RAPPORTAGE Onderzoek zwembaden Gemeente Goeree-Overflakkee

Transcriptie

1 RAPPORTAGE Onderzoek zwembaden Gemeente Goeree-Overflakkee Hakgriend KA Hardinxveld-Giessendam T

2 Inhoudsopgave pagina: Inleiding 1 Aanleiding en onderzoeksopdracht 1 Onderzoeksmethoden 1 Opbouw rapportage 1 Exploitatie-analyse huidige zwembaden 2 Markt en product 2 Bedrijfsvoering en exploitatie 7 Trends en ontwikkelingen 9 Verbetervoorstellen 10 Uitwerking nieuwbouwscenario s 13 Scenario 1: vervanging De Gooye en De Staver 13 Scenario 2: vervanging alle baden 13 Financiële consequenties 13 Best passende beheervorm zwembaden 17 Uitgangspunten 17 Mogelijke beheervormen 17 Voorstel best passende beheervorm 20 Implementatieplan 22 Samenvattende conclusies 23 Beknopt ruimtelijk en functioneel programma 25

3 Rapportage Onderzoek zwembaden - gemeente Goeree-Overflakkee 1 Inleiding Aanleiding en onderzoeksopdracht Met De Staver (binnenbad in Sommelsdijk), De Gooye (binnenbad in Dirksland) en t Zuiderdiep (binnen- en buitenbad in Stellendam) beschikt de gemeente Goeree-Overflakkee over drie zwemvoorzieningen. De Staver en De Gooye worden door stichtingen geëxploiteerd. Beide baden zijn circa 30 jaar oud. t Zuiderdiep is van recenter bouwjaar en wordt door de gemeente geëxploiteerd. Stichting sportcomplex De Gooye is eigenaar van De Gooye. Het eigendom van De Staver en t Zuiderdiep rust bij de gemeente. De gemeente staat voor de opgave een passend aanbod van zwemvoorzieningen aan haar burgers te bieden binnen de daarvoor vastgestelde financiële kaders. Dit betekent dat vanaf 2016 een structurele besparing van ,- moet worden doorgevoerd op de huidige gemeentelijke bijdrage aan de zwembaden. Voor een genuanceerd inzicht in de besparingsmogelijkheden en consequenties is het gewenst vanuit een breed perspectief te kijken naar de toekomst van de zwembaden op Goeree-Overflakkee. De gemeente heeft om deze reden Synarchis gevraagd een onderzoek uit te voeren waarin zowel de exploitatie van de huidige zwembaden wordt geanalyseerd, maar ook wordt gekeken naar de mogelijkheden en consequenties van vervangende nieuwbouw en van een alternatieve beheervorm voor de zwembaden. Onderzoek naar renovatievarianten valt buiten de reikwijdte van de onderzoeksopdracht. Dit geldt ook voor een eventuele fiscale toetst als geopteerd wordt voor aanpassen van de huidige beheervorm voor de zwembaden. Onderzoeksmethoden Voor het uitvoeren van de exploitatieanalyse is een uitgebreide documentenstudie uitgevoerd en is het productaanbod en de bedrijfsvoering getoetst op normen en kengetallen. Op basis van de huidige exploitatie en beschikbare normen en kengetallen zijn twee vervangende nieuwbouwscenario s ontwikkeld en uitgewerkt in een productconcept, investeringskosten en een exploitatiebegroting. De ontwikkelde scenario s zijn vervolgens op jaarlastenniveau afgezet tegen de huidige situatie. Teneinde te komen tot inzicht en draagvlak met betrekking tot een efficiënte beheervorm voor de zwembaden is een werkconferentie belegd waarbij op interactieve wijze de mogelijk beheervormen zijn beoordeeld en een voorkeur is uitgesproken voor de best passende beheervorm. Opbouw rapportage Na dit inleidende hoofdstuk wordt in hoofdstuk 2 een exploitatie-analyse van de huidige zwembaden uitgevoerd, afgesloten met verbetervoorstellen die kunnen bijdragen aan de taakstellende bezuiniging zoals genoemd in de inleiding. In hoofdstuk 3 worden scenario s gepresenteerd voor een nieuw zwembad ter vervanging van (een deel van) de huidige zwembaden. In hoofdstuk 4 wordt een voorstel gedaan voor de best passende beheervorm voor de zwembaden. De rapportage wordt in hoofdstuk 5 afgesloten met de samenvattende conclusies.

4 Rapportage Onderzoek zwembaden - gemeente Goeree-Overflakkee 2 Exploitatie-analyse huidige zwembaden De exploitatie van de drie zwembaden wordt geanalyseerd langs de lijnen markt en product (paragraaf 2.1), bedrijfsvoering en exploitatie (paragraaf 2.2) en trends en ontwikkelingen (paragraaf 2.3). Aan de hand van verbetervoorstellen (paragraaf 2.4) wordt aangegeven of, en zo ja op welke wijze, de bezuinigingstaakstelling gerealiseerd kan worden door ingrepen in de exploitatie. Markt en product In deze paragraaf wordt de vraag naar en het aanbod van de drie zwembaden in beeld gebracht aan de hand van de functionaliteiten, het verzorgingsgebied, een omgevingsanalyse en een analyse van het bezoek en de bezetting van de baden. Functionaliteiten t Zuiderdiep In Stellendam bevindt zich binnen- en buitenbad t Zuiderdiep dat beschikt over de volgende publieksfuncties: een overdekt bad bestaande uit: o een bassin van 25x10 meter (250 m 2 zwemwater); o een bassin van 15x8 meter met een tweetal uitstulpingen van 5x3 meter en 4x4 meter (totaal: 151 m 2 zwemwater); o een kinderbad van 3x3 meter (9 m 2 zwemwater); een openluchtbassin van 30x25 meter (750 m 2 zwemwater); een kleine ligweide; een natte en droge horeca. Het overdekte deel van zwembad t Zuiderdiep is te kenschetsen als een functionele en recreatieve voorziening die zowel geschikt is voor begeleide activiteiten als voor recreatief zwemmen. Het huidige 4-baans wedstrijdbad voldoet qua afmetingen aan de norm die geldt voor het (lokale) niveau waarop de zwemvereniging actief is 1. Het buitenbad kan worden beschouwd als een aanvullende recreatieve voorziening in het zomerseizoen. In totaal beschikt t Zuiderdiep over 410 m 2 overdekt zwemwater en 750 m 2 buitenwater. Zowel de exploitatie als het eigendom van t Zuiderdiep is in handen van de gemeente. De Staver Het in Sommelsdijk gelegen zwembad De Staver is circa 30 jaar oud en maakt onderdeel uit van een multifunctioneel recreatiecentrum. Naast het overdekte zwembad beschikt De Staver over twee sporthallen, zes bowlingbanen, een grote partyzaal, een biljartzaal en een uitgebreide horecavoorziening. Het zwembad kent de volgende publieksfuncties: een U-vormig bassin van 25x10 meter en 10x8 meter (totaal: 330 m 2 zwemwater); een kinderbad van 5x3 meter (15 m 2 zwemwater); een droge en natte horeca. Met deze functionaliteiten is zwembad De Staver te kenschetsen als een functioneel bad dat met name geschikt is voor banenzwemmen, zwemlessen en doelgroepactiviteiten maar, door de geringe breedte van het bassin, in mindere mate voor verenigingsactiviteiten. Het totale wateroppervlak bedraagt 345 m 2. 1 Een bad met een breedte van 15,4 meter (6-baans) geldt als een C-accommodatie en is geschikt voor regionale zwemwedstrijden (bron: handboek zwembaden van de KNZB). Een bad met een breedte van 10 meter (4-baans) geldt als D-accommodatie en is alleen geschikt voor lokale wedstrijden. In de regel wordt een C-accommodatie als een basisvoorziening beschouwd.

