Rapport van het vervolginspectiebezoek aan Topaz, verpleeghuis Munnekeweij in Noordwijkerhout op 7 juni Utrecht augustus 2017 V

Transcriptie

1 Rapport van het vervolginspectiebezoek aan Topaz, verpleeghuis Munnekeweij in Noordwijkerhout op 7 juni 2017 Utrecht augustus 2017 V

2

3 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding bezoek Beschrijving organisatie en locatie 6 2 Conclusie Overzicht van de resultaten Wat gaat goed Wat kan beter Wat moet beter Conclusie bezoek 10 3 Wat zijn de vervolgacties De vervolgactie die de inspectie van u als zorgaanbieder verwacht Vervolgacties van de inspectie 11 4 Resultaten Thema Persoonsgerichte zorg Resultaten Thema Deskundige zorgverlener Resultaten Thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Resultaten Thema Medicatieveiligheid Resultaten 20 Bijlage 1 Methode 22 Bijlage 2 Beoordeelde documenten 24 Pagina 1-3 van 24

4

5 1 Inleiding De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) heeft op 7 juni een aangekondigd vervolgbezoek (met onaangekondigde elementen) gebracht aan Stichting Topaz, verpleeghuis Munnekeweij (hierna: Munnekeweij) in Noordwijkerhout. De inspecteurs toetsen of de zorgaanbieder de zorg geeft zoals is voorgeschreven in wetten, professionele standaarden, veldnormen en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Het toetsingskader is slechts een selectie hieruit. Mochten de inspecteurs het tijdens het bezoek nodig vinden ook andere thema s te onderzoeken dan doen zij dit. De inspecteurs benoemen de onderzochte thema s dan apart in dit rapport. De inspectie schrijft haar rapporten in de tegenwoordige tijd. Dit doet zij om de leesbaarheid te verhogen. De begrippen die gebruikt worden in dit rapport zijn vastgelegd in een verklarende woordenlijst. Bij de observaties, rondleiding, het inzien van documenten en de gesprekken letten de inspecteurs op de volgende thema s: persoonsgerichte zorg, deskundige zorgverlener en sturen op kwaliteit en veiligheid. De inspectie heeft daarnaast het thema medicatieveiligheid getoetst omdat dit thema op 28 september 2016 ook is getoetst. Waar de inspectie naar kijkt ligt vast in een toetsingskader. De IGZ onderzoekt of zij ervaringsdeskundigen kan betrekken bij het toezicht. In 2017 gaan enkele ervaringsdeskundigen mee met 20 inspectiebezoeken in de ouderenzorg. Tijdens dit bezoek zijn twee ervaringsdeskundigen betrokken. De inspecteur verwerkt de bevindingen van de ervaringsdeskundigen voor zover van toepassing in dit rapport. Deze bevindingen beïnvloeden alleen het oordeel van de inspectie als ook uit twee of meer andere door de inspectie gebruikte bronnen (bijvoorbeeld gesprekken met medewerkers of observaties van de inspecteur) overeenkomstige bevindingen naar voren komen. Citaten uit gesprekken met cliënten zijn soms opgenomen ter illustratie. 1.1 Aanleiding bezoek Het bezoek op 7 juni 2017 is een vervolg op het inspectiebezoek van 28 september Munnekeweij voldeed op 28 september niet aan 14 van de 34 beoordeelde normen. Uit gesprekken blijkt dat Munnekeweij een zware periode achter de rug heeft (zie hieronder bij beschrijving locatie). Munnekeweij zit in de overgang van verzorgingshuis naar verpleeghuis. De inspectie stelt in september 2016 vast dat de kennis van de medewerkers nog niet goed aansluit bij de complexere zorgvragen van de cliënten. Daarnaast is sprake van tekortkomingen in de dossiers, de MIC analyses en de medicatieveiligheid. De inspectie ziet wel dat het management en de medewerkers hard werken aan het verbeteren van de zorg. Maar Munnekeweij heeft meer tijd nodig om alle verbeteringen te realiseren en te voldoen aan de normen voor goede zorg. De inspectie vraagt naar aanleiding van het bezoek op 28 september 2016 verbetermaatregelen. Munnekeweij stuurt de inspectie op 17 maart 2017 een resultaatsverslag. Hieruit blijkt dat Munnekeweij veel verbeteringen heeft gerealiseerd. Tijdens het bezoek op 7 juni 2017 beoordeelt de inspectie de resultaten van de verbeteracties. Deze bevindingen staan in dit rapport. De inspectie heeft voor het vervolgbezoek een nieuw instrument gebruikt. In dit instrument ligt meer nadruk op persoonsgerichte zorg en op leren en verbeteren. Pagina 5 van 24

