Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Transcriptie

1 Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 10: : Thema 10 1 Introles De leerling beschrijft, inventariseert en ordent eigen ervaringen met respectvol en respectloos gedrag in de privé sfeer en in de publieke ruimte. VSO Kerndoelen Mens en maatschappij kd 6 * een voorgestructureerd invulblad in matrix-vorm, waarop leerlingen de genoemde voorbeelden kunnen noteren: Kolommen: respectvol / respectloos Rijen: thuis, op school, op straat, in het OV, etc... Introduceer het thema door twee persoonlijke ervaringen: a. hoe iemand zich tegenover jou respectvol gedroeg... b. hoe iemand zich tegenover jou respectloos gedroeg... Vraag de leerlingen hun eigen ervaringen met respectvol en respectloos gedrag onder woorden te brengen. Eerst denken en noteren, dan uitwisselen in 2-tallen; tenslotte vertellen in de groep. Maak een mindmap op het (digi)bord, leg de voorbeelden vast en orden ze. Bijvoorbeeld: - respect thuis (ouders, broers/zussen, VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 1

2 Thema 10 huisdieren) - respect op school (klasgenoten, docenten,...) - respect op internet - respect op sportveld / speelveld / hangplek / zwembad (tegenover clubgenoten, andere gebruikers) - respect in het openbaar vervoer (medereizigers, personeel) - respect op straat (verkeersdeelnemers) Vat de resultaten samen en trek samen een conclusie: met respectvol gedrag verdien je respect (je geeft het, dus je krijgt het). 2 Infoles De leerling kan een informatieve tekst lezen en begrijpen De leerling kan denk-vragen over de tekst beantwoorden. VSO kerndoelen Mens en maatschappij kd 6 Nederlands kd 3 LGO kd 7en 8 Informatie tekst en/of video over de samenhang tussen het krijgen en geven van respect verwoorden, * een serie denk-vragen over de tekst Tekst(en) voorlezen Teksten en vragen bespreken Leerlingen in 2-tallen de vragen laten maken Gemaakt werk nabespreken VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 2

3 Thema 10 3 Taalles De leerling luistert 'belevend' en 'begrijpend' naar verhalende teksten (zoals parabels) over het geven en krijgen van respect. VSO Kerndoelen Nederlands kd1 * geselecteerde verhalende teksten, liefst uit verschillende culturen (fabel, parabel) over geven en krijgen van respect, met een serie denk-vragen, GEEN weetvragen en ook geen vragen naar samenvatting van de tekst. Presenteer de teksten zelf zo mooi als je maar kunt bedenken. Bespreek ze in de groep. Vraag naar de indrukken en meningen. Stel GEEN weetvragen en vraag ook NIET naar een samenvatting van de tekst. (de vragen hoeven niet in leerroute B en C; voor deze leerlingen gaat het vooral om het 'belevend' luisteren) Het gaat hier vooral om 'belevend' luisteren en om het doorgronden van de betekenis(sen). 4 Taalles De leerling schrijft eigen teksten, zoals gedichten of een rap (in dit geval rondom het thema 'respect'). VSO Kerndoelen Nederlands kd 5, 6 * (Schrijf)opdracht tot het maken van een eigen tekst (poëzie) over respect geven en krijgen; * geef een format, zoals een 'elf' (gedicht van 11 woorden, zie bijlage 1) Schrijfopdracht en uitvoering bespreken Producten laten presenteren in een door de maker zelf gekozen vorm. Nabespreking en reflectie na iedere presentatie. * Vormgeving en presentatie door leerlingen zelf te kiezen. 5 Sociale competentieles De leerling kan in eigen woorden iets uitleggen (in dit geval: het principe van VSO Kerndoelen Nederlands kd 8 LGO kd 9 * een serie duidelijke casussen met dader(s) en slachtoffer(s), waarin respectloos gedrag een rol speelt, vanuit Bespreek telkens één casus. Laat bij iedere casus een rollenspel VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 3

4 Thema 10 wederkerigheid: "Wat gij niet wilt..." verschillende domeinen: - thuis (privé domein) uitvoeren. Laat de leerlingen van rol wisselen.. - school - openbare ruimte (zwembad, verkeer, bioscoop, bibliotheek.) - internet * bij iedere casus een invulblad: wat voel je als... Belangrijk is, dat ieder leerling zowel 1 keer 'dader' als 1 keer 'slachtoffer' is geweest. Laat ze beschrijven wat/hoe ze zich voelen in de verschillende rollen. Wat voelt je als dader? Wat voel je als 'slachtoffer'? Bespreek de essentie van respect, namelijk: - ieder mens = een mens, is evenveel waard; - stel als regel: behandel andere mensen precies zoals je zelf behandeld wilt worden (wat gij niet wilt...). - benoem dit als 'wederkerigheid'. - Geef aan dat dit een soort 'wet' is die op de hele wereld geldt (kinderrechten, komt terug in volgende les). 6 Infoles (voor leerroute A) De leerling kan de samenhang tussen het kinderrechten VSO Kerndoelen LGO kd 9 * Informatieve tekst(en) over universele kinderrechten(verdrag), met speciale VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 4 Lees en bespreek de tekst, Groepsgesprek: verband tussen