5 Rapportage Onderzoek zwembaden - gemeente Goeree-Overflakkee 3 De exploitatie van De Staver is in handen van Stichting Olympia. Het eigendom rust bij de gemeente. De Gooye In de kern Dirksland bevindt zich het circa 30 jaar oude zwembad De Gooye, onderdeel uitmakend van een sportcomplex dat naast het zwembad bestaat uit een sporthal en een horecavoorziening. Het overdekte zwembad beschikt over de volgende functionaliteiten: een bassin van 25x10,5 meter (262,5 m 2 zwemwater); een kinderbad van 9 m 2 ; een droge horeca. In 1999 is zwembad De Gooye gerenoveerd. De twee bassins zijn vervangen en er heeft een technische renovatie plaatsgevonden. Net als de beide andere baden is ook zwembad De Gooye te kenschetsen als een functioneel 4-baans bad met beperkingen voor verenigingsactiviteiten. Het totaal wateroppervlak bedraagt 271,5 m 2. Stichting Sportcomplex De Gooye exploiteert het zwembad en is tevens eigenaar van het complex. Verzorgingsgebied en omgevingsanalyse De volgende afbeelding geeft een visueel beeld van de ligging van de drie zwembaden op Goeree- Overflakkee en de zwembaden in de directe omgeving. In de directe omgeving van de gemeente Goeree-Overflakkee bevinden zich de volgende overdekte zwembaden die vooral op recreatief gebied concurrerend zijn voor de drie baden op Goeree-Overflakkee.: De Waterstee in Numansdorp/Willemstad (wedstrijdbad 25x10, instructiebad 10x8, totaal: 330 m 2 ); De Eendracht in Hellevoetsluis (wedstrijdbad, instructiebad, recreatiebad, diverse attractieve elementen, totaal: 450 m 2 zwemwater); Aquadelta in Bruinisse (subtropisch zwemparadijs als onderdeel van het gelijknamige vakantiepark); Aqua Mundo Port Zelande in Ouddorp (subtropisch zwemparadijs als onderdeel van het gelijknamige vakantiepark). Verder wordt de gemeente omringd door recreatief natuurwater waar veel inwoners en toeristen tijdens het zomerseizoen hun vertier vinden. Goeree-Overflakkee vormt het primaire verzorgingsgebied van de drie zwembaden, in de zomer aangevuld door toeristen die gebruik maken van buitenbad t Zuiderdiep en van de binnenbaden als slechtweer voor-

6 Rapportage Onderzoek zwembaden - gemeente Goeree-Overflakkee 4 zieningen. Verder geldt dat inwoners van de gemeente Goeree-Overflakkee gebruik zullen maken van zwembaden in de omliggende gemeenten, maar is de verwachting gerechtvaardigd dat de zwembaden op Goeree-Overflakkee meer bezoekers uit de gemeenten Voorne-Putten en Schouwen-Duiveland zullen trekken. Die geldt met name voor t Zuiderdiep, zoals ook later in deze paragraaf bij het onderwerp Bezoek en bezetting zal worden beschreven. Sommelsdijk Middelharnis Ouddorp Dirksland Oude-Tonge Stellendam Ooltgensplaat 0-14 jaar % % % % % % % jaar % % % % % % 244 9% jaar % % % % % % % jaar % % % % % % % % % % % % % % totaal % % % % % % % De gemeente Goeree-Overflakkee telde op 1 januari 2015 in totaal inwoners. De volgende tabel geeft een verdeling van de bevolking over de verschillende kernen, opgesplitst in een aantal leeftijdscategorieën. Nieuwe- Tonge Goedereede Melissant Den Bommel Stad aan 't Haringvliet Herkingen Achthuizen totaal 0-14 jaar % % % % % % % % jaar % 197 9% % % % % % % jaar % % % % % % % % jaar % % % % % % % % % % % % % % % % totaal % % % % % % % % Op basis van de door de provincie Zuid-Holland gehanteerde prognoses wordt tot 2030 een stabilisatie van het aantal inwoners voorspeld. Uit het volgende overzicht blijkt wel dat Goeree-Overflakkee te maken krijgt met een sterke vergrijzing en ontgroening die aanmerkelijk hoger ligt dan de landelijke gemiddelden. Analyse demografie: in de verschillende kernen is sprake van een vergelijkbare bevolkingsopbouw in leeftijdscategorieën; de vergrijzing en ontgroening heeft invloed op de bezoekersaantallen en daarmee op de exploitatie van de zwembaden. Het aantal deelnemers aan instructiezwemmen en het recreatief zwemmen (gezinnen met jonge kinderen) zal onder druk komen te staan. Het is aan de exploitant(en) van de zwembaden om

