Raadsvoorstel Vorming Participatiebedrijf Kempenplus Datum B&W Besluit: 18 december 2018 Vergaderdatum: 12 maart 2019 Registratienr.

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Onderwerp: Vorming Participatiebedrijf Kempenplus Datum B&W Besluit: 18 december 2018 Vergaderdatum: 12 maart 2019 Registratienr.: Opsteller: Marleen Seegers Portefeuillehouder: Wethouder M. Maas Voorstel Te besluiten om: 1. Het college van B&W toestemming te geven voor het wijzingen van de gemeenschappelijke regeling WVK-groep naar de gemeenschappelijke regeling Participatiebedrijf Kempenplus 2. Het college van B&W toestemming te geven voor het wijzigen van de gemeenschappelijke regeling van de samenwerkende Kempengemeenten 3. Geen zienswijze in te dienen naar aanleiding van het bijdragebesluit Inleiding Al vanaf 2015 zoeken de Kempengemeenten naar een optimale organisatie en samenwerking voor de uitvoering van de Participatiewet (Pw) en Wet sociale werkvoorziening (Wsw). Een vervolgstap hierin is eind 2017 door de colleges genomen met een verzoek aan de besturen van WVK-groep en GRSK, om de directeuren een bedrijfsplan op te laten stellen t.b.v. de nieuwe uitvoeringsorganisatie(s) Participatiewet en de Wet sociale werkvoorziening in de Kempen. Het bedrijfsplan is vastgesteld door de besturen en toegelicht aan de colleges, gemeenteraden, ondernemingsraden en cliënten- en adviesraden. In het bijgevoegde implementatieplan zijn de opmerkingen van colleges, gemeenteraden, ondernemingsraden en cliënten- en adviesraden verwerkt en nader uitgewerkt. Op 20 november hebben de besturen van WVK-groep en GRSK dit plan vastgesteld en behoudens goedkeuring van de colleges en gemeenteraden ingestemd met de vervolgstap, de daadwerkelijke implementatie. De colleges van B&W van de vier gemeenten hebben in december 2018 besloten in te stemmen met de voorgestelde wijzigingen van de Gemeenschappelijke Regeling WVK-groep naar de Gemeenschappelijke Regeling Participatiebedrijf Kempenplus en de voorgestelde wijzigingen van de Gemeenschappelijke Regeling Samenwerking Kempengemeenten (GRSK). Daarnaast hebben de colleges besloten om de gemeenteraden toestemming te vragen om de gemeenschappelijke regelingen te wijzigen. Beoogd doel De Participatiewet, de Wet sociale werkvoorziening (Wsw), de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), Schuldhulpverlening en de Jeugdwet op een efficiënte, effectieve en toekomstbestendige wijze uitvoeren zodat alle inwoners die een beroep doen op deze wetten naar vermogen kunnen deelnemen aan de samenleving. Argumenten 1.1 Op schaal van de vier gemeenten kan een efficiënte bedrijfsvoering worden gerealiseerd voor de uitvoering van de Participatiewet en de Wet sociale werkvoorziening De omvang van het aantal inwoners dat een beroep doet op de Participatiewet en de Wet sociale werkvoorziening vraagt om een samenwerking op deze domeinen. Het aantal inwoners van de gemeente Reusel-De Mierden dat een beroep doet op deze wetten is te gering om de taken zelfstandig uit te voeren. De ervaringen van de afgelopen jaren tonen aan dat de omvang van het klantenbestand van de vier gemeenten voldoende is om een efficiënte bedrijfsvoering te kunnen realiseren. 1.2 Door de samenvoeging van de zorg gerelateerde taken kunnen zorgvragen op een integrale wijze opgepakt worden De Participatiewet kent algemene bijstand en bijzondere bijstand. Algemene bijstand is de bijstand die inwoners kunnen aanvragen om te voorzien in levensonderhoud, dit hangt nauw samen met de aanwezigheid van inkomsten uit werk of eigen onderneming - dus met werk. Bijzondere bijstand heeft RA *RA18.074* 1

