Stage VDK Engineering

Transcriptie

1

2 Plan van aanpak Stage VDK Engineering Sander Overdevest

3 Plan van aanpak Naam student: Sander Overdevest Studentnummer: Opleiding: Bedrijf: Stage: HHS-TISD opleiding Werktuigbouwkunde VDK Engineering 1 e Stage Versienummer: 2 Plaats: Sassenheim Datum: Naam opdrachtgever bedrijf: Fred van Dam Bedrijfsmentor: Fred van Dam Handtekening

4 Voorwoord Dit plan van aanpak is geschreven uit de functie van derdejaarsstudent werktuigbouwkundigen aan de Haagse Hogeschool in Delft. Dit plan van aanpak is tot stand gekomen door de stage die elke derdejaarsstudent moet volgen. Dit plan van aanpak is volledig informatief en is bedoeld voor het bedrijf VDK Engineering en de heer Hijink die dit Plan van aanpak moet beoordelen. Als laatste wil ik de directeur van VDK Engineering Fred van Dam bedanken voor het beschikbaar stellen van een stageplek en stage-opdracht. Sassenheim, September

5 Verklarende woordenlijst Woord Dochterbedrijf Moederbedrijf Offshore Competenties Betekenis Een bedrijf dat helemaal of gedeeltelijk eigendom is van een hoofdbedrijf Onderneming die één of meerdere ondernemingen helemaal of gedeeltelijk in eigendom heeft Term waarmee de zone tussen kustwateren en de rand van het continentale plat wordt aangeduid Vaardigheden en attitudes die nodig zijn om een beroep of functie te kunnen uitoefenen 2

6 Inhoud Voorwoord... 1 Verklarende woordenlijst... 2 H1 Inleiding... 4 H2 Omgeving van de stage... 5 H3 Doelstellingen stage... 7 H4 De stage-opdracht... 9 H5 Methode van aanpak H6 Planning H7 Verwachte resultaten Bibliografie Bijlage Huidige staat competenties

7 H1 Inleiding In het 3 e jaar van de opleiding werktuigbouwkunde moeten er door de studenten twee stageperiodes van beide 11 weken gevolgd worden bij een bedrijf. Het eerste bedrijf waarbij ik een stage van 11 weken ga lopen is VDK Engineering. VDK Engineering is een dochterbedrijf van ASK Romein en houdt zich bezig met het ontwerpen en modelleren van staalconstructies. Op dit moment is er ook een tweede stagairs aanwezig bij VDK Engineering, Atze Bosma. Onze twee stage-opdrachten sluiten op elkaar aan en dit vereist dus veel communicatie met elkaar. De stage-opdracht van Atze Bosma gaat over het analyseren van het ontwerpproces. En mijn stage-opdracht zal gaan over het analyseren en documenteren van het uitvoeringsproces. In theorie kan het uitvoeringsproces pas van start gaan als het ontwerpproces afgerond is. In de praktijk is dit niet het geval, het uitvoeringsproces gaat al van start als het ontwerpproces nog bezig is. Het uitvoeringsproces dat ik ga analyseren begint wel pas nadat het ontwerpproces is afgerond. Er zijn twee doelen voor de stage. Het doel van het bedrijf is dat het uitvoeringsproces binnen ASK Romein geanalyseerd wordt en gedocumenteerd wordt. Waarom het bedrijf deze stage-opdracht beschikbaar stelt wordt beschreven in hoofdstuk 4 de stage-opdracht. Het tweede doel is om de student zicht te laten ontwikkelen op de competenties die vallen onder de opleiding werktuigbouwkunde. Welke competenties dit zijn en hoe hier op ontwikkeld gaat worden wordt beschreven in hoofdstuk 3 Doelstellingen stage. 4

8 H2 Omgeving van de stage VDK Engineering is een dochterbedrijf van ASK Romein. ASK Romein is het moederbedrijf van vier bedrijven. ASK Roosendaal heeft de grootste werkplaats waar de productie van het staal plaats vindt. ASK Malle houdt zich bezig met dakbedekking en kozijnen. ASK Vlissingen bevind zich in de offshore en VDK Engineering houdt zich alleen bezig met staalconstructies. Deze vier bedrijven werken veel samen en communiceren dus veel met elkaar. VDK Engineering is gevestigd in Sassenheim en houdt zich bezig met het ontwerpen en modelleren van staalconstructies. Er wordt hierbij gewerkt in het programma Tekla Structures. VDK Engineering is onder andere werkzaam in de bruggenbouw, industriebouw, offshore en woningbouw. Aangezien VDK Engineering zich alleen bezig houdt met het ontwerpen en modelleren hebben zij veel te maken met verschillende partijen, dit vereist veel communicatie. VDK Engineering heeft 6 tekenaars/modelleurs, 1 constructeur, 1 ingehuurde kracht en 2 hulpkrachten (zoals studenten) in dienst. Het bedrijf heeft een oppervlakte van 300m 2 en er zijn 16 Pc s, 1 printer en 1 vergaderruimte. VDK Engineering is een gezond bedrijf met een gemiddelde omzet van ,- per jaar. In figuur 1 is doormiddel van een boomstructuur weergegeven hoe huidige projecten zijn georganiseerd en waar VDK Engineering staat in deze organisatie. Zoals in figuur 1 is te zien begint het hele proces met de cliënt. De cliënt geeft de architect en de constructeur de opdracht om een eerste ontwerp uit te werken. Als het ontwerp is goedgekeurd door de cliënt krijgt de contractor de opdracht om het ontwerp te gaan realiseren, dit wordt gedaan door het werk uit te besteden aan verschillende bedrijven. Er wordt meestal gecommuniceerd door middel van de contractor, in sommige gevallen wordt er ook direct gecommuniceerd tussen de verschillende bedrijven. VDK Engineering bevindt zich, zoals te zien is in figuur 1, binnen de afdeling engineering. Hierbij beperken zij zich tot het engineren van de staalconstructie. 5

9 Cliënt Architect Contractor Constructeur Mechanical Piping ASK management ASK Romein Roosendaal Electronic Leveranciers Engineering Production Production Production VDK Engineering ASK Roosendaal ASK Malle ASK Vlissingen Figuur 1: Organisatie opdracht ASK Romein 6

