Rapport van het inspectiebezoek aan Stichting Beweging 3.0, Woonzorgcentrum Nijenstede in Amersfoort op 31 mei 2017

Transcriptie

1 Rapport van het inspectiebezoek aan Stichting Beweging 3.0, Woonzorgcentrum Nijenstede in Amersfoort op 31 mei 2017 Utrecht, juni 2017 V

2 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding bezoek Beschrijving Nijenstede 4 2 Conclusie Overzicht van de resultaten Wat gaat goed Wat kan beter Conclusie bezoek 7 3 Wat zijn de vervolgacties De vervolgactie die de inspectie van u als zorgaanbieder verwacht Vervolgacties van de inspectie 8 4 Resultaten Thema Persoonsgerichte zorg Resultaten Thema Deskundige zorgverlener Resultaten Thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Resultaten 15 Bijlage 1 Methode 17 Bijlage 2 Beoordeelde documenten 19 Pagina 3 van 18

3 1 Inleiding De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) heeft op 31 mei 2017 een aangekondigd bezoek gebracht aan Stichting Beweging 3.0, Woonzorgcentrum Nijenstede (hierna: Nijenstede) in Amersfoort. De inspecteurs toetsen of de zorgaanbieder de zorg geeft zoals is voorgeschreven in wetten, professionele standaarden, veldnormen en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Het toetsingskader is slechts een selectie hieruit. Mochten de inspecteurs het tijdens het bezoek nodig vinden ook andere thema s te onderzoeken dan doen zij dit. De inspecteurs benoemen de onderzochte thema s dan apart in dit rapport. De inspectie schrijft haar rapporten in de tegenwoordige tijd. Dit doet zij om de leesbaarheid te verhogen. De begrippen die gebruikt worden in dit rapport zijn vastgelegd in een begrippenkader: zie igz.nl. Bij de observaties, rondleiding, het inzien van documenten en de gesprekken letten de inspecteurs op de volgende thema s: persoonsgerichte zorg, deskundige zorgverlener en sturen op kwaliteit en veiligheid. Waar de inspectie naar kijkt ligt vast in een toetsingskader: zie igz.nl. 1.1 Aanleiding bezoek De inspectie stelde Beweging 3.0 op 13 oktober 2016 voor een periode van acht maanden onder verscherpt toezicht. Tijdens dit bezoek bekijkt de inspectie in hoeverre Beweging 3.0 vanuit het organisatie-brede plan van aanpak 1 verbeteringen op de locatie realiseert. 1.2 Beschrijving Nijenstede Organisatie Stichting Beweging 3.0 (hierna: Beweging 3.0) is actief op het gebied van zorg, wonen en welzijn in de regio Eemland. Beweging 3.0 biedt diverse vormen van zorg op ruim twintig locaties, waaronder thuiszorg, verzorgingshuis- en verpleeghuiszorg en revalidatiezorg. Locatie Nijenstede is een woonzorgcentrum in Amersfoort, gelegen in de wijk Randenbroek. Nijenstede heeft 175 plaatsen en biedt zorg aan ouderen met somatische problematiek, psychogeriatrische problematiek en volwassenen met nietaangeboren hersenletsel. Daarnaast levert deze intramurale setting extramurale zorg in de directe omgeving van de locatie. Dit bezoek richtte zich op de woongroepen voor cliënten met psychogeriatrische problematiek (hierna: woongroepen), waar ook de observaties plaats vonden. De resultaten en bevindingen zoals beschreven in dit rapport hebben voornamelijk betrekking op deze woongroepen. Binnen Nijenstede zijn vier gesloten woongroepen voor in totaal 44 cliënten met een ZZP 5 en 7. De woongroepen zijn op de begane grond en de derde verdieping, en bieden plaats aan 13, 10 of 8 cliënten. Alle bewoners beschikken over een eigen kamer met sanitair. Elke woongroep heeft een huiskamer waar gezamenlijk gegeten kan worden en activiteiten plaats vinden. Nijenstede beschikt over een restaurant, bibliotheek en kapper waar ook de cliënten van de woongroepen gebruik van kunnen maken. 1 Met plan van aanpak bedoelt de inspectie het totaal van de huidige plannen, welke zowel een plan van aanpak (Waardigheid en Trots) als een intern herstelplan betreft. Pagina 4 van 18

4 Personeel en aansturing De gebiedsmanager is verantwoordelijk voor integrale aansturing van de locatie en de teammanagers zijn verantwoordelijk voor de aansturing van de teams.. Sinds april 2017 is er een tweede teammanager gestart. Naast medewerkers niveau 1 t/m 4 zijn er o.a. leerlingen, activiteitenbegeleiders en coördinerend verpleegkundigen (hierna: CVK) werkzaam. De behandeldienst bestaat uit artsen, (GZ) psychologen, fysiotherapeuten, een ergotherapeut, logopedist, maatschappelijk werk en een diëtist. Nijenstede heeft een cliëntenraad bestaande uit zeven leden. Een afvaardiging van deze cliëntenraad neemt deel aan het Centraal Platform Medezeggenschap van Beweging 3.0. Ontwikkelingen Nijenstede volgt het Beweging 3.0-brede plan van aanpak en vertaalt deze naar de locatie in het eigen kwaliteitsteam. In aanwezigheid van het management, een kwaliteitsfunctionaris, een CVK, een specialist ouderengeneeskunde (hierna: SO) en enkele anderen volgt dit team de borging van gestelde doelen en stelt deze waarnodig bij. Het kwaliteitsteam gebruikt hierbij een kwaliteitsplan waarin diverse doelen en resultaten staan beschreven, onder andere op het gebied van kwaliteit en veiligheid, verzuim en roostering. Pagina 5 van 18

