Rapport van het inspectiebezoek aan Stichting De Waalboog locatie Woonzorgcentrum Nijevelt in Nijmegen op 11 april 2017

Transcriptie

1 Rapport van het inspectiebezoek aan Stichting De Waalboog locatie Woonzorgcentrum Nijevelt in Nijmegen op 11 april 2017 Utrecht, augustus 2017 V

2 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding bezoek Beschrijving locatie Nijevelt Organisatieontwikkelingen bij De Waalboog 4 2 Conclusie Overzicht van de resultaten Wat gaat goed Wat kan beter Conclusie bezoek 5 3 Wat zijn de vervolgacties De vervolgactie die de inspectie van u als zorgaanbieder verwacht Vervolgacties van de inspectie 6 4 Resultaten Thema Persoonsgerichte zorg Resultaten Thema Deskundige zorgverlener Resultaten Thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Resultaten 13 Bijlage 1 Methode 15 Bijlage 2 Beoordeelde documenten 17 Pagina 2 van 17

3 1 Inleiding De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft op 11 april 2017 een onaangekondigd bezoek gebracht aan Stichting De Waalboog, locatie Woonzorgcentrum Nijevelt (hierna: Nijevelt) in Nijmegen. De inspecteurs toetsen of de zorgaanbieder de zorg geeft zoals is voorgeschreven in wetten, professionele standaarden, veldnormen en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Het toetsingskader is slechts een selectie hieruit. Mochten de inspecteurs het tijdens het bezoek nodig vinden ook andere thema s te onderzoeken dan doen zij dit. De inspecteurs benoemen de onderzochte thema s dan apart in dit rapport. De begrippen die gebruikt worden in dit rapport zijn vastgelegd in een begrippenkader: zie Bij de observaties, rondleiding, het inzien van documenten en de gesprekken letten de inspecteurs op de volgende thema s: persoonsgerichte zorg, deskundige zorgverlener en sturen op kwaliteit en veiligheid. Waar de inspectie naar kijkt ligt vast in een toetsingskader: zie Aanleiding bezoek De inspectie bracht een bezoek aan Nijevelt om te toetsen of de organisatie voldoende verbetermaatregelen had genomen naar aanleiding van meldingen en een bezoek aan een van de andere locaties. De inspectie toetste de kwaliteit van de psychogeriatrische zorg om te kunnen nagaan in hoeverre Nijevelt goede en persoonsgerichte zorg biedt aan haar cliënten. 1.2 Beschrijving locatie Nijevelt Nijevelt is een woonzorgcentrum voor 170 cliënten en ligt centraal in Nijmegen. Nijevelt heeft verpleegafdelingen, kleinschalige woonvoorzieningen en zorgappartementen. Het centrum heeft ook ruimte voor tijdelijke opname en verzorgt (maaltijd-)voorzieningen voor ouderen in de wijk. Nijevelt is van oudsher een verzorgingshuis dat langzamerhand voornamelijk verpleeghuiszorg is gaan bieden Het complex bestaat uit meerdere gebouwen: het oude verzorgingshuis (acht etages) met daarachter nieuwbouw (laagbouw). In totaal wonen in Nijevelt dertig mensen met een somatische zorgvraag, vijftien verzorgingshuiscliënten en 102 mensen met een psychogeriatrische zorgvraag. Nijevelt heeft een Bopz-aanmerking. In het oude gebouw zijn verschillende verpleegafdelingen voor zowel somatische als psychogeriatrische zorg. Cliënten hebben een eigen kamer met eigen badkamer. Er zijn in dit deel twee huiskamers per etage, verschillende zitjes op de gang en er is een beleefkeuken die nostalgisch is ingericht en beschikt over een tovertafel. Er zijn in het oude gebouw ook twee etages verhuurd aan een organisatie voor verstandelijk gehandicapten. Binnenkort zal een etage bewoond worden door statushouders. Achter het oude gebouw is in 2009 een nieuw gebouw gekomen. Op de begane grond en de eerste verdieping is de zorg kleinschalig georganiseerd. Op beide verdiepingen zijn er twee groepen van zes en een groep van twaalf bewoners. Pagina 3 van 17