10 H3 Doelstellingen stage Haagse Hogeschool Het doel in het oogpunt van de opleiding is om de student ervaring op te laten doen in de praktijk. Dit houdt in dat er ontwikkeling kan plaats vinden op sociale vaardigheden, plannen, verantwoording, communicatieve vaardigheden en kennis hebben van de bedrijfsorganisatie. Student Mijn persoonlijke doel is om ervaring op te doen met het werken binnen het bedrijfsleven. Hierbij wil ik mij ontwikkelen op de competenties onderzoeken, analyseren, ontwerpen en adviseren. De competentie onderzoeken wordt ontwikkeld doordat ik onderzoek moet gaan doen naar hoe zaken binnen het uitvoeringsproces verlopen. Dit zal in de eerste weken van de stage plaats vinden. Ook zal ik interviews gaan afleggen om erachter te komen hoe de huidige mensen binnen alle stappen hun processtap ervaren. Met het documenteren van het huidige uitvoeringsproces zal de competentie analyseren verder ontwikkeld worden. Om het proces goed te documenteren en de juiste richting in te slaan voor een oplossingen vereist dit veel analyseer werk van het huidige proces. Ontwerpen zal ik veel gaan toepassen tijdens mijn stage op het gebied van een interne opdracht. Tijdens mijn opdracht zal ik ook gaan berekenen en modelleren om het uitvoeringsproces zelf te ondervinden. Hierbij zal een plenum berekend en gemodelleerd gaan worden. Ook zal de competentie adviseren ontwikkeld gaan worden. Dit wordt gedaan aan de hand van de aanbeveling die opgesteld gaat worden met betrekking tot veranderingen binnen het uitvoeringsproces. In figuur 2 is het competentie spinnenweb te zien. Hierbij is in rood aangegeven waar ik aan het begin van mijn stage sta, met groen is aangegeven waar ik aan het einde van mijn twee stages moet staan en in blauw is aangegeven op welk niveau een afgestuurde student van werktuigbouwkunde moet staan. Nu alle competenties zijn benoemd kan er ook gekeken worden op welk niveau ik mij aan het begin van de stage bevindt en wat het uiteindelijke doel is. Voor de competentie onderzoeken en analyseren bevind ik mij aan het begin van de stage op niveau 1, het doel is om aan het einde op niveau 2 te zitten. Voor de competentie ontwerpen sta ik aan het begin van mijn stage op niveau 1, dit gaat gedurende de stage naar niveau 1,5. De competentie adviseren is aan het begin van de stage op niveau 0,5, dit aangezien er wel aandacht aan wordt besteed tijdens de opleiding maar nog niet genoeg om op niveau 1 te zitten. Het doel is om aan het einde van de stage op niveau 1 te zitten. 7

11 Figuur 2: Competentie spinnenweb Een tweede doel is te analyseren en te documenteren hoe het uitvoeringsproces normaal gesproken zou moeten verlopen. Dit zal veel communicatie vereisten met Atze Bosma die zich bezig houdt met het ontwerpproces analyseren wat afgerond moet zijn voordat het uitvoeringsproces kan starten. In de praktijk start het uitvoeringsproces al voordat het ontwerpproces is afgerond, maar dit wordt eventueel onderzocht indien tijd over. Ook zal ik moeten gaan communiceren met mensen binnen VDK en ook met mensen buiten VDK. Een derde doel van mij is om het programma Tekla Structures waarin gemodelleerd wordt onder de knie te krijgen. Dit houdt in dat ik de activiteiten binnen mijn stage-opdrachten die te maken hebben met Tekla goed kan uitvoeren. Mijn laatste doel is om erachter te komen of ik in dit vakgebied later verder wil gaan. VDK Engineering Het doel van het bedrijf is dat er een duidelijk beeld komt hoe het uitvoeringsproces in de theorie zou moeten verlopen. Dit rapport kan dan gebruikt gaan worden voor nieuwkomers om te hun een beeld te laten geven hoe het bedrijf zijn activiteiten uitvoert. Ook is het bedoeld voor de huidige werknemers die zelf dit proces ook niet beseffen. Daarnaast is het doel van VDK om de stagiair ervaring op te laten doen en kennis te laten maken met de werkwijze en de programma s die het bedrijf toepast. 8

12 H4 De stage-opdracht Als stage-opdracht ga ik het uitvoeringsproces analyseren en documenteren. Ook moeten de belemmeringen tijdens het uitvoeringsproces onderzocht worden, hierover wordt ook een aanbeveling gedaan met betrekking tot een oplossing. Om erachter te komen hoe dit proces verloopt ga ik mee draaien met een project. Doordat ik dit project doorloop kan ik het uitvoeringsproces goed analyseren. Aangezien VDK zich alleen bezig houdt met staal, gaat deze opdracht dus ook alleen over het uitvoeringsproces van de staalconstructie van dit project. Voordat het uitvoeringsproces van start kan gaan worden er documenten overgedragen vanuit het ontwerpproces: Dit zijn overzichtstekeningen, hoofberekeningen en een budget. Dit alles wordt overgedragen door de aannemer maar die heeft het weer ontvangen van zowel een constructeur als een architect. Hierna begint pas het uitvoeringsproces. Van deze documenten worden berekeningen gemaakt en daarvanuit ontstaat er een project. Nadat er een project is ontstaan wordt er een voorontwerp gemaakt door engineering dat goedgekeurd moet worden door de architect en constructeur. De engineering koppelt zijn werk terug aan de projectleiding en de projectleiding koppelt dit weer terug aan de constructeur. Nadat het goedgekeurd is kan er een definitiefontwerp berekend en gemodelleerd worden. Hieruit ontstaan dan alle soorten tekeningen en berekeningen die nodig zijn om te bouwen. Als dit afgerond is wordt het doorgestuurd naar de werkvoorbereiding. In figuur 2 is dit bouwproces schematisch weergegeven. Hierbij is het ontwerpproces met blauw aangegeven en het uitvoeringsproces met oranje. Figuur 3:Theoretisch bouwproces 9

13 De beoogde resultaten kunnen ingedeeld worden in twee categorieën, hoofdresultaat en tussenresultaten. Het beoogde hoofdresultaat is een rapport waarin duidelijk wordt wat elke stap binnen het uitvoeringsproces inhoud en wat er verwacht wordt van elke persoon. De tussenresultaten zijn: - Week 5: het volledige voorontwerp onderzocht, geanalyseerd en gedocumenteerd. - Week 8: het volledige definitiefontwerp onderzocht, geanalyseerd en gedocumenteerd. - Week 10: Het proces zelf doorlopen hebben aan de hand van het ontwerpen van een plenum. - Week 11: Een eindpresentatie geven aan de werknemers van VDK Engineering en enkele mensen van ASK Roosendaal. 10