2 een ander karakter en is meer gericht op zorg. Bijzondere bijstand kan bijvoorbeeld verleend worden voor zorgkosten die niet vergoed worden uit de zorgverzekering of Wmo, voor een uitvaart en de aanschaf van meubilair (bijvoorbeeld bij geboorte van een kind of voor statushouders). Dit alles is inkomensafhankelijk en de hoogte van de bijzondere bijstand is afhankelijk van de individuele situatie. Voorgesteld wordt om de algemene bijstand onder te brengen bij het Participatiebedrijf (dit heeft immers een sterke relatie met werk) en om bijzondere bijstand onder te brengen bij de nieuwe afdeling Maatschappelijke Dienstverlening. Vanuit deze afdeling worden ook andere taken uitgevoerd, zoals Schuldhulpverlening, Wmo en Jeugdhulp. Al deze onderdelen hebben een zorgcomponent, door deze onderdelen samen te voegen wordt de integraliteit bevorderd. 1.3 Wijziging van de gemeenschappelijke regeling is nodig om de afspraken vast te leggen De gemeenschappelijke regeling WVK-groep wordt omgevormd tot een gemeenschappelijke regeling Participatiebedrijf Kempenplus. Inhoudelijk verandert de regeling behoorlijk; zo worden de taken rechtmatigheid en doelmatigheid van de Participatiewet toegevoegd en wordt de regeling omgevormd van een gemengde raadsregeling naar een collegeregeling. Dit betekent dat de bevoegdheden die de raad heeft overgedragen aan het bestuur van de WVK-groep op het gebied van de Wsw terug naar de gemeenteraad komen. De nieuwe afspraken die tussen de vier gemeenten gemaakt worden, zijn vastgelegd in de gemeenschappelijke regeling Participatiebedrijf Kempenplus. 1.4 Juridisch gezien is het mogelijk om de regeling te wijzigen, opheffen van de huidige gemeenschappelijke regeling WVK-groep is niet nodig Opheffen van de gemeenschappelijke regeling van de WVK is niet wenselijk omdat daarmee het totale vermogen uitgekeerd zou moeten worden naar de gemeenten en dit gevolgen heeft voor de rechtspositie van de werknemers van de WVK-groep. De wet biedt mogelijkheden om de gemeenschappelijke regeling te wijzigen. De regeling blijft daarmee in stand, maar de afspraken in de regeling wijzigen. 1.5 Wijzigen van de gemeenschappelijke regeling kan alleen na toestemming van de gemeenteraad De colleges van B&W zijn bevoegd om de gemeenschappelijke regeling gewijzigd vast te stellen. Dit kan het college echter alleen doen na toestemming van de gemeenteraad. 2.1 De omvang van de taken van de resterende taken van ISD de Kempen is te gering om deze als aparte afdeling uit te voeren De taken die overblijven bij ISD de Kempen na vorming van het Participatiebedrijf (Wmo, Schuldhulpverlening, Bijzondere bijstand en Minimabeleid) zijn te gering om als aparte afdeling te organiseren. Daarnaast is het in het kader van integraal werken wenselijk dat deze onderwerpen samengevoegd worden met de uitvoering van de Jeugdwet. Deze taken worden daarom samengevoegd met de taken uit de Jeugdwet in de afdeling Maatschappelijke Dienstverlening. Aanpassing van de Gemeenschappelijke Regeling SK is nodig om dit vast te leggen. De overige afspraken uit de GRSK blijven momenteel ongewijzigd. 2.2 Wijzigen van de gemeenschappelijke regeling kan alleen na toestemming van de gemeenteraad De colleges van B&W zijn bevoegd om de gemeenschappelijke regeling gewijzigd vast te stellen. Dit kan het college echter alleen doen na toestemming van de gemeenteraad. 