Rapport van het inspectiebezoek aan Stichting ZINN, locatie Zuiderflat in Groningen op 17 mei 2017

Transcriptie

1 Rapport van het inspectiebezoek aan Stichting ZINN, locatie Zuiderflat in Groningen op 17 mei 2017 Utrecht augustus 2017 V

2

3 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding bezoek Beschrijving Zuiderflat 4 2 Conclusie 6 3 Wat zijn de vervolgacties 6 4 Resultaten Thema Persoonsgerichte zorg Resultaten Thema Deskundige zorgverlener Resultaten Thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Resultaten Thema Medicatieveiligheid Resultaten 16 Bijlage 1 Methode 19 Bijlage 2 Geraadpleegde documenten 21 Pagina 3 van 21

4 1 Inleiding De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft op 17 mei 2017 een onaangekondigd bezoek gebracht aan Stichting ZINN Thuiszorg Zorg en Welzijn (hierna: ZINN), locatie Zuiderflat (hierna: Zuiderflat) in Groningen. De inspecteurs toetsen of de zorgaanbieder de zorg geeft zoals is voorgeschreven in wetten, professionele standaarden, veldnormen en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Het toetsingskader is slechts een selectie hieruit. Mochten de inspecteurs het tijdens het bezoek nodig vinden ook andere thema s te onderzoeken dan doen zij dit. De inspecteurs benoemen de onderzochte thema s dan apart in dit rapport. De begrippen die gebruikt worden in dit rapport zijn vastgelegd in een begrippenkader: zie Bij de observaties, rondleiding, het inzien van documenten en de gesprekken letten de inspecteurs op de volgende thema s: persoonsgerichte zorg, deskundige zorgverlener en sturen op kwaliteit en veiligheid. De inspectie keek ook naar de medicatieveiligheid. Waar de inspectie naar kijkt, ligt vast in een toetsingskader: zie Aanleiding bezoek Aanleiding voor het inspectiebezoek aan deze locatie is een melding aan de inspectie op 9 december De inspectie sloot de melding af en kondigde aan dat een onaangekondigd bezoek zou plaatsvinden om de zorg in de breedte te onderzoeken. 1.2 Beschrijving Zuiderflat ZINN is een zorgorganisatie in Groningen en omgeving. In totaal werken er ruim 1800 medewerkers. Zuiderflat is een seniorenflat gelegen in het zuiden van de stad Groningen in De Wijert-zuid. Zuiderflat heeft twee etages met appartementen voor intensieve zorg en acht verdiepingen met huurappartementen. In Zuiderflat wonen verschillende echtparen waarvan een van de partners op de afdeling voor mensen met dementie of de afdeling somatiek woont. Op de afdeling dementie in Zuiderflat is verder één appartement waar een echtpaar kan samenwonen. Op de begane grond van Zuiderflat is een grote recreatieruimte en een Buurthuiskamer voor bewoners en mensen uit de buurt. Hier vinden activiteiten plaats en er is een biljart. Om de hoek zit een bloemenkraam en supermarkt. Naast de zorg aan mensen met dementie biedt Zuiderflat plaats aan cliënten met somatische aandoeningen. De afdeling voor mensen met dementie bevindt zich op de eerste etage. Op de afdeling is een groot balkon waar mensen buiten kunnen zijn. De afdeling heeft twee huiskamers. De huiskamers zijn zo ingericht dat er de mogelijkheid is voor cliënten om zich terug te trekken in een rustig hoekje. Op elke huiskamer is plaats voor tien tot elf cliënten. Pagina 4 van 21

5 Personele bezetting De dagelijkse aansturing is in handen van een locatiemanager. Verder werkt er een kwaliteitsverpleegkundige voor 32 uur die 16 uur meewerkt in de zorg. Op de afdeling voor cliënten met dementie werken verzorgende niveau 3 IG, helpende niveau 2, woonassistenten, stagiaires en vrijwilligers. Woonassistenten zijn medewerkers zonder specifieke vooropleiding. ZINN geeft deze medewerkers en de vrijwilligers een basisscholing in de zorg voor het omgaan met mensen met dementie. Deze basisscholing vindt plaats in het kader van het project Welzijn door aandacht van Waardigheid en Trots. In ochtend starten twee verzorgenden met op iedere huiskamer een woonassistent, en een helpende die inzetbaar is voor alle cliënten van de afdeling. In de middag en avond is er per groep bewoners een verzorgende en een woonkamerassistente. Pagina 5 van 21

