Opleidingsplan GZ-Psycholoog Werkgroep Modernisering GZ-opleiding

Transcriptie

1 Opleidingsplan GZ-Psychlg Werkgrep Mdernisering GZ-pleiding Herziene versie vastgesteld p 5 nvember 2015 dr HCO GZ

2 Werkgrep Mdernisering GZ-pleiding Drs. Anneke Bakker, Opleidingscördinatr, Amsterdam Prf. dr. The K. Buman, Hfdpleider GZ, Grningen Drs. Valerie Hgendrn, Praktijkcördinatr, Grningen Drs. Lnneke Luycks, Onderwijskundige, Nijmegen Prf. dr. Marc Verbraak, Hfdpleider GZ, Nijmegen Prf. dr. Sak Visser (vrzitter), Hfdpleider GZ, Amsterdam Extern adviseur: Drs. Hanneke Hekstra, nderwijskundige Stuurgrep Mdernisering Psy-Opleidingen Drs. Ingrid van den Berg Drs. Ella Brek Drs. Marieke van Dam Drs. Henk Geertsema (vrzitter) Drs. Lnneke Luycks Drs. Crry den Ryen Dr. Tm van der Scht Prf. dr. Hanna Swaab Prf. dr. Sak Visser Drs. Relf Wlters Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 1

3 Inhud HOOFDSTUK 1 POSITIEBEPALING VAN DE GZ-PSYCHOLOOG Prfiel van de GZ-psychlg Raakvlakken en verschillen met aanpalende berepen Maatschappelijke en berepsinhudelijke ntwikkelingen Ontwikkelingen in het pleidingscntinuüm... 8 HOOFDSTUK 2 INRICHTING VAN DE OPLEIDING TOT GZ-PSYCHOLOOG Wettelijke besluiten en regelgeving Vrpleidingseisen Structuur en inhud van de pleiding Begeleiders en berdelaars HOOFDSTUK 3 COMPETENTIEGERICHT OPLEIDEN VAN DE GZ-PSYCHOLOOG Opleidingsvisie Het CanMEDS mdel Onderdelen van het cmpetentiegericht pleiden Het cmpetentieprfiel Themakaarten HOOFDSTUK 4 TOETSING EN BEOORDELEN Functie van tetsen en berdelen in de pleiding Kwaliteitseisen aan een tetssysteem Tetsbek Tets- en berdelingsinstrumenten Het prtfli HOOFDSTUK 5 KWALITEITSZORG Kwaliteitszrgsysteem van het pleidingsinstituut Kwaliteit van de pleiding Kwaliteit van de pleiders Bij- en naschling van de pleiders LITERATUUR 32 BIJLAGE 1. OPDRACHT, KADERS EN WERKWIJZE De pdracht aan de werkgrep Gevlgde werkwijze bij het ntwerpen van het cmpetentieprfiel BIJLAGE 2. DEFINITIES EN AFKORTINGEN BIJLAGE 3. THEMAKAARTEN DEEL A EN DEEL B BIJLAGE 4. OVERZICHT KBS-TOETSEN Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 2

4 Inleiding Vr u ligt het algemene pleidingsplan vr de pleiding tt gezndheidszrgpsychlg (GZpsychlg). Zwel naar aanleiding van de visitatie van de pleidingsinstellingen in 2005, als k vanuit de pleidingsinstellingen zelf, werd de behefte geveld m de eindtermen van de GZ-pleiding nader te specificeren. Er ntstnd daarnaast k de wens m een expliciet inhudelijk en educatief kader te scheppen van waaruit de pleiding gestalte zu krijgen. Daarmee wrdt meer transparantie en duidelijkheid geschapen vr de Psychlg/ Pedagg In Opleiding tt Gezndheidszrgpsychlg (afgekrt als PIOG) en vr hen die als pleider bij de pleiding betrkken zijn. De pbuw van dit pleidingsplan is als vlgt. Allereerst wrdt in Hfdstuk 1 beschreven wat het berep en het werkveld van de GZ-psychlg inhudt, waarna in Hfdstuk 2 de kaders, de structuur en de inhud van de pleiding daarte aan de rde kmt. Het belangrijkste deel van dit pleidingsplan betreft Hfdstuk 3 dat de beschrijving en uitwerking bevat van cmpetentiegericht pleiden (CGO) van PIOG s. Er wrdt vertrkken vanuit de algemene principes van CGO, en vral vanuit het internatinaal gevlgde CanMEDS mdel. Het aan de hand daarvan gefrmuleerde cmpetentieprfiel van de GZ-psychlg speelt een centrale rl in dit pleidingsplan. Dat prfiel wrdt vervlgens uitgewerkt in de vrm van vakinhudelijke thema s en berdeelbare praktijksituaties. Daarna wrdt in Hfdstuk 4 ingegaan p het tetsen en berdelen van de PIOG, en in Hfdstuk 5 p de ndzakelijke kwaliteitszrg binnen de pleiding. Belangrijk is Bijlage 3 waarin de themakaarten zijn weergegeven die richting geven aan de inhud en tetsing. In een separaat Tetsbek wrden de verschillende tetsvrmen en berdelingscriteria beschreven. De pzet en de ingrediënten van het pleidingsplan zijn afgeleid van die van de medisch specialisten, waarbij gebruik is gemaakt van de kaders van het prject Mdernisering Medische Vervlgpleidingen. Vral de pleidingsplannen van de verslavingsartsen en de psychiaters hebben als inspiratiebrn gediend. Status van dit pleidingsplan Na vaststelling dr de Kamer GZ-psychlg is dit pleidingsplan vanaf 4 december 2012 bindend vr alle landelijke pleidingsinstellingen. Zij krijgen daarna de gelegenheid m het algemene pleidingsplan nader uit te werken tt reginale pleidingsplannen p basis van hun bestaande curriculum, eigen inzichten, en reginale beheften vanuit het praktijkveld. Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 3

