Rapport van het inspectiebezoek aan Stichting Coloriet, locatie Woonzorgcentrum Laarhof in Lelystad op 4 oktober 2017

Transcriptie

1 Rapport van het inspectiebezoek aan Stichting Coloriet, locatie Woonzorgcentrum Laarhof in Lelystad op 4 oktober 2017 Utrecht, januari 2018 V

2 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding bezoek Beschrijving Woonzorgcentrum Laarhof 2 2 Conclusie Overzicht van de resultaten Wat gaat goed Wat kan beter Wat moet beter Conclusie bezoek 5 3 Wat zijn de vervolgacties De vervolgactie die de inspectie van u als zorgaanbieder verwacht Vervolgacties van de inspectie 6 4 Resultaten Thema Persoonsgerichte zorg Resultaten Thema Deskundige zorgverlener Resultaten Thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Resultaten 13 Bijlage 1 Methode 15 Bijlage 2 Beoordeelde documenten 17

3 1 Inleiding De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting (hierna: de inspectie) bracht op 4 oktober 2017 een onaangekondigd bezoek gebracht aan Stichting Coloriet (hierna: Coloriet), locatie Woonzorgcentrum Laarhof (hierna: Laarhof) in Lelystad. De inspecteurs toetsen of de zorgaanbieder de zorg geeft zoals is voorgeschreven in wetten, professionele standaarden, veldnormen en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Het toetsingskader is slechts een selectie hieruit. Mochten de inspecteurs het tijdens het bezoek nodig vinden ook andere thema s te onderzoeken dan doen zij dit. De inspecteurs benoemen de onderzochte thema s dan apart in dit rapport. De inspectie schrijft haar rapporten in de tegenwoordige tijd. Dit doet zij om de leesbaarheid te verhogen. De begrippen die gebruikt worden in dit rapport zijn vastgelegd in een verklarende woordenlijst. Bij de observaties, rondleiding, het inzien van documenten en de gesprekken letten de inspecteurs op de volgende thema s: persoonsgerichte zorg, deskundige zorgverlener en sturen op kwaliteit en veiligheid. Waar de inspectie naar kijkt ligt vast in een toetsingskader. 1.1 Aanleiding bezoek De inspectie bezoekt Laarhof omdat de inspectie deze locatie vanaf 2011 niet meer met een regulier inspectiebezoek bezocht. In dit bezoek vormen de inspecteurs zich een breed beeld van de kwaliteit van zorg, op de hiervoor genoemde thema s. 1.2 Beschrijving Woonzorgcentrum Laarhof Organisatie Laarhof maakt onderdeel uit van stichting Coloriet. Coloriet verleent zorg thuis, revalidatiezorg en behandeling, dagbehandeling en heeft verschillende woonvormen. Locatie Laarhof is in gerenoveerd. Er zijn drie afdelingen met in totaal zestien kleinschalige groepswoningen op de begane grond. In veertien woningen is plaats voor zeven cliënten. In twee woningen is plaats voor acht cliënten. Iedere woning heeft twee grote badkamers. Laarhof beschikt daarnaast over een snoezelbadkamer met een groot ligbad. Iedere afdeling heeft een eigen thema, bijvoorbeeld Maritiem en Bos. De thema s zijn uitgewerkt in het interieur: muurschilderingen, vitrines met foto s en gebruiksvoorwerpen uit vroegere tijden die gespreksstof op kunnen leveren en grotere objecten zoals een vissersboot. De woonkamers zijn ingericht met modern meubilair en objecten die passen bij de belevingswereld van de bewoners. Laarhof is voorzien van domoticatechnieken. Zo zorgt speciale verlichting in de gangen en huiskamers voor een goed dag nachtritme voor bewoners. Verder beschikt Laarhof over een restaurant, een winkel en een kapper. Om het gebouw is een belevingstuin met loopcircuit aangelegd. Er staan onder andere objecten waar bewoners iets aan kunnen beleven of hen prikkelen om vaardigheden te gebruiken. Laarhof werkt nauw samen met de naastgelegen locatie Laarstaete van Coloriet. Cliënten en medewerkers Laarhof biedt zorg en ondersteuning aan 114 cliënten met psychogeriatrische problematiek (hierna: pg-cliënten). De cliënten hebben overwegend een zorgzwaarte pakket (ZZP) 5 of 7. Pagina 2 van 18