14 H5 Methode van aanpak In de vakantie heb ik al vijf weken gewerkt bij VDK-Engineering en heb ik al een cursus gehad van één week om met het programma Tekla bekend te worden. De eerste twee weken van de stage staan gepland om een PVA op te stellen van het uitvoeringsproces. Hierbij zullen de doelstellingen en de opdracht goed geformuleerd zijn waarbij duidelijk wordt wat er bereikt moet worden. Ook zal er al informatie verzameld gaan worden over het project waarmee meegelopen gaat worden, hiermee wordt de voorkennis van de opdracht vergroot. Nadat het PVA is opgesteld staat er per week een nieuwe activiteit op de planning. Deze activiteiten beginnen ook al in week twee van de stage. Er wordt een literatuuronderzoek gedaan naar het uitvoeringsproces. Aan de hand van dit onderzoek kunnen er interviews opgesteld worden waarin vragen staan die betrekking hebben tot ASK Romein. Week 3 tot en met week 5 wordt ingedeeld voor het voorontwerp. Hierbij worden in week 3 de interviews afgelegd met de desbetreffende persoon die zich in elk processtap bevind. In week 4 wordt de informatie, die ik heb verkregen uit de interviews die ik heb afgelegd, over de detailberekeningen en het documenteren hiervan verwerkt in rapportvorm. In week 5 wordt het zelfde gedaan met de interviews die ik gehouden heb met betrekking tot het modelleren en het tekenen. Week 6 tot en met week 8 worden ingedeeld voor het definitiefontwerp. Hierbij worden in week 6 interviews afgelegd met de desbetreffende persoon die zich in elke processtap bevind van het definitiefontwerp. In week 7 worden de interviews met betrekking tot de detailberekeningen en het documenteren hiervan verwerkt tot rapportvorm. In week 8 wordt hetzelfde gedaan met de interviews die ik gehouden heb die gaan over het modelleren en tekenen. Uiteindelijk wordt er van elke processtap (11 t/m 18) gedocumenteerd wat er gedaan moet worden in deze stap, wat er opgeleverd moet worden, wie de betrokkenen zijn bij deze stap, hoe er gecommuniceerd moet worden en wat de belemmeringen zijn. De antwoorden op deze vragen worden verkregen tijdens de interviews en het literatuuronderzoek In week 9 en week 10 ga ik zelf deze 8 processtappen doorlopen doormiddel van een plenum berekenen en modelleren. Hierbij ga ik documenteren welke belemmeringen ik zelf heb ondervonden. In week 11 zal er dan, op basis van ervaring van mensen binnen ASK Romein maar ook aan de hand van het zelf doorlopen proces, een aanbeveling komen met betrekking tot veranderingen/verbeterpunten binnen dit proces. Ook zal hierbij al een oplossing geadviseerd gaan worden. 11

15 Aan het einde van de laatste week van de stage gaat er een presentatie gehouden worden over de stage-opdracht. Hierbij gaat het hele proces dat gedocumenteerd is gepresenteerd worden aan de huidige werknemers van VDK Engineering en enkele werknemers van ASK Roosendaal. Tijdens mijn stageopdracht zal de projectaanpak van school gevolgd gaan worden. Dit gaat als volgt: - Oriëntatiefase: Plan van aanpak. - Analysefase: Interviews afleggen + documenteren. - Ontwerpfase: Stappenplan zelf doorlopen aan de hand van het berekenen en ontwerpen van een plenum. - Detailleringsfase: Zelf ondervonden belemmeringen documenteren, hieruit volgt een volledig rapport over het uitvoeringsproces. - Advies: Advies uitbrengen m.b.t. belemmeringen Nu al deze activiteiten zijn benoemd kan er ook bepaald worden met welke activiteit ik mijn competenties gaan ontwikkelen. Deze zijn weergegeven in tabel 1. Competentie Activiteiten Onderzoeken - Literatuuronderzoek - Interviews binnen het voorontwerp - Interviews binnen het definitiefontwerp Analyseren - Het documenteren van het uitvoeringsproces. Ontwerpen - Uitvoeringsproces zelf doorlopen doormiddel van berekenen en ontwerpen van plenum Adviseren - Advies uitbrengen m.b.t. verbeteringen/veranderingen binnen uitvoeringsproces Tabel 1: Activiteiten gekoppeld aan competenties 12

16 H6 Planning Hieronder in figuur 3 is de planning weergegeven met betrekking tot de activiteiten die uitgevoerd gaan worden. Deze planning is opgesteld aan de hand van de activiteiten die in hoofdstuk 5 zijn benoemd. De planning zal gedurende de stage aangepast worden omdat ik met mijn opdracht afhankelijk ben van andere mensen. Voordat ik kan beginnen met het analyseren en documenteren van de detailberekeningen, moet ik interviews afleggen met mensen die zich bevinden binnen die functie. Hierbij ben ik dus afhankelijk van wanneer zij tijd hebben om het interview af te leggen, dit geld voor elke stap binnen mijn opdracht. Wel is de planning een goede indicatie van hoelang ik met elke stap bezig ben en waar het mogelijk is wordt de planning volledig gevolgd. Onder de figuur is nog een legenda weergegeven waar duidelijk wordt wat de kleuren voor betekenis hebben. Figuur 4: Planning activiteiten stage-opdracht Geel = PVA + Voorbereiding Blauw = Voorontwerp Groen = Definitief ontwerp Oranje = Proces zelf doorlopen Rood = Presentatie 13