4 Sinds kort werkt Nijevelt met leefmilieus. De woongroepen worden zoveel mogelijk ingedeeld naar de behoefte van bewoners aan prikkels: er is een hele rustige woongroep met weinig prikkels en er zijn groepen waar meer prikkels zijn om de bewoners te activeren. In dit nieuwbouwgedeelte zijn ook zorgappartementen waar mensen met een (somatische) zorgvraag zelfstandig wonen (verzorgingshuiszorg). Nijevelt heeft een winkeltje op de begane grond. Er is een sociëteit waar mensen kunnen eten. Bij de kleinschalige groepswoningen is een voor cliënten vrij toegankelijke binnentuin. Nijevelt werkt met verschillende teams van zorgmedewerkers (niveau 2 tot en met 5). Elk team heeft tenminste één verpleegkundige. Veel medewerkers werken al lang bij Nijevelt. Er zijn desondanks doorlopend vacatures voor EVV ers en verpleegkundigen die moeilijk in te vullen zijn. Tijdens het inspectiebezoek stonden er binnen Nijevelt zeven vacatures voor zorgmedewerkers open. De Waalboog werkt met een eigen flexbureau en met een detacheringsbureau. Hierdoor zijn de flexibele medewerkers ook vaste gezichten voor de cliënten. Binnen Nijevelt werken twee zorgmanagers die de zorgteams aansturen. Zij worden aangestuurd door de manager wonen en zorg die tevens lid van het managementteam van de Waalboog is. Doordeweeks is er overdag altijd een verpleegkundige coördinatiedienst aanwezig. Buiten kantooruren is een avond-weekend-nachthoofd (verpleegkundige niveau 5) oproepbaar. Binnen Nijevelt werken verschillende specialisten ouderengeneeskunde, basisartsen en psychologen. Deze behandelaren zijn in dienst van de Waalboog. Op de begane grond is een fysiotherapiepraktijk. De andere paramedische disciplines zijn op afroep beschikbaar. 1.3 Organisatieontwikkelingen bij De Waalboog De Waalboog verandert. In een strategisch ontwikkelplan heeft de organisatie beschreven hoe zij zich aanpast aan de veranderde vraag van cliënten en aan de veranderde (financiële) omstandigheden. Dit traject kent twee sporen en loopt van oktober 2016 tot eind Het ene spoor is het op orde brengen van de financiën. Het tweede spoor is het (op langere termijn) vernieuwen van de zorg om te kunnen blijven voldoen aan de veranderde vraag en verwachtingen van klanten. Eind 2017 moeten de basiszorg en de financiën hieraan voldoen. Hiervoor is een reorganisatie nodig met name op het gebied van de bedrijfsvoering en het management. Pagina 4 van 17

5 2 Conclusie Dit hoofdstuk start met een samenvatting. Hierin vindt u een overzicht hoe de inspectie de zorg beoordeelt die de zorglocatie levert. Vervolgens geeft de inspectie haar conclusie over Nijevelt. Een toelichting op de scores per norm staat in hoofdstuk 4. In dat hoofdstuk beschrijft de inspectie op basis van welke bevindingen de scores op de normen zijn gegeven. 2.1 Overzicht van de resultaten Onderstaand diagrammen laten u per thema zien hoe de inspectie uw locatie beoordeelt. Thema 1: Persoonsgerichte zorg (5 normen) Thema 2: Deskundige zorgverlener (7 normen) Thema 3: Sturen op kwaliteit en veiligheid (5 normen) 2.2 Wat gaat goed Binnen Nijevelt ontvangen cliënten persoonsgerichte zorg. Zorgverleners spannen zich in om hun cliënten te leren kennen en de zorg af te stemmen op de wensen van de cliënten. Zorgverleners zijn intern gemotiveerd tot leren en verbeteren. Nijevelt organiseert de aansturing van de teams dicht bij de teams, waardoor medewerkers zich gesteund en gehoord voelen. Binnen Nijevelt is men op de hoogte van en participeert men actief in ontwikkelingen in de ouderenzorg in Nederland. Het management in Nijevelt is in control voor wat betreft het sturen op kwaliteit en veiligheid. De Cliëntenraad is een kritische gesprekspartner waarnaar wordt geluisterd. 2.3 Wat kan beter De dossiervoering in Nijevelt kan nog verbeteren. Dossiers zijn niet altijd actueel en de zorgplannen kunnen meer persoonsgericht gemaakt worden. De Plan Do Check Act cirkel kan beter gebruikt worden. De cliëntvertegenwoordiger is sinds kort betrokken bij het multidisciplinair overleg. Volgens de cliëntenraad kan de inbreng van cliëntvertegenwoordigers nog meer vanzelfsprekend in het zorgleefplan worden verwerkt, waardoor de gelijkwaardigheid van de deelnemers in het MDO toeneemt. 2.4 Conclusie bezoek In Nijevelt is de kwaliteit van de zorg en de zorg voor de veiligheid van cliënten van voldoende niveau. Het management is dicht betrokken bij de werkvloer en weet goed wat er speelt. De inspectie ziet een lerende locatie waarin zorgverleners en management zowel in zichzelf als in de organisatie investeren. Dit geeft de inspectie het vertrouwen dat Nijevelt zich verder zal blijven ontwikkelen en voortgaat op de ingeslagen weg. Pagina 5 van 17

6 3 Wat zijn de vervolgacties In dit hoofdstuk leest u wat we van u als zorgaanbieder verwachten. Daarna leest u wat de inspectie zal doen naar aanleiding van dit bezoek. 3.1 De vervolgactie die de inspectie van u als zorgaanbieder verwacht Als zorgaanbieder moet u voldoen aan de normen uit wet- en regelgeving en veldnormen. De inspectie verwacht dat u voor 1 januari 2018 voldoet aan de normen, waar u volgens de beschrijving in dit rapport tijdens het bezoek grotendeels niet of grotendeels aan voldeed. De inspectie verwacht dat verbetermaatregelen zo nodig ook op andere locaties worden getroffen. 3.2 Vervolgacties van de inspectie De inspectie concludeert dat de zorg op deze locatie op dit moment van voldoende kwaliteit is en verwacht dat deze op orde blijft. Dit geldt ook voor de kwaliteit en veiligheid van de zorg op andere locatie(s). Met dit rapport sluit de inspectie het bezoek af. Dit betekent dat de inspectie in 2017 uw organisatie niet opnieuw bezoekt tenzij de inspectie meldingen krijgt of andere signalen opvangt dat de kwaliteit en de veiligheid van de zorg niet op orde is. Dan kan de inspectie opnieuw op bezoek komen. Pagina 6 van 17

