Almeerse kinderen den het beter! Ouders en schlen werken samen aan ptimale mstandigheden vr hun ntwikkeling Nbdy is perfect, but a team can be René Peeters
1. Inleiding... 2 Veel bereikt... 2 He nu verder... 3 Scpe... 3 Terminlgie... 3 2. Visie... 3 3. Cntext... 4 Betrkkenheid en partnerschap... 4 Gelijkwaardig gelijk; De prfessinal neemt initiatief... 5 Ouderbetrkkenheid aanwezigheid p schl... 5 Drgaande lijn... 6 Wettelijk kader... 6 4. Uitgangspunten Ouderbeleid Almere... 7 5. Aansluiten p wensen en mgelijkheden van de Almeerse uders... 8 De uderppulatie vr VVE... 8 Bevlkingssamenstelling Almere... 8 Wensen en mgelijkheden van uders in Almere... 9 7. Rllen en verantwrdelijkheden... 9 Gemeente Almere... 10 Besturen (nderwijs, welzijn, kinderpvang)... 10 Schlen... 10 Prfessinal... 10 Ouders... 11 8. Delen... 11 Algemeen... 11 Naast bvengenemde delen, gelden aanvullend specifiek vr VVE... 12 9. Vrgestelde vervlgstappen... 12 10. Mnitring... 13 Bijlage: Wie hebben meegewerkt aan dit dcument?... 14 1
1. Inleiding Kinderen brengen veel meer tijd thuis dr dan p schl. Partnerschap tussen uders en schl draagt bij aan zwel de leerprestaties van leerlingen als aan hun mtivatie, hun welbevinden, hun zelfbeeld en hun zelfwaardering(bakker et al. 2013). Alle betrkken partijen in Almere (zwel gemeente als schlbesturen, directies, schlen en prfessinals) vinden het daarm belangrijk samenwerking tussen uders en schl te versterken 1. In de afgelpen peride hebben zij hier frs p ingezet en met resultaat. Almere heeft zich hiermee ntwikkeld tt vrlper in Nederland. Veel bereikt Vanuit het prject Educatief Partnerschap hebben eind schljaar 2013/2014 66 basisschlen met hun team een visie en plan pgesteld m samenwerking met uders te versterken. Van deze schlen hebben er inmiddels meer dan 50 k het ISOP label 2 verkregen. In schljaar 2013/2014 maken 25 basisschlen met het ISOP label een verdiepingsslag in activiteiten m partnerschap met uders te versterken. In schljaar 2014/2015 zullen ng eens 25 schlen dit den. Deze verdiepingsslag maken zij planmatig en passend bij de eigen identiteit, schlbeleid en uderppulatie. Schl en uders trekken samen p in dit prces. Veelal wrdt daarbij gestart met een bijeenkmst waarin alle uders van schl en alle leerkrachten met elkaar in gesprek gaan ver waar zij tevreden ver zijn en welke wederzijdse wensen en verwachtingen er zijn als het gaat m samenwerking ten beheve van de ntwikkeling van het kind. De pbrengst van deze bijeenkmst, vrmt de basis waarmee het partnerschapsteam (enkele leerkrachten, uders en de directeur) een prgramma van activiteiten rganiseert, m de samenwerking in leren en pveding en het cntact met elkaar verder te verbeteren. Vrbeelden van activiteiten die hieruit vrtkmen, zijn nieuwe vrmen vr de gesprekkencyclus, nieuwe werkwijzen vr infrmatie ver he er geleerd wrdt p schl, implementatie van digitale systemen vr infrmatie en cntact tussen uders en schl, deskundigheidsbevrdering vr leerkrachten, uderkamer met activiteitenprgramma, Verteltassenprject. VVE schlen en hun vrschlse partners hebben, in aansluiting p het prject Educatief Partnerschap, k gericht uderbeleid ntwikkeld, met aandacht vr analyse van de uderppulatie, de intake en de udergesprekken. Met VVE Thuis wrden uders gestimuleerd thuis ntwikkelingsndersteunende activiteiten met hun kind te den. Er is een nderzek uitgeverd dr het Verwey Jnker Instituut naar wat werkt p het gebied van uderbetrkkenheid in het vrtgezet nderwijs in Almere. In aansluiting p de aanbevelingen uit het nderzek, hebben schlen vr vrtgezet nderwijs partnerschap met uders planmatig vrmgegeven. Z is bijvrbeeld p een VO schl met uders gesprken ver hun wensen en verwachtingen ten aanzien van de samenwerking. Als vervlg daarp hebben leerlingen in pdracht van de uderraden filmpjes gemaakt vr uders ver he het werkt p schl en is er een uderapp ntwikkeld. Een andere VO schl inventariseert waar deskundigheden en belangstelling van uders liggen en betrekt hen in aansluiting daarp gericht bij schlzaken. Via een Ouderprtal kunnen uders het huiswerk vlgen en hun kind bijstaan in de planning daarvan. Het samenwerkingsverband Passend Onderwijs legt de rl van uders vast in alle beleidsdcumenten en prtcllen. 1 Cnvenant Onderwijsimpuls 2011 2014 2 Het ISOP label is ntwikkeld dr de Radbud Universiteit van Nijmegen in samenwerking met Stichting Actief Ouderschap en het Expertisecentrum Ouders, schl en buurt van ITS. Schlen die het ISOP label ntvangen, hebben aangetnd dat zij p planmatige en gestructureerde wijze bezig zijn met ntwikkelingswerk p het terrein van schl en uders. 2