5 Hfdstuk Prfiel van de GZ-psychlg Psitiebepaling van de GZ-psychlg De GZ-psychlg is een breed pgeleide prfessinal en werkzaam in diverse settingen waarin cliënten 1 met verschillende vrmen van prblematiek zich aanmelden (zie.a. Verbraak et al., 2011). Hij 2 heeft een academische vrpleiding p dctraal f masterniveau p het terrein van de psychlgie, rthpedaggiek f geestelijke gezndheidskunde, en is pgenmen in het BIGregister van het Ministerie van Vlksgezndheid, Welzijn en Sprt. Er zijn in Nederland meer dan persnen geregistreerd als GZ-psychlg. Ongeveer de helft van hen werkt in de geestelijke gezndheidszrg en de andere helft is werkzaam in de smatische zrg, frensische instellingen, de verslavingszrg, de jeugdzrg, de gehandicaptenzrg en in instellingen buiten de gezndheidszrg. Binnen deze sectren werkt de GZ-psychlg als zelfstandig diagnsticus en behandelaar van psychische strnissen en psychische aspecten van lichamelijke ziekten, invaliditeit en prblemen in de persnlijke levenssfeer. Te denken valt hierbij aan emtinele en gedragsprblemen, het leren mgaan met verwrven aandeningen en het leren aanpassen aan nieuwe levensfasen. Hewel de GZ-psychlg zeker qua diagnstiek en indicatiestelling het hele veld bestrijkt, behren persnlijkheidsprblematiek en meervudige diagnses drgaans minder tt de behandeltaken van de GZ-psychlg. De GZ-psychlg werkt zwel intra- als interdisciplinair. Tt het takenpakket van de GZ-psychlg behren diagnstiek, indicatiestelling en behandeling die zich richten zich p uiteenlpende vrmen van prblematiek, variërend van enkelvudig tt matig cmplex, en die de gehele levenslp kunnen mvatten. Het verrichten van psychlgische en rthpedaggische diagnstiek met behulp van tests, bservaties en interviews, begt de prblematiek van de cliënt f het cliëntsysteem in kaart te brengen en te begrijpen, en er vervlgens een adequate aanpak vr te frmuleren. Tt zijn taken behrt k de indicatiestelling, waarbij tewijzing van de cliënt aan de meest geschikte behandeling f begeleiding het del is. In veel gevallen is de GZ-psychlg k degene die behandelingen en begeleiding initieert en uitvert. Dat betreft drgaans relatief krtdurende en klachtgerichte interventies, waarvan een aantal in prtcllen en richtlijnen is beschreven. Ok het aansturen van anderen in het uitveren van (delen van) behandelingen behrt tt zijn taken, evenals het leidinggeven aan behandelteams. Naast de genemde cliëntgebnden taken heeft de GZpsychlg taken p het gebied van rganisatie en beleid. 1.2 Raakvlakken en verschillen met aanpalende berepen De berepsuitefening van de GZ-psychlg, de psychtherapeut, de klinisch psychlg en de klinisch neurpsychlg raken elkaar. Daarnaast werken zij samen met verschillende andere prfessinals, zals psychiaters en andere medici, verpleegkundigen, fysitherapeuten en maatschappelijk werkers. De raakvlakken en het nderscheid tussen de vier psychlgische berepen zijn weergegeven in figuur 2. Het mdel in de figuur biedt een glbaal verzicht van de taakinhud van deze vier berepen ten beheve van het nderwijs in deze berepen. Binnen elk van de vier berepen neemt bijvrbeeld psychlgische behandeling een belangrijke plaats in, maar Behandeling 1, Behandeling 2 en Behandeling 3 verschillen van inhud, waarbij Behandeling 2 vrtbuwt p en verder gaat dan Behandeling 1 en Behandeling 3 verder gaat en meer deskundigheid vereist dan Behandeling 2. 1 Overal waar cliënt staat geschreven, kan k patiënt wrden gelezen. 2 Overal waar hij staat geschreven, kan k zij wrden gelezen. Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 4

6 Bij Behandeling 1 en 3 en Diagnstiek 2 wijzen de inkepingen p een specifiek deel van de taakinhud die vr de discussie hier niet van belang is en hier niet nader wrdt uitgewerkt. Klinisch neurpsychlg Klinisch psychlg Wetenschap & innvatie Management & verige taken Behandeling 3 Diagnstiek 2 Psychtherapeut Behandeling 2 Prcesdiagnstiek Behandeling 1 Diagnstiek 1 Gezndheidszrgpsychlg Figuur 1.1. De raakvlakken tussen de vier psychlgische BIG-berepen In artikel 3 van de wet BIG wrden de GZ-psychlg en psychtherapeut aangemerkt als basisberep. In de pleiding tt deze basisberepen wrdt men pgeleid tt generalist in de gezndheidszrg, waarnder de generalistische basis GGZ en specialistische GGZ. Het generalistische karakter leidt k tt verlapping. In beide berepen is immers kennis van psychpathlgie, indicaties en cntra-indicaties, pstellen van behandelplannen en cmmunicatie en evaluatie met de cliënt van grt belang. Maar er zijn k grte verschillen. De GZ-psychlg verricht psychdiagnstiek, det de indicatiestelling en beschikt daarm ver cmpetenties met betrekking tt de diagnstiek (Diagnstiek 1). Hij gebruikt hierte psychmetrisch nderbuwde tests, vragenlijsten f interviews en is in staat deze instrumenten zwel te scren als te interpreteren en de bevindingen uit te leggen aan cliënten en hulpverleners en vast te leggen in dssiers. De nadruk ligt p (psych)diagnstiek en indicatiestelling bij mensen met zwel syndrmpathlgie als persnlijkheidsprblematiek. In de behandeling richt de GZpsychlg zich vrnamelijk p cliënten met lichte tt matig cmplexe As I-prblematiek (DSM). Hierbij wrdt c mrbiditeit niet uitgeslten. De GZ-psychlg streeft een adequate behandeling van een duidelijk mschreven prbleem (Behandeling 1) na. De GZ-psychlg kan, binnen zijn bevegdheden en cmpetentieprfiel, ptreden als hfdbehandelaar. De psychtherapeut is als veelzijdig behandelaar in staat m zwel psychlgische behandelingen vlgens richtlijn te verrichten (Behandeling 1) als psychlgische behandelingen uit te veren waarbij een standaard aanpak ntereikend is vanuit de cmplexiteit van de prblematiek (Behandeling 2). Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 5

7 Het accent van de werkzaamheden ligt p de behandeling van cliënten met cmplexe prblematiek en p de prcesdiagnstiek en indicatiestelling. Bij dit type behandelingen wrden meer eisen gesteld aan het interpersnlijke cntact. Om te kunnen behandelen is de therapie langer en intenser, waardr de therapeutische relatie en het therapeutisch prces meer p de vrgrnd kmen te staan. Ok de psychtherapeut kan binnen zijn cmpetenties ptreden als hfdbehandelaar. Het werkterrein van de klinisch psychlg als specialist (vlgens artikel 14 van de wet BIG) en dat van de GZ-psychlg als basisberep zijn niet eenvudig van elkaar te scheiden. Beiden pereren p dezelfde werkplekken, in de gezndheidszrg, waarnder de generalistische basis en specialistische GGZ. Beide berepen zijn bvendien pgezet vlgens het scientist-practitiner principe. Dat wil zeggen dat er bij het verlenen van zrg gebruik wrdt gemaakt van wetenschappelijke kennis betreffende nder meer diagnstiek en behandeling. De klinisch psychlg wrdt ingezet m het behandelbeleid te bepalen wanneer standaardbeleid en behandelrichtlijn ntbreken f niet tt het gewenste resultaat leiden. Dat kan zijn p het niveau van de individuele cliënt f bij het implementeren van nieuw behandelbeleid van een team f afdeling. De klinisch psychlg beheerst een grtere variatie aan psychlgische behandelmethden (Behandeling 2 en Behandeling 3) en psychdiagnstische methden (Prcesdiagnstiek en Diagnstiek 2). De klinisch psychlg betrekt in zijn werkzaamheden k de beleidsntwikkelingen binnen de eigen rganisatie en relevante maatschappelijke en plitieke ntwikkelingen. De klinisch psychlg vervult een leidinggevende, sturende en beleidsbepalende rl en is veel vaker werkzaam p plaatsen in de rganisatie m daar wetenschappelijk nderzek, ntwikkeling en vernieuwing verder gestalte te geven. Daarmee verziet hij als specialist het veld van de gezndheidszrg p een hger niveau dan de GZ-psychlg. De klinisch neurpsychlg is eveneens een berep p specialistisch niveau. De klinisch neurpsychlg is gespecialiseerd in cgnitieve, emtinele en gedragsmatige gevlgen van hersenletsel en -disfuncties, en draagt k p dit terrein bij aan wetenschappelijk nderzek, zrginnvatie en zrgmanagement. De klinisch neurpsychlg kan indiceren vr psychtherapie, maar vert deze niet zelf uit. Naast deze BIG-geregistreerde berepsbeefenaren zijn in de praktijk master psychlgen, pedaggen en geestelijke gezndheidskundigen werkzaam. Deze hebben niet zals de gzpsychlg na de initiële WO-pleiding een BIG erkende pstmaster berepspleiding genten. Smmigen van hen hebben andere pleidingen gevlgd, zals de pleiding tt cgnitieve gedragstherapeut. In het algemeen missen de niet-big geregistreerde psychlgen de brede basis, die ndig is m zelfstandig in de gezndheidszrg te werken. Tabel 1.1. Telichting p het mdel in Figuur 1 Berep Telichting Diagnstiek 1 GZ - Gestructureerd diagnstisch testnderzek en gestructureerd diagnstisch interview - Indicatiestelling - Bij cmplexe prblematiek drverwijzen vr nader diagnstisch nderzek dr een specialist - Diagnstiek p deelaspecten in een cmplex diagnstisch prces p aansturing van de specialist. Diagnstiek 2 KP/KNP - Cmplex diagnstisch prces, diagnstiek bij cmplexe prblematiek en/f diagnstiek bij weinig vrkmende prblematiek Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 6

