Aan de Raad Agendapunt: 5 Onderwerp: Kadernta 2014-2017 Kenmerk: Status: BV - Financiën / SH Besluitvrmend Kllum, 14 mei 2013 Samenvatting De kadernta 2014-2017 schetst het financiële kader waarbinnen wij de kmende jaren meten pereren. Dit kader laat zien dat de gemeente gecnfrnteerd zal gaan wrden met minder beschikbare middelen en tenemende lasten. In de nta wrdt ingegaan p: de huidige realiteit, dit is de huidige ecnmische situatie en de ntwikkelingen; de speerpunten, dit zijn enerzijds de nieuwe ambities en anderzijds herziening van de huidige ambities; de bezuinigingen, hiernder wrden de algemene uitgangspunten aangegeven vr de bezuinigingsperatie. Met het vaststellen van de kadernta wrden zwel de speerpunten van beleid als van de te nderzeken bezuinigingsmgelijkheden vastgesteld. Bestaand beleid maakt uitdrukkelijk Inleiding Orsprnkelijk uitgangspunt vr de kadernta is het kersdcument Kllumerland maakt werk van wrden. Die naam is destijds meegegeven aan het dcument waarin de kers vr de kmende jaren is uitgezet. Een meerderheid van de gemeenteraad heeft het dcument tentertijd nderschreven. Het cllege is intussen drie jaar aan de slag m werk van wrden te maken. Er wrdt druk gewerkt aan de uitvering van de prgramma s zals die zijn pgenmen in de begrtingen 2011, 2012 en 2013. Zals hiervr is vermeld zal ingegeven dr de huidige financiële realiteit een herverweging van eerdere ambities en beleidskaders meten plaatsvinden. Per prgramma is in hfdstuk 3 van deze kadernta -zals gebruikelijk- in hfdlijnen aangegeven wat de belangrijkste ntwikkelingen en trends zijn die p de gemeente af kmen en die m verwerking in de begrting 2015 en het meerjarenperspectief vragen. Daarnaast is in hfdstuk 3 per prgramma aangegeven welke bestaande ambities, beleidskaders en taakuitvering wat het cllege betreft vr een discussie en herverweging in aanmerking kmen in het licht van de sanering van de gemeentelijke financiële huishuding. Deze kadernta is daarmee bij uitstek een nta met een strategisch karakter. Dit is nvermijdelijk nu de gevlgen van de recessie steeds duidelijker wrden en k de gemeente Kllumerland c.a. hierdr hard wrdt getrffen. Het spanningsveld dat is ntstaan tussen enerzijds de ambities zals verwrd in het kersdcument en anderzijds de financiële (n)mgelijkheden maakt bijsturen ndig.
Onderwerp: Kadernta 2014-1017 Pagina 2 van 5 De ecnmische mstandigheden en de vruitzichten stemmen smber en de gevlgen zijn k vr nze gemeente al langer merkbaar: stijgend aantal uitkeringen, nauwelijks buwactiviteiten, maar k maatregelen vanuit de rijksverheid. Deze maatregelen kunnen als het verschuiven van prblemen wrden gezien van centraal naar decentraal. Vrbeelden hiervan zijn de transitie van de jeugdzrg, het verhevelen van een deel van de werkzaamheden uit het takenpakket AWBZ naar gemeenten en de Participatiewet. Veel extra werkzaamheden, maar het wrdt vergedragen met een zgenaamde efficiencykrting. Helaas is ten tijde van het schrijven van deze kadernta geen duidelijkheid ver wat de bedragen gaan wrden. Vanaf 2012 greit f krimpt het gemeentefnds evenveel als de nett Rijksuitgaven. Deze methde wrdt 'trap p, trap af' genemd. Omdat het Rijk met bezuinigen, daalt de uitkering van het gemeentefnds. Want het bedrag in het gemeentefnds is dus gekppeld aan de uitgaven van het Rijk. Er breken meilijke tijden vr de gemeenten aan. Behalve een eerdere trap p, trap af -krting van 352 miljen eur, wrden de gemeenten met extra krtingen p het gemeentefnds gecnfrnteerd, zals 500 miljen vanwege het btw-cmpensatiefnds (niet cmpenseren van de BTW verhging van 