprt de leefbaarheid in de wijk te verbeteren Inertie bij smmige vrijwilligersrganisaties en sprtverenigingen Het betrekken van uders bij sprtverenigingen Bereikbaarheid van specifieke delgrepen Cntinuering van prjecten en nazrg De belanghebbende partijen vegen hier aan te: Gebrekkige cntinuering van bewegingsactiviteiten bij jngeren als gevlg van het ntbreken van financiële middelen bij sprtverenigingen. Het terugdringen van eenzaamheid en vergewicht verlpt niet ptimaal, mdat delgrepen lastig te bereiken zijn. Weinig cöperatieve huding bij smmige sprtverenigingen; sprtverenigingen zijn vrijwilligersrganisaties met een andere werkhuding dan die van prfessinals. Vlgens een aantal belanghebbenden is meer prfessinalisering bij de verenigingen wenselijk. Tekmst Een ruime meerderheid van de gemeenten (86%) heeft nderdelen van de BSI pgenmen in het reguliere beleid. De verige gemeenten hebben geen zicht hierp. Er zijn vrijwel geen gemeenten die geen enkel nderdeel van de BSI hebben pgenmen in het reguliere beleid. 20

23 Gemeenten hebben zeer uiteenlpende zaken pgenmen in hun beleid: zals ndersteuning bewegingsnderwijs, buitenschlse en naschlse sprtactiviteiten, verschillende sprtstimuleringsprjecten, prjecten als: Whznext, Tpscre, Club Extra, Kies vr Hart en Sprt, sprtclinics in het vrtgezet nderwijs, 55+ in Beweging, 65+ activiteiten, Jeugdsprtpas, Kidsprt, schlsprt, sprtinstuiven, sprtservicelket, zwemles vr allchtne vruwen, sprtkennismakingsprjecten, Nrdic Walking etcetera. De reden dat gemeenten deze prjecten vrtzetten is dat ze de ndzaak en nut er van inzien, ze succesvl zijn en dat ze de delgrep weten te bereiken. Bij een aantal gemeenten zijn de activiteiten in het kader van de BSI geheel f gedeeltelijk vergaan in BOS f NASB en Impuls Brede Schlen. De prjecten van de BSI zijn drgezet in de prjecten van de BOS-impuls. Deze drstart is zeer psitief geweest vr de werving van deelnemers en samenwerkingspartners. Veel sprtverenigingen meldden zichzelf spntaan aan na BSI vr BOS. Tweederde van de gemeenten (68%) heeft het BSI-prject f nderdelen daarvan pgenmen in de gemeentelijke beleidsnta s. Dit is gebeurd in verschillende nta s, hfdzakelijk in de sprtnta, maar k in nta s ver nderwijs, jeugdbeleid en gezndheidszrg, Wm, gehandicaptenbeleid en de brede schl, uitveringsplan NASB en in het BOS uitveringsplan. In 2007 (eind BSI, begin BOS) is een kadernta Sprt pgesteld. Hierbij zijn verenigingen en samenwerkingspartners nadrukkelijk betrkken. De partijen hebben invled gehad p de nta, weten wat er gaat gebeuren en er is een gede band ntstaan. Driekwart van de belanghebbenden zet het BSI prject vrt in samenwerking met de gemeente en zestien prcent det dit zelfstandig. Een klein percentage zet het prject na aflp ervan niet vrt, mdat ze f de cördinatie van de gemeente niet vldende vinden f uit gebrek aan financiële middelen. Diverse gemeenten hebben het prject f nderdelen daarvan vrtgezet f zullen het prject vrtzetten met een ttaal gemiddeld budget van ,-. Eindrdeel ver de Breedtesprtimpuls Gemeenten berdelen de subsidieregeling Breedtesprtimpuls met een ged. Het gemiddelde rapprtcijfer waarmee de gemeenten de regeling waarderen is een 8-. De dr de gemeente en belanghebbenden genemde psitieve elementen van de BSI-regeling zijn: De extra financiële middelen die de regeling biedt. De c-financiering waarmee prjecten tt stand kmen die anders niet van de grnd zuden kmen. De mgelijkheid m een sprtcnsulent aan te stellen. 21