8 - Vaststellen van kwaliteit en vlledigheid van eerder diagnstisch nderzek - Indicatiestelling - Vervlg diagnstiek p basis van eerder diagnstisch nderzek f verifiëren f verhelderen van eerder verricht diagnstisch nderzek Prcesdiagnstiek PT/KP - Prcesdiagnstiek gericht p het inschatten van draagkracht en cntext met behulp van casuscnceptualisering en prefinterventies - Indicatiestelling Behandeling 1 GZ/PT - Richtlijngestuurde f gestandaardiseerde behandeling, waarndig p maat gesneden bij lichte tt ernstige prblematiek - Kan mgaan met persnlijkheidsprblematiek binnen de (richtlijn)behandeling, maar behandelt niet primair de persnlijkheidsprblematiek - Gestructureerde behandeling p deelaspecten bij cmplexe f persnlijkheidsprblematiek, waarbij de KP het geheel van de behandeling leidt Behandeling 2 PT/KP - Psychtherapie bij cmplexe prblematiek Behandeling 3 KP/KNP - Cmplexe prblematiek waarbij sprake is van een veelvud van psychische prblemen en/f een cmbinatie van lichamelijke en psychische prblematiek - Behandeling van ernstige psychische prblematiek f cmplexe prblematiek in geval van (semi)klinische pname - Specialistische behandeling bij weinig vrkmende prblematiek - Lange behandeltrajecten bij cmplexe prblematiek met cmplicerende cmpnenten, zals verslaving, juridische maatregelen, enzvrt 1.3 Maatschappelijke en berepsinhudelijke ntwikkelingen De GZ-psychlg heeft een dynamisch berep en wrdt beïnvled dr maatschappelijke ntwikkelingen van diverse aard. De pleiding dient de GZ-psychlg in staat te stellen cmpetenties te ntwikkelen m zich in deze dynamische mgeving te kunnen prfileren. Hij dient ver cmpetenties te beschikken die hem in staat stellen adequaat m te gaan met maatschappelijke en berepsinhudelijke ntwikkelingen, waarvan hiernder enkele wrden genemd Zrgvraag en zrgaanbd Er is al jaren sprake van een trend van een tenemende vraag naar psychlgische en psychtherapeutische zrg. Verschillende maatschappelijke ntwikkelingen veranderen de zrgvraag. Z heeft de vergrijzing zwel invled p de vraagzijde als p de aanbdzijde. De hgere levensverwachting leidt tt tename van de vraag naar psychlgische hulp aan uderen. Een ander actueel maatschappelijk thema betreft de multiculturele samenleving. Cliënten met Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 7

9 uiteenlpende achtergrnden (in nder meer cultureel, religieus en sciaalecnmisch pzicht) vragen van de GZ-psychlg een hge mate van sensitiviteit vr deze diversiteit. Aan de aanbdzijde kan wrden vastgesteld dat de kmende jaren dr pensinering een grt aantal GZ-psychlgen terug zal treden, terwijl de aanwas van nieuwe GZ-psychlgen daarmee geen gelijke tred hudt. Daarnaast is er een trend zichtbaar dat uittredende psychtherapeuten steeds vaker vervangen wrden dr GZ-psychlgen. De technlgische ntwikkelingen bevrderen het gebruik van andere mgelijkheden vr psychlgische begeleiding, zals E-Mental Health, waarnder therapie die aangebden wrdt via internet Verantwrding van zrg In het Nederlandse zrgstelsel wrden de eisen p het gebied van kstenbeheersing en transparantie van zrg steeds strikter. Ecnmisch verantwrde zrg is in de Nederlandse plitieke arena een belangrijk en actueel gesprekspunt. Onder meer dr benchmarking (zals het tepassen van Rutine Outcme Mnitring) en marktwerking wrdt k van de GZ-psychlg een maatschappelijke verantwrde, transparante, efficiënte en p wetenschappelijke inzichten gebaseerde (i.e. evidence-based) bijdrage aan de zrg gevraagd. De GZ-psychlg met de dr hem ingezette behandeling vanuit deze perspectieven kunnen verantwrden. Dit alles vraagt m een effectieve en efficiënte indicatie- en behandelwijze. Op basis van zijn cmpetentieprfiel is de GZ-psychlg, k binnen veranderende structuren van de gezndheidszrg, p verantwrde wijze vr deze taken uitstekend tegerust. Het werken vanuit een evidence-based kader is in eerste instantie een delstelling die vanuit de berepsgrep zelf afkmstig is. De berepsuitefening dient daarbij z veel mgelijk gebaseerd te zijn p de actuele wetenschappelijke stand van zaken en p een empirische evaluatie van het eigen berepsmatige handelen. De GZ-psychlg is bij uitstek een scientist practitiner. De berepsgrep draagt in tenemende mate bij aan de ntwikkeling van evidence-based richtlijnen. Richtlijnen geven sturing aan het handelen van de GZ-psychlg, maar den tevens een grt berep p diens deskundigheid bij de tepassing en aanpassing ervan met het g p de tenemende diversiteit in cliëntkenmerken (sciaal, ecnmisch, cultureel en religieus) Samenwerking In de gezndheidszrg wrdt in tenemende mate nadruk gelegd p het belang van psychlgische behandeling. De structuurwijziging in de GGZ per 1 januari 2014 laat dit met de invering van de generalistische basis GGZ, waarin psychlgische behandelingen de kern vrmen, duidelijk zien. Daarnaast geven multidisciplinaire richtlijnen steeds duidelijker ruimte vr de behandeling dr de GZ-psychlg en diens plaats in het behandelteam. Dit alles draagt bij aan de emancipatie van de GZ-psychlg en aan de ndzaak tt een duidelijke psitinering wat betreft de inhud van zijn takenpakket. Een tenemend aantal zrginstellingen kiest vr een prminente plaats van de GZ-psychlg in het behandelteam. Van de GZ-psychlg vraagt dit m samenwerkings- en cmmunicatievaardigheden, zdat hij zich helder kan prfileren en een delmatige multidisciplinaire zrg tt stand kan brengen. Definiëring van taken, verantwrdelijkheden en bevegdheden is hierbij van belang. 1.4 Ontwikkelingen in het pleidingscntinuüm Sinds de invering van de bachelr-masterstructuur vrmt de aansluiting tussen de universitaire en de pstuniversitaire pleidingen een actuele kwestie en de discussie hiermtrent is van belang vr de pleiding tt GZ-psychlg. In de bachelr-masterpleidingen (drie en één jaar) psychlgie, (rth-)pedaggiek en geestelijke gezndheidskunde zijn meer afstudeermgelijkheden ntstaan Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 8