19 naar 21% en instelling van een plafnd p de grtte van het fnds), 256 miljen p nderwijshuisvesting (vermeende nder uitputting alle gemeenten samen) en 180 miljen eur vr zgeheten herindelingswinst. Daar kmt dr een nieuwe bezuinigingsrnde, zals het nu lijkt, ng een krting van 220 miljen eur p het gemeentefnds bij. Vr de gemeente Kllumerland c.a. is de realiteit van vandaag dat de sciale uitkeringen sterk tenemen, dat er een grter berep p sciale vrzieningen wrdt gedaan en dat de ambities meten wrden bijgesteld. Daarbij geldt dat liquiditeiten leidend zijn vr wat kan en k p dit punt is bijsturen ndzaak. De basis is namelijk heel simpel: als er meer geld uitgaat dan er inkmt, dan wrdt ingeteerd p de financiële reserves en dit kmt tt stilstand p het mment dat de bdem is bereikt. Alle bekhudkundige principes ten spijt: liquiditeit is de belangrijkste factr vr alle activiteiten. Bedrijven gaan niet failliet dr slechte bekhudkundige uitgangspunten, maar drdat er meer geld wrdt uitgegeven dan er binnenkmt! Overwegingen Op basis van wat p dit mment bekend is, is het meilijk m exact aan te geven wat aan sanering het streefbedrag vr de kmende begrting met zijn. Daarvr is er zals hiervr aangegeven ng sprake van teveel nzekere (landelijke) factren. Dat we (ingrijpend) meten bezuinigen staat echter wel vast. In deze nta kmen de zaken die de gemeentefinanciën de kmende jaren sterk negatief zullen beïnvleden, uitverig aan de rde. Enkele belangrijke zijn: Lagere uitkering gemeentefnds, vanwege de aangekndigde rijks bezuinigingen (principe samen de trap p en af ) Een lager bedrag in het gemeentefnds vr nderwijshuisvesting wat vr nze gemeente neerkmt p een bedrag van 180.000 Decentralisatie van taken zals extramurale zrg (begeleiding en persnlijke verzrging aan huis) uit de AWBZ en de jeugdzrg De verwachte invering van de Participatiewet (het bevrderen van de werkgelegenheid vr mensen met een lichamelijke, psychische f verstandelijke beperking) Ontwikkelen werkleerbedrijf Nrd East Fryslân (NEF) Lagere legespbrengsten dr minder buwaanvragen ( 86.000) Hgere ksten brandweerzrg in verband met vrming Brandweer Fryslân ( 118.000 extra per jaar, stapsgewijs in 4 jaar in te veren) Een ruwe inschatting is dat het te saneren bedrag vr de eerste jaarschijf (2014) zeker 400.000,- à 450.000,- (structureel) bedraagt. Het cllege heeft zich gebgen ver de vraag p welke wijze een zware mbuigingsperatie in een rdegrtte als deze kan wrden gerealiseerd. Dit heeft geresulteerd in een pakket van maatregelen (deels kstenbesparingen, deels inkmstenstijgingen), dat u samengevat aantreft in paragraaf 4 van deze Kadernta. In de
Onderwerp: Kadernta 2014-1017 Pagina 3 van 5 kmende paragrafen vindt u bij de verschillende prgramma s de verschillende nderdelen van dit pakket terug. De ksten die gepaard gaan met de decentralisatie van extramurale zrg uit de AWBZ en Jeugdzrg en de invering van de Participatiewet zijn hierin ng niet meegenmen, mdat er ng geen beeld is te schetsen van de ksten die daarmee gemeid zijn. Dit zijn vralsng p.m. psten. Mchten er als gevlg van nieuwe beleidsvrnemens financiële middelen ndig zijn, dan zal dit gecmpenseerd meten wrden dr extra bezuinigingen. Ok zal rekening gehuden meten met eventuele wensen na 2014. Te denken valt bijvrbeeld aan een kindcentrum te Kllum, wat leidt tt een jaarlijkse explitatielast (huur) van naar schatting 240.000,-. Uit het vrgaande mge duidelijk zijn dat wij er ng niet zijn met de invulling van de hiervr vermelde financiële mbuigingen gericht p de jaarschijf 2014. He nzeker het k is p dit mment uitspraken te den