3.1 De verdeelsleutel die wordt voorgesteld doet recht aan een evenwichtige kostenverdeling Tot op heden betalen de vier gemeenten ieder 25% van de kosten van de WVK-groep. Voorgesteld wordt om dit te wijzigen. Volgens de nieuwe verdeelsleutel dragen de gemeente bij naar rato van het aantal inwoners, het aantal doelgroepklanten en het aantal bijstandsgerechtigden. Het college is van mening dat deze verdeelsleutels recht doen aan een evenwichtige kostenverdeling. 3.2 De uitgangspunten uit het bijdragebesluit worden verwerkt in de nieuwe begroting In het bijdragebesluit is de berekeningsmethodiek van de bijdragen van de gemeenten aan het Participatiebedrijf beschreven. De gemeenteraden hebben formeel de bevoegdheid om een zienswijze in te dienen op het bijdragebesluit. De zienswijzen worden meegenomen bij het opstellen van de begroting. Mocht uit de zienswijzen blijken dat de gemeenteraden van de vier gemeenten bezwaren hebben, dan kan het bijdragebesluit herzien worden alvorens de begroting wordt opgesteld. Omdat het bijdragebesluit recht doet aan een evenwichtige kostenverdeling wordt de gemeenteraad voorgesteld om geen zienswijze in te dienen. Daarmee stemt de gemeenteraad indirect in met de inhoud van het bijdragebesluit. RA

3 Consequenties 1.1 De voorgestelde wijziging heeft gevolgen voor de medewerkers van ISD de Kempen en de WVKgroep De gevolgen voor de medewerkers van ISD de Kempen liggen voornamelijk op het gebied van functie-inhoud. Een aantal functies gaat één op één over naar de nieuwe organisatie, een aantal functies zal inhoudelijk gezien wijzigen. Er verdwijnen nagenoeg geen formatieplaatsen, de formatieplaatsen die verdwijnen, zijn managementfuncties. Hierover is overeenstemming bereikt met de vakbonden en de OR. Voor de medewerkers van ISD de Kempen verandert er op het gebied van arbeidsvoorwaarden niets. Voor de medewerkers van de WVK die vanuit een Wsw-aanstelling aan het werk zijn verandert er niets. Hun cao blijft van kracht, het aantal formatieplaatsen blijft ongewijzigd en ook de functie-inhoud wijzigt niet. De overige WVK-medewerkers krijgen te maken met een nieuw arbeidsvoorwaardenpakket, namelijk het pakket dat momenteel voor medewerkers van ISD de Kempen geldt. Ook voor deze medewerkers geldt, net als voor de ISD-medewerkers, dat de inhoud van bepaalde functies wijzigt. Hierover is overeenstemming bereikt met de OR en de vakbonden. 1.2 Elke gemeenteraad kan haar eigen beleid vaststellen, waardoor uniformiteit niet gegarandeerd is Het Participatiebedrijf wordt een uitvoeringsorganisatie, wat betekent dat elke gemeente haar eigen beleid moet vaststellen. Uitvoering van dit beleid ligt bij het Participatiebedrijf. Er wordt gestreefd naar uniformiteit, maar dat is op deze wijze niet te garanderen. Dat betekent dat het risico bestaat dat de uitvoeringsorganisatie met meerdere beleidsvisies te maken krijgt waardoor de efficiëntie in het gedrang komt. Er is bekeken of er voldoende draagvlak is om een gemengde raadsregeling te vormen in plaats van een collegeregeling. In de Kempengemeenten is daar geen draagvlak voor gebleken. Door de beleidsvoorbereiding gezamenlijk op te pakken, wordt het risico beperkt en wordt getracht uniform beleid te realiseren. 