Raadsvoorstel agendapunt

Transcriptie

1 Raadsvoorstel agendapunt Aan de raad van de gemeente IJsselstein Raadsstuknummer : 2013/05778 Datum : 16 april 2013 Programma : Onderwijs Blad : 1 van 6 Cluster : Samenleving Portefeuillehouder : mw. M. van Beukering-Huijbregts Informatie bij : G.M. Knol /tel.nr. : m.knol@ijsselstein.nl / 1829 Onderwerp Verandering toezicht openbaar onderwijs Samenvatting De gemeente heeft een wettelijke plicht om openbaar onderwijs aan te bieden. In de gemeenten IJsselstein en Nieuwegein is dit belegd bij stichting Robijn. Op grond van de 'Wet goed onderwijs en goed bestuur' (2010) is stichting Robijn verplicht gesteld een nieuwe bestuursvorm in te stellen ten behoeve van de functiescheiding tussen bestuur en intern toezicht. Stichting Robijn heeft, met goedkeuring van het Toezichthoudend Orgaan, besloten voor een bestuursvorm met een Raad van Toezicht. Op basis van deze wet en de door de minister gestelde termijn moet dit uiterlijk per 1 augustus 2013 worden ingevoerd. Dit heeft gevolgen voor de toezichthoudende taken van de gemeente en de verdeling van de bevoegdheden tussen gemeenten en stichting Robijn. Het interne toezicht wordt versterkt en het externe toezicht door de gemeenten wordt op afstand geplaatst. Dit vraagt om een andere manier van toezicht. De gemeenschappelijke regeling is voor toezicht op afstand een te zwaar instrument en daarnaast is het van belang dat de raden kaderstellend kunnen optreden en besluiten kunnen nemen die van belang zijn voor het voortbestaan van de stichting. Om die reden hebben wij besloten de gemeenschappelijke regeling op te heffen per 1 augustus 2013 onder voorbehoud dat u instemt met de opheffing. Aan u wordt het volgende voorgesteld: - Het instemmen met het opheffen van de gemeenschappelijke regeling; - Het instemmen met het liquidatieplan; - De leden van de eerste Raad van Toezicht benoemen; - De uitvoerende bevoegdheden mandateren aan het college. Inleiding In Nieuwegein en IJsselstein is het openbaar onderwijs verzelfstandigd in de Stichting Regionaal Openbaar Basisonderwijs IJsselstein en Nieuwegein, oftewel Stichting Robijn. Omdat gemeenten een grondwettelijke plicht hebben om openbaar onderwijs aan te bieden, staat de stichting niet volledig los van de gemeenten. De gemeenteraden hebben een toezichthoudende taak met een aantal bevoegdheden. Per 1 augustus 2010 is de 'Wet goed onderwijs en goed bestuur' van kracht gegaan. Deze wet stelt onder andere de functiescheiding tussen bestuur en intern toezicht verplicht bij onderwijsinstellingen. Dit heeft consequenties voor de organisatie van stichting Robijn. Stichting Robijn heeft, met goedkeuring van het Toezichthoudend Orgaan, besloten voor een bestuursvorm met een Raad van Toezicht. Op basis van deze wet en de door de minister gestelde termijn moet dit uiterlijk per 1 augustus 2013 worden ingevoerd. Op grond van de Wet Primair Onderwijs (WPO) heeft de nieuwe bestuursvorm gevolgen voor de toezichthoudende taken van de gemeente en de verdeling van de bevoegdheden tussen gemeenten en stichting Robijn. In dit advies wordt dat toegelicht en wordt een voorstel gedaan voor een andere invulling van het gemeentelijk toezicht.