7 Rapportage Onderzoek zwembaden - gemeente Goeree-Overflakkee 5 de komende jaren meer en passend aanbod te creëren voor senioren (denk aan: doelgroepactiviteiten, baantjeszwemmen). De volgende tabel geeft inzicht in de afstand van de verschillende kernen tot de drie zwembaden, gemeten in kilometers en autominuten. Zuiderdiep De Gooye De Staver kern inwoners km min km min km min Sommelsdijk ,1 16 4, Middelharnis ,1 14 5,5 9 0,7 2 Ouddorp , , ,4 21 Dirksland , ,8 7 Oude-Tonge , ,9 16 8,3 10 Stellendam , ,8 15 Ooltgensplaat , , ,8 17 Nieuwe-Tonge ,0 19 7,7 11 4,8 7 Goedereede ,4 6 13, ,7 19 Melissant ,6 8 4,7 9 8,7 11 Den Bommel , , ,8 13 Stad aan 't Haringvliet , ,9 16 7,3 10 Herkingen ,1 17 5,9 8 9,3 11 Achthuizen , , ,3 15 totaal/gemiddeld ,5 15,8 10,6 13,3 10,1 11,3 De afstandstabel leidt tot de volgende inzichten: het primaire verzorgingsgebied van het binnenbad van t Zuiderdiep in Stellendam strekt zich uit tot de kernen Stellendam, Ouddorp en Goedereede en beslaat in totaal inwoners. Voor het recreatieve deel van t Zuiderdiep geldt een breder verzorgingsgebied, dat zich uitstrekt tot het grootste deel van Goeree-Overflakkee en een beperkt deel van Voorne Putten en Schouwen-Duivenland (zie ook de analyse in het volgende onderdeel Bezoek en bezetting ); de overige kernen, met een totaal van inwoners, vormen het primaire verzorgingsgebied van De Staver en De Gooye. Gezien de centrale ligging van deze zwembaden is het lastig voor beide baden apart een specifiek verzorgingsgebied te benoemen; het buitenzwembad van t Zuiderdiep in Stellendam is het enige buitenzwembad in de gemeente. Het verzorgingsgebied van dit buitenbad strekt zich derhalve uit tot de gehele gemeente Goeree- Overflakkee (totaal inwoners); gedurende de zomermaanden hebben de zwembaden op Goeree-Overflakkee ook een functie voor de vele toeristen die het eiland bezoeken (secundaire doelgroep). Bezoek en bezetting De volgende tabel toont de bezoekersaantallen van de drie zwembaden. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: de bezoekersaantallen hebben betrekking op het jaar 2014; het aantal buitenbadbezoekers van t Zuiderdiep worden niet apart geregistreerd. Door de bedrijfsleiding wordt dit aantal geschat op In de tabel zijn eveneens de animocijfers van de zwembaden afgezet tegen de landelijke animocijfers. Het animocijfer geeft zicht op het aantal zwembadbezoeken per jaar per hoofd van de bevolking van het verzorgingsgebied. Gezien de ligging en het verzorgingsgebied van De Staver en De Gooye zijn voor de berekening van de animocijfers de bezoekersaantallen van deze baden bij elkaar opgeteld.

8 Rapportage Onderzoek zwembaden - gemeente Goeree-Overflakkee 6 t Zuiderdiep De Staver + De Gooyer totaal 2014 bezoek anim o De Staver De Gooye animo bezoek animo landelijk recreatief , , ,5 1,8-2,0 instructie , , ,8 1,1-1,3 doelgroepen via veren , ,3 0,3-0,5 verenigingen , , ,6 0,6-0,8 schoolzw emmen , , ,3 0,2-0,4 totaal binnenbad , , ,6 4,0-5,0 totaal buitenbad ,3 1,0-2,0 totaal binnen- en buitenbad Omdat veel gemeenten, waaronder Goeree-Overflakkee, het schoolzwemmen af hebben geschaft of dit in overweging nemen, dient niet veel waarde gehecht te worden aan de animocijfers van deze bezoekerscategorie. Analyse bezoek: het aantal recreatieve binnenbadbezoekers aan t Zuiderdiep ligt ruim boven de bandbreedte van het landelijk animocijfer voor recreatief zwemmen in binnenbaden. Zoals eerder is geconstateerd moet hieruit worden opgemaakt dat het verzorgingsgebied voor recreatief zwemmen in het binnenbad van t Zuiderdiep verder rijkt dan de kernen Stellendam, Goedereede en Ouddorp ( inwoners). Dit is te verklaren door de beperkte recreatieve functies in De Staver en De Gooye ten opzichte van de recreatieve functie van t Zuiderdiep. Dit blijkt ook uit het aantal recreatieve bezoekers van De Staver en De Gooye dat achter blijft bij het landelijke kengetal; de deelname aan instructiezwemmen blijft bij alle drie de baden iets achter bij de landelijke animocijfers; vanuit bedrijfseconomische motieven (lagere personeelskosten, vaste inkomsten) worden doelgroepactiviteiten in t Zuiderdiep door verenigingen verzorgd. Het animocijfer voor verenigingen is bij t Zuiderdiep dan ook hoog in vergelijking met landelijke cijfers. De deelname aan doelgroepactiviteiten in De Staver en De Gooye ligt in lijn met landelijke animocijfers. Het animocijfer voor verenigingsactiviteiten ligt bij deze twee baden iets onder het landelijk gemiddelde; met de kanttekening dat de precieze verdeling van recreatieve binnen- en buitenbadbezoekers in een gecombineerd binnen- en buitenzwembad niet is te maken 2, blijft het bezoek aan het buitenbad van t Zuiderdiep, uitgaande van een verzorgingsgebied ter grootte van de hele gemeente ( inwoners), achter bij het landelijk gemiddelde animocijfer. Een belangrijke verklaring ligt in het ruime aanbod van recreatief natuurwater waarmee de gemeente omringd wordt. In de volgende tabel is het aantal bezoekers afgezet tegen het aantal m 2 zwemwater. Als landelijke maatstaf voor een efficiënte afstemming van vraag naar en aanbod van zwemwater wordt wel een indicatie gehanteerd van 225 tot 275 bezoekers per m 2 overdekt zwemwater en van 50 tot 60 bezoekers per m 2 buitenwater. kengetallen bezetting Zuiderdiep De Staver De Gooye landelijk aantal m 2 zw embadw ater - binnenbad ,5 - buitenbad 750 bezoekers per m 2 zw embadw ater - binnenbad buitenbad Analyse bezetting: uit de tabel moet worden afgeleid dat het aantal bezoekers per m 2 zwemwater in de drie zwembaden van Goeree-Overflakkee achter blijft bij het landelijke verhoudingsgetal voor een efficiënt gebruik van binnenbadwater. Dit geldt ook voor het aantal bezoekers per m 2 buitenbadwater; de conclusie is dat het beschikbare wateroppervlakte in de gemeente ruim is in verhouding tot het aantal bezoekers. Dit is niet verwonderlijk gezien het feit dat een gemeente met de omvang van Goeree-Overflakkee over drie zwembaden beschikt. 2 In combibaden is een exacte verdeling van binnen- en buitenbadbezoekers in de regel niet goed te maken omdat bezoekers in veel gevallen zowel van het binnen- als van het buitenbad gebruik maken.