4 In Laarhof werken ruim 100 fte medewerkers. Laarhof zet voornamelijk verzorgenden (niveau 3) in tijdens de dag- en avonddiensten. Zij worden woonbegeleider genoemd. Helpenden (niveau 2) ondersteunen de woonbegeleiders in springer diensten. Zij zijn omloop voor meerdere woonkamers. Laarhof maakt gebruik van invalkrachten die in dienst zijn van de eigen organisatie. Per woning van zeven of acht bewoners is in de dagdienst één woonbegeleider aanwezig van 7.15 tot uur. Daarnaast is in iedere woning een helpende aanwezig van 8.30 tot uur. In de middag/avond is per woning een woonbegeleider van tot uur aanwezig. Verder zet iedere woning voor 21 uur per week een gastvrouw in voor bijvoorbeeld ondersteuning bij de maaltijden. In de nacht zijn voor de zestien woningen twee woonbegeleiders en een helpende aanwezig van tot uur. Coaches welzijn zorgen overdag voor groepsgerichte en individuele activiteiten voor bewoners. Een verpleegkundig team is 24 uur per dag bereikbaar voor advies en ondersteuning bij verpleegkundige handelingen of bij calamiteiten. Laarhof maakt samen met Laarstaete gebruik van een groep van 200 vrijwilligers. Laarhof heeft momenteel een verzuim van ongeveer 6% over de afgelopen twaalf maanden. Het behandelteam van Laarhof bestaat uit een basisarts, een specialist ouderengeneeskunde in opleiding (AIOS), twee (superviserende) specialisten ouderengeneeskunde (SO), twee psychologen en verschillende paramedici. De dagelijkse medische aansturing is in handen van de basisarts en de AIOS. Een SO superviseert hen. Aansturing en Organisatieontwikkelingen Laarhof valt sinds mei 2017 onder verantwoordelijkheid van een nieuwe Directeur gespecialiseerde zorg. Drie hoofden Zorg en Welzijn geven leiding aan de medewerkers van Laarhof. Ieder hoofd Zorg en Welzijn stuurt één afdeling aan van vijf of zes teams. Coloriet is aangesloten bij het programma Samen doen van Waardigheid en Trots. Doel van het programma is professionals meer regelruimte te geven bij het cliëntgericht werken. De zorgteams bevinden zich in een ontwikkeling naar (meer) zelforganiserende teams. Dit vereist ook een cultuuromslag. Medewerkers van Coloriet volgden een ontwikkelprogramma om deze verandering vorm te kunnen geven. De hoofden Zorg en Welzijn sturen en coachen de teams in deze ontwikkeling. Pagina 3 van 18

5 2 Conclusie Dit hoofdstuk start met een samenvatting. Hierin vindt u een overzicht. Daarin staat hoe de inspectie de geleverde zorg beoordeelt. Vervolgens geeft de inspectie haar conclusie over Laarhof. Een toelichting op de scores per norm staat in hoofdstuk 4. In dat hoofdstuk beschrijft de inspectie op basis van welke bevindingen de scores op de normen zijn gegeven. 2.1 Overzicht van de resultaten Onderstaande diagrammen laten u per thema zien hoe de inspectie uw locatie beoordeelt. Thema 1: Persoonsgerichte zorg (5 normen) Thema 2: Deskundige zorgverlener (7 normen) Thema 3: Sturen op kwaliteit en veiligheid (5 normen) 2.2 Wat gaat goed De zorgverleners van Laarhof zorgen dat cliënten of hun cliëntvertegenwoordigers inspraak hebben in de zorg. De vaste zorgverleners kennen de cliënten goed en sluiten aan bij wat cliënten prettig vinden. Binnen Laarhof zorgt het management voor voorwaarden waardoor de zorgverleners met elkaar kunnen en willen leren en verbeteren. De teams nemen in dit proces stapsgewijs meer de regie in handen. De cliënten kunnen hierdoor rekenen op zorgverleners die zo goed mogelijk willen aansluiten bij de wensen en behoeften van de cliënt, en waar mogelijk zoeken naar verbeteringen. Laarhof heeft met haar gebouw en de ruime belevingstuin veel mogelijkheden voor cliënten die behoefte hebben om zich te bewegen. Ook is er ruimte voor cliënten die het prettig vinden zich in een kleinere ruimte beschermd te voelen. 2.3 Wat kan beter Alle betrokkenen binnen Laarhof zijn actief bezig met het versterken van de regelruimte die de professionals hebben. Hierdoor krijgen teams en individuele zorgverleners meer ruimte om aan te sluiten bij de wensen en behoeften van de cliënten. In dit proces kan Laarhof nog stappen zetten in het versterken van specifieke kennis en deskundigheid. Met name bij cliënten met complexere (gedrags)vragen, kunnen zorgverleners meer handvatten en multidisciplinaire ondersteuning gebruiken. Meer (continuïteit in de) beschikbare specialistische kennis zal bijdragen aan een betere passende bejegening van sommige cliënten. Het management kan daarnaast met de teams, onder andere verbetering realiseren door de aanwezige expertise (bijvoorbeeld de GVP ers) meer gericht in te zetten. 2.4 Wat moet beter Laarhof moet haar visie op persoonsgerichte zorg en kleinschalig wonen, duidelijker vertalen naar wat dit vraagt van de bejegening, deskundigheid en de personele inzet. Zorgverleners gaan nu verschillend om met de visie op leven zoals thuis. De samenhang tussen de aanwezige kennis, deskundigheid en directe vertaling van het handelen van zorgverleners moet verder worden versterkt. Hierdoor zullen cliënten Pagina 4 van 18

6 een eenduidiger leven zoals thuis ervaren en kunnen zorgverleners het methodische werken verder professionaliseren. Zorgverleners én cliënten zullen daardoor beter tot hun recht komen. 2.5 Conclusie bezoek Alle betrokkenen binnen Laarhof werken actief aan verbeteringen. In dit proces weet het management waar Laarhof staat, wat al goed gaat en waar verbeteringen mogelijk zijn. De inspectie heeft vertrouwen in de wijze waarop het management stuurt binnen Laarhof aan de verdere ontwikkeling van veilige en persoonsgerichte zorg. Pagina 5 van 18

