Differentiaalvergelijkingen
|
|
- Victor Desmet
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Diffrntiaalvrglijkingn Afdlingn MIWB & ENGINEERING A. F. Blomsma M. D. Poot Oplidingn SCHEEPSBOUWKUNDE WERKTUIGBOUWKUNDE
2 Diffrnrntiaalvrglijkingn INHOUD:. Diffrntiaalrkning 3. Vraagstukkn Diffrntiaalrkning 5 3. Intgraalrkning 5 4. Vraagstukkn Intgraalrkning 7 5. Intgraalrkning: Substituti-mthod 7 5. Diffrntialn 7 5. Substituti-mthod 7 6. Vraagstukkn Substituti-mthod 9 7. Intgraalrkning: Bruksplitsings-mthod (typ I) 9 8. Vraagstukkn Bruksplitsings-mthod (I) 9. Intgraalrkning: Bruksplitsings-mthod (typ II) 0. Vraagstukkn Bruksplitsings-mthod (II) 5. Inliding Diffrntiaalvrglijkingn 6. DV van d ord 8. Ht oplossn van d homogn DV 9. Ht bpaln van n bijzondr oplossing van d volldig DV 0.3 Ht bpaln van d algmn oplossing van d volldig DV 3. Vraagstukkn DV van d ord 4. DV van d ord 4. Ht oplossn van d homogn DV 3 4. Ht bpaln van n bijzondr oplossing van d volldig DV Ht bpaln van d algmn oplossing van d volldig DV 5 5. Vraagstukkn DV van d ord 6 6. Inliding voor DV-topassingn 6 7. Linair systmn van d ord 7 7. RC-kring 7 7. Valbwging mt luchtwrstand Afkoling van n lichaam Vraagstukkn Linair systm van ord 3 9. Linair systmn van d ord RLC-kring (zi ondrstaand schma) Massa-vr systm Vraagstukkn linair systm van ord 37. DV oplossn mt Mapl 37. Antwoordn 4. antwoordn vraagstukkn diffrntiaalrkning 4 4. antwoordn vraagstukkn intgraalrkning 4 6. antwoordn vraagstukkn substituti-mthod 4 8. antwoordn vraagstukkn bruksplitsings-mthod(typ I) 4 0. antwoordn vraagstukkn bruksplitsings-mthod(typ II) antwoordn vraagstukkn DV van d ord antwoordn vraagstukkn DV van d ord antwoordn vraagstukkn linair systm van d ord antwoordn vraagstukkn linair systm van d ord 44
3 . Diffrntiaalrkning Al w n functi f ( ) diffrntiërn, dan krijgn w d afglid functi f '. Ht bpaln van d afglid functi don w m.b.v. n aantal standaardafglidn n diffrntirrgls. In dit hoofdstuk frissn w d knnis van diffrntiërn wr vn op. D basisknnis nog vn kort hrhaald n gofnd. Standaardafglidn:. f = c f ' = 0 7. a f = log f ' = ln a n ' = n f = f n ' f = sin f = cos ' f = cos f = sin f = tan f ' = cos f = cot f ' = sin f = ln f ' ' = f = a f = a ln a ' f = f = f = f ' = Voorbld.: a. f = f = b. f f 6 ' 0 = 5 ' = 0 Voorbld.: a. b. f = f = Diffrntirrgls: 4 3 f = f ' = 4 '. = ' = ' y c f y c f c=constant 3
4 . Somrgl 3. Productrgl y = f + g y = f g y ' = f ' + g ' y ' = f ' g + f g ' 4. Quotiëntrgl 5. Kttingrgl f y = g y f g g f ' f g ' y ' = df dg g y ' = Voorbld.3: a. b. f f c. y = f u = u = g f = 3 f ' = 3 5 = 5 = ' = = f = 4sin f ' = 4cos Voorbld.4: a. b. 4 3 f = + f ' = du f = + cos f ' = 3 sin c. f = + f = + = Voorbld.5: a. b. d 5 tan ' 0 cos cos f = sin f ' = sin + cos f = cos f ' = cos sin Voorbld.6: a. f f ' ( + ) = = = sin cos sin b. f = f ' = Voorbld.7: Diffrntir d volgnd functis f = a. 4 c. y = 4 3. f ( R) = R cos R f t = t t + 0 b. 3 d. y = f. y = g. y = cost t sin h. f = 4
5 . Vraagstukkn Diffrntiaalrkning Diffrntir d volgnd functis: f = f = 4. f = 3 f t = 4t + 5t + t f = 4 cos 6. f = f ( u) = u + 4 u 8. f ( t) = t + 3 t 6 9. f = 4 0. f = sin 3. f ( t) = 8 + 4t t. f = a + 4b + 3c 3. Intgraalrkning Er zijn tw soortn intgraln:. Onbpaald intgraal: notati: f d = F + C d d waarbij gl: F + C = f b. Bpaald intgraal: notati: f d = F = F ( b) F ( a) Elmntair functis f() intgrrn w m.b.v. d standaard-intgraln. Dit is ht tgnovrgstld van d standaard-afglidn!! En zijn r ook wr rknrgls. Standaard-intgraln: b a a.. n+ n d = + C n n + d = d = ln + C 3. sin d = cos + C 4. cos d = sin + C 5
6 5. d = tan + C cos 6. d = cot + C sin 7. d = + Voorbld 3.: a. d = + C = + C 5 5 b. 8 d = 8 + C c. d. C d = d = + C = + C d = d = + C = + C a a d = + C ln a cos d = ln + C sin sin + sin d = ln + C cos cos Voorbld 3.: 7 a. d b. 5 d c. 9 d d. d Intgrrrgls: Rgl : + + = + + f g h d f d g d h d k f d k f d k = constant Rgl : = Opmrking: Voorbld 3.3: a. + d b. 3cos d c. 4 d f g d f d g d 6
7 4. Vraagstukkn Intgraalrkning 8. d. 5 d 3. d 4. 0 d d 4 6. ( cos( t) + t ) u + du d u + d 0 0. sin ( t) u + sin u du 5. sin u du u u 3 5. ( + 3 ) Intgraalrkning: Substituti-mthod 5. Diffrntialn Bij n functi f() kunnn w n diffrntiaal dfiniërn. Ht symbool voor n diffrntiaal is: d f() Dfiniti: D diffrntiaal van n functi f() wor als volgt brknd: = ' d f f d f = d f = d Voorbld 5.: Voorbld 5.: sin f t = t d f t = cost Opmrking: Lt rop, dat r n vrschil bstaat tussn ht diffrntir-symbool n ht diffrntiaalsymbool: d d diffrntir-symbool: sin = cos d d diffrntiaal-symbool: d d sin = cos d 5. Substituti-mthod Als n intgraal nit t brknn is m.b.v. n standaard-intgraal, dan motn w n intgrati-mthod topassn om zo n intgraal uit t rknn. Er bstaan vl intgrati- 7
8 mthodn in d wiskund. W zulln r tw bhandln: d substituti-mthod ( 5) n d bruksplitsings-mthod ( 7). Allrrst d substituti-mthod. Dz mthod wor mt nam gbruikt, als d intgrand n samngstld functi is. In dat gval zit d intgraal r als volgt uit: ( ) f g d Bij d substituti-mthod is ht uitgangspunt, dat w in d intgraal d functi g() vrvangn door d lttr u. Dus: Stl g() = u. Hirm gvn w aan, dat w in d intgraal d variabl willn vrvangn door n niuw variabl u. Voorbld 5.3: Stl: 4 3 = u.. () 4 3 Maar ook d variabl in d mot wordn vrvangn. Dit gaat als volgt: Nm in () d diffrntiaal van bid ldn: ( 4 3) Ht linkrlid vrdr uitwrkn gft dan: d d = du 4 d = du d = du.. () Substituti van () n () in d ggvn intgraal gft: Vrdr uitwrkn lvrt dan: 3 u 3 3 ( u 4 ) du = + C = u + C = 4 ( 4 3) + C 3 Voorbld 5.4: u 4 4 du d b. a. ( + ) d c. d d. 4 d. d f. ln d g. i. d h. + sin 3 sin d k. cot d cos d 8
9 6. Vraagstukkn Substituti-mthod. ( 4 3) 8 d d d 8. sin 4 sin 4t 3. sin ( ) d 3 t t 6. 5 u du 9. 6 u sin 4 5 cos d. ( + ) 7 d + + d cos. sin d d 7. Intgraalrkning: Bruksplitsingsmthod (typ I) D bruksplitsings-mthod is t gbruikn bij tw typn vraagstukkn, wlk duidlijk hrknbaar zijn. In dz paragraaf komn vraagstukkn van typ I aan bod. In 9 wor typ II bhandld. All intgraln van typ I hbbn d volgnd structuur: a + b p + q + r d Voor d vrdr bhandling gaan w dit typ opsplitsn in dri subtypn. Dz opsplitsing wor bpaald door d discriminant van d kwadratisch nomr. Subtyp IA: Nomr hft rël, vrschillnd nulpuntn (dus: discriminant > 0) Voorbld 7.: 4 d + W gaan nu d intgrant apart bkijkn. D intgrant is n bruk. Ht dol is nu om dz bruk t splitsn in tw brukn. Dit gaat als volgt: ( ) + B ( + ) 4 4 A B A = A + B + Dit nomn w n idntitit 9
10 W knnn tw mthodn om n idntitit op t lossn: a. Kis handig waardn voor : = : 3 = 3B B = = : 9 = 3A A = 3 b. Ga invntarisrn naar machtn van : 4 A + B + 4 A A + B + B 4 A + B + A + B Dus: 4 = A + B A = 3 B = = A + B 4 3 Dus d intgrant splitst zich als volgt: D vrdr uitwrking van ht vraagstuk wor nu:.. () 4 3 d = d + d = u + = du d = du Stl: d ( ) = p = d p d = d p Stl: d ( ) Substituti in () gft: 3 du + d p = 3 ln u + ln p + C = 3 ln + + ln + C u p Subtyp IB: Nomr hft rël, glijk nulpuntn (dus: discriminant = 0) Voorbld 7.: + 7 d Ht dol is ook nu om dz bruk t splitsn in tw brukn. Dit gaat als volgt: + B( ) A B A = A + B Dit is wr n idntitit 0
11 Kis handig waardn voor : = : 3 = A A = 3 = 0: 7 = A B B = Dus d intgrant splitst zich als volgt: D vrdr uitwrking van ht vraagstuk wor nu: d = d + d ( )... () = u = du d = du Stl: d ( ) Substituti in () gft: du + du = ln u + C = ln + C u u u Subtyp IC: Nomr hft géén rël nulpuntn (dus: discriminant < 0) Voorbld 7.3: 3 d Omdat d nomr nu tw compl nulpuntn hft, kun j d bruksplitsings-mthod uit d vorig subtypn nit topassn. Vrdr valt ht handmatig uitwrkn van dit subtyp buitn ht kadr van dit moduul. Uitraard is n oplossing via MAPLE altijd moglijk. Togpast op dit voorbld gft MAPLE ht volgnd antwoord: d = ln ( 4 + 6) + arctan + C Vraagstukkn Bruksplitsings-mthod (I). d. d d 4. d d d 5 + 7
12 9. Intgraalrkning: Bruksplitsingsmthod (typ II) All intgraln van typ II hbbn d volgnd structuur: P d Q mt: P() = vltrm (of: polynoom) in van d graad m m < n Q() = vltrm (of: polynoom) in van d graad n Voor d vrdr bhandling gaan w dit typ opsplitsn in dri subtypn. Dz opsplitsing wor bpaald door d nulpuntn van d nomr. Subtyp IIA: Nomr hft n rël, vrschillnd nulpuntn. Voorbld 9.: d W gaan wr d intgrant apart bkijkn. D intgrant is n bruk. Ht dol is nu om dz bruk t splitsn in mrdr brukn. Dit gaat als volgt: A B C = = ( 5 + 6) 3 ( )( 3) + ( 3) + ( ) ( )( 3) A B C + 6 A 3 + B 3 + C Dit is wr n idntitit Kis handig waardn voor : = : 8 = B B = 4 = 3: 9 = 3C C = 3 = 0: 6 = 6A A = Dus d intgrant splitst zich als volgt: D vrdr uitwrking van ht vraagstuk wor nu:
13 () d d d d = = u = du d = du Stl: d ( ) 3 = p = d p d = d p Stl: d ( 3) Substituti in () gft: 4 3 d + du + d p = ln 4 ln u + 3 ln p + C = ln 4 ln + 3 ln 3 + C u p Subtyp IIB: Nomr hft n rël, glijk nulpuntn. Voorbld 9.: d ( + ) 3 Ht dol is ook nu om dz bruk t splitsn in mrdr brukn. Dit gaat als volgt: 4 3 A B C + A + B + + C A + B + + C + Dit is wr n idntitit Kis handig waardn voor : = : 8 = A A = 8 Omdat r gn andr handig -waardn zijn, gaan w vrdr mt invntarisrn naar machtn van. Dit don w in n vrsnld uitvoring: : = C C = 0 : 3 = A + B + C B = 6 Dus d intgrant splitst zich als volgt: ( + ) ( + ) ( + ) D vrdr uitwrking van ht vraagstuk wor nu: d = d + d + d () 3 3 ( + ) ( + ) ( + ) + 3
14 + = u + = du d = du Stl: d ( ) Substituti in () gft: 8 du 6 du du ln u C = + + = = + + ln u 3 u u u u C ( + ) Subtyp IIC: Nomr hft géén rël nulpuntn, maar bvat wl kwadratisch factorn mt n ngativ discriminant. Voorbld 9.3: ( + + )( + ) d D bruksplitsings-mthod uit d vorig subtypn kun j nu wl topassn. Dit gaat als volgt A + B C + D ( + + )( + ) Mrk op, dat in d bruksplitsing bij n kwadratisch nomr (mt ngativ discriminant!) n linair tllr hoort!! Voor ht bpaln van A t/m D gaan w d brukn in ht rchtrlid wr optlln: ( A + B)( + ) + ( C + D)( + + ) A + B + + C + D + + Dit is wr n idntitit Omdat r gn handig -waardn zijn, gaan w dirct invntarisrn naar machtn van. Dit don w in d vrsnld uitvoring: 3 : = A + C A = 0 : 8 = B + C + D B = 4 : = A + C + D C = 0 : 0 = B + D D = Dus d intgrant splitst zich als volgt:
15 D vrdr uitwrking van ht vraagstuk wor nu: d d + d ( + + )( + ) W zin in ht rchtrlid tw intgraln van ht subtyp IC vrschijnn. Bij dat subtyp is al opgmrkt, dat ht handmatig uitwrkn van dz intgraln valt. Uitraard is n oplossing via MAPLE altijd moglijk. Togpast op dit voorbld gft MAPLE ht volgnd antwoord: d = 4 arctan ( + ) + 4 ln ( + ) arctan ( ) + C Opmrking: Vaak is n intgraal n combinati van d subtypn IIA, IIB n IIC. Voorbld 9.4: ( )( + + ) d Voorbld 9.5: Voorbld 9.6: ( + 3 4)( ) 4 ( + )( + ) d d 0. Vraagstukkn Bruksplitsings-mthod (II) d. ( )( )( + 3) ( ) 3 d t + d 4. 3 ( + )( ) 5 3 t t 3t 5. + d 6. ( )( 6 + 9) ( ) d 5
16 . Inliding Diffrntiaalvrglijkingn Voorbld.: W bschouwn d volgnd wiskundig uitdrukking: y = C mt: C R Omdat d constant C vl waardn kan aannmn, stlt dz wiskundig uitdrukking n vrzamling functis voor! Hirondr staat d grafik van dz vrzamling voor n aantal waardn van C: C = 4 C = C = 4 C = 0 C = 4 C = 4 C = Mrk op dat d X-as (C = 0!!) ook tot d vrzamling bhoort. Als w d vrzamling functis gaan diffrntiërn, dan krijgn w: y ' = C Dan kunnn w vrvolgns uit d vrzamling y n zijn afglid y ' d constant C liminrn: () y = C () y ' = C Uit () lossn w d constant C op: C = y Substituti van C in () gft dan: y y y ' y ' y ' y y ' y = 0 Dz laatst vorm nomn w n vrglijking. Ht is chtr gn gwon vrglijking, omdat r n afglid y ' in voorkomt. Daarom wor zo n vrglijking n diffrntiaalvrglijking (afgkort: DV) gnomd. W kunnn ons nu d volgnd vraag stlln: wat is d oplossing van dz (diffrntiaal)vrglijking? 6
17 Dat is bij dz DV nit zo moilijk. W hbbn namlijk in dit voorbld uit ht antwoord (d vrzamling functis) d bijbhornd vraag (d DV) afglid. Dus: d diffrntiaalvrglijking y ' y = 0 hft als oplossing: y = C Samngvat: En DV is n vrglijking, waarin n afglid voorkomt D oplossing van n DV is n vrzamling functis (rlatis) D grafik van d oplossing van n DV is n vrzamling krommn; dz krommn wordn intgraalkrommn gnomd. Dfiniti ord van d DV: Ondr d ord van n DV vrstaan w d hoogst afglid, di in dz DV voorkomt. Voorbld.: a. y ' y = 0 DV van d ord b. 4 y" y = 6 DV van d ord c. 8 y"' y + = DV van d 3 ord Dfiniti linair DV: En DV ht linair, als dz DV van d graad is in y n d afglidn van y. Voorbld.3: 4 y ' 5 y = sin Linair DV van d ord a. b. 4 y '' y ' 0y 0 c. 3 + = Linair DV van d ord y" y ' = 5 Nit-linair DV van d ord Algmn: W gaan uit van n DV van d n d ord: ( n) ( ) F, y, y ', y",, y = 0 Dz DV oplossn btknt dat w d afhanklijk variabl y uit d vrglijking willn oplossn. W krijgn dan d algmn oplossing: y = f C C C,,,, n In dz algmn oplossing komn constantn ovrn mt d ord van d DV. C i voor. Ht aantal constantn komt Soms zijn bij n DV tra ggvns bknd. Dz tra ggvns nomn w randvoorwaardn. Als r bij n DV van d n d ord ook n randvoorwaardn ggvn zijn, 7
18 dan kunnn hirm d n constantn C, C,, Cn n waard krijgn. D algmn oplossing gaat dan ovr in n bijzondr oplossing: y = f Voorbld.4: y ' y = 0 DV van d ord DV oplossn y = C Algmn oplosing randvoorwaard: d oplossing gaat door ht punt A(,4) = y = 4 4 = C. C = 4 y = 4 Bijzondr oplossing. DV van d ord Algmn: F (, y, y ') = 0 DV van d ord DV oplossn (, ) y = f C Algmn oplossing randvoorwaard y = f Bijzondr oplossing Er zijn n aantal wiskundig mthodn bknd, waarm w n DV van d ord kunnn oplossn. Dz mthodn hangn af van d vrschillnd typn, waarin w dz DV s kunnn indln. In dit hoofdstuk zulln w één van dz mthodn, gnaamd d mthod van Eulr, bhandln. Dz mthod is van topassing op n DV van d ord, wlk d volgnd structuur vrtoond: a y ' + b y = R Volldig DV 8
19 Dit typ DV nomn w: linair DV van d ord mt constant coëfficiëntn. D functi R() in ht rchtrlid ht d storingsfuncti. Als R() = 0, dan krijgn w: a y ' + b y = 0 Homogn DV W gaan nu d volldig DV oplossn mt d mthod van Eulr:. Los d homogn DV op, d.w.z. bpaal d oplossing y h. Bpaal n bijzondr oplossing y p van d volldig DV 3. D algmn oplossing van d volldig DV is dan: y = y + y h p. Ht oplossn van d homogn DV Bij ht oplossn van d homogn DV makn w gbruik van d volgnd ignschap. Eignschap: D algmn oplossing van d homogn DV is: yh = C λ mt: λ = constant D onbknd constant λ vindn w door y = C λ in t vulln in d homogn DV. λ y = C y ' = C λ λ Substituti in d homogn DV gft: ( λ ) λ λ λ a y ' + b y = 0 a C λ + b C = 0 C a + b = 0 a λ + b = 0 Karaktristik vrglijking van d HDV Ht oplossn van dz karaktristik vrglijking lvrt d waard voor λ. Voorbld.: Los op: y ' + 6y = 0 Homogn DV Karaktristik vrglijking: λ + 6 = 0 λ = 3 Algmn oplossing HDV: yh = C 3 9
20 Voorbld.: d y Los op: 5 0y = 0 Homogn DV Karaktristik vrglijking: 5λ 0 = 0 λ = Algmn oplossing HDV: yh = C t. Ht bpaln van n bijzondr oplossing van d volldig DV Voor ht zokn van d bijzondr oplossing vuistrgl gbruikn: y p van d volldig DV kunnn w d volgnd En bijzondr oplossing van d volldig DV is (mstal) van dzlfd soort als d storingsfuncti R(). Voorbld.3: R = 4 0 D storingsfuncti is: Voor d bijzondr oplossing van d VDV probrn w dan: Door substituti van van p, q n r. y p (n y p = p + q + r y ' p ) in d volldig DV vindn w d waardn Voorbld.4: R = 4 D storingsfuncti is: Voor d bijzondr oplossing van d VDV probrn w dan: y p = p Voorbld.5: D storingsfuncti is: R = 0 sin Voor d bijzondr oplossing van d VDV probrn w dan: y = p sin + q cos p Opmrking: Ook combinatis van storingsfunctis zijn moglijk. Voorbld.6: R = 5 0 D storingsfuncti is: 4 Voor d bijzondr oplossing van d VDV probrn w dan: 4 y = p + q + r p 0
21 .3 Ht bpaln van d algmn oplossing van d volldig DV D volgnd volldig DV s wordn mt d mthod van Eulr opglost. Voorbld.7: Los op: y ' 4y = 0 Voorbld.8: Los op: y ' + 6y = 50 cos( 4t) Voorbld.9: Los op: d y y t t = mt randvoorwaard: y ( 0) = Voorbld.0: Los op: y ' + 4y = 5 3. Vraagstukkn DV van d ord Los d volgnd DV s op: d y. 3 y ' y = y 0 + = dk K 0 3 y ' 9y = 39sin t + = = 6. y ' 8y 5 = 8. 4 y ' 8y y ' 3y = 9 4 y ' 6y = + di i 0 = i = 5cos ( 5t) mt randvoorwaard:
22 4. DV van d ord Algmn: F (, y, y ', y '') = 0 DV van d ord DV oplossn (,, ) y = f C C Algmn oplossing randvoorwaardn y = f Bijzondr oplossing Er zijn n aantal wiskundig mthodn bknd, waarm w n DV van d ord kunnn oplossn. Dz mthodn hangn af van d vrschillnd typn, waarin w dz DV s kunnn indln. In dit hoofdstuk zulln w één van dz mthodn, gnaamd d mthod van Eulr, bhandln. Dz mthod is van topassing op n DV van d ord, wlk d volgnd structuur vrtoond: a y '' + b y ' + c y = R Volldig DV Dit typ DV nomn w: linair DV van d ord mt constant coëfficiëntn. D functi R() in ht rchtrlid ht d storingsfuncti. Als R() = 0, dan krijgn w: a y '' + b y ' + c y = 0 Homogn DV W gaan nu d volldig DV oplossn mt d mthod van Eulr:. Los d homogn DV op, d.w.z. bpaal d oplossing y h. Bpaal n bijzondr oplossing y p van d volldig DV 3. D algmn oplossing van d volldig DV is dan: y = y + y h p Opmrking: Dzlfd mthod kan dus bij DV s van d n van d ord wordn togpast.