5 2 Conclusie Dit hoofdstuk start met een samenvatting. Hierin vindt u een overzicht. Daarin staat hoe de inspectie de geleverde zorg beoordeelt. Vervolgens geeft de inspectie haar conclusie over Nijenstede. Een toelichting op de scores per norm staat in hoofdstuk 4. In dat hoofdstuk beschrijft de inspectie op basis van welke bevindingen de scores op de normen zijn gegeven. 2.1 Overzicht van de resultaten Onderstaande diagrammen laten u per thema zien hoe de inspectie uw locatie beoordeelt. Thema 1: Persoonsgerichte zorg (5 normen) Thema 2: Deskundige zorgverlener (7 normen) Thema 3: Sturen op kwaliteit en veiligheid (5 normen) 2.2 Wat gaat goed Beweging 3.0 werkt hard aan het verbeteren van de kwaliteit van zorg. Medewerkers en management werken eensgezind aan deze uitdaging. De raad van bestuur bevordert dit proces door de dialoog te voeren én te stimuleren in alle lagen van de organisatie. Vanuit een organisatie-breed plan van aanpak, zorgen (nieuw aangestelde) managers op de locatie voor de uitvoering van dit plan. Uit de resultaatsverslagen die Beweging 3.0 aan de inspectie stuurde, blijkt dat de raad van bestuur transparant verantwoording aflegt over beleid, kwaliteit, veiligheid en continuïteit. De bevindingen van de inspectie komen overeen met de informatie over de kwaliteit van zorg die de raad van bestuur aanleverde. Binnen Nijenstede werken medewerkers die betrokken zijn bij de cliënt en de cliënten met respect behandelen. Cliënten ervaren zo nabijheid en respect voor wie ze zijn. Medewerkers ervaren weer sturing en hebben groeiend vertrouwen in elkaar. De groeiende multidisciplinaire samenwerking is zichtbaar en aantoonbaar. Medewerkers beginnen elkaar steeds meer aan te spreken. Cliënten kunnen hierdoor rekenen op medewerkers die hun expertise ontwikkelen en indien nodig de juiste expertise inschakelen. Nijenstede monitort de verbeterprocessen zorgvuldig en laat zien dat zij een lerende organisatie is. Nijenstede stimuleert het lerend vermogen van medewerkers door in te zetten op passende deskundigheidsbevordering en betrekt medewerkers actief bij het kwaliteitsproces van de locatie. Nijenstede maakt gebruik van een duidelijke PDCA-cyclus. Cliënten kunnen zo rekenen op verantwoorde zorg, die aansluit op wat de cliënt wenst, kan en met de zorgmedewerkers afspreekt. Medewerkers en behandelaren zijn eensgezind en met hart voor de zaak bezig met het leveren van persoonsgerichte zorg en behandeling. Daarbij werken medewerkers zoveel als mogelijk samen met vrijwilligers en mantelzorgers om de sociale leefwereld van cliënten te behouden of versterken. Pagina 6 van 18

6 2.3 Wat kan beter Medewerkers zijn zichtbaar betrokken bij de ontwikkeling die is ingezet. Daarnaast zijn zij zeer betrokken bij de zorg voor hun cliënten. Tijdens de observaties zag de inspectie dat verdere verbetering mogelijk is in het persoonsgericht omgaan met cliënten. Medewerkers kunnen de eigen regie en dat wat cliënten zelf nog kunnen, beter benutten. Daardoor komen cliënten nog beter tot hun recht. Nijenstede moet zich richten op de borging van de behaalde resultaten. In het methodisch werken vanuit het cliëntdossier, zijn verbeteringen nodig. Medewerkers kunnen daardoor met de cliënt en het netwerk, bewuster werken aan zaken die voor een cliënt echt belangrijk zijn. 2.4 Conclusie bezoek De resultaten van de verbeteringen zijn duidelijk zichtbaar. Nijenstede voldoet op bijna alle getoetste normen geheel of grotendeels. Nijenstede is zich bewust van de punten waar nog verbetering mogelijk is en werkt daar hard aan. Op de drie onderzochte thema s zorgt Nijenstede voor voldoende randvoorwaarden die medewerkers ondersteunen om de kwaliteit van zorg verder te verbeteren. De IGZ constateert een doelgerichte werkwijze van Beweging 3.0 voor het monitoren, bijstellen en borgen van verbeteringen. De transparante en lerende houding van Nijenstede en de resultaten die zij realiseerde, geven de inspectie vertrouwen in de aanpak en aansturing van de raad van bestuur van Beweging 3.0. Pagina 7 van 18

7 3 Wat zijn de vervolgacties In dit hoofdstuk leest u wat we van u als zorgaanbieder verwachten. Daarna leest u wat de inspectie zal doen naar aanleiding van dit bezoek. 3.1 De vervolgactie die de inspectie van u als zorgaanbieder verwacht Als zorgaanbieder moet u voldoen aan de normen uit wet- en regelgeving en veldnormen. De inspectie verwacht dat verbetermaatregelen zo nodig ook op andere locaties worden getroffen. De inspectie verwacht dat de zorgaanbieder de kwaliteit van zorg blijft monitoren en verbeteren volgens de ingezette PDCA-cyclus. 3.2 Vervolgacties van de inspectie Met dit rapport sluit de inspectie het inspectiebezoek aan Nijenstede van 31 mei 2017 af. Voor het eindoordeel over het per 13 oktober 2016 ingestelde verscherpt toezicht op Beweging 3.0 af, en eventuele vervolgacties die de inspectie van Beweging 3.0 verwacht, verwijst de inspectie naar de separate brief hierover. Pagina 8 van 18