6 De inspectie beoordeelde op 7 juni 2017 de normen waar Munnekeweij op 28 september 2016 niet aan voldeed. Daarnaast beoordeelde de inspectie een aantal normen die niet in het vorige instrument stonden. Aanleiding hiervoor zijn nieuwe bevindingen tijdens het inspectiebezoek. Dit rapport is niet los te zien van het rapport naar aanleiding van het bezoek op 28 september Het rapport van het bezoek op 28 september 2016 staat op de website van de IGZ onder publicaties. 1.2 Beschrijving organisatie en locatie Stichting Topaz Munnekeweij is een van de negen zorglocaties van de Topaz. Topaz biedt zorg en behandeling in de regio Leiden en Duin- en Bollenstreek. Deze zorg wordt aangeboden in vijf woonzorgcentra, drie verpleeg- en behandelcentra en in een revalidatiehotel. Daarnaast biedt Topaz thuiszorg aan. Locatie Munnekeweij Munnekeweij biedt zorg en behandeling aan cliënten met somatische en psychogeriatrische aandoeningen. De 1 ste en 2 de etage van Munnekeweij (het zorghuis ) is bestemd voor totaal 44 cliënten met somatische aandoeningen. Een toenemend aantal cliënten heeft ook psychogeriatrische problematiek. Munnekeweij is bezig met het realiseren van huiskamers op deze etages. De 3 de etage is een gesloten pg-afdeling. Hier is plaats voor 22 cliënten met psychogeriatrische aandoeningen. De afdeling heeft twee ruime, aan elkaar gekoppelde huiskamers met een keuken. Munnekeweij verhuurt tien plaatsen aan het Raamwerk, een organisatie voor mensen met een lichamelijke en verstandelijke beperking. In Munnekeweij gaat het om oudere cliënten met een verstandelijke beperking. Acht cliënten wonen zelfstandig. Ook biedt Munnekeweij thuiszorg. Op de begane grond van Munnekeweij ligt een grote tuinkamer. Hier kunnen bewoners en andere inwoners van Noordwijkerhout elkaar ontmoeten en iets drinken. Tijdens het inspectiebezoek zijn aan diverse tafels bewoners (druk) met elkaar in gesprek. Vrijwilligers organiseren er activiteiten. Bewoners kunnen ook gebruik maken van een afgesloten binnentuin op de begane grond en op de eerste etage. Cliënten Op de pg-afdeling wonen tijdens het inspectiebezoek vijftien cliënten met een zorgzwaartepakket (ZZP) 5, één met een ZZP 6 en twee met een ZZP 7. Op de somatiekafdelingen wonen dertien cliënten met een ZZP 4, elf cliënten met een ZZP 5 en negentien cliënten met een ZZP 6. Personeel Munnekeweij heeft sinds eind 2016 een nieuwe gebiedsmanager. Twee teammanagers (een voor het zorghuis en een voor de PG afdeling) sturen de zorgmedewerkers aan. Op de afdelingen werken zorgmedewerkers van verschillende niveaus: verpleegkundigen niveau 4, verzorgenden niveau 3, helpenden niveau 2 en gastvrouwen. De verpleegkundigen niveau 4 verlenen zorg op de afdeling en coachen andere zorgmedewerkers. Munnekeweij heeft ook een aantal verpleegkundigen niveau 5. Zij werken locatiebreed en zijn onder andere betrokken bij het maken van de verbeterplannen. Munnekeweij beschikt over ongeveer 200 vrijwilligers. Een vrijwilligerscoördinator stuurt hen aan. Pagina 6 van 24

7 Behandeldienst Munnekeweij beschikt over de volgende behandelaren: twee specialisten ouderengeneeskunde (SO), Eén basisarts, één psycholoog, twee ergotherapeuten, twee fysiotherapeuten, één diëtist en één logopedist. Topaz-breed zijn er drie behandelteams. Het behandelteam dat in Munnekeweij werkt, werkt gedeeltelijk ook op een andere locatie. Topaz wil meer verpleegkundig specialisten in dienst nemen. Ontwikkelingen Munnekeweij zit in de overgang van een verzorgingshuis naar een verpleeghuis. In 2015 blijkt dat de zorgverlening niet beantwoordt aan de eisen en de complexere zorgvragen. Er zijn ook managementproblemen. Topaz ontslaat de gebiedsmanager en stelt een interim-gebiedsmanager aan. Uit onderzoek van deze manager blijkt dat er een angstcultuur heerst. Verder zijn verantwoordelijkheden niet goed belegd en benut men de expertise van verpleegkundigen onvoldoende. In het plan van aanpak van de interim-gebiedsmanager ligt de nadruk in eerste instantie op het op orde krijgen van de basiszorg. In nauw overleg met medewerkers past het management de teams aan en legt men verantwoordelijkheden opnieuw vast. Er komen werkgroepen om de zorg verder te professionaliseren. Munnekeweij voert de verbeteringen stapsgewijs in om de belastbaarheid van medewerkers reëel te houden. Tijdens het bezoek op 28 september 2016 hoort de inspectie dat de rust en stabiliteit in de teams terugkeert. Medewerkers hebben weer vertrouwen in het management en zijn gemotiveerd om de zorg verder te verbeteren. Gesprekspartners geven aan dat Munnekeweij grote stappen zet maar meer tijd nodig heeft om de zorg op orde te krijgen. Tijdens het vervolgbezoek op 7 juni 2017 hoort de inspectie dat Munnekeweij in maart 2017 is gestart met het driejarige project Van Regels naar Relaties. Dit is een landelijk project van VWS en het LOC. Munnekeweij wil met dit project onder andere nagaan of men de goede dingen doet, bezien vanuit de cliënt. Munnekeweij gebruikt als enige locatie van Topaz nog een papieren dossier. Gesprekspartners vertellen dat Munnekeweij het ECD invoert als de bevindingen bekend zijn uit het project Van Regels naar Relaties. De bevindingen hebben namelijk gevolgen voor de inrichting van het ECD. Pagina 7 van 24

8

9 2 Conclusie Dit hoofdstuk start met een samenvatting. Hierin vindt u een overzicht met daarin de beoordeling hoe de inspectie de geleverde zorg ziet. Vervolgens geeft de inspectie haar conclusie over Munnekewij. Een toelichting op de scores per norm staat in hoofdstuk 4. In dat hoofdstuk beschrijft de inspectie op basis van welke bevindingen de scores op de normen zijn gegeven. In hoofdstuk 4 ziet u het oordeel op normniveau terug van het bezoek van 7 juni Overzicht van de resultaten Onderstaande diagrammen laten u per thema zien hoe de inspectie uw locatie beoordeelt. Thema 1: Persoonsgerichte zorg (5 normen) Thema 2: Deskundige zorgverlener (7 normen) Thema 3: Sturen op kwaliteit en veiligheid (5 normen) Module Medicatieveiligheid (11 normen) 2.2 Wat gaat goed Cliënten in Munnekeweij krijgen persoonsgerichte zorg. Zorgverleners weten veel over de bewoners en wat zij belangrijk vinden. Zij besteden aandacht aan behoeften en wensen van cliënten en brengen dat in praktijk. Zorgmedewerkers beschikken over relevante informatie en zijn het afgelopen jaar geschoold. De multidisciplinaire samenwerking is goed. Zo is er veel aandacht voor het zoeken naar oorzaken van onbegrepen gedrag bij bewoners en het bedenken van goede benaderingswijzen. 2.3 Wat kan beter De Plan-Do-Check-Act(PDCA)-cyclus in de zorgdossiers vraagt meer aandacht. Het opvolgen van afspraken is niet altijd zichtbaar. Zorgverleners missen daardoor informatie die nodig is voor het maken van de juiste professionele afwegingen. Cliënten krijgen hierdoor mogelijk niet altijd de zorg die zij nodig hebben. Er is verder meer aandacht nodig voor het zo snel mogelijk oplossen van (technische) problemen die cliënten belemmeren bij het voeren van de eigen Pagina 9 van 24