17 H7 Verwachte resultaten Aan het eind van de tweede week moet er een volledig PVA opgeleverd zijn waarin duidelijk wordt wat de doelstellingen, opdracht, planning en resultaten zullen zijn. In week 37 (week 3 van de stage) moeten er interviews afgelegd worden binnen het voorontwerp, hierbij moeten al mijn vragen beantwoord zijn. In week 39 (week 5 van de stage) moet de volledige analyse van het voorontwerp gedocumenteerd zijn. Hierbij moet duidelijk zijn geworden wat er gedaan moet worden binnen elke processtap en aan wie het werk doorgegeven moet worden. In week 40 (week 6 van de stage) moeten er interviews zijn afgelegd met betrekking tot het definitief ontwerp, hierbij moeten alle vragen volledig beantwoord zijn. In week 42 (week 8 van de stage) moet de volledige analyse van het definitiefontwerp gedocumenteerd zijn. Hierbij moet duidelijk wat er gedaan moet worden bij elke processtap binnen het definitiefontwerp en wat er doorgegeven moet worden en aan wie. In week 44 (week 10 van de stage) moet ik zelf het hele proces doorlopen hebben aan de hand van het berekenen en modelleren van een plenum. Hierbij moet ik de belemmeringen die ik tegenkom analyseren en documenteren. In week 45 (week 11 van de stage) moet er een advies opgesteld zijn met betrekking tot de belemmeringen waarbij een oplossing geadviseerd wordt. Aan het einde van week 45 (week 11 van de stage) wordt er een eindpresentatie aan de huidige werknemers binnen VDK Engineering en enkele mensen van ASK Roosendaal gegeven over de gedocumenteerde analyse van het uitvoeringsproces. Voorlopige pagina indeling eindverslag - Voorblad - Voorwoord - Verklarende woordenlijst - Symbolenlijst - Inleiding - Samenvatting - Inhoudsopgave - Werkzaamheden buiten stage-opdracht - Opdrachtoriëntatie - De opdracht - Competentie reflectie - Conclusie - Bibliografie - Bijlage 14

18 Bibliografie [1] Definities opzoeken. (sd). Opgehaald van encyclo.nl: [2] Haagse Hogeschool. (12, ). Studiewijzer Stage Werktuigbouwkunde Opgehaald van Blackboard.hhs.nl: 1&content_id=_ _1&mode=reset [3] Hogeschool, Haagse. (2017). Plan van aanpak & Stageverslag. Opgehaald van blackboard.hhs.nl: 1&content_id=_ _1&mode=reset [4] VDK Engineering. (sd). Opgehaald van vdk-engineering.nl: 15

19 Bijlage 1. Huidige staat competenties In deze bijlage staan beschrijvingen van de 8 WTB competenties per niveau, hierbij is gearceerd op welk niveau ik mij op dit moment bevind. 1. BoE domeincompetentie Analyseren (minimaal niveau eind major W: 3) (toelichting: deze omschrijving komt uit de Bachelor of Engineering (BoE)) Het analyseren van een engineeringvraagstuk omvat de identificatie van het probleem of klantbehoefte, de afweging van mogelijke ontwerpstrategieën / oplossingsrichtingen en het eenduidig in kaart brengen van de eisen / doelstellingen / randvoorwaarden. Hierbij wordt een scala aan methoden gebruikt, waaronder wiskundige analyses, computermodellen, simulaties en experimenten. Randvoorwaarden op het gebied van o.a. (bedrijfs) economie & commercie, mens & maatschappij, gezondheid, veiligheid, milieu & duurzaamheid worden hierbij meegenomen. Competentie Werktuigbouwkunde: Analyseren Competentie-niveaus Toelichting op deze tabel Deze competentieniveaus zijn vastgesteld in de Bachelor of Engineering. Competentie-niveau 1 Competentie-niveau 2 Competentie-niveau 3 Competentieomschrijving Analyseren van simpele werktuigbouwkundige functies Analyseren van lastige WB functies Analyseren van complexe werktuigbouwkundige functies Niveauomschrijving Aard van de taak: eenvoudig, gestructureerd, Aard van de taak: complex, gestructureerd, past Aard van de taak: complex, ongestructureerd, past bekende methoden direct toe volgens bekende methoden aan wisselende situaties aan verbetert methoden en past normen aan de vaststaande normen situaties aan bekend; complex, bekend; eenvoudig, monodisciplinair sturende begeleiding monodisciplinair, in de praktijk onder begeleiding Begeleiding indien nodig onbekend; complex, multidisciplinair in de praktijk zelfstandig Eisen m.b.t. de leertaken (BoE: gedragskenmerken) Toelichting op deze tabel Omdat de domeincompetentie hierboven zo breed geformuleerd is, is deze hieronder opgesplitst in meerdere deelcompetenties. De onderwijsmakers kunnen aan de hand van deze tabel werktuigbouwkundige leertaken ontwerpen. Elke cel correspondeert met één leertaak. Toelichting Deelcompetentie-niveau 1 Deelcompetentie-niveau 2 Deelcompetentie-niveau 3 Deelcompetentie 1a Begeleid en gestructureerd selecteren van relevante, eenvoudige en bekende aspecten met betrekking tot een simpele vraagstelling Indien nodig onder begeleiding gestructureerd selecteren van relevante complexe en bekende aspecten met betrekking tot een lastige vraagstelling Zelfstandig selecteren van relevante complexe en onbekende aspecten uit een ongestructureerde context met betrekking tot de complexe vraagstelling Deelcompetentie 1b Begeleid aangeven wat de mogelijke invloed is op eenvoudige en bekende bedrijfseconomische, maatschappelijke en vakgebied gerelateerde aspecten Indien nodig onder begeleiding gestructureerd aangeven wat de mogelijke invloed is op complexe en bekende bedrijfseconomische, maatschappelijke en vakgebied gerelateerde aspecten Zelfstandig aangeven wat de mogelijke invloed is op complexe en onbekende bedrijfseconomische, maatschappelijke en vakgebied gerelateerde aspecten in een multidisciplinaire context Deelcompetentie 1c Begeleid formuleren van een heldere probleemstelling, doelstelling en opdracht aan de hand van simpele wensen van de klant Indien nodig onder begeleiding formuleren van een heldere probleemstelling, doelstelling en opdracht aan de hand van bekende, complexe en gestructureerde wensen van de klant Zelfstandig formuleren van een heldere probleemstelling, doelstelling en opdracht aan de hand van onbekende, complexe en ongestructureerde wensen van de klant in een multidisciplinaire context Deelcompetentie 1d Begeleid opstellen van een eenvoudig programma van (bekende technische & niet-technische) eisen voor een bekend probleem en dit vast kunnen leggen Indien nodig onder begeleiding opstellen van programma van (bekende en complexe technische & niet-technische) eisen en dit vast kunnen leggen Zelfstandig opstellen van een programma van (onbekende en complexe technische & niet-technische) eisen in een multidisciplinaire context en dit vast

20 kunnen leggen Deelcompetentie 1e Begeleid modelleren van een bestaand eenvoudig product, proces of dienst Indien nodig onder begeleiding modelleren van een bestaand bekend(e) en complex(e) product, proces of dienst Zelfstandig modelleren van een bestaand onbekend(e) en complex(e) product, proces of dienst in een multidisciplinaire context 1