7 3 Wat zijn de vervolgacties In dit hoofdstuk leest u wat we van u als zorgaanbieder verwachten. Daarna leest u wat de inspectie zal doen naar aanleiding van dit bezoek. 3.1 De vervolgactie die de inspectie van u als zorgaanbieder verwacht Als zorgaanbieder moet u voldoen aan de normen uit wet- en regelgeving en veldnormen. De inspectie verwacht dat u binnen drie maanden na het versturen van het vastgestelde rapport (grotendeels) voldoet aan alle normen waar De Laarhof nu niet of niet volledig voldoet. De inspectie verwacht dat u een resultaatverslag aan de inspectie toestuurt. In de begeleidende brief bij dit rapport lees u aan welke eisen dit resultaatverslag moet voldoen. De inspectie verwacht dat verbetermaatregelen zo nodig ook op andere locaties worden getroffen. 3.2 Vervolgacties van de inspectie De inspectie zal kennisnemen van het door u toe te sturen resultaatsverslag en gebruikt deze informatie bij het bepalen van haar vervolgtoezicht. Een of meerdere onaangekondigde vervolgbezoeken aan een van de locaties van Coloriet, behoren tot de mogelijkheid. Pagina 6 van 18

8 4 Resultaten In dit hoofdstuk staat per thema hoe de inspectie de geleverde zorg per norm beoordeelt. De inspectie scoorde tijdens het bezoek of Laarhof wel, deels of niet voldeed aan de normen om zo te komen tot een beoordeling per thema. Per thema zijn het oordeel, de normen en de bevindingen weergegeven. Achtereenvolgens komen alle beoordeelde thema s aan bod. De normen worden in een vierpuntsschaal aangegeven in kleuren. De kleuren hebben de volgende betekenis: Donker groen: De locatie / afdeling voldoet aan de norm Licht groen: De locatie / afdeling voldoet grotendeels aan de norm De instelling is goed op weg; verbetering is mogelijk. Geel: De locatie / afdeling voldoet grotendeels niet aan de norm De instelling heeft een start gemaakt maar is nog niet op het gewenste niveau; verbetering is noodzakelijk. Rood: De locatie / afdeling voldoet niet aan de norm De instelling heeft nog helemaal niets gedaan of geregeld; verbetering is noodzakelijk. Blauw: De norm is niet getoetst 4.1 Thema Persoonsgerichte zorg Het startpunt voor het geven van de zorg zijn de wensen en verlangens van de cliënt. Kent de zorgverlener de cliënt, kent hij zijn geschiedenis, weet hij wat de cliënt belangrijk vindt en wat de cliënt niet wil? Is er sprake van een evenwichtige en respectvolle relatie tussen een cliënt en de zorgverlener? Luistert de zorgverlener goed naar de cliënt en zijn naasten? En belangrijker, staan de wensen en verlangens van de cliënt centraal? Geeft de zorgverlener hier gehoor aan? De cliënt heeft de regie en wordt daarbij ondersteund door zijn naasten en de zorgverleners Resultaten Norm Iedere cliënt heeft inspraak in en afspraken over de doelen van de zorg, behandeling en ondersteuning. Laarhof voldoet aan deze norm. Zorgverleners maken samen met de cliënt of cliëntvertegenwoordiger afspraken over de zorg en behandeling. Een aantal cliëntvertegenwoordigers vertellen dat zij betrokken worden bij het opstellen en bespreken van het zorgplan. Cliëntvertegenwoordigers mogen tijdens de MDO s aanwezig zijn. Wanneer zij niet aanwezig zijn koppelt een zorgverlener de uitkomsten van de bespreking aan de cliëntvertegenwoordiger terug. Norm Zorgverleners kennen de cliënt en zijn wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen. Laarhof voldoet grotendeels aan deze norm. Uit de gesprekken met zorgverleners en cliëntvertegenwoordigers blijkt dat de vaste zorgmedewerkers de cliënten goed kennen. Ze weten waar cliënten van houden en 1 Dit artikel geldt niet voor cliënten die zorg ontvangen op grond van artikel Wlz (persoonsgebonden budget /PGB). Het recht op een zorgplanbespreking en een zorgplan zoals omschreven in de Wlz geldt niet voor deze groep cliënten. Pagina 7 van 18