10 regie. Munnekeweij kan het voeren van eigen regie door de cliënt ook verbeteren door aanpassingen in de personele bezetting tijdens piekuren. 2.4 Wat moet beter Incidentmeldingen worden nog niet goed en structureel geanalyseerd. Dit belemmert het leren van incidenten en het voorkomen van nieuwe incidenten. Ook sluiten verbeteracties hierdoor mogelijk niet goed aan bij de situatie van de cliënt. 2.5 Conclusie bezoek Uit de resultaten blijkt dat Munnekeweij na het inspectiebezoek in september 2016 grote vorderingen heeft gemaakt. De zorgverlening in Munnekeweij voldoet grotendeels aan de eisen. Op een aantal punten is verbetering nodig en mogelijk. De inspectie heeft vertrouwen in de verbeterkracht van Munnekeweij. Munnekeweij beschikt over kwaliteitsinformatie en gebruikt die informatie voor verbeteringen in de zorg. Het management heeft na het vorige inspectiebezoek een cultuur van leren en verbeteren gerealiseerd. Management en zorgverleners zijn open over wat goed gaat en wat nog niet goed gaat. De inspectie merkte tijdens het inspectiebezoek dat management en zorgverleners gemotiveerd zijn om goede zorg te verlenen en verbetermogelijkheden op te pakken. Pagina 10 van 24

11 3 Wat zijn de vervolgacties In dit hoofdstuk leest u wat we van u als zorgaanbieder verwachten. Daarna leest u wat de inspectie zal doen naar aanleiding van dit bezoek. 3.1 De vervolgactie die de inspectie van u als zorgaanbieder verwacht De inspectie verwacht dat Munnekweij zorgt dat het melden van incidenten leidt tot passende verbeteracties op cliëntniveau en op locatieniveau. De inspectie gaat er verder vanuit dat management en zorgverleners nagaan welke verbeteracties mogelijk zijn bij normen waar Munnekeweij grotendeels aan voldoet. De inspectie verwacht dat Topaz de verbetermaatregelen zo nodig ook op andere locaties doorvoert. 3.2 Vervolgacties van de inspectie De inspectie concludeert dat de zorg in Munnekewij op dit moment van voldoende kwaliteit is en verwacht dat dit zo blijft. Dit geldt ook voor de kwaliteit en veiligheid van de zorg op andere locatie(s). Met dit rapport sluit de inspectie het bezoek af. Dit betekent dat de inspectie in 2017 uw organisatie niet opnieuw bezoekt tenzij de inspectie meldingen krijgt of andere signalen opvangt dat de kwaliteit en de veiligheid van de zorg niet op orde is. Dan kan de inspectie opnieuw op bezoek komen. Pagina 11 van 24

12

13 4 Resultaten In dit hoofdstuk staat per thema hoe de inspectie de geleverde zorg per norm tijdens het bezoek op 7 juni 2017 heeft beoordeelt. Vervolgens ziet u hoe de inspectie de geleverde zorg per norm beoordeeld ten tijde van dit bezoek. De IGZ scoorde tijdens het bezoek of Munnekewij wel, deels of niet voldeed aan de normen om zo te komen tot een beoordeling per thema. Per thema zijn het oordeel, de normen en de bevindingen weergegeven. Achtereenvolgens komen alle beoordeelde thema s aan bod. De normen worden in een vierpuntsschaal aangegeven in kleuren. De kleuren hebben de volgende betekenis: Donker groen: De locatie/afdeling voldoet aan de norm. Licht groen: De locatie/afdeling voldoet grotendeels aan de norm. De instelling is goed op weg; verbetering is mogelijk. Geel: De locatie/afdeling voldoet grotendeels niet aan de norm. De instelling heeft een start gemaakt maar is nog niet op het gewenste niveau; verbetering is noodzakelijk. Rood: De locatie/afdeling voldoet niet aan de norm. De instelling heeft nog helemaal niets gedaan of geregeld; verbetering is noodzakelijk. Blauw: De norm is niet getoetst. 4.1 Thema Persoonsgerichte zorg Het startpunt voor het geven van de zorg zijn de wensen en verlangens van de cliënt. Kent de zorgverlener de cliënt, kent hij zijn geschiedenis, weet hij wat de cliënt belangrijk vindt en wat de cliënt niet wil? Is er sprake van een evenwichtige en respectvolle relatie tussen een cliënt en de zorgverlener? Luistert de zorgverlener goed naar de cliënt en zijn naasten? En belangrijker, staan de wensen en verlangens van de cliënt centraal? Geeft de zorgverlener hier gehoor aan? De cliënt heeft de regie en wordt daarbij ondersteund door zijn naasten en de zorgmedewerkers Resultaten Norm Iedere cliënt heeft inspraak in en afspraken over de doelen van de zorg, behandeling en ondersteuning. Tijdens het vervolgbezoek voldoet Munnekeweij aan deze norm. Gesprekspartners vertellen dat medewerkers het zorgplan van de cliënt tweemaal per jaar bespreken in een multidisciplinair overleg (MDO). De cliënt is hier niet bij aanwezig maar na het MDO volgt een zorgplanbespreking. Hieraan nemen de EVV, de arts en de cliënt (en/of diens familie) deel. In dit overleg past men het zorgplan zo nodig aan. Daarna ondertekent de cliënt(vertegenwoordiger) het zorgleefplan. Als er tussentijdse wijzigingen in de zorg zijn bespreken medewerkers dit met de cliënt en/of diens familie. Een medewerker vertelt dat zij regelmatig met de familie van een cliënt met onbegrepen gedrag afspraken maakt over de beste benaderingswijze. Het cliëntdossier bevat een tabblad voor de communicatie met de familie. De familie is hierdoor op de hoogte van zaken die spelen rondom de cliënt. De cliëntvertegenwoordiger kan de informatie gebruiken voor het maken of aanpassen van de afspraken. 1 Dit artikel geldt niet voor cliënten die zorg ontvangen op grond van artikel Wlz (persoonsgebonden budget /PGB). Het recht op een zorgplanbespreking en een zorgplan zoals omschreven in de Wlz geldt niet voor deze groep cliënten. Pagina 13 van 24