10 en de masterfase van de pleiding is bekrt ten gunste van een algemene en bredere bachelr. Het blijft daarbij echter wel van belang dat de universitaire vrpleiding de student de mgelijkheid biedt m te kunnen vlden aan de wettelijke vrpleidingseisen vr de GZ-pleiding. Dat lijkt tt p heden ng steeds haalbaar, maar het brengt de vraag met zich mee f de universitaire pleiding en de pstmaster berepspleiding niet meer p elkaar aan zuden meten sluiten, zwel qua inhud als qua tijd (Van der Staak, 2007). De pleiding tt GZ-psychlg vraagt m een heldere prfilering ten pzichte van aanpalende pleidingen. Hiervr heeft zich de afgelpen jaren een steeds duidelijker wrdend kader afgetekend. Vanuit de verschillende kamers en berepsverenigingen zijn de ndige initiatieven genmen. Z zijn er bijvrbeeld inmiddels prfielpleidingen van start gegaan, nder meer in de uderenpsychlgie, de verslavingspsychlgie en de eerstelijnspsychlgie. Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 9

11 Hfdstuk 2 Inrichting van de pleiding tt GZ-psychlg 2.1 Wettelijke besluiten en regelgeving De GZ-pleiding is een pstacademische (f beter: pstmaster) berepspleiding, die pleidt tt het basisberep van gezndheidszrgpsychlg vlgens artikel 3 van de Wet p de Berepen in de Individuele Gezndheidszrg (Wet BIG; Ministerie van Vlksgezndheid, Welzijn en Sprt, 1993). De wet- en regelgeving is vastgelegd in het Kninklijk Besluit gezndheidszrgpsychlg en de daarbij behrende Nta van Telichting van 17 maart Nadere uitwerkingen en aanvullende regelgeving vallen tt en met 2014 nder de verantwrdelijkheid van de Kamer GZ-psychlg, waarin zwel hfdpleiders als berepsverenigingen zijn vertegenwrdigd. Vanaf eind 2014, begin 2015 wrdt deze taak vergenmen dr de Federatie van Gezndheidszrgpsychlgen en Psychtherapeuten. 2.2 Vrpleidingseisen In artikel 5 van het Kninklijk Besluit zijn de vrpleidingseisen vermeld waaraan kandidaten meten hebben vldaan. De pleiding tt GZ-psychlg is een pstacademische pleiding die tegankelijk is vr diegenen die een afgernde academische pleiding (dctraal- f masterexamen) hebben binnen de psychlgie, pedaggische wetenschappen, f geestelijke gezndheidskunde. Naast het uitveren van wetenschappelijk nderzek en het lpen van een praktijkstage dient men een gespecificeerd minimum aantal studiepunten te hebben behaald binnen de vlgende nderwerpen: klinische psychlgie f rthpedaggiek, persnlijkheidsleer, ntwikkelingspsychlgie, psychpathlgie, neurpsychlgie, diagnstische mdellen en prcessen, behandelingsmdellen en -strategieën, rganisatie van de gezndheidszrg, gehandicaptenzrg en jeugdhulpverlening, juridische aspecten van de hulpverlening, en gespreksvering, bservatie en rapprtage. Tensltte dient de kandidaat minstens drie diagnstische casus nder supervisie met een vldende berdeling te hebben afgernd. Deze laatste eis is per 2001 dr de Kamer GZ-psychlg tegevegd aan de criteria. Indien aan alle bvenstaande eisen is vldaan, wrdt een zgeheten LOGO-verklaring (Landelijk Overleg van GGZ Opleidingsinstellingen) afgegeven. De huidige praktijk is dat de instrm in de GZ-pleiding vr 76% bestaat uit psychlgen, 20% (rth)pedaggen en 4% geestelijke gezndheidskundigen (Knen & Van der Vlies, 2011). 2.3 Structuur en inhud van de pleiding De GZ-psychlg wrdt pgeleid tt een generalist, zwel p het gebied van de diagnstiek als de behandeling, die breed ingezet kan wrden binnen de gezndheidszrg en aanpalende terreinen. Zals past bij een berepspleiding ligt een sterke nadruk p de praktijk. Daarnaast blijft k het academische gehalte van de pleiding gewaarbrgd, wat blijkt uit een intensieve samenwerking tussen het praktijkveld en de universiteiten. De pleiding tt GZ-psychlg (die in 2010 gevlgd werd dr 1693 PIOG s, van wie 89,1% vruw is; Capaciteitsplan, 2011) kent een nminale pleidingsduur van twee jaar, die in deeltijd tt maximaal vier jaar mag wrden verlengd. In het Kninklijk Besluit (1998) is vastgelegd dat de ttale mvang van de pleiding bestaat uit 3600 uur, verdeeld ver 810 uur theretisch en praktisch nderwijs en 2790 uur werkervaring. Het nderwijs is verdeeld ver 480 uur cursrisch nderwijs, 90 uur supervisie en 240 uur praktijkpdrachten. Bij een fulltime-pleidingstraject betekent dit één dag per week cursrisch nderwijs en vier dagen per week werkzaamheden in de praktijk. Binnen de pleiding wrdt gestreefd naar een nauwe aansluiting tussen het praktijkgedeelte en het cursrisch gedeelte. Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 10