8 4 Resultaten In dit hoofdstuk staat per thema hoe de inspectie de geleverde zorg per norm beoordeelt. De IGZ scoorde tijdens het bezoek of Nijenstede wel, deels of niet voldeed aan de normen om zo te komen tot een beoordeling per thema. Per thema zijn het oordeel, de normen en de bevindingen weergegeven. Achtereenvolgens komen alle beoordeelde thema s aan bod. De normen worden in een vierpuntsschaal aangegeven in kleuren. De kleuren hebben de volgende betekenis: Donker groen: De locatie / afdeling voldoet aan de norm Licht groen: De locatie / afdeling voldoet grotendeels aan de norm De instelling is goed op weg; verbetering is mogelijk. Geel: De locatie / afdeling voldoet grotendeels niet aan de norm De instelling heeft een start gemaakt maar is nog niet op het gewenste niveau; verbetering is noodzakelijk. Rood: De locatie / afdeling voldoet niet aan de norm De instelling heeft nog helemaal niets gedaan of geregeld; verbetering is noodzakelijk. Blauw: De norm is niet getoetst 4.1 Thema Persoonsgerichte zorg Het startpunt voor het geven van de zorg zijn de wensen en verlangens van de cliënt. Kent de zorgverlener de cliënt, kent hij zijn geschiedenis, weet hij wat de cliënt belangrijk vindt en wat de cliënt niet wil? Is er sprake van een evenwichtige en respectvolle relatie tussen een cliënt en de zorgverlener? Luistert de zorgverlener goed naar de cliënt en zijn naasten? En belangrijker, staan de wensen en verlangens van de cliënt centraal? Geeft de zorgverlener hier gehoor aan? De cliënt heeft de regie en wordt daarbij ondersteund door zijn naasten en de zorgverleners Resultaten Norm Iedere cliënt heeft inspraak in en afspraken over de doelen van de zorg, behandeling en ondersteuning. Volgens de inspectie voldoet Nijenstede aan deze norm. Alle cliëntdossiers hebben een ingevuld zorgleefplan. Medewerkers betrekken de client en cliëntvertegenwoordigers actief bij de afspraken over de zorg en de evaluatie hiervan. Medewerkers geven aan dat zij de cliëntvertegenwoordiger als een belangrijke gesprekspartner hierin zien. De cliëntvertegenwoordiger ondertekent het zorgleefplan voor akkoord. Volgens cliëntvertegenwoordigers worden de wensen van de cliënt zoveel mogelijk gerespecteerd. Medewerkers proberen hieraan tegemoet te komen. Afspraken over de inzet en afbouw van vrijheidsbeperkende maatregelen (VBM) gaan in overleg met cliëntvertegenwoordigers. Norm Zorgverleners kennen de cliënt en zijn wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen. Volgens de inspectie voldoet Nijenstede grotendeels aan deze norm. 2 Dit artikel geldt niet voor cliënten die zorg ontvangen op grond van artikel Wlz (persoonsgebonden budget /PGB). Het recht op een zorgplanbespreking en een zorgplan zoals omschreven in de Wlz geldt niet voor deze groep cliënten. Pagina 9 van 18

9 De levensgeschiedenis is beschikbaar in de cliëntdossiers die de inspectie inzag. De vaste medewerkers kennen de cliënten goed en zijn bekend met bijzonderheden uit de levensgeschiedenis. Verder blijkt dat zij rekening houden met de wensen van cliënten. Zo maakten medewerkers bijvoorbeeld met een cliënt een afspraak over roken en respecteren medewerkers de wens van een cliënt die niet wil douchen. Medewerkers legden nog niet alle wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen vast in het cliëntdossier. De psycholoog gaf aan dat persoonlijk welzijn van cliënten kan bijdragen aan een vermindering van moeilijk hanteerbaar gedrag (MHG). Nijenstede stimuleert medewerkers om zelf activiteiten met cliënten te doen op basis van het kleinschalig wonen model. De inspectie zag in de huiskamers dat Nijenstede zowel individuele- als groepsactiviteiten aanbiedt aan cliënten. De inspectie zag in een huiskamer een medewerker samen met een cliënt de was vouwen. De inspectie zag verschil in de mate van activiteiten en het aanbieden van prikkels aan cliënten in de huiskamers van de verschillende woongroepen. Gesprekspartners gaven aan dat het aanbod van activiteiten sterk afhankelijk is van de beschikbaarheid van vrijwilligers. Eén medewerker gaf aan dat er naast het verlenen van zorg onvoldoende tijd is om in de huiskamer activiteiten te doen met de bewoners. De fysieke leefomgeving sluit aan op de wensen en behoeften van de cliënt. Tijdens de rondgang zag de inspectie dat cliënten hun kamer zelf kunnen inrichten met eigen meubels en persoonlijke spullen. Norm 1.3 Cliënten voeren binnen hun mogelijkheden zelf regie over leven en welbevinden. Volgens de inspectie voldoet Nijenstede grotendeels aan deze norm. Medewerkers gebruiken wisselend de mogelijkheden om de eigen regie van cliënten te vergroten. Zo houden medewerkers enerzijds rekening met de wens om uit te slapen, voor cliënten is het mogelijk op de eigen kamer te eten en medewerkers stimuleren de cliënt om met familie of anderen te gaan wandelen in het park. Medewerkers ondersteunen de wens van een cliënt om met de familie op vakantie te gaan. Tijdens de observatie zag de inspectie anderzijds in een huiskamer dat medewerkers de eigen regie van cliënten niet optimaal benutten. Een medewerker maakte in de keuken aardbeien schoon met haar rug naar de cliënten toe. Zij koos er niet voor om dit samen met de cliënten aan tafel te doen. Later werd de tafel gedekt zonder cliënten hierbij te betrekken. Deze medewerker gaf aan dat een aantal cliënten hier wel bij kon helpen. Norm 1.4 Cliënten ervaren nabijheid, geborgenheid, vertrouwen en begrip. Zij worden met respect behandeld. Volgens de inspectie voldoet Nijenstede aan deze norm. Vanuit observaties en gesprekken met medewerkers werd duidelijk dat medewerkers zich bewust zijn van de invloed van hun bejegening op het gedrag van cliënten. Een medewerker benaderde een cliënt met humor. Deze laagdrempelige benaderingswijze sluit aan op de manier waarop de cliënt graag aangesproken wordt. Een cliënt die sinds een half jaar in Nijenstede verblijft, gaf aan dat hij zich veilig en vertrouwd voelt. Tijdens de rondgang door de locatie zag de inspectie dat er naast de deuren foto s hangen, waardoor de cliënt beter in staat is de eigen kamer te herkennen. Pagina 10 van 18