9 Rapportage Onderzoek zwembaden - gemeente Goeree-Overflakkee 7 Bedrijfsvoering en exploitatie In deze paragraaf wordt inzicht gegeven in de bedrijfsvoering en exploitatie van de drie zwembaden waarbij achtereenvolgens wordt gekeken naar de formatie, het onderhoud en de financiële resultaten. De gegevens zijn gebaseerd op de resultaten van Formatie In het volgende overzicht wordt inzicht gegeven in de formatie van de drie zwembaden afgezet tegen een aantal landelijke kengetallen. kengetallen formatie Zuiderdiep De Staver De Gooye totaal/gem. landelijk fte zw emzaal 6,7 5,7 4,5 16,9 (totaal) fte management/staf 2,6 1,4 1,3 5,3 (totaal) totaal fte 9,3 7,1 5,8 22,2 (totaal) bezoekers (totaal) bezoekers per fte (gem.) personeelskosten zw emzaal (totaal) personeelkosten management/staf (totaal) totaal personeelskosten (totaal) personeelskosten per fte (gem.) Analyse formatie: als maatstaf voor een efficiënte personeelsinzet in een binnenbad wordt wel gerekend met tot bezoekers per fte. t Zuiderdiep voldoet nagenoeg aan deze landelijke maatstaf. Met minder dan bezoekers per fte is sprake van veel personeelsinzet ten opzichte van het aantal bezoekers; de personeelskosten per formatieplaats liggen bij alle baden in lijn met wat in de zwembadbranche gebruikelijk is. de cijfers hebben betrekking op Medio 2015 is de formatie management/staf in t Zuiderdiep met 1,0 fte teruggebracht tot 1,6 fte. Dit zou bij vergelijkbare bezoekersaantallen en navenant lagere personeelskosten tot betere verhoudingscijfers leiden (indicatief: circa bezoekers per fte en ongeveer ,- aan personeelskosten per fte). Onderhoud Het volgende overzicht geeft een samenvatting van de meerjaren onderhoudsbegrotingen van de drie zwembaden voor de komende 10 jaar (bron: Meerjaren Onderhoudsplannen opgesteld door ProScan). Bij De Staver is 40% van de totale onderhoudslasten van het recreatiecentrum toegerekend aan het zwembad (conform uitgangspunt herziene begroting 2014) Zuiderdiep De Gooye De Staver 40% totaal gem. pj Zuiderdiep De Gooye De Staver 40% Analyse onderhoud: gemiddeld geldt in de periode een onderhoudsbehoefte van bijna ,- voor t Zuiderdiep met pieken in 2019, 2020, 2021 en De dotatie aan de voorziening voor groot onderhoud voor t Zuiderdiep bedraagt jaarlijks ,-. De voorziening voor groot onderhoud is hiermee toereikend om zwembad t Zuiderdiep de komende jaren adequaat te onderhouden;

10 Rapportage Onderzoek zwembaden - gemeente Goeree-Overflakkee 8 op basis van het meerjaren onderhoudsplan is de komende jaren voor De Gooye een gemiddeld onderhoudsbudget van bijna ,- nodig met pieken in 2018, 2022 en Structureel wordt door de stichting een dotatie opgenomen van ,-; voor het zwembad van De Staver geldt een gemiddelde onderhoudsbehoefte van ,- met pieken in 2018, 2019, 2020 en Onduidelijk is welk deel betrekking heeft op het eigenaarsonderhoud en welk deel voor rekening komt van de stichting. Financiële resultaten In het volgende overzicht is een beknopte weergave gegeven van de meest recente exploitatiecijfers van de drie zwembaden. De jaarrekeningen 2014 vormen de basis voor dit overzicht. Bij De Staver is uitgegaan van de herziene begroting 2014, waarin de kosten van het zwembad zijn gespecificeerd. jaarrekening 2014 Zuiderdiep De Staver De Gooye totaal BATEN instructie doelgroepen recreatief verenigingen schoolzw emmen omzet horeca (omzet-kosten) TOTAAL BATEN LASTEN directe personeelskosten toegerekende personeelskosten (management/staf) gas, w ater, elektra, chemicaliën overige kosten onroerende zaken bedrijfskosten TOTAAL LASTEN SALDO (exclusief)* toegerekende overhead (apparaatskosten) kapitaallasten bij zw embad kapitaallasten bij gemeente (reserveringen) groot onderhoud SALDO (inclusief)* * toegerekende overhead, kapitaallasten, lasten/reserveringen groot onderhoud Toelichting: voor transparantie in de opbouw van de personeelskosten is onderscheid gemaakt tussen directe personeelskosten, die betrekking hebben op de uitvoerende formatie, en toegerekende personeelskosten, die betrekking hebben op management en staf. Daarnaast heeft t Zuiderdiep nog te maken met een post toegerekende overhead waarmee de apparaatskosten vanuit het gemeentehuis worden bedoeld. Deze apparaatskosten moeten als een fictief bedrag worden beschouwd zonder directe relatie met de daadwerkelijke ondersteuning en inzet vanuit het gemeentehuis ten behoeve van t Zuiderdiep. De toegerekende overhead fluctueert. Zo zijn in de begrotingen van 2015 en 2016 bedragen opgenomen van respectievelijk ,- en ,- 3 ; bij De Staver wordt 40% van de overheadkosten en de kapitaallasten toegerekend aan het zwembad; de horeca-omzet van De Gooye is inclusief sporthal. Deze omzet is niet te splitsen van de horecaomzet die vanuit het zwembad wordt gegenereerd. Exclusief toegerekende overhead, kapitaallasten en (reserveringen) groot onderhoud is ten opzichte van de (herziene) begroting 2014 een positief saldo gerealiseerd van ,- ( ,- minus ,-). 3 In het licht van de bezuinigingstaakstelling is het van belang inzicht te krijgen in de daadwerkelijke ondersteuning vanuit het ambtelijk apparaat, de mogelijkheden om dit af te bouwen/te beëindigen en de kosten/besparingen die hiermee gemoeid zijn.