7 4 Resultaten In dit hoofdstuk staat per thema hoe de inspectie de geleverde zorg per norm beoordeelt. De IGZ scoorde tijdens het bezoek of Nijevelt wel, deels of niet voldeed aan de normen om zo te komen tot een beoordeling per thema. Per thema zijn het oordeel, de normen en de bevindingen weergegeven. Achtereenvolgens komen alle beoordeelde thema s aan bod. De normen worden in een vierpuntsschaal aangegeven in kleuren. De kleuren hebben de volgende betekenis: Donker groen: De locatie/afdeling voldoet aan de norm Licht groen: De locatie/afdeling voldoet grotendeels aan de norm De instelling is goed op weg; verbetering is mogelijk. Geel: De locatie/afdeling voldoet grotendeels niet aan de norm De instelling heeft een start gemaakt maar is nog niet op het gewenste niveau; verbetering is noodzakelijk. Rood: De locatie/afdeling voldoet niet aan de norm De instelling heeft nog helemaal niets gedaan of geregeld; verbetering is noodzakelijk. Blauw: De norm is niet getoetst 4.1 Thema Persoonsgerichte zorg Het startpunt voor het geven van de zorg zijn de wensen en verlangens van de cliënt. Kent de zorgverlener de cliënt, kent hij zijn geschiedenis, weet hij wat de cliënt belangrijk vindt en wat de cliënt niet wil? Is er sprake van een evenwichtige en respectvolle relatie tussen een cliënt en de zorgverlener? Luistert de zorgverlener goed naar de cliënt en zijn naasten? En belangrijker, staan de wensen en verlangens van de cliënt centraal? Geeft de zorgverlener hier gehoor aan? De cliënt heeft de regie en wordt daarbij ondersteund door zijn naasten en de zorgmedewerkers Resultaten Norm Iedere cliënt heeft inspraak in en afspraken over de doelen van de zorg, behandeling en ondersteuning. Bij de Waalboog is de wens van de cliënt het uitgangspunt bij de zorg. Dit blijkt uit gesprekken met medewerkers, uit de cliëntdossiers en uit het strategisch ontwikkelplan van de Waalboog. De cliënt en zijn vertegenwoordiger hebben een duidelijke rol bij het maken van afspraken over de zorg. Het zorgleefplan is een resultaat van gezamenlijk overleg tussen (de familie van) de cliënt, de behandelaren en zorgmedewerkers. Bij opname spannen de medewerkers van Nijevelt zich in om erachter te komen hoe de thuissituatie en de achtergrond van de cliënt is. Binnen de kleinschalige woongroepen van Nijevelt is het mogelijk om daarbij een passend leefmilieu te vinden. Deze leefmilieus zijn ingedeeld van prikkelarm naar prikkelrijk en de bijbehorende soort activiteiten. De cliënt en/of de vertegenwoordiger(s) zijn sinds kort aanwezig bij het multidisciplinair overleg. 1 Dit artikel geldt niet voor cliënten die zorg ontvangen op grond van artikel Wlz (persoonsgebonden budget /PGB). Het recht op een zorgplanbespreking en een zorgplan zoals omschreven in de Wlz geldt niet voor deze groep cliënten. Pagina 7 van 17