5 Thema 10 verdrag en 'respectvol gedrag' uitleggen Nederlands kd 3 Mens en maatschappij kd 6 verwijzing naar de artikelen over ' recht op bescherming tegen geweld, ook tegen geestelijk geweld, zoals pesten' en het 'recht op bescherming tegen discriminatie' * een serie weet- en denkvragen bij de tekst(en) * verwijzing naar de website kinderrechten en 'respectvol gedrag' (in dit geval van volwassenen tegenover kinderen, en kinderen onderling) Draag voorbeelden (casussen) aan, waarin kinderrechten geschonden worden en andere voorbeelden, waarin ze gerespecteerd worden. Of laat leerlingen zelf met zulke voorbeelden komen. Bespreek: welke rechten worden dan geschonden c.q. gerespecteerd en waardoor? Laat ze nadenken over waarom dat zou gebeuren Leerlingen die dat willen, kunnen (onder begeleiding) meer informatie inwinnen en/of een werkstuk maken m.b.v. materiaal van de website kinderrechten.nl 7 Doeles (taalgebruiksles) De leerling kan expliciete regels opstellen over respect in de klas / op school en ze bedenken VSO Kerndoelen Mens en maatschappij kd 6 VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 5 * Opdrachten voor een nieuw stukje in het wetboek van de klas: Stel samen met de groep een nieuwe regel op voor het wetboek van de klas;

6 Thema 10 rechtvaardige manieren om deze regel(s) te handhaven LGO kd 9 - opdracht 1: stel regel(s) op voor het geven en krijgen van respect in de klas en op school; - opdracht 2: bedenk rechtvaardige manieren om deze regel(s) te handhaven: wat zijn rechtvaardige 'straffen' als je de respect-regels overtreedt? Geef opdracht om de handhaving van deze regel uit te werken voor in het wetboek. Voeg dit toe aan het 'klasse-wetboek' dat in leerjaar 1 is opgesteld - opdracht 3: denk je dat de rechtvaardige straf ook werkt? Dat het respectloze gedrag stopt? geef je mening, met argumenten. 6 Taalgebruiksles De leerling kan een beargumenteerde mening geven (in dit geval over respect) VSO kerndoelen Mens en maatschappij kd 6 Nederlands kd 2 LGO kd 4, 8 * een serie stevige stellingen over respect; Gebruik situaties uit de privé sfeer (respect tegen ouders, broers / zusters, vrienden) als ook respect in de openbare ruimte (ov, sportveld, zwembad, op straat.) * voorgestructueerde invulbladen: Stelling:... Lees en bespreek telkens één stelling. De leerlingen verdelen zich in 2 groepen: voor / tegen de stelling. Om de beurt moet een leerling uit de vóór-groep en uit de tegen-groep een argument (voor of tegen de stelling) aandragen. VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 6

7 Thema 10 Eens / oneens? Geef argumenten... Na xx minuten vat je samen en laat je de leerlingen het invulblad maken. Tel de voor- en tegenstemmen en je ziet welke groep 'gewonnen' heeft. Daarna ga je over tot de volgende stelling. Enzovoorts... 7 Doeles De leerling kan een hulpmiddel voor het monitoren van eigen gedrag bedenken en/of gebruiken VSO kerndoelen Mens en mij kd 6 LGO kd 2, 6, 8, 9 * als voorbeeld: vragenlijst over respectvol gedrag * opdracht om (in 2-tallen) een respectmeter te bedenken, zie bijlage 2 * opdracht om deze mooi op te maken en te presenteren. * opdracht om eigen gedrag dagelijks te scoren op de respectmeter Introduceer de respectmeter (toelichting: zie hieronder) Het is een hulpmiddel voor zelfbeoordeling op gebied van respect. Je kunt de respectmeter bestellen / kopen via Beter is om de leerlingen zelf aan het werk te zetten m.b.v. een 'voorbeeld'. In dat geval geef je instructie: hoe te maken, tips, suggesties, hulpbronnen (waaronder resultaat van les 5), werkplanning Geef ruimte voor presentaties Geeft instructie om eigen gedrag dagelijks te scoren: hoe lang, wanneer VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 7

8 Thema 10 8 Sociale competentie les Vertelt op een rustige manier dat hij onterecht wordt beschuldigd. 9 Assessment De leerling kan respectvol gedrag tonen in de openbare ruimte en privé en maakt daarvoor 2 bewijzen. VSO kerndoelen Mens en mij kd 6 Nederlands kd 2 LGO kd 4 en 8 Alle voorgaande bronnen Beschrijving van een aantal casussen, waarin een leerling onterecht beschuldigd wordt; bijvoorbeeld van: pestgedrag, roddelen, jatten van snoep, ongewenste aanraking etc... Geef informatie over de 'bewijslast' bij beschuldigen. Die ligt bij degene die de beschuldiging uit. Hij/zij moet wel met bewijzen komen. * één of meer keer scoren van eigen gedrag m.b.v. de respectmeter * bewijzen maken en nabespreken beginnen, etc... Rollenspel in meerdere rondes over de casus(sen) Hoofdpersoon is de 'beschuldigde leerling'. Hij/zij moet zich op rustige toon teweer stellen. Maar... als principe geldt ALTIJD: De BEWIJSLAST ligt NIET bij de beschuldigde maar bij degene die de beschuldiging uitspreekt. Verdeel de rollen van de 'beschuldigde' en de 'beschuldigende' leerling. De rest van de groep is de jury. Bespreek telkens na: Wie krijgt er gelijk, en op basis van welke argumenten? Laat de leerlingen ieder een individueel bewijs maken voor in de portfolio. Bespreek de score op de respectmeter na. Klopt de score met het beeld dat de leerling van zichzelf heeft / had? Wat zijn de overeenkomsten en verschillen? VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 8