Samenwerking met uders is k een belangrijk nderdeel van PlayingfrSuccess. Inmiddels zijn er initiatieven met meerdere schlen m een speciale PlayingfrSuccessOuders te starten. Ok het Oké punt zet in p partnerschap met uders, bijvrbeeld in het prject Opveden den we samen, waarin nderlinge udercntacten gestimuleerd wrden. Ok bij de stadsdeelcnferenties eind 2013 was gelijkwaardige samenwerking tussen uders en prfessinals een punt van aandacht, evenals de verbinding tussen zrg en nderwijs daarbij. Onder het mtt: mgeving bij de schl betrekken, uders zijn belangrijk bij de ntwikkeling van kinderen, is partnerschap tussen uders en schl een belangrijk punt van aandacht in de LEA plus en Vr en Vregschlse Educatie (VVE). He nu verder Het is nu zaak dat wat bereikt is te brgen, verder te verbreden en verdiepen, te mnitren en bij te sturen. De betrkken partners vinden de drgaande lijn en samenhang in beleid en activiteiten zeer wenselijk, als het gaat m samenwerking tussen uders en schl. Daarm is er vr gekzen één Almeers uderbeleidsplan te ntwikkelen. Vanaf VVE (k kinderdagverblijven en peuterspeelzalen die samenwerking hebben met een schl) met drgaande lijn naar basisnderwijs en vervlgens vrtgezet nderwijs en uiteindelijk k MBO. Dit uderbeleidsplan is tt stand gekmen in samenwerking met betrkken partners uit de vrschlse peride, basisnderwijs en Passend Onderwijs. (In bijlage is specifiek benemd wie er aan dit dcument gewerkt hebben.) Het gerichte uderbeleid, dat de gemeente Almere vóór 2015 dient te hebben vr VVE (ter berdeling dr de Inspectie vr het Onderwijs) maakt in Almere dus nderdeel uit van integraal uderbeleid. Waar relevant wrdt ingezmd p specifieke aandachtspunten vr VVE, PO f VO. Scpe We richten ns in dit dcument specifiek p samenwerking tussen uders en prfessinals in het nderwijs (2 16 jaar). De wereld van een kind en zijn/haar uders in Almere beperkt zich natuurlijk niet tt thuis en schl. Daarm zullen wij hier en daar krte verwijzingen den naar de verbinding met andere beleidsterreinen, als passend nderwijs, zrg en sprt. Terminlgie Als we ver 'uders' praten, bedelen we alle pveders. Als we ver 'prfessinal' praten bedelen we pedaggisch medewerkers, leerkrachten en dcenten (sms kunnen dit zelfs k andere prfessinals zijn die werken met jeugdigen). Als we ver 'schl' praten, bedelen we peuterspeelzalen en kinderdagverblijven (die samenwerking hebben met een schl), VVE lcaties, basisschlen, schlen vr vrtgezet nderwijs, MBO. Als we ver samenwerkende partners praten, bedelen we gemeente, schlbesturen, directies, kinderpvang en peuterspeelzalen. 2. Visie De gemeente Almere vindt het belangrijk dat kinderen in Almere hun talenten ptimaal kunnen ntwikkelen, vanuit hun eigen kracht en die van hun mgeving (Vrjaarsnta 2014 2017). Opveding en nderwijs vrmen de basis vr die talentntwikkeling. Samenwerking tussen pveders en nderwijs is daarmee een vereiste. We streven naar een gelijkwaardige samenwerking in de vrm van partnerschap uders en schl. 3