21 2. BoE domeincompetentie Ontwerpen (minimaal niveau eind major W: 3) Het realiseren van een engineeringontwerp en hierbij kunnen samenwerken met engineers en niet-engineers. Het te realiseren ontwerp kan voor een apparaat, een proces of een methode zijn en kan meer omvatten dan alleen het technisch ontwerp, waarbij de engineer een gevoel heeft voor de impact van zijn ontwerp op de maatschappelijke omgeving, gezondheid, veiligheid, milieu, duurzaamheid (bijv. cradle-to-cradle) en commerciële afwegingen. De engineer maakt bij het opstellen van zijn ontwerp gebruik van zijn kennis van ontwerpmethodieken en weet deze toe te passen. Het te realiseren ontwerp is gebaseerd op het programma van eisen en vormt een volledige en correcte implementatie van alle opgestelde eisen. Competentie Werktuigbouwkunde: Ontwerpen Competentie-niveau 1 Competentie-niveau 2 Competentie-niveau 3 Competentieomschrijving Ontwerpen van simpele werktuigbouwkundige functies Ontwerpen van lastige WB functies Ontwerpen van complexe werktuigbouwkundige functies Niveauomschrijving I Aard van de taak: eenvoudig, gestructureerd, II Aard van de taak: complex, gestructureerd, past III Aard van de taak: complex, ongestructureerd, past bekende methoden direct toe volgens vaststaande normen bekende methoden aan wisselende situaties aan verbetert methoden en past normen aan de situaties aan bekend; eenvoudig, bekend; complex, monodisciplinair, monodisciplinair in de praktijk onder begeleiding onbekend; complex, multidisciplinair in de praktijk sturende begeleiding Begeleiding indien nodig zelfstandig Deelcompetentie-niveau 1 Deelcompetentie-niveau 2 Deelcompetentie-niveau 3 2a Begeleid in staat zijn om vanuit de opgestelde eisen een eenvoudige concept-oplossing (architectuur) te bedenken en te kiezen Indien nodig onder begeleiding in staat zijn om vanuit de opgestelde eisen een bekende en complexe concept-oplossing (architectuur) te bedenken en te kiezen Zelfstandig in staat zijn om vanuit de opgestelde eisen een onbekende en complexe concept-oplossing (architectuur) te bedenken en te kiezen in een multidisciplinaire context 2b Begeleid maken van gedetailleerde eenvoudige ontwerpen aan de hand van de gekozen eenvoudige conceptoplossing (architectuur) Indien nodig onder begeleiding maken van gedetailleerde complexe ontwerpen aan de hand van de gekozen bekende en complexe concept-oplossing (architectuur) Maken van gedetailleerde complexe ontwerpen aan de hand van de gekozen onbekende en complexe en conceptoplossing (architectuur) in een multidisciplinaire context 2c Begeleid rekening kunnen houden met de bekende en eenvoudige maakbaarheid en testbaarheid van het ontwerp Indien nodig onder begeleiding rekening kunnen houden met de bekende en complexe maakbaarheid en testbaarheid van het ontwerp Zelfstandig rekening kunnen houden met de onbekende en complexe maakbaarheid en testbaarheid van het ontwerp in een multidisciplinaire context 2d Het begeleid verifiëren van het eenvoudige ontwerp aan de hand van het eenvoudige programma van eisen Het indien nodig onder begeleiding verifiëren van het complex ontwerp aan de hand van het complexe programma van eisen Het zelfstandig verifiëren van het complexe ontwerp aan de hand van het complexe programma van eisen in multidisciplinaire context 2e Begeleid selecteren van de juiste eenvoudige ontwerp-hulpmiddelen Indien nodig onder begeleiding selecteren van de juiste bekende en complexe ontwerphulpmiddelen Zelfstandig selecteren van de juiste onbekende en complexe ontwerphulpmiddelen in een multidisciplinaire context 2f Begeleid opstellen van de documentatie ten behoeve van het eenvoudige product, de eenvoudige dienst of het eenvoudige proces Indien nodig onder begeleiding opstellen van de documentatie ten behoeve van het complexe product, de complexe dienst of het complexe proces Zelfstandig opstellen van de documentatie ten behoeve van het complexe product, de complexe dienst of het complexe proces in een onbekende of multidisciplinaire context 3. BoE domeincompetentie Realiseren (minimaal niveau eind major W: 2) 2

22 Het realiseren en opleveren van een product of dienst of de implementatie van een proces dat aan de gestelde eisen voldoet. De engineer ontwikkelt hiervoor praktische vaardigheden om engineeringproblemen op te lossen en voert hiervoor onderzoeken en testen uit. Deze vaardigheden omvatten kennis van het gebruik en de beperkingen van materialen, computer simulatie modellen, engineeringprocessen, apparatuur, praktische vaardigheden, technische literatuur en informatiebronnen. De bachelor is ook in staat om de (veelal niet-technische) gevolgen te overzien van zijn werkzaamheden, bijv. op het gebied van ethiek, maatschappelijke omgeving en duurzaamheid. Competentie Werktuigbouwkunde: Realiseren Competentie-niveau 1 Competentie-niveau 2 Competentie-niveau 3 Competentieomschrijving Realiseren van simpele werktuigbouwkundige functies Realiseren van lastige WB functies Realiseren van complexe werktuigbouwkundige functies Niveauomschrijving I Aard van de taak: eenvoudig, gestructureerd, II Aard van de taak: complex, gestructureerd, past III Aard van de taak: complex, ongestructureerd, past bekende methoden direct toe volgens vaststaande normen bekend; eenvoudig, monodisciplinair sturende begeleiding bekende methoden aan wisselende situaties aan bekend; complex, monodisciplinair, in de praktijk onder begeleiding Begeleiding indien nodig verbetert methoden en past normen aan de situaties aan onbekend; complex, multidisciplinair in de praktijk zelfstandig Deelcompetentie-niveau 1 Deelcompetentie-niveau 2 Deelcompetentie-niveau 3 3a Onder begeleiding passend gebruik maken van eenvoudige materialen, processen, methoden, normen en standaarden Indien nodig onder begeleiding passend gebruik maken van bekende en complexe materialen, processen, methoden, normen en standaarden Zelfstandig passend gebruik maken van onbekende en complexe materialen, processen, methoden, normen en standaarden in een multidisciplinaire context 3b Onder begeleiding assembleren van een voudige componenten tot een eenvoudig integraal product, dienst of proces Indien nodig onder begeleidng assembleren van bekende en complexe componenten tot een complex integraal product, dienst of proces Zelfstandig assembleren van onbekende en complexe componenten tot een complex integraal product, dienst of proces in een multidisciplinaire context 3c Begeleid verifiëren en valideren van het eenvoudige product, dienst of proces t.o.v. de gestelde eisen Indien nodig onder begeleidng verifiëren en valideren van het bekende en complexe product, dienst of proces t.o.v. de gestelde complexe eisen Zelfstandig verifiëren en valideren van het onbekende en complexe product, dienst of proces t.o.v. de gestelde complexe eisen in een multidisciplinaire context 3d Begeleid documenteren van het eenvoudige realisatieproces. Indien nodig onder begeleidng documenteren van het bekende en complexe realisatieproces. Zelfstandig documenteren van het onbekende en complexe realisatieproces in een multidisciplinaire context 3