10 Tijdens observaties in een huiskamer en de rondgang, zag de inspectie dat medewerkers de cliënten met respect benaderen en met respect over cliënten spreken. Norm 1.5 Cliënten worden ondersteund om hun informele netwerk in stand te houden of uit te breiden. Volgens de inspectie voldoet Nijenstede aan deze norm. Nijenstede zet ruim 200 vrijwilligers in. De vrijwilligers organiseren verschillende activiteiten voor cliënten, in zowel groepsverband als op individuele basis. Meerdere gesprekspartners gaven aan dat de vrijwilligers in Nijenstede erg betrokken zijn en van grote waarde voor het welzijn van cliënten. Nijenstede betrekt mantelzorgers bij de zorg aan cliënten. De mate van betrokkenheid kan in overleg met de medewerkers door mantelzorgers worden ingevuld. Een cliënt die niet zelfstandig de afdeling af kan, komt een aantal keer per jaar met familie samen in Nijenstede. Hierdoor ervaart de cliënt de nabijheid van zijn gezin. Tijdens de rondgang op de afdeling somatiek vertelde een cliënt dat zij samen met medebewoners eet in het restaurant van Nijenstede. Door de gezamenlijke maaltijd heeft de cliënt meerdere sociale contacten. De cliënt gaf aan dat zij hiervan geniet, en dat zij dit thuis niet had. 4.2 Thema Deskundige zorgverlener De zorgaanbieder zet voldoende en deskundige medewerkers in. Hij schoolt, ondersteunt en stimuleert hen structureel. De samenstelling van het personeel past bij de cliënten voor wie wordt gezorgd. De zorgverleners zijn hiervoor voldoende deskundig. Zij weten ook wanneer hun deskundigheid niet voldoende is. Daarnaast zijn zorgverleners in staat om samen te werken. De zorgaanbieder zorgt voor een omgeving waarin zorgverleners methodisch kunnen werken. De zorgverlener is in staat methodisch te werken. Methodisch werken garandeert dat het verbeteren van de kwaliteit van de zorg continu onder de aandacht is van alle medewerkers. Methodisch werken houdt in dat er wordt gewerkt volgens de Plan-Do-Check-Act(PDCA)-cyclus: - Plan: kijken naar de werkzaamheden en plannen hoe deze kunnen worden verbeterd. - Do: de verbeteringen uitvoeren. - Check: beoordelen of het resultaat van de veranderingen het gewenste resultaat opleveren. - Act: de werkzaamheden bijstellen aan de hand van de gevonden resultaten. Het methodisch werken is ook van toepassing op het thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Resultaten Norm 2.1 Zorgverleners maken hun professionele afwegingen over de benodigde zorg, ondersteuning en risico s op basis van de wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. Volgens de inspectie voldoet Nijenstede grotendeels Nijenstede aan deze norm. In de cliëntdossiers zag de inspectie dat medewerkers de wensen en behoeften van cliënten meenemen in de gestelde doelen voor de zorgverlening. De afstemming over de inzet van vrijheidsbeperking vindt multidisciplinair plaats. Voorafgaand aan de inzet van vrijheidsbeperking vinden gedragsinterventies plaats. Voor een aantal cliënten was een benaderingsadvies van de psycholoog beschikbaar. De inspectie zag in een Pagina 11 van 18