9 wat ze leuk vinden. In gesprek met de contactpersoon van een cliënt hoort de inspectie verschillende voorbeelden. Aan een cliënt die geen thee lust, bieden de zorgverleners geen thee aan. Bij een andere cliënt die het leuk vindt om broodkorstjes klein te maken en aan de vogels te voeren, bewaren zorgmedewerkers de broodkorstjes voor de cliënt. De cliënten kunnen binnen de locatie vrij rond lopen over de zestien woningen en de (afgesloten) belevingstuin. Zorgmedewerkers kennen de cliënten die vanaf een andere woning via de tuin binnenkomen. De inspectie ziet dat een zorgmedewerker van een andere woning met een cliënt terug wandelt naar de eigen woning. Een cliëntvertegenwoordiger vertelt dat de cliënt sinds kort gemalen voeding krijgt en dranken met een verdikkingsmiddel. De zorgverleners kennen volgens haar deze specifieke behoeften. Norm 1.3 Cliënten voeren binnen hun mogelijkheden zelf regie over leven en welbevinden. Laarhof voldoet grotendeels niet aan de norm. Tijdens observaties in een aantal woonkamers ziet de inspectie dat zorgmedewerkers rond het middaguur de broodmaaltijd klaar maken in het keukenblok. Zij dekken de tafel(s) niet. Cliënten merken dat het etenstijd is wanneer zij een bord met gesmeerde boterhammen krijgen. Ze krijgen geen keuzemogelijkheden. Zorgmedewerkers vertellen dat zij het brood smeren omdat cliënten dat niet meer (goed) kunnen en zichzelf besmeuren. Op de vraag of dat erg is antwoord een zorgmedewerkster dat men dan alles schoon moet maken. Eén van de cliënten krijgt wel een bord met boterhammen, een bakje boter en plakken kaas zodat ze zelf haar brood klaar kan maken. Volgens de zorgmedewerkster houdt de cliënt van kaas. De cliënt krijgt geen keuzemogelijkheden. Zorgmedewerkers kiezen vaak de muziek in de woonkamer waarvan zij menen dat cliënten deze prettig vinden of waar zij zelf van houden. Dit blijkt uit observaties en gesprekken met zorgmedewerkers en een lid van de cliëntenraad. In een huiskamer hoort de inspectie oud-hollandse liedjes. In een andere huiskamer zingt een cliënt een klassiek lied. Een medewerkster vertelt dat de cliënt van zingen en van klassieke muziek houdt. In de huiskamer is echter popmuziek te horen. In een woonkamer valt op dat er geen lees- en kijkmateriaal op de tafels ligt waar cliënten wat mee kunnen doen. Een van de cliënten ligt met haar hoofd op haar armen te dutten. Pas na geruime tijd pakt een zorgmedewerkster een boek met plaatjes en rijmpjes uit een kast en geeft dit aan de cliënt. De cliënt geniet zichtbaar van het boek. Ze bladert er langdurig doorheen en reageert vergenoegd en hardop op de teksten. De inspectie ziet ook enkele voorbeelden waarin zorgverleners de keuze en regie van de cliënt versterken. Tijdens het bezoek is een beautyactiviteit gaande. Diverse vrijwilligers en een coach welzijn begeleiden een groep cliënten bij de verzorging van nagels en make-up. Een vrijwilliger lakt de nagels van een cliënt in 10 verschillende kleuren, omdat de cliënt dit graag wil. De inspectie hoort dat een cliënt die graag aardappels schilt de gelegenheid krijgt om dit te doen. Voor een cliënt die van muziek houdt regelen medewerkers men een ipod. Norm 1.4 Cliënten ervaren nabijheid, geborgenheid, vertrouwen en begrip. Zij worden met respect behandeld. Laarhof voldoet grotendeels niet aan de norm. De inspectie ziet en hoort dat de wijze waarop zorgmedewerkers met cliënten omgaan en hen benaderen sterk uiteenloopt. Pagina 8 van 18

10 Bij twee cliënten met onbegrepen gedrag staat in hun zorgplan dat zorgmedewerkers de cliënt regelmatig op moeten zoeken en gerust stellen. Zorgmedewerkers vertellen dat ze hier niet altijd tijd voor hebben. Zo vertelt een zorgmedewerker dat het regelmatig voorkomt dat ze een escalatie tussen cliënten aantreft als ze in de woonkamer komt. Ze kan door de zorg voor de hele groep cliënten niet de nabijheid bieden die sommige cliënten nodig hebben. Een zorgmedewerkster vertelt dat zij niet goed weet hoe zij om moet gaan met een cliënt met agressief gedrag en roepgedrag. Zij zoekt daarom meestal geen contact met de cliënt. In een van de woonkamers vraagt een slechtziende cliënt in een rolstoel een paar maal iets aan een zorgmedewerkster. Hij steekt daarbij zijn hand uit naar de zorgmedewerkster. Zij reageert op zijn vraag maar pakt de hand niet. Zorgmedewerkers van meerdere woningen drinken soms tegelijk koffie. De cliënten zitten dan alleen in de woonkamers. Dit blijkt tijdens de rondgang en uit gesprekken met zorgmedewerkers en familieleden. In een van de huiskamers ziet de inspectie zorgmedewerkers die een cliënt een aai of een knuffel geven of even opzoeken. Cliëntvertegenwoordigers vertellen dat de aanwezige zorgmedewerkers zeer betrokken zijn. Zij ervaren dat zorgmedewerkers de cliënten met respect behandelen. Uit gesprekken en observaties blijkt dat zorgmedewerkers bij enkele cliënten met onbegrepen gedrag zoeken naar manieren om beter aan te kunnen aansluiten bij de belevingswereld van de cliënt. Norm 1.5 Cliënten worden ondersteund om hun informele netwerk in stand te houden of uit te breiden. De norm is niet getoetst. 4.2 Thema Deskundige zorgverlener De zorgaanbieder zet voldoende en deskundige medewerkers in. Hij schoolt, ondersteunt en stimuleert hen structureel. De samenstelling van het personeel past bij de cliënten voor wie wordt gezorgd. De zorgverleners zijn hiervoor voldoende deskundig. Zij weten ook wanneer hun deskundigheid niet voldoende is. Daarnaast zijn zorgverleners in staat om samen te werken. De zorgaanbieder zorgt voor een omgeving waarin zorgverleners methodisch kunnen werken. De zorgverlener is in staat methodisch te werken. Methodisch werken garandeert dat het verbeteren van de kwaliteit van de zorg continue onder de aandacht is van alle medewerkers. Methodisch werken houdt in dat er wordt gewerkt volgens de Plan-Do-Check-Act(PDCA)-cyclus: - Plan: kijken naar de werkzaamheden en plannen hoe deze kunnen worden verbeterd. - Do: de verbeteringen uitvoeren. - Check: beoordelen of het resultaat van de veranderingen het gewenste resultaat opleveren. - Act: de werkzaamheden bijstellen aan de hand van de gevonden resultaten. Het methodisch werken is ook van toepassing op het thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Resultaten Norm 2.1 Zorgverleners maken hun professionele afwegingen over de benodigde zorg, ondersteuning en risico s op basis van de wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. Pagina 9 van 18