23 4. BoE domeincompetentie Beheren (minimaal niveau eind W: 2) Het optimaal laten functioneren van een product, dienst of proces in zijn toepassingscontext of werkomgeving, rekening houdend met aspecten op het gebied van veiligheid, milieu, technische en economische levensduur. Competentie Werktuigbouwkunde: Beheren Competentie-niveau 1 Competentie-niveau 2 Competentie-niveau 3 Competentieomschrijving Beheren van simpele werktuigbouwkundige installaties Beheren van lastige WB installaties Beheren van complexe werktuigbouwkundige installaties Niveauomschrijving I Aard van de taak: eenvoudig, gestructureerd, II Aard van de taak: complex, gestructureerd, past III Aard van de taak: complex, ongestructureerd, past bekende methoden direct toe volgens vaststaande normen bekend; eenvoudig, monodisciplinair sturende begeleiding bekende methoden aan wisselende situaties aan bekend; complex, monodisciplinair, in de praktijk onder begeleiding Begeleiding indien nodig verbetert methoden en past normen aan de situaties aan onbekend; complex, multidisciplinair in de praktijk zelfstandig Deelcompetentie-niveau 1 Deelcompetentie-niveau 2 Deelcompetentie-niveau 3 4a Begeleid invoeren, testen, integreren en in bedrijf stellen van een nieuw gestructureerd en eenvoudig product, dienst of proces in een bekende, eenvoudige context Indien nodig onder begeleiding invoeren, testen, integreren en in bedrijf stellen van een nieuw gestructureerd en complex product, dienst of proces in een bekende, complexe context Zelfstandig invoeren, testen, integreren en in bedrijf stellen van een nieuw complex en ongestructureerd product, dienst of proces in een onbekende, multidisciplinaire context 4b Begeleid een bijdrage leveren aan eenvoudige beheersystemen en/of onderhoudsplannen, zowel correctief (monitoren, signaleren en optimaliseren) als preventief (anticiperen) Indien nodig onder begeleiding een bijdrage leveren aan gestructureerde en complexe beheersystemen en/of onderhoudsplannen, zowel correctief (monitoren, signaleren en optimaliseren) als preventief (anticiperen) Zelfstandig een bijdrage leveren aan ongestructureerde en complexe beheersystemen en/of onderhoudsplannen, zowel correctief (monitoren, signaleren en optimaliseren) als preventief (anticiperen) in een multidisciplinaire context 4c Begeleid de performance van een product, dienst of proces kunnen toetsen aan kwaliteitscriteria Indien nodig onder begeleiding de performance van een gestructureerd en complex product, dienst of proces kunnen toetsen aan kwaliteitscriteria Zelfstandig de performance van een ongestructureerd en complex product, dienst of proces kunnen toetsen aan kwaliteitscriteria in een multidisciplinaire context 4d Begeleid terugkoppeling kunnen verzorgen n.a.v. gewijzigde eenvoudige omstandigheden en/of performance van een product, dienst of proces. Indien nodig onder begeleiding terugkoppeling kunnen verzorgen n.a.v. gewijzigde gestructureeerde en complexe omstandigheden en/of performance van een product, dienst of proces. Zelfstandig terugkoppeling kunnen verzorgen n.a.v. gewijzigde ongestructureerde en complexe omstandigheden en/of performance van een product, dienst of proces in een multidisciplinaire context 4

24 5. BoE domeincompetentie Managen (minimaal niveau eind major W: 1) De engineer geeft richting en sturing aan organisatieprocessen en de daarbij betrokken medewerkers teneinde de doelen te realiseren van het organisatieonderdeel of het project waar hij leiding aan geeft. Competentie Werktuigbouwkunde: Managen Competentie-niveau 1 Competentie-niveau 2 Competentie-niveau 3 Competentieomschrijving Managen van simpele werktuigbouwkundige projecten Managen van lastige WB projecten Managen van complexe werktuigbouwkundige projecten Niveauomschrijving I Aard van de taak: eenvoudig, gestructureerd, II Aard van de taak: complex, gestructureerd, past III Aard van de taak: complex, ongestructureerd, past bekende methoden direct toe volgens vaststaande normen bekend; eenvoudig, monodisciplinair sturende begeleiding bekende methoden aan wisselende situaties aan bekend; complex, monodisciplinair, in de praktijk onder begeleiding Begeleiding indien nodig verbetert methoden en past normen aan de situaties aan onbekend; complex, multidisciplinair in de praktijk zelfstandig Deelcompetentie-niveau 1 Deelcompetentie-niveau 2 Deelcompetentie-niveau 3 5a Begeleid opzetten van een eenvoudig (deel)project: kwantificeren van tijd en geld, afwegen en kwantificeren van risico s, opzetten van projectdocumentatie en het organiseren van resources (mensen & middelen) Indien nodig onder begeleiding opzetten van een bekend en complex (deel)project: kwantificeren van tijd en geld, afwegen en kwantificeren van risico s, opzetten van projectdocumentatie en het organiseren van resources (mensen & middelen) Zelfstandig opzetten van een ongestructureerd en complex (deel)project: kwantificeren van tijd en geld, afwegen en kwantificeren van risico s, opzetten van projectdocumentatie en het organiseren van resources (mensen & middelen) in een multidisciplinaire context 5b Begeleid monitoren en bijsturen van eenvoudige activiteiten in termen van tijd, geld, kwaliteit, informatie en organisatie Indien nodig onder begeleiding monitoren en bijsturen van gestructureerde en complexe activiteiten in termen van tijd, geld, kwaliteit, informatie en organisatie Zelfstandig monitoren en bijsturen van ongestructureerde en complexe activiteiten in termen van tijd, geld, kwaliteit, informatie en organisatie in een multidisciplinaire context 5c Begeleid eenvoudig taak- en procesgericht communiceren Indien nodig onder begeleiding bekend en complex taak- en procesgericht communiceren Zelfstandig onbekend en complex taak- en procesgericht communiceren in een multidisciplinaire context 5d Begeleid eenvoudig begeleiden van medewerkers, stimuleren van samenwerking en kunnen delegeren Indien nodig onder begeleiding, bekend en complex begeleiden van medewerkers, stimuleren van samenwerking en kunnen delegeren Zelfstandig begeleiden van medewerkers, stimuleren van samenwerking en kunnen delegeren in een onbekende, complexe of multidisciplinaire context 5e Begeleid communiceren en samenwerken met anderen in een eenvoudige multi- culturele, internationale en/of multidisciplinaire omgeving en het voldoen aan de eisen die het participeren in een arbeidsorganisatie stelt. Indien nodig onder begeleiding communiceren en samenwerken met anderen in een bekende complexe multiculturele, internationale en/of multidisciplinaire omgeving en het voldoen aan de eisen die het participeren in een arbeidsorganisatie stelt. Zelfstandig communiceren en samenwerken met anderen in een onbekende complexe multi- culturele, internationale en/of multidisciplinaire omgeving en het voldoen aan de eisen die het participeren in een arbeidsorganisatie stelt in een onbekende, complexe of in een multidisciplinaire context 5