23 4. Ht oplossn van d homogn DV Bij ht oplossn van d homogn DV makn w gbruik van ignschappn. Eignschap : Als y n y tw bijzondr oplossingn van d homogn DV zijn, dan is d algmn oplossing van d homogn DV: y = C y + C y Eignschap : En bijzondr oplossing van d homogn DV is altijd van d vorm: h y = λ mt: λ = constant D onbknd constant λ vindn w door y = λ in t vulln in d homogn DV. y = y ' = λ y '' = λ λ λ λ Substituti in d homogn DV gft: a λ b λ λ λ c λ + + = 0 λ a λ + b λ + c = 0 λ + λ + = 0 a b c Karaktristik vrglijking van d HDV D karaktristik vrglijking is n graads vrglijking. Bij ht oplossn van dz vrglijking ondrschidn w 3 gvalln.. Karaktristik vrglijking hft rël, vrschillnd oplossingn λ n λ. D bijzondr oplossingn van d HDV zijn dan: λ y = λ y = D algmn oplossing van d HDV wor dan: h λ λ y = C + C Voorbld 4.: Los op: y '' y ' 3y = 0 Homogn DV Karaktristik vrglijking: Algmn oplossing HDV: λ λ 3 = 0 ( λ ) ( λ ) + 3 = 0 λ = λ = 3 y = C + C h 3 3
24 . Karaktristik vrglijking hft rël, glijk oplossingn λ n λ. D bijzondr oplossingn van d HDV zijn dan: λ y = λ y = D algmn oplossing van d HDV wor dan: h λ λ y = C + C Voorbld 4.: Los op: y '' 4 y ' + 4y = 0 Homogn DV Karaktristik vrglijking: Algmn oplossing HDV: λ 4λ + 4 = 0 ( λ ) ( λ ) = 0 λ = λ = y = C + C h 3. Karaktristik vrglijking hft compl oplossingn λ n λ. λ = p + q j λ = p q j D bijzondr oplossingn van d HDV zijn dan: ( p+ q j) y = ( p q j) y = D algmn oplossing van d HDV wor dan: h ( p+ q j) ( ) y = D + D p q j Mt d thori van d compl gtalln kunnn w dz vorm uitwrkn tot: p sin y = C cos q + C q h p Voorbld 4.3: Los op: y '' + 4 y ' + 3y = 0 Homogn DV Karaktristik vrglijking: λ + 4λ + 3 = 0 λ, p = = ± 3 j q = 3 Algmn oplossing HDV: cos 3 y = C + C sin 3 h 4
25 Opmrking: D thori om n homogn DV van d ord op t lossn m.b.v. d karaktristik vrglijking, is ook algmn to t passn op n homogn DV van d n d ord. Voorbld 4.4: Los op: y ''' y '' 8 y ' = 0 Homogn DV van d 3 ord Karaktristik vrglijking: Algmn oplossing HDV: 3 λ λ λ 8 = 0 λ λ λ 8 = 0 λ λ + λ 4 = 0 λ = 0 λ = λ = 4 3 y = C + C + C h Ht bpaln van n bijzondr oplossing van d volldig DV Voor ht zokn van d bijzondr oplossing vuistrgl gbruikn: y p van d volldig DV kunnn w d volgnd En bijzondr oplossing van d volldig DV is (mstal) van dzlfd soort als d storingsfuncti R(). Voor d vrdr uitwrking van dz vuistrgl wor vrwzn naar Ht bpaln van d algmn oplossing van d volldig DV D volgnd volldig DV s wordn mt d mthod van Eulr opglost. Voorbld 4.5: Los op: y '' y ' 5y = 30 7 Voorbld 4.6: Los op: y '' y ' = 6 4 mt d randvoorwaardn: y 0 = 0 y = Voorbld 4.7: Los op: y '' y ' 3y = 65 sin ( t) mt d randvoorwaardn: y 0 = 0 y ' 0 = Voorbld 4.8: Los op: y '' y ' 3y = 8 3 5
26 5. Vraagstukkn DV van d ord Los d volgnd DV s op:. y '' + 3 y ' 0y = 0. y '' 6 y ' + 0y = y '' 4 y ' + y = 0 4. y '' 6y = 0 5. y '' + 6y = 0 6. y '' + 8 y ' = 0 7. d w d w w = 0 8. d u du + + 5u = 0 9. y ''' + 6y'' = 0 0. y '' + 49y ' + 600y = 6. y '' y ' 0y = b g b g 3. y '' + y = 6sin cos mt: 3 4. y '' 9y = 0 6. y '' 00y = t + 00 b g. y '' + y ' + 5y = 85cos 4t R S T y( 0) = y( π) = 4 5. y '' y ' = y '' 7y ' + y = 8 mt: 6. Inliding voor DV-topassingn R S T y( 0) = 0 y '( 0) = W gaan nu n aantal topassingn bhandln, waarbij diffrntiaalvrglijkingn n rol spln. Bij dz topassingn gl als uitgangspunt, dat w n linair systm hbbn. Op d ingang van dit systm zttn w n input R(). Aan d uitgang mtn w dan n output y(). Schmatisch zit ht (fysisch) problm r als volgt uit: linair Input R() systm Output y() W ondrschidn d volgnd typn linair systmn: A. Linair systmn van d ord. In dit gval lvrt d vrtaling van ht fysisch modl ht volgnd wiskundig modl op: a y ' + b y = R Ht wiskundig modl is dus n linair DV van d ord (mt constant coëfficiëntn). 6
27 B. Linair systmn van d ord. In dit gval lvrt d vrtaling van ht fysisch modl ht volgnd wiskundig modl op: a y '' + b y ' + c y = R Ht wiskundig modl is dus n linair DV van d ord (mt constant coëfficiëntn). In d volgnd hoofdstukkn wordn n aantal voorbldn van linair systmn, zowl van d als van d ord, bhandld. 7. Linair systmn van d ord 7. RC-kring (zi ondrstaand schma) i R u C v Ggvn: Ingangsspanning u (volt) Wrstand R (ohm) Condnsator mt capacitit C (farad) Vraag: Stl n wiskundig modl op voor d uitgangsspanning v. Oplossing: W startn vanuit d spanningsvrglijking (of maasvrglijking): u = u + u R C Vrdr gl: wrstand: condnsator: ur u C = i R = v Substituti van () in () gft: u = i R + v Ook gl voor d condnsator: = du dv = C i C i C ( 3) ( 4) 7
28 Substituti van (4) in (3) gft: dv dv u = R C + v R C + v = u Wiskundig modl Ht wiskundig modl is n linair DV van d ord mt constant coëfficiëntn. Dz DV lossn w op mt d mthod van Eulr. D algmn oplossing wor dan: v = f t, D Voorbld 7.: W gaan uit van n RC-kring mt: Ingangsspanning u = 0 cos(50t) R = Ω C = 0 µf Op t = 0 is d condnsator ongladn. Vraag: Bpaal d uitgangsspanning v Oplossing: dv R C + v = u dv + = ( t) 5 0 v 0 cos 50 W gaan dz DV oplossn mt d mthod van Eulr. a. HDV: KVG: dv + = 5 0 v 0 + = 5 0 λ 0 Dus: h 0 5 t v = D λ = = b. VDV: vp = A cos( 50t ) + B sin ( 50t ) v' = 50A sin ( 50t ) + 50B cos( 50t ) p Substituti van v p n v ' p in d VDV lvrt d waardn voor A n B op: A = 9, B = 0, , Dus: v = 0 cos 50t + 0, sin 50t p c. Algmn oplossing VDV: 0 5 t v = D + 0 cos 50t + 0, sin 50t 8
29 d. Bijzondr oplossing VDV: Randvoorwaard: op t = 0 is d condnsator ongladn. Dit btknt: t = 0 v = 0 Substituti van dz randvoorwaard in d algmn oplossing gft: 0 0 = D + 0 cos 0 + 0, sin 0 0 = D + 0 D = 0 D bijzondr oplossing wor dan: 0 5 t v = cos 50t + 0, sin 50t 7. Valbwging mt luchtwrstand En lichaam (massa = m kg) valt rchtlijnig door d lucht naar bndn. Er is sprak van n vrij val mt luchtwrstand. W nmn aan dat dz luchtwrstand F W vnrdig is mt d valsnlhid v. Vraag: Stl n wiskundig modl op voor d valsnlhid v. Oplossing: W startn vanuit d krachtnvrglijking: - Op ht lichaam wrkn krachtn: g F W zwaartkracht: FZ = m g mt: g = vrsnlling van d zwaartkracht m luchtwrstand: F = k v W mt: k = vnrdighidsconstant F Z + D rsultrnd kracht R op ht lichaam is dan: R = F F R = m g k v Z W Volgns Nwton gl: dv R = m a R = m Hirin is: a = vrsnlling van ht vallnd lichaam 9
30 Substituti van () in () gft: dv m = m g k v dv m + k v = m g Wiskundig modl Ht wiskundig modl is n linair DV van d ord mt constant coëfficiëntn. Dz DV lossn w op mt d mthod van Eulr. D algmn oplossing wor dan: v = f t, C Voorbld 7.: En kogl (massa = kg) valt vrij door d lucht. D wrijvingsconstant k = 3 Ns/m. D vrsnlling van d zwaartkracht g = 0 m/s. Als w op t = 0 d kogl loslatn, bpaal dan d valsnlhid als functi van d tijd. 7.3 Afkoling van n lichaam En lichaam mt n tmpratuur = T (in C) wor gplaatst in n omgving mt n constant tmpratuur = T 0 (in C). Hirdoor nmt d tmpratuur van dat lichaam af (of nmt to, als T < T 0 ). Vraag: Stl n wiskundig modl op voor d lichaamstmpratuur T. Oplossing: W startn vanuit d afkolingswt van Nwton: D snlhid, waarm d tmpratuur T van n lichaam vrandrt, is vnrdig mt ht tmpratuurvrschil tussn dat lichaam n d omgving. dt = mt: Dz afkolingswt lui in formul: k ( T T ) Vrdr uitwrkn van dz formul gft: 0 k = vnrdighidsconstant dt dt = k T k T0 k T k T Wiskundig modl 0 = Ht wiskundig modl is n linair DV van d ord mt constant coëfficiëntn. Dz DV lossn w op mt d mthod van Eulr (zi moduul 7, H. ). D algmn oplossing wor dan: T = f t, C 30
31 Voorbld 7.3: En lichaam (tmpratuur = 00 C) wor gplaatst in n luchtstroom mt n constant tmpratuur van 0 C. Na 5 minutn is dat lichaam afgkold tot 60 C. Vraag: Bpaal d lichaamstmpratuur T als functi van d tijd. Oplossing: dt k T k T0 = dt k T k 0 = W gaan dz DV oplossn mt d mthod van Eulr. dt a. HDV: k T 0 = KVG: λ k = 0 λ = Dus: Th = C k t k b. VDV: Tp = A T ' p = 0 Substituti van T p n Dus: T p = 0 c. Algmn oplossing VDV: T ' p in d VDV lvrt d waard voor A op: A = 0 T k t = C + 0 d. Bijzondr oplossing VDV: Randvoorwaard: op t = 0 is d lichaamstmpratuur 00 C. Dit btknt: t = 0 T = 00 Substituti van dz randvoorwaard in d algmn oplossing gft: 0 00 = C = C + 0 C = 90 D bijzondr oplossing wor dan: k t T = Etra ggvn: Na 5 minutn is d lichaamstmpratuur 60 C. Dit btknt: t = 300 (sc) T = 60 Substituti van dit tra ggvn in d bijzondr oplossing gft: 60 = = k k 300 k ln = ln 300 k = 0,58779 k = 0,