24 De mgelijkheid m een eigen invulling te geven aan het lkale prgramma. Mgelijkheid vr vernieuwende activiteiten. De betere samenwerkingsverbanden tussen rganisaties. De duidelijkheid en laagdrempeligheid van de regeling. De lange lptijd biedt kans vr uitvering van structurele prjecten. Breedtesprt bereikt een grte delgrep. De dr de gemeenten genemde negatieve elementen van de BSI-regeling zijn: De structurele inbedding van het pgebuwde netwerk is lastig; dr tijdelijkheid en incidentele karakter van de stimuleringsregeling. De administratieve mvang en nasleep, strikte en zware verantwrding. Het is meilijk m gestelde delen te evalueren. 4.5 Outcme Met utcme wrden de (maatschappelijke) effecten bedeld die met beleid f prjecten wrden nagestreefd. In dit geval gaat het m de effecten die met de BSI wrden nagestreefd. Het ged meetbaar maken van de utcme van subsidieregelingen is ver het algemeen erg ingewikkeld. Kwantitatief is utcme bijna niet te meten. Harde gegeven ver de utcme van de BSI p lkaal niveau zijn slechts beperkt beschikbaar. Daarm zal verwegend wrden vlstaan met berdelingen van de utcme dr betrkkenen (geïnterviewden en nderzekers) en dr de vergelijking van de huidige uitkmsten met de uitkmsten uit eerdere nderzeken. Daarnaast wrdt het meten van de utcme vr de BSI bemeilijkt dr het feit dat in veel gemeenten in de prjectplannen die vr de start van de prjecten zijn ingediend, de delstellingen niet SMART zijn gefrmuleerd. Onderstaande uitkmsten dienen daarm k in dat licht bezien te wrden. De effecten van de BSI vr de samenleving zijn gering, mede mdat via de BSI relatief weinig prjecten gericht zijn p het versterken f uitbreiden van de sprtvrzieningen in de buurt. Wel kan wrden gesteld dat de BSI het sprt- en beweegbeleid in gemeenten een enrme stimulans heeft gegeven. In tegenstelling tt de peride vr de BSI, is het sprtbeleid in gemeenten veel meer geprfessinaliseerd en sterk uitgebreid. Ging vrheen het sprtbeleid m met name het beheer van accmmdaties, inmiddels is het veel meer gewrden dan dat. De BSI heeft hier in hge mate een bijdrage aan geleverd. Dr de BSI is de samenwerking tussen verschillende partijen p het gebied van sprt tegenmen. Het ntwikkelen van nieuwe lkale rganisatievrmen naast de traditinele sprtvereniging, is sterk vanuit de BSI gestimuleerd. Met name de samenwerking met het nderwijs en het welzijn is tegenmen. De breedtesprtimpuls heeft duidelijk een tename tt gevlg van prjecten in het nderwijs. Daarnaast is de structurele samenwerking tussen schlen en sprtverenigingen verbeterd dr de BSI. 22