11 Laarhof voldoet grotendeels niet aan de norm. Uit dossiers en gesprekken blijkt dat in verschillende situaties zorgmedewerkers geen (goede) professionele afwegingen maken. Zo schatten zij het risico op vallen in op basis van hun eigen kennis en kunde. Zij gebruiken geen checklist met vragen die minimaal gesteld zouden moeten worden. Als volgens zorgmedewerkers de cliënt een risico loopt, vullen zij vragen in over mogelijke oorzaken. Maar een vraag over het gebruik van specifieke medicatie als mogelijke oorzaak ontbreekt. Cliëntdossiers bevatten niet alle informatie die nodig is voor het maken van professionele afwegingen. Zo moet volgens een zorgplan bij een cliënt het ontlastingspatroon bijgehouden worden. Dat was na 11 september niet meer gebeurd. Zie ook een aantal bevindingen in de toelichting bij norm 2.2. Bij de dossierinzage blijkt dat niet iedere medewerker alle informatie kan vinden. Een voorbeeld is een benaderingsplan waar een zorgplan naar verwijst. Dit plan wordt dan niet gebruikt bij het maken van afwegingen. Uit een gesprek met een cliëntvertegenwoordiger blijkt dat het regelmatig voorkomt dat een cliënt zijn rollator vergeet en daardoor valt. Of meer toezicht nodig is of dat het risico geaccepteerd moet worden is niet afgewogen. De inspectie ziet en hoort ook een aantal voorbeelden waarin medewerkers wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt betrekken in hun afwegingen. Zo staat bij een cliënt een rollator voor de rolstoel waar de cliënt in zit. Hierdoor herinnert de cliënt zich dat hij de rollator moet gebruiken als hij opstaat. Voor een andere cliënt regelden zorgverleners een kuiprolstoel. Hierdoor hoeft de bewoner niet meer de hele dag meer op bed te liggen. Norm 2.2 Zorgverleners werken methodisch, passend bij hun functieniveau. Dit hele proces wordt inzichtelijk vastgelegd in het cliëntdossier. Laarhof voldoet grotendeels niet aan de norm. Uit gesprekken met zorgverleners en cliëntdossiers blijkt dat in cliëntdossiers informatie ontbreekt. Ook is het methodisch werken in cliëntdossiers die de inspectie inzag niet inzichtelijk vastgelegd. Bij een cliënt waar volgens de behandelaars het (behandel)beleid wijzigde na een epileptische aanval, staat het gewijzigde beleid niet in het cliëntdossier. Het gedrag van de cliënt levert veel onrust op voor de cliënt en medecliënten. Laarhof had het Centrum voor Consultatie en Expertise om advies gevraagd. Wanneer dit gebeurde en wanneer men resultaat verwacht, is niet vastgelegd. Bij een cliënt die volgens een risicoanalyse een valrisico heeft staat dit risico niet in het zorgplan. Daarin staat alleen dat de cliënt niet zelfstandig kan lopen. Acties en rapportages over het valrisico ontbreken. Rapportages over cliënten met onbegrepen gedrag bevatten vaak alleen informatie over het (onrustige) gedrag van de cliënt. Zo staat in een rapportage dat de cliënt erg schreeuwerig en agressief is. Informatie over de context van het gedrag, over de acties van de zorgverleners en over het effect ontbreekt meestal. Een zorgmedewerker vertelt dat er ipods beschikbaar zijn. In het cliëntdossier van een cliënt die een ipod heeft gekregen staat niet of de cliënt de ipod gebruikt en hoe hij dit beleeft. In een zorgplan staat dat een cliënt graag naar zang en muziek wil. Of dit gebeurt en of de cliënt het prettig vind is niet goed navolgbaar. Er is in drie maanden maar vier keer op gerapporteerd. In een van de cliëntdossiers zit een benaderingsplan uit mei Het is voor het laatst geëvalueerd in februari Of het nog actueel is en toegepast wordt blijkt niet uit het dossier. De inspectie ziet wel dat in zorgplannen ook risico s staan met passende doelen en acties. Ook zit in een aantal dossiers van cliënten met onbegrepen gedrag een Pagina 10 van 18