32 D oplossing wor dan: T = + 0,0096 t 90 0 D grafik van d lichaamstmpratuur T als functi van d tijd wor dan: 8. Vraagstukkn Linair systm van ord Linair systmn van d rst ord wiskundig modlln.. RC-kring: R = (kω) Ingangsspanning = 6 (V) (glijkspanning!) C = 0 (µf) Op t = 0 is d condnsator ongladn. Vraag: Bpaal d uitgangsspanning v.. En kogl (massa = 5 kg) valt vrij door d lucht. D wrijvingsconstant k = (Ns/m) n g = 0 (m/s ). Als w op t = 0 d kogl vrticaal naar bndn schitn mt snlhid = 08 (km/h), bpaal dan d snlhid van d kogl als functi van d tijd. 3. En motorblok wor gkold d.m.v. lucht mt n constant tmpratuur van 5º C. Door n fout valt dz luchtkoling nig tijd uit. Daardoor loopt d tmpratuur van dit motorblok op tot 30º C. Op dat momnt komt dz luchtkoling wr op gang. Na 0 minutn is ht motorblok dan afgkold tot 70º C. D afkoling van dit motorblok wor bschrvn door ht wiskundig modl: d T k T = k T0 d t mt: T = tmpratuur (in º C) van ht motorblok T 0 = Omgvingstmpratuur (in º C) t = tijd (in scondn) k = vnrdighidsconstant. Vraag: Bpaal d tmpratuur van dit motorblok als functi van d tijd. 3
33 9. Linair systmn van d ord 9. RLC-kring (zi ondrstaand schma) i L u R C v Ggvn: Ingangsspanning u (volt) Wrstand R (ohm) Spol mt zlfinducti L (hnry) Condnsator mt capacitit C (farad) Vraag: Stl n wiskundig modl op voor d uitgangsspanning v. Oplossing: W startn vanuit d spanningsvrglijking: u = ur + ul + uc Vrdr gl: wrstand: spol: ur u L = i R di = L condnsator: uc = v Substituti van () in () gft: di u = i R + L + v Ook gl voor d condnsator: ( 3) du dv = = C i C i C di = C d v ( 4) Substituti van (4) in (3) gft: dv d v d v dv u = R C L C v + + L C R C v u + + = Wisk. modl Ht wiskundig modl is n linair DV van d ord mt constant coëfficiëntn. Dz DV lossn w op mt d mthod van Eulr (zi moduul 7, H. 4). D algmn oplossing wor dan: 33
34 v = (,, ) f t D D Voorbld 9.: W gaan uit van n RLC-kring mt: Ingangsspanning = V R = 40 Ω C = 300 µf L = 0,4 H Vraag: Bpaal d uitgangsspanning v. 9. Massa-vr systm En lichaam (massa = m kg) bvin zich in n vrticaal vlak, n bwgt in dat vlak ondr invlod van d zwaartkracht (vrsnlling van d zwaartkracht = g m/s ). Dit lichaam is vrbondn mt n vast vr (vrconstant = k). Tvns wor d bwging van dat lichaam gdmpt door n dmpr (d = dmpingconstant). Als ht lichaam nit bwgt, dan zit dat lichaam in zijn vnwichtsstand (zi ondrstaand figuur). vr g (m/s ) T V F D vnwichtsstand F Z + Y dmpr W vrplaatsn nu ht lichaam y (mtr) naar bndn n latn ht lichaam dan los. Ht lichaam gaat dan bwgn ( trilln ). Er wrkn dan 3 krachtn op dat lichaam: d zwaartkracht F Z, d vrkracht F V n d dmpingkracht F D (d luchtwrstand wor buitn bschouwing glatn). 34
35 D vrkracht is vnrdig mt d afstand y, waarovr d vr wor uitgrkt (Wt van Hook). D dmpingkracht is vnrdig mt d snlhid v van ht lichaam. Dus: Zwaartkracht: Vrkracht: Dmpingkracht: FZ F V FD = m g = k y = d v D rsultrnd kracht R op ht lichaam is dan: R = FZ FV FD Substituti van () in() gft: R = m g k y d v Uit (3) kunnn w aflidn: ( 3) d y d y 0 m d k y + + = Wiskundig modl Dit is ht wiskundig modl van d vrij mchanisch trilling. Hirin stlt d onbknd y d uitwijking voor van ht lichaam t.o.v. d vnwichtsstand. Omdat op ht lichaam vrdr gn uitwndig kracht wrkt, zal ht lichaam na vrloop van tijd ophoudn mt bwgn n tot stilstand komn in d vnwichtsstand. Als op ht lichaam wl continu n uitwndig kracht F wrkt, dan wor ht wiskundig modl voor d uitwijking van ht trillnd lichaam: d y d y m d k y F + + = Wiskundig modl Dit is ht wiskundig modl van d gdwongn mchanisch trilling. Voorbld 9.: W gaan uit van n vrticaal gdmpt massa-vr systm. Massa lichaam: m = kg Vrconstant: k = N/m Dmpingconstant: d = 3 kg/s Op t = 0 krijgt ht lichaam in d vnwichtsstand n nrwaarts snlhid van m/s. F = 7 cos t sin t Bovndin wrkt op dat lichaam n uitwndig kracht Vraag: Bpaal d uitwijking van dat lichaam als functi van d tijd. 35
36 Oplossing: Ht wiskundig modl voor d uitwijking y wor: d y d y 3 y 7 cos t sin t + + = W lossn dz DV op mt d mthod van Eulr: a. HDV: KVG: Dus: d y d y 3 y = λ λ λ λ h = 0 = = y = C + C t t b. VDV: y p = A cos( t) + B sin ( t) y ' p = A sin ( t) + B cos ( t) y '' = A cos( t) B sin ( t) Substituti van p y p, A = n B = Dus: y = cos t + sin t p y ' p n y '' p in d VDV lvrt d waardn voor A n B op: c. Algmn oplossing VDV: y = C + C + t + t t t cos sin d. Bijzondr oplossing VDV: Randvoorwaardn: op t = 0 zit ht lichaam in d vnwichtsstand, n hft dan n snlhid van + m/s. Dit btknt: t = 0 t = 0 y = 0 n v = Volgns d mchanica is d snlhid van n lichaam glijk aan d afglid van d wg: d y t t v = v = C C sin ( t) + cos( t) Dus: t = 0 0 = C + C + y = 0 t = 0 v = = C C + 36
37 Uit () n () volgt: 0 = C + C + C = C = C C = + D bijzondr oplossing wor dan: t t y = + cos t + sin t 0. Vraagstukkn linair systm van ord. RLC-kring: L = 0, (H) R = 00 (Ω) Ingangsspanning = 0.cos(50t) C = 000 (µf) Vraag: Bpaal d algmn oplossing voor d uitgangsspanning v t.. En mchanisch trillingssystm bstaat uit n vrtical schrofvr mt vrconstant k = N/m n daaraan ghangn n lichaam mt n massa m = kg. Dit trillingssystm wor gplaatst in n mdium mt dmpingconstant d = 3 kg/s. Bovndin wor dit systm blootgstld aan n uitwndig kracht F. D uitwijking y van ht lichaam t.o.v. d vnwichtsstand wor bschrvn door ht wiskundig modl: d y d y m d k y F + + = a. Bpaal d uitwijking van ht lichaam, als r sprak is van n vrij mchanisch trilling. t b. W brngn n uitwndig kracht F = 3 (in N) aan. Bpaal d uitwijking van ht lichaam, als r sprak is van n gdwongn mchanisch trilling. c. In d vnwichtsstand krijgt ht lichaam op t = 0 n opwaarts snlhid van 4 m/s. Bpaal in dat gval d uitwijking van ht lichaam, als r sprak is van n gdwongn mchanisch trilling.. DV oplossn mt Mapl Voorbld.: W willn d volgnd diffrntiaalvrglijking oplossn: y '' + 6 y ' + 8y = 9 t. () Allrrst gaan w dz DV invorn in MAPLE. Bij ht invorn (n ook bij ht oplossn) van n DV is ht van blang om t wtn wlk d onbknd functi is, n van wlk variabl dz functi afhangt. In () is y d onbknd functi, n t d variabl. Dus: y(t) willn w oplossn uit d DV van (). 37
38 En afglid wor in MAPLE ingvord mt bhulp van d zgn. D-oprator (andr manirn van invorn zijn ook moglijk). D rst afglid van y(t) wor ingvord mt ht MAPLE-commando: D twd afglid van y(t) wor ingvord mt ht MAPLE-commando: D(y)(t) D(D(y))(t) D DV van () wor nu in MAPLE als volgt ingvord: DV:= D(D(y))(t) + 6*D(y)(t) +8*y(t) = 9*p(-t) ; D MAPLE-racti is : DV : = D ( y)( t) + 6 D( y)( t) + 8 y( t) = 9 t Mrk op dat w ook hir d vrglijking toknnn aan n variabl (hir: DV). Ht MAPLE-commando om n DV op t lossn is: dsolv ( diffrntiaalvrglijking, functi ) ; Ht MAPLE-commando n d MAPLE-racti voor ht oplossn van d DV uit () zijn dan: opl:= dsolv ( DV, y(t) ) ; + () opl := y(t) = ( 3 _ C _ C ) t t t Omdat r bij dz DV uit () gn bginvoorwaardn ggvn zijn, wor door MAPLE d algmn oplossing () bpaald, d.w.z. n oplossing waarin nog onbknd constantn C n C voorkomn. D constant C wor door MAPLE als _C (undrscor C ) wrggvn. D oplossing () van d DV uit () zal in d juist wiskundig notati dan zijn: + 3 t t t y(t) = ( C C ) In ht volgnd voorbld wor n DV opglost, waarbij wl bginvoorwaardn zijn ggvn. Voorbld.: Los d volgnd DV op: y '' + 6 y ' + 8y = 9 t (3) Bij dz DV zijn d volgnd bginvoorwaardn ggvn: op t = 0 gl: 0 y ' t = 7 y t = n Dit kunnn w ook als volgt notrn: ( 0) 0 y = n y ' 0 = 7.. (4) Dz bginvoorwaardn uit (4) wordn in MAPLE ingvord als n rij van vrglijkingn: RV:= y(0) = 0, D(y)(0) = 7 ; 38
39 Mrk op dat w ook hir d rij van vrglijking toknnn aan n variabl (hir: RV). Ht MAPLE-commando om n DV mt bginvoorwaardn op t lossn is: dsolv ( [diffrntiaalvrg., bginvoorw.], functi ) ; D MAPLE-commando s n d MAPLE-ractis voor ht oplossn van d DV uit (3) mt bijbhornd bginvoorwaardn (4) zijn dan: DV:= D(D(y))(t) + 6*D(y)(t) +8*y(t) = 9*p(-t) ; DV : = D ( y)( t) + 6 D( y)( t) + 8 y( t) = 9 RV:= y(0) = 0, D(y)(0) = 7 ; opl:= dsolv ( [DV, RV], y(t) ) ; RV := y(0) = 0, D(y)(0) = 7 opl := y(t) = ( 3 ).. (5) t t t Omdat r bij dz DV uit (3) wl bginvoorwaardn ggvn zijn, wor door MAPLE d bijzondr oplossing (5) bpaald, d.w.z. n oplossing waarin d constantn C n C n waard hbbn gkrgn, waardoor dz constantn uit d algmn oplossing (zi ()) vrdwijnn. Vaak zijn w ook gïntrssrd in d grafik van d bijzondr oplossing. Om in dit voorbld d grafik van d oplossing y(t) t kunnn tknn, motn w rst in (5) ht rchtrlid (in ht Engls: right hand sid) van y(t) toknnn aan n variabl. Ht MAPLEcommando n d MAPLE-racti zijn : Y:= rhs (opl) ; t t t =. (6) Y : 3 Opmrking : Ht vrschil tussn (5) n (6) is, dat in (5) rchts van ht := tkn n vrglijking staat, trwijl in (6) rchts van dat := tkn n functi staat. Van n functi kun j n grafik tknn, maar bij n vrglijking gaat dat nit!!! D grafik van d oplossing (6) wor dan: 39