6 2 Conclusie Dit hoofdstuk start met een samenvatting. Hierin vindt u een overzicht. Daarin staat hoe de inspectie de geleverde zorg beoordeelt. Vervolgens geeft de inspectie haar conclusie over Zuiderflat. Een toelichting op de scores per norm staat in hoofdstuk 4. In dat hoofdstuk beschrijft de inspectie op basis van welke bevindingen de scores op de normen zijn gegeven. 2.1 Overzicht van de resultaten Onderstaande diagrammen laten u per thema zien hoe de inspectie uw locatie beoordeelt. Thema 1: Persoonsgerichte zorg (5 normen) Thema 2: Deskundige zorgverlener (7 normen) Thema 3: Sturen op kwaliteit en veiligheid (5 normen) Module Medicatieveiligheid (11 normen) 2.2 Wat gaat goed Medewerkers weten goed wat de wensen en behoeften van cliënten zijn. Zij zijn betrokken en gaan respectvol met cliënten om. Medewerkers sluiten goed aan op de zorgbehoeften van de cliënten, omdat zij goed op de hoogte zijn van de levensgeschiedenis. Cliënten worden ondersteund om hun informele netwerk in stand te houden of uit te breiden. Dit netwerk is goed betrokken bij de zorg en behandeling. Medewerkers ervaren een prettig en open werkklimaat en krijgen alle ruimte om bij te scholen. Het ziektezuim is erg laag, variërend van 1,5 tot 2 procent. Medewerkers ervaren geen hoge werkdruk. 2.3 Wat kan beter De bewoners en cliëntenraad hebben geen inspraak bij het inrichten van de gemeenschappelijke huiskamers. Zij hebben daarmee onvoldoende invloed op hun dagelijkse leefomgeving. Zuiderflat kan cliëntvertegenwoordigers actiever betrekken bij de overwegingen en inzet van vrijheidsbeperkende maatregelen. Ook op het thema onbegrepen gedrag en inzet psychofarmaca kan Zuiderflat de professionaliteit bij zorgverleners verbeteren. Pagina 6 van 21

7 2.4 Wat moet beter Medewerkers hebben te weinig oog voor de eigen regie van cliënten. Zij zijn hier onvoldoende op gericht. Er moet een verschuiving plaatsvinden van aanbod- naar vraaggerichte activiteiten. Cliënten kunnen meer eigen regie voeren wanneer de activiteiten beter aansluiten bij hun eigen behoeften en wensen. Zorgverleners werken nog onvoldoende methodisch. Cliënten kunnen er niet op rekenen dat hun zorg en behandeling tijdig wordt bijgesteld als dat noodzakelijk is. De rapportage van opvolging van behandel- en zorgopdrachten en de effecten daarvan blijven achter. Daarbij ziet de inspectie dat professionele afwegingen in onvoldoende mate plaatsvinden omdat rapportages niet gelezen worden. Dit is risicovol. De PDCA-cyclus is aanwezig maar moet beter. Zuiderflat voert bijvoorbeeld audits uit op de dossiers. De bevindingen van de audits kwamen echter niet overeen met de inspectiebevindingen. Daarnaast leveren de analyses van meldingen nog niet altijd aantoonbare verbeteringen op. Tenslotte moet Zuiderflat voldoen aan de norm van het thema medicatieveiligheid die niet voldoet. 2.5 Conclusie bezoek Op Zuiderflat werken zorgverleners met hart en ziel voor hun bewoners. Veel zaken gaan goed, er is voldoende personeel, een laag ziekteverzuim en een goed werkklimaat. De deskundigheid van de medewerkers moet echter verbeteren in relatie tot de complexe doelgroep. Methodisch werken zowel binnen het zorgproces als in het aansturen van Zuiderflat is daarbij een belangrijke voorwaarde. Pagina 7 van 21

8 3 Wat zijn de vervolgacties In dit hoofdstuk leest u wat we van u als zorgaanbieder verwachten. Daarna leest u wat de inspectie zal doen naar aanleiding van dit bezoek. 3.1 De vervolgactie die de inspectie van u als zorgaanbieder verwacht Als zorgaanbieder moet u voldoen aan de normen uit wet- en regelgeving en veldnormen. De inspectie verwacht dat u voor 1 februari 2018 voldoet aan alle normen, waar u volgens de beschrijving in dit rapport tijdens het bezoek niet, grotendeels niet of grotendeels aan voldeed. De inspectie verwacht dat verbetermaatregelen zo nodig ook op andere locaties worden getroffen. 3.2 Vervolgacties van de inspectie De inspectie is voornemens de resultaten van de verbeteracties na 1 februari 2018 te toetsen op deze of een andere locatie van ZINN tijdens een aangekondigd of onaangekondigd bezoek. Pagina 8 van 21

9 4 Resultaten In dit hoofdstuk staat per thema hoe de inspectie de geleverde zorg per norm beoordeelt. De IGZ scoorde tijdens het bezoek of Zuiderflat wel, deels of niet voldeed aan de normen om zo te komen tot een beoordeling per thema. Per thema zijn het oordeel, de normen en de bevindingen weergegeven. Achtereenvolgens komen alle beoordeelde thema s aan bod. De normen worden in een vierpuntsschaal aangegeven in kleuren. De kleuren hebben de volgende betekenis: Donker groen: De locatie/afdeling voldoet aan de norm Licht groen: De locatie/afdeling voldoet grotendeels aan de norm De instelling is goed op weg; verbetering is mogelijk. Geel: De locatie/afdeling voldoet grotendeels niet aan de norm De instelling heeft een start gemaakt maar is nog niet op het gewenste niveau; verbetering is noodzakelijk. Rood: De locatie/afdeling voldoet niet aan de norm De instelling heeft nog helemaal niets gedaan of geregeld; verbetering is noodzakelijk. Blauw: De norm is niet getoetst 4.1 Thema Persoonsgerichte zorg Het startpunt voor het geven van de zorg zijn de wensen en verlangens van de cliënt. Kent de zorgverlener de cliënt, kent hij zijn geschiedenis, weet hij wat de cliënt belangrijk vindt en wat de cliënt niet wil? Is er sprake van een evenwichtige en respectvolle relatie tussen een cliënt en de zorgverlener? Luistert de zorgverlener goed naar de cliënt en zijn naasten? En belangrijker, staan de wensen en verlangens van de cliënt centraal? Geeft de zorgverlener hier gehoor aan? De cliënt heeft de regie en wordt daarbij ondersteund door zijn naasten en de zorgverleners Resultaten Norm Iedere cliënt heeft inspraak in en afspraken over de doelen van de zorg, behandeling en ondersteuning. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat grotendeels aan deze norm. Overleg met cliënt(vertegenwoordigers) vindt regelmatig plaats. Medewerkers betrekken cliëntvertegenwoordigers bij de multidisciplinaire overleggen. In Zuiderflat heten deze besprekingen zorgleefplanbesprekingen. De zorgplannen in de cliëntdossiers die de inspectie inzag, zijn ondertekend. De zorgplannen bevatten zorgvragen, doelen en acties over een aantal lichamelijke aandoeningen. De inspectie ziet in een zorgdossier dat de psycholoog na afstemming met de familie een omgangsplan maakte voor een cliënt met onbegrepen gedrag. Een contactpersoon van een cliënt vertelde dat zij goed betrokken is bij de zorg en de wijze van ondersteuning van haar familielid. De cliëntenraad gaf aan dat zij zelf ook regelmatig initiatief neemt voor overleg met de zorgverlener over de zorg voor hun naasten. Zorgverleners staan open voor de input van de cliëntvertegenwoordiger. 1 Dit artikel geldt niet voor cliënten die zorg ontvangen op grond van artikel Wlz (persoonsgebonden budget / PGB). Het recht op een zorgplanbespreking en een zorgplan zoals omschreven in de Wlz geldt niet voor deze groep cliënten. Pagina 9 van 21