14 Norm Zorgverleners kennen de cliënt en zijn wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen. Tijdens het vervolgbezoek voldoet Munnekeweij grotendeels aan deze norm. Uit gesprekken met medewerkers blijkt dat zij veel weten over wensen en zorgvragen van de cliënten. Zo vertelt een medewerker dat een cliënt onderwijzeres is geweest. Hierdoor kan ze beter inspelen op het gedrag van de cliënt. Gesprekspartners vertellen dat uit het project Van Regels naar Relaties bleek dat men nog informatie over de cliënt mist. Bijvoorbeeld onderdelen uit de levensloop en bepaalde wensen. Naar aanleiding van deze bevinding voert Munnekeweij met alle cliënten en hun familie opnieuw een kennismakingsgesprek. De informatie neemt men op in een Ik profiel in het cliëntdossier. De inspectie constateert dat een van de dossiers al een Ik profiel bevat. Norm 1.3 Cliënten voeren binnen hun mogelijkheden zelf regie over leven en welbevinden. Tijdens het vervolgbezoek voldoet Munnekeweij grotendeels aan deze norm. In ADL overzichten in de dossiers staat bij de activiteiten wat de cliënt (deels) zelfstandig doet. Medewerkers noemen voorbeelden van het voeren van regie door de cliënt. Zo wil een valgevaarlijke cliënt graag weer leren lopen. Medewerkers hebben de risico s uitgelegd en de keus aan de cliënt gelaten. Met een andere cliënt sprak men af dat zorgmedewerkers een deel van de zorg overnemen. Hierdoor houdt de cliënt energie over voor andere activiteiten. Voor een cliënt die moeite heeft met het vinden van een zinvolle dagbesteding gaan medewerkers op zoek naar passende activiteiten. Cliënten kunnen hun kamer naar eigen wensen en behoefte inrichten. Volgens de vertegenwoordiger van de cliëntenraad missen cliënten een aantal voorzieningen. Zij zijn hierdoor beperkt in het voeren van eigen regie. Voorbeelden zijn het ontbreken van wifi en een te hoge drempel in de kamer van een cliënt. De ervaringsdeskundigen krijgen in hun gesprekken met cliënten deze en andere voorbeelden ook te horen. Zo vertelt een cliënt dat het oproepsysteem niet altijd goed werkt. Het gevolg is dat deze cliënt, die volledig afhankelijk is van de zorgmedewerkers, soms lang moet wachten op hulp. Een andere cliënt vertelt dat medewerkers het in de ochtend vaak druk hebben. Hierdoor is ze niet op het door haar gewenste tijdstip uit bed. Een ervaringsdeskundige hoort van twee jongere cliënten dat zij graag meedoen met activiteiten. Het activiteitenaanbod sluit volgens deze cliënten echter niet goed aan bij hun behoeften. Norm 1.4 Cliënten ervaren nabijheid, geborgenheid, vertrouwen en begrip. Zij worden met respect behandeld. Tijdens het vervolgbezoek voldoet Munnekeweij aan deze norm. De inspectie ziet en hoort dat zorgverleners met respect, warmte en begrip omgaan met bewoners. In de huiskamers op de PG afdeling krijgen cliënten die apart zitten ook aandacht. Zo blijkt uit gebaren van een bewoonster die in een trippelstoel rondrijdt dat zij behoefte heeft aan contact. Een medewerkster gaat daarop in. Medewerkers gaan bij cliënten aan tafel zitten bij werkzaamheden zoals fruit schillen en het dossier bijhouden. Aan een van de tafels betrekt een familielid cliënten in een gesprek. De vertegenwoordiger van de cliëntenraad vertelt dat medewerkers vaak aanwezig zijn bij de cliënten en hen niet betuttelen. In een gesprek met ervaringsdeskundigen