25 6. BoE domeincompetentie Adviseren (minimaal niveau eind major W: 2) De engineer geeft goed onderbouwde adviezen over het ontwerpen, verbeteren of toepassen van producten, processen en methoden en brengt renderende transacties tot stand met goederen of diensten. Competentie Werktuigbouwkunde: Adviseren Competentie-niveau 1 Competentie-niveau 2 Competentie-niveau 3 Competentieomschrijving Adviseren over simpele werktuigbouwkundige projecten Adviseren over lastige WB projecten Adviseren over complexe werktuigbouwkundige projecten Niveauomschrijving I Aard van de taak: eenvoudig, gestructureerd, II Aard van de taak: complex, gestructureerd, past III Aard van de taak: complex, ongestructureerd, past bekende methoden direct toe volgens vaststaande normen bekend; eenvoudig, monodisciplinair sturende begeleiding bekende methoden aan wisselende situaties aan bekend; complex, monodisciplinair, in de praktijk onder begeleiding Begeleiding indien nodig verbetert methoden en past normen aan de situaties aan onbekend; complex, multidisciplinair in de praktijk zelfstandig Deelcompetentie-niveau 1 Deelcompetentie-niveau 2 Deelcompetentie-niveau 3 6a Zich begeleid inleven in de eenvoudige positie van de (interne of externe) klant Indien nodig zich begeleid inleven in de bekende en complexe positie van de (interne of externe) klant Zich zelfstandig inleven in de onbekende en complexe positie van de (interne of externe) klant in een multidisciplinaire omgeving 6b Begeleid verhelderen van de eenvoudige behoefte van de opdrachtgever Indien nodig onder begeleiding verhelderen van de bekende en complexe behoefte van de opdrachtgever Zelfstandig verhelderen van de onbekende en complexe behoefte van de opdrachtgever in een multidisciplinaire omgeving 6c Begeleid in overleg met relevante partijen de eenvoudige klantbehoefte vertalen naar technisch & economisch haalbare oplossingen Indien nodig onder begeleiding in overleg met relevante partijen de bekende en complexe klantbehoefte vertalen naar technisch & economisch haalbare oplossingen Zelfstandig in overleg met relevante partijen de onbekende en complexe klantbehoefte vertalen naar technisch & economisch haalbare oplossingen in een multidisciplinaire omgeving 6d Begeleid kunnen onderbouwen van een eenvoudig advies en de klant hiervan overtuigen Indien nodig onder begeleiding kunnen onderbouwen van een bekend en complex advies en de klant hiervan overtuigen Zelfstandig kunnen onderbouwen van een onbekend en complex advies en de klant hiervan overtuigen in een multidisciplinaire omgeving 6e Begeleid eenvoudige relaties met klanten op een adequate wijze onderhouden Indien nodig onder begeleiding bekende en complexe relaties met klanten op een adequate wijze onderhouden Zelfstandig onbekende en complexe relaties met klanten op een adequate wijze onderhouden in een multidisciplinaire context 6