10 De besluitvorming voor het toepassen van middelen en maatregelen kan beter volgens de specialist ouderengeneeskunde. De vertegenwoordiger ontvangt informatie over het voorgenomen besluit voor het toepassen van een vrijheidsbeperking. De bedoeling is om de vertegenwoordiger te gaan betrekken vanaf het moment dat medewerkers overwegen of een maatregel aan de orde zou zijn. Norm Zorgverleners kennen de cliënt en zijn wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat grotendeels aan deze norm. Uit de gesprekken met medewerkers en vertegenwoordigers blijkt dat medewerkers goed weten wat de wensen en behoeften van cliënten zijn. Ook zijn ze op de hoogte van de levensgeschiedenis van cliënten. Sinds kort gebruiken medewerkers een Ipad met daarop foto s en de levensgeschiedenis van de cliënten. Zij kijken regelmatig met de cliënt daarop. De cliënten vinden dat leuk. Ook maken zij nieuwe foto s om met de cliënt terug te kijken op recente activiteiten. De inspectie sprak met een cliënt over zijn verleden. Hij vertelde uitvoerig over zijn werk en hobby s. De inspectie vond al deze informatie terug in het dossier. De psycholoog geeft aan alle cliënten van de PG-afdeling in beeld te hebben. Voor iedere bewoner is een bejegeningadvies aanwezig. Deze is terug te vinden in het elektronisch dossier en in het papieren dossier. De inspectie zag een cliënt die enkele dagen niet geschoren was. De inspectie hoorde dat dit de wens van deze cliënt was. De psycholoog vertelde dat een cliënt geen psychologisch onderzoek wilde. Deze wens honoreerde hij. De bewoners en cliëntenraad hebben geen inspraak bij het inrichten van de gemeenschappelijke huiskamers. De inspectie hoorde dat het beleid van ZINN was om de huiskamers neutraal in te richten. Norm 1.3 Cliënten voeren binnen hun mogelijkheden zelf regie over leven en welbevinden. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat grotendeels niet aan de norm. Tijdens de rondgang ziet de inspectie dat medewerkers nog weinig oog hebben voor wat cliënten zelf zouden kunnen of willen doen. In een huiskamer maakt een medewerker fruit schoon. Zij doet dit op het aanrecht in de keuken. Het is wellicht mogelijk dat cliënten kunnen helpen met fruit schoonmaken. Zuiderflat biedt groepsgewijze dagbesteding aan. Op het weekprogramma staan activiteiten met een vrijwilliger, samen tv kijken, bijzondere maaltijden en manicure. De inspectie ziet in de huiskamer een vrijwilliger een activiteit doen met een groepje bewoners. Deze activiteit bestaat uit het stellen van vragen aan bewoners. Zij vraagt niet of bewoners dit wel willen. Ook is niet duidelijk waarom zij andere bewoners die aanwezig zijn in de huiskamer niet bij deze activiteit betrekt. De vrijwilligster stelt vragen die de meeste cliënten niet kunnen beantwoorden. Het spel sluit niet aan bij de cognitieve vaardigheden van de cliënten die meedoen. De psycholoog vertelt dat hij niet veel invloed heeft op de activiteiten die de vrijwilliger uitvoert met cliënten. Een bewoner krijgt een drankje aangeboden, zij zegt zichtbaar geïrriteerd dat wil ik niet. Zij krijgt geen alternatief aangeboden. De medewerker biedt cliënten een smoothie aan. De vraag is of cliënten weten wat een smoothie is. De medewerker legt niet uit aan cliënten dat een smoothie een drankje is gemaakt van fruit en melk. Pagina 10 van 21