11 Rapportage Onderzoek zwembaden - gemeente Goeree-Overflakkee 9 Door de hogere toegerekende overhead valt het totale resultaat ,- negatiever uit ( ,- minus ,-). Op basis van het hiervoor getoonde exploitatieoverzicht kunnen de volgende kengetallen worden bereken. financiële kengetallen 2014 Zuiderdiep De Staver De Gooye landelijk opbrengst per bezoeker - instructie 8,51 9,32 8,52 7,00-10,00 - doelgroepen 4,69 5,20 4,50-6,00 - recreatief (binnen+buiten) 3,76 2,47 4,16 3,00-4,00 personeelskosten in % omzet 106% 135% 81% 70%-90% dekkingspercentage 62% 49% 78% 60%-80% Analyse financiële resultaten: het overzicht laat zien dat de gemiddelde opbrengsten per bezoeker van de verschillende activiteiten in algemene zin in lijn liggen met wat gebruikelijk is in de zwembadbranche. Alleen de gemiddelde opbrengst per recreatieve bezoeker ligt in De Staver op een iets lager en in De Gooye op een iets hoger niveau dan het landelijk gemiddelde; De personeelskosten als % van de omzet liggen voor De Gooye in lijn met wat in de zwembadbranche gebruikelijk is. Voor t Zuiderdiep en De Staver liggen deze percentages ruim boven de landelijke cijfers en geldt zelfs dat de personeelskosten (ruim) boven de omzet uitstijgen; het dekkingspercentage (het deel van de kosten dat door de omzet wordt gedekt) ligt bij De Staver onder het landelijk gemiddelde. Bij t Zuiderdiep en De Gooye is sprake van een voor de zwembadbranche gebruikelijk dekkingspercentage. Trends en ontwikkelingen De afgelopen jaren maar zeker ook de komende jaren wordt de vraag naar en het aanbod van zwembaden beïnvloed door onder meer de volgende trends en ontwikkelingen: niet alleen op Goeree-Overflakkee worden de zwembaden geconfronteerd met bezuinigingstaakstellingen. Deze bezuinigingen staan vaak in schril contrast met de oplopende exploitatielasten en de vraag om nieuwe investeringen of vervanging van veelal verouderde zwembaden. Tegelijkertijd beseffen gemeenten en zwembadbezoekers goed dat zwembaden een belangrijke maatschappelijke functie vervullen op het gebied van zwemveiligheid, een vitaal verenigingsleven, participatie van kwetsbare groepen en sportieve vrijetijdsbesteding; binnen de Nederlandse zwembaden is het bezoek aan begeleide doelgroepactiviteiten en het banenzwemmen de afgelopen jaren stabiel gebleven mits sprake is van een uitnodigend aanbod. Het aantal recreatieve bezoekers staat in veel zwembaden onder druk. Oorzaken zijn gelegen in de toenemende concurrentie van andere (recreatieve) vrijetijdsbestedingsmogelijkheden en de beperkte attractiewaarde van de meeste recreatieve zwembaden; zwembadbezoekers stellen hogere eisen aan het kwaliteitsniveau, het gemak en de luxe van de accommodaties. Dit uit zich onder meer in een groeiende vraag naar: o zwembaden die in een goede staat van onderhoud verkeren en over een uitnodigende uitstraling beschikken; o gevarieerde en inhoudelijk hoogwaardige activiteiten; o adequaat geschoolde en gemotiveerde instructeurs; o veilige en hygiënische buitenbaden ten opzichte van natuurwater waar geen of gebrekkig toezicht aanwezig is en dat geconfronteerd wordt met zaken als blauwalg en slibvorming; in het kader van een vergrijzende samenleving zijn zwembaden bij uitstek geschikte accommodaties om een gevarieerd aanbod voor senioren te ontplooien. Zwemmen is vrij van schokbelasting en zwembaden worden in toenemende mate ingezet voor preventieve gezondheidszorg en revalidatie. Zoals in paragraaf 2.1 beschreven, zal de vergrijzing en ontgroening zich in de gemeente Goeree- Overflakkee sterker voordoen dan landelijk het geval zal zijn. Hier zullen de zwembaden met hun activiteitenaanbod van op in moeten spelen; er ontstaan steeds meer particuliere zwemscholen die een groeiend marktaandeel van het instructiezwemmen voor hun rekening nemen. Zij maken daarbij zowel gebruik van publieke als private zwembaden en in een enkel geval realiseren zwemscholen zelf zwembaden. Omdat zwemscholen in