1.3 Het risico bestaat dat één of meerdere gemeenteraden geen toestemming geven voor het wijzigen van de gemeenschappelijke regeling Toestemming kan door de gemeenteraad alleen geweigerd worden op grond van strijd met het algemeen belang of strijd met de wet (artikel 1, lid 2 Wet gemeenschappelijke regelingen). Hiervan is bij de voorgestelde wijzigingen geen sprake. Als een gemeenteraad geen toestemming verleent, kan het college de gemeenschappelijke regeling niet vaststellen. In dat geval blijft de huidige situatie in stand. Met de gemeenteraden is diverse keren gesproken over de voorgestelde wijzigingen. Er lijkt voldoende draagvlak te zijn voor het voorstel. Het risico is dus aanwezig, maar alle signalen wijzen erop dat de gemeenteraden zullen instemmen met het voorstel. 2.1 De GRSK zal voortaan uit één afdeling minder bestaan Door samenvoeging van de afdeling Jeugd met de overblijvende taken van de afdeling ISD de Kempen zal de GRSK voortaan uit één afdeling minder bestaan. In het kader van Veerkrachtig Bestuur wordt momenteel gewerkt aan een nieuwe visie op samenwerking in de Kempen. Dit kan gevolgen hebben voor de GRSK. Aangezien er op dit moment geen aanleiding is om de gemeenschappelijke regeling volledig te herzien, worden alleen de wijzigingen doorgevoerd die noodzakelijk zijn voor de vorming van de afdeling Maatschappelijke Dienstverlening. 3.1 Als u geen zienswijze indient, worden de kaders zoals beschreven in het bijdragebesluit verwerkt in de begroting De begroting zal worden vastgesteld door het bestuur van het Participatiebedrijf en het Algemeen Bestuur van de GRSK. De gemeenteraden krijgen op dat moment de gelegenheid om een zienswijze in te dienen op de begroting. Financiën De vorming van het Participatiebedrijf geeft financiële gevolgen voor de deelnemende gemeenten. Voor Reusel-De Mierden kunnen we die als volgt kwantificeren: RA

4 Bij punt 1 is vermeld wat op basis van de eerder genoemde verdeelsleutels het aandeel is van de gemeente Reusel-De Mierden in het nieuwe Participatiebedrijf. Onder punt 2 is opgenomen wat onze gemeente minder zal gaan betalen aan de GRSK vanwege het feit dat een deel van de ISD de Kempen overgaat naar het Participatiebedrijf. Onder punt 3 is de Wsw-uitkering vermeld die als onderdeel van de algemene uitkering ontvangen wordt van het Rijk en welke nu één-op-één wordt doorbetaald aan de WVK-groep. De uitkering van het Rijk voor dit onderdeel is gebaseerd op het aantal Wsw-ers uit onze gemeente. Omdat de Wsw onderdeel wordt van het Participatiebedrijf, vervalt deze doorbetaling. Een beperkt deel van de programmakosten dat nu onder de ISD valt, is verwerkt in de begroting van het Participatiebedrijf, waardoor deze dus weg kunnen vallen uit de programmakosten. Deze vrijval is onder 4 vermeld. Onder 5 staat dan het nadeel voor de gemeente Reusel-De Mierden als gevolg van de vorming van het Participatiebedrijf. Daar dienen wel kanttekeningen bij geplaatst te worden: a. Tot dusverre werd er in begrotingen vanuit gegaan dat geraamde tekorten van de WVK-groep werden gedekt uit de reserves van de WVK-groep. Die methode kan echter niet meer op de goedkeuring van de provincie rekenen omdat op die manier structurele tekorten worden gedekt met incidentele middelen. Dat betekent dat als de Gemeenschappelijke Regeling WVK-groep ongewijzigd zou blijven bestaan we verplicht zouden zijn om geraamde tekorten om te slaan in een bijdrage per deelnemende gemeente. De gemeenten zouden die bijdragen dan verplicht als structurele last in hun begroting op moeten nemen. In de laatst vastgestelde begroting raamde de WVK-groep tekorten die opliepen van in 2019 tot in Het aandeel van Reusel-De Mierden daarin zou in zijn (en in 2020 t/m 2022 respectievelijk , en ). b. In de GRSK-begroting is tot en met 2018 voor ISD de Kempen rekening gehouden met tijdelijke formatie van 4 Fte. Als ISD de Kempen ongewijzigd zou zijn