15 vertellen cliënten dat medewerkers lief en betrokken zijn. Zij doen er alles aan om de zorg zo prettig mogelijk te laten verlopen. In de huiskamers op de PG afdeling staat naast modern meubilair ook meubilair dat past bij de doelgroep. Onder andere gemakkelijke leunstoelen. Munnekweij is bezig om ook een huiskamer te realiseren op de 1 ste en de 2 de etage. Het inrichten van de huiskamer gebeurt in overleg met de cliënten zodat zij een plek krijgen waar ze zich prettig voelen. Norm 1.5 Cliënten worden ondersteund om hun informele netwerk in stand te houden of uit te breiden. Deze norm is tijdens het vervolgbezoek niet getoetst. 4.2 Thema Deskundige zorgverlener De zorgaanbieder zet voldoende en deskundige medewerkers in. Hij schoolt, ondersteunt en stimuleert hen structureel. De samenstelling van het personeel past bij de cliënten voor wie wordt gezorgd. De zorgmedewerkers zijn hiervoor voldoende deskundig. Zij weten ook wanneer hun deskundigheid niet voldoende is. Daarnaast zijn zorgmedewerkers in staat om samen te werken. De zorgaanbieder zorgt voor een omgeving waarin zorgmedewerkers methodisch kunnen werken. De zorgmedewerker is in staat methodisch te werken. Methodisch werken garandeert dat het verbeteren van de kwaliteit van de zorg continu onder de aandacht is van alle medewerkers. Methodisch werken houdt in dat er wordt gewerkt volgens de Plan-Do-Check- Act(PDCA)-cyclus: - Plan: kijken naar de werkzaamheden en plannen hoe deze kunnen worden verbeterd. - Do: de verbeteringen uitvoeren. - Check: beoordelen of het resultaat van de veranderingen het gewenste resultaat opleveren. - Act: de werkzaamheden bijstellen aan de hand van de gevonden resultaten. Het methodisch werken is ook van toepassing op het thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Resultaten Norm 2.1 Zorgverleners maken hun professionele afwegingen over de benodigde zorg, ondersteuning en risico s op basis van de wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. Tijdens het vervolgbezoek voldoet Munnekeweij grotendeels aan deze norm. Voorwaarden voor het maken van professionele afwegingen zijn aanwezig. Uit gesprekken blijkt dat medewerkers veel weten over de wensen en zorgvragen van cliënten. Informatie die van belang is voor het maken van professionele afwegingen staat in de cliëntdossiers. Onder andere de zorgvragen, de cliëntgebonden risico s, de dagbestedingwensen en levensloopinformatie. In gesprekken noemen medewerkers voorbeelden van professionele afwegingen. In een dossier staat een beslisboom voor het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen (VBM). In het M&M formulier ziet de inspectie afwegingen voor het toepassen van een VBM. Zie ook 1.3. Pagina 15 van 24

16 Informatie die van belang is voor het maken van professionele afwegingen is niet altijd bekend bij medewerkers. Zo staan in een dossier op het rapportageblad van de fysiotherapie adviezen van de fysiotherapeut. Een medewerker vertelt dat de adviezen van andere disciplines opgenomen moeten worden op het formulier kortdurende aandachtspunten. Zo weten zorgmedewerkers wat ze moeten doen en waarop ze moeten rapporteren. Het advies van de fysiotherapeut is niet op het formulier verwerkt. In de rapportages ontbreken bevindingen over de adviezen. Zie ook 2.2. Norm 2.2 Zorgverleners werken methodisch, passend bij hun functieniveau. Dit hele proces wordt inzichtelijk vastgelegd in het cliëntdossier. Tijdens het vervolgbezoek voldoet Munnekeweij grotendeels aan deze norm. Uit gesprekken blijkt dat medewerkers methodisch werken. In de dossiers is het methodisch werken in grote lijnen zichtbaar. De vragen, doelen en acties in de zorgleefplannen zijn gebaseerd op cliëntgebonden risico s, medische informatie en wensen en behoeften van de cliënt. Bij cliënten met onbegrepen gedrag is een omgangsadvies aanwezig. In een zorgplan staat bij de acties een verwijzing naar het omgangsadvies. In een ander dossier staat dat bij de cliënt een video-interactie uitgevoerd wordt, omdat het omgangsadvies niet toereikend is. Een medewerkster vertelt dat de psycholoog daarna het omgangsadvies aanpast. De dossiers bevatten evaluaties voor het MDO. Medewerkers vertellen dat zij het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen en het toedienen van psychofarmaca ook evalueren in omgangs- en gedragsoverleggen. Medewerkers rapporteren doorgaans op doelen en acties in het zorgleefplan. Wel constateert de inspectie dat zij zich vaak beperken tot rapporteren op ADL doelen en acties. Op de kortlopende aandachtspunten die niet in het zorgplan staan, rapporteert men ook niet altijd. Zo is volgens een rapportageblad in een artsenvisite afgesproken dat men goed moet rapporteren op een kortlopend aandachtspunt. Toch ontbreken op meerdere dagen rapportages. In een aantal rapportages staat concrete informatie over het effect van een handeling. Maar rapportages bevatten ook vaak informatie als mw was redelijk te helpen. In de dossiers staat informatie van andere disciplines. Maar wat er met adviezen en opdrachten van andere disciplines gebeurt, is niet altijd navolgbaar. Zo vraagt een fysiotherapeut aandacht voor huidletsel en defaecatie. Ook adviseert de fysiotherapeut wisselligging. Dit is niet verwerkt op het formulier met kortdurende aandachtspunten voor de zorgmedewerkers. Norm 2.3 De zorgaanbieder zorgt dat zorgverleners ruimte krijgen om systematisch te reflecteren op goede, veilige en persoonsgerichte zorg voor de cliënt. Van daaruit kunnen zij verbeteringen toepassen. Deze norm is tijdens het vervolgbezoek niet getoetst. Norm 2.4 Zorgverleners houden, passend bij hun functieniveau, relevante ontwikkelingen in hun vakgebied bij om goede, veilige en persoonsgerichte zorg te kunnen bieden aan de groep cliënten waaraan ze zorg verlenen. Deze norm is tijdens vervolgbezoek niet getoetst.