12 Rapportage Onderzoek zwembaden - gemeente Goeree-Overflakkee 10 de regel bereid zijn een commerciële huur te betalen, levert dit in de regel een positieve bijdrage aan het exploitatieresultaat. Aandachtspunt is wel dat met de toenemende concurrentie aan steeds jongere kinderen zwemles wordt geboden wat ten koste kan gaan van de zwemvaardigheid. Ook wordt door particuliere zwemscholen veelal gebruik gemaakt van jonge, nog weinig ervaren instructeurs. Op Goeree-Overflakkee doet deze ontwikkeling zich vooralsnog niet voor. Wel heeft zwembad t Zuiderdiep naar het aanbod van reguliere zwemlessen zelf een zwemschool gestart; steeds meer zwembaden zoeken samenwerking met fitnesscentra en fysiotherapeuten. Met name in die gevallen dat een fitnesscentrum of een fysiotherapeut in of nabij een zwembad is gevestigd, kan samenwerking profijtelijk zijn. Deze samenwerking uit zich in combikaarten voor zwembad en fitness en leidt tot het aanbieden van samengevoegde sportprogramma s; als energie-intensieve accommodaties is werk maken van duurzaamheid in zwembaden al snel lonend. De aandacht richt zich met name op zoutelektrolyse (minder chloor), WKK-installaties (eigen energie opwekken), groene stroom en andere energiebesparende maatregelen. In tegenstelling tot nieuwe zwembaden leert de ervaring wel dat investeringen in bestaande zwembaden pas op langere termijn tot substantiële besparingen leiden; zwembaden worden met toenemende aanscherping van wetgeving geconfronteerd. Richtlijnen vanuit de Arbowet, de Milieuwet, de Wet hygiëne en veiligheid bad- en zwemgelegenheden, de Dranken Horecawet, het Besluit Veiligheid Attractie- en Speeltoestellen en de Warenwet hebben invloed op de bedrijfsvoering. De komende jaren zal de nieuwe zwemwaterwet ( van middelen naar doelen ) zijn invloed doen gelden. 4 Verbetervoorstellen In deze paragraaf worden verbetervoorstellen gepresenteerd die een efficiencyverbetering beogen voor de zwembaden om zo bij te dragen aan het realiseren van de bezuinigingstaakstelling. Achtereenvolgens wordt ingegaan op de volgende methoden: de kaasschaaf ; sanering; vervangende nieuwbouw. Methode 1: de kaasschaaf De zogenaamde kaasschaaf -methode houdt in dat op alle beïnvloedbare posten een (beperkte) kostenbesparing/inkomstenverhoging wordt doorgevoerd. Onderstaande tabel toont de mogelijke bezuiniging voor de zwembaden op Goeree-Overflakkee wanneer alle beïnvloedbare posten met een gering % stijgen of dalen. beïnvloedbare posten bezuiniging effect baten +5% personeelskosten -/- 5% - 10% kosten onroerende zaken -/- 5% bedrijfskosten -/- 5% totaal Toelichting: in de vorige paragraaf is geconstateerd dat de tarieven als marktconform kunnen worden beoordeeld. De ruimte om tarieven te verhogen is daarmee beperkt. De ervaring is dat verhogingen van 5% niet snel tot substantiële vraaguitval zullen leiden. Verhoging van de baten door stijging van het aantal bezoekers lijkt op basis van de landelijke trends en ontwikkelingen minder voor de hand te liggen; gezien het hoge aantal fte in relatie tot de bezoekersaantallen is een verlaging van de personeelskosten realistisch. Ter indicatie: om een bezuiniging op de personeelskosten van 5 tot 10% te realiseren, dient de gemiddelde personeelsinzet te worden beperkt met 1 tot 2 fte. Zoals in paragraaf 2.2 (onderdeel formatie ) beschreven is medio 2015 in zwembad t Zuiderdiep reeds een besparing op de formatie management/staf doorgevoerd van 1 fte. Op basis van de gemiddelde personeelskosten 4 In de zwemwaterwet worden strengere eisen gesteld aan de waterkwaliteit door de bandbreedte van toegestane waardes te versmallen.

13 Rapportage Onderzoek zwembaden - gemeente Goeree-Overflakkee 11 management/staf staat dit gelijk aan een besparing van circa ,-. Op basis van de lagere bezoekersaantallen per fte in De Staver en De Gooye is ook in deze baden ruimte aanwezig om de formatie te beperken. Dit met de kanttekening dat als formatiereductie wordt bereikt door natuurlijk verloop een besparing op de personeelskosten mogelijk niet op korte termijn kan worden gerealiseerd; voor de overige posten is uitgegaan van een verlaging van de kosten met 5%. Meer samenwerking, scherper inkopen en energiebesparende maatregelen zijn manieren om een dergelijke verlaging van de kosten van onroerende zaken en bedrijfskosten te realiseren; de kaasschaafmethode kan, afhankelijk van de besparing op de personeelskosten, een totale bezuiniging van ,- tot ,- opleveren waarmee voor een substantieel deel invulling kan worden gegeven aan de structurele besparing die op de zwembadexploitaties moet worden doorgevoerd. Methode 2: sanering Een andere mogelijkheid om de taakstellende bezuiniging te realiseren is sanering, oftewel sluiting van een zwembad(-onderdeel). Op basis van de resultaten van de analyse van de bedrijfsvoering en de exploitatie van de drie zwembaden liggen de volgende saneringen het meest voor de hand: 1. sluiting van zwembad De Gooye; 2. sluiting van buitenbad t Zuiderdiep. Ad.1 Op basis van de bouwjaren, de kapitaallasten en de multifunctionaliteit van de accommodaties is sluiting van zwembad De Gooye om de volgende redenen het meest realistisch: de bezoekers kunnen gebruik maken van het nabijgelegen zwembad De Staver; zwembad De Gooye lijkt makkelijker te amoveren omdat zwembad De Staver meer geïntegreerd is in het multifunctionele recreatiecentrum; het voorzieningenniveau van zwembad De Staver is van een hoger niveau en op De Staver rusten nog kapitaallasten van bijna ,-. Op basis van de herziene begroting 2014 levert deze saneringsvariant een potentiële besparing op van structureel ,- per jaar. Hierbij is geen rekening gehouden met: sloopkosten en herbestemmingsmogelijkheden van zwembad De Gooye; meeropbrengsten voor zwembad De Staver dat qua wateroppervlak voldoende ruimte biedt om de bezoekers van De Gooye op te vangen en ook qua ligging een goed alternatief is; met de gevolgen voor de exploitatie van de sporthal en de horeca van sportcomplex De Gooye waar het zwembad fysiek aan gekoppeld is. Ad.2 Een andere saneringsoptie is sluiting van het buitenbad van zwembad t Zuiderdiep. Zonder afbreuk te doen aan de maatschappelijke waarde van het buitenbad is met naar schatting bezoekers sprake van een beperkt gebruiksrendement en zijn met het ruime aanbod van recreatief natuurwater alternatieven voor handen. Het buitenbad is fysiek en exploitatie-technisch goed los te koppelen van het binnenbad. Bij deze saneringsoptie vervallen de inkomsten en uitgaven die betrekking hebben op het buitenbad. Een nauwkeurige berekening is lastig te maken omdat in de begrotingssystematiek van t Zuiderdiep geen onderscheid wordt gemaakt tussen het binnen- en buitenbad. Met inachtneming van inzichten van het management van t Zuiderdiep en op basis van referentiegegevens wordt in het volgende overzicht een indicatie gegeven van de mogelijke besparingen die verband houden met de sluiting van het buitenbad. Daarbij gelden de volgende aannames: de inkomsten zijn gebaseerd op de gehanteerde verhouding tussen bezoekersaantallen van het binnen- en buitenbad (85/15); met betrekking tot de besparing op de kosten wordt een bandbreedte aangehouden van 10% tot 15% van de totale huidige kosten van zwembad t Zuiderdiep.