40 plot (Y, t = 0..6) ; Voorbld.3: Ggvn is d volgnd DV: y '' + 6 y ' + 9y = 5 sin Vraag: Los dz DV op n notr d oplossing in d juist wiskundig notati. Oplossing: Lt op dat w uit dz DV d functi y() willn oplossn. D MAPLE-commando s n d MAPLE-ractis zijn: DV:= D(D(y))() + 6*D(y)() +9*y() = 5*sin(t) ; opl:= dsolv ( DV, y() ) ; DV : = D ( y) + 6 D( y) + 9 y = 5sin opl := y() = 3 _ C + _ C cos + sin D juist wiskundig notati van d (algmn) oplossing wor dan: y() = 3C + C cos + sin Voorbld.4: Ggvn is d volgnd DV : y '' + 4 y ' + 3y = 8 Bij dz DV zijn d volgnd bginvoorwaardn ggvn: op t = 0 gl: 0 y ' t = 9 y t = n Vraag: a. Los dz DV op n notr d bijzondr oplossing b. Tkn d grafik van dz oplossing. t
41 Oplossing: a. D MAPLE-commando s n d MAPLE-ractis zijn: DV:= D(D(y))(t) + 4*D(y)(t) +3*y(t) = 8*p(-t) ; ( t) DV : = D ( y)( t) + 4 D( y)( t) + 3 y( t) = 8 RV:= y(0) = 0, D(y)(0) = 9 ; RV := y(0) = 0, D(y)(0) = 9 opl:= dsolv ( [DV, RV], y(t) ) ; D bijzondr oplossing staat nu in (7): y(t) = 3 sin ( 3t ) cos( 3t ) + opl := y(t) = 3 sin ( 3t ) cos( 3t ) t t t b. D MAPLE-commando s n d MAPLE-ractis zijn: +.. (7) t t t Y:= rhs (opl) ; plot (Y, t = 0..6) ; Y : = 3 sin 3t cos 3t + t t t. Antwoordn. antwoordn vraagstukkn diffrntiaalrkning 3. f ' = 8 9. f ' t = t + 0t + 3. f ' = 5 4. f ' = 4 5. f ' = 4cos 4 sin 6. f ' 7 = ( ) 4
42 7. f '( u) 9. f ' = = 5 ( u) ( ) 8. f '( t) 0. f '. f '( t) = 8t 6t. = = 4t ( t 6) sin sin cos f ' = 4a + 4b 4. antwoordn vraagstukkn intgraalrkning C. 5 + C C C C 6. sin t + 5 t + C ln0 3 u u + ln u + C C C ln u 5 +. cos u + C. ln u + + cos( u) + C u 0. 0 cot ( t) C 6. antwoordn vraagstukkn substituti-mthod. ( ) 9 + C cos 4t + C 3. cos 4 ( ) + C C 5. 3 t + C ln + + C 7. 4 ln cos 4 sin 4 + C 8. ln u 6 + C C 6 0. sin + C. ( 5 ) C. + C sin 8. antwoordn vraagstukkn bruksplitsings-mthod(typ I). 3 ln ln 4 + C. 4 + ln C ln + ln + + C ln + + C ln 4 ln C ln arctan + C 3 4
43 0. antwoordn vraagstukkn bruksplitsings-mthod(typ II). ln + 4 ln + ln C ln + C ( ) ln ln + C 3 ln t + ln t 3 ln t + + C 5 ln ln 3 + C ( ) ln ln + C 4 4 ( ) 3. antwoordn vraagstukkn DV van d ord. yh 4 =. C yh = C 5 t 3. Kh 9 = C t 4 3t 4. y = C 3sin ( t) cos( t) y C = y C = = 3 3 y C 3 y = C t 9. i = + cos 5t + sin 5t 5. antwoordn vraagstukkn DV van d ord 5. yh = C + C. 3 t 3 t y = C cos t + C sin ( t) h 3. yh = C + C yh = C + C 5. y = C cos( 4) + C sin ( 4) 6. h h 8 y = C + C 43
44 7. 4 t t 3 wh = C + C 8. t t uh = C cos( t ) + C sin ( t ) 6 9. yh = C + C + C y = C + C +. y 0 7 C C t t = + b g b g b g b g bg bg b g b g. y = C cos t + C sin t + 8sin 4t cos 4t 3. y = cos + 8 sin sin + 4 cos y = C + C y = C + C 00 0t 0t 0t 6. y = C + C + t y 3 = antwoordn vraagstukkn linair systm van d ord. Alg. opl.: v 50t = D + 6 Bijzondr opl.: 50t 6 6 v = + 3. Alg. opl.: t 5 v = C + 5 Bijzondr opl.: 5 v = t 4. Alg. opl.: T C k = t + 5 Bijzondr opl.: T = + 0,003 t antwoordn vraagstukkn linair systm van d ord 0, t 989,9 t. v = D + D + ( t) + ( t). a. b. c. 6, 455 cos 50 43,033 sin 50 y = C + C h t t t t y = C + C + t t y = t t 44
Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Wiskunde: integralen en afgeleiden. 16 september dr. Brenda Casteleyn
Voorbriding tolatingsamn arts/tandarts Wiskund: intgraln n afglidn 16 sptmbr 017 dr. Brnda Castlyn Mt dank aan: Athnum van Vurn Ln Goyns (http://usrs.tlnt.b/tolating) 1. Inliding Dit ofningnovrzicht is
Nadere informatie4.3. Toepassingen van logaritmische en exponentiële functies
4.3. Topassingn van logaritmisch n ponntiël functis 4.3.. Limitn van logaritmisch n ponntiël functis Voorbld : a b a b H lna a lna lnb b lnb b log a Voorbld : Dit is n niuw onbpaald vorm! W wtn wl dat
Nadere informatieUitwerkingen extra opgaven hoofdstuk 5 Functieonderzoek: toepassing van de differentiaalrekening ( ) ( )( ) ( ) ( )( )
Uitwrkingn tra opgavn hoofdstuk 5 Functiondrzok: topassing van d diffrntiaalrkning. a. g( ) ( ) - 4 = Þ + - 6 ( + - 6) - ( - 4)( + ) ( + - 6) + - - ( - 8 + - 4) ( + - 6) g = = = = ( + )( - ) ( - ) ( +
Nadere informatieUitwerkingen H9 van vwo B deel 3 Exponentiële functies en logaritmische functies
Uitwrkingn H9 van vwo B dl Eponntiël functis n logaritmisch functis. y log( + 5) y log() + log (5) n y log (5) Uit d tabl blijkt dat y n y htzlfd zijn. log() + log(5) log(5) Vor in : y log( 5) ; y log()
Nadere informatieH. 9 Het getal e / Logaritmen
H. 9 Ht tal / Loaritmn 9.1 Ht tal Ht tal is n spciaal tal in d wiskund, nt zoals ht tal π. Ht is als volt dfinird: 1 1 1 1 1 1 = + + + + + + 1 1 1 14 145 Als w dit uitrknn, dan wordt d waard van ht tal
Nadere informatieKennismaking met Photoshop
Hoofdstuk Knnismaking mt Photoshop Hoofdstuk, ht bgin van onz boind tocht doorhn Photoshop. Waarschijnlijk was j tot nu to gwoon om mt programma s van Microsoft t wrkn. Z hbbn allmaal n zlfd look n fl.
Nadere informatieDe Wageningse Methode 5&6 VWO wiskunde B Uitgebreidere antwoorden Hoofdstuk 5 Exponentiële functies
D Wagnings Mthod 5&6 VWO wiskund B Uitgbridr antwoordn Hoofdstuk 5 Eponntiël functis Paragraaf Eponntiël functis a. J mag wl van n artikl van 00 uro uitgaan. Bij d n krijg j: 00 0 0 99 Bij d andr: 00 90
Nadere informatieBlok 1 - Vaardigheden
0 bladzijd 8 a ( ) 0 als 0. Dz vrglijking gt ( ) 0 n dus 0 o. b + 0 als, dus d vrtical asmptoot is. c D graik mot naar rchts gschovn, dus vrvangn door + gt ( ) ( ) g( ) ( ) + + 4 d D graik van g ht d nulpuntn
Nadere informatieDeelexamen Calculus 1 21/10
Dlxamn Calculus 1 21/10 1. Ggvn d functi y(x) waarvoor y y = x+1 (a) Brkn d afglid y voor n punt (x, y) dat voldot aan ht functivoorschrift. (b) Gbruik d gvondn uitdrukking om d vrglijking van d raaklijn
Nadere informatieCorrectievoorschrift VWO
Corrctivoorschrift VWO 008 tijdvak wiskund B Ht corrctivoorschrift bstaat uit: Rgls voor d boordling Algmn rgls 3 Vakspcifik rgls 4 Boordlingsmodl 5 Inzndn scors Rgls voor d boordling Ht wrk van d kandidatn
Nadere informatieMachten. Inhoud Machten
Mchtn Inhoud Mchtn Mchtn n mchtsvrhffn Evn n onvn mchtn Vrmnigvuldign vn mchtn Dln vn mchtn Mcht vn n mcht Mchtn vn productn 7 Mchtn vn rukn Sustiturn vrvngn vn n lttr door n gtl Wortls n mchtn mt grokn
Nadere informatieVerdelingen Een beschrijving van standaard kansfuncties
Vrdlingn En bschrijving van standaard kansfunctis Ministri van Vrkr n Watrstaat Dirctoraat-Gnraal Rijkswatrstaat ouwdinst Rijkswatrstaat Rapport KOWR-5- Vrdlingn En bschrijving van standaard kansfunctis
Nadere informatieDe Wageningse Methode 5&6 VWO wiskunde B Uitgebreidere antwoorden Hoofdstuk 8 Integralen toepassen
D Wagnings Mtod & VWO wiskund B Uitgbridr antwoordn Hoofdstuk Intgraln topassn Paragraaf Inoud n intgraal f d ( ) d ( ) d a Ht 'topj' van d piramid is glijkvormig mt d l piramid mt factor f, dus O()f b
Nadere informatieDeel 1 Vijfde, herziene druk
drs. J.H. Blanksoor drs. C. d Jood ir. A. Sluijtr Togast Wiskund voor ht hogr brosondrwijs Dl Vijfd, hrzin druk Uitwrking hrhalingsogavn hoofdstuk 6 ThimMulnhoff, Amrsfoort, Togast Wiskund, dl Uitwrking
Nadere informatieRC-KRING. Vakoverschrijdend Practicum. 2 de Kandidatuur Burgerlijk Ingenieur. Prof. dr. Gaston Van Den Berge
2 d Kandidatuur Burgrlijk Ingniur Vakovrschrijdnd Practicum Prof. dr. Gaston Van Dn Brg -KRING Practicumopstlling nr. 4 dondrdag 03 maart 2005 Kon Vrdgm 152 Knny Van Huvrswijn 151 Wrktuigkund-Elktrotchnik
Nadere informatie13 Afgeleide en tweede afgeleide
Afglid n twd afglid a f ( + gft f ( + + + ( + f ( gft ( - - + ƒ ma is f ( B f, ] b f ( + + ( + ( + + f ( gft ( + + + f ( dus ht buigunt is, c f ( Zi d figuur + a hft één olossing voor a a a ƒ d b( + hft
Nadere informatie1. Een van de volgende beweringen is niet juist. 2. De uitdrukking: 3 a 5 a is gelijk aan. Uitwerkingen 3TU instaptoets Welke? 5 A.