11 cliëntdossier dat een bedhek was ingezet. Na een week was deze VBM volgens afspraak geëvalueerd en gestopt omdat deze maatregel niet het beoogde effect had. Medewerkers vullen ter voorbereiding op de halfjaarlijkse zorgleefplan bespreking alle risicoformulieren in. In een cliëntdossier zag de inspectie dat er een risico is op verslikken. De afspraak is daarom om drinken verdikt aan te bieden. Deze afspraak was bekend bij de medewerker die toezicht hield in de huiskamer en vertelde daarom de cliënt soms een rietje te geven bij het drinken. Een andere collega was hier niet van op de hoogte en gaf aan dat gebruik van een rietje het risico op verslikken zou vergroten. Uit gesprekken met verschillende medewerkers werd duidelijk dat niet alle flexmedewerkers toegang hebben tot het cliëntdossier. Bijzonderheden in de zorg aan cliënten worden mondeling overgedragen. Rapportage in het cliëntdossier vindt plaats via vaste medewerkers. Norm 2.2 Zorgverleners werken methodisch, passend bij hun functieniveau. Dit hele proces wordt inzichtelijk vastgelegd in het cliëntdossier. Volgens de inspectie voldoet Nijenstede grotendeels niet aan de norm. Het locatiemanagement en de behandelaren gaven aan dat methodisch werken de aandacht heeft. Er is een verbetertraject gaande om dit leerproces te stimuleren. Nijenstede zet bijvoorbeeld scholing in en CVK s coachen de teams hierin. Ook loopt er binnen Nijenstede een project van HBO-V stagiaires gericht op het verbeteren van het methodisch werken. Het locatiemanagement gaf aan dat het ECD medewerkers onvoldoende ondersteunt in het methodisch werken. Tijdens de dossierinzage hadden medewerkers moeite om bepaalde informatie over de cliënt terug te vinden. Medewerkers noteren bepaalde informatie niet altijd op de afgesproken plaats in de cliëntdossiers. Medewerkers leggen op basis van actuele risico s, doelen en acties voor de zorgverlening vast in het cliëntdossier. Op basis van de gesprekken met medewerkers en inzage in een aantal cliëntdossiers zag de inspectie dat medewerkers niet altijd een logische vertaling maken tussen behoeften en wensen en doelen en acties. De doelen en acties sloten niet in alle cliëntdossiers aan bij de beschreven wensen en behoeften. Nijenstede organiseert voor medewerkers de scholing methodisch werken met het ECD voor Eerst Verantwoordelijk Verzorgenden (EVV). Alle EVV ers ronden deze scholing in september 2017 af. Norm 2.3 De zorgaanbieder zorgt dat zorgverleners ruimte krijgen om systematisch te reflecteren op goede, veilige en persoonsgerichte zorg voor de cliënt. Van daaruit kunnen zij verbeteringen toepassen. Volgens de inspectie voldoet Nijenstede grotendeels aan deze norm. Het management gaf aan dat er een cultuuromslag gaande is. Medewerkers worden gestimuleerd om zich meer mede-verantwoordelijk te maken voor de kwaliteit van zorg. Uit gesprekken met medewerkers en behandelaren blijkt dat Nijenstede op verschillende manieren mogelijkheden biedt voor reflectie. Het reflecteren op de geboden zorg staat nog in de beginfase. Eens per twee weken is er bijvoorbeeld een gedragsspreekuur waar naast de SO en de psycholoog, één zorgmedewerker bij aanwezig is. Tijdens het gedragsspreekuur bespreken zij bijvoorbeeld het benaderingsadvies en evalueren deze. De psycholoog gaf aan dat Pagina 12 van 18

12 medewerkers rapporteren op basis van de afspraken in het benaderingsadvies. De kwaliteit van de rapportages ervaart de psycholoog als wisselend. Er vindt maandelijks overleg plaats in vakgroepbijeenkomsten van psychologen, waarin zowel praktische als inhoudelijke zaken worden besproken. De psycholoog neemt deel aan verschillende intervisiegroepen binnen en buiten de organisatie. De artsen op Nijenstede hebben wekelijks artsenoverleg. Maandelijks is er een organisatiebreed artsenoverleg. De vakgroep artsen vult zelf de intervisie in, en wordt hier door de organisatie in gefaciliteerd. De behandelaren gaven aan dat de cultuur binnen Nijenstede nu is gericht op samen ontwikkelen. De organisatie heeft een aantal taken nu anders belegd om verbeteringen tot stand te brengen. De SO is meer betrokken door deelname in de kwaliteitsteam. Ook hebben verpleegkundigen een grotere rol gekregen op het gebied van kwaliteit en veiligheid. Norm 2.4 Zorgverleners houden, passend bij hun functieniveau, relevante ontwikkelingen in hun vakgebied bij om goede, veilige en persoonsgerichte zorg te kunnen bieden aan de groep cliënten waaraan ze zorg verlenen. De norm is niet getoetst. Norm 2.5 De zorgaanbieder zorgt dat er voldoende deskundige zorgverleners beschikbaar zijn, afgestemd op de aanwezige cliënten en actuele zorgvragen. Volgens de inspectie voldoet Nijenstede grotendeels aan deze norm. Uit het gesprek met de teammanagers blijkt dat zij managementinformatie zoals de zzp s en MIC-meldingen gebruiken om de inzet van medewerkers af te stemmen op de actuele zorgvraag van cliënten. Om de deskundigheid van de teams te bevorderen zijn twee of drie verpleegkundigen per team beschikbaar, waar dit voorheen één verpleegkundige per team was. Ook is op basis van toenemende complexiteit van de zorgvraag een verpleegkundige dienst beschikbaar boven formatie ter ondersteuning van de teams. Het streven van het management is om in september een 24-uurs verpleegkundige dienst beschikbaar te hebben in Nijenstede. Nu dient de nachtdienst indien nodig de expertise van het ambulante team in te roepen. Ten tijde van het inspectiebezoek was 110% van de formatie beschikbaar en heeft het management onlangs een extra medewerker ingezet in de nachtdienst. Het ziekteverzuim op de locatie is verminderd en in april was dit 5,9%. De teammanagers vertelden dat het langdurige verzuim afnam. De huidige uitval van medewerkers is niet meer werkgerelateerd. Sinds een aantal maanden zet Nijenstede geen uitzendkrachten meer in maar gebruikt zoveel mogelijk vaste flexmedewerkers. Behandelaren volgen verschillende scholingen en cursussen die relevant zijn voor hun vakgebied. Medewerkers gaven aan dat zij voldoende ruimte krijgen voor het volgen van scholing. Medewerkers krijgen scholingen aangeboden in verschillende vormen, zoals casuïstiek bespreking en e-learnings. Het scholingsaanbod is ten dele verplicht, zoals scholing op het gebied van Moeilijk Hanteerbaar Gedrag (hierna: MHG). Ook werd uit gesprekken met medewerkers en het management duidelijk dat het inwerkprogramma is aangepast. Het management verwacht bijvoorbeeld van nieuwe medewerkers dat zij eerst de ECD-scholing volgen voordat ze in het ECD gaan werken. Uit verschillende gesprekken werd duidelijk dat Nijenstede de flexmedewerkers niet consequent meeneemt in het organisatie brede scholingsaanbod. Een medewerker die toezicht houdt in de huiskamer met cliënten, ging niet deelnemen aan de MHG scholing. Pagina 13 van 18