2 Raadsvoorstel Pagina 2 van 6 Wat willen we bereiken? We willen bereiken dat het externe toezicht van de gemeenten op het openbaar onderwijs aansluit bij het interne toezicht van stichting Robijn en de (wettelijk verplichte) nieuwe bestuursvorm van de stichting met een Raad van Toezicht. Daarnaast willen we bereiken dat de raad kaderstellend kan optreden en de bevoegdheid heeft tot het nemen van besluiten die direct van invloed zijn op het voortbestaan van de stichting. Voorgesteld wordt de uitvoerende bevoegdheden te mandateren aan het college. Waarom willen we dit? 1. Argumenten Bestaand kader In de grondwet (art. 23, lid 4) is geregeld dat iedere gemeente moet beschikken over openbaar onderwijs. De gemeente heeft een zorgplicht voor het beschikbaar stellen van voldoend openbaar onderwijs op een genoegzaam aantal scholen. Voldoend verwijst naar de wezenskenmerken van het openbaar onderwijs en genoegzaam aantal scholen geeft aan dat er voldoende scholen moeten zijn om iedereen die wil openbaar onderwijs te kunnen bieden. Op basis van artikel 48 van de Wet Primair Onderwijs (WPO) hebben de gemeenteraden een aantal bevoegdheden behorend bij hun toezichthoudende taak: - Het voorzien in het bestuur van de openbare scholen of zo nodig het ontbinden van de stichting als het bestuur haar taken ernstig verwaarloost of functioneert in strijd met de wet; - Besluiten over het opheffen van een openbare school, waaronder ook de opheffing van een openbare nevenvestiging; - Het benoemen, ontslaan en schorsen van de bestuursleden van de stichting; - Het instemmen met een statutenwijziging; - Het goedkeuren van de begroting en instemmen met de jaarrekening; Omdat stichting Robijn het openbaar basisonderwijs in zowel IJsselstein als Nieuwegein organiseert, is met het oprichten van de stichting besloten om een gemeenschappelijke regeling in te richten om de toezichthoudende taken van de gemeenten gezamenlijk uit te voeren. Voor de uitvoering van de gemeenschappelijke regeling is het Toezichthoudend Orgaan Openbaar Primair Onderwijs Nieuwegein en IJsselstein (TO Robijn) ingericht. Het TO Robijn voert het overleg met de stichting en coördineert en oefent de bevoegdheden van de raden uit. Het TO legt jaarlijks verantwoording af via haar begroting en jaarrekening aan de raad in Nieuwegein en, via een delegatiebesluit, aan het college in IJsselstein. Nieuwe manier van toezicht De Raad van Toezicht moet met ingang van het nieuwe schooljaar 2013/2014 ingesteld zijn en van start gaan. Artikel 48, lid 12 van de WPO schrijft voor dat een aantal bevoegdheden van de gemeenteraden overgedragen wordt aan de Raad van Toezicht van de stichting. Dit betreft het benoemen, ontslaan en schorsen van bestuursleden en het goedkeuren van de begroting en jaarrekening. De gemeenten krijgen een andere bevoegdheid erbij, namelijk het benoemen, ontslaan en schorsen van de leden van de Raad van Toezicht. Met de veranderingen in de bevoegdheden wordt het interne toezicht versterkt en komt het externe toezicht van de gemeenten meer op afstand te staan. Tegelijkertijd behouden de gemeenten de zorgplicht voor voldoend openbaar onderwijs op een genoegzaam aantal scholen. Voorgesteld worden het gemeentelijke toezicht op een andere manier vorm te geven: Opheffen gemeenschappelijke regeling Voorgesteld wordt om de gemeenschappelijke regeling Toezichthoudend Orgaan Openbaar Primair Onderwijs Nieuwegein en IJsselstein per 1 augustus 2013 op te heffen. Voor de toezichthoudende rol op afstand is een gemeenschappelijke regeling een zwaar instrument. Bovendien wordt door het opheffen van de gemeenschappelijke regeling de raad in staat gesteld weer kaderstellend op te treden en besluiten te kunnen nemen die van belang zijn voor het voortbestaan van de stichting. Dit past bij een rol op afstand.