8 Tijdens dat overleg bespreken de zorgmedewerkers en behandelaren of de zorg die gegeven wordt, nog past bij wat de bewoner nodig heeft en wil. Als dat nodig is, maken de betrokkenen nieuwe afspraken hierover. Daarnaast is er gemakkelijk en laagdrempelig contact tussen medewerkers van Nijevelt en familieleden, bijvoorbeeld via . Wanneer er een lastig vraagstuk rondom gedrag van een bewoner speelt, dan zoeken medewerkers en familie samen naar een oplossing hiervoor. Een voorbeeld was een bewoner die onrustig was en wegloopgedrag liet zien. Voor deze cliënt is samen met de familie bekeken in hoeverre het veilig en verantwoord is om hem zelfstandig naar buiten te laten gaan om te wandelen. Samen met de familie is afgesproken dat deze bewoner met een GPS-kastje vrij naar buiten mag. De risico s die daarbij horen, zijn daarbij afgewogen en geaccepteerd. De zorgmedewerkers informeren de familie over hoe dit gaat, zo bleek uit het dossier waarin de correspondentie met de familie bewaard wordt. Norm Zorgverleners kennen de cliënt en zijn wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen. Volgens de inspectie voldoet Nijevelt grotendeels aan deze norm. Medewerkers geven er blijk van dat zij de bewoners kennen en dat zij weten waar hun wensen en voorkeuren vandaan komen. Medewerkers en behandelaren, maar ook het management, vertellen over wat zij weten over de cliënten: levensgeschiedenissen en de wensen, mogelijkheden en beperkingen van de cliënten. Hiermee laten zij zien dat zij de cliënt en zijn achtergrond en de wensen voor de zorg kennen. Zij vertalen dit in de zorg en behandeling die zij geven. Zij vertellen ook over hoe dit leidt tot afspraken over dagbesteding. Een bewoonster is bijvoorbeeld geen groepsmens en heeft haar hele leven vrij solitair geleefd. Zij heeft haar eigen dagritme. Ze slaapt graag lang uit en onderneemt s middags eigen activiteiten. Medewerkers weten dit en geven hiervoor ruimte. De bewoonster krijgt de individuele aandacht en toezicht van de zorg die zij nodig heeft. Medewerkers nodigen haar ook uit om mee te gaan naar een activiteit als die past bij haar interesses. Zij krijgt de ruimte om hierin eigen keuzes te maken. De levensgeschiedenis en afspraken over dagbesteding zijn echter niet altijd goed terug te zien in de dossiers. Het was tijdens het bezoek bij verschillende cliënten niet goed te zien of, en zo ja waar, de levensgeschiedenis staat beschreven en hoe deze zijn uitwerking heeft in een zinvolle dagbesteding. Medewerkers weten het dus in veel gevallen wel en kunnen het vertellen, maar het is niet goed navolgbaar in de dossiers. Daarmee is deze informatie niet voor iedereen beschikbaar. In de huiskamer op een woongroep voor kleinschalig wonen zaten twee heren zonder iets om handen aan een lege tafel te wachten. Bij navraag wisten medewerkers wel over de levensgeschiedenis van deze heren te vertellen, maar verwerkten deze niet in hun dagelijkse bezigheden. Nijevelt bestaat voor een deel uit een oud verzorgingshuis; hoogbouw en lange gangen met daaraan kamers. Deze gangen zijn gezellig ingericht en hebben een frisse uitstraling. Op de afdelingen is aan de versiering te zien dat het voorjaar is en dat het bijna Pasen is. Op een verpleegafdeling is een herdenkingshoekje voor een overleden bewoner. Ook is er een beleefkeuken en een tovertafel. Pagina 8 van 17

9 Norm 1.3 Cliënten voeren binnen hun mogelijkheden zelf regie over leven en welbevinden. Eigen regie van de cliënt is een van de vier pijlers van de belevingsgerichte zorg die Waalboog beoogt te geven. Dit traject is enkele jaren geleden organisatiebreed binnen de Waalboog ingevoerd. Het is te zien dat dit tot diep in de haarvaten van Nijevelt is doorgedrongen. Medewerkers laten zien dat zij de regie van de cliënt over diens eigen leven een vanzelfsprekendheid vinden. Sommige cliënten hebben zelf een sleutel van hun kamer en/of kunnen zelfstandig de tuin in. De mogelijkheden van het gebouw en de tuin om zelfstandig rondjes te lopen, zijn nog beperkt. Er zijn wel verschillende GPS-kastjes beschikbaar voor bewoners waarmee zij, wanneer zij zelfstandig buiten lopen, op de computer door de zorgverleners gevolgd kunnen worden. De cliëntenraad merkt tijdens het inspectiebezoek op dat belevingsgerichte zorg en eigen regie voor de cliënt nog geen gemeengoed zijn voor alle zorgmedewerkers. Norm 1.4 Cliënten ervaren nabijheid, geborgenheid, vertrouwen en begrip. Zij worden met respect behandeld. Tijdens de inspectiedag waren medewerkers steeds in de nabijheid van de cliënten. Medewerkers spreken de cliënten van Nijevelt aan op de manier waarop zij dat willen. Dit staat ook duidelijk in het zorgdossier. Tijdens de observatie van zorgmomenten zag de inspectie dat medewerkers hun best deden om te communiceren met cliënten die zich niet meer zo goed kunnen uiten. Een medewerker zocht een manier waarop een bewoner zijn wens duidelijk kon aangeven. Eerst stelde zij een open vraag, vervolgens structureerde zij dit door twee keuzemogelijkheden te geven. Toen de cliënt daarmee niet uit de voeten kon, stelde zij één keuze voor waar de bewoner met ja of nee op kon antwoorden. Toen kon de bewoner heel duidelijk aangeven wat hij wilde. Verder gaven medewerkers aan hoe zij de lichaamstaal van bewoners gebruiken in de communicatie. Een behandelaar vertelde over een cliënt voor wie met betrokken zorgverleners een nieuwe afspraak gemaakt was over het zitten in een trippelstoel met een autogordel. De behandelaar vond het essentieel om te weten of dit een passende maatregel was om de onrust van de cliënt tegen te gaan, de bewegingsvrijheid van de cliënt te vergroten en tegelijkertijd zoveel mogelijk veiligheid te behouden. Hij ging de non-verbale signalen van de bewoner meten door wat langere tijd naast hem te gaan zitten. Daarbij bleek dat de cliënt de gordel toch niet prettig vond. De behandelaar besloot toen in samenspraak met de familie en zorgmedewerkers om de gordel meteen weer weg te halen. Norm 1.5 Cliënten worden ondersteund om hun informele netwerk in stand te houden of uit te breiden. Binnen Nijevelt is sinds kort een proeftuin van start gegaan. In dit kader bezoeken medewerkers een cliënt in zijn eigen woonomgeving, voorafgaande aan zijn geplande verhuizing naar Nijevelt. Zo kan de zorg zich optimaal voorbereiden op de komst van de nieuwe bewoner en heeft men meteen kennisgemaakt met de mantelzorger. Pagina 9 van 17