Uitwringn TU instptots 007. En vn d volgnd bwringn is nit juist. Wl? 5 0 (6) 6 5 + 5 5 0 6 (6) 6 6 5 + + 5 6 6 6 Antwoord: C. D uitdruing: 5 is glij n 5 5. Wl vn d volgnd gtlln is ht grootst? 5 6 + 5 5
Nadere informatieSports Center. 22 juni 2011
Titl procs: Klachtnblid Tilburg Univrsity Procsignaar: Ing Schprs Paraaf kwalititsfunctionaris Vrsi nr.: 2 Bsprokn mt: M.T. d.d. 13 april 2011 Vastgstld in M.T. d.d. 22 juni 2011 Pndragon d.d. 10 aug.
Nadere informatieBuurtparkjes en speelplekken
Oktobr 2014 PAGINA 1 In dit nummr Buurtparkjs n splplkkn Niuwbouw Vinknstraat n Parkitstraat bijna klaar! Start wrkzaamhdn opnbar ruimt. Aanlg niuw rioolstlsl Schoon grondwatr Crossbaan, ht succs Binnnkort
Nadere informatieDerde editie. Tweede Fase. du français garan
r z j i w mthod Drd diti Twd Fas aîtris m n n o b n U! d D accor ti! du français garan Drd diti Twd Fas lrn voor d praktijk én succs op d xamns. Mt d niuw, drd diti van wrkn lrlingn daar nog dolgrichtr
Nadere informatieAanvoer van afval en grondstoffen. Op 10 januari zal het eerste afval voor BAVIRO worden aangevoerd. Dit gaat met containervrachtwagens
Nummr 7 Pagina 1 van 2 Dcmbr 2010 BAVIRO Niuwsbrif Nr. 7 SITA REnrgy, Potndrf 2, 4703 RK Roosndaal. 0165-534492 communicati@baviro.nl www.baviro.nl Gacht lzr, Via dz niuwsbrif informrn wij u ovr d voortgang
Nadere informatieCalamiteitenprotocol instellingen zorg voor jeugd, de gemeenten in de provincie Utrecht en de gemeenten Weesp en Wijdemeren
Calamititnprotocol instllingn zorg voor jugd, d gmntn in d provinci Utrcht n d gmntn Wsp n Wijdmrn Inliding Calamititn in d jugdhulp kunnn hlaas nit altijd voorkomn wordn. Z hbbn n grot impact op btrokknn
Nadere informatieEen spiraal van rechthoeken rond een vierkant
En spiraal van rchthokn rond n virkant Luc Van dn Brock 1 juli 017 Samnvatting Sinds nkl jarn bn ik op zok naar nvoudig wiskundig n fysisch problmn di onvrwacht grlatrd zijn mt ht gtal π. In Th bouncing
Nadere informatieMINISTERIE VAN BUITENLANDSE ZAKEN
MINISTERIE VAN BUITENLANDSE ZAKEN MINISTERRAAD / Tk ^ " 'S GRAVENHAGE S7 - - ^ 3 1 MEI 19W ƒ / AAN: D M i n i s t r - P r s i d n t V o o r z i t t r van d Raad van M i n i s t r s Dinstondrdl; Ondrwrp:
Nadere informatieEXAMENOPGAVEN KADER. Ga naar www.examenbundel.nl Doe daar de quickscan voor wiskunde Hoe ver ben je al????
EXAMENOPGAVEN KADER Ga naar www.xamnbundl.nl Do daar d quickscan voor wiskund Ho vr bn j al???? BOSLOOP (KB 2005 1 tijdvak) En atltikvrniging hft n bosloop gorganisrd. Er zijn dri afstandn uitgzt: 2300
Nadere informatieVoorbeeld ISSO-publicatie 53
Voorbld ISSO-publicati 53 6. VOORBEELD Ht (kantoorgbouw is wrggvn in figuur 6.1. Fig. 6.1 Gvlaanzicht n plattgrond van ht kantoorgbouw. Ht (kantoorgbouw kan wordn bstmpld als n middlgroot modulnkantoor.
Nadere informatieElementbelastingen. q 2. q 1. A 4a
Emntbastingn ot nu to is r an gbruik gmaakt van bastingn in d richting van d vrijhidsgradn. Dz vrijhidsgradn zittn in d knopn. Voor n op buiging bast mnt mt nit vrpaatsbar knopn zijn mntbastingn chtr v
Nadere informatie1.1 Doel. levertijd. 1 Voorraad 13. 2 Opslag van een hoeveelheid geneesmiddelen. Behalve voor het
Voorraad 1 Lrdoln Aan ht ind van dit hoofdstuk wt j: z wat ht dol is van ht aanhoudn van n voorraad; z wat voorraadvorming btknt; z wat d buffrfuncti van n voorraad is; z dat ht houdn van n gnsmiddlnvoorraad
Nadere informatieLEERJAAR 3 MUZISCHE VORMING
VOORBEELDMATERIAAL HOEKENBOX LEERJAAR 3 MUZISCHE VORMING P. 02-03 Bldopvoding STOELEN D lrlingn ontwrpn n stol voor n figuur uit n sprookj. P. 04-05 Dramatisch Spl TABLEAU VIVANT mt KEITH HARING D lrlingn
Nadere informatieaas]6 recreatiepark» Aan het College van B. 8L W. van de gemeente Oosterhout, Postbus 10150, 4900 G B Oost erhout. .JBIIIIIII -osterhout ^» C Ù
-ostrhout.jbiiiiiii IN. 1207403 ^» C Ù 19 MRT2Ũ12 aas]6 rcratipark» Aan ht Collg van B. 8L W. van d gmnt Oostrhout, Postbus 10150, 4900 G B Oost rhout. Dorst, 15 maart 2012. Btrft: hffingsmaatstaf rioolhffing.
Nadere informatieRekenen met procenten
W4 Rknn mt procntn Dolstllingn Na ht doorlopn van dz modul kan d studnt rknn mt procntn, zoals: d btw n d brutoprijs brknn bij n ggvn nttoprijs; bpaln hovl procnt n bdrag is van n andr bdrag; d procntul
Nadere informatieGelijknamige breuken kun je eenvoudig bij elkaar optellen of van elkaar aftrekken:
Brukn optlln n ftrkkn Vrknnn Opgv 1 Ton n Hns stlln smn n grot pizz. Ton t d hlft vn d pizz op, Hns t 3 dl vn d pizz. 8 Wlk dl vn d pizz tn z smn op? Wlk dl vn d pizz t Ton mr op dn Hns? nm: Imgs/R1003.jpg
Nadere informatieEneco EcoStroom en AardGas
Enco EcoStroom n AardGas In dit documnt vindt u trug: En maandlijks kostnbrkning voor n gmiddld Ndrlands huishoudn mt n standaardvrbruik van 3.100 kwh n 1.400 m 3 Tarivn n voorwaardn btrffnd Enco EcoStroom
Nadere informatieherkennen herkennen fsdfdsfdssfdq
hrknnn hrknnn hrknnn fsdfdsfdssfdq : n t s p op h s k Wor h n k r h o? n t s p j 1 hrknnn rknnn DOELGROEP WAAR EN WANNEER? INHOUD DUUR All liding Op SB s, gwstavondn, Workshopwknd, nz. Dri ondrdln: pstn
Nadere informatieFuture4U. Experimentlessen voor havo en vwo. wat je zo ek t! E xa
Futur4U ct wat j zo k t! E xa! n d l r w a èt b d k d t n O Exprimntlssn voor havo n vwo Futur4U Exprimntlssn Lifstyl & Dsign D zvn Futur4U-lssn zijn rop gricht havo- n vwo-scholirn actif knnis t latn
Nadere informatieASSESSMENT. Assessment. Wat is een assessment? Belang voor deelnemers Belang voor de werkgever Vijf stappen Waarom kiezen voor HRD Group? Interesse?
Assssmnt Assssmnt Wat is n assssmnt? Blang voor dlnmrs Blang voor d wrkgvr Vijf stappn Waarom kizn voor HRD Group? Intrss? Bnt u gïntrssrd in onz assssmnts? Nm dan grust contact mt ons op. T 030-6911138
Nadere informatieUitwerking tentamen Statistische en Thermische Fysica I Donderdag 4 juni 2009
Uitwrking tntamn Statistisch n Thrmisch ysica I Dondrdag 4 juni 9 OPGAVE : Wtjs a D bijdrag k ln ( N! di voorkomt in d ntropi, d canonik potntiaal n d groot-canonik potntiaal is afkomstig van d voorfactor
Nadere informatie(zie boek) De vergelijking van de rechte lijn kan bepaald worden (grafisch of met de rekenmachine) en is dan 15
Antwoordn tntamn stralingsfysica 11-maart-9 Opgav 1 a) 1.6 1.4 1. Rmspanning (V) 1..8.6.4..+.+14 4.+14 6.+14 8.+14 Frqunti (Hz) Voor t foto-lktrisc ffct gldt V φ f (zi bok) D vrglijking van d rct lijn
Nadere informatieNieuwsbrief Leerlingen. In deze nieuwsbrief. Schooljaar 2014-2015 Januari nr. 5
Niuwsbrif Lrlingn Vrbouwingsplannn Achtr d schrmn wordt hard gwrkt aan d vrbouwingsplannn voor d school. Inmiddls is r n Voorlopig Ontwrp vastgstld n is d omgvingsvrgunnig aangvraagd bij d gmnt. Indin
Nadere informatieIntegralen. onbepaalde integralen. oneigenlijke integralen. gemiddelde functiewaarde op een interval
Intgrln onld intgrln onignlijk intgrln gmiddld funtiwrd o n intrvl Onld intgrl En onld intgrl wordt ogshrvn ls: f ( d ) wrin f() n willkurig funti is. En r gldt: f ( d ) = F( ) + Wrij F() d rimitiv funti
Nadere informatieOpleiding HR Business Partner
Opliding HR Businss Partnr D z b o at th p o s n g st a ë n id i s p ic i l op r a u V P N on d n d va On t ko r v a n g hl ting 20% o op p l id d 1 o mo i dul f m ng! s r Dat volg kan n?! Opliding HR
Nadere informatieExtra oefening hoofdstuk 1
Etra ofning hoofdstuk = ( ) = = v v v dr 7 7 7 v a = + v als v 7 v v dus als = 7 7 7 7 dv waaruit volgt dat v = 7 km/uur. v = 7 gft R = 7, 7 mg/min. a f ' = = ' = + = ( + ) ' = = ( ) = f f d f ' ln ln
Nadere informatieEneco EcoStroom en AardGas
Enco EcoStroom n AardGas In dit documnt vindt u trug: En maandlijks kostnbrkning voor n gmiddld Ndrlands huishoudn mt n standaardvrbruik van 3.350 kwh n 1.600 m 3 Tarivn n voorwaardn btrffnd Enco EcoStroom
Nadere informatieEn wat gaan we doen? Vakantiewerking. Vakantiewerking. Geetbets. Geetbets 2014. l e. ppe n
En wat gaan w don? 30/6 30/6 04/07: Muzik n dans Zingn mt K3, dansn mt mvrouw d pauw, springn tot w r bij nr valln, bwgn, luistrn naar mooi muzikal sprookjs n vrtlln, fantasrn, musicals makn,... Vakantiwrking
Nadere informatieKey performance indicatoren 2014
Ky prformanc indicatorn 1 Ggvns volgns ht EPRA rfrntistlstl Primtr D ggvns wordn brknd op basis van d informati waarovr Cofinimmo als ignaar n Cofinimmo Srvics als bhrdr van haar vastgodpark bschikkn.