3 Raadsvoorstel Pagina 3 van 6 Herverdelen bevoegdheden De gemeentelijke bevoegdheden die na de overdracht aan de Raad van Toezicht resteren zijn: - Het voorzien in het bestuur van de openbare scholen of zo nodig het ontbinden van de stichting als het bestuur haar taken ernstig verwaarloost of functioneert in strijd met de wet; - Besluiten over het opheffen van een openbare school, waaronder ook de opheffing van een openbare nevenvestiging; - Het benoemen, ontslaan en schorsen van de leden van de Raad van Toezicht; - Het instemmen met een statutenwijziging; Een deel van de bevoegdheden is uitvoerend van aard. Voorgesteld wordt de uitvoerende bevoegdheden te mandateren aan de colleges van B&W. Dit vergroot de praktische uitvoerbaarheid van de bevoegdheden en creëert korte lijnen met stichting Robijn zoals ook nu het geval is. Kaderstellende bevoegdheden die direct invloed hebben op het voortbestaan van de stichting komen bij de gemeenteraden. De verdeling van bevoegdheden is dan als volgt: Gemeenteraden: - Het voorzien in het bestuur van de openbare scholen of zo nodig het ontbinden van de stichting als het bestuur haar taken ernstig verwaarloost of functioneert in strijd met de wet; - Besluiten over het opheffen van een openbare school, waaronder ook de opheffing van een openbare nevenvestiging. Colleges van B&W: - Het benoemen, ontslaan en schorsen van de leden van de Raad van Toezicht; - Het instemmen met een statutenwijziging. Ten opzichte van de huidige situatie krijgen de gemeenteraden een aantal bevoegdheden terug en gaan de uitvoerende bevoegdheden naar de colleges van B&W in plaats van het Toezichthoudende Orgaan. Liquidatieplan Om een gemeenschappelijke regeling op te kunnen heffen is een liquidatieplan nodig. Het liquidatieplan beschrijft de wijze waarop alle lopende en organisatorische zaken worden afgerond. Het plan wordt door het Toezichthoudend Orgaan vastgesteld nadat de gemeenteraden daarover zijn gehoord. Het liquidatieplan ligt daarom ter instemming voor. Benoemen leden Raad van Toezicht Zoals hierboven beschreven wordt voorgesteld het benoemen van de leden van de Raad van Toezicht per 1 juli 2013 via een mandaatbesluit door u te beleggen bij de colleges van B&W. In afwijking hiervan wordt voorgesteld de leden van de eerste Raad van Toezicht door u en de raad van Nieuwegein te laten benoemen. De kandidaten die worden voorgedragen, zijn geselecteerd op basis van een profielschets die door de stichting hiervoor is opgesteld. De stichting heeft zich over de inhoud van de profielschets laten adviseren door het TO. In de statuten van de stichting is vastgelegd dat de stichting de colleges van B&W van de gemeenten voor advies raadpleegt als de profielschets aangepast wordt. 2. Alternatieven - Indien wordt besloten de gemeenschappelijke regeling niet op te heffen dat blijft het TO bestaan voor het uitvoeren van de toezichthoudende rol. Vanwege de herverdeling van bevoegdheden zal dan wel de gemeenschappelijke regeling aangepast moeten worden; - Indien wordt besloten om bepaalde bevoegdheden niet te delegeren aan de colleges dan is dit met name nadelig voor stichting Robijn vanwege het lange besluitvormingstraject van beide raden. 3. Kanttekeningen Wet dualisering en verdeling bevoegdheden Met ingang van de Wet dualisering gemeentelijke medebewindsbevoegdheden in 2002 zijn alle wetten tegen het licht gehouden en zijn bevoegdheden neergelegd bij het college, tenzij de aard van de aangelegenheid zich daartegen verzet. In dat geval is besloten de bevoegdheid te laten bij de