ver verder weg gelegen jaren, duidelijk is wel dat rekening gehuden met wrden met verdere ndzakelijke mbuigingen, waarbij het eveneens m hnderdduizenden eur s zal gaan. Verdergaande keuzes p het vlak van gemeentelijke activiteiten en de inzet van gemeentelijke middelen zullen de kmende jaren dus ndzakelijk zijn. Mgelijk kan de uitkmst van een mmenteel actuele kerntakendiscussie daarbij richtinggevend zijn. Daarnaast wrden de financiële mgelijkheden ng steeds beperkt dr nze slechte liquiditeitspsitie. De kans dat er in 2014 een nieuwe langlpende lening van enkele miljenen eur s met wrden afgeslten is reëel, wat in dat geval leidt tt extra rentelasten. Verdere mbuigingen zullen een frse inspanning en een brede herriëntatie vergen p de diverse beleidsterreinen. Daarbij kan wrden gedacht aan herverweging van huidige ambities en taakuitvering, terughudendheid bij het ntwikkelen van nieuw (autnm) beleid, versberingen in de kwaliteit van beheer en het in samenhang met deze maatregelen beperken van de mvang van nze rganisatie. Bij het herverwegen van huidige ambities en bestaande taakuitvering geven wij graag de vlgende vragen mee die daarbij gesteld kunnen wrden: - Betreft het een wettelijke taak f een autnme taak (uitgeverd p basis van de gemeentelijke beleidsvrijheid)? - Bij een wettelijke taak: welke bandbreedte is er wat het niveau van uitvering betreft en in heverre is dat aanleiding vr een herverweging? - Bij een autnme taak: wat zijn de effecten indien deze taak geschrapt f versberd uitgeverd zu wrden? - En in heverre draagt de taakuitvering wezenlijk bij aan de gemeentelijke missie, datgene wat de gemeente wil zijn f bereiken? Tevens hanteren wij als uitgangspunt dat besturen tevens betekent het hebben van vertruwen in de samenleving. Van daaruit vinden we het gerechtvaardigd ns bij elk gewenst effect in de samenleving af te vragen f dit vraagt m inmenging van de verheid, dan wel dat een bepaalde taak niet behrt tt de cre business van de gemeente en aan burgers en bedrijven kan wrden vergelaten. Vrts kijken wij uiteraard vrtdurend kritisch naar nze bedrijfsvering: wij streven naar een ng grtere efficiency en een z slank mgelijke rganisatie. Relatie tt gemeentelijk beleid De kadernta bevat, ingegeven dr financiële randvrwaarden, p nderdelen suggesties m tt herverweging van gemeentelijk beleid te kmen.
Onderwerp: Kadernta 2014-1017 Pagina 4 van 5 Financiële gevlgen De financiële uitwerking van deze kadernta krijgt de kmende maanden de aandacht. We zullen ns meten richten p een verdere pririteitsstelling en dan niet langer p prgrammaniveau dch gemeentebreed. Daarbij zullen de keuzes zals aangegeven nder samenvatting, gebaseerd zijn p aan de ene kant de speerpunten en aan de andere kant p de financiële (n)mgelijkheden. Vrstel Wij stellen u vr: De kadernta Prgrammabegrting 2014 en meerjarenraming 2015-2017 te bespreken en vast te stellen en daarbij richting te geven wat betreft ndzakelijke herverwegingen van beleid. Bijlage : Kadernta 2014 meerjarenraming 2015-2017 Burgemeester en wethuders van de gemeente Kllumerland c.a. R.L.H. Schnderbeek, gemeentesecretaris B. Bilker, burgemeester
Onderwerp: Kadernta 2014-1017 Pagina 5 van 5 Nr. De raad van de gemeente Kllumerland en Nieuwkruisland; gelet p artikel 4 van de Financiële beheersverrdening gemeente Kllumerland c.a. ; gelezen het vrstel van burgemeester en wethuders van 29 april 2013, besluit: De kadernta Prgrammabegrting 2014, meerjarenraming 2015-2017 vast te stellen. Aldus vastgesteld in de penbare vergadering van 6 juni 2013 I. L. Rzemeijer, griffier B. Bilker, vrzitter