Groep 7 - Les 9: Pesten en plagen AANGEPASTE LES

Transcriptie

1 Katern Werken aan Sciale Veiligheid Grep 7 Les 9 (aangepast) Grep 7 - Les 9: Pesten en plagen AANGEPASTE LES Del blk 1: Grepsvrming en een psitief sciaal klimaat, waar leerlingen zich mede verantwrdelijk vr velen. Leskern: Het verschil tussen pesten en plagen wrdt herhaald, en het verschil tussen pesten en een cnflict met elkaar hebben wrdt besprken. De leerlingen bedenken waarm pesten niet kan en aan de hand van cncrete vrbeelden wat ze kunnen den als er gepest wrdt. Materialen: Agenda p brd Vr iedere leerling twee schrijfblaadjes Vr iedere grep van vier een grt vel (als Placemat) Pster ZO WILLEN WIJ HET IN ONZE GROEP Telichting In vrafgaande lessen hebben we het plezierig mgaan met elkaar besprken. In deze les krijgt de weerbaarheid tegen plagen en pesten aparte aandacht. Veel leerlingen kmen bij de leerkracht klagen ver pesten terwijl het in werkelijkheid plagen is. Het verschil met pesten is dat bij plagen (meestal) de geplaagde leerling pgewassen is tegen de plager, het plagen incidenteel is en niet structureel, en dat het niet met bedreiging f geweld gepaard gaat. De insteek bij plagen is bvendien eerder elkaar aan het lachen maken, dan dat er sprake is van een expliciet negatieve intentie en buitensluiten. We hebben de leerlingen geleerd STOP! HOU OP! te zeggen als ze van plagerijen niet gediend zijn. Op deze wijze willen we vrkmen dat elke eenvudige plaagsituatie dr de leerkracht pgelst met wrden. Als STOP! HOU OP! niet afdende is, mag een kind naar u te kmen. Dit is geen klikken! We willen immers dat iedereen zich veilig velt. Als een leerling STOP! HOU OP! zegt en het plagen stpt niet f het kmt telkens terug, k nadat u de plager er p aan heeft gesprken, dan gaat het ver in pesten. Het gepeste kind is niet bij machte m het te stppen. In dat geval treedt u als leerkracht p tegen de pester Zrg dat het pesten phudt. Bespreek met de pester dat wat hij det pesten is en geen plagen meer. Het gepeste kind heeft er veel last van. Dit is belangrijk m duidelijk te verwrden, mdat kinderen zich niet altijd bewust zijn van wat hun gedrag bij de ander teweeg brengt. Laat dit eventueel dr het gepeste kind zelf verwrden. Leg de link met de grndwet: p deze schl zrgen we er vr dat iedereen zich veilig velt! Dus we pesten niet! Bespreek wat verder ndig is en maak hierver een duidelijke afspraak. Bij blijvend pestgedrag kan de Oplssingsgerichte Pest Aanpak (OPA) ingezet wrden. Deze aanpak staat beschreven in het Katern Werken aan Sciale Veiligheid (par. 12). Ok is het zinvl m het nderscheid te maken tussen pesten en cnflict. Een cnflict is een verschil van mening f er is sprake van tegenstrijdige belangen (A wil dit en B wil dat). Sms ntaardt een cnflict in een ruzie, als er sprake is van (fysiek f psychisch) geweld. Plagen kan leiden tt een cnflict: A wil dat B phudt en B vindt het leuk m er ng even mee dr te gaan. Pesten is van een andere rde. De machtsngelijkheid en de structurele gerichtheid p één persn maakt het nvergelijkbaar met plagen f ruzie. Pesten is welverwgen en practief, gebeurt niet per ngeluk f spntaan, en k niet als gevlg van uitlkking. Het is belangrijk m deze begrippen vr u zelf ged helder te hebben m ze in uw grep te kunnen gebruiken in situaties waarin er sprake is van plagen, pesten f een cnflict. Dan wrdt helder welke interventie er gevraagd wrdt. Bvendien zijn kinderen geneigd btsingen met anderen snel als pesten te benemen. Het kan de lading van een gesprek halen wanneer u de btsing tussen twee kinderen kunt herdefiniëren. Dus eigenlijk hebben jullie een cnflict! Dan kunnen we daar een plssing vr zeken.

2 Katern Werken aan Sciale Veiligheid Grep 7 Les 9 (aangepast) Ok naar uders is het zinvl m deze termen duidelijk van elkaar te nderscheiden. Wanneer een kind thuis vertelt dat het gepest wrdt, rept dit sterke emties p bij uders. Wanneer u p schl al helder kunt maken dat het hier niet m pesten ging, maar m plagen, f m een cnflict, dan vrkmt u dat uders een njuist beeld krijgen van de situatie. Het vlgende schema kan hierbij helpen: Waar gaat het m? Interventie Plagen Pesten Cnflict Ruzie Aan elkaar gewaagd. Eenmalig. Geplaagde kind vragen wat het heeft gedaan m plagen te stppen. Gesprek met beide kinderen. Niet aan elkaar gewaagd. Gebeurt steeds weer. Met pzet. Negatieve gevlgen vr het welzijn van gepeste kind. Ingrijpen. OPA Een meningsverschil. Kan ntstaan dr plagen. Verwijzen naar stappenplan Praat het uit. Of mediatie. Een uit de hand gelpen cnflict als er sprake is van geweld (schppen, slaan, schelden). Aanspreken p ngewenst gedrag. Laten afkelen Vervlgens mediatie. In deze les vr grep 7 frissen we de termen plagen en pesten p en laten we leerlingen nadenken ver hu dit zich verhudt met het hebben van een cnflict f een ruzie. In deze les gaan we er vanuit dat leerlingen in de vrgaande jaren al vldende infrmatie hebben gehad ver het stappenplan PESTEN en welke acties je kunt ndernemen als iemand anders gepest wrdt. Als dit niet z is kunt u nderdelen herhalen uit les 9 van grep 6. In nderstaande les krijgt u vervlgens de mgelijkheid m (eventueel samen met een grepje kinderen) een keuze te maken uit vier vervlgactiviteiten passend bij deze grep. Kinderen van grep 7 leren in deze les dat ze k kunnen ingrijpen in pestsituaties buiten hun eigen grep en dat dit niet betekent dat je letterlijk tussenbeiden heft te kmen, maar kleine dingen kunt den m het gepeste kind te helpen. Ok is het vr de gepeste leerling van grt belang te weten dat anderen het pesten afkeuren. Vandaar dat we hierver een afspraak maken p de afsprakenpster. Vrbereiding In grep 3, 4, 5 en 6 is pesten k aan bd gekmen in Blk 1. Daarm is het ged mgelijk dat de nderdelen pesten en plagen en pesten en cnflict bekend zijn bij de leerlingen. Ga dat na. Z ja, laat de leerlingen zelf frmuleren wat ze daar ver weten. Cncentreer de les dan p de actuele situatie in deze grep. Is hier in het verleden gepest? He is dat nu? Wat den we in dat geval? Teken vr elke grep van vier een Placemat p een grt vel papier: een klein vierkant in het midden, met vanuit elke hek van het vierkant een lijn naar de hek van het papier, zdat er vier vakken m het vierkant heen ntstaan. Vrgestelde lespbuw Hiernder vindt u een vrstel vr de agenda. Vel u vrij m hiervan af te wijken indien de situatie f uw grep daar aanleiding te geeft (zie bij vrbereiding). Agenda Binnenkmer Wat gaan we leren? Wat weten we al ver pesten en plagen / cnflict en ruzie? Wat kun je den? Wat hebben we geleerd?

3 Katern Werken aan Sciale Veiligheid Grep 7 Les 9 (aangepast) Binnenkmer Bekijk de Lijst met Binnenkmers en Afsluiters. Kies er een van f kies nderstaand vrstel. Cde ntdekken De leerlingen zitten in een kring. De leerkracht spreekt apart (p de gang) met vijf leerlingen af dat ze een ptld drgeven p een bepaalde manier, bijvrbeeld: - met de punt naar bven als je hem aan een jngen geeft, met de punt naar beneden als je hem aan een meisje geeft - je pakt hem aan met de ene hand en geeft hem dr met de andere hand - je pakt het ptld aan met je veten naast elkaar en je geeft hem dr met je veten gekruist. Het gaat erm dat iedereen het geheim van de bende ntdekt. Wie het ntdekt, geeft het ptld ged dr, maar verraadt het geheim niet. De bende van vijf gaat verspreid in de kring zitten en geeft het ptld dr p de afgesprken manier. Iedere keer als een bendelid dat det zeggen de andere bendeleden: Jij bent lid van de bende. Als een andere leerling dat (per ngeluk) k det, zeggen ze dat k. Als een leerling het ptld niet ged drgeeft, zeggen de bendeleden Jij hrt er niet bij. De dit twee f drie rndjes en vraag dan wie het geheim ntdekt heeft. Wat gaan we leren? Recapituleer waar we het in dit blk ver gehad hebben: de pster van ZO DOEN WE DAT IN ONZE GROEP, luisteren naar elkaar, pstekers geven, elkaars mening respecteren, de regels van de klas, taken verdelen. Op nze schl willen we dat iedereen zich veilig velt. Laat de regels van de grndwet ng eens zien die aan de muur hangen. Daarbij hrt dat we niet willen dat er kinderen gepest wrden. Daarm besteden we daar ieder jaar in dit blk aandacht aan. We zijn met elkaar verantwrdelijk vr de veiligheid. Jullie denken nu misschien dat gebeurt tch niet in nze grep!, dat is mi! Maar je kunt er altijd mee te maken krijgen in de tekmst en dan is het ged m te weten wat je dan kan den. En als leerlingen van de bvenbuw, gaat het nu niet alleen m ns als grep. We hebben k verantwrdelijkheid naar de andere kinderen hier p schl. Dus misschien kun je een rl spelen als iemand uit een andere grep gepest wrdt. Vandaar dat we ng eens bekijken wat je kunt den als je zelf gepest wrdt en wat je kunt den als je ziet dat een ander gepest wrdt.. Lp de agenda langs. Iedereen mee eens? Wat weten we al? Leg vier A4-tjes met de begrippen: plagen / pesten / cnflict / ruzie p verschillende plekken in het lkaal. Vraag de leerlingen ged te luisteren naar nderstaande situaties en vervlgens te gaan staan bij het begrip dat past bij de situatie die u nemt. Peter en Marieke zijn het niet eens met elkaar ver wie er gewnnen heeft met een spel. Frank en Ahmed duwen lachend steeds tegen elkaars stel m elkaar aan het schrikken te maken. Jesse steekt steeds als Aisha langslpt zijn been uit m haar te laten struikelen. Mniek scheldt Erik uit, mdat ze vindt dat zij gewnnen heeft met een spel en Erik zegt dat hij gewnnen heeft., Steeds als Angela naar huis wil fietsen wachten twee jngens haar p m haar uit te schelden. Dennis trekt Masha die vr haar zit aan haar haren. Ze kijkt geïrriteerd achterm, Dennis lacht. Dennis trekt Masha pnieuw aan haar haren. Masha reageert nu bs en steekt haar vinger p m het tegen de juf te zeggen. Rachida zet in de grepsapp regelmatig vervelende pmerkingen ver Latifa. Laat leerlingen krt benemen waarm het in de situaties gaat m pesten/ plagen / cnflict f ruzie. Vat samen:

4 Katern Werken aan Sciale Veiligheid Grep 7 Les 9 (aangepast) Pesten is niet hetzelfde als een cnflict. Cnflicten hren erbij. Bij een cnflict zijn beide partijen ngeveer even sterk. Ze kunnen het samen plssen. Of met hulp. Ze hebben niets te verbergen. Als een cnflict uit de hand lpt wrdt het een ruzie (schppen, slaan, schelden) Pesten is anders. Pesten gebeurt stiekem. Wie gepest wrdt, kan het niet laten phuden. De pester wil het niet laten phuden. Pesten meten we stppen! Plagen is niet z erg, je bent vaak even sterk en het herhaalt zich niet. Maak vervlgens afhankelijk van wat de grep al kan en weet, en afhankelijk van wat er speelt in uw grep een keuze uit de vlgende activiteiten. Laat (een grepje) leerlingen hier vrafgaand aan de les eventueel meedenken. A. Wat kun je den als jij gepest wrdt? (pfrissen van het stappenplan PESTEN en er eigen wrden aan geven) (udere kinderen kiezen sms liever andere wrden die passen bij de eigen belevingswereld) Vertel dat ze in vrige jaren een stappenplan PESTEN aangebden hebben gekregen. Schrijf het p het brd: Stappenplan Pesten: 1. Stp! Hu p! 2. Lp weg 3. Vertel het (juf/uders/vriend(in) Ndig leerlingen in grepjes uit hun eigen stappenplan te maken met eigen wrden, die kunnen helpen als ze zelf gepest wrden eventueel ndersteund met tekeningen f plaatjes van internet. Laat de grep tt slt het stappenplan kiezen dat dit jaar pgehangen wrdt bij de afsprakenpster. B. Wat kun je den als iemand anders (eventueel k buiten de eigen grep) gepest wrdt? Zet de leerlingen in grepjes van 4 bij elkaar, jngens en meisjes dr elkaar. Geef ieder een blaadje en geef de hele grep een Placemat. Geef ze de pdracht: 1) een pestsituatie te beschrijven, en 2) te bedenken wat je eraan zu kunnen den. Dit den ze als vlgt: - de grep kiest een schrijver (f de leerkracht geeft aan wie dat is) - ieder schrijft p een blaadje een pestsituatie - elk grepslid leest zijn situatie vr - de grep kiest één van de situaties uit - de schrijver schrijft de situatie in het midden van de placemat; ndertussen denken de anderen alvast na ver een plssing - ieder schrijft p zijn f haar deel van de placemat iets wat je zu kunnen den als je weet van het pesten - ieder leest zijn bijdrage vr. Vraag plenair wat de grepjes bedacht hebben bij de vraag wat je kunt den als ze zien dat er gepest wrdt en wat de gepeste leerling zu kunnen den. U kunt evt. zelf tevegen als kinderen dit niet zelf nemen: - Met je gezicht laten zien dat je afkeurt wat de pester det. - Niet lachen m de pester - Zeggen: Dit vind ik niet leuk! - Het gepeste kind wegrepen