10 Nijevelt stimuleert de betrokkenheid van de familie bij de zorg voor de bewoner. De medewerkers betrekken de familie bij uitjes of bij activiteiten op de woongroep. Er zijn ook familiecontactavonden. Onlangs is een familieportal geïntroduceerd, QULI. Hiermee kan de cliëntvertegenwoordiger meekijken in en communiceren via het cliëntdossier. Nijevelt probeert de wijk naar binnen te halen door voorzieningen, zoals de fysiotherapie en het restaurant, ook voor buurtbewoners toegankelijk te maken. Binnen Nijevelt zijn veel vrijwilligers actief. Zo is er een wekelijkse wandelgroep waarbij vrijwilligers één-op-één met een bewoner wandelen. Op de dag van het inspectiebezoek kwamen hiervoor achttien vrijwilligers wandelen. Vrijwilligers hebben een overeenkomst met Nijevelt. 4.2 Thema Deskundige zorgverlener De zorgaanbieder zet voldoende en deskundige medewerkers in. Hij schoolt, ondersteunt en stimuleert hen structureel. De samenstelling van het personeel past bij de cliënten voor wie wordt gezorgd. De zorgmedewerkers zijn hiervoor voldoende deskundig. Zij weten ook wanneer hun deskundigheid niet voldoende is. Daarnaast zijn zorgmedewerkers in staat om samen te werken. De zorgaanbieder zorgt voor een omgeving waarin zorgmedewerkers methodisch kunnen werken. De zorgmedewerker is in staat methodisch te werken. Methodisch werken garandeert dat het verbeteren van de kwaliteit van de zorg continu onder de aandacht is van alle medewerkers. Methodisch werken houdt in dat er wordt gewerkt volgens de Plan-Do-Check-Act(PDCA)-cyclus: - Plan: kijken naar de werkzaamheden en plannen hoe deze kunnen worden verbeterd. - Do: de verbeteringen uitvoeren. - Check: beoordelen of het resultaat van de veranderingen het gewenste resultaat opleveren. - Act: de werkzaamheden bijstellen aan de hand van de gevonden resultaten. Het methodisch werken is ook van toepassing op het thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Resultaten Norm 2.1 Zorgverleners maken hun professionele afwegingen over de benodigde zorg, ondersteuning en risico s op basis van de wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. Volgens de inspectie voldoet Nijevelt grotendeels aan deze norm. Medewerkers geven er blijk van dat zij professionele afwegingen maken tussen verschillende belangen in de zorg; tussen vrijheid en veiligheid bijvoorbeeld. Medewerkers zeggen dat zij dit niet als conflicterende belangen zien maar meer als twee zijden van dezelfde medaille. De medewerkers maken deze afwegingen in samenwerking met de andere (behandel)disciplines. In het multidisciplinair overleg is de risicoafweging een vast agendapunt; dit in relatie tot de wensen en mogelijkheden van de cliënt. De uitkomsten van de risicoafwegingen zijn echter niet altijd terug te vinden in de zorgdossiers. Hierdoor zijn ze niet navolgbaar. Norm 2.2 Zorgverleners werken methodisch, passend bij hun functieniveau. Dit hele proces wordt inzichtelijk vastgelegd in het cliëntdossier. Pagina 10 van 17