14 Rapportage Onderzoek zwembaden - gemeente Goeree-Overflakkee 12 jaarlijks exploitatievoordeel sluiting buitenbad baten (15%) personeelskosten (10%-15%) overige lasten (10%-15%) exploitatiesaldo toegerekende overhead (10%-15%) reservering groot onderhoud (10%-15%) consequentie exploitatie binnenbad totale besparing pm Toelichting: op basis van de gehanteerde uitgangspunten levert sluiting van het buitenbad structureel een besparing op de exploitatie op van 5.000,- tot ,-; verder is gerekend met verlaging van de toegerekende overhead van ,- tot ,- en met een verlaging van de reservering groot onderhoud van 9.000,- tot ,-. Zoals eerder aangegeven is het voor de berekening van verlaging van de toegerekende overhead van belang inzicht te krijgen in de daadwerkelijke ondersteuning vanuit het ambtelijk apparaat, de mogelijkheden om dit af te bouwen/te beëindigen en de kosten/besparingen die hiermee gemoeid zijn; sluiting van het buitenbad zal naar verwachting consequenties hebben voor de exploitatie van het binnenbad. Met name gedurende de zomermaanden zal t Zuiderdiep door sluiting van het buitenbad aantrekkingskracht en daarmee bezoekers kunnen verliezen. Het zwembad kan hier op inspelen door de openstelling aan te passen en daarmee op (personeels-)kosten te besparen. In hoeverre dit de lagere inkomsten als gevolg van het verlies aan bezoekers kan compenseren is lastig in te schatten. Om deze reden is in de berekening van het jaarlijkse exploitatievoordeel bij sluiting van het buitenbad rekening gehouden met een pm post voor de consequentie van de sluiting voor de exploitatie van het binnenbad. Concluderend kan gesteld worden dat sluiting van buitenbad t Zuiderdiep op basis van de genoemde uitgangspunten een besparing op de jaarlijkse gemeentelijke bijdrage op kan leveren van circa ,- tot ,-. Naast een structurele besparing op de exploitatie moet in geval van sluiting van het buitenbad ook rekening gehouden worden met een resterende boekwaarde die nog op het bad rust. Hetzelfde geldt voor de eenmalige investering die gepaard gaat met de sloop van het buitenbad. Methode 3: vervangende nieuwbouw Uit de analyses in paragraaf 2.1 is op te maken dat de gemeente Goeree-Overflakkee beschikt over veel zwemwater ten opzichte van het aantal zwembadbezoekers. Vervangende nieuwbouw kan niet alleen meer balans brengen in de afstemming van vraag en aanbod maar kan ook zorgen voor een kwaliteitsimpuls. In het volgende hoofdstuk worden twee scenario s voor vervangende nieuwbouw uitgewerkt.

15 Rapportage Onderzoek zwembaden - gemeente Goeree-Overflakkee 13 Uitwerking nieuwbouwscenario s In dit hoofdstuk worden de volgende twee scenario s functioneel en financieel uitgewerkt: vervangende nieuwbouw voor zwembaden De Gooye en De Staver; vervangende nieuwbouw voor alle drie de binnenbaden op Goeree-Overflakkee. Scenario 1: vervanging De Gooye en De Staver In paragraaf 2.1 is vastgesteld dat sprake is van overcapaciteit van badwater in De Gooye en De Staver en dat geen van de baden de beschikking heeft over een wedstrijdbad met voor verenigingen adequate afmetingen (6-baans). Met als uitgangspunt een functioneel en doelmatig zwembad met een capaciteit die is afgestemd op het bezoekerspotentieel zou een nieuw zwembad in dit scenario dienen te beschikken over de volgende bassins: wedstrijdbad met een oppervlakte van 25 x 15,4 meter (6 baans) en een diepte van 2,0 meter; doelgroepen-/instructiebad met een oppervlakte van 15 x 8 meter en een diepte van 2,0 meter. Het totale wateroppervlak bedraagt 505 m 2. Op basis van de landelijke richtlijn van bezoekers per m 2 wateroppervlak is dan bij circa tot bezoekers sprake van een efficiënte afstemming. Momenteel is in De Gooye en De Staver sprake van zo n bezoekers. Scenario 2: vervanging alle baden Een verdergaand scenario is dat alle zwembaden worden vervangen door één centraal gelegen nieuw bad. Ook hier geldt dat sprake is van een functioneel en doelmatig zwembad waarbij de (beperkte) recreatieve functie niet in de hardware maar in de software gezocht moeten worden (lees: losse sport- en spelattributen in plaats van glijbanen, whirlpools en dergelijke). Ook gelet op het beperkte gebruiksrendement van het huidige buitenbad t Zuiderdiep is geen rekening meer gehouden met een buitenvoorziening. In dit scenario beschikt het zwembad dan over de volgende bassins: een wedstrijdbad met een oppervlakte van 25 x 21 meter (8 baans) en een diepte van 2,0 meter; een doelgroepen-/instructiebad met een oppervlakte van 20 x 10 meter en een diepte van 2,0 meter; een peuterbassin van 25 m². Het totale wateroppervlak bedraagt 750 m 2. Op basis van de landelijke richtlijn van bezoekers per m 2 wateroppervlak is dan bij circa tot bezoekers sprake van een efficiënte afstemming. Momenteel verwelkomen de drie baden in totaal zo n binnenbadbezoekers. In bijlage 1 zijn voor beide scenario s een beknopte ruimtelijke beschrijving en functioneel programma opgenomen. Financiële consequenties In deze paragraaf wordt inzicht gegeven in de financiële consequenties van beide scenario s met onderscheid tussen de investeringskostenraming en de exploitatiebegroting. Investeringskostenraming Bij de raming van de investeringskosten van beide scenario s zijn de volgende uitgangspunten aangehouden: in beide varianten is er geen sprake van een verdieping op het zwembad. De tribune bij de wedstrijdbaden en de technische ruimten zijn allemaal op de begane grond gesitueerd;