12 gedrags- of benaderingsadvies van de psycholoog. En een van de cliëntdossiers bevat informatieve rapportages over de wijze waarop zorgmedewerkers de cliënt benaderen en wat het effect is. Norm 2.3 De zorgaanbieder zorgt dat zorgverleners ruimte krijgen om systematisch te reflecteren op goede, veilige en persoonsgerichte zorg voor de cliënt. Van daaruit kunnen zij verbeteringen toepassen. Laarhof voldoet grotendeels aan deze norm. Zorgmedewerkers vertellen dat zij voldoende ruimte ervaren om met elkaar te reflecteren op de zorg die zij leveren. Ook ervaren zij sinds de managementwisselingen meer ruimte om mee te denken over mogelijke verbeteringen. Zij bespreken de kwaliteit en organisatie van de zorg tijdens zogenaamde bordbesprekingen met het hoofd Zorg en Welzijn. Uit gesprekken blijkt dat de kwaliteit en inhoud van de bordbesprekingen verschilt. Eén team gebruikt de bordbesprekingen vaak voor het nadenken over mogelijke verbeteringen in de zorg en ondersteuning van individuele cliënten. Een zorgmedewerker geeft als voorbeeld dat het team merkte dat men een nieuwe bewoner moeilijk kon activeren. Door de bordbesprekingen kwamen zij als team op ideeën over het aanbieden van een bepaalde structuur. Hierdoor neemt de cliënt meer deel aan activiteiten. In een ander team bespraken zorgverleners tijdens de laatste drie bordbesprekingen alleen de problemen met (de verdeling van) regeltaken binnen het team. Norm 2.4 Zorgverleners houden, passend bij hun functieniveau, relevante ontwikkelingen in hun vakgebied bij om goede, veilige en persoonsgerichte zorg te kunnen bieden aan de groep cliënten waaraan ze zorg verlenen. De norm is niet getoetst. Norm 2.5 De zorgaanbieder zorgt dat er voldoende deskundige zorgverleners beschikbaar zijn, afgestemd op de aanwezige cliënten en actuele zorgvragen. Laarhof voldoet grotendeels niet aan de norm. Bezetting Zorgmedewerkers en cliëntvertegenwoordigers vertellen dat de bezetting niet altijd aansluit bij de zorgbehoefte van de cliënten. Een zorgverlener op een groep van acht cliënten moet de aandacht verdelen. Hierdoor krijgen sommige cliënten volgens cliëntvertegenwoordigers niet de aandacht die zij nodig hebben. Zorgmedewerkers vertellen dat op de woonkamers sinds kort een extra medewerker (woonkamermedewerker) beschikbaar is in de ochtend. Voor een team was dit drie weken geleden nog nieuw, waardoor zij drie weken zonder een woonkamermedewerker werkten. Inmiddels weten de teams dat zij zelf mede invulling kunnen geven aan de bezetting op intensieve zorgmomenten. Behandelaren vertellen dat binnen Coloriet sprake was van veel wisselingen in de bezetting van de artsen en psychologen. Een zorgmedewerker vertelt dat artsen vaak niet goed bekend zijn met de cliënten door de wisseling van de artsen. Er is voorzien in extra artsenformatie in Ook wil Laarhof weer verpleegkundigen introduceren op de afdelingen. Deskundigheid Uit de observaties en gesprekken met zorgverleners en behandelaars blijkt dat de kennis en deskundigheid van de zorgmedewerkers sterk wisselt. Sommigen zijn Pagina 11 van 18

13 bekend met onderwerpen zoals dementie, hoe om te gaan met onbegrepen gedrag en de invloed van het eigen handelen op het gedrag van de cliënt. Anderen zijn zich hier niet goed van bewust en missen kennis en kunde. Zij richten zich op basiszorg zoals de ADL-zorg en het delen van medicatie. Een zorgmedewerker vertelt dat zij zich zoveel mogelijk afsluit voor het voortdurende geroep en de agressie van een cliënt. Behandelaars vertellen dat sommige zorgmedewerkers opdrachten en adviezen niet goed en tijdig oppakken. Ook krijgt de arts soms vragen die zorgmedewerkers tijdens het gedragsspreekuur zouden moeten stellen. Teams kunnen vragen voor het gedragsspreekuur inbrengen via een gestructureerd aanmeldformulier. Volgens het resultaatsverslag zou dit formulier per 1 juli 2017 digitaal in gebruik zijn. Volgens de psycholoog zit het formulier nog niet in het nieuwe ECD. Hierdoor gebruiken zorgmedewerkers het niet altijd en schiet de kwaliteit van de vraagstelling tekort. Gesprekspartners vertellen dat zorgmedewerkers zich wel meer bewust worden van het belang om complex gedrag goed in kaart te brengen en goed te beschrijven in het cliëntdossier. Laarhof beschikt over een scholingsplanning en een scholingsplan Zorgmedewerkers krijgen relevante scholingen zoals een training over onbegrepen gedrag, omgaan met agressie en toepassing van de wet Bopz. Binnen het programma Samen Doen is er aandacht voor de verdeling en ontwikkeling van aandachtsgebieden over medewerkers. Hierdoor kunnen zij meer verantwoordelijkheid nemen voor diverse kwaliteitsonderwerpen. Uit het resultaatsverslag blijkt dat tien zorgverleners in 2017 de opleiding tot gespecialiseerd verzorgende psychogeriatrie (GVP) volgden. Norm 2.6 Zorgverleners handelen volgens de afspraken zoals beschreven in protocollen, richtlijnen en handreikingen. Zij weten wanneer zij wel en niet kunnen afwijken om goede, veilige en persoonsgerichte zorg te kunnen bieden. Laarhof voldoet aan deze norm. Zorgverleners vertellen dat zij protocollen en werkinstructies op het intranet van Coloriet kunnen vinden. Een zorgmedewerker vertelt dat zij een richtlijn raadpleegt wanneer zij een handeling uit moet voeren die zij al enige tijd niet meer heeft gedaan. Bijvoorbeeld een catherisatie. Daarnaast maken zorgmedewerkers gebruik van de verpleegkundige dienst. Die kan adviseren en/of ondersteunen bij complexere zorgvragen en handelingen. Norm 2.7 Zorgverleners werken multidisciplinair en schakelen tijdig disciplines en specifieke expertise in van binnen of buiten de organisatie. In deze samenwerking worden duidelijke afspraken gemaakt wie waarvoor verantwoordelijk is. Laarhof voldoet grotendeels aan deze norm. Zorgverleners vertellen dat zij de zorgverlening aan de cliënt op elkaar afstemmen in diverse overleggen. De artsen lopen wekelijks visite. De psycholoog houdt wekelijks een gedragsspreekuur. Elk van de vier afdelingen komt één keer per maand aan bod. Zo nodig brengt een team een cliënt in tijdens een gedragsspreekuur van een ander team. Behandelaars merken op dat sommige zorgmedewerkers het (onbegrepen) gedrag van de cliënt niet altijd tijdig aankaarten. Laarhof schakelt bij sommige cliënten externe expertise in zoals het CCE. Uit de gesprekken en dossiers blijkt echter niet duidelijk welke afspraken gemaakt zijn en wat het tijdpad is. Pagina 12 van 18