12 Zwel in het cursrische deel als het praktijkdeel zijn een viertal nderdelen verplicht, namelijk psychdiagnstiek (40%), indicatiestelling (10%), behandelingsmethden (40%) en verige taken (10%). Met dit laatste wrdt nder meer bedeld multidisciplinair samenwerken in een team, vrlichting geven f cördinerende taken uitveren. De pleiding kent drie inhudelijke differentiaties, namelijk die p het terrein van Vlwassenen en Ouderen (), Ouderen (O) en Kind en Jeugdigen (). Allen leiden p tt de kwalificatie van GZpsychlg. Onder meer de invering van cmpetentiegericht pleiden zu p termijn kunnen leiden tt vrstellen vr aanpassingen van het Kninklijk Besluit vral waar het de strikte urenverdeling in de praktijkwerkzaamheden betreft Het praktijkdeel van de pleiding Het mvangrijkste deel van de pleiding (ruim 75%) vindt plaats binnen de (klinische) praktijk. Na telating tt de pleiding is de PIOG aangesteld als werknemer bij een dr de hfdpleider erkende praktijkpleidingsinstelling. In die hedanigheid verricht de PIOG werkzaamheden die kenmerkend zijn vr de berepsgrep van GZ-psychlgen, met dien verstande dat dit nder eindverantwrdelijkheid van een BIG-geregistreerde disciplinegent geschiedt. Het praktijkgedeelte dient breed te zijn qua prblematiek en cliëntenaanbd Praktijkpleidingsinstellingen Praktijkinstellingen binnen de gehele gezndheidszrg kunnen zich aanmelden bij een van de pleidingsinstellingen m GZ-psychlgen p te leiden. Om als praktijkpleidingsinstelling te kunnen gelden meten zij aan een aantal specifieke dr de Kamer GZ-psychlg gefrmuleerde erkenningscriteria vlden, met als belangrijkste het bieden van een cnstructief pleidingsklimaat. De praktijkpleidingsinstellingen wrden in het kader van erkenning en verlenging daarvan (peridiek) gevisiteerd dr een visitatiecmmissie nder vrzitterschap van de hfdpleider. Deze bepaalt f de instelling aan de criteria vldet en als pleidingsplek kan wrden f blijven erkend. Aangezien er pgeleid kan wrden binnen de gehele gezndheidszrg en niet alleen binnen de GGZ, bestaat er een grte diversiteit aan pleidingsplekken. De hfdpleiders zien er p te dat binnen de pleidingsplekken vldende breed kan wrden pgeleid, zdat de PIOG aan het eind van de pleiding kan vlden aan de cmpetenties van de GZ-psychlg als generalist. Het kan vrkmen dat naast de primaire pleidingsplek een aanvullende praktijkpleidingsplaats wrdt vereist m vldende breed pgeleid te kunnen wrden. De PIOG met binnen de praktijkpleidingsinstelling adequate begeleiding krijgen en vldende mgelijkheden hebben m de taken en pdrachten uit te veren die in het kader van de pleiding wrden gesteld. Met de praktijkpleidingsinstelling wrdt dan k vereengekmen dat een PIOG lagere prductieafspraken heeft dan een reguliere medewerker en zdende vldende gelegenheid krijgt vr de pleiding Het cursrisch deel van de pleiding De PIOG s vlgen gedurende twee jaar één dag per week cursrisch nderwijs dat wrdt aangebden in cursusblkken van enkele weken elk, waarbij de PIOG s als pleidingsgrep in de pleidingsinstelling bijeenkmen. Het brede generalistische karakter van de GZ-pleiding ziet men weerspiegeld in het nderwijsprgramma. Hewel de zes landelijke pleidingsinstellingen nderling enigszins verschillen in de exacte invulling daarvan is de glbale pbuw van het cursrisch nderwijs vergelijkbaar. De basis van het nderwijsprgramma wrdt gevrmd dr Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 11

13 nder meer diagnstiek, interventiemethden, aandacht vr strnisspecifieke thema s, en het levenslpperspectief. Er wrdt gebruikgemaakt van verschillende didactische werkvrmen (zals zelfstudie, rllenspellen, referaten en beeldmateriaal), waarbij er vldende ruimte is vr het verwerven van kennis en vaardigheden en vr reflectie daarp. 2.4 Begeleiders en berdelaars Gedurende de pleiding heeft de PIOG te maken met verschillende begeleiders en berdelaars, namelijk de hfdpleider, praktijkpleider, werkbegeleider, supervisr en (hfd)dcent. De nderscheiden taken en verantwrdelijkheden zijn elders uitverig beschreven (zie Taken en verantwrdelijkheden in de praktijkpleiding tt gezndheidszrgpsychlg en gezndheidszrgpsychlg specialist, Kamer Gezndheidszrgpsychlg en Cllege Specialismen Gezndheidszrgpsychlg, 2008) Hfdpleider De hfdpleider is dr de pleidingsinstelling aangewezen als eindverantwrdelijke vr de inhud en kwaliteit van de pleiding. In geval van diens langdurige afwezigheid is een waarnemend hfdpleider aangewezen die alle taken en bevegdheden kan vernemen. Tevens zijn er in vrijwel alle landelijke regi s plaatsvervangend hfdpleiders aangesteld die nder eindverantwrdelijkheid van de hfdpleider een deel van de pleiding verzrgen. De vereisten vr de hfdpleider zijn vastgesteld bij Kninklijk Besluit (1998) en in de vrm van aanvullende eisen dr de Kamer GZ-psychlg Praktijkpleider De praktijkpleider is werkzaam bij de praktijkpleidingsinstelling en is daarmee degene die de verantwrdelijkheid heeft vr het praktijkgedeelte van de pleiding van een f meerde PIOG s. Hij draagt zrg vr de rganisatie en de vrtgang van het pleidingsgedeelte binnen een praktijkpleidingsinstelling, is daarmee het eerste aanspreekpunt vr de pleidingsinstelling en is direct verantwrding schuldig aan de hfdpleider. De praktijkpleider ressrteert bij vrkeur nder de raad van bestuur f de directie van de praktijkpleidingsinstelling m zdende directe invled te kunnen hebben p het pleidingsprces. Binnen grtere praktijkpleidingsinstellingen is een afgeleide functie van de praktijkpleider die van P-pleider. Deze functie is in het leven gerepen m een aantal beleidsmatige en verstijgende taken te verzrgen. Bij de selectieprcedure vr PIOG s speelt de praktijkpleider een belangrijke rl. Aan het begin van de pleiding stelt de praktijkpleider samen met de PIOG een individueel pleidingsplan p en verleend gedkeuring aan de werkbegeleiders en supervisren. De praktijkpleider ziet de PIOG gemiddeld één keer per maand, en berdeelt de PIOG p vastgestelde mmenten binnen de pleiding. De praktijkpleider treedt p bij prblemen en neemt maatregelen wanneer de vrtgang stagneert. De rllen van praktijkpleider en werkbegeleider kunnen wrden gecmbineerd, aangezien zij beiden berdelend van aard zijn Werkbegeleider De rl van de werkbegeleider betreft de dagelijkse begeleiding van de PIOG bij de uitvering van diens werkzaamheden. Hij is een cllega GZ-psychlg die binnen dezelfde werkeenheid werkt. De werkbegeleider heeft de rl van cach en fungeert als een rlmdel vr de PIOG. Hij ziet het dagelijks functineren van de PIOG en berdeelt de vrtgang binnen de pleiding. Hij bewaakt de kwaliteit van de werkzaamheden van de PIOG, zdat deze de cliënten verantwrde zrg biedt. Ok zrgt hij ervr dat de verrichtingen aansluiten bij de bekwaamheden van de PIOG en dat die Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 12

14 passen binnen diens individuele pleidingsplan. De werkbegeleider is verantwrdelijk vr het handelen van de PIOG vlgens de wet BIG. Bij externe brieven, rapprtages f verslagen tekent de werkbegeleider als eindverantwrdelijke. Een PIOG krijgt gedurende zijn hele pleiding één uur per week werkbegeleiding Supervisr Supervisie behelst vral de prfessineel-persnlijke ntwikkeling van de PIOG, en het methdisch analyseren en evalueren van de dr de PIOG verrichte werkzaamheden. Daarbij gaat het m het vergrten van de technische, methdische en persnlijke vaardigheden met betrekking tt alle aspecten van het berep. Tevens kunnen berepsethische kwesties aan de rde kmen. De supervisr zelf zal bij vrkeur p enige afstand van de dagelijkse werkmgeving van de PIOG staan f is zelfs buiten de instelling werkzaam. De supervisr geeft p verzek van de praktijkpleider een rdeel ver de vrtgang van het leertraject en ver de ntwikkeling en het functineren van de PIOG. Hij betrekt in dit rdeel de technische en theretische kennis, praktische vaardigheden en attitude jegens de cliënt, alsmede persnlijke en berepsethische aspecten. In de pleiding krijgt de PIOG in ttaal 90 uur supervisie van twee f meer supervisren Hfddcent en dcent Per cursusblk fungeert een hfddcent als de cördinatr van zwel de inhud, de uitvering, als de tetsing van het nderwijs. Indien binnen een cursusblk verschillende dcenten ptreden, stuurt de hfddcent hen aan en bewaakt hij de didactische eenheid binnen het blk. De dcent is verantwrdelijk vr zijn bijdrage aan het cursrisch nderwijs. Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 13