4 Raadsvoorstel Pagina 4 van 6 gemeenteraad. Met betrekking tot de bevoegdheden ten aanzien van openbaar onderwijs is geoordeeld dat deze bij de raad blijven. Delegatie van deze bevoegdheden wordt dus niet wenselijk geacht door de wetgever. Mocht zich een situatie voordoen dat er een rechterlijk besluit nodig is dan bestaat het risico dat een besluit van het college nietig wordt verklaard omdat deze genomen had moeten worden door de raden. Overigens kan tegen een benoemingsbesluit geen beroep worden ingesteld. Juridische en efficiëntieoverwegingen staan hier dus tegenover elkaar. Om een werkbare situatie te houden met een zo beperkt mogelijk juridisch risico wordt voorgesteld de bevoegdheden die direct invloed hebben op het voortbestaan van de stichting te beleggen bij de raad. De meer uitvoerende bevoegdheden worden gemandateerd aan de colleges van B&W. De verantwoordelijkheid blijft dan bij de raden. Wat gaat het kosten? De gemeenschappelijke regeling kent een systeem van gesloten beurzen. In die zin heeft opheffing van de gemeenschappelijke regeling geen financiële consequenties. Een en ander is verder toegelicht in het liquidatieplan. Wat gaan we daarvoor doen? Stichting Robijn is verantwoordelijk voor invoering van het Raad van Toezicht model. Wanneer de gemeenteraad en die van IJsselstein instemmen met het advies, zal: dit besluit worden gepubliceerd; stichting Robijn over dit besluit worden geïnformeerd; het liquidatieplan voor 1 augustus 2013 door het TO Robijn worden vastgesteld; het liquidatieplan samen met het opheffingsbesluit ter informatie worden verstuurd aan Gedeputeerde Staten; een convenant worden opgesteld waarin Nieuwegein, IJsselstein en stichting Robijn afspraken vastleggen over het contact en de informatie die nodig is voor het uitvoeren van de gemeentelijke bevoegdheden en het invullen van de toezichthoudende rol van de gemeenten op afstand. Ook zullen in dit convenant werkafspraken worden vastgelegd tussen de beide gemeenten om eenduidige besluitvorming en eenduidige communicatie richting de stichting Robijn te stimuleren. Gestreefd wordt naar vaststelling van het convenant voor de start van het nieuwe schooljaar. Als het college gebruik maakt van de aan haar gemandateerde bevoegdheden dan informeert het college de raad hierover. Communicatie voortraject In het voortraject is intensief contact geweest tussen het bestuur van stichting Robijn, het TO Robijn en de ambtenaren onderwijs van beide gemeenten. In goed overleg zijn de inhoud en het proces op elkaar afgestemd. Communicatie besluit Stichting Robijn wordt schriftelijk geïnformeerd over de door u en het college genomen besluiten. Stichting Robijn is verantwoordelijk voor de communicatie binnen haar eigen organisatie, naar de GMR en de ouders. Voorstel 1. In te stemmen met het opheffen van de gemeenschappelijke regeling Toezichthoudend Orgaan Openbaar Primair Onderwijs Nieuwegein en IJsselstein per 1 augustus 2013; 2. In te stemmen met bijgevoegd liquidatieplan voor het opheffen van de gemeenschappelijke regeling;

5 Raadsvoorstel Pagina 5 van 6 3. De volgende personen als lid van de eerste Raad van Toezicht van de stichting Robijn te benoemen per 1 augustus 2013: - Mevr. A. Sijens (voorzitter) - Dhr. E.J.A. Vilé - Mevr. W. Postma - Dhr. J.P. Papenhuijzen - Dhr. B. Drost 4. De volgende bevoegdheden per 1 augustus 2013 te mandateren aan het college van B&W: a. Het benoemen, ontslaan en schorsen van de leden van de Raad van Toezicht; b. Het instemmen met een statutenwijziging; Hoogachtend, BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN IJSSELSTEIN, De secretaris, de burgemeester, J. van Delden drs. P.C. van den Brink Overzicht bijlagen: - Liquidatieplan; - CV s te benoemen leden van de Raad van Toezicht.

6 Raadsbesluit blad 6 van 6 De raad van de gemeente IJsselstein; Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 16 april 2013, nummer 2013/05778 BESLUIT: 1. In te stemmen met het opheffen van de gemeenschappelijke regeling Toezichthoudend Orgaan Openbaar Primair Onderwijs Nieuwegein en IJsselstein per 1 augustus 2013; 2. In te stemmen met bijgevoegd liquidatieplan voor het opheffen van de gemeenschappelijke regeling; 3. De volgende personen als lid van de eerste Raad van Toezicht van de stichting Robijn te benoemen per 1 augustus 2013: - Mevr. A. Sijens (voorzitter) - Dhr. E.J.A. Vilé - Mevr. W. Postma - Dhr. J.P. Papenhuijzen - Dhr. B. Drost 4. De volgende bevoegdheden per 1 augustus 2013 te mandateren aan het college van B&W: a. Het benoemen, ontslaan en schorsen van de leden van de Raad van Toezicht; b. Het instemmen met een statutenwijziging; Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente IJsselstein, gehouden op 30 mei 2013 de griffier, de voorzitter, J.A.M. Kleene drs. P.C. van den Brink