11 Volgens gesprekspartners is nog te weinig tijd voor individuele activiteiten afgestemd op de cliënt. De inspectie ziet op tafels in beide huiskamers geen materiaal zoals kranten en tijdschrijften of knuffels om de cliënten te activeren zelf iets te doen. Dit staat wel bij een aantal cliënten in het zorgleefplan. Norm 1.4 Cliënten ervaren nabijheid, geborgenheid, vertrouwen en begrip. Zij worden met respect behandeld. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat grotendeels aan deze norm. Medewerkers gaan respectvol om met de cliënten. Zij spreken de cliënten aan zoals zij dat graag willen. Met de voornaam of met mijnheer of mevrouw. Bij de lunch op het balkon betrekken de medewerkers alle bewoners. Een cliënt wil niet buiten eten. Hij reageert onzeker omdat het raam openstaat en hij bang is voor tocht. De medewerker stelt vragen en stelt de cliënt gerust. Zij maakt oogcontact en houdt zijn arm vast. Zij respecteert zijn tempo van beslissen waar en of hij wil gaan zitten. De inspectie ziet een medewerker met aandacht en in een passend tempo een cliënt helpen met het eten van een koekje gedoopt in de koffie. De inspectie ziet de reactie van een medewerker op een cliënte die roept dat zij het koud heeft. De medewerker reageert met de opmerking het is hier helemaal niet koud. Een medewerker roept vanuit de keuken naar een cliënt: niet in slaap vallen mevrouw R, hoor. De medewerker roept dit over een afstand van enkele meters naar de cliënt en maakte geen direct contact met de cliënt. De cliëntenraad maakt zich wel eens zorgen over de piekmomenten. Zij ervaren dat er dan voorbij gegaan wordt aan de cliëntenwensen. Er zijn wel eens onderlinge incidenten op de huiskamer. Dat geeft een angstig gevoel, vertelt de cliëntvertegenwoordiger. Norm 1.5 Cliënten worden ondersteund om hun informele netwerk in stand te houden of uit te breiden. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat aan deze norm. Verschillende cliëntvertegenwoordigers wonen in de Zuiderflat. Zij komen elke dag op de afdeling. Deze mogelijkheid biedt veel gelegenheid om gebruik te maken van het netwerk van de cliënt. Ook gaan cliënten regelmatig mee naar het appartement van hun partner. Een cliëntvertegenwoordiger vertelt dat de zorgverlener een participatieplan opstelt in overleg met haar. De cliëntvertegenwoordiger voelt zich ondersteund in de zorg voor haar en haar partner. De cliëntenraad vertelt ook dat er cliënten zijn die niet veel bezoek krijgen, bij wie het informele netwerk klein is, of helemaal afwezig. Voor hen zijn weinig vrijwilligers. Het management stimuleert het netwerk van de cliënt en organiseert het mantelzorgcafé. Deze bijeenkomst richt zich op de vertegenwoordigers van nieuwe cliënten die informatie krijgen onder andere over het meehelpen en meedenken over de zorg aan de cliënten. De animo is volgens gesprekspartners niet heel groot voor dit onderwerp. 4.2 Thema Deskundige zorgverlener De zorgaanbieder zet voldoende en deskundige medewerkers in. Hij schoolt, ondersteunt en stimuleert hen structureel. De samenstelling van het personeel past bij de cliënten voor wie wordt gezorgd. De zorgverleners zijn hiervoor voldoende deskundig. Zij weten ook wanneer hun deskundigheid niet voldoende is. Daarnaast zijn zorgverleners in staat om samen te Pagina 11 van 21

12 werken. De zorgaanbieder zorgt voor een omgeving waarin zorgverleners methodisch kunnen werken. De zorgverlener is in staat methodisch te werken. Methodisch werken garandeert dat het verbeteren van de kwaliteit van de zorg continu onder de aandacht is van alle medewerkers. Methodisch werken houdt in dat er wordt gewerkt volgens de Plan-Do-Check-Act(PDCA)-cyclus: - Plan: kijken naar de werkzaamheden en plannen hoe deze kunnen worden verbeterd. - Do: de verbeteringen uitvoeren. - Check: beoordelen of het resultaat van de veranderingen het gewenste resultaat oplevert. - Act: de werkzaamheden bijstellen aan de hand van de gevonden resultaten. Het methodisch werken is ook van toepassing op het thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Resultaten Norm 2.1 Zorgverleners maken hun professionele afwegingen over de benodigde zorg, ondersteuning en risico s op basis van de wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat grotendeels niet aan deze norm. Medewerkers noteren geen opvolging van opdrachten. Aantoonbare controles op decubitus of effecten van omgangsadviezen zijn niet terug te vinden in de dossiers. De specialist ouderengeneeskunde en de psycholoog bevestigen dat deze informatie niet genoteerd wordt. Behandelaren vertellen dat het regelmatig voorkomt dat medewerkers om rustgevende medicatie vragen. Zij vinden dat er meer aandacht moet zijn voor de bewustwording rondom het gebruik van psychofarmaca. Sinds een maand loopt de psycholoog mee met de artsenvisite om zo vroegtijdig signalen van onbegrepen gedrag te signaleren en een passende behandeling voor te stellen. Medewerkers voeren voorafgaand aan de zorgleefplanbespreking een nieuwe risicosignalering uit. Deze is terug te vinden in het dossier. Norm 2.2 Zorgverleners werken methodisch, passend bij hun functieniveau. Dit hele proces wordt inzichtelijk vastgelegd in het cliëntdossier. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat grotendeels niet aan deze norm omdat medewerkers nog onvoldoende methodisch werken. In de zorgplannen staan doelen en acties beschreven. Medewerkers rapporteren op de vier levensdomeinen. Deze rapportages zijn algemeen van aard. Op effecten van omgangsadviezen staat niets gerapporteerd. Onder het domein Psyche schrijft de medewerker bijvoorbeeld mevr is onrustig oxazepam gegeven, of mevr is rustig. In een ander dossier staat dat de medewerker de interactiepatronen van de cliënt in kaart moet brengen. Hier vindt de inspectie geen aantoonbaar vervolg op. Een medewerker moet lang zoeken in het systeem en kan niet altijd de gevraagde informatie vinden. Zo weet de medewerker niet of er een zorgleefplanverslag is en waar het verslag staat. Zij vertelt dat zij nog bezig is om zich het systeem eigen te maken. Gesprekspartners vertellen dat lang niet altijd vooraf aan de dienst de cliëntendossiers worden gelezen. Een cliëntvertegenwoordiger vertelt dat in het dossier de afspraak staat van het tijdstip waarop de rustgevende medicatie van zijn partner gegeven wordt. Het is al vaker voorgekomen dat zijn partner de medicijnen te laat kreeg van de zorgverlener. De cliënt sliep dan als de partner op bezoek kwam. De cliëntvertegenwoordiger vertelt dat de toelichting van de zorgverlener is dat zij geen Pagina 12 van 21