Nadere informatieWAARIN SAMENWERKEN: Mr. J.M.A-H. Luns, k Excellentie,
R A A D VAN N E D E R L A N D S E W E R K G E V E R S V E R B O N D E N WAARIN SAMENWERKEN: VERBOND VAN NEDERLANDSCHE WERKGEVERS CENTRAAL SOCIAAL WERKGEVERS-VERBOND NEDERLANDS KATHOLIEK WERKGEVERS VERBOND
Nadere informatieVocht- Bouwen problemen bestrijden Bouwen
Bouwn n w Bou t h c Vo n m l prob dn j i r t s b Algmn Murn n vlorn Antischimmlbhandling T winig vntilati, ovrtollig vocht, watrinsijpling, n watrlk n andr factorn kunnn d kwalitit van d lucht in uw huis
Nadere informatieStoer, ik kan het heus wel! Zomerprogramma. Zomertour 2015. Buitenschoolse opvang Ondersteboven. 20 juli tot en met 28 augustus 2015
Zomrprogramma Buitnschools opvang Ondrstbovn KION Zomrtour 2015 Brikbaarhid in d vakanti T 024 348 07 30 E bsoondrstbovn@ kion.nl Graag vóór 9.00 uur afmldn 20 juli tot n mt 28 augustus 2015 Stor, ik kan
Nadere informatieEindexamen wiskunde B1 vwo 2008-I
Eindamn wiskund B vwo 008-I Boordlingsmodl Vraag Antwoord Scors Landing maimumscor 4 y' 4,8 0 3 + 4,8 0 5 y '(0) 0 (dus in (0, 8) hft ht vligtuig n horizontal bwgingsrichting) y '(00) 0,48+ 0,48 0 (dus
Nadere informatieDerde editie. onderbouw
r z j i w mthod Drd diti ondrbouw ir! la f t m d o h t En m municrn mt n m Motivrn n lrn co modrn n h sc ti ak pr op t ch mthod gri Drd diti ondrbouw D mthod is vrdr ontwikkld n aangpast. Dat is t zin
Nadere informatie...aan de slag dan maar!
initiatif van d knkf...aan d slag dan maar! Thori n wrkvormn voor ht comptntigricht bglidn van jongrn Inliding initiatif van d knkf Voor u ligt ht cursusbok Osh? Aan d slag dan maar. Ht cursusbok maakt
Nadere informatieHoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Woensdag 24 mei 13.30-16.30 uur
schikund Examn HAVO Hogr Algmn Voortgzt Ondrwijs Tijdvak 1 Wonsdag 24 mi 13.30-16.30 uur 20 06 Voor dit xamn zijn maximaal 80 puntn t bhaln; ht xamn bstaat uit 38 vragn. Voor lk vraagnummr is aanggvn hovl
Nadere informatieTENTAMEN. Thermodynamica en Statistische Fysica (TN )
TENTAMEN Thrmodynamica n Statistisch Fysica (TN - 141002) 3 april 2007 09:00-12:30 Ht gbruik van ht diktaat is NIET togstaan. Zt op lk papir dat u inlvrt uw naam. Bgin idr opgav bovnaan n niuw pagina.
Nadere informatieDe veelheid van kwaliteitssystemen in de zorg: Wie baant zich een weg in dit doolhof?
D vlhid van kwalititssystmn in d zorg: Wi baant zich n wg in dit doolhof? Drs. ing. K. Janssn Stnbrg, Q-Consult D kuz voor n kwalititssystm loopt voor vl kwalititsmanagrs uit op n zoktocht in n doolhof
Nadere informatieDeeltentamen Meet en Regeltechniek 14 juni 1996
Dltntamn Mt n Rglthnik 4 juni 996 R028 C:\Job\MC-word\Tntamn\Tnt9606.do Ggvn: Van n vrwarmingytm van n kamr zijn d volgnd ggvn bknd: t 'Tkamr K Q0dW Q0 Qin Quit Quit K2' Tkamr Qin K3' Trad ' Tkamr ³ 0
Nadere informatieBudgetplan Persoonsgebonden budget AWBZ Vergoedingsregeling persoonlijke zorg
Budgtplan Prsoonsgbondn budgt AWBZ Vrgodingsrgling prsoonlijk zorg 1. Mijn prsoonlijk ggvns Achtrnaam aanvragr: Gboortdatum: BSN: - - 2. Mijn indicati Ik bn gïndicrd voor vrblijf. Mijn indicati is ZZP
Nadere informatieMKBA. Voorbeeld van het monetariseren van fysieke effecten: 1. Voorbeeld van het monetariseren van fysieke effecten: 2 MKBA. Meer weten?
Voorbld van ht montarisrn van ysik ctn: 1 Voorbld van ht montarisrn van ysik ctn: 2 Mr wtn? En Maatschapplijk Kostn-BatnAnalys () gt ht rndmnt van n invstring voor d ghl maatschappij wr. D kracht van d
Nadere informatieDuco verhoogt uw EPA label!
Rnovrn n Vntilrn Intgral vntilati-oplossingn voor rnovati Duco vrhoogt uw EPA labl! W inspir at www.duco.u NATUURLIJKE VENTILATIE Vntilati vraagt om n aalconcpt! Vrbtring van vntilati n vrmindring van
Nadere informatieVerdeling van personen volgens rijbewijsbezit
2 Rijbwijsbzit Tabl. Vrdling van prsonn volgns rijbwijsbzit Cumulativ Cumulativ RYBEWYS Frquncy Prcnt Frquncy Prcnt ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ ja 50.3 67.7 50.3 67.7 nn 243.739
Nadere informatieChristmas time 2.0! Lesbrief
Lsbrif Christms tim 2.0! En updt vn ht succsvoll Tumult krstspl vn vorig jr. In smnwrking mt Musicbox is d muzikrond nu n krstmuzikquiz gwordn di j klssikl ls fsluiting vn ht spl dot: vl plzir n lvst hl
Nadere informatieOnderwerp Zaaknummer Uw kenmerk Datum Damoclesbeleid gemeente Hengelo 1001155
*1002937* Gmntraad van Hnglo Postbus 18 7550 AA Hnglo Gmnt Hnglo Postbus 18 7550 AA Hnglo Ondrwrp Zaaknummr Uw knmrk Datum Damoclsblid gmnt Hnglo 1001155 Gacht gmntraad, Hirbij stuur ik u tr bsprking n
Nadere informatieICW-nota 1183 Team Integraal Waterbeheer Centrum Water&Klimaat Alterra-WUR
NOTA 1183 maart 198 Instituut voor Cultuurtchnik n Watrhuishouding Wagningn ICW-nota 1183 i I GRONDWATERSTANDSVERLAGINGEN TENGEVOLGE VAN ONTTREKKINGEN VOOR KUNSTMATIGE BEREGENING EN DE DRINKWATERVOORZIENING
Nadere informatieBuurtvereniging De Hoef. Nieuwsbrief. December 2014
Buurtvrniging D Hof Niuwsbrif 10 Dcmbr 014 F n g a d t s F n ij Inhoud Voorwoord Van d bstuurstafl Trugblik n vooruitblik activititn Niuwtjs n tips Intrnt n Facbook Inbraakprvnti En vilig n schoon bgin
Nadere informatiesituaties aanvaard dient te worden. S 2.2.4 richt zich op de testamentaire erfopvolging onder het huidige Nederlandse internationaal erfrecht.