15 Hfdstuk Opleidingsvisie Cmpetentiegericht pleiden van de GZ-psychlg De principes van het cmpetentiegericht pleiden (CGO) vr berepen in de gezndheidszrg vrmen het uitgangspunt van de GZ-pleiding. Het leren vindt plaats dr de PIOG p de werkvler te faciliteren in het leerprces, maar vral k dr veel initiatief en verantwrdelijkheid vr het leerprces te leggen bij de PIOG zelf. De zelfsturing vindt nder meer plaats in verleg met de pleiders aan de hand van dcumentatie in het prtfli (zie hfdstuk 4). (Met pleider wrdt in dit pleidingsplan bedeld: een ieder die een rl speelt in het leerprces van de PIOG, zwel in het cursrisch nderwijs als in de praktijk.) Bevrdering van het leerprces vereist daarm specifieke attitudes en vaardigheden van de pleiders, die vral een cachende rl hebben. Het leren vindt grtendeels plaats in een z authentiek mgelijke mgeving en het leren wrdt expliciet gemaakt dr reflectie. Om cmpetent te leren handelen in de praktijk is het uitveren van de werkzaamheden van de berepsgrep essentieel. De PIOG leert van de in de praktijk aanwezige berepsgenten en neemt geleidelijk het handelingsrepertire (de kennis, vaardigheden, huding, nrmen en waarden) van de berepsgrep ver. Cncrete feedback tijdens het leren in de praktijk is belangrijk m te kunnen leren van ervaringen. De uit te veren werkzaamheden en verantwrdelijkheden verschuiven gedurende de pleiding van minder naar meer cmplex, en de begeleiding wrdt in de lp van de pleiding minder intensief. In het praktijknderdeel staan werken en leren in de praktijksituatie en reflectie daarp centraal. Het stimuleren van de PIOG tt reflectie p de eigen ervaringen mtiveert tt leren en ntwikkelen. De kennis en (deel)vaardigheden die ndzakelijk zijn vr het adequaat handelen in de praktijk verkrijgt de PIOG dr cursrisch nderwijs en zelfstudie. In de pleiding staan de vlgende didactische elementen centraal: De PIOG heeft een grte en actieve verantwrdelijkheid vr het eigen leerprces. Hij stelt leerdelen p, bereidt zich vr p nderwijsactiviteiten, brengt casuïstiek in en benut reflectie, supervisie en intervisie. Het leren vindt vr een grt deel plaats in de praktijk en wrdt daarbij ndersteund dr cncrete feedback van berepsgenten. De praktijkpleiding en het cursrisch nderwijs zijn p elkaar afgestemd De relatie tussen therie en praktijk Miller (1990) nderscheidt vier pklimmende niveaus van kennis en vaardigheden die gedurende een berepspleiding wrden drlpen, namelijk: 1. weten: kennis; cursrisch nderdeel; 2. weten he: kennis en kunnen uitleggen; cursrisch nderdeel; 3. tnen he: basisvaardigheden in een simulatiecntext; cursrisch nderdeel; 4. den: in een authentieke praktijksituatie; praktijknderdeel. Deze niveaus kmen allen p verschillende mmenten en plaatsen, en in nderlinge samenhang in de pleiding aan bd. Cmpetentiegericht pleiden bestaat derhalve niet alleen uit het werken in de praktijk, maar baseert zich k p een stevige vakinhudelijke kenniscmpnent. Deze laatste is weer afgestemd p de kennisbehefte die het werken in de praktijk met zich mee brengt. 3.2 Het CanMEDS mdel Als uitgangspunt vr het cmpetentiegericht pleiden heeft de werkgrep gekzen vr het mdel van de Canadian Medical Educatin Directives fr Specialists: CanMEDS (zie.a. Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 14

16 Dit mdel is in de jaren negentig ntwikkeld dr de Ryal Cllege f Physicians and Surgens f Canada, en is gebaseerd p cnsensus ver de inhud van berep van arts, p een educatief mdel en p empirisch nderzek. De uitwerking daarvan in het CanMEDS 2005 Framewrk ligt ten grndslag aan het huidige pleidingsplan, dat daarmee tevens aansluit bij de medische vervlgpleidingen in Nederland. Drie kernbegrippen uit het mdel zijn: Cmpetentie: Een cmpetentie betreft de bekwaamheid m een prfessinele activiteit in een specifieke authentieke berepscntext adequaat uit te veren dr de geïntegreerde aanwezigheid van kennis, vaardigheden, prfessinele gedragskenmerken. Cmpetentiegebied: In een cmpetentiegebied is een aantal cmpetenties geclusterd. De cmpetentiegebieden in het prfiel vertnen een nderling samenhang en zijn essentieel m als GZ-psychlg ged te kunnen functineren. Indicatr: Cmpetenties wrden geperatinaliseerd in de vrm van indicatren. Een indicatr is waarneembaar en meetbaar gedrag f het resultaat van dat gedrag van de (aankmende) berepsbeefenaar. In dit hfdstuk wrdt beschreven he het CanMEDS mdel is uitgewerkt vr de pleiding tt GZpsychlg. De cmpetentiegebieden wrden uitgewerkt in een aantal thema s, waarin p hun beurt de cmpetenties nader wrden geperatinaliseerd. Daardr weet de PIOG p een gedetailleerder en transparanter niveau wat van hem wrdt verwacht, en waarp hij wrdt getetst en berdeeld Cmpetentiegebieden en hun samenhang Het CanMEDS-mdel mvat zeven cmpetentiegebieden, waarbij het daarin genemde centrale gebied Medisch handelen in dit pleidingsplan vervangen is dr Psychlgisch handelen. De zeven gebieden wrden verderp in dit hfdstuk uitverig beschreven en zijn krtweg aan te duiden als: 1. Psychlgisch handelen : is het kerngebied van het vak, waarmee de verige cmpetentiegebieden nauw samenhangen. Het gaat hierbij m diagnstiek, indicatiestelling en interventie. 2. Cmmunicatie : mvat alle cmmunicatie en samenwerking met de cliënt en diens systeem. 3. Samenwerking : verwijst naar het samenwerken met alle zrgverleners die met de GZpsychlg betrkken zijn bij diens cliënt. 4. Kennis en wetenschap : richt zich p het prces van het verwerven en uitdragen van kennis. 5. Maatschappelijk handelen : betreft de maatschappelijke cntext van het handelen van de GZpsychlg en p vrmen van belangenbehartiging ten beheve van de cliënten. 6. Organisatie : betreft zwel het rganiseren van een activiteit (zals diagnstiek f een interventie) als het werken in een rganisatie. 7. Prfessinaliteit : heeft betrekking p nder meer persnlijke, ethische en juridische kwaliteitseisen, die gesteld wrden aan de berepsuitefening van de GZ-psychlg. Het CanMEDS-mdel vernderstelt een samenhang tussen de verschillende cmpetentiegebieden. Het cmpetentiegebied Psychlgisch handelen staat centraal en vrmt de kern van het mdel. Het hangt rechtstreeks samen met het cmpetentiegebied Cmmunicatie, dat het direct waarneembare gedrag van de psychlg tijdens de uitvering van zijn kerntaak betreft, namelijk cliëntenzrg. Het cmpetentiegebied Samenwerking betreft cmpetenties die betrekking hebben p de samenwerking met andere prfessinals in de zrg, zwel interdisciplinair als multidisciplinair. Ok de cmpetentiegebieden Samenwerking en Organisatie kennen een sterke nderlinge samenhang en kunnen gedefinieerd wrden als essentiële, vrwaarden scheppende cmpetenties vr een ptimale cliëntenzrg. De cmpetenties die geplaatst zijn in het Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 15