13 tijd heeft gehad om het dossier vooraf te lezen. De inspectie hoorde dat een medicijn verwisseld is ten gevolge van het niet lezen van rapportages. Het niet lezen van rapportages kan ertoe leiden dat professionele afwegingen in onvoldoende mate plaatsvinden. Norm 2.3 De zorgaanbieder zorgt dat zorgverleners ruimte krijgen om systematisch te reflecteren op goede, veilige en persoonsgerichte zorg voor de cliënt. Van daaruit kunnen zij verbeteringen toepassen. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat grotendeels aan deze norm. Medewerkers ervaren een prettig en open werkklimaat. Iedere maand vindt er een verplicht subteamoverleg plaats. In dit overleg vindt casusbespreking plaats over cliënten. De psycholoog sluit zo nodig bij dit overleg aan. De behandelaars geven aan dat er binnen Zuiderflat steeds meer een cultuur van aanspreken ontstaat. Medewerkers zijn open en gaan goed met elkaar om. Ook bespreken zij veel met de behandelaars. Binnen Zuiderflat loopt een project waarbij medewerkers op elkaars afdeling meelopen. Zij geven feedback op wat goed gaat en wat beter kan. Het doel is om op deze manier de aanspreekcultuur te stimuleren. Volgens de behandelaren is meer tijd nodig om systematisch te reflecteren op de persoonsgerichte zorg aan de hand van beschreven observaties. De cliënten hebben veelal complexe problematiek en ernstig onbegrepen gedrag. De psycholoog geeft geen coaching aan medewerkers in het toepassen van bijvoorbeeld het bejegeningadvies. Norm 2.4 Zorgverleners houden, passend bij hun functieniveau, relevante ontwikkelingen in hun vakgebied bij om goede, veilige en persoonsgerichte zorg te kunnen bieden aan de groep cliënten waaraan ze zorg verlenen. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat grotendeels aan deze norm. Medewerkers krijgen alle ruimte om deel te nemen aan scholing. Vrijwilligers en woonkamerassistenten krijgen een basisscholing gericht op het werken met mensen met dementie. De specialist ouderengeneeskunde en de psycholoog vertellen ook dat zij alle ruimte krijgen om bij te scholen en opleidingen te volgen. Medewerkers houden zelf bij in een digitaal systeem welke opleidingen zij volgen en moeten volgen. De leidinggevende kan controleren of medewerkers voldoen aan de gestelde eisen. De behandelaren vinden scholen in het omgaan met onbegrepen gedrag een punt dat alle aandacht verdient. De inspectie constateert dit eveneens (zie normen onder persoonsgerichte zorg). Norm 2.5 De zorgaanbieder zorgt dat er voldoende deskundige zorgverleners beschikbaar zijn, afgestemd op de aanwezige cliënten en actuele zorgvragen. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat grotendeels aan deze norm. Medewerkers ervaren geen hoge werkdruk. Het ziekterzuim is erg laag, variërend van 1,5 tot 2 procent. Medewerkers zijn bevlogen en betrokken volgens gesprekspartners. De medewerkers vinden de bezetting voldoende. ZINN maakt de keuze om altijd een woonassistent op de huiskamer te hebben. Een medewerker zonder specifieke zorgachtergrond maar met affiniteit met de doelgroep. Dit kunnen Pagina 13 van 21