25 Met name de inzet van het sprtbuurtwerk en sprtstimuleringsprjecten zijn in de BSI succesvl gebleken. Dr middel van het sprtbuurtwerk wrdt vr delgrepen een sprtaanbd gecreëerd waar k gebruik van wrdt gemaakt. Met sprtbuurtwerk in de BSI is een actieve(re) leefstijl (sprt als del) bevrdert,en is er een bijdrage geleverd aan een verbetering van de leefbaarheid in wijken en naar versterking van de sciale chesie (sprt als middel). In de BSI is veel geïnvesteerd in Sprtservicepunten. Deze Sprtservicepunten blijken ng steeds van grte waarde vr de verbetering van de sprtinfrastructuur en het verhgen van de sprtparticipatie. De Sprtservicepunten hebben vral een tegevegde waarde vr verenigingen p het gebied van infrmatieverstrekking en ndersteuning. Bvendien hebben ze een cördinerende functie binnen de gemeente. Sprtservicepunten dragen in die zin vral bij aan een meer verzichtelijke ndersteuningsinfrastructuur binnen gemeenten. De BSI heeft in mindere mate bijgedragen aan de sprtparticipatie van uderen, chrnisch zieken en mensen met een beperking. Gemeenten geven aan dat het pnemen van seniren dr reguliere sprtverenigingen vaak meizaam verlpt. Van verenigingen vraagt dit een extra inspanning, bijvrbeeld het pzetten van een uderenafdeling. Deze inspanningen wrden niet altijd gedaan en k vanuit gemeenten is er minder aandacht vr de delgrep uderen. Deze elementen zrgen ervr dat de sprtparticipatie van deze delgrep minder is gegreid dan van te vren was gehpt. Gemeenten benadrukken het belang van sprt en bewegen vr mensen met een beperking ter bevrdering van aspecten als integratie, participatie en versterking van zelfvertruwen, maar k vr deze delgrep is de sprtparticipatie minder gestegen dan bij andere grepen dr de BSI. Ten eerste mdat aan sprten met een beperking weinig middelen zijn besteed. We kunnen stellen dat de breedtesprtimpuls geen grte bijdrage heeft geleverd aan versterking van de sprtinfrastructuur vr mensen met een beperking (zals k uit eerdere nderzeken van Marktplan Advies bleek). De ervaringen laten zien dat het ntwikkelen van een sprtinfrastructuur p lkaal niveau vr mensen met een beperking veel tijd en inzet vraagt. Een brede prjectgrep als basis is vaak cruciaal, net z zeer als de invulling van basale randvrwaarden, zals verver naar accmmdaties, vldende en deskundige begeleiders f tegankelijkheid van vrzieningen. Als aan deze randvrwaarden niet kan wrden vldaan, is het risic dat de sprtactiviteiten niet van de grnd kmen, zeer grt. 23

26 5. BOS-impuls 5.1 Resultaten eerdere nderzeken Vr de BOS-impuls waren de resultaten slechts één maal eerder gemnitrd. In 2007 heeft Berenscht de prjecten uit de eerste en tweede tranche gemnitrd. Uit deze mnitr kwamen de vlgende cnclusies naar vren: Gezien de gede ervaringen die bij de breedtesprtimpuls (BSI) zijn pgedaan met activiteiten die zich richten p samenwerking van buurt, nderwijs en sprt wil VWS dr middel van de BOS-impuls gemeenten stimuleren de samenwerking in te zetten m achterstanden bij jeugdigen aan te pakken en de verlast in de wijken te verminderen. Een aantal gemeenten heeft aangegeven dat veertien tt negentien jarigen lastig te benaderen zijn en vaak niet willen meeden aan activiteiten. Ongewenst gedrag van de harde kern verlast gevende jngeren blijkt vaak meilijk te veranderen drdat deze niet bereikt is. De grep daarm heen is vaak wel te bereiken. Bij veel prjecten wrdt aangegeven dat de inzet van vakleerkrachten en duale vakleerkrachten in het basisnderwijs psitief is ntvangen. Dr de inzet van een duale leerkracht wrden achterstanden p het gebied van sprt en bewegen en gezndheid verminderd. Ondanks dat schlen, leraren, directies en besturen, veelal enthusiast zijn ver de vakleerkracht en de psitieve effecten ervan zien, zijn schlen niet altijd bereid deze vakleerkracht na aflp van de prjectperide zelf te gaan financieren. Vr een kwart van de prjecten is aangegeven dat de samenwerking met sprtverenigingen lastig is. Als reden hiervr wrdt gegeven dat sprtverenigingen vaak minder prfessineel zijn, vaak niet ver de gede kennis, middelen en materialen beschikken en een zeer grt tekrt hebben aan vrijwillig kader. Veel gemeenten meten de effecten en resultaten van hun BOS-prjecten niet. Mede mdat vaak delstellingen bij het pstellen van het prjectplan niet SMART zijn gefrmuleerd en meten daarm erg lastig is. De samenwerking binnen de BOS-prjecten verlpt zeer psitief. Dr de gemeenten wrdt ver het algemeen aangegeven dat de samenwerking tussen de verschillende partijen is verbeterd, dat er meer afspraken wrden gemaakt en dat de samenwerking meer structureel van aard is. Het is echter nduidelijk f de samenwerking blijft bestaan indien BOS-prjecten wrden afgernd en niet gecntinueerd. 24