26 7. BoE domeincompetentie: Onderzoeken (minimaal niveau eind major W: 2, gewenst i.v.m. landelijke eisen: 3) De engineer heeft een kritisch onderzoekende houding en maakt gebruik van geschikte methoden en technieken m.b.t. het vergaren en beoordelen van informatie, om toegepast onderzoek uit te kunnen voeren. Deze methoden kunnen zijn: literatuuronderzoek, het ontwerp en de uitvoering van experimenten, de interpretatie van data en computer simulaties. Hiervoor worden databanken, standaarden en (veiligheids)normen geraadpleegd. Competentie Werktuigbouwkunde: Onderzoeken Competentie-niveau 1 Competentie-niveau 2 Competentie-niveau 3 Competentieomschrijving Onderzoeken van simpele werktuigbouwkundige functies Onderzoeken van lastige WB functies Onderzoeken van complexe werktuigbouwkundige functies Niveauomschrijving I Aard van de taak: eenvoudig, gestructureerd, II Aard van de taak: complex, gestructureerd, past III Aard van de taak: complex, ongestructureerd, past bekende methoden direct toe volgens vaststaande normen bekend; eenvoudig, monodisciplinair sturende begeleiding bekende methoden aan wisselende situaties aan bekend; complex, monodisciplinair, in de praktijk onder begeleiding Begeleiding indien nodig verbetert methoden en past normen aan de situaties aan onbekend; complex, multidisciplinair in de praktijk zelfstandig Deelcompetentie-niveau 1 Deelcompetentie-niveau 2 Deelcompetentie-niveau 3 7a Begeleid de doelstellingen van een gewenst onderzoek vanuit de eenvoudige vraagstelling opstellen Indien nodig onder begeleiding de doelstellingen van een gewenst onderzoek vanuit de bekende en complexe vraagstelling opstellen Zelfstandig de doelstellingen van een gewenst onderzoek vanuit de onbekende en complexe vraagstelling opstellen in een multidisciplinaire context 7b Begeleid (wetenschappelijke) literatuur en eigen / andere informatiebronnen selecteren en verkrijgen om zich verder in de eenvoudige vraagstelling te verdiepen, daarbij de betrouwbaarheid van de verschillende informatiebronnen kunnen valideren Indien nodig onder begeleiding (wetenschappelijke) literatuur en eigen / andere informatiebronnen selecteren en verkrijgen om zich verder in de bekende en complexe vraagstelling te verdiepen, daarbij de betrouwbaarheid van de verschillende informatiebronnen kunnen valideren Zelfstandig (wetenschappelijke) literatuur en eigen / andere informatiebronnen selecteren en verkrijgen om zich verder in de onbekende en complexe vraagstelling te verdiepen, daarbij de betrouwbaarheid van de verschillende informatiebronnen kunnen valideren in een multidisciplinaire context 7c Begeleid de resultaten samenvatten, structureren en interpreteren en conclusies trekken in relatie tot de eenvoudige onderzoeksvraag Indien nodig onder begeleiding de resultaten samenvatten, structureren en interpreteren en conclusies trekken in relatie tot de bekende en complexe onderzoeksvraag Zelfstandig de resultaten samenvatten, structureren en interpreteren en conclusies trekken in relatie tot de onbekende en complexe onderzoeksvraag in een multidisciplinaire context 7d Begeleid eenvoudige resultaten te rapporteren volgens de in het werkveld geldende standaard Indien nodig onder begeleiding bekende en complexe resultaten te rapporteren volgens de in het werkveld geldende standaard Zelfstandig onbekende en complexe resultaten te rapporteren volgens de in het werkveld geldende standaard in een multidisciplinaire context 7e Begeleid op basis van de verkregen resultaten de gekozen eenvoudige aanpak kritisch evalueren en aanbevelingen te doen voor vervolgonderzoek Indien nodig onder begeleiding op basis van de verkregen resultaten de gekozen bekende en complexe aanpak kritisch evalueren en aanbevelingen te doen voor vervolgonderzoek Op basis van de verkregen resultaten de gekozen onbekende en complexe aanpak kritisch evalueren en aanbevelingen te doen voor vervolgonderzoek in een multidisciplinaire context 7

27 8.BoE domeincompetentie: Professionaliseren (minimaal niveau eind major W: 2, afstuderen: 3) Het zich eigen maken en bijhouden van vaardigheden die benodigd zijn om de engineering competenties effectief uit te kunnen voeren. Deze vaardigheden kunnen ook in breder verband van toepassing zijn. Dit omvat onder meer het hebben van een internationale oriëntatie en het kunnen plaatsen van de nieuwste ontwikkelingen, bijvoorbeeld in relatie tot maatschappelijke normen, waarden en ethische dilemma s. Competentie Werktuigbouwkunde: Professionaliseren Competentie-niveau 1 Competentie-niveau 2 Competentie-niveau 3 Competentieomschrijving Ontwikkelen van simpele vaardigheden nodig in het werktuigbouwkundige werkveld Ontwikkelen van lastige vaardigheden nodig in het werktuigbouwkundige werkveld Ontwikkelen van complexe vaardigheden nodig in het werktuigbouwkundige werkveld Niveauomschrijving I Aard van de taak: eenvoudig, gestructureerd, II Aard van de taak: complex, gestructureerd, past III Aard van de taak: complex, ongestructureerd, past bekende methoden direct toe volgens vaststaande normen bekend; eenvoudig, monodisciplinair sturende begeleiding bekende methoden aan wisselende situaties aan bekend; complex, monodisciplinair, in de praktijk onder begeleiding Begeleiding indien nodig verbetert methoden en past normen aan de situaties aan onbekend; complex, multidisciplinair in de praktijk zelfstandig Deelcompetentie-niveau 1 Deelcompetentie-niveau 2 Deelcompetentie-niveau 3 8a Begeleid een eenvoudig leerdoel en leerstrategie bepalen en uitvoeren en het resultaat terugkoppelen naar het leerdoel Indien nodig onder begeleiding een bekend en complex leerdoel en leerstrategie bepalen en uitvoeren en het resultaat terugkoppelen naar het leerdoel Op zelfstandige wijze een onbekend en complex leerdoel en leerstrategie bepalen en uitvoeren in een multidisciplinaire context en het resultaat terugkoppelen naar het leerdoel 8b Zich begeleid flexibel opstellen in uiteenlopende eenvoudige beroepssituaties Zich indien nodig onder begeleiding flexibel opstellen in uiteenlopende bekende en complexe beroepssituaties Zich zelfstandig flexibel opstellen in uiteenlopende onbekende en complexe beroepssituaties in een multidisciplinaire context 8c Bij eenvoudige beroepsmatige en ethische dilemma s begeleid een afweging maken en een besluit nemen, rekening houdend met geaccepteerde normen en waarden Bij bekende en complexe beroepsmatige en ethische dilemma s indien nodig onder begeleiding een afweging maken en een besluit nemen, rekening houdend met geaccepteerde normen en waarden Bij onbekende en complexe beroepsmatige en ethische dilemma s een afweging maken en een besluit nemen, rekening houdend met geaccepteerde normen en waarden in een multidisciplinaire context 8d Op constructieve wijze begeleid eenvoudige feedback kunnen geven en ontvangen, zowel op gedrag als inhoud Op constructieve wijze indien nodig onder begeleiding bekende en complexe feedback kunnen geven en ontvangen, zowel op gedrag als inhoud Op constructieve wijze zelfstandig onbekende en complexe feedback kunnen geven en ontvangen, zowel op gedrag als inhoud in een multidisciplinaire context 8e Begeleid kunnen reflecteren op eigen eenvoudig(e) handelen, denken en resultaten Begeleid kunnen reflecteren op eigen bekend(e) en complexe handelen, denken en resultaten Zelfstandig kunnen reflecteren op eigen onbekende en complexe handelen, denken en resultaten in een multidisciplinaire context 8f Begeleid kunnen gebruiken van diverse eenvoudige communicatievormen en - middelen om effectief te kunnen communiceren in het Nederlands en Engels. Indien nodig onder begeleiding kunnen gebruiken van diverse bekende en complexe communicatievormen en -middelen om effectief te kunnen communiceren in het Nederlands en Engels. Zelfstandig kunnen gebruiken van diverse onbekende en complexe communicatievormen en -middelen om effectief te kunnen communiceren in het Nederlands en Engels in een multidisciplinaire context 8