De gemeente Almere wil daarm partnerschap tussen uders en prfessinals stimuleren en verder gestalte geven. Hiermee wil zij beginnen vanaf de vr en vregschlse educatie (VVE) met een drgaande lijn naar het primair nderwijs en vervlgens het vrtgezet nderwijs en uiteindelijk k het MBO. 3. Cntext Betrkkenheid en partnerschap Als het gaat m samenwerking tussen uders en schl, wrden de termen uderbetrkkenheid en partnerschap beide gebruikt. We zien in de literatuur en k in de praktijk dat uderbetrkkenheid een breed begrip is. Een algemene mschrijving van uderbetrkkenheid is: Alle vrmen van belangstellende betrkkenheid van de uders bij de begeleiding van hun eigen kind, bij de grep waarin hun kind zit en bij de schl als geheel (De Wit 2002, in Kalthff, 2011). Vaak wrdt dit ingedeeld in meeleven, meeden, meedenken en meebeslissen. Vanwege het wederzijdse karakter ligt de vrkeur eerder bij de term partnerschap dan bij uderbetrkkenheid f uderparticipatie (Beek et al., p.8, 2007): Bij partnerschap gaat het niet alleen m een beweging van uders richting de schl, maar k m een beweging van de schl richting de thuissituatie. Wij gaan in dit dcument uit van uderbetrkkenheid in de zin van educatief partnerschap. Educatief partnerschap betekent dat uders en schl samenwerken m ptimale mstandigheden te creëren vr de ntwikkeling van het kind. De betrkkenheid is hierbij wederzijds: uders bij schl, maar k schl bij uders. Dit buwt vrt p de gedachte dat de pvedsferen thuis, p schl en in de buurt elkaar zuden meten verlappen (Epstein, 1995, 2009) mede m te vrkmen dat kinderen in een spagaat hiertussen terecht kmen (Pels, 2004). Ged cntact tussen uders en schl is een belangrijke vrwaarde vr educatief partnerschap. Cntact tussen uders en schl: de cmmunicatie en samenwerking (Epstein, 2009) tussen uders en schl m te kmen tt afstemming in het pvedend denken en handelen in de benadering van het kind. Dit betreft het pedaggisch del van educatief partnerschap (Beek et al., 2007). Als prfessinals en uders willen samenwerken aan talentntwikkeling van kinderen, is het dus van belang dat prfessinals uders mtiveren en terusten tt ptimaal nderwijs en ntwikkelingsndersteunend gedrag en k de kennis en mgelijkheden van uders willen benutten vr de ntwikkeling en het leren van het kind p schl. Zij dienen daarvr het initiatief te nemen m cntact met alle uders te maken en planmatig en gericht aan de slag te gaan met afstemming en samenwerking rnd leren en pveden. Waar we enkele jaren geleden ng vral de fcus zagen p uderparticipatie ( de actieve deelname van uders aan activiteiten p schl, te nderscheiden in frmele participatie (uderraad; medezeggenschapsraad) en infrmele hand en spandiensten aan de schl (Smit, 4
Driessen, Sluiter & Brus, 2007). Het gaat hierbij m vrijwilligerswerk en meebeslissen. )zien we nu in Almere een verschuiving naar de fcus p educatief partnerschap.de schlen verwrden nu in hun visie dat zij werken aan de verbreding van infrmeel en frmeel partnerschap naar pedaggisch, didactisch en maatschappelijk partnerschap, fwel het samenwerken met uders aan het leren en de pveding en k naar de samenwerking rndm het kind in de wijk. Deze ntwikkeling sluit aan bij begde transfrmatie die past bij de transities in het sciale dmein, waarin de rl van de prfessinal verandert en eigen kracht en eigen regie van burgers belangrijke thema s zijn, evenals het versterken van de pvedmgeving, dr sciale steun (Beleidskader Transitie Sciaal Dmein Almere, 2012). Vr Passend Onderwijs is gede samenwerking tussen uders en schl als het gaat m leren en gedrag k een belangrijk aandachtspunt. Gelijkwaardig gelijk; De prfessinal neemt initiatief Als het gaat m pveding en nderwijs, hebben uders en prfessinals hierin een eigen psitie en een eigen verantwrdelijkheid. Die is niet gelijk, maar wel gelijkwaardig. Het is vr de uders van belang m hun kennis ver het kind met de schl te delen. De schl kan daarmee passend gedrag vertnen dat de ntwikkeling van het kind ten gede kmt. Het is vr de schlen van belang m hun kennis ver het nderwijs met de uder te delen. De uder kan daarmee passend gedrag vertnen dat het nderwijs aan het kind ten gede kmt. Ouders en leerkrachten vinden het daarbij belangrijk elkaars dmein daarin te respecteren. Dcenten en schlleiders vinden betrkkenheid van uders bij het nderwijs belangrijk, maar zij met stppen bij de klas: uders mgen zich niet met de inhud en aanpak van het nderwijs bemeien. De pvattingen