16 Rapportage Onderzoek zwembaden - gemeente Goeree-Overflakkee 14 voor de waterbehandeling is uitgegaan van zoutelektrolyse (in een eventueel vervolgtraject zullen nadere afwegingen gemaakt moeten worden met betrekking tot de keuze van onder meer het waterbehandelingssysteem); de vaste inrichting, zoals kluisjes, draaideur entree, beweegbare bodem, barmeubel horeca, scorebord et cetera maakt onderdeel uit van de raming; de losse inrichting (meubilair, losse zwembadinventaris, losse keukeninrichting et cetera) is niet meegenomen; voor de terreininrichting zijn parkeerplaatsen en fietsenstallingen opgenomen; projectmanagement vanuit de gemeente is meegenomen, er is verder geen rekening gehouden met overige interne ontwikkelingskosten; er is gerekend met 3% kapitaalrente per jaar; er is gerekend met een post onvoorzien van 5%; er is gerekend met 2% bouwkostenstijging per jaar; de grondkosten zijn niet meegenomen; er is een bedrag opgenomen voor promotiekosten tijdens de bouw en bij de opening. er is geen rekening gehouden met marktwerking. Investeringskostenraming scenario 1 Investeringskostenraming scenario 2 excl. BTW excl. BTW Kosten gemeente Kosten gemeente Grondkosten - Grondkosten - Honoraria gemeente Honoraria gemeente Renten Renten Bijkomende kosten Bijkomende kosten Ontwikkelingskosten - Ontwikkelingskosten - Interieur - Interieur - Prijsstijgingen Prijsstijgingen Totaal kosten gemeente Totaal kosten gemeente Kosten marktpartij Kosten marktpartij Bouwkosten Bouwkosten Honoraria marktpartij Honoraria marktpartij Bijkomende kosten Bijkomende kosten Winst en risico projectontwikkeling - Winst en risico projectontwikkeling - Prijsstijgingen Prijsstijgingen Totaal kosten marktpartij Totaal kosten marktpartij onvoorzien (5%) onvoorzien (5%) Totaal investeringskosten exclusief BTW Totaal investeringskosten exclusief BTW Toelichting investeringskostenraming: de post honoraria gemeente is opgebouwd uit de kosten die verband houden met (het inhuren van) projectmanagement, kwaliteitstoezicht, overige adviseurs, repro en voorschotten; de post renten heeft betrekking op renteverlies tijdens de voorbereiding en uitvoering van het project; in de post bijkomende kosten gemeente zijn opgenomen de kosten voor leges en welstand, promotiekosten, aansluitkosten, (openings-)festiviteiten en verzekeringen (CAR en ontwerprisico); bij de kosten die de marktpartij in rekening zal brengen bij de opdrachtgever (gemeente Goeree- Overflakkee) zijn uiteraard de bouwkosten het grootste bestanddeel. Deze post is opgebouwd uit de bouwkosten bouwkundig en technische installaties, de vaste inrichting, de terreininrichting en de coordinatiekosten; de post honoraria marktpartij bestaat uit de kosten voor de architect, de constructeur, de adviseurs installaties en bouwfysica, het opmeten en sonderen, de overige adviseurs en repro en verschotten; bijkomende kosten marktpartij hebben met name betrekking op de legeskosten bemalingsdebiet en vergunningen.

17 Rapportage Onderzoek zwembaden - gemeente Goeree-Overflakkee 15 Exploitatiebegroting In het volgende overzicht is voor beide scenario s een exploitatiebegroting opgesteld. Ter vergelijking is ook de exploitatie van de huidige drie zwembaden weergegeven op basis van de resultaten in De begroting is opgesteld exclusief BTW en op basis van prijspeil Exploitatiebegroting totaal 2014 BEZOEKERSAANTALLEN 't Zuiderdiep nieuw bouw totaal instructie doelgroepen via ver recreatief verenigingen schoolzw emmen TOTAAL BEZOEKERS BATEN instructie doelgroepen recreatief verenigingen schoolzw emmen horeca (omzet-kosten) TOTAAL BATEN LASTEN scenario 1 scenario 2 directe personeelskosten toegerekende personeelskosten (management/staf) gas, w ater, elektra, chemicaliën overige kosten onroerende zaken bedrijfskosten TOTAAL LASTEN SALDO (exclusief)* toegerekende overhead (apparaatskosten) pm pm kapitaallasten bij zw embad kapitaallasten bij gemeente reserveringen groot onderhoud SALDO (inclusief)* Toelichting exploitatiebegroting: ten aanzien van het instructiezwemmen (ontgroening) en het schoolzwemmen zijn de bezoekersaantallen in scenario 1 iets verlaagd ten opzichte van de huidige situatie. In scenario 2 is rekening gehouden met een verminderde bereikbaarheid en met de beperktere recreatieve functie en (daardoor) geringere aantrekkingskracht op inwoners en toeristen. Bij de bezoekersaantallen is vooralsnog geen rekening gehouden met de mogelijke (negatieve) gevolgen van een korting op de subsidies aan verenigingen; gelijk aan de ontwikkeling van bezoekersaantallen zijn de baten van de twee scenario s doorberekend. Uitgangspunt is dat de opbrengsten per bezoeker ongeveer gelijk blijven. Ten opzichte van de huidige situatie is in de scenario s 1 en 2 sprake van een daling van de baten met respectievelijk ,- en ,-; bij het bereken van de totale personeelskosten van de nieuwe baden is uitgegaan van bezoekers per fte tegen een gemiddelde kostenpost van ,- per fte (vergelijkbaar met de huidige kengetallen van zwembad t Zuiderdiep en passend binnen de landelijke maatstaven) en is rekening gehouden met de doorgevoerde besparing van 1 fte in de formatie van t Zuiderdiep (management/staf). Bij de verdeling van personeelskosten directe en toegerekende personeelskