Kennisdcument Arb-dienstverlening en uw eigen regie Vanaf 1 juni 2005 is het mgelijk gewrden af te stappen van het verplicht cntracteren van een externe Arb-dienst en krijgt u meer vrijheid de Arb-dienstverlening en verzuimbegeleiding naar eigen inzicht in te vullen. Vr kleinere bedrijven verandert k de tetsing. Dit kennisdcument bevat drie delen. Deel 1. Liberalisering van de Arb-dienstverlening. de belangrijkste redenen vr de liberalisering wat verandert er niet: verplichte deskundige ndersteuning blijft! keuzevrijheid: maatwerkregeling óf arb-cntract? de vrrangsregel: maatwerk gaat in principe vóór het arbcntract verplichte aanstelling van een f meer preventiemedewerkers welke deskundigheid is ndzakelijk vlgens de wet? nieuwe tetsingskaders vr de RI&E: afhankelijk van bedrijfsgrtte nafhankelijkheid van de Arb-dienstverlening in eigen beheer? visie van vakbnden en werkgevers acties en aandachtspunten relevante infrmatie en slimme websites Pagina 3 3 3 4 4 5 7 7 8 9 10 Deel 2. Het cntracteren van een externe dienstverlener Omdat veel instellingen k in meerdere f minder mate gebruik blijven maken van een Arb-dienst. welk del wil ik bereiken en wat verwacht ik van de Arb-dienst? zelf den f uitbesteden? he selecteer ik de juiste Arb-dienst? Werken met een prgramma van eisen. een handige screlijst (matrix) m verschillende Arb-dienstverleners bij een fusie met elkaar te kunnen vergelijken p alle belangrijke aandachtspunten prtcllen vr arb- en bedrijfsartsen bij specifieke klachten (STECR) srt cntract en facturering. Vr- en nadelen van de verschillende pties. 11 11 12 12 12 13 Deel 3 Vrbeeld praktijkdcumenten een vrbeeld van een instelling die een eigen verzuimbureau heeft ingericht een vrbeeld van het adviestraject van 3 instellingen die vanwege een fusie pnieuw mesten kiezen vr Arb-dienstverlening een vrbeeld van een instelling waarin duidelijk wrdt waarm de instelling alleen een arts heeft ingehuurd en de regie en uitvering van Arbdienstverlening verder vlledig in eigen hand heeft genmen vrbeeld van een bnusregeling bij een resultaatscntract 14 14 14 14 Kennisdcument Arb-dienstverlening en eigen regie In pdracht van het Fnds Arbeidsmarkt en Opleidingen Thuiszrg (FAOT) Auteur: Matthieu Mes, Werkveld Ontwikkelcentrum vr de Arbeidsmarkt 1
Opzet van het dcument In het dcument treft u regelmatig zgeheten hyperlinks aan. Op die plaatsen kunt u drklikken naar achterliggende infrmatie, bijlagen f interessante websites. U herkent deze hyperlinks aan de tekst die blauw gekleurd is. Verwijzingen naar websites zien er als vlgt uit: www.szw.nl. Dr een simpele klik kmt u vanzelf terecht p de website. Nieuwe ntwikkelingen Kennis verudert snel. Als er nieuwe infrmatie kmt die in dit dcument wrdt pgenmen, wrdt hiervan melding gedaan via het netwerk RITZ. Hebt u zelf suggesties vr verbetering f een interessant vrbeeld uit de praktijk, laat dit dan weten aan de prjectmanager RITZ. Per telefn: 0481 352 797 f e-mail: inf@werkveld.nl Bijdragen Aan de Kennisdcumenten RITZ hebben diverse instellingen actief meegewerkt. Zij hebben dcumenten beschikbaar gesteld f meegedacht ver de nderwerpen in de Kenniskringen die ver dit thema zijn gehuden. Een speciaal wrd van dank is daarvr p zijn plaats vr Weidesticht Maarssen (Ria van Hrn-Last), Thuiszrg Breda (Hanneke Mus en Peter Overbeeke), Thuiszrg Salland (Rb de Meulder), Maatzrg Delft (Margreet van der Pleg), Thuiszrg Enschede Haaksbergen (Gerrit Egberink en Ine Teesink), Thuiszrg Amsterdam (Alexander van Campen), Thebe Tilburg (Ans Besselink), Icare (Peter Langeslag), Thuiszrg Rtterdam (Erik de Laet), Valent RDB (Jke van Santen). Verantwrding Hewel de Kennisdcumenten met grte zrgvuldigheid zijn samengesteld, is het mgelijk dat zij tch ng nvlkmenheden f njuiste infrmatie bevatten. Aan de inhud kunnen geen rechten wrden ntleend. Er is k regelmatig gebruik gemaakt van diverse externe publicaties en brnnen die in het kader van de Arbcnvenanten in andere sectren tt stand zijn gekmen. Het gaat m publieke infrmatie die p de verschillende websites van deze cnvenanten f p de site van het Arbkenniscentrum is te vinden. Versie 3.0 maart 2006 Matthieu Mes, prjectleider RITZ inf@werkveld.nl Kennisdcument Arb-dienstverlening en eigen regie In pdracht van het Fnds Arbeidsmarkt en Opleidingen Thuiszrg (FAOT) Auteur: Matthieu Mes, Werkveld Ontwikkelcentrum vr de Arbeidsmarkt 2
De belangrijkste redenen vr de veranderingen die zijn pgetreden De Eerste Kamer heeft begin april 2005 definitief ingestemd met de vrstellen de deskundige ndersteuning bij de Arb-dienstverlening te versepelen en meer ver te laten aan bedrijven zelf. Belangrijke redenen hiervr zijn: de tegenmen (financiële) verantwrdelijkheid van de werkgever vr verzuimbegeleiding en reïntegratie verhield zich slecht met allerlei vrschriften ver de verplichte inkp en afname van diensten bij Arb-diensten en reïntegratiebedrijven. Nederland vldeed niet aan de Eurpese regelgeving die vrschrijft dat de aanpak van arbeidsmstandigheden en verzuim primair een taak is vr de werkgever zelf en alleen bij nvldende deskundigheid aan een externe partij uitbesteed mag wrden. vral het kleinbedrijf erver de wettelijk verplichte tets dr een Arb-dienst p de Risic Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) als kstbaar, zeker in relatie tt de beperkte meerwaarde van het deskundige externe g. Vanaf 1 juni 2005 is het dus mgelijk m af te stappen van de verplichte cntractering van een externe Arb-dienst en krijgt u meer vrijheid de Arb-dienstverlening en verzuimbegeleiding naar eigen inzicht in te vullen. Vr kleinere bedrijven verandert k de tetsing. Wat niet verandert: verplichte deskundige ndersteuning blijft! Vrp dient gesteld te wrden dat de wettelijke verantwrdelijkheden uit de Arb-wet zélf niet veranderen. U met als werkgever dus blijven vlden aan de vlgende wettelijk verplichte taken waarbij u zich dr een interne óf externe gecertificeerde deskundige met laten ndersteunen: RI&E (uitveren, laten tetsen dr deskundige, pstellen Plan van aanpak) ziekteverzuimbegeleiding arb-spreekuur peridiek arbeidsgezndheidskundig nderzek (PAGO) aanstellingskeuringen (indien tegestaan) Keuzevrijheid: maatwerkregeling óf arb-cntract Bedrijven en instellingen kunnen per 1 juli 2005 kiezen uit een: maatwerkregeling (deskundige bijstand p een alternatieve manier vrmgeven, anders dan via een cntract met een Arb-dienst) vangnetregeling (cntract met gecertificeerde Arb-dienst) Via de maatwerkregeling kan men er vr kiezen m: 1. alle deskundige Arb-ndersteuning intern te rganiseren; Kennisdcument Arb-dienstverlening en eigen regie In pdracht van het Fnds Arbeidsmarkt en Opleidingen Thuiszrg (FAOT) Auteur: Matthieu Mes, Werkveld Ontwikkelcentrum vr de Arbeidsmarkt 3
2. alle deskundige Arb-ndersteuning extern in te kpen; 3. een cmbinatie van bvenstaande twee mgelijkheden. Als u kiest vr de maatwerkregeling gelden de vlgende vrwaarden: instemming van de OR f de persneelsvertegenwrdiging (PVT) f regeling in de CAO; u heeft in elk geval een dienstverleningcntract met een bedrijfsarts; de risic-inventarisatie en -evaluatie met getetst wrden dr een gecertificeerde deskundige uit één van de vier kerndisciplines (veiligheidskundige, arbeidshygiënist, bedrijfsarts en arbeidsen rganisatiedeskundige). Dit mgen interne deskundigen zijn f externe. Kiest u vr de vangnetregeling dan blijft de huidige situatie in stand. U hudt dan het bestaande cntract met een Arb-dienst (de huidige f een andere). De vrrangsregel: maatwerk gaat in principe vóór het arbcntract Om te vlden aan de Eurpese richtlijn bevat de wijziging van de Arbregeling een vrrangsregel. Deze bepaalt dat een bedrijf f instelling eerst altijd met nagaan f de deskundigheid vr het verplicht tetsen van de risic-inventarisatie en -evaluatie intern beschikbaar is, vrdat er een andere plssing gekzen kan wrden. In de praktijk is dit alleen z bij vrij grte bedrijven, die al beschikken ver een interne gecertificeerde arb-deskundige. Als deze bedrijven geen maatwerkplssing kunnen afspreken met hun ndernemingsraad, kunnen zij echter k de gecertificeerde deskundige in een samenwerkingsverband laten werken met drie andere deskundigen elders. Dit geldt dan als een interne Arb-dienst. Bedrijven p wie deze regel van tepassing is, hebben na 1 juli 2005 ng een vergangstermijn van zes maanden waarin het cntract met de externe Arb-dienst kan drlpen vr het tetsen van de ri&e. Na de vergangsperide is de interne arbdeskundige hiervr verantwrdelijk. Het wrdt aan werknemers (OR f Persneelsvertegenwrdiging) en werkgever zelf vergelaten gemtiveerd de vraag te beantwrden waarm de interne deskundigheid in de desbetreffende situatie niet vldende is als men wil kiezen vr de vangnetregeling. De Arbeidsinspectie kan dit besluit tetsen. De vraag is f de Arbeidsinspectie hier in de praktijk veel aandacht aan zal schenken. De verplicht aanstelling van interne preventiemedewerker(s) Bedrijven f instellingen met 15 f meer werknemers zijn verplicht één f meer eigen preventiemedewerkers aan te wijzen, die belast wrden met preventietaken. In de RI&E met de rganisatie aangeven wat de mvang en aard van de deskundige bijstand is die ndig is vr de dagelijkse bedrijfsvering. Op grnd daarvan kan wrden vastgesteld: Kennisdcument Arb-dienstverlening en eigen regie In pdracht van het Fnds Arbeidsmarkt en Opleidingen Thuiszrg (FAOT) Auteur: Matthieu Mes, Werkveld Ontwikkelcentrum vr de Arbeidsmarkt 4
het aantal preventiemedewerkers dat ndig is wat deze preventiemedewerker(s) precies met(en) (gaan) den ver welke deskundigheid deze met(en) beschikken f certificering van de preventiemedewerker(s) verplicht is In de meeste wat grtere rganisaties zal de reeds bestaande Arb-cördinatr feitelijk al de rl vervullen van interne preventiemedewerker. Daar heft in beginsel weinig f niets aan te veranderen. Er kan k gewerkt wrden met meerdere preventiemedewerkers van verschillend niveau f verschillende disciplines. Bijvrbeeld tegesneden p een afznderlijk aandachtsgebied, zals sciale veiligheid, tillen (erg-caches), etc. Bij rganisaties met 15 f minder werknemers mag en zal de werkgever zelf deze taken p zich nemen. Ok dat is in veel gevallen niets nieuws. De grtste verandering treedt waarschijnlijk p bij middelgrte rganisaties tussen de 25 en 75 medewerkers. In dit type rganisatie zal het meest nadrukkelijk de vraag aan de rde zijn bij wie de taken van de preventiemedewerker zullen wrden neergelegd, welke taken deze met gaan verrichten en ver welke deskundigheid (cmpetenties) deze met beschikken m het werk adequaat te kunnen den. Let p! De RI&E en dus k het deskundigheidsniveau van de preventiemedewerker(s) met altijd wrden getetst en zndig van een advies vrzien dr een gecertificeerde deskundige, dan wel een gecertificeerde dienst. Dit betekent dus dat u de RI&E met actualiseren. In de wet zijn géén verplichte kwalificatie-eisen vr preventiemedewerkers pgenmen. Wel wrdt dr de instanties die van de verheid de bevegdheid hebben gekregen m arb-diensten en hun prfessinals te mgen certificeren, gewerkt aan cmpetentieprfielen vr de preventiemedewerker en preventiecördinatr. Deze zijn naar verwachting gereed in augustus 2005. Tip! Op de website www.preventienetwerk.nl is een frum waar preventiemedewerkers en arb-deskundigen kstels ervaringen en kennis met elkaar kunnen uitwisselen en waar vragen beantwrd kunnen wrden. Dit frum is een initiatief van het bedrijf de Preventiecach. Welke deskundigheid is nu wettelijk vereist? Arb-diensten zijn verplicht tenminste één deskundige uit alle vier kerndisciplines in huis te hebben m z een integrale dienstverlening te kunnen waarbrgen: veiligheidskundige arbeidshygiënist bedrijfsarts arbeids- en rganisatiedeskundige Kennisdcument Arb-dienstverlening en eigen regie In pdracht van het Fnds Arbeidsmarkt en Opleidingen Thuiszrg (FAOT) Auteur: Matthieu Mes, Werkveld Ontwikkelcentrum vr de Arbeidsmarkt 5
Een bedrijf dat kiest vr de maatwerkregeling kan vlstaan met bijstand dr een gecertificeerde arbdeskundige uit één van de vier kerndisciplines. De verheid gaat er daarbij vanuit dat deze deskundige de verantwrdelijkheid neemt vr in ieder geval het tetsen van de RI&E en in staat met wrden geacht te berdelen f inschakeling van andere deskundigen vereist is. Veel thuiszrginstellingen zullen ervr kiezen een bedrijfsarts aan te wijzen als interne deskundige m aan de wettelijke verplichting te vlden. U bent immers p grnd van de Arbeidsmstandighedenwet vr medische taken (zals bij de PAGO, aanstellingskeuringen, arb-spreekuur) en vr specifieke nderdelen van de verzuimbegeleiding (medisch rdeel prbleemanalyse en advies bij plan van aanpak, vaststellen functinele mgelijkheden, etc.) tch al verplicht een gecertificeerde deskundige p het terrein van de arbeids- en bedrijfsgeneeskunde in te schakelen. Samenwerkingsvrschrift Het feit dat u vanaf 1 juli 2005 kunt vlstaan met het rganiseren van de deskundige bijstand dr één kerndeskundige, betekent dit niet dat deze alles alleen mag uitveren. Er is een samenwerkingsvrschrift pgenmen vr de bedrijfsarts met degene die bijstand verlenen met de RI&E (preventiemedewerker f gecertificeerde deskundige) met betrekking tt: het Peridiek Arbeidsgeneeskundig Onderzek (PAGO) dat immers gericht is p specifieke arbeidsrisic s binnen het bedrijf f de instelling aanstellingskeuringen (m cnfrm de Wet p de Aanstellingskeuringen te nderbuwen dat de keuring ndzakelijk is vanwege bijzndere functie-eisen die niet af te dekken zijn met gangbare arb-maatregelen) het arbeidsmstandighedenspreekuur Vrts ligt het vr de hand dat er, bij bijzndere f incidenteel vrkmende risic s, andere deskundigen wrden betrkken. En een eigen interne Arb-dienst? De verruimde regelgeving maakt het betrekkelijk eenvudig een eigen interne Arb-dienst in te richten. Het Arbeidsmstandighedenbesluit en de Arbeidsmstandighedenregeling zullen namelijk gewijzigd wrden, zdanig dat een samenwerkingsverband van één interne deskundige en drie externe deskundigen, als een interne dienst gecertificeerd kan wrden. Kennisdcument Arb-dienstverlening en eigen regie In pdracht van het Fnds Arbeidsmarkt en Opleidingen Thuiszrg (FAOT) Auteur: Matthieu Mes, Werkveld Ontwikkelcentrum vr de Arbeidsmarkt 6
Nieuwe tetsingskaders vr de RI&E. Afhankelijk van uw bedrijfsgrtte. Met betrekking tt de tetsing van de RI&E dr arbdeskundige ntstaat er een driedeling: vr instellingen met meer dan 25 werknemers geldt het vlgende. Zij leggen de RI&E vr aan een gecertificeerde arbdeskundige 1. Als p grnd van artikel 13 van de wet een gecertificeerde deskundige als preventie-medewerker vereist is, heeft de instelling in beginsel vldende eigen deskundigheid in huis m de RI&E zelf te tetsen. De werkgever is in dat geval verplicht deze medewerker met de tetsing van de RI&E te belasten. Daarna kan altijd ng nderbuwd de keuze wrden gemaakt vr de maatwerkregeling f de vangnetregeling (inschakeling Arb-dienst). vr bedrijven tussen vanaf 10 werknemers tt en met 25 werknemers geldt het bvenstaande k, maar hier zullen de Arb-dienst f (straks) de arbdeskundige(n) de RI&E p een 'lichtere' wijze tetsen. Een vrwaarde is dan wel dat deze bedrijven gebruik maken van een RI&E die dr werkgevers en werknemers p branche- f sectrniveau is vastgesteld vr bedrijven met 10 f minder werknemers kmt de tetsing geheel te vervallen. Ok hier geldt weer de vrwaarde dat deze bedrijven gebruik maken van een RI&E die dr werkgevers en werknemers p branche- f sectrniveau is vastgesteld. Vral de kleinere bedrijven prfiteren dus van de begde verminderde administratieve lastendruk. Deskundigheid en nafhankelijkheid van de preventiemedewerker De wens van de verheid m enerzijds meer rekening huden met de specifieke mstandigheden van elk afznderlijk bedrijf f instelling en het vereiste van heldere regels die k gehandhaafd meten wrden anderzijds, kan leiden tt spanningen, vral in situaties waar de maatwerkregeling is tegepast. Daarbij spelen twee aspecten een belangrijke rl: de deskundigheid van de interne preventiemedewerkers en de nafhankelijke psitie die zij hebben ten pzichte van hun werkgever. Smmige rganisaties, vral arb-diensten en vakbnden, hadden graag gezien dat ver deze punten in de wet afznderlijke afspraken gemaakt zuden wrden. Uiteindelijk is hierte niet beslten. De verheid is van mening dat de nieuwe wetgeving vldende brging biedt. In het krt kmt deze erp neer dat de deskundigheid is gebrgd drdat: 1 Deze meten de RI&E tetsen p basis van de vrschriften zals die cncreet zijn uitgewerkt in het Reglement Certificatie Arb-diensten pgesteld dr de Stichting Beheer Certificatie Arb-diensten Pstbus 12, 3740 AA Baarn, telefn 035-542 75 22. Daar kunt u k een verzicht krijgen van de instanties die belast zijn met het afgeven van certificaten.. Kennisdcument Arb-dienstverlening en eigen regie In pdracht van het Fnds Arbeidsmarkt en Opleidingen Thuiszrg (FAOT) Auteur: Matthieu Mes, Werkveld Ontwikkelcentrum vr de Arbeidsmarkt 7
de OR f Persneelsvertegenwrdiging met instemmen met de inrichting van de RI&E en het plan van aanpak. In de RI&E is de vereiste deskundigheid van degenen die bijstand verlenen een verplicht nderdeel. de RI&E en het plan van aanpak meten wrden getetst dr een gecertificeerde deskundige (intern f extern). De verheid vindt dat hiermee vldende waarbrg is dat er vldende zrgvuldig en adequaat wrdt gewerkt. de arbeidsinspectie de RI&E inhudelijk tetst p basis van regelmatig nderzek. Vrts kan deze bij evidente misstanden van de werkgever eisen dat deze het deskundigheidsniveau van de preventiemedewerkers f het aantal te verhgen. De OR, maar k individuele werknemers kunnen de arbeidsinspectie vragen hier nderzek naar te den. Met betrekking tt de nafhankelijkheid van de Arb-dienstverlening is de verheid van mening dat de in te schakelen deskundigen, k de eigen deskundige werknemers, primair handelen en adviseren p basis van hun prfessinele kennis en inzichten. De werknemer die als interne deskundige f preventiemedewerker pereert, heeft bvendien dezelfde beschermde psitie als medewerkers die deel uitmaken van de Ondernemingsraad f Persneelsvertegenwrdiging. Dit met hen vldende zekerheid bieden m een nafhankelijk geluid te kunnen laten hren, znder dat dit nadelige cnsequenties heeft vr hun arbeidsverhuding. Visie van de vakbnden Vakbnden zijn niet gelukkig met de nieuwe wet mdat zij vrezen dat de vrijheid die werkgevers nu wrdt gebden gemakkelijk kan leiden tt vrijblijvendheid met betrekking tt het regelen van gede arbeidsmstandigheden. Zij zijn k bang dat met de nieuwe verruimde wetgeving de afspraken die zijn gemaakt in het Cnvenant Arbeidsmstandigheden Thuiszrg en die p sectrniveau een zeker verplichting aan partijen plegde, in het gedrang kmen. Zij streven ernaar in de CAO ver de Arb-dienstverlening p centraal niveau afspraken te maken met werkgevers. Een duale verantwrdelijkheid dus. In elk geval hechten zij sterk aan het psitineren van de preventiemedewerker in een nafhankelijke rl, te vergelijken bijvrbeeld met die van de vertruwensarts f ziekenhuishygiënist. Zij zijn er dan k geen vrstander van m preventiemedewerkers nder directe aansturing van het lijnmanagement te brengen. De vakbnden adviseren de OR met name p deze aspecten te te zien bij de discussie ver de maatwerkregeling. Visie van werkgevers p de nieuwe wet Werkgeversrganisaties zijn van mening dat de wetgeving vldende waarbrgen biedt dat individuele werkgevers aandacht blijven schenken aan het nderwerp. Zij zijn van mening dat de begde maatwerkregeling juist meer kansen biedt vr een eigen specifiek p de instelling tegesneden beleid en p die manier k effectiever zal zijn. Kennisdcument Arb-dienstverlening en eigen regie In pdracht van het Fnds Arbeidsmarkt en Opleidingen Thuiszrg (FAOT) Auteur: Matthieu Mes, Werkveld Ontwikkelcentrum vr de Arbeidsmarkt 8
De waarde van de afspraken en instrumenten uit het Cnvenant staat niet ter discussie. Op verschillende wijze zullen werkgevers, bijvrbeeld via de Stichting FAOT, in samenspraak met de vakbnden aandacht blijven schenken aan de implementatie van dit beleid. Werkgevers denken dat die werkwijze effectiever is dan centrale afspraken in de CAO. Aandachtspunten en actiepunten bij de keuzes die u met maken Hiernder staan enkele aandachtspunten en actiepunten vermeld die van belang zijn bij de keuzes die u de kmende tijd met maken. Zrg vr een actuele en getetste RI&E Een actuele RI&E is de basis vr alle belangrijke beslissingen die u met nemen. Znder de RI&E kunt u immers nvldende nderbuwen wat de deskundigheid is van de ndersteuning die u ndig hebt. Overgangsrecht. Start p tijd uw vrbereiding. U kunt p zijn vregst vanaf 1 juli 2005 de cntractuele verplichtingen met uw Arb-dienst beëindigen en de maatwerkregeling te te passen. In veel gevallen heeft u te maken met pzegtermijnen in het cntract met uw Arb-dienst. Hudt daar rekening mee. De verplichting m de deskundige bijstand bij het tetsen van en ver de RI&E bij vrrang intern te regelen dr een eigen arb-deskundige gaat in p uiterlijk 1 januari 2006. Een eventueel langer drlpend cntract met uw Arb-dienst tt na die datum is geen excuus m van deze datum af te wijken. Ok als u niet kiest vr de maatwerkregeling, maar het cntract met de Arb-dienst wilt vrtzetten, met u aan de gestelde datum vlden. Begin dus tijdig met de vrbereidingen! Maatwerkregeling. Neem de tijd en plan vldende ruim. Besef dat het vlledig beëindigen van de samenwerking met de Arb-dienst betekent dat u het gehele administratieve prces rnd het verzuim zelf met rganiseren. Dssiervrming, dssierverdracht, mgaan met vertruwelijke medische gegevens, etc. zijn zaken die in de praktijk de ndige vrbereiding vragen. Znder een gede geautmatiseerde verwerking van het verzuim van uw medewerkers is dat prces eigenlijk ndenlijk. Reken erp dat u minimaal 6 maanden maar waarschijnlijk ng meer maanden ndig hebt m alle werkprcessen ged in te richten. Maatwerkregeling. Opzegging arb-cntract m ksten te besparen? Realiseert u zich dat u de meeste winst haalt uit een heldere eigen visie p verzuim, waarbij uw leidinggevenden in staat zijn effectief te sturen p het verzuimgedrag van uw medewerkers en waarin de arts en andere specialisten vral als prcesndersteuners en adviseurs pereren. Als lgische stap in dat prces, waarin u zelf de regie heeft, past dat u znder cntract met een Arbdienst k ged kunt werken. Het enkel en alleen pzeggen van het cntract m ksten te besparen, maar znder dat u het verzuim- en reïntegratieprces ged p de rit heeft, kan zelfs averechts werken en uiteindelijk veel duurder uitpakken! Ondersteuning? Een aantal arb-diensten heeft p de verandering in de wetgeving geanticipeerd en hun dienstverlening aangepast. Smmigen helpen u zelf bij het prces van verzelfstandiging en bieden u bijvrbeeld als prduct alleen de administratieve prcesndersteuning aan en bijvrbeeld de uren van Kennisdcument Arb-dienstverlening en eigen regie In pdracht van het Fnds Arbeidsmarkt en Opleidingen Thuiszrg (FAOT) Auteur: Matthieu Mes, Werkveld Ontwikkelcentrum vr de Arbeidsmarkt 9
de arts. U kunt zich bij het pnieuw inrichten van het arb-dienstverleningsprces k dr een nafhankelijk adviesbureau laten ndersteunen. Relevante infrmatiebrnnen en slimme websites Op de website van het Ministerie van SZW is rnd dit nderwerp een afznderlijke themapagina ingericht. Kijk p de site www.szw.nl bij Arb-dienst f anders? Ok de speciale pagina WAO wrdt WIA besteedt veel aandacht aan de inrichting van geznd beleid en de inrichting van arbdienstverlening. Verder is het van belang bij het inrichten van de eigen geliberaliseerde arb-dienstverlening te beschikken ver de ndige achtergrndinfrmatie. De vlgende brnnen zijn dan zeker interessant: De Handreiking Preventiemedewerker p maat van gemeenten als hulpmiddel In de praktijk zullen er vast veel vragen rijzen rndm het thema liberalisering van de Arbdienstverlening. Wellicht een heel handig en bruikbaar dcument is de dr het A&O-fnds van de gemeenten uitgegeven Handreiking De preventiemedewerker p maat van gemeenten. Ok bij gemeenten spelen zaken als fysieke belasting, sciale veiligheid, het afstemmen van het arbbeleid met de OR. Daar wrdt in dit dcument ruim aandacht aan gegeven. De handreiking is via nderstaande link te bereiken: http://www.aen.nl/arb_verzuim_reintegratie/publicatie_14.php De wettelijke arb-regeling als hulpmiddel De wettelijke basis vr alle aspecten van het arbeidsmstandighedenbeleid is de arb-regeling. Daarin staat k wat precies de taken zijn van een Arb-dienst. Als u zelf uw eigen Arb-dienstverlening inricht is het handig dit dcument daarbij als naslagwerk te gebruiken. U kunt de arb-regeling dwnladen via de link www.arbeidsrechter.nl/w/aw Wat kan en mag je verwachten van een bedrijfsarts? Bij de verdergaande liberalisering past k een maatwerk afspraak met de bedrijfsarts. Het is niet altijd duidelijk vr instellingen wat nu precies de taken en verantwrdelijkheden van de bedrijfsarts zijn. Op de site www.jebedrijfsarts.nl staat veelinfrmatie ver dit nderwerp en de meest gestelde vragen. Het is de site van de NVAB, de Nederlandse Vereniging vr Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde. Kennisdcument Arb-dienstverlening en eigen regie In pdracht van het Fnds Arbeidsmarkt en Opleidingen Thuiszrg (FAOT) Auteur: Matthieu Mes, Werkveld Ontwikkelcentrum vr de Arbeidsmarkt 10
Welk del wil je bereiken en wat verwacht je van een Arb-dienst? Alvrens een cntract te sluiten f aan te passen is het ged na te gaan: Welke delen je als rganisatie wilt bereiken (b.v. terugdringen risic s vr werknemers, verlagen ksten verzuim, verlagen instrm WIA) Welke pririteit je als rganisatie geeft aan de samenwerking en de aanpak van verzuim en reïntegratie en he dit past in het integrale HRM-beleid Vervlgens kan de situatie van de eigen rganisatie in kaart wrden gebracht m.b.t.: verzuimcijfers instelling (heldere definities en de cijfers p rde) eigen cijfers verzuim vergeleken met die van de branche www.vernet.nl eigen cijfers WAO vergeleken met die in de zrg en welzijn en met andere instellingen en bedrijven > 250 werknemers. De meest recente cijfers ver 2004 zijn te dwnladen via http://www.uwv.nl/images/instrm%20wao%20grte%20wg%202004_tcm4-22081.pdf inzicht in de rganisatiekenmerken die van invled zijn p verzuim en reïntegratie zals (grtte, structuur en aansturing, eenduidigheid in primaire werkprcessen, leeftijdspbuw persneel, imag, persneelsbeleid en uitvering, etc.) beïnvledbare verzuimfactren Besef dat je niet alles van een Arb-dienst kunt verwachten. Ver je zelf als rganisatie een weinig stimulerend en samenhangend HRM-beleid, dan is het lastig in krte tijd een ged verzuimbeleid uit te werken. Een mgelijke werkwijze vr het inrichten van de ndersteuning is de cyclische aanpak in stappen. Deze kan telkens herhaald wrden. 1. Frmuleren behefte aan ndersteuning 2. Selecteren aanbieder 3. Cntracteren 4. Werken vlgens cntract 5. Evalueren resultaat samenwerking en bijsturen Bij een bestaand cntract kan gestart wrden bij stap 5. Handig is hierbij de Checklist vr het vernieuwen van het AVR-beleid. Zelf den f uitbesteden? Als de delen die een rganisatie wil bereiken met Arb-dienstverlening vaststaan, staat ng een belangrijke vraag pen. Zelf den f uitbesteden? Aan beide pties zitten vr- en nadelen. Er zijn k mengvrmen mgelijk. Van grte invled hierbij is de ndzaak die de rganisatie velt m iets aan het Arb-beleid te den en de pririteit die men hieraan tekent. Kennisdcument Arb-dienstverlening en eigen regie In pdracht van het Fnds Arbeidsmarkt en Opleidingen Thuiszrg (FAOT) Auteur: Matthieu Mes, Werkveld Ontwikkelcentrum vr de Arbeidsmarkt 11
De vlgende verzichten kunnen helpen bij het bepalen van de keuze: Zelf den f uitbesteden? Vr- en nadelen. Scenari s vr de mate van uitbesteding van Arb-dienstverlening. He selecteer ik de juiste Arb-dienst? Het pstellen van een prgramma van eisen kan een handig hulpmiddel zijn bij het kiezen een Arbdienst f bij het verlengen van een cntract. Het prgramma van eisen is de praktische vertaling van de behefte aan ndersteuning. Onderscheid kan gemaakt wrden in: rganisatrische eisen (bereikbaar, betruwbaar, betrkken) inhudelijke eisen (prfessineel handelen, heldere en nderbuwde adviezen, praktische adviezen die uitverbaar zijn) eisen aan samenwerking (partnership, transparantie dr meetbare werkwijze, registratie en rapprtage, vastleggen van wat behaald met wrden, he dit gebeurt en dr wie) Het is aan te raden niet alleen te praten met de accuntmanager van de Arb-dienst, maar juist k met de prfessinals. Zij verlenen immers de diensten! Mbiliseer k intern een team van belanghebbenden uit diverse disciplines (management, staffunctinaris, ndernemingsraad). Zij zijn de echte klant, maar k partners die mee meten werken aan de interne realisatie van de afspraken. Uitgeschreven vrbeelden uit de praktijk: Prgramma van eisen van een thuiszrg instelling en van een algemeen ziekenhuis. Van Weidesticht is een handige matrix ntvangen die je kunt gebruiken m je ervaringen met verschillende Arb-dienstverleners te scren bij een fusie. TIP! Als het UWV bij de claimberdeling WAO (na week 91) cnstateert dat de arb-arts niet vldende prfessineel heeft gehandeld, leidt dat mgelijk tt een afwijzing van de WIA-aanvraag en een sanctie aan u als werkgever m ln dr te betalen. Prtcllen vr juist handelen arb- en bedrijfsartsen Er zijn inmiddels veel richtlijnen, prtcllen en Werkwijzers ntwikkeld vr veel vrkmende klachten. Neem in het cntract p dat de bedrijfsarts deze dient te gebruiken. Vindt het UWV dat de bedrijfsarts niet prfessineel heeft gehandeld, dan heeft u meer kans de financiële schade die hierdr ntstaat te verhalen p de Arb-dienst. Belangrijke prtcllen zijn die van de NVAB, de berepsvereniging van bedrijfsartsen. www.nvab.artsennet.nl Kennisdcument Arb-dienstverlening en eigen regie In pdracht van het Fnds Arbeidsmarkt en Opleidingen Thuiszrg (FAOT) Auteur: Matthieu Mes, Werkveld Ontwikkelcentrum vr de Arbeidsmarkt 12
Via STECR zijn diverse Werkwijzers ntwikkeld. Deze zijn zeker k interessant vr arb- f reïntegratiecnsulenten die wat meer achtergrnden willen weten van bepaalde klachten en de aanpak ervan. Beschikbaar zijn: Werkwijzer Arbeidscnflicten Werkwijzer ABBE-rsi Werkwijzer Lage rugklachten Werkwijzer Aanpak werkstress in Onderwijs en Zrg Werkwijzer Aanpak prblematisch verzuim Werkwijzer Smatisatie In juni 2006 verschijnt er een nieuwe Werkwijzer die helemaal handelt ver het Aanpassen van werkplekken. Op de site www.stecr.nl kunt u de werkwijzers vinden. U met eerst wel (gratis) lid wrden van STECR. Dan krijgt u tegang tt het geslten deel van de website waar deze prducten te vinden zijn. Srt cntract en facturering Het is raadzaam bij het afsluiten van een vereenkmst nderscheid te maken tussen: meer algemene afspraken de cncrete dienstverlening en wederzijdse afspraken (wie det wat en wanneer) Vr dit laatste is een Service Level Agreement (SLA) handig. Het helpt de vrtgang in de samenwerking te meten en maakt het mgelijk mensen aan te spreken p het nakmen van afspraken. Het is daarbij vral van belang ver de punten die ng niet ged gaan, z cncreet mgelijk af te spreken he het (anders) met. Daarbij zijn de interne verplichtingen die de instelling waar met maken natuurlijk net z belangrijk als de diensten van Arb-dienst. Vrbeeld: Thuiszrg Amsterdam heeft in een matrix de afspraken, rllen en taken vastgelegd en direct aangegeven p welke wijze de meting plaatsvindt. Op deze wijze kan een SLA wrden uitgeschreven. Nagedacht met wrden wat de meest aangewezen financiering van de dienstverlening is. De meest vrkmende cnstructies zijn: betalen per verrichting f activiteit abnnement met diensten per medewerker een mengvrm van beide Er kmen steeds vaker prestatiecntracten vr. Daarbij is de hgte van de uiteindelijke factuur (mede) afhankelijk van het resultaat (bijvrbeeld een verzuimpercentage). De vr- en nadelen van de verschillende cnstructies vr financiering zijn in een schema uitgewerkt. Ok hebben wij een vrbeeld van een uitgewerkte afspraak rnd een prestatiebnus. Kennisdcument Arb-dienstverlening en eigen regie In pdracht van het Fnds Arbeidsmarkt en Opleidingen Thuiszrg (FAOT) Auteur: Matthieu Mes, Werkveld Ontwikkelcentrum vr de Arbeidsmarkt 13
Vrbeelden van instellingen die kiezen vr meer eigen regie Steeds meer instellingen gaan erte ver (bepaalde) taken van de Arb-dienst ver te nemen en de Arbdienst meer p verrichtingenbasis in te schakelen. Belangrijke verwegingen hierbij zijn vral: ksten wrden als te hg ervaren nvrede ver de prestaties en pvlging van afspraken meer eigen verantwrdelijkheid vr verzuimbeleid willen dragen Het is van belang een dergelijke verandering ruim van tevren vr te bereiden en na te gaan welke zaken haalbaar zijn m zelf p te pakken. De praktijk leert dat hiervr minimaal 6 maanden ndig is. Rekening dient gehuden te wrden met de administratieve gevlgen (rapprtages en dssiervrming, planningsysteem vr arb-arts, e.d.). Van twee instellingen die (gaan) verschakelen naar meer eigen regie en planning zijn beleidsntities beschikbaar die p deze kwestie betrekking hebben. Het beleid en de implementatie van het Verzuimbureau bij Thebe Wn- en zrgservice uit Tilburg. Een beschrijving van een drietal instellingen die na een bestuurlijke fusie pnieuw de afweging mest maken rnd de keuze van een arb-dienst vanuit een samenwerkingsverband. Ok is een vrbeeld pgenmen van Valent RDB. Het is de ntitie ver de keuze vr eigen regie rnd Arb-dienstverlening en de beslissing m alleen een arts in te huren. Kennisdcument Arb-dienstverlening en eigen regie In pdracht van het Fnds Arbeidsmarkt en Opleidingen Thuiszrg (FAOT) Auteur: Matthieu Mes, Werkveld Ontwikkelcentrum vr de Arbeidsmarkt 14