ver samenwerking van zwel dcenten als uders wrden sterk bepaald dr hun psitie. Dcenten zijn de prfessinals in nderwijs. Zij willen wel gesteund wrden dr uders, maar willen niet te veel inmenging in de klas. Ouders leggen wel pvedkundige taken bij de schl, maar willen liever geen bemeienis met de pveding in de privésfeer. (Samen Schlen, SCP, 2013) Vr de gehele grep prfessinals is het van grt belang actief in te zetten p partnerschap met de uders, vr het leren en de ntwikkeling van het kind. We gaan daarbij uit van de kracht van uders en sluiten aan bij wat uders zelf weten en kunnen. Deze actieve inzet p partnerschap met uders is in Almere nderdeel van het prfessineel gedrag. Ouderbetrkkenheid aanwezigheid p schl Ouders zijn van nature zeer betrkken bij hun kinderen. Ze hebben wereldwijd ngeveer dezelfde gedachten ver wat ged pveden is, hewel zij daar in de pveding p verschillende manieren uiting aan geven (Maternalbeliefsabutsensitivityacrss the glbe, Mesman 2011). Ouders in Nederland besteden veel tijd aan hun kinderen. Ouders zijn thuis veel en vaak betrkken bij het nderwijs van hun kinderen. Ouders steunen hetnderwijs van hun kind thuis p diverse manieren. Zij den dit nder meer dr met het kind te praten ver schl en tekmstplannen, dr het kind vr te lezen en dr te helpen met huiswerk en verhren. Zij den dit k dr tezicht te huden p het maken van huiswerk en erp te letten dat het kind alle lessen vlgt en niet spijbelt. Al deze activiteiten wrden veel en vaak dr uders gedaan, maar het meeste gebeurt dit in het basisnderwijs. Een uitzndering vrmt tezicht huden 5
p huiswerk maken en spijbelen, dat den uders in het vrtgezet nderwijs en mb meer. (Samen Schlen, SCP 2013) Terwijl uders aangeven hun kind thuis veel en vaak te helpen, uiten leraren en schlleiders kritische taal ver de betrkkenheid van uders. Het lijkt erp dat leraren en schlleiders de betrkkenheid van uders in de eerste plaats afmeten aan de vr hen zichtbare activiteiten, namelijk dat wat uders in de schl den: de uderparticipatie en de mate waarin uders naar rapprtbesprekingen en uderavnden kmen. Dat is teruggelpen, zeggen leraren en schlleiders, maar het is slechts een aspect van uderbetrkkenheid en betekent niet dat de betrkkenheid thuis is afgenmen f nvldende is.(samen Schlen, SCP, 2013) Drgaande lijn Samenhangend beleid en een drgaande lijn in samenwerking tussen uders en prfessinals biedt huvast en een kader, vr alle partijen. De drgaande lijn kan zich uiten in werkprcessen (bijvrbeeld verdracht, prtcllen vergang p v, v mb), maar gaat k ver inhud. Over een gedeelde visie en delen ver samenwerking tussen uders en prfessinals, pedaggischdidactische afstemming en de manier van cmmuniceren. Het Almeerse plan vr en vregschlse educatie (vve, 2011) sluit aan bij de ntwikkeling van Integrale Kindcentra. De fcus ligt p een drgaande ntwikkellijn van jnge kinderen, het betrekken van kinderpvang bij de beleidsuitvering en wijkgerichte samenwerking tussen de partners van de vr en vregschlse educatie. Basisschlen die vr de VVE gericht uderbeleid ntwikkelen, kiezen er in de praktijk k vr dit uderbeleid vr VVE nderdeel te laten uitmaken van het uderbeleid van de hele schl, m gedurende de hele basisschlperide planmatig met uders te blijven samenwerken. Deze schlen betrekken het hele team (en uders) bij de ntwikkeling en implementatie van het uderbeleid. Waar mgelijk zeken zij verbinding met de kinderpvang. Schlen vr vrtgezet nderwijs merken dat het belangrijk is partnerschap met uders planmatig vrm te geven, vanaf het allereerste begin. Naarmate kinderen uder wrden, verandert de rl van de uders. Geleidelijk verschuift verantwrdelijkheid van uders naar kinderen. Ouderbetrkkenheid blijft. Leerlingen kunnen gaandeweg meer betrkken wrden bij het beleid en activiteiten rndm het vergrten van betrkkenheid van uders bij de schl, f het verbeteren van het nderlinge cntact. 3 Wettelijk kader De VVE bestandspname is een belangrijke aanleiding m te werken aan de verbetering van het uderbeleid. In de VVE bestandspname wrdt het uderbeleid p lcatieniveau berdeeld. Maar k wrdt in de bestandspname p gemeentelijk niveau bekeken in heverre de gemeente beleid heeft gefrmuleerd m de uderbetrkkenheid te stimuleren. De uderactiviteiten p de vvelcaties wrden vaak (mede) geïnitieerd en k bekstigd vanuit de gemeente, zeker bij de vrschlen. Het gemeentelijk uderbeleid blijkt van belang vr de uitvering p de lcaties. Op gemeentelijk niveau berdeelt de inspectie f er uderbeleid vr VVE is ntwikkeld, waarin wrdt ingegaan p: 3 (Cnclusie en advies Verwey Jnker ver uderbetrkkenheid in VO Almere, 2013) 6