17 Norm 2.5 De zorgaanbieder zorgt dat er voldoende deskundige zorgverleners beschikbaar zijn, afgestemd op de aanwezige cliënten en actuele zorgvragen. Tijdens het vervolgbezoek voldoet Munnekewij grotendeels aan deze norm. Management en zorgverleners vertellen dat de personele bezetting toereikend is. Er zijn wel vacatures voor verpleegkundigen. Verpleegkundigen zijn lastig te krijgen. Een cliënt vertelt de ervaringsdeskundige dat cliënten zorg krijgen van voor hen bekende medewerkers. Gesprekspartners vertellen dat Munnekeweij bij het aannamebeleid rekening houdt met de visie en de manier van werken in Munnekeweij. Zo is een cliëntgerichte houding belangrijk. Gesprekspartners vertellen dat Munnekeweij het scholingsaanbod afstemt op de behoeften van de medewerkers. Alle medewerkers van Munnkeweij hebben na het vorige inspectiebezoek scholing gehad van een GGZ verpleegkundigen. Onder andere scholing in dementie en omgaan met onbegrepen gedrag en agressie. Medewerkers bespreken tijdens de scholingen casuïstiek die ze zelf inbrengen. Munnekeweij heeft een verdiepingsscholing gepland in het najaar van Daarnaast volgen medewerkers andere scholingen zoals voorbehouden en risicovolle handelingen, medicatieveiligheid en fysieke belasting. Behandelaren verzorgen één maal per maand een klinische les. In een gesprek met de ervaringsdeskundigen vertellen twee cliënten dat er niet op alle momenten voldoende personeel is. Dit is vooral aan de orde tijdens piektijden in de ochtend. Zij vertellen dat het regelmatig voorkomt dat het drie kwartier tot een uur duurt voordat iemand reageert op de bel. De zorgmedewerkers lopen zich naar hun idee de benen uit het lijf. Ook de voorzitter van de cliëntenraad vertelt dat de bezetting op sommige momenten te laag is. Hierdoor moeten cliënten lang wachten voordat ze bijvoorbeeld geholpen kunnen worden met naar het toilet gaan. Norm 2.6 Zorgverleners handelen volgens de afspraken zoals beschreven in protocollen, richtlijnen en handreikingen. Zij weten wanneer zij wel en niet kunnen afwijken om goede, veilige en persoonsgerichte zorg te kunnen bieden. Deze norm is tijdens het vervolgbezoek niet getoetst. Norm 2.7 Zorgmedewerkers werken multidisciplinair en schakelen tijdig disciplines en specifieke expertise in van binnen of buiten de organisatie. In deze samenwerking worden duidelijke afspraken gemaakt wie waarvoor verantwoordelijk is. Tijdens het vervolgbezoek voldoet Munnekeweij aan deze norm. Uit gesprekken blijkt dat men op tijd interne en externe expertise inschakelt. Zorgverleners bespreken cliënten twee maal per jaar in een MDO. Na het overleg plant men een zorgplanbespreking. Hieraan nemen de EVV, de arts en de cliënt (of diens familie) deel. Op de PG afdeling voeren het zorgteam en de psycholoog één keer in de vier weken een omgangsoverleg. Men bespreekt casuïstiek en wisselt praktische tips uit. Zo nodig stelt de psycholoog een omgangsadvies op voor cliënten met onbegrepen gedrag. Daarnaast is er iedere week een gedragsoverleg van arts, psycholoog en EVV. Hierin bespreekt men ook de medicatie die de cliënt gebruik. Er zijn afspraken over het verwerken van opdrachten en adviezen van behandelaren in het cliëntdossier. Na het vorige inspectiebezoek is Munnekeweij gestart met video-interactieouderenzorg (VIO). Een medewerkster maakt video-opnames van medewerkers tijdens de zorgverlening aan cliënten met complex gedrag. Bijvoorbeeld cliënten die Pagina 17 van 24

18 tijdens de zorgverlening gaan slaan, bijten of krabben. Medewerkers krijgen vervolgens adviezen over hun benadering en handelwijze. Men werkt daarbij met vaste termen zoals het openen van het contact. De inspectie ziet in video-opnames het positieve effect van de adviezen. Gesprekspartners vertellen dat de videoopnames leiden tot grotere bewustwording van eigen gedrag en houding en het effect daarvan op de cliënt. 4.3 Thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Goede zorg en deze goed houden begint bij een goed management. Managers sturen op de kwaliteit van zorg en coördineren en controleren wat er gebeurt op de werkvloer. Onvoldoende sturing door het management betekent risico s op de werkvloer die zorgmedewerkers niet altijd kunnen voorkomen Resultaten Norm De zorgaanbieder stelt de persoonsgerichte zorg en ondersteuning centraal en borgt de veiligheid van de cliënt. Tijdens het vervolgbezoek voldoet Munnekeweij aan deze norm. In het jaarplan Topaz Munnekeweij 2017 staan de missie en visie van Topaz. Gesprekspartners vertellen dat in Munnekeweij de persoonsgerichte zorg en ondersteuning centraal staat. Dit is ook een reden voor deelname aan het landelijke project Van Regels naar Relaties. Gesprekspartners vertellen dat men daarmee onder andere wil achterhalen of medewerkers de goede dingen doen, bezien vanuit de cliënt. Medewerkers vertellen dat zij uitgaan van de wens van de cliënt. Zij brengen wensen en behoeften van cliënten goed in kaart en leggen ze vast in het cliëntdossier. De inspectie ziet en hoort dat medewerkers de visie in praktijk brengen. Cliënten vertellen de ervaringsdeskundigen dat zij het naar hun zin hebben in Munnekeweij. Gesprekspartners vertellen dat Munnekeweij beschikt over ongeveer 200 vrijwilligers. Er is daardoor een ruim activiteitenaanbod. Een voorbeeld is de knuffelfarm waar bewoners dieren kunnen bekijken en aanraken. Munnekeweij heeft via het programma Waardigheid en Trots financiële middelen gekregen voor dagbestedingsactiviteiten. Men heeft wensen van bewoners en hun familie in kaart gebracht. De vrijwilligerscoördinator koppelt aan de hand van de wensen en mogelijkheden vrijwilligers en bewoners. Vrijwilligers hebben vier dagdelen scholing gehad over bewonersproblematiek. Norm 3.2 De zorgaanbieder gebruikt (bijna)incidenten, (bijna)fouten en klachten voor de verbetering van de zorg. Tijdens het vervolgbezoek voldoet Munnekeweij grotendeels niet aan de norm. Munnekeweij beschikt over kwantitatieve informatie over MIC-meldingen op cliënten locatieniveau. Er is onvoldoende kwalitatieve informatie zoals oorzakenanalyses en verbeteracties met resultaten. Gesprekspartners vertellen dat men werkt aan het goed analyseren van meldingen. Alle leden van de MIC-commissie zijn geschoold in analysemethodes. Zij moeten de opgedane kennis in praktijk brengen. Daarnaast moeten zorgverleners leren welke informatie zij op moeten nemen in een melding. Munnekewij heeft hiervoor per afdeling een invoerder aangesteld die de medewerkers daarbij moet begeleiden.