11 Volgens de inspectie voldoet Nijevelt grotendeels niet aan de norm. Zoals hierboven al stond, zijn de uitkomsten van de risicoafwegingen niet in alle dossiers goed terug te vinden. Ook is niet in alle dossiers te zien wat de acties zijn die de zorgverleners moeten doen om een risico te beperken. Zo staat er in een dossier van een cliënt: let op psychose, meteen arts waarschuwen. Er staat niet bij vermeld waar de medewerker dan precies op moet letten en bij welke signalen de arts dan wel of nog niet gewaarschuwd moet worden. Een positief voorbeeld was dat er bij een cliënt die onrustig kon zijn stond, dat dit soms door honger kon komen. Dus dat het te proberen was bij onrust iets te eten aan te bieden. De zorgplannen die in Nijevelt gebruikt worden, bevatten veel standaardteksten en lijken daardoor niet altijd persoonsgericht. Doelen zijn vooraf als een soort formats geformuleerd. Hierdoor passen de doelen en acties niet altijd bij de geconstateerde risico s. Elke cliënt heeft naast het zorgleefplan ook nog een zorgkaart met de dagelijks nodige informatie. Hierin staat meer vrije tekst en deze zorgkaarten zijn daardoor wat beter af te stemmen op iedere individuele cliënt. Zowel zorgkaarten als zorgplannen zijn niet allemaal actueel. In dossiers die de inspectie las, stond een aantal keer informatie of afspraken die niet meer actueel waren. Bijvoorbeeld informatie over een bewoner die volgens het zorgplan nog zelfstandig uitstapjes maakt met het openbaar vervoer maar die dat in de praktijk al enige tijd niet meer doet. Norm 2.3 De zorgaanbieder zorgt dat zorgverleners ruimte krijgen om systematisch te reflecteren op goede, veilige en persoonsgerichte zorg voor de cliënt. Van daaruit kunnen zij verbeteringen toepassen. Volgens de inspectie voldoet Nijevelt grotendeels aan deze norm. De inspectie ziet dat binnen Nijevelt aandacht is voor reflectie. Verschillende medewerkers echter geven aan dat zij hiervoor onvoldoende tijd hebben. De inspectie zag dat er in de reguliere overleggen wel gelegenheid is voor reflectie. Zo is er rondom de MDO s, de verschillende omgangsoverleggen en gedragsspreekuren ruimte om met elkaar te bespreken welke impact de zorgverlening heeft op de bewoner. De verpleegkundigen op de afdelingen hebben een coachende en kwaliteitsbevorderende rol binnen de teams om zo reflectie vanzelfsprekender binnen de teams te maken. De inspectie ziet ook dat binnen Nijevelt gesproken wordt over lastige situaties of onbedoelde uitkomsten van de zorg. De bedoeling is om lering te trekken uit zaken die niet goed zijn gelopen. Er heerst een veilig klimaat om hierover met elkaar te praten en ervan te leren. Voorbeelden zijn: de wijze waarop er omgegaan werd met een uitbraak van een infectieziekte. En de wijze waarop uit een familiegesprek leerpunten gehaald werden over het maken en nakomen van afspraken en het goed vastleggen hiervan in het dossier. Norm 2.4 Zorgverleners houden, passend bij hun functieniveau, relevante ontwikkelingen in hun vakgebied bij, om goede, veilige en persoonsgerichte zorg te kunnen bieden aan de groep cliënten waaraan ze zorg verlenen. Medewerkers laten zien dat zij ontwikkelingen op hun vakgebied bijhouden. Zij vertellen bijvoorbeeld over het nieuwe kwaliteitskader. Op de afdelingen vinden regelmatig klinische lessen plaats wanneer er bijzondere zorgvragen zijn. Pagina 11 van 17

12 Bijvoorbeeld als er een cliënt komt bij wie bijzondere verpleegtechnische handelingen gedaan moeten worden of met een minder vaak voorkomende vorm van dementie. Binnen de Waalboog is geen verpleegkundige of professionele adviesraad (meer). Volgens sommige gesprekspartners is die er eerder wel geweest. Nu is er een verpleegkundig innovatieteam. Onder leiding van een van de teamleiders houdt dit team verpleegkundige innovaties bij, voornamelijk zorginhoudelijke. Zo had dit team recent aandacht besteed aan pijn- en decubitusprevalentie. Waalboog investeert duidelijk in haar verpleegkundigen en wil hen meer verantwoordelijkheid geven. Zij spelen binnen de teams een rol in kwaliteitsbevordering en coaching van de medewerkers. Norm 2.5 De zorgaanbieder zorgt dat er voldoende deskundige zorgverleners beschikbaar zijn, afgestemd op de aanwezige cliënten en actuele zorgvragen. Volgens de inspectie voldoet Nijevelt grotendeels aan deze norm. Volgens de cliëntenraad kan de aanwezigheid van medewerkers en het toezicht in de huiskamers beter, met name aan het begin en aan het einde van de dag. De Waalboog streeft naar de inzet van meer verpleegkundigen op de werkvloer. Verpleegkundig zorgmanagers staan dicht bij de afdelingen. De organisatie vindt het belangrijk dat er voldoende deskundige medewerkers zijn. Op de afdelingen werken verder vijf verpleegkundigen. Verschillende medewerkers krijgen de mogelijkheid om door te groeien naar bijvoorbeeld EVV er of verpleegkundige niveau 4. Nijevelt werkt ook met gedetacheerde medewerkers. Als er bijvoorbeeld op een afdeling een tekort is aan EVV ers, plaatst Nijevelt een medewerker tijdelijk over naar die afdeling om daar hulp te bieden. De zorgmanagers lopen veel op de afdelingen rond om te zien wat er nodig is aan inzet (deskundigheid of capaciteit) van medewerkers. Norm 2.6 Zorgverleners handelen volgens de afspraken zoals beschreven in protocollen, richtlijnen en handreikingen. Zij weten wanneer zij wel en niet kunnen afwijken om goede, veilige en persoonsgerichte zorg te kunnen bieden. De norm is niet getoetst. Norm 2.7 Zorgmedewerkers werken multidisciplinair en schakelen tijdig disciplines en specifieke expertise in van binnen of buiten de organisatie. In deze samenwerking worden duidelijke afspraken gemaakt wie waarvoor verantwoordelijk is. De verschillende disciplines werken volgens gesprekspartners goed samen. Er zijn korte lijnen en als het nodig is, kunnen zorgmedewerkers direct contact opnemen met een behandelaar of bijvoorbeeld fysiotherapeut. Wanneer zich veranderingen voordoen in het gedrag of de gezondheid van de bewoner, dan is direct overleg mogelijk met een arts of psycholoog en wachten medewerkers niet op het MDO. 4.3 Thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Goede zorg en deze goed houden begint bij een goed management. Managers sturen op de kwaliteit van zorg en coördineren en controleren wat er gebeurt op de werkvloer. Onvoldoende sturing door het management betekent risico s op de werkvloer die zorgmedewerkers niet altijd kunnen voorkomen. Pagina 12 van 17