9 Bijlage 1: Toelichting gedichten schrijven: De Elf De Elf is een gedicht van 11 woorden in een vaste vorm en wel als volgt: Vorm van de elf Voorbeeld 1 Voorbeeld 2 X Xx Xxx Xxxx? X! Respect Krijg ik Van mijn meester Hoe vind ik dat? Heerlijk! Hoer Zegt hij Tegen het meisje Wat zegt zij terug? Sukkel! VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 9

10 Bijlage 2: Toelichting respectmeter; meer informatie op Hoe werkt de Respectmeter? Interactief Veertien filmpjes geven een situatie van jongeren weer. Na het filmpje geven drie jongeren in kleine filmpjes naast elkaar hun mening. Hierop volgen 3 vragen. De visuele aanpak maakt de behandeling van de verschillende vragen heel gemakkelijk. Bij elke vraag wordt telkens op de verschillende rollen die ze kunnen hebben als deelnemer, toeschouwer en dader, ingegaan. De figuranten in de filmpjes geven zelf een toelichting als op hem of haar wordt geklikt. Zo wordt voor het onderwerp pesten zowel de pester, het slachtoffer en een vertegenwoordiger van de grote grijze middengroep aan het woord gelaten. Om te zien hoe dit eruit ziet, kunt u op de afbeelding hiernaast klikken voor een groter formaat. Klik hier voor een Demo van enkele vragen uit de Respectmeter. Het meten van respect De antwoorden op de vragen worden gewaardeerd met punten en met een totaalscore in een eindrapport getoond. In dit eindrapport wordt dus de mate van respect gemeten. Zo wordt beoordeeld in hoeverre de deelnemende jongere in de praktijk respectvol handelt. Deze uitslag geeft nog eens de kans voor discussie over het eigen gedrag en dat van anderen. Klik hier voor een Voorbeeldrapport uit de Respectmeter. VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 10

11 Leerjaar 2: Bewijzenblad voor leerroute A Thema 10: : De prestatie: Ik gedraag me respectvol (in de openbare ruimte en privé). Naam leerling: Klas/groep: Datum beoordeling: Beoordeeld door: Totaal beoordeling: (plaats X in juiste vak) Opmerking leerling G(oed) 4 ++ V(oldoende) 3 + M(atig) 2 - O(nvoldoende) 1 -- Opmerking leraar VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 11

12 Opdracht 1 De leraar maakt hier een passende opdracht waarin de leerling aan de hand van beoordelingspunten kan laten zien welke vaardigheden hij beheerst. Opdracht 2 Bewijzenblad invullen Kijk naar de beoordelingspunten die de leraar voor je heeft uitgekozen. Hoe heb je het gedaan? Wat vind je er zelf van? Kruis aan. Je kan kiezen tussen: g = goed v = voldoende m = matig o = onvoldoende VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 12

13 Leerling Leraar Kennis g v m o g v m o Ik noem 3 eigen voorbeelden van respect krijgen. Ik noem 3 eigen voorbeelden van respect geven. Ik noem 3 eigen voorbeelden van respectvol gedrag thuis, op straat, op school. Voorbereiden en plannen Ik heb me goed voorbereid op het schrijven van een gedicht Ik heb meegedacht aan het opstellen van regels rond respect Uitvoeren Ik heb een tekst geschreven over respect. Ik heb de vragenlijst/respectmeter ingevuld Werk-, leerhouding Ik heb een bijdrage geleverd aan de discussies in de groep. Ik heb mijn mening verteld, mét argumenten. Ik heb respect getoond voor de mening van anderen. Ik heb meegedaan met de rollenspelen. Het resultaat In onze klas gaan we respectvol met elkaar om. Thuis gedraag ik me me respectvol tegenover mijn huisgenoten. Op straat gedraag ik me respectvol tegenover andere mensen. Ik heb mijn bewijzenblad ingevuld en op tijd ingeleverd. VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 13

14 Opdracht 3 Eindgesprek Het eindgesprek met mijn leraar is gepland op (datum) Tijdens het eindgesprek gaat je leraar het bewijzenblad ook invullen en met je bespreken. Hij zal ook met jou bespreken wat je leuk en niet leuk vond en wat erg goed ging en wat minder goed. Uiteindelijk geeft je leraar jou een totaal beoordeling. Deze informatie wordt toegevoegd aan je portfolio. VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 14