14 4.3 Thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Goede zorg en deze goed houden begint bij een goed management. Managers sturen op de kwaliteit van zorg en coördineren en controleren wat er gebeurt op de werkvloer. Onvoldoende sturing door het management betekent risico s op de werkvloer die zorgverleners niet altijd kunnen voorkomen Resultaten Norm 3.1 De zorgaanbieder stelt de persoonsgerichte zorg en ondersteuning centraal en borgt de veiligheid van de cliënt. Laarhof voldoet grotendeels niet aan deze norm. Coloriet heeft een visie op kleinschalig wonen voor pg-cliënten. Daarnaast heeft Laarhof een zorgvisie en woonconcept voor kleinschalig wonen. Belangrijke thema s en ambities betreffen het welzijn, de daginvulling, leven zoals thuis en familieparticipatie. Uit gesprekken en observaties blijkt dat de visie op kleinschalig wonen en persoonsgerichte zorg nog niet duidelijk zichtbaar is in het handelen van zorgmedewerkers. De wijze waarop individuele zorgmedewerkers en de teams de visie vertalen wisselt sterk. Zie ook de bevindingen bij norm 1.3, 1.4 en 2.5. Uit gesprekken met het management blijkt wel dat het management extra aandacht geeft aan het toepassen van de visie in de dagelijkse praktijk. Management en zorgverleners zijn hierover in gesprek. Daarbij komen ook de (on)mogelijkheden in de zorg en ondersteuning aan de orde. De teams krijgen en ervaren daardoor meer ruimte om zelfstandig keuzes te maken. Bijvoorbeeld het aanpassen van de personele bezetting waardoor er meer tijd is voor welzijn. Ook wilde een team de herkenbaarheid van de leefomgeving vergroten. Men heeft de deuren van de cliëntenkamers beplakt zodat ze er uitzien als ouderwetse voordeuren. Er zijn afspraken om de veiligheid van cliënten te borgen. Tijdens de rondgang blijkt dat zorgverleners deze afspraken niet altijd uitvoeren. In verschillende woonkamers waren keukenlades en kastjes niet afgesloten. De afspraak is dat deze afgesloten zijn wanneer de zorgverleners de woonkamer verlaten. Norm 3.2 De zorgaanbieder gebruikt (bijna)incidenten, (bijna)fouten en klachten voor de verbetering van de zorg. Laarhof voldoet grotendeels aan deze norm. Zorgverleners vertellen dat zij veilig kunnen melden. Daarnaast ervaren zij dat het systeem om te melden gebruiksvriendelijker is vergeleken met een half jaar geleden. Laarhof voorziet de meldingen van een risicofactor (0-3) aan de hand van de ernst en de kans op herhaling. Mede afhankelijk van de risicofactor bepaalt men of een prismaonderzoek volgt. Uit de inzage van diverse meldingen blijkt dat zorgverleners en/of de hoofden Zorg en Welzijn verbeteracties formuleren op basis van mogelijke oorzaken van het incident. Wel ziet de inspectie dat een analyse naar alle (mogelijke) basisoorzaken ontbreekt. In de trends in de meldingen ontbreekt zo n analyse ook. Norm 3.3 De zorgaanbieder bewaakt, beheerst en verbetert systematisch de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Pagina 13 van 18

15 Laarhof voldoet grotendeels aan deze norm. Na het vorige inspectiebezoek maakte Laarhof een plan van aanpak om verbeteringen te realiseren. Het management toetst de voortgang onder andere via audits. Laarhof voert audits uit volgens een Coloriet brede planning. Volgens een memo Update interne audits 2017 vonden in 2017 diverse audits plaats. In de memo staat welke verbeterpunten de audits opleveren en dat men hiermee aan de slag gaat. In een uitgewerkt overzicht van bevindingen van de medicatieaudit staan de verbeterpunten die deze audit opleverde. Daarbij staat hoe en binnen welk tijdpad Laarhof de verbeteringen aanpakt. Onder andere gebeurt dit tijdens de zogenaamde bordbesprekingen. Het management wil medewerkers meer bewust maken van het effect van het ziekteverzuim (dit bedraagt 6%) op de zorgverlening. Men bespreekt deze effecten en de financiële effecten met de teams. Het management benoemd dat de verbinding tussen het beleid en de uitvoering van het beleid moet verbeteren. De P en D van de PDCA-cyclus verlopen goed maar het beleid en de plannen landen niet altijd goed op de werkvloer. Het management besteedt daarom meer tijd en aandacht aan overleg met en coaching van zorgverleners. Onder andere over de ruimte die zij hebben om zelf de invulling van zorg te sturen. Gesprekspartners vertellen dat de teams al meer en zelfstandiger werken aan verbetering van de kwaliteit van zorg. Ook maken zorgmedewerkers beter gebruik van aanwezige randvoorwaarden zoals de springer-diensten (omloop medewerkers). Norm 3.4 De zorgaanbieder schept binnen de locatie en het team van zorgverleners voorwaarden voor een cultuur gericht op leren en verbeteren. Laarhof voldoet grotendeels aan deze norm. Uit gesprekken blijkt dat Laarhof investeert in het verbeteren van de voorwaarden voor een cultuur gericht op leren en verbeteren. Via bordbesprekingen, scholing en individuele gesprekken met zorgverleners, zorgt het management dat zorgverleners kunnen leren en waar mogelijk mee denken over verbeteringen. Enkele zorgverleners vertellen dat zij collega s aanspreken of feedback geven. Laarhof neemt nog niet deel aan een lerend netwerk. Norm 3.5 Zorgverleners handelen naar de gemaakte afspraken om tot een evenwichtig samenspel te komen tussen zorgverlener, cliënt en informeel netwerk om goede, veilige en persoonsgerichte zorg te kunnen leveren. De norm is niet getoetst. Pagina 14 van 18