13 4.3.1 Resultaten Norm De zorgaanbieder stelt de persoonsgerichte zorg en ondersteuning centraal en borgt de veiligheid van de cliënt. In de missie van de Waalboog staat dat zij ernaar streeft de eigen kracht, eigen regie en kwaliteit van leven van de cliënten te vergroten. Zij doet dit vanuit het motto zo thuis als maar kan. De organisatie vertaalt dit door naar de uitvoering van de zorg. Enkele jaren geleden is in de Waalboog al begonnen met een programma belevingsgerichte zorg. Dit bestaat uit vier pijlers, waarvan eigen regie er een is. Dit houdt in dat de medewerker uitgaat van de wens van de cliënt en kijkt wat er mogelijk is binnen de afspraken over veiligheid. Verschillende medewerkers geven aan dat zij de noodzakelijke aandacht geven aan veiligheid maar dat zij vrijheid belangrijker vinden. Norm 3.2 De zorgaanbieder gebruikt (bijna)incidenten, (bijna)fouten en klachten voor de verbetering van de zorg. Binnen Nijevelt is een veilige meldcultuur. Medewerkers melden incidenten in een meldsysteem. Als de zorgmanager of de Meldingen Incidenten Cliëntenzorg (MIC-)- commissie van mening is dat er nader onderzoek gedaan moet worden, dan starten ze een prisma-analyse. Er zijn verschillende PRISMA-onderzoeken geweest het afgelopen jaar. Medewerkers geven aan dat zij ook wel eens onderzoeken starten als er iets niet is goed gegaan in de zorg voor een individuele cliënt en de familie bijvoorbeeld kritische vragen stelt. In de periodieke kwaliteitsmanagementrapportage dat per kwartaal verschijnt, staan analyses uit de klachten en de MIC. Er is een overzicht van de basisoorzaken van de meldingen en de genomen verbetermaatregelen. Norm 3.3 De zorgaanbieder bewaakt, beheerst en verbetert systematisch de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Volgens de inspectie voldoet Nijevelt aan deze norm omdat Er is een kwaliteitssysteem. Elke drie maanden wordt er een kwaliteitsmanagementrapportage opgesteld en gedeeld met de medewerkers. Ook de cliëntenraad wordt hierbij betrokken. Deze rapportage bestaat uit kwaliteitsgegevens uit verschillende bronnen zoals de voortgang van de zorgplannen en risicosignaleringen op het niveau van de cliënt. Verder bevat het uitkomsten van allerlei metingen op het gebied van kwaliteit en veiligheid en bijbehorende verbetermaatregelen. Norm 3.4 De zorgaanbieder schept binnen de locatie en het team van zorgverleners voorwaarden voor een cultuur gericht op leren en verbeteren. Volgens de inspectie voldoet Nijevelt aan deze norm omdat Binnen de Waalboog heerst een cultuur van leren en verbeteren. Medewerkers laten zien dat zij leren door te reflecteren op zaken die niet goed zijn gegaan in de zorg. Pagina 13 van 17

14 Maar ook door nieuwe dingen te ontwikkelen, uit te voeren en vervolgens te evalueren. Een voorbeeld hiervan is de proeftuin waarbij toekomstige cliënten thuis worden bezocht om hen al voor opname te leren kennen. Norm Zorgverleners handelen naar de gemaakte afspraken om tot een evenwichtig samenspel te komen tussen zorgverlener, cliënt en informeel netwerk om goede, veilige en persoonsgerichte zorg te kunnen leveren. De Waalboog heeft een beleid voor de inzet van vrijwilligers en mantelzorgers. Afspraken over de inzetbaarheid van vrijwilligers zijn vastgelegd in vrijwilligersovereenkomsten. Daarin staan verwachtingen, rechten en plichten van de vrijwilliger en de organisatie. Van elke vrijwilliger is een VOG aanwezig. Medewerkers vertellen dat zij vrijwilligers actief betrekken bij activiteiten. De dagbestedingscoaches gaven voorbeelden van de manieren waarop zij passende vrijwilligers zoeken voor specifieke bewoners. Zo is er een cliënt die filosofie gestudeerd heeft waarvoor een vrijwilliger gezocht is die dat ook heeft gedaan. De cliëntenraad was over het algemeen wel tevreden over het contact met en de aansturing door het management. Ze had weliswaar zorgenpunten maar die waren bekend bij het management en hierover vinden gesprekken om tot verbeteringen te komen plaats. Deze punten hadden betrekking op het toezicht in de huiskamers s avonds en s ochtendsvroeg, op de dagbesteding en de vanzelfsprekende aanwezigheid van cliëntvertegenwoordigers bij MDO s en de gelijkwaardigheid van alle deelnemers in het MDO. Pagina 14 van 17