5 Katern Werken aan Sciale Veiligheid Grep 7 Les 9 (aangepast) - Het gepeste kind meenemen, weg van de pester(s) - Als er iets wrdt afgepakt zeggen Geef terug! - Tegen het gepeste kind zeggen: Trek je er niks van aan! - Samen met iemand anders bij het gepeste kind gaan staan. - Achteraf het gepeste kind trsten zdat het zich tch gesteund velt C. In nze grep? Fcus met de grep p de actuele situatie in deze grep. Is hier in het verleden gepest? He is dat nu? Wat den we in dat geval? Mgelijke werkvrm: Leerlingen zitten in kring. Vraag aan de leerlingen m (znder te praten) in de cirkel te stappen als: - je wel een ruzie hebt met een klasgent - je wel eens geplaagd bent dr een klasgent - als je wel eens gepest bent dr een klasgent - als je wel eens iemand in de klas gepest hebt. Hu een nagesprek ver wat iedereen hier nu bij velt. Kan in de hele grep. Kan in drie- f viertallen. D. Wat kun je den bij cyberpesten? In par. 13 (Digitaal pesten) is een aantal activiteiten beschreven waaruit u kunt kiezen: Activiteit 1: He cmmuniceren we in nze grep nline? Activiteit 2: Vr- en nadelen van nzichtbaar zijn p internet Activiteit 3: Afspraken maken ver nline cmmuniceren Activiteit 4: Debat Activiteit 5: Pesten en digitaal pesten Activiteit 5: Wat kun je den als je nline gepest wrdt? Activiteit 6: Filmpjes van Mr. Right en MediaMvies Activiteit 7: WhatsApp-spel Activiteit 8: In gesprek aan de hand van een verhaal. Wat hebben we geleerd? Wat heb je geleerd van deze les ver pesten? Denken jullie dat we er iets ver kunnen afspreken? Uit de antwrden die de leerlingen geven, destilleren we één f enkele zinnen vr de pster ZO WILLEN WIJ HET IN ONZE GROEP. Bijvrbeeld: We zetten alleen aardige berichten in de grepsapp. Bij pesten grijpen we in. We den iets als iemand gepest wrdt. Hierbij wrdt in kleine letters het lijstje met ideeën pgehangen dat al in grep 6 is gemaakt. Of u laat een grepje leerlingen na de les een nieuw lijstje frmuleren p grnd van pdracht B eventueel dr u zelf aangevuld met nderstaande ideeën: Met je gezicht laten zien dat je afkeurt wat de pester det. Niet lachen m de pester Zeggen: Dit vind ik niet leuk! Het gepeste kind wegrepen Het gepeste kind meenemen, weg van de pester(s) Als er iets wrdt afgepakt zeggen Geef terug! Tegen het gepeste kind zeggen: Trek je er niks van aan! Samen met iemand anders bij het gepeste kind gaan staan.

6 Katern Werken aan Sciale Veiligheid Grep 7 Les 9 (aangepast) Vertel dat elke leerkracht p uw schl het belangrijk vindt dat iedereen zich veilig velt. Dit staat immers in de grndwet van de schl. Verwijs hierbij ng eens naar de betreffende regel. Zdra je je niet veilig velt kun je altijd naar een leerkracht gaan m dit te melden. Alle juffen en meesters zullen dit heel serieus nemen en samen met ju bekijken wat er ndig is m je weer veilig te velen. Dit nemen we geen klikken. Je kunt er k altijd met een vriend f vriendin ver praten f met je uders. Vraag evt. naar wie de leerlingen zuden tegaan als ze gepest wrden. Het helpt m hierver al nagedacht te hebben vrdat het mment daar is dat het ndig is. En het geeft u veel infrmatie ver de relaties van de kinderen nderling. Als kinderen het niet kunnen aangeven kunt u ze aanmedigen hierver ng eens na te denken. Na de les Hiernder vindt u activiteiten waarmee u de kennis en vaardigheden uit deze les in de praktijk brengt. De pster ZO WILLEN WE HET IN ONZE GROEP Deze pster hangt bijgewerkt met uitspraken ver pesten p een prminente plek in de klas. Verwijs ernaar als de situatie zich vrdet.