voorgezet, zou het voorstel zijn gekomen om die 4 Fte om te zetten in structurele formatie omdat klantenaantallen aantonen dat die formatie simpelweg nodig is om de taken naar behoren uit te kunnen voeren. Het aandeel van Reusel-De Mierden in die kosten zou per jaar bedragen. c. Aan de ISD is enkele jaren geleden een bestuursopdracht verstrekt ten behoeve van de uitvoering van de Participatiewet met als doelstelling om een 100% klantbenadering na te streven. Daarvoor zijn ook extra financiële middelen toegekend aan de ISD, waarmee de uitvoering van de Participatiewet tot op dit moment wordt uitgevoerd. De financiële middelen zijn tot en met 2019 opgenomen in de GRSK-begroting. Ook voor deze kosten geldt, dat deze door zouden moeten lopen als we nu geen Participatiebedrijf zouden vormen. Het aandeel van Reusel-De Mierden in die kosten bedraagt voor de jaren vanaf 2020 (in 2019 zitten deze kosten in de ISD-begroting). d. De kosten van het werkgeversservicepunt en van Kansactief De Kempen waren onderdeel van de ISD-begroting (als onderdeel van de GRSK-begroting), maar daar stond tot op heden dekking tegenover vanuit de reserves van de WVK-groep. Daarvoor geldt net als bij punt a, dat die werkwijze geen goedkeuring meer krijgt van de provincie, zodat ook deze kosten moeten worden meegenomen in de structurele gemeentelijke bijdragen. Hoewel de gemeentelijke begroting met ingang van de vorming van het Participatiebedrijf structureel belast wordt met de eerder vermelde bedragen van: RA

5 zou zonder vorming van het Participatiebedrijf sprake zijn van de volgende meerkosten: Jaar Ontwikkelingen zonder P-bedrijf Het gezuiverde beeld van de effecten van de vorming van het P-bedrijf is dus: Geconcludeerd kan worden dat de vorming van het Participatiebedrijf met ingang van 2020 tot minder meerkosten leidt dan wanneer we ongewijzigd verder zouden gaan met de WVK-groep en de ISD de Kempen. Overigens wordt de begroting van het Participatiebedrijf nog nader uitgesplitst in incidentele en structurele bedragen. Onder voorbehoud van instemming op het financieel kader wordt er uiterlijk 15 april 2019 een begrotingsvoorstel voorgelegd waarin de resultaten van deze opgave zijn verwerkt. Zo zou onder meer (een deel van) de flexibele schil in het personeelsbestand als incidenteel kunnen worden opgenomen. Daardoor zou ook een deel van de bijdrage aan het Participatiebedrijf als incidenteel kunnen worden beschouwd, waardoor geheel of gedeeltelijk dekking mogelijk zou kunnen zijn uit reserves. En de reserves nemen toe omdat er een uitkering plaats gaat vinden van het surplus van het vermogen van de WVK-groep ( 1 miljoen per gemeente). In de opzet van het Participatiebedrijf is rekening gehouden met benodigde reserves in verband met lopende risico s en verplichtingen. Het meerdere van het WVK-vermogen (het surplus) wordt uitgekeerd aan de vier deelnemende gemeenten. Bij het vermogen speelt echter ook het gegeven dat verdeelsleutels wijzigen. De WVK-gemeenten zijn als het ware ieder voor 25% eigenaar van het WVK-vermogen. Daarom wordt ervoor gekozen om fictief het totale WVK-vermogen op basis van die 25%-basis te verdelen over de deelnemende gemeenten en diezelfde gemeenten op basis van inwoneraantallen vermogen in te laten brengen in het Participatiebedrijf. Deze fictieve verdeling leidt tot voor- en nadeelgemeenten en die voor- en nadelen worden ook daadwerkelijk afgerekend. Dit zal voor Reusel- De Mierden tot een eenmalig voordeel leiden. Door met die vermogensuitkeringen een bestemmingsreserve