13 De cliëntenraad vindt dat de deskundigheid van de medewerkers voldoende aansluit bij de huidige zorgvraag. Norm 2.6 Zorgverleners handelen volgens de afspraken zoals beschreven in protocollen, richtlijnen en handreikingen. Zij weten wanneer zij wel en niet kunnen afwijken om goede, veilige en persoonsgerichte zorg te kunnen bieden. Volgens de inspectie voldoet Nijenstede grotendeels niet aan de norm. Medewerkers vertelden dat zij het intranet kunnen raadplegen voor het inzien van actuele protocollen en richtlijnen. Volgens een interne werkafspraak scannen medewerkers de door de cliëntvertegenwoordigers ondertekende versie van het zorgleefplan en slaan deze op in het ECD. Tijdens de dossierinzage bleek dat medewerkers deze werkafspraak niet consequent uitvoeren. Verschillende gesprekspartners vertellen dat op basis van MIC-meldingen er veel aandacht is geweest voor medicatieveiligheid. Uit analyses van de meldingen blijkt dat regelmatig de controleparaaf ontbrak. Ter verbetering van dit proces controleren collega s de medicatie toedienlijsten van de naastgelegen woongroep. De inspectie bekeek de medicatie toedienlijsten van twee weken, en zag dat de dubbele parafering op enkele dagen ontbrak. Dit was niet opgemerkt tijdens de interne controle. Norm 2.7 Zorgverleners werken multidisciplinair en schakelen tijdig disciplines en specifieke expertise in van binnen of buiten de organisatie. In deze samenwerking worden duidelijke afspraken gemaakt wie waarvoor verantwoordelijk is. Volgens de inspectie voldoet Nijenstede aan deze norm. In de cliëntdossiers komt duidelijk naar voren dat medewerkers multidisciplinair samenwerken in de zorgverlening aan cliënten. Er zijn verschillende overlegvormen waarin zorgmedewerkers en behandelaars multidisciplinair samenwerken. Verschillende gesprekspartners gaven aan dat er een goede samenwerking is tussen zowel zorgmedewerkers en de behandeldienst, als binnen de behandeldienst. Er vindt laagdrempelig contact plaats. Behandelaren ervaren dat zorgmedewerkers tijdig signaleren wanneer de gezondheidstoestand van cliënten verandert. Verder blijkt dat diverse paramedici zijn betrokken, passend bij de zorgvraag van de cliënt. Bij cliënten met gedragsproblematiek is expertise beschikbaar zowel binnen als buiten de organisatie. Met een externe psychiater bespreken behandelaren van Nijenstede bijvoorbeeld de inzet van antipsychotica en een euthanasiewens van een wilsonbekwame cliënt. Ook zetten de behandelaren deze vorm van consultatie in voor deskundigheidsbevordering. De SO gaf aan samen te werken met de apotheker in het farmacotherapeutisch overleg. 4.3 Thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Goede zorg en deze goed houden begint bij een goed management. Managers sturen op de kwaliteit van zorg en coördineren en controleren wat er gebeurt op de werkvloer. Onvoldoende sturing door het management betekent risico s op de werkvloer die zorgverleners niet altijd kunnen voorkomen. Pagina 14 van 18