1. de uderppulatie; 2. infrmeren van uders; 3. intakeprcedure; 4. ntwikkelingsgerichte activiteiten; 5. participatie van de uders; 6. infrmeren ver de ntwikkeling van kinderen; 7. rekening huden met de thuistaal. In het basisnderwijs lezen vrijwel alle uders hun jnge kind vr (4 5 jaar), de meeste uders praten regelmatig met hun kind ver schl, en als hun kind in de hgere grepen van het basisnderwijs huiswerk en pdrachten krijgt, helpen uders veel en vaak daarbij. In het vrtgezet nderwijs verschuift het accent in de ndersteuning en vermindert de praktische inzet van uders naarmate het kind uder is en zelfstandiger wrdt, maar k dan zijn uders sterk betrkken bij het nderwijs van hun kind. Veel uders helpen het kind bij het maken van huiswerk en pdrachten en dr te verhren, al den zij dit minder frequent dan in het basisnderwijs. Veel uders praten vaak met hun kind ver schl, maar de nderwerpen waarver wrdt gesprken gaan nu minder ver het welbevinden van het kind p schl en meer ver mtivatie, prestaties en de tekmst van het kind. Verder huden veel uders vaak tezicht p het maken van huiswerk en het vlgen van lessen. In het mb is de praktische ndersteuning weer minder dan in het vrtgezet nderwijs, al tnen k hier ng veel uders zich betrkken bij het nderwijs van hun kind. Het zwaartepunt ligt dan bij het praten met het kind ver pleiding en tekmst, en bij het tezicht p spijbelen.(scp, 2013) 4. Uitgangspunten Ouderbeleid Almere Samenvattend leidt het bvenstaande tt een aantal gedeelde uitgangspunten van de samenwerkende partners in Almere. Het betreft gedeelde uitgangspunten van de partners en de gemeente. De partijen in de stad meten het vral uitveren. We spreken in Almere van partnerschap in plaats van uderbetrkkenheid; Actieve inzet p cntact en educatief partnerschap met alle uders is nderdeel van het prfessineel gedrag in Almere; De prfessinal gaat daarbij uit van de kracht van uders ensluit aan bij wat uders zelf wensen, weten en kunnen; We werken aan een drgaande lijn 4 van VVE tt en met VO en uiteindelijk MBO; Sluitend aanbd en samenhang in he alle rganisaties die te maken hebben met jeugd invulling geven aan partnerschap met uders; We streven ernaar dat alle uders ntwikkelings en nderwijsndersteunende activiteiten met hun kind den. 4 Belangrijk is te nderkennen dat de dr schlen gewaardeerde autnmie (keuze vrijheid die zij hebben bij de uitvering van beleid) sms leidt tt een spanningsveld met unifrmiteit die ndig is vr de drgaande lijn. 7
5. Aansluiten p wensen en mgelijkheden van de Almeerse uders Iedere uder is anders, heeft andere wensen, verwachtingen, talenten, mgelijkheden en vaardigheden. De prfessinal zal dus met iedere uder cntact meten maken en kijken wat past. Dit past bij de Almere Principles, die zijn bedeld als inspirerend richtsner vr iedereen die in de kmende decennia betrkken is bij het drntwerpen van Almere tt een duurzame stad. De eerste van deze Almere Principles is Kester diversiteit. De uderppulatie vr VVE Per augustus 2012 gelden de vlgende delgrepcriteria in Almere vr VVE: 1. Het kind heeft een gewicht cnfrm de gewichtenregeling; (Delgrepkinderen Vr en Vregschlse Educatie (VVE) zijn dr het rijk als vlgt gedefinieerd: Kinderen van uders met een laag pleidingsniveau die vlgens de gewichtenregeling Primair Onderwijs als 0.3 f 1.2 leerlingen wrden aangemerkt.) 