te vormen, kunnen we de incidentele bijdragen aan het Participatiebedrijf dekken. Wat er dan resteert aan structurele lasten kunnen we op dit moment nog niet bepalen. Als er vanuit het uitgekeerde vermogen nog ruimte resteert, willen we bekijken hoe dat ingezet zou kunnen worden om de structurele begrotingsruimte te verbeteren. Dat is echter een traject wat niet direct gerelateerd is aan de vorming van het Participatiebedrijf. Samen Doen Gedurende het proces is verschillende keren en met diverse partijen gesproken over de planvorming; Medewerkers van ISD de Kempen en de WVK-groep zijn sinds begin 2018 meerdere malen betrokken. Zij zijn niet alleen geïnformeerd over de voorgestelde wijzigingen, maar zij hebben op diverse onderwerpen ook de mogelijkheid gekregen om mee te denken en mee te praten over de invulling en inrichting van de nieuwe organisatie. Cliëntenraden, gemeenteraden, adviesraden Sociaal Domein, OR-en en medewerkers zijn nauw betrokken bij de planontwikkeling. Op vaste momenten heeft terugkoppeling plaatsgevonden. Formeel adviestraject bij cliëntenraden en OR-en is ingezet. Adviezen zijn voorzien van een concept reactie en zijn ter besluitvorming voorgelegd. Gemeenteraadsleden zijn tijdens raadsinformatiebijeenkomsten geïnformeerd en betrokken bij de ontwikkelingen. Vervolg RA

6 In het eerste kwartaal van 2019, uiterlijk in maart, zullen de gemeenteraden van de vier gemeenten zich uitspreken over dit voorstel. Als alle gemeenteraden toestemming geven om de gemeenschappelijke regelingen aan te passen, nemen de colleges van B&W hiertoe vervolgens het besluit. De start van het Participatiebedrijf is gepland uiterlijk op 1 juli Voordat gestart kan worden moeten nog veel zaken geregeld worden na aanpassingen van de gemeenschappelijke regelingen. Zo moet plaatsing van de medewerkers nog plaatsvinden en moet de nieuwe werkwijze geïmplementeerd worden. Dit alles zal gebeuren conform de beschrijving zoals vastgelegd in de implementatieplannen. Namens het college van B&W van de gemeente Reusel-De Mierden zal wethouder Maarten Maas deelnemen aan het bestuur van het Participatiebedrijf Kempenplus. Vertegenwoordiging in het bestuur van de GRSK blijft ongewijzigd. Bijlagen 1. Magazine Participatiebedrijf Kempenplus 2. Implementatieplan Participatiebedrijf 3. Implementatieplan afdeling Maatschappelijke Dienstverlening GRSK 4. Financieel kader Participatiebedrijf en GRSK 5.1 Ontwerp regeling GRSK 5.2 Was-wordtlijst GRSK 6.1 Ontwerp regeling Participatiebedrijf 6.2 Algemene toelichting GR Participatiebedrijf 6.3 Bijdragebesluit Participatiebedrijf 6.4 Reglement overlegstructuur Participatiebedrijf 6.5 Was-wordtlijst GR Participatiebedrijf het college van burgemeester en wethouders, T. Thijs J. Eugster secretaris (wnd.) burgemeester (wnd.) RA

7 Raadsbesluit Vergaderdatum: 12 maart 2019 Onderwerp: Vorming Participatiebedrijf Kempenplus Registratienummer: De raad van de gemeente Reusel-De Mierden; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 18 december 2018 besluiten om - Het college van B&W toestemming te geven voor het wijzigen van de gemeenschappelijke regeling WVK-groep naar de gemeenschappelijke regeling Participatiebedrijf Kempenplus - Het college van B&W toestemming te geven voor het wijzigen van de gemeenschappelijke regeling van de samenwerkende Kempengemeenten - Geen zienswijze in te dienen naar aanleiding van het Bijdragebesluit Participatiebedrijf Kempenplus Besluit De raad voornoemd, de griffier, de voorzitter, J.C.M. van Berkel J. Eugster RA

8 RA