14 4.3.1 Resultaten Norm De zorgaanbieder stelt de persoonsgerichte zorg en ondersteuning centraal en borgt de veiligheid van de cliënt. Volgens de inspectie voldoet Nijenstede grotendeels aan deze norm. In de praktijk werkt Nijenstede op verschillende manieren aan de Beweging 3.0-brede visie op persoonsgerichte zorg, zoals beschreven in het document zorg met aandacht, strategische keuzes Nijenstede stuurt met de medewerkers en behandelaars op de verdere uitwerkingen en professionalisering van persoonsgerichte zorg. De uitvoering hiervan vindt volgens betrokkenen nog wisselend plaats. Zie thema 1 en 2. Norm 3.2 De zorgaanbieder gebruikt (bijna)incidenten, (bijna)fouten en klachten voor de verbetering van de zorg. Volgens de inspectie voldoet Nijenstede grotendeels aan deze norm. Verschillende gesprekspartners gaven aan dat er veel aandacht is binnen Nijenstede voor MIC- en MIM-meldingen. In de afgelopen periode steeg het aantal meldingen. Tijdens team overleggen bespreken medewerkers de meldingen als vast agendapunt. Om de aandacht voor het leren van meldingen verder te vergroten komt de MIC-commissie eens per twee maanden samen in plaats van eens per kwartaal. De teammanager gaf aan dat er in Nijenstede een cultuuromslag gaande is waarin medewerkers zich meer bewust worden van het verbeteren vanuit een intrinsieke motivatie. Bij het management is opgevallen dat op een aantal afdelingen nauwelijks MIM-meldingen worden gedaan. Op deze afdelingen vinden gesprekken plaats om de reden hiervan te achterhalen om ook op deze afdelingen randvoorwaarden te scheppen voor een veilig leerklimaat. Analyses van MIC-meldingen vinden zowel op team- als op locatieniveau plaats. Op basis van de MIC-analyse volgde een verbetermaatregel. Vanuit de analyse MIM-meldingen zijn verbeteracties gestart om het agressie-incidenten te verminderen. Nijenstede biedt medewerkers naast het traject MHG, een training communicatie-vaardigheden. Om medewerkers verder te ondersteunen voeren de teammanagers preventief gesprekken met de teams en individuele medewerkers. Norm 3.3 De zorgaanbieder bewaakt, beheerst en verbetert systematisch de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Volgens de inspectie voldoet Nijenstede aan deze norm. Het locatiemanagement beschikt over actuele managementinformatie, waaronder zzp s, verzuim en MIC-analyses. Ook voert Nijenstede intern audits uit op thema s als medicatieveiligheid en het zorgleefplan. Eind 2016 zijn tijdens zogeheten spiegelgesprekken met cliënt(vertegenwoordigers) de ervaringen en tevredenheid over de zorgverlening in kaart gebracht. Het locatiemanagement gaf aan deze spiegelgesprekken richting de zomer te gaan herhalen. Op basis van deze stuurinformatie neemt Nijenstede verbetermaatregelen en acties. Er is veel aandacht geweest voor de personele formatie. Het ziekteverzuim onder medewerkers is gedaald en er zijn de afgelopen vijf maanden zijn geen uitzendkrachten ingezet. Door het locatiemanagement Pagina 15 van 18

15 is gestuurd op een team van veelal vaste flexmedewerkers. Dit heeft volgens gesprekspartners geleid tot meer stabiliteit in de teams. Verder zijn er aandachtsvelders voor verschillende thema s zoals medicatieveiligheid en MIC. Het werken met aandachtsvelders draagt volgens alle gesprekspartners bij dat medewerkers meer verantwoordelijkheid nemen in het werken aan de kwaliteit en veiligheid van zorg. Daarnaast hebben de aangestelde CVK s een grotere rol gekregen op het gebied van kwaliteit en veiligheid. De cliëntenraad gaf aan door het management geïnformeerd te worden over de financiële situatie, verzuim, MIC en MIM en interne audits. Volgens de cliëntenraad is het management open in het delen van deze informatie. Norm 3.4 De zorgaanbieder schept binnen de locatie en het team van zorgverleners voorwaarden voor een cultuur gericht op leren en verbeteren. Volgens de inspectie voldoet Nijenstede aan deze norm. Tijdens het bezoek trof de inspectie gemotiveerde en betrokken medewerkers. Alle gesprekspartners waren zich bewust van de ontwikkeling die Nijenstede doormaakt. Nijenstede startte verschillende verbetertrajecten die medewerkers stimuleren om te leren met en van elkaar. Het management geeft aan dat een cultuuromslag gaande is, waarin medewerkers het maken van fouten meer als leermoment gaan zien in plaats van persoonlijk falen. Volgens de behandelaren is er op Nijenstede sprake van een ontwikkelcultuur. Het locatiemanagement ziet hierin als aandachtspunt het werken aan een open cultuur waarin medewerkers elkaar aanspreken op het professioneel handelen. De cliëntenraad gaf aan dat de rust terug is op de afdelingen doordat er weer duidelijke hiërarchische lijnen zijn binnen de organisatie. Door het locatiemanagement is ingezet op zoveel mogelijk vaste medewerkers en het verminderen van het verzuim. Hiermee zijn randvoorwaarden gecreëerd voor een cultuur gericht op leren en verbeteren. Norm Zorgverleners handelen naar de gemaakte afspraken om tot een evenwichtig samenspel te komen tussen zorgverlener, cliënt en informeel netwerk om goede, veilige en persoonsgerichte zorg te kunnen leveren. Volgens de inspectie voldoet Nijenstede grotendeels aan deze norm. De inspectie zag aan de hand van verschillende praktijkvoorbeelden dat Nijenstede werkt volgens de visie op mantelzorg zoals beschreven in het beleidskader mantelzorg. Op verschillende manieren betrekt Nijenstede mantelzorgers en vrijwilligers bij de zorg aan cliënten in Nijenstede. Nijenstede zet vrijwilligers vooral in voor het welzijn van cliënten en het organiseren van verschillende activiteiten (zie norm 1.5). Het locatiemanagement gaf aan dat vrijwilligers erg betrokken zijn, maar dat de inzet nog diffuus is. Er wordt nagedacht op welke manier de inzet van vrijwilligers beter georganiseerd kan worden. Bij een cliënt bleek dat medewerkers de afspraken met een mantelzorger bewust bijstellen. De mantelzorger helpt de cliënt nu bij de maaltijd, terwijl de mantelzorger eerder ook een deel van de ADL-zorg deed. Bij een andere cliënt zag de inspectie dat medewerkers afspraken maakten met de familie over het wassen van kleding en de haarverzorging van een cliënt. Pagina 16 van 18