2. Taalaanbd: de uders spreken thuis geen Nederlands; 3. Taalaanbd: de (taal )mgeving is nvldende stimulerend; 4. Het kind lpt risic p een sciaal emtinele ntwikkelingsachterstand. De delgrepcriteria zijn van tepassing p VVE, maar uiteraard niet p de verige vrschlse vrzieningen, het primair nderwijs, het vrtgezet nderwijs en het MBO. Vr verige vrschlse vrzieningen, primair nderwijs, vrtgezet nderwijs en MBO kan ervan wrden uitgegaan dat de uderppulatie een afspiegeling is van de bevlkingssamenstelling van Almere. Bevlkingssamenstelling Almere Almere heeft een kleurrijke en diverse bevlking. Er zijn meer eenudergezinnen dan gemiddeld in Nederland. De hgpgeleide berepsbevlking is in Almere kleiner, inwners hebben minder te besteden. Het aantal werklzen in Almere was de afgelpen jaren hger dan gemiddeld. In Almere is 35% van de inwners van allchtne afkmst, 26% is van niet westerse afkmst. De verwachting is dat dit percentage in Almere zal stijgen naar z n 27% niet westerse allchtnen in 2040.Nederland is ngeveer één p de tien inwners van niet westerse afkmst. Een grep die de laatste jaren greit in Nederland zijn de Ost Eurpeanen. Er is ng weinig bekend ver deze grep, smmigen zijn maar tijdelijk in Nederland en het is dan k meilijk de grep ged in beeld te krijgen. Er zijn in Almere relatief veel eenudergezinnen. Van de huishudens in Almere is 11% een eenudergezin, het landelijke gemiddelde is bijna 7%. In Almere is 12% van de bevlking van 20 jaar en uder gescheiden. Dit is hger dan gemiddeld in Nederland (9%). 5 Het relatief hge aantal inwners van allchtne afkmst en aantal alleenstaande uders, pleit, in cmbinatie met het gegeven dat Almere een jnge stad is, vr aandacht vr versterken van sciale netwerken en nderlinge cntacten tussen burgers, passend bij de pedaggische civil sciety (De Winter, 2011). De kracht van de pedaggische civil sciety bepaalt de kwaliteit van het samenleven 5 Brn: www.tekmstverkenningflevland.nl 8
in de wnmgeving en het pvedingsklimaat. Hierin hebben alle maatschappelijke partners in Almere een rl. Wensen en mgelijkheden van uders in Almere Op 14 januari 2014 zijn tijdens een Almeerse bijeenkmst Ouderbetrkkenheid Samen werken vr de tekmst met z n 80 mensen 10 tips van uders vr prfessinals gefrmuleerd. Dit betreft een mmentpname, maar geeft tch een beeld van wat uders belangrijk vinden. Ik wil weten he het gaat met mijn kind en ik wil vertellen he het gaat met mijn kind. Andere vrm tien minuten gesprekken (meer p maat) Ouders, pvang en peuterspeelzaal functineren als een team. Ouders betrekken dr pen en transparante huding. Ga in gesprek met uders ver wat je van elkaar verwacht. Erken uders als de expert van hun kind. Cultuurverandering in het nderwijs. Samen is meer! Gelf in mijn gede wil als uder. Ouderbetrkkenheid begint bij de gebrte. Stichting Actief Ouderschap heeft in schljaar 2013/2014 p een aantal basisschlen (van ASG, Prisma, SKOFV) avnden begeleid waarin uders en leerkrachten met elkaar in gesprek gingen ver wederzijdse wensen en verwachtingen. Op vrijwel alle avnden nemden uders de vlgende wensen: Tegankelijkheid en laagdrempelig cntact met de leerkracht Weten waar in een peride aan gewerkt wrdt en he je daar als uder bij kunt ndersteunen (praktische tips). Snel geïnfrmeerd wrden als er iets aan de hand is Duidelijke infrmatie ver he het werkt p schl (in het bijznder vr nieuwe uders) 7. Rllen en verantwrdelijkheden De samenwerkende partijen in Almere hebben ieder hun eigen rl en verantwrdelijkheden als het gaat m partnerschap tussen uders en prfessinals, waarbij sprake is van gelijkwaardigheid. Er is sprake van gezamenlijkheid, gede afstemming, uitwisseling en samenwerking, vr ptimaal resultaat vr het kind. De samenwerkende partners versterken elkaar daarbij, ieder vanuit de eigen rl en psitie. De gemeente heeft hierbij een stimulerende en faciliterende rl, vanuit nder meer de LEA plus, de besturen adviseren de gemeenten en zrgen vr inbedding van partnerschap met uders in hun beleid. De schlen pakken, vlgend uit een planmatige aanpak passend bij de eigen situatie en wensen en mgelijkheden van uders, de activiteiten praktisch en vraaggericht van nderaf p. Mede dr deze werkwijze is het enthusiasme m te werken aan partnerschap met uders bij alle betrkkenen in de afgelpen peride verder gegreid. 9