Samnvatting Hoofdstuk bschrijft d problmatik di ht ondrwrp vormt van dz studi; ht intmationaal rfrcht. Dit hoofdstuk bvat tvns ht plan van bhandling voor d bsprking daarvan. Bij dz bsprking staan d volgnd
Nadere informatieOverzicht van deelwijken Lelystad
g l s r n G o s nw i d d a t n a S v y g l in n L D m n d l i d i u p Vilighid 2007 In maart 2007 hbbn ruim 1.600 inwonrs van Llystad n vragnlijst ingvuld ovr d blving van hun woning n woonomgving. Mt
Nadere informatieBrochure. Laat de natuur je weerstand versterken! DIGESBIOSE - ECHINABELL TECHOMIN - TUSSABELL - SALVIABELL
INFO Brochur Laat d natuur j wrstand vrstrkn! DIGESBIOSE - ECHINABELL - TECHOMIN - TUSSABELL - SALVIABELL Digsbios n Echinabll: ht dubbl wapn voor j immunitit Laat d natuur j wrstand vrstrkn! i n god wrstand
Nadere informatieHoofdstuk 1 - Functies differentiëren
V-a V-a Hoostuk - Funtis irntiërn lazij Na sonn h in m 000 900 800 A 0 0 t in s 80 97 m/s t 0 : h 00 000 00 7 m/s t 0 0 0 t 80 : h 0 00 00, m/s t 80 00 80 O, 00 0, 7 0, 00 Voor n voor is hlling 0, 7. (
Nadere informatiePoort, school voor havo en mavo
Poort, school voor havo n mavo i t i b m a t m Voor lrlingn Voorbriding op n succsvoll lrloopbaan Wil j naar Poort, dan wil j latr naar ht HBO. Poort is n havo-mavoschool, di jou motivrt om naar ht HBO
Nadere informatiestofomschrijving toetsing weegfactoren oktober 2014
stofomschrijving totsing wgfactorn klas 4 KB oktobr 2014 Cohort Lrjaar Afdling Btrft ht vak 2013 4 vmbo KB Biologi PROGRAMMA van TOETSING n AFSLUITING priod tots lrststofomschrijving indtrmn totsvorm totsduur
Nadere informatieBenaderingen van de Gammafunctie
Bnadringn van d Gammafuncti Willm Elbrs 1 mi 013 1 Dit artikl vormd ht twd dl van n langr vrslag van autur n Johan Bootsma n Pll Jonass voor ht vak Propdus Projct. Samnvatting In dit artikl wordt gkkn
Nadere informatieVan Contrafeytsel* tot Selfie
Van Contrafytsl* tot Slfi *portrt, bltnis. Rubns Privé toont d allrmooist n mst intim portrttn di Rubns ooit gmaakt hft. D wrkn dindn als hrinnring, nt als foto s vandaag n bijna 400 jaar latr zittn dz
Nadere informatiestofomschrijving toetsing weegfactoren oktober 2014
stofomschrijving totsing wgfactorn klas 4 BB oktobr 2014 Cohort Lrjaar Afdling Btrft ht vak 2013 4 vmbo BB Biologi priod tots lrststofomschrijving indtrmn totsvorm totsduur afnam in totswk (j/n) ovrgan
Nadere informatieCBS Nije-Kroost 18 april 2013 www.cbsnijekroost.nl
CBS Nij-Kroost 18 april 2013 www.cbsnijkroost.nl Vanuit d gropn Niuw lrlingn: in grop 1/2c: Rol Vnmans Gropn 1 n 2 Wi wil in d mivakanti ons poppnmubilair schildrn? Graag vn contact opnmn mt juf Lia. Op
Nadere informatieVoorbeelden ISSO-publicatie 57
Voorbldn ISSO-publcat 7. VOORBEELDEN Voorbld Ht btrft n nuw, vrjstaand, doosvormg hal mt als hoofdafmtngn 80 0 7, m. D dur hft n afmtng van 4 mtr n n U-waard van W/(m K. D wandn hbbn n U-waard van 0, W/(m
Nadere informatieToetswijzer M3-E3. Screening Hoofdbewerkingen
Totswijzr vrsi 3.0 (1-2-19) M3-E3 Scrning Hoofdbwrkingn IT (= itm / somcatgori) Blad 2: Gropsovrzicht Spd M3-E3 Optlln Voorbld Fas Strf Blad 3: Gropsovrzicht Powr M3-E3 IT 1 5 + 2 fas 1a M3 Blad 4: Profilkaart
Nadere informatie1. Inleiding 5 1.1 Doelstelling 5 1.1 Vraagstelling 5. 6. Tekortkomingen van het onderzoek 25
Ondrzok uitgvord in opdracht van: Fysiothrapi Cntrum Zuidwold Door: Drs. Irn Kloostrman Oktobr, 2006 Voorwoord Dit ondrzok is gdaan in opdracht van Fysiothrapi Cntrum Zuidwold. Ongvr 1 jaar gldn hbbn zij
Nadere informatieDrie tot Vijf Lessen over Deeltjes Fysica. I. Experimentele Aspecten II. Behoudswetten, Symmetrieën, en Reactiediagrammen
0 Vluws Collg Waltrbosch mt PMN xcursi op CERN Dri tot Vijf Lssn ovr Dltjs Fysica I. Exprimntl Aspctn II. Bhoudswttn, Symmtriën, n Ractidiagrammn d.j.hokzma Woudschotn 2005. van dn brg g.j. schootn projct
Nadere informatieCREA-ATELIERS. van de gemeentelijke. www.facebook.com/cultuurdienstlochristi. foursquare.com/jeugdlochristi
CREA-ATELIERS knutsln, tknn n kokn van d gmntlijk cultuur- n jugddinst www.jugdlochristi.b/cra www.facbook.com/jugddinstlochristi www.facbook.com/cultuurdinstlochristi www.uitmtvlig.b twittr.com/jugdlochristi
Nadere informatieHoofdstuk 1 - Functies differentiëren
Hoostuk - Funtis irntiërn lazij V-a Na sonn h in m 000 900 A 800 0 0 t in s 80 97 m/s t 0 : h 00 000 00 7 m/s t 0 0 0 t 80 : h 0 00 00, m/s t 80 00 80 V-a O, 00 0, 7 0, 00 Voor n voor is hlling 0, 7. (
Nadere informatieEneco HollandseWind 4 jaar 2 e kwartaal 2014 tot 1-7-2018 voor particuliere klanten
Enco HollandsWind 4 jaar 2 kwartaal 2014 tot 1-7-2018 voor particulir klantn Wat is HollandsWind? Enco HollandsWind is lktrisch nrgi, duurzaam opgwkt door windturbins in Ndrlands windparkn. Mt uw kuz voor
Nadere informatieVoorwoord. Daarna zitten komende twee maanden net als altijd boordevol megaleuke activiteiten met voor elk wat wils.
Voorwoord Bst oudrs, ldn n sympathisantn D dagn wordn kortr, donkrdr n koudr maar nits dat ons wrhoudt om r dz maandschors opniuw stvig voor t gaan. Hlaas motn w dz maandschors wl startn mt n dagj vrijaf.
Nadere informatieMaandag 13 januari 2014, week 3. Deze Nieuwsflits bestaat uit 6 pagina s. eze maand ben ik, Sjoerdtsje Pasma, waarnemend directeur op school.
Maandag 13 januari 2014, wk 3 z Niuwsflits bstaat uit 6 pagina s Van d dircti z maand bn ik, Sjordtsj Pasma, waarnmnd dirctur op school. Ik bn dirctur op CBS Rgnboog in Lns n bn op maandagmiddag aanwzig
Nadere informatieLeiden Leadership Programme: Leiderschap in Praktijk
Lidn Ladrhip Programm: Lidrchap in Praktijk Programma 15.35 Vic Rctor Magnificu Ritj van Dam 15.45 Kort ovrzicht van ht programma door Sytk Midma 15.50 Informati ovr d Praktijkopdracht n Sminar door Nikol
Nadere informatieToegepaste Wiskunde deel 1
Togpas Wiskund dl Era opgavn hoofdsuk Limin n diffrniaalrkning. H ibgrip n. H brknn van in. Ggvn d funci m voorschrif f( ). Bpaal f( ) n f( ). Wa bkn di voor d grafik van.. Brkn, indin moglijk, d volgnd
Nadere informatieOefenopgaven Schoolexamen 1 Scheikunde 6 VWO 1/5
Ofnopgavn Schoolxamn 1 Schikun 6 VWO 1/5 Hoofstuk 10 nrgi n vnwicht 1 Eén van ractis i plaatsvint in n zwavlzuurfabrik, is racti tussn zwavlioxi n zuurstof uit lucht. Hirbij wort zwavltrioxi gvorm. All
Nadere informatieBaderie Almere 50+ TOERNOOI
Badri Almr 50+ TOERNOOI 1 novmbr 2014 n 2 novmbr 2014 Hir had uw advrtnti kunnn staan. Info: info@bv-almr.nl Plaats: Evnt: Bowling Vrniging Almr organisrt op Zatrdag 1 Novmbr n Zondag 2 Novmbr 2014 Badri
Nadere informatieHet gedrag van een spoel voor het Chua circuit
Ht gdrag van n spol voor ht Chua circuit Lunnburg, J.J.M. Gpublicrd: //6 Documnt Vrsion Uitgvrs PDF, ook bknd als Vrsion of Rcord Plas chck th documnt vrsion of this publication: A submittd manuscript
Nadere informatie, het veiligheid. DïrËËlÊÊÊÉÊÊÊneTaal Rijkswaterstaat. ffsissëji. \l.o. ': - -;m mm.. ::mmsm. Waterstaat
\l.o Watrstaat DïrËËlÊÊÊÉÊÊÊnTaal Rijkswatrstaat ': - -;m mm.. ::mmsm m "m.mss NIET UITLEENBAAR BUITEN VERKEER EN WATERSTAAT, s A***************************************** 5 *** f Bibliothk DWW Van dr Burghwg
Nadere informatieRichtlijnen ontwerpen nieuwe balie
Richtlijnn ontwrpn niuw bali Dz chcklijst bvat d blangrijkst aspctn di gldn voor ht ontwrpn van n bali. 1. Bpaal wlk typ bali ht mst gschikt is. 2. Zorg voor n glijk ooghoogt tussn mdwrkr n klant. 3. Zorg
Nadere informatieHuisstijlhandboek. Algemene richtlijnen & instructies voor gebruik van de huisstijl
Huisstijlhandbok Algmn richtlijnn & instructis voor gbruik van d huisstijl Jongrn Svnum Huisstijlhandbok Jongrn Svnum Inhoud Inliding pag 4 Huisstijl pag 5 Bldmrk pag 6 Huisstijlklurn pag 8 Voorbldn van
Nadere informatieBrühl veiligheidshefdeuren voor machines. brühl veiligheidsdeuren voor machines. veiligheidsdeuren
181 vilighidsdurn brühl vilighidsdurn voor machins Brühl vilighidshfdurn voor machins volgns d Machinrichtlijn 2006/42/EG, DIN EN ISO 12100, DIN EN 12453 n DIN EN 12604 www.vilighidshkwrk.nl 182 brühl
Nadere informatieSD1+ voice dialer. Perfecte veiligheid voor woning, huis en bedrijf
GERUIKSAANWIJZING SD1+ voic dialr GERUIKSAANWIJZING Prfct vilighid voor woning, huis n bdrijf Dz gbruiksaanwijzing hoort bij dit product. Z bvat blangrijk opmrkingn ovr ht in gbruik nmn n ht gbruik. Lt
Nadere informatieIT fase 1b Bij de leerlingen met rekenproblemen kan evt. ook het getalbegrip tot 10 en 20 worden getoetst.
Totswijzr M4 vrsi 2.0 (12-12-17) Stap 1: Bij afnammomnt M4 wordt Automatisringstots 2 afgnomn. Dz chckt d "spd" van drmpl 1a/b/c (d sommn n splitsingn tot 10) n drmpl 2 (sprongn op d gtallnlijn tot 100).
Nadere informatiegreencalc ontwikkelingen
projct I INSTRUMENT grncalc ontwikklingn GrnCalc is n LCA-rknprogramma waarm d duurzaamhidsambiti van n gbouw of van n wijk bpaald kan wordn. Dz ambiti wordt uitgdrukt in één gtal: d Miliu-Indx- Gbouw.
Nadere informatieUitwerkingen elektriciteitsleer HAVO4
HVO4-Na itwrkingn ktricititsr HVO4. a. En ktrisch stroom is n vrpaatsing van (ngatif) gadn dtjs (ktronn). b. gsotn c. ovrschot (r zijn tv ngatif gadn dtjs (ktronn)) d. para. van pus naar min. f. D stroomstrkt
Nadere informatieEneco EcoStroom 2 jaar 1 e kwartaal 2014 tot 1-4-2016 voor particuliere klanten
Enco EcoStroom 2 jaar 1 kwartaal 2014 tot 1-4-2016 voor particulir klantn Wat is EcoStroom? Enco EcoStroom is miliuvrindlijk lktricitit di wordt opgwkt uit duurzam bronnn als zon, wind n watr. Voor ht
Nadere informatieLeeftijd: Thema: delen, Sirkelslag Tijdsduur: 20+ min.
D ontsnapping Lftijd: 13-16 Thma: dln, Sirklslag Tijdsduur: 0+ min. Vor vrschillnd opdrachtn uit n ontsnap zo uit d gvangnis. Ho? Ontcijfr cods, vrdin cijfrs n vrzin j ign haka! Enmaal ontsnapt mot j ht
Nadere informatieWoon/Zorgcomplex Schinkelhaven Amsterdam
Woon/Zorgcomplx Schinklhavn Amstrdam Schinklhavn btrft d planontwikkling voor n woonzorggbouw van totaal 8235 m2 bruto vloropprvlakt in Amstrdam Zuid. D bouwvoorbriding is afgrond voor ht zorggbouw Schinklhavn
Nadere informatieEen kind is meer dan taal
po En kind is mr dan taal n rknn IEP Adviswijzr & IEP Eindtots Alls voor grop 8 Burau ICE D niuw gnrati totsn n xamns inhoudsopgav 4 Inliding Hoofd, hart én handn: n kind is mr dan taal n rknn alln. 5
Nadere informatieHollandseWind en AardGas 1 jaar
HollandsWind n AardGas 1 jaar In dit documnt vindt u trug: En maandlijks kostnbrkning voor n gmiddld Ndrlands huishoudn mt n standaardvrbruik van 3.350 kwh n 1.600 m3 Lvrings- n ntwrkkostn Enco HollandsWind
Nadere informatie