15 Bijlage 1 Methode De inspecteur toetst of de zorg wordt gegeven zoals is voorgeschreven in wetten, veldnormen, professionele standaarden en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Om tot een goed onderbouwd oordeel te komen, gebruikt de inspectie tijdens het bezoek verschillende informatiebronnen. Door de informatie uit deze bronnen te vergelijken en te wegen, beoordeelt de inspectie of de door Nijevelt geboden zorg voldoet aan relevante wetten, veldnormen, professionele standaarden en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. In de bevindingen beschrijft de inspectie per norm welke informatiebronnen zijn gebruikt om tot dit oordeel te komen en welke methode zij daarvoor gebruikt heeft. Tijdens het bezoek heeft de inspectie de volgende informatiebronnen gebruikt: - Vijf cliënten van de PG-afdelingen Meidoorn, Plataan en kleinschalig wonen; - Twee cliëntvertegenwoordigers; - Observatie van vijf cliënten op afdeling Meidoorn en 3 cliënten op afdeling kleinschalig wonen, zie uitleg over de methode hieronder; - Gesprekken met twee uitvoerend medewerkers van afdeling Meidoorn en twee uitvoerend medewerkers van afdeling kleinschalig wonen; - Gesprekken met twee behandelaren; - Gesprekken met het management(team); - Gesprek met de Cliëntenraad; - Zes cliëntdossiers van afdeling Meidoorn en van de afdeling kleinschalig wonen; - Documenten, genoemd in bijlage 1; - Een rondgang over de afdelingen Meidoorn, Plataan en kleinschalig wonen. Inspecteurs beoordelen op de werkvloer of de zorgaanbieder goede zorg verleent. Om een beeld te krijgen van deze locatie starten de inspecteurs met een kort gesprek met de eindverantwoordelijke van die dag of de leidinggevende. Daarnaast vindt een rondleiding door de locatie plaats waardoor de inspecteurs zich een beeld kunnen vormen van de leefsituatie van de cliënten en de werksituatie van de zorgmedewerkers. Daarna zijn de inspecteurs voor een groot deel van de tijd op de afdelingen of in de woningen aanwezig. In verschillende huiskamers observeren de inspecteurs cliënten en zorgmedewerkers. Tijdens de observatie kijken de inspecteurs hoe zorgmedewerkers de cliënten aanspreken en hoe het contact tussen de cliënten en zorgmedewerkers is. Verder kijken de inspecteurs waarom vrijheidsbeperkende maatregelen worden ingezet. Wat valt op en waar hebben de inspecteurs vragen over? De inspecteurs voeren door de dag heen gesprekken met zorgmedewerkers, behandelaren, cliëntvertegenwoordigers en cliëntenraadsleden. Ook worden cliëntdossiers en documenten ingezien Overlegvormen kunnen worden bijgewoond bijvoorbeeld een multidisciplinair overleg of een overdrachtsmoment. Pagina 15 van 17

16 Uitleg observatiemethode SOFI De inspectie maakt gebruik van een gestandaardiseerde methode om cliënten te observeren als extra informatiebron. Deze methode heet SOFI, Short Observational Framework for Inspection. Dit hulpmiddel is ontwikkeld door de Universiteit van Bradford en CQC (de Engelse Inspectie voor de Gezondheidszorg). Krijgt de cliënt overdag activiteiten aangeboden die hij of zij zinvol of leuk vindt? Spreekt de zorgmedewerker de cliënt aan op een manier die de cliënt plezierig vindt? Hoe de cliënt de zorg ervaart, maakt onderdeel uit van de kwaliteit. Cliënten kunnen vaak moeilijk zelf aangeven wat hun wensen zijn. Hoe kan een inspecteur dan beoordelen of de zorg aansluit bij de wensen van deze cliënt? Met SOFI zitten twee inspecteurs ieder in een huiskamer. Zij observeren hoe zorgmedewerkers reageren op een cliënt, en andersom. Stimuleren de zorgmedewerkers activiteiten voor cliënten? Wordt met de cliënten gepraat, een liedje gezongen, een spelletje gedaan, gewandeld? Hoe is de stemming van cliënten, hoe betrokken zijn zij bij hun omgeving? Na de observatie volgt een gesprek met de zorgmedewerkers waarin situaties die de inspecteurs hebben gezien aan de orde komen. Zo krijgen de inspecteurs een beter beeld hoe de individuele cliënten de zorg ervaren. Wilt u meer weten over SOFI dan kunt u dit lezen op de website van de Universiteit van Bradford. Pagina 16 van 17

17 Bijlage 2 Beoordeelde documenten Documenten die de inspectie heeft ingezien: - Missie, visie en kernwaarden van de Waalboog; - Zo thuis als maar kan, topzorg en behandeling. Strategisch ontwikkelplan De Waalboog; - Organogram De Waalboog; - Kwaliteitsbeleid; - Strategisch opleidingsbeleid De Waalboog; - Periodieke kwaliteitsmanagementrapportage; - Overzicht van ZZP s van cliënten van Nijevelt; - Overzicht van MIC-meldingen en daarvoor ingezette verbeteracties van de Waalboog; - Overzicht van fte s van zorgmedewerkers en behandelaars op de bezochte locatie; - Overzicht van scholing in de afgelopen twee jaar aan de medewerkers van deze locatie en de planning voor het lopende jaar; - Overzicht van ziekteverzuim en personeelsverloop van Nijevelt; - Projectopdracht om te komen tot een kwaliteitsplan. Pagina 17 van 17