Gemeente Almere Gemeentelijk uderbeleid ntwikkelen en uitveren (vr VVE is dit een wettelijke taak) Verbinding stimuleren (drgaande lijn, samenwerking, samenhang beleidsterreinen bevrderen) Schlen ndersteunen en faciliteren m gericht en planmatig te werken aan partnerschap met uders, passend bij de vraag van besturen. Mnitren Versterken van de pvedmgeving, stimuleren pedaggische civil sciety (De Winter, 2011) Verantwrdelijkheid richting burgers (uders) bijv. infrmeren in campagnes, nieuwsbrieven en andere infrmatiekanalen ver belang partnerschap tussen uders en schl Faciliteren, ndersteunen partners bij uitdragen belang partnerschap tussen uders en schl Besturen (nderwijs, welzijn, kinderpvang) Brgen partnerschap met alle uders p alle schlen binnen de visie en het strategisch beleid, passend bij eigen identiteit en in afstemming met de GMR. Aandacht vr innvatie, kwaliteit, deskundigheidsbevrdering. Daarbij sturen p kwaliteit en vlden aan wettelijke eisen met ruimte vr inkleuring passend bij beleid en identiteit van de schl en vr innvatie. Gemeente adviseren ver wat schlen ndig hebben m partnerschap met uders gericht en planmatig vrm te geven. Schlen Prfessinal Gericht uderbeleid ntwikkelen en planmatig partnerschap met uders vrmgeven p schl (passend bij eigen beleid, identiteit en prfessie, wensen en mgelijkheden uders) Directeuren en leerkrachten zijn de directe partners vr uders. Zij zijn degenen die de samenwerking in de praktijk vrmgeven. Samenwerking rndm het kind zeken (drgaande lijn, maatschappelijke partners) Vlden aan inspectiecriteria uderbetrkkenheid (VVE lcaties) In cntact zijn en blijven met alle uders p basis van gelijkwaardigheid Kennis ver nderwijs delen met de uder 10
Ouders Afstemming en samenwerking met iedere uder (ieder vanuit eigen rl) als het gaat m de ntwikkeling van het kind. Kennis ver het kind delen met schl, afstemming en samenwerking met prfessinal (ieder vanuit eigen rl) als het gaat m de ntwikkeling van het kind. Eerstverantwrdelijke in de pveding Bijdragen aan de ntwikkeling van het kind dr Vrwaardenscheppend gedrag (p tijd naar bed, geznde veding). Aanmedigend gedrag (belangstelling tnen, schlinzet stimuleren; verwachten dat hun kind het ged det). Ontwikkelingsndersteunend gedrag (spelletjes den, vrlezen, sprt/ muziek etc. stimuleren en educatieve uitstapjes ndernemen). Direct nderwijsndersteunend gedrag (aanzetten tt leren, helpen met plannen; verhren van huiswerk). 8. Delen De gemeente en de partijen in de stad werken samen aan educatief partnerschap, zals uit dit stuk blijkt. De samenwerkende partners streven de vlgende delen na. Algemeen Alle schlen in Almere (VVE t/m MBO) werken planmatig aan ged cntact en educatief partnerschap met alle uders (gericht uderbeleid). Alle schlen werken vanaf de intake aan een gede, gelijkwaardige basisrelatie tussen alle uders en prfessinals, als vrwaarde vr educatief partnerschap. Vrwaarden hiervr zijn: Iedere uder krijgt heldere infrmatie ver he het werkt p schl, Alle schlen gaan in gesprek met uders ver wederzijdse wensen verwachtingen Prfessinals sluiten p mgelijkheden en talenten van uders, Prfessinals huden rekening met de thuistaal Prfessinals infrmeren uders regelmatig (dr met hen in gesprek te gaan) ver de ntwikkeling van kinderen (met leeftijd neemt rl kind hierin te). (prfessinals leggen eventueel huisbezeken af) Schlen werken er gericht aan dat alle uders ntwikkelings en nderwijsndersteunende activiteiten den met hun kind. De samenwerkende partners veren actief beleid p leesbevrdering thuis, (eventueel dr de vrleescampagne dr te ntwikkelen met schlen). De besturen respecteren de autnmie van schlen in bijvrbeeld methdieken. Zij stimuleren schlen echter te kiezen vr methden en werkwijzen met effectieve f veelbelvende elementen als het gaat m educatief partnerschap met uders. Uit kwaliteitsgpunt stimuleren zij binnen IKC s en samenwerkingsverbanden (bijv. tussen kinderdagverblijf en een schl) te kiezen vr unifrme methden/werkwijzen en gericht uderbeleid en prfessinalisering waar mgelijk gecmbineerd p te pakken, in verband met de drgaande lijn. 11