17 cmpetentiegebied Maatschappelijk handelen zijn p micr-, mes- en macrniveau gefrmuleerd. Van een andere rde zijn de gebieden Kennis en wetenschap en Prfessinaliteit, mdat het hierbij gaat m de berepshuding ten aanzien van het handelen van de psychlg. Het cmpetentiegebied Kennis en wetenschap mvat de algemene cmpetenties p het gebied van kennisntwikkeling en wetenschappelijke kennis. De cncrete vakspecifieke kennis is pgenmen in het Psychlgisch handelen. Prfessinaliteit vrmt de persnlijke, ethische en juridische basis van het handelen. 3.3 Onderdelen van het cmpetentiegericht pleiden In het vrliggende pleidingsplan en in het separate tetsbek kmen de vlgende nderdelen aan de rde die van algemeen naar specifiek verlpen. In de vlgende paragrafen wrdt van elk van deze nderdelen een nadere mschrijving en uitwerking gepresenteerd. - Het cmpetentieprfiel: (in dit Opleidingsplan) - De themakaarten: (in dit Opleidingsplan) - Kenmerkende BerepsSituaties: (in dit Opleidingsplan en in het Tetsbek) - Tetsvrmen en berdelingscriteria: (in het Tetsbek) 3.4 Het cmpetentieprfiel In deze paragraaf wrdt het cmpetentieprfiel beschreven dat vr elk van de zeven cmpetentiegebieden aangeeft wat verwacht mag wrden van een vlleerde GZ-psychlg. Per cmpetentiegebied wrdt eerst een algemene definitie gegeven, waarna bijbehrende algemene en specifieke indicatren wrden aangegeven. Inhudelijk is dit cmpetentieprfiel tt stand gekmen dr uit te gaan van het rsprnkelijke CanMEDS mdel, dr raadpleging van de cmpetentieprfielen van een aantal medische vervlgpleidingen, en dr vakinhudelijke verwegingen binnen de werkgrep. Cmpetentiegebied 1: Psychlgisch handelen De GZ-psychlg zet wetenschappelijk gefundeerde psychlgische en pedaggische kennis, specifieke vaardigheden en prfessinele attitudes in m te kmen tt delmatige diagnstiek, indicatiestelling en psychlgische interventies. Cmpetenties en indicatren 1.1 De GZ-psychlg betrekt in het psychlgisch handelen kennis van (ntwikkelings)psychpathlgie, neurpsychlgie, leer- en cgnitieve therieën, psychdynamische therieën, experiëntiële therieën, grepsdynamica en systeemtherieën, en basale kennis ver psychfarmaclgie. Dit betekent dat hij: z veel mgelijk evidence-based werkt; gebruikmaakt van (multi)disciplinaire richtlijnen; gebruikmaakt van psychmetrisch nderbuwde tests, vragenlijsten en/f (semi)gestructureerde interviews; zijn handelen nderbuwt p grnd van wetenschappelijke kennis. 1.2 De GZ-psychlg betrekt kennis van de wisselwerking tussen sciale, lichamelijke en psychische aspecten van gezndheid en ziekte mede vanuit een ntwikkelingsperspectief (inclusief levenscyclus, levensfasen en (gezins)fasenvergangen) waar ndig en mgelijk in het psychlgisch en/f pedaggisch handelen. Dit betekent dat hij: Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 16

18 1.2.1 Een multicnditinele hypthese mtrent de prblematiek frmuleert; p basis van het waarm en wat bij de cliënt beredeneert. 1.3 De GZ-psychlg verricht p gestructureerde wijze diagnstisch nderzek. Dit betekent dat hij: delgericht de anamnese van cliënten p psychische strnissen en prblemen, c.q. p prblemen in het ntwikkelingsverlp nderzekt, en daarnaast beschermende factren nderkent; hulpvragen in het kader van diagnstiek en behandeling vertaalt in nderzekbare en/f tetsbare vraagstellingen en/f hypthesen; methdisch en delgericht nderzek verricht; nderzek det naar klachtenniveau, intelligentie, cgnitieve functies, persnlijkheid en sciaal emtinele ntwikkeling, en het referentiekader expliciteert tests, vragenlijsten en/f interviews kan scren en interpreteren; de resultaten cmbineert en integreert in de verslaglegging; een diagnse stelt in termen van de vigerende classificatiesystemen en in termen van nderliggende emtinele, cgnitieve en structurele kenmerken van de individuele cliënt; differentieel diagnstische verwegingen maakt. 1.4 De GZ-psychlg indiceert vr psychlgische en pedaggische behandelingen bij de meest vrkmende psychische prblemen en/f strnissen. Dit betekent dat hij: de kppeling legt tussen de hulpvraag van de cliënt enerzijds en de diagnse en het behandelaanbd anderzijds; de cliënt tewijst c.q. verwijst dr aan psychlgische en pedaggische technieken en psychtherapeutische deeltechnieken rekening hudt met de delmatigheid en de ksteneffectiviteit (met betrekking tt 1.4.2); kennis van de sciale kaart bij de indicatiestelling betrekt. 1.5 De GZ-psychlg vert p gestructureerde wijze een behandelprces uit. Dit betekent dat hij: behandelingsdelen frmuleert; een planning maakt vr de behandeling, rekening hudend met de delen; het behandelingsprces evalueert; de delen en het plan bijstelt p grnd van evaluatie in 1.5.3; de fcus in de behandeling frmuleert en bewaakt. 1.6 De GZ-psychlg vert p methdische wijze interventies uit bij de meest vrkmende psychische prblemen en/f strnissen. Dit betekent dat hij: specifieke psychlgische en pedaggische technieken, en psychtherapeutische deeltechnieken tepast; z veel mgelijk gebruikmaakt van evidence-based geprtclleerde f standaardbehandelingen; waar ndzakelijk en beredeneerd evidence-based geprtclleerde f standaardbehandelingen p maat bijstelt; beredeneerd en p basis van de meest recente inzichten een methdische behandeling pstelt en deze uitvert, als evidence-based geprtclleerde f standaardbehandelingen ntbreken. Cmpetentiegebied 2: Cmmunicatie De GZ-psychlg cmmuniceert p heldere, transparante, effectieve en efficiënte wijze bij zijn psychlgisch handelen. Het gaat daarbij m zwel verbale als nn-verbale cmmunicatie. Hij initieert en nderhudt een cnstructieve dialg met de cliënt en het cliëntsysteem. Hij draagt zrg vr een verantwrde gezamenlijke besluitvrming. Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 17