16 Bijlage 1 Methode De inspecteur toetst of de zorg wordt gegeven zoals is voorgeschreven in wetten, veldnormen, professionele standaarden en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Om tot een goed onderbouwd oordeel te komen, gebruikt de inspectie tijdens het bezoek verschillende informatiebronnen. Door de informatie uit deze bronnen te vergelijken en te wegen, beoordeelt de inspectie of de door Nijenstede geboden zorg voldoet aan relevante wetten, veldnormen, professionele standaarden en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. In de bevindingen beschrijft de inspectie per norm welke informatiebronnen zijn gebruikt om tot dit oordeel te komen en welke methode zij daarvoor gebruikt heeft. Tijdens het bezoek heeft de inspectie de volgende informatiebronnen gebruikt: - Gesprek met de (vervangend) gebiedsmanager en de teammanagers (locatiemanagement) - Rondgang door locatie Nijenstede - Observatie van meerdere cliënten op een PG afdeling - Gesprek met twee behandelaren; een (GZ)psycholoog en specialist ouderengeneeskunde (SO) - Gesprekken met diverse medewerkers - Verschillende cliëntdossiers van de PG afdelingen - Gesprek met twee leden van de cliëntenraad - Tijdens de terugkoppeling: de voorzitter van de raad van bestuur en een kwaliteitsadviseur - Documenten genoemd in bijlage 2 Inspecteurs beoordelen op de werkvloer of de zorgaanbieder goede zorg verleent. Om een beeld te krijgen van deze locatie starten de inspecteurs met een kort gesprek met de eindverantwoordelijke van die dag of de leidinggevende. Daarnaast vindt een rondleiding door de locatie plaats waardoor de inspecteurs zich een beeld kunnen vormen van de leefsituatie van de cliënten en de werksituatie van de zorgverleners. Daarna zijn de inspecteurs voor een groot deel van de tijd op de afdelingen of in de woningen aanwezig. In verschillende huiskamers observeren de inspecteurs cliënten en zorgverleners. Tijdens de observatie kijken de inspecteurs hoe zorgverleners de cliënten aanspreken en hoe het contact tussen de cliënten en zorgverleners is. Verder kijken de inspecteurs waarom vrijheidsbeperkende maatregelen worden ingezet. Wat valt op en waar hebben de inspecteurs vragen over? De inspecteurs voeren door de dag heen gesprekken met zorgverleners, behandelaren, cliëntvertegenwoordigers en cliëntenraadleden. Ook worden cliëntdossiers en documenten ingezien Overlegvormen kunnen bijgewoond worden zoals bijvoorbeeld een multidisciplinair overleg of een overdrachtsmoment. Pagina 17 van 18

17 Uitleg observatiemethode SOFI De inspectie maakt gebruik van een gestandaardiseerde methode om cliënten te observeren als extra informatiebron. Deze methode heet SOFI, Short Observational Framework for Inspection. Dit hulpmiddel is ontwikkeld door de Universiteit van Bradford en CQC (de Engelse Inspectie voor de Gezondheidszorg). Krijgt de cliënt overdag activiteiten aangeboden die hij of zij zinvol of leuk vindt? Spreekt de zorgverlener de cliënt aan op een manier die de cliënt plezierig vindt? Hoe de cliënt de zorg ervaart, maakt onderdeel uit van de kwaliteit. Cliënten kunnen vaak moeilijk zelf aangeven wat hun wensen zijn. Hoe kan een inspecteur dan beoordelen of de zorg aansluit bij de wensen van deze cliënt? Met SOFI zitten twee inspecteurs ieder in een huiskamer. Zij observeren hoe zorgverleners reageren op een cliënt, en andersom. Stimuleren de zorgverleners activiteiten voor cliënten? Wordt met de cliënten gepraat, een liedje gezongen, een spelletje gedaan, gewandeld? Hoe is de stemming van cliënten, hoe betrokken zijn zij bij hun omgeving? Na de observatie volgt een gesprek met de zorgverleners waarin situaties die de inspecteurs hebben gezien aan de orde komen. Zo krijgen de inspecteurs een beter beeld hoe de individuele cliënten de zorg ervaren. Wilt u meer weten over SOFI dan kunt u dit lezen op de website van de Universiteit van Bradford. Pagina 18 van 18

18 Bijlage 2 Beoordeelde documenten - Overzicht ZZP s cliënten van locatie Nijenstede - Overzicht FTE s van zorgverleners en behandelaren op locatie Nijenstede - Overzicht scholingen locatie Nijenstede - Analyse MIC en MIM meldingen locatie Nijenstede - Analyse en opvolgen klachten locatie Nijenstede - Audit gegevens medicatieveiligheid, d.d Verbetermaatregelen methodisch werken, d.d Beweging 3.0, zorg met aandacht, strategische keuzes Beleidskader mantelzorg Beweging 3.0, mei Beweging 3.0, persoonsgerichte zorg op een goede manier toegepast - Beweging 3.0, voortgangsrapportage kwaliteit & veiligheid locatie Nijenstede mei 2017 Pagina 19 van 18