19 Norm 3.3 De zorgaanbieder bewaakt, beheerst en verbetert systematisch de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Tijdens het vervolgbezoek voldoet Munnekewij grotendeels aan deze norm. Gesprekspartners vertellen dat het management na het vorige inspectiebezoek een verbeterplan opgesteld heeft. Het plan is besproken met het team. Munnekeweij is gestart met het verbeteren van medicatieveiligheid. Diverse verbeteracties lopen nog. De teammanagers monitoren de voortgang. De nieuwe gebiedsmanager zet in op langdurig monitoren van verbeteracties. Onder andere door regelmatige controles en interne audits. Uit gesprekken en documenten blijkt dat meer en betere informatie nodig is om naar aanleiding van meldingen de zorg te verbeteren. Munnekeweij werkt hier aan (zie ook 3.2). Norm 3.4 De zorgaanbieder schept binnen de locatie en het team van zorgverleners voorwaarden voor een cultuur gericht op leren en verbeteren. Tijdens het vervolgbezoek voldoet Munnekeweij aan deze norm. Uit gesprekken, documenten en observaties blijkt dat Munnekeweij investeert in leren en verbeteren. Voorbeelden zijn de verbeterplannen, de doelen die men wil bereiken met het project Van Regels naar Relaties en de introductie van videointeractie. Medewerkers krijgen scholingen aangeboden en investeren in het goed leren kennen van de cliënten. Gesprekspartners vertellen dat er sprake is van een open cultuur waarin ruimte is om te leren van fouten. Norm Zorgverleners handelen naar de gemaakte afspraken om tot een evenwichtig samenspel te komen tussen zorgverlener, cliënt en informeel netwerk om goede, veilige en persoonsgerichte zorg te kunnen leveren. Deze norm is tijdens het vervolgbezoek niet getoetst. 4.4 Thema Medicatieveiligheid Het uitgangspunt is dat een cliënt die medicatie gebruikt, zelf zijn medicatie beheert. Wanneer dat niet of niet meer helemaal lukt, neemt de zorgaanbieder het medicatiebeheer deels of helemaal van de cliënt over. De cliënt heeft hierbij naar vermogen een eigen rol en verantwoordelijkheid. Het thema medicatieveiligheid richt zich op de (gedeeltelijke) overdracht van het medicatiebeheer door de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger aan de zorgaanbieder. Er is een keten van cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger, arts, apotheker, zorgaanbieder en zorgmedewerker. Voor een veilig medicatieproces is het van belang dat de activiteiten en verantwoordelijkheden van al deze schakels in de keten naadloos op elkaar aansluiten. Een zorgaanbieder die goede zorg biedt, heeft een adequaat medicatieveiligheidsbeleid dat ieders rol, verantwoordelijkheid en de samenwerking tussen de genoemde schakels beschrijft. De zorgaanbieder borgt dat die samenwerking plaatsvindt op een manier die de medicatieveiligheid ten goede komt. Pagina 19 van 24

20 4.4.1 Resultaten Norm 4.1 De zorgaanbieder heeft een procedure rondom veilige en verantwoorde zorg beschreven. Deze norm is tijdens het vervolgbezoek niet getoetst. Norm 4.2 De zorgaanbieder bepaalt in dialoog met de cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger of de medicatie geheel of gedeeltelijk in eigen beheer wordt gegeven. De gemaakte afspraken over het beheer liggen vast in het cliëntdossier. Deze norm is tijdens het vervolgbezoek niet getoetst. Norm 4.3 Zorgmedewerkers beschikken over een actueel medicatieoverzicht en actuele toedienlijst van de apotheek. Deze norm is tijdens het vervolgbezoek niet getoetst. Norm 4.4 Bij medicatiewijzigingen passen zorgmedewerkers de GDS2-medicatie niet aan. Tijdens het vervolgbezoek voldoet Munnekeweij aan deze norm. In acute situaties en met een schriftelijk verzoek van de arts haalt een verpleegkundige medicatie uit een baxterzakje. Medewerkers vertellen dat een tweede verpleegkundige dit controleert. Norm 4.5 Zorgaanbieder draagt zorg voor het veilig en verantwoord bewaren en afvoeren van medicatie. Deze norm is tijdens het vervolgbezoek niet getoetst. Norm 4.6 De zorgaanbieder registreert de (werk)voorraad medicatie en bewaakt de houdbaarheid hiervan. Tijdens het vervolgbezoek voldoet Munnekeweij aan deze norm. Medewerkers registreren het gebruik van opiaten. Op geopende flesjes en tubes staat een openingsdatum. Norm 4.7 Een tweede persoon controleert de niet-gds-medicatie, of er is een afspraak met apotheek dat het geen risicovolle medicatie betreft voor de cliënten. Tijdens het vervolgbezoek voldoet Munnekeweij aan deze norm. Risicovolle medicatie is aantoonbaar dubbel afgetekend. 2 Een GDS is een verpakking waarin medicijnen zijn verdeeld in eenheden per toedieningstijdstip en op naam van een individuele cliënt.