14 zowel studenten zijn als mensen met een uiteenlopende achtergrond. ZINN kiest hiervoor om zo rust te creëren op de huiskamers. Er is altijd iemand aanwezig. ZINN is zich bewust van het spanningsveld dat deze keus oproept in relatie tot de deskundigheid van de medewerker. De woonassistent rapporteert bijvoorbeeld niet in het dossier. Ook dit is een bewuste keuze van ZINN. Medewerkers zijn er voor de cliënt en niet voor achter de computer. Op basis van de bevindingen bij het thema persoonsgerichte zorg is de deskundigheid van medewerkers bij onbegrepen gedrag nog niet voldoende. Volgens behandelaren is de inzet van kwaliteitsverpleegkundigen op afdelingen een goede keuze. Volgens hen verschilt de inzet en positionering van deze verpleegkundige per afdeling. Ook vinden zij een meer coachende rol van deze verpleegkundige naar andere zorgmedewerkers voor de hand liggen. Zij zien grote verschillen per locatie. De kwaliteitsverpleegkundige kan ook een rol spelen in het controleren en sturen op methodisch werken in het zorgdossier. Norm 2.6 Zorgverleners handelen volgens de afspraken zoals beschreven in protocollen, richtlijnen en handreikingen. Zij weten wanneer zij wel en niet kunnen afwijken om goede, veilige en persoonsgerichte zorg te kunnen bieden. De norm is niet getoetst. Norm 2.7 Zorgverleners werken multidisciplinair en schakelen tijdig disciplines en specifieke expertise in van binnen of buiten de organisatie. In deze samenwerking worden duidelijke afspraken gemaakt wie waarvoor verantwoordelijk is. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat aan deze norm. Er vindt structureel multidisciplinair overleg plaats. Medewerkers geven aan dat ze behandelaars makkelijk weten te vinden. Als zij een vraag hebben over gedrag gaan zij naar de psycholoog, die altijd bereid is naar de afdeling te komen als dit nodig is. De omgangsadviezen die hij geeft zijn uitgebreid en zorgvuldig. Daarnaast zijn ze terug te vinden in zowel het papieren dossier als in het elektronisch dossier. De artsen en andere behandelaren zijn makkelijk bereikbaar. Behandelaars geven aan regelmatig vragen te krijgen van en te overleggen met medewerkers. Verder vindt er structureel overleg plaats, zowel tussen medewerkers en behandelaars als tussen behandelaars onderling. In navolging op het inroepen van het CCE, stelde ZINN een eigen expertteam in bij het omgaan met onbegrepen gedrag. ZINN doet dit omdat de inschakeling van het CCE soms lang op zich laat wachten terwijl de hulpvraag niet kan wachten. Ook wil ZINN op deze manier de eigen deskundigheid van medewerkers in de organisatie beter benutten. 4.3 Thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Goede zorg en deze goed houden begint bij een goed management. Managers sturen op de kwaliteit van zorg en coördineren en controleren wat er gebeurt op de werkvloer. Onvoldoende sturing door het management betekent risico s op de werkvloer die zorgverleners niet altijd kunnen voorkomen Resultaten Norm De zorgaanbieder stelt de persoonsgerichte zorg en ondersteuning centraal en borgt de veiligheid van de cliënt. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat grotendeels aan deze norm. Pagina 14 van 21

15 In het jaarverslag uit 2015 staat als visie en missie verwoord: ZINN biedt respectvolle en goede zorg. We willen woonsfeer en zorg bieden waar we onze eigen ouders aan zouden toevertrouwen. We willen de beste in de regio zijn. Medewerkers geven aan dat voor hen de cliënt centraal staat. Zij willen de cliënt een zo fijn mogelijke dag bieden. Uit gesprekken en dossiers maakt de inspectie op dat Zuiderflat veel oog heeft voor de veiligheid van cliënten. De algemene inrichting van de huiskamers is echter voor medewerkers een gegeven: daar mogen we niets aan veranderen. De huiskamers ogen namelijk niet huiselijk. De inrichting is niet afgestemd op de doelgroep. Gerichte verlichting boven de tafels is niet aanwezig. De inspectie hoorde dat de wijze van inrichting van de huiskamers een organisatiebreed besluit is. De inspectie vraagt zich af in hoeverre dit besluit zich verhoudt met de visie en missie van ZINN. De cliëntenraad vertelt dat zij niet betrokken is bij de inrichting van de huiskamers. Norm 3.2 De zorgaanbieder gebruikt (bijna)incidenten, (bijna)fouten en klachten voor de verbetering van de zorg. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat grotendeels aan deze norm De inspectie zag vijf MIC-kwartaalrapportages van 2016 en In deze rapportages staan het aantal en type meldingen. De analyse is gemaakt naar type incident en daarop zijn een aantal maatregelen genomen. Bijvoorbeeld bij agressief gedrag een omgangsoverleg of cliënten die elkaar niet goed verdragen op een andere plek aan de tafel zetten. De jaarrapportage laat ook diverse verbetermaatregelen zien op organisatieniveau. Zorgverleners vertellen dat zij veel incidenten melden. Ook rapporteren zij regelmatig agressiemeldingen. Deze worden dan in het team besproken in aanwezigheid van de psycholoog. Adviezen die hieruit voortkomen zetten zij in het zorgleefplan. Zorgverleners kennen niet de trends die voortkomen uit de analyse van de meldingen. Zij zijn niet op de hoogte of daarvoor structureel verbetermaatregelen worden getroffen. De inspectie zag een incidentanalyse, deze was niet helemaal uitgewerkt naar alle basisoorzaken. Norm 3.3 De zorgaanbieder bewaakt, beheerst en verbetert systematisch de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat grotendeels niet aan de norm. Zuiderflat voert bijvoorbeeld audits uit op de dossiers. De bevindingen van de audits kwamen echter niet overeen met de inspectiebevindingen. Uit de audits komt naar voren dat de rapportages juist zijn en opdrachten worden opgevolgd. Het methodisch werken in het zorgdossier ontbreekt echter voor een deel. Doelen en acties staan helder en begrijpelijk beschreven maar rapportages sluiten niet aan. De inspectie zag het projectplan De lerende en levende ZINNorganisatie in Het plan is van oktober Hierin is het methodisch werken opgenomen. De inspectie zag geen resultaten van de uitwerking en evaluatie van dit plan. Daarnaast is het aantoonbaar verbeteren op basis van de analyse van meldingen nog voor verbetering vatbaar. ZINN beschikt verder niet over een duidelijke kwaliteitsfoto van Zuiderflat. Het projectplan Kikker is een verbeterplan gericht op de leidinggevende. Hier ziet de inspectie wel een aantoonbare systematische kwaliteitsverbetering omdat opzet uitvoering en evaluatie beschreven staan. Pagina 15 van 21