27 5.2 Input In ttaal 99 gemeenten (inclusief drie Amsterdamse Stadsdelen) van de gemeenten die de digitale enquête hebben ingevuld, hebben in de peride van BOS-prjecten uitgeverd. Gemiddeld gaat het m 2,3 prjecten in de afgelpen peride. Bij de helft van deze gemeenten gaat het m één prject. Het gaat vrnamelijk m zelfstandige prjecten. Gezamenlijke, met andere gemeenten aangevraagde f uitgeverde prjecten kmen vrijwel niet vr. Gemiddeld hebben de gemeenten een kleine zeven tn ( ,--) begrt vr de activiteiten in het kader van de BOS-impuls. Gemeenten hebben gemiddeld ngeveer een even grt bedrag aan subsidie van VWS ntvangen, als het bedrag dat zij zelf hebben bijgedragen aan de activiteiten; namelijk ,- (zie figuur 7). Net als bij de Breedtesprtimpuls is de bijdrage van verige partijen als prvincies en fndsen zeer beperkt. Figuur 7 Gemiddelde subsidiebedragen vr de BOS-impuls (N=95) Vr ns BOS-prject is, ter ndersteuning, dr de gemeente geld ingezet vanuit het Grtestedenbeleid. Hiermee kn een uitbreiding van de delgrep wrden gecreëerd en het bereik van het prject wrden vergrt. 5.3 Thrughput Wijzigingen ten pzichte van rsprnkelijke prjectplannen Bij 28% van de gemeenten zijn de BOS-prjecten gewijzigd ten pzichte van het rsprnkelijke prjectplan. 25

28 Maar bij de meerderheid (72%) zijn de BOS-prjecten ngewijzigd. In het geval van wijzigingen gaat het vaak m wijzigingen van het activiteitenaanbd. Dr vrtschrijdend inzicht wrdt het aanbd gedurende het prces gewijzigd zdat het beter aansluit bij de delgrep. Andere redenen m zaken te wijzigen ten pzichte van het prjectplan zijn: de andere zienswijze van nieuwe prjectleiders, andere beheften bij de te bereiken delgrepen en minder budget dan begrt. Een enkele keer waren de activiteiten meilijk uitverbaar f was er nvldende anim vr. Figuur 8 Delen en delgrepen De prjecten richten zich p verschillende lkale achterstanden p verschillende terreinen bij jeugdigen van veertien tt negentien jaar. Figuur 9 laat zien dat bij de meerderheid van de gemeenten de prjecten zich primair richten p het wegwerken van achterstanden p het gebied van sprt en bewegen. Ok gezndheid is een belangrijk speerpunt. Daarnaast richten bij tweederde van de gemeenten de BOS-prjecten zich p het bestrijden van verlast dr jeugdigen en ngeveer de helft p welzijnsprjecten. De gemeenten nemen nder andere de vlgende delen die zij willen behalen met de sprtprjecten: Bevrderen van deelname van jngeren aan sprt- en bewegingsactiviteiten. Afname verlast dr middel van deelname jngeren in beweegactiviteiten. Het tegengaan van de grei van het aantal jeugdigen met vergewicht. 26

29 Bevrderen sciale samenhang/sciale participatie/sciale stabiliteit. Bevrderen van geznde leefstijl bij jngeren (geznd vedingspatrn). Het vergrten van sciale weerbaarheid en sciale cmpetenties bij de jeugd. Versterken samenwerking rganisaties vr de jeugd. Figuur 9 Delgrep De ruime meerderheid (81%) van de gemeente geeft aan dat de prjecten ver het algemeen de delgrep bereiken. Als reden nemen de gemeenten vral de actieve medewerking van (basis)schlen en het jngerenwerk. Er is veel anim nder basisschlleerlingen m lid te wrden van een sprtvereniging f m deel te nemen aan activiteiten. Een andere verklaring die gemeenten geven is vldende aanbd van sprtactiviteiten vr de delgrepen en vldende prmtie van deze activiteiten. Slechts een klein percentage (6%) van de gemeenten geeft aan dat de delgrep niet is bereikt. Deze gemeenten geven aan dat zij vral meite hebben m de leerlingen in het vrtgezet nderwijs te bereiken. We benaderen jngeren in de leeftijd van 14 tt 19 jaar bewust niet in samenwerking met het vrtgezet nderwijs. Het is veel effectiever m de jngeren persnlijk te benaderen en binding met ze te krijgen, bijvrbeeld via de jngerenwerker in de wijk. Sprt wrdt daarbij als middel ingezet. 27