De gemeente stimuleert prfessinalisering, dr middel van schling vr prfessinals p gebied van.a.: uders actief te betrekken bij prgramma's ter preventie van leerachterstanden. (Mesman, 2011). uders helpen m schl thuis werk duidelijk en sensitief uit te veren. (Mesman 2011) pbuwen psitieve relatie met uders. (Mesman 2011, Bakker et al. 2013) interculturele cmmunicatieve vaardigheden. (Mesman 2011, Bakker et al. 2013) samenwerken met uders aan leren De gemeente stimuleert het delen van kennis en best practices en intervisie tussen schlen en prfessinals. Gemeente en besturen maken afspraken ver de rl van uders als partner bij verdrachtsmmenten (VVE PO, PO VO, VO MBO en tussentijdse vergangen). Vastleggen in bestaande prtcllen PO VO, VO MBO. De gemeente legt de rl van uders expliciet vast in alle beleidsdcumenten en prtcllen p het brede terrein van jeugd (bijvrbeeld Passend Onderwijs, transities, sprt.) Det het samenwerkingsverband Passend Onderwijs k Besturen en schlen bieden uders ndersteuning bij de keuze vr vervlgnderwijs (PO), studiekeuze (VO) en lpbaanriëntatie (MBO). De gemeente faciliteert het creëren van een samenhangend en tegankelijk aanbd van alle rganisaties die iets den p gebied van jeugd, waarmee k schlen in staat gesteld wrden m passende interventies te den en/f aanbevelingen te den aan uders. Gemeente, besturen, schlen en prfessinals stimuleren het versterken van nderlinge udercntacten. De gemeente zrgt vr brging van aandacht vr partnerschap met uders in de nieuwe LEA plus 2015 2018. Naast bvengenemde delen, gelden aanvullend specifiek vr VVE De gemeente stimuleert VVE lcaties te werken vlgens een unifrme intakeprcedure, met een unifrm intakefrmulier. VVE lcaties zrgen ervr dat het aanbd aansluit bij de mgelijkheden, wensen en beheften van uders, evenals bij de vastgestelde delen uit het gerichte uderbeleid van de lcatie. Vldende uders (minimaal 60%) participeren in de activiteiten. VVE lcaties rganiseren vldende relevante uderactiviteiten (zals infrmatiebijeenkmsten ver VVE, themabijeenkmsten, inlpuren, kffiechtenden) en stimuleren de uders m hieraan deel te nemen. 9. Vrgestelde vervlgstappen Misschien wel de belangrijkste succesfactr van de successen die in de afgelpen peride behaald zijn in het partnerschap met uders, is de samenwerking tussen alle betrkken partners. Gemeente, besturen, schlen, prfessinals en uders werken samen en versterken elkaar. Ieder vanuit eigen rl, expertise en verantwrdelijkheid. Vanuit de gedeelde visie en passie: samenwerken aan de ptimale mgeving vr de ntwikkeling van kinderen in Almere. 12
De vertaalslag van dit uderbeleidsplan naar de praktijk, dient dus k plaats te vinden in gezamenlijkheid. 10. Mnitring Wijze van mnitring en indicatren wrden in verleg uitgewerkt. 13
Bijlage: Wie hebben meegewerkt aan dit dcument? Dit dcument is tt stand gekmen dr : medewerking van alle vrschlen en schlen (PO en VO) waar stichting Actief Ouderschap dr middel van de scans heeft geïnventariseerd he zij mgaan met partnerschap met uders en wat hun ambities p dit gebied zijn. (ttaal 77 lcaties bestaande uit 66x PO, 3x VO en 8x VVE) het meedenken ver de mschrijving van de visie en delen dr Erna Driessen van de Schr, Wilma Tjalsma van Prisma en Marten Muis van A.S.G. het meelezen dr Ruud Pet (Passend Onderwijs) en Bas Vismans (Stichting Almere Speciaal) het verstrekken van de pdracht en de nauwgezette prcesbewaking dr Linda van der Heijden, beleidsadviseur DMO, afdeling leren, gemeente Almere de feedback van Arnica Derkink als prjectleider van LEAplus. het pstellen en redigeren dr Claartje van Eijden, Mirjam Faber en David Kranenburg van Stichting Actief Ouderschap. 14
Gemeente Almere Tel. 14 036 inf@almere.nl www.almere.nl