16 Norm 3.4 De zorgaanbieder schept binnen de locatie en het team van zorgverleners voorwaarden voor een cultuur gericht op leren en verbeteren. De norm is niet getoetst. Tijdens het inspectiebezoek waren de leidinggevende en de kwaliteitsverpleegkundige niet aanwezig. De inspectie kon daarom te weinig informatie verzamelen om deze norm te toetsen. Norm Zorgverleners handelen naar de gemaakte afspraken om tot een evenwichtig samenspel te komen tussen zorgverlener, cliënt en informeel netwerk om goede, veilige en persoonsgerichte zorg te kunnen leveren. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat aan deze norm. Zuiderflat betrekt vrijwilligers en probeert de familieparticipatie te verstevigen. Zuiderflat gebruikt familienet en zet daarop foto s en filmpjes van activiteiten die zij doen met de cliënten. Cliëntvertegenwoordigers waarderen dit initiatief. Het feit dat op Zuiderflat zowel cliënten als partners verblijven, zorgt voor de bewoners dat zij veel contact kunnen hebben. De zorgverleners stimuleren dit ook door het op te nemen in het zorgleefplan, vertelde de cliëntenraad. 4.4 Thema Medicatieveiligheid Het uitgangspunt is dat een cliënt die medicatie gebruikt, zelf zijn medicatie beheert. Wanneer dat niet of niet meer helemaal lukt, neemt de zorgaanbieder het medicatiebeheer deels of helemaal van de cliënt over. De cliënt heeft hierbij naar vermogen een eigen rol en verantwoordelijkheid. Het thema medicatieveiligheid richt zich op de (gedeeltelijke) overdracht van het medicatiebeheer door de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger aan de zorgaanbieder. Er is een keten van cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger, arts, apotheker, zorgaanbieder en zorgmedewerker. Voor een veilig medicatieproces is het van belang dat de activiteiten en verantwoordelijkheden van al deze schakels in de keten naadloos op elkaar aansluiten. Een zorgaanbieder die goede zorg biedt, heeft een adequaat medicatieveiligheidsbeleid dat ieders rol, verantwoordelijkheid en de samenwerking tussen de genoemde schakels beschrijft. De zorgaanbieder borgt dat die samenwerking plaatsvindt op een manier die de medicatieveiligheid ten goede komt Resultaten Norm 4.1 De zorgaanbieder heeft een procedure rondom veilige en verantwoorde zorg beschreven. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat aan deze norm. Norm 4.2 De zorgaanbieder bepaalt in dialoog met de cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger of de medicatie geheel of gedeeltelijk in eigen beheer wordt gegeven. De gemaakte afspraken over het beheer liggen vast in het cliëntdossier. Deze norm is niet getoetst. Pagina 16 van 21

17 Norm 4.3 Zorgmedewerkers beschikken over een actueel medicatie overzicht en actuele toedienlijst van de apotheek. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat aan deze norm. De inspectie zag actuele toedienlijsten. Bij cliënten bij wie sprake is van contraindicaties en/of allergieën staat dit vermeld. In de dossiers zaten tevens medicatieoverzichtslijsten. Norm 4.4 Bij medicatiewijzigingen passen zorgmedewerkers de GDS 2 -medicatie niet aan. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat aan deze norm. Zorgverleners geven aan dat zij medicatie uit een baxterzakje mogen halen bij wijzigingen. Zuiderflat en de apotheker hebben een protocol opgesteld waarin onder andere is vastgelegd op welke wijze de tussentijdse wijziging die nog steeds de verantwoordelijkheid is van de apotheker verantwoord kan plaatsvinden. Norm 4.5 Zorgaanbieder draagt zorg voor het veilig en verantwoord bewaren en afvoeren van medicatie. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat aan deze norm. Zorgverleners verzamelen retourmedicatie op de afdeling in een aparte bak. Deze medicatie gaat vervolgens naar de medicatiekamer voor de apotheker. Norm 4.6 De zorgaanbieder registreert de (werk)voorraad medicatie en bewaakt de houdbaarheid hiervan. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat niet aan deze norm. De medicatie werkvoorraad staat in een aparte ruimte. De morfineregistratielijst geeft aan dat er een voorraad mag zijn tussen de 30 en 50 ampullen. Het is daardoor niet duidelijk hoeveel morfineampullen er in de voorraad zijn vanaf het moment van levering. De medewerkers hielden de registratie van de morfine wel goed bij. Per doos was de registratie goed bijgehouden. Norm 4.7 Een tweede persoon controleert de niet GDS-medicatie, of er is een afspraak met apotheek dat het geen risicovolle medicatie betreft voor de cliënten. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat aan deze norm. De inspectie zag dat risicovolle medicatie dubbel was afgetekend op de toedienlijsten. 2 Een GDS is een verpakking waarin medicijnen zijn verdeeld in eenheden per toedieningstijdstip en op naam van een individuele cliënt. Pagina 17 van 21