16 Bijlage 1 Methode De inspecteur toetst of de zorg wordt gegeven zoals is voorgeschreven in wetten, veldnormen, professionele standaarden en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Om tot een goed onderbouwd oordeel te komen, gebruikt de inspectie tijdens het bezoek verschillende informatiebronnen. Door de informatie uit deze bronnen te vergelijken en te wegen, beoordeelt de inspectie of de door Laarhof geboden zorg voldoet aan relevante wetten, veldnormen, professionele standaarden en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. In de bevindingen beschrijft de inspectie per norm welke informatiebronnen zijn gebruikt om tot dit oordeel te komen en welke methode zij daarvoor gebruikt heeft. Tijdens het bezoek heeft de inspectie de volgende informatiebronnen gebruikt: - Drie cliëntvertegenwoordigers en een vertegenwoordiger van de cliëntenraad; - Observatie van acht cliënten op meerdere woonkamers, zie uitleg over de methode hieronder; - Gesprekken met diverse uitvoerende medewerkers van verschillende teams; - Gesprekken met behandelaars, een psycholoog en de Bopz-arts; - Gesprekken met het management(team); twee Hoofden Zorg en Welzijn, de Directeur gespecialiseerde zorg en een personeelsadviseur; - Vier cliëntdossiers van verschillende afdelingen; - Documenten, genoemd in bijlage 2; - Een rondgang. Inspecteurs beoordelen op de werkvloer of de zorgaanbieder goede zorg verleent. Om een beeld te krijgen van deze locatie starten de inspecteurs met een kort gesprek met de eindverantwoordelijke van die dag of de leidinggevende. Daarnaast vindt een rondleiding door de locatie plaats waardoor de inspecteurs zich een beeld kunnen vormen van de leefsituatie van de cliënten en de werksituatie van de zorgverleners. Daarna zijn de inspecteurs voor een groot deel van de tijd op de afdelingen of in de woningen aanwezig. In verschillende woonkamers observeren de inspecteurs cliënten en zorgverleners. Tijdens de observatie kijken de inspecteurs hoe zorgverleners de cliënten aanspreken en hoe het contact tussen de cliënten en zorgverleners is. Verder kijken de inspecteurs waarom vrijheidsbeperkende maatregelen worden ingezet. Wat valt op en waar hebben de inspecteurs vragen over? De inspecteurs voeren door de dag heen gesprekken met zorgverleners, behandelaren, cliëntvertegenwoordigers en cliëntenraadsleden. Ook worden cliëntdossiers en documenten ingezien Overlegvormen kunnen bijgewoond worden zoals een multidisciplinair overleg of een overdrachtsmoment. Pagina 15 van 18

17 Uitleg observatiemethode SOFI De inspectie maakt gebruik van een gestandaardiseerde methode om cliënten te observeren als extra informatiebron. Deze methode heet SOFI, Short Observational Framework for Inspection. Dit hulpmiddel is ontwikkeld door de Universiteit van Bradford en CQC (de Engelse Inspectie voor de Gezondheidszorg). Krijgt de cliënt overdag activiteiten aangeboden die hij of zij zinvol of leuk vindt? Spreekt de zorgverlener de cliënt aan op een manier die de cliënt plezierig vindt? Hoe de cliënt de zorg ervaart, maakt onderdeel uit van de kwaliteit. Cliënten kunnen vaak moeilijk zelf aangeven wat hun wensen zijn. Hoe kan een inspecteur dan beoordelen of de zorg aansluit bij de wensen van deze cliënt? Met SOFI zitten twee inspecteurs ieder in een woonkamer. Zij observeren hoe zorgverleners reageren op een cliënt, en andersom. Stimuleren de zorgverleners activiteiten voor cliënten? Wordt met de cliënten gepraat, een liedje gezongen, een spelletje gedaan, gewandeld? Hoe is de stemming van cliënten, hoe betrokken zijn zij bij hun omgeving? Na de observatie volgt een gesprek met de zorgverleners waarin situaties die de inspecteurs hebben gezien aan de orde komen. Zo krijgen de inspecteurs een beter beeld hoe de individuele cliënten de zorg ervaren. Wilt u meer weten over SOFI dan kunt u dit lezen op de website van de Universiteit van Bradford. Pagina 16 van 18

18 Bijlage 2 Beoordeelde documenten - Resultaatverslag n.a.v. inspectiebezoek aan Coloriet Laarhof op 7 december 2016; - Overzicht van zorgprofielen van cliënten; - Overzicht van fte s van zorgverleners en behandelaars; - Overzicht van gerealiseerde scholing in het afgelopen jaar aan de medewerkers van deze locatie en de (concept)planning voor 2017 en 2018; - Overzicht van MIC-meldingen en daarvoor ingezette verbeteracties; - Onderzoeksverslag betreffende valincident; - Memo; update interne audits 2017; - Overzicht bevindingen medicatieaudit Laarhof februari 2017; - Visie op kleinschalig wonen; d.d ; - Zorgvisie en woonconcept: Kleinschalig groepswonen in Laarhof, zorgen voor leefplezier; d.d Pagina 17 van 18