21 Norm 4.8 Zorgmedewerker parafeert de toegediende of aangereikte medicatie per medicijn en toedientijd op de toedienlijst. Deze norm is tijdens het vervolgbezoek niet getoetst. Norm 4.9 Zorgmedewerkers signaleren werking en bijwerking van de toegediende medicatie. De norm is tijdens het vorige bezoek niet getoetst. Deze norm is tijdens het vervolgbezoek niet getoetst. Norm 4.10 De norm is tijdens het vorige bezoek niet getoetst. Deze norm is tijdens het vervolgbezoek niet getoetst. Norm 4.11 De norm is tijdens het vorige bezoek niet getoetst. Deze norm is tijdens het vervolgbezoek niet getoetst. Pagina 21 van 24

22 Bijlage 1 Methode De inspecteur toetst of de zorg wordt gegeven zoals is voorgeschreven in wetten, veldnormen, professionele standaarden en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Om tot een goed onderbouwd oordeel te komen, gebruikt de inspectie tijdens het bezoek verschillende informatiebronnen. Door de informatie uit deze bronnen te vergelijken en te wegen, beoordeelt de inspectie of de door Munnekewij geboden zorg voldoet aan relevante wetten, veldnormen, professionele standaarden en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. In de bevindingen beschrijft de inspectie per norm welke informatiebronnen zijn gebruikt om tot dit oordeel te komen en welke methode zij daarvoor gebruikt heeft. Inspecteurs beoordelen op de werkvloer of de zorgaanbieder goede zorg verleent. Om een beeld te krijgen van deze locatie starten de inspecteurs met een kort gesprek met de eindverantwoordelijke van die dag of de leidinggevende. Daarnaast vindt een rondleiding door de locatie plaats waardoor de inspecteurs zich een beeld kunnen vormen van de leefsituatie van de cliënten en de werksituatie van de zorgmedewerkers. Daarna zijn de inspecteurs voor een groot deel van de tijd op de afdelingen of in de woningen aanwezig. In verschillende huiskamers observeren de inspecteurs cliënten en zorgmedewerkers. Tijdens de observatie kijken de inspecteurs hoe zorgmedewerkers de cliënten aanspreken en hoe het contact tussen de cliënten en zorgmedewerkers is. Verder kijken de inspecteurs waarom vrijheidsbeperkende maatregelen worden ingezet. Wat valt op en waar hebben de inspecteurs vragen over? De inspecteurs voeren door de dag heen gesprekken met zorgmedewerkers, behandelaren, cliëntvertegenwoordigers en cliëntenraadleden. Ook worden cliëntdossiers en documenten ingezien. Overlegvormen kunnen bijgewoond worden zoals een multidisciplinair overleg of een overdrachtsmoment. Tijdens het bezoek heeft de inspectie de volgende informatiebronnen gebruikt: - cliënten van de drie afdelingen; - een cliëntvertegenwoordiger van een cliënt op de PG afdeling; - observatie van cliënten in een huiskamer op de PG afdeling; zie uitleg over de methode hieronder; - gesprekken met 5 cliënten en een echtpaar door 2 ervaringsdeskundigen; - gesprekken met uitvoerende medewerkers van de drie afdelingen; - telefonisch gesprek met een psycholoog; - gesprek met een vrijwilligerscoördinator; - gesprek met de voorzitter van de cliëntenraad; - gesprekken met management en de projectleider Van Regels naar Relaties; - een aantal cliëntdossiers van cliënten met PG en somatische aandoeningen; - documenten, genoemd in bijlage 2; - een rondgang door de locatie.

23 Uitleg observatiemethode SOFI De inspectie maakt gebruik van een gestandaardiseerde methode om cliënten te observeren als extra informatiebron. Deze methode heet SOFI, Short Observational Framework for Inspection. Dit hulpmiddel is ontwikkeld door de Universiteit van Bradford en CQC (de Engelse Inspectie voor de Gezondheidszorg). Krijgt de cliënt overdag activiteiten aangeboden die hij of zij zinvol of leuk vindt? Spreekt de zorgmedewerker de cliënt aan op een manier die de cliënt plezierig vindt? Hoe de cliënt de zorg ervaart, maakt onderdeel uit van de kwaliteit. Cliënten kunnen vaak moeilijk zelf aangeven wat hun wensen zijn. Hoe kan een inspecteur dan beoordelen of de zorg aansluit bij de wensen van deze cliënt? Met SOFI zitten twee inspecteurs ieder in een huiskamer. Zij observeren hoe zorgmedewerkers reageren op een cliënt, en andersom. Stimuleren de zorgmedewerkers activiteiten voor cliënten? Wordt met de cliënten gepraat, een liedje gezongen, een spelletje gedaan, gewandeld? Hoe is de stemming van cliënten, hoe betrokken zijn zij bij hun omgeving? Na de observatie volgt een gesprek met de zorgmedewerkers waarin situaties die de inspecteurs hebben gezien aan de orde komen. Zo krijgen de inspecteurs een beter beeld hoe de individuele cliënten de zorg ervaren. Wilt u meer weten over SOFI dan kunt u dit lezen op de website van de Universiteit van Bradford. Pagina 23 van 24

24 Bijlage 2 Beoordeelde documenten - Overzicht van ZZP s van cliënten van Munnekeweij - Overzicht dagelijkse bezetting op de afdelingen - Jaarplan Topaz Munnekeweij 2017 d.d Topaz: Meldingen Incidenten Cliënten (MIC) Beleid d.d Kwartaalrapportage MIC totaal Topaz kwartaal 1, Verslag vervolggesprek (Q1-) opleiden MW d.d (planning scholingen) - Overzicht klinische lessen sept juni Consultatieteam Rivierduinen: afspraken m.b.t. scholing intramurale team Munnekeweij d.d en Overzicht bevoegd- en bekwaamheidsregistratie voorbehouden en risicovolle handelingen