18 Norm 4.8 Zorgmedewerker parafeert de toegediende of aangereikte medicatie per medicijn en toedientijd op de toedienlijst. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat aan deze norm omdat op de toedienlijsten die de inspectie inzag de parafen aanwezig zijn. Norm 4.9 Zorgmedewerkers signaleren werking en bijwerking van de toegediende medicatie. De norm is niet getoetst. Norm 4.10 De behandelaar en apotheker verrichten ten minste jaarlijks een medicatiebeoordeling voor alle cliënten. Deze norm is niet getoetst Norm 4.11 Medicatie wordt voorgeschreven met behulp van een elektronisch voorschrijfsysteem. Volgens de inspectie voldoet Zuiderflat aan deze norm omdat gebruik wordt genaakt van een elektronisch voorschrijfsysteem. Pagina 18 van 21

19 Bijlage 1 Methode De inspecteur toetst of de zorg wordt gegeven zoals is voorgeschreven in wetten, veldnormen, professionele standaarden en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Om tot een goed onderbouwd oordeel te komen, gebruikt de inspectie tijdens het bezoek verschillende informatiebronnen. Door de informatie uit deze bronnen te vergelijken en te wegen, beoordeelt de inspectie of de door Zuiderflat geboden zorg voldoet aan relevante wetten, veldnormen, professionele standaarden en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. In de bevindingen beschrijft de inspectie per norm welke informatiebronnen zijn gebruikt om tot dit oordeel te komen en welke methode zij daarvoor gebruikt heeft. Tijdens het bezoek heeft de inspectie de volgende informatiebronnen gebruikt: - een cliënt uit een huiskamer; - drie cliëntvertegenwoordigers van afdelingen; - observatie van tien cliënten op afdeling, zie uitleg over de methode hieronder; - gesprekken met uitvoerende medewerkers van afdeling; - gesprekken met twee behandelaars; - gesprekken met het management(team), de regiomanager; - zeven cliëntdossiers van afdeling, team, huiskamer; - documenten, genoemd in bijlage 2; - een rondgang door afdeling. Inspecteurs beoordelen op de werkvloer of de zorgaanbieder goede zorg verleent. Om een beeld te krijgen van deze locatie starten de inspecteurs met een kort gesprek met de eindverantwoordelijke van die dag of de leidinggevende. Daarnaast vindt een rondleiding door de locatie plaats waardoor de inspecteurs zich een beeld kunnen vormen van de leefsituatie van de cliënten en de werksituatie van de zorgverleners. Daarna zijn de inspecteurs voor een groot deel van de tijd op de afdelingen of in de woningen aanwezig. In verschillende huiskamers observeren de inspecteurs cliënten en zorgverleners. Tijdens de observatie kijken de inspecteurs hoe zorgverleners de cliënten aanspreken en hoe het contact tussen de cliënten en zorgverleners is. Verder kijken de inspecteurs waarom vrijheidsbeperkende maatregelen worden ingezet. Wat valt op en waar hebben de inspecteurs vragen over? De inspecteurs voeren door de dag heen gesprekken met zorgverleners, behandelaren, cliëntvertegenwoordigers en cliëntenraadleden. Ook worden cliëntdossiers en documenten ingezien Overlegvormen kunnen bijgewoond worden zoals een multidisciplinair overleg of een overdrachtsmoment. Pagina 19 van 21

20 Uitleg observatiemethode SOFI De inspectie maakt gebruik van een gestandaardiseerde methode om cliënten te observeren als extra informatiebron. Deze methode heet SOFI, Short Observational Framework for Inspection. Dit hulpmiddel is ontwikkeld door de Universiteit van Bradford en CQC (de Engelse Inspectie voor de Gezondheidszorg). Krijgt de cliënt overdag activiteiten aangeboden die hij of zij zinvol of leuk vindt? Spreekt de zorgverlener de cliënt aan op een manier die de cliënt plezierig vindt? Hoe de cliënt de zorg ervaart, maakt onderdeel uit van de kwaliteit. Cliënten kunnen vaak moeilijk zelf aangeven wat hun wensen zijn. Hoe kan een inspecteur dan beoordelen of de zorg aansluit bij de wensen van deze cliënt? Met SOFI zitten twee inspecteurs ieder in een huiskamer. Zij observeren hoe zorgverleners reageren op een cliënt, en andersom. Stimuleren de zorgverleners activiteiten voor cliënten? Wordt met de cliënten gepraat, een liedje gezongen, een spelletje gedaan, gewandeld? Hoe is de stemming van cliënten, hoe betrokken zijn zij bij hun omgeving? Na de observatie volgt een gesprek met de zorgverleners waarin situaties die de inspecteurs hebben gezien aan de orde komen. Zo krijgen de inspecteurs een beter beeld hoe de individuele cliënten de zorg ervaren. Wilt u meer weten over SOFI dan kunt u dit lezen op de website van de Universiteit van Bradford. Pagina 20 van 21

21 Bijlage 2 Geraadpleegde documenten - Procedure aanvraag, levering en verstrekking van opiaten voor zorg met behandeling, oktober 2015; - Procedure farmaceutische zorg voor zorg met behandeling, april 2017; - Werkinstructie uitzetten en delen van medicatie bij zorg met behandeling, januari 2017; - Overzicht classificering dubbel te paraferen medicatie ZINN, versie ; - Scholingsoverzicht medewerkers ZINN, locatie Zuiderflat, afd. PG, periode ; - MIC-rapportage, 3 e en 4 e kwartaal 2016; - MIC-rapportage, 1 e kwartaal 2017; - Projectplan De lerende en levende ZINN organisatie in 2020, oktober 2015; - Projectplan Kikker ; - Jaarverslag 2016; - Jaarplan Zuiderflat 2016; - Jaarplan Zuiderflat Pagina 21 van 21