19 Cmpetenties en indicatren 2.1 De GZ-psychlg hanteert cmmunicatievaardigheden, zwel mndeling als schriftelijk. Dit betekent dat hij: zinsbuw en wrdkeus aanpast aan leeftijd, geslacht, etnische en culturele achtergrnd, en emtie van de cliënt en/f het systeem; de pbuw van het diagnstisch f behandelcnsult helder telicht; de regie ver het gesprek hudt; k p metaniveau cmmuniceert; verslag det van psychlgisch handelen en zelfstandig een cliëntendssier vrmt en vert De GZ-psychlg buwt effectieve behandelrelaties met cliënten p en nderhudt deze. (Bij behandelgrepen hanteert hij eveneens grepsprcessen.) Dit betekent dat hij: een sfeer van vertruwen creëert; betrkkenheid tnt bij cliënt (en diens systeem) en daarmee de basis legt vr een duurzame vertruwensrelatie; van mtiveringstechnieken gebruikmaakt; (tegen)verdrachtsfenmenen pmerkt. De GZ-psychlg betrekt de cliënt actief bij de besluitvrming mtrent psychlgisch handelen. Dit betekent dat hij: het referentiekader van de cliënt en/f zijn systeem explreert dr actief luisteren en verheldering van de hulpvraag; de cliënt stimuleert m te reageren p de gestelde vragen, de diagnstiek en de gebden infrmatie; de cliënt en/f zijn systeem met betrekking tt behandelmgelijkheden adviseert en mtiveert, en het keuzeprces begeleidt, waarbij hij rekening hudt met de uitverbaarheid; nadere telichting geeft, z mgelijk in de vrm van psych-educatie, en infrmatie helpt te rdenen; systematisch verifieert f de infrmatie ged is begrepen. Cmpetentiegebied 3: Samenwerking De GZ-psychlg kent de algemene structuur van de gezndheidszrg, de maatschappelijke dienstverlening en de eigen rganisatie. Hij participeert in een netwerk van functinele samenwerkingsrelaties en maakt ptimaal gebruik van beschikbare expertise. Cmpetenties en indicatren De GZ-psychlg draagt bij aan effectieve intra- en interdisciplinaire samenwerking en ketenzrg. Dit 3.1 betekent dat hij: inter- en multidisciplinair samenwerkt, z ndig en waar gebruikelijk in teamverband; actief participeert en zich in teamverleg prfileert; in het prces van psychlgisch en/f pedaggisch handelen schriftelijk en/f mndeling met andere disciplines afstemt; ptimaal gebruikmaakt van expertise binnen de eigen rganisatie; gebruikmaakt van de sciale kaart. 3.2 De GZ-psychlg past samenwerkingsvaardigheden delgericht te. Dit betekent dat hij: advies geeft aan cllega s; cllega s cnsulteert; casemanagement uitvert/zrgcördinatie verricht; evenwichtig en cnstructief met cnflictsituaties mgaat. 3.3 De GZ-psychlg verwijst delgericht p basis van een actueel inzicht in en de beschikbaarheid van de expertise van andere zrgverleners. Dit betekent dat hij: berdeelt wanneer verwijzing naar een specialist f andere prfessinal geïndiceerd is; verwijzing en bijbehrende infrmatieverdracht zrgvuldig tt stand brengt; de verantwrdelijkheid neemt vr de cntinuïteit van de zrg vr de cliënt. Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 18

20 Cmpetentiegebied 4: Kennis en wetenschap De GZ-psychlg kenmerkt zich dr zijn cntinue streven naar ptimalisatie van zijn kennis en kunde in zijn vakgebied. De GZ-psychlg kan de wetenschappelijke aspecten zals verweven met de praktijk nderkennen en kritisch beschuwen. Hiernder valt het berdelen van relevante infrmatiebrnnen p hun relevantie vr het betreffende werkgebied. De GZ-psychlg bevrdert de deskundigheid van degenen die bij het werkterrein van de GZpsychlg zijn betrkken. Hij streeft naar het ptimaliseren van zijn kennis en kunde. Cmpetenties en indicatren 4.1 De GZ-psychlg nderbuwt de zrg p wetenschappelijk verantwrde wijze. Dit betekent dat hij: klinische prblemen vertaalt in een nderzekbare vraag; in staat is infrmatie uit diverse relevante brnnen p zijn wetenschappelijke relevantie en kwaliteit te berdelen; nieuwe wetenschappelijke inzichten p praktische tepasbaarheid weegt. 4.2 De GZ-psychlg bevrdert de verbreding van en ntwikkelt de wetenschappelijke vakkennis. Dit betekent dat hij: de deskundigheid van cllega s, PIOG s, cliënten en andere betrkkenen bij de gezndheidszrg bevrdert referaten hudt ver actuele thema s in de zrg. 4.3 De GZ-psychlg streeft naar ptimalisatie van de eigen kennis en kunde. Dit betekent dat hij: de relevante wetenschappelijke ntwikkelingen in het eigen vakgebied via literatuur, cngressen, sympsia, enzvrt vlgt; een persnlijk bij- en naschlingsplan ntwikkelt en nderhudt. Cmpetentiegebied 5: Maatschappelijk handelen Het handelen binnen dit taakgebied mvat het afwegen van de belangen van de cliënt in relatie tt de belangen van andere hulpvragers en maatschappelijke belangen. Kern is het maatschappelijk verantwrd uitefenen van het berep. De GZ-psychlg plaatst de klacht van de cliënt in diens maatschappelijke en culturele cntext, en stemt zijn handelen hierp af. Naast de maatschappelijke en culturele cntext zijn vele factren van invled p de zrg. Kennis van (bereps)ethiek en wetgeving/juridische aspecten is tevens van belang. Cmpetenties en indicatren De GZ-psychlg bevrdert de gezndheid van individuele cliënten en grepen cliënten. Dit betekent dat 5.1 hij: determinanten van psychische strnissen herkent; (pr)actief reageert p psychsciale en bilgische factren die de psychische gezndheid van cliënten beïnvleden; risicgrepen en hun beheften identificeert; cliënten individuele gezndheidsvrlichting en -pveding geeft. 5.2 De GZ-psychlg handelt p grnd van wettelijke regelgeving en berepscdes. Dit betekent dat hij: gebruikmaakt van relevante wettelijke regelgeving, zals de Wet BIG, WGBO, de Kwaliteitswet en de Wet bescherming persnsgegevens; gebruikmaakt van de berepscdes van het NIP en het NVO, tuchtrecht en juridische aansprakelijkheid. 5.3 De GZ-psychlg handelt vanuit een maatschappelijk verantwrd bewustzijn. Dit betekent dat hij: misstanden signaleert en adequaat handelt binnen zijn kennis- en handelingsdmein; passende crrectieve en/f preventieve maatregelen neemt bij incidenten in de zrg; transparant is ver zijn berepsmatig handelen en indien gevraagd verantwrding aflegt; de cliënt desgewenst ver de geldende klachtprcedures en instanties infrmeert; Opleidingsplan GZ-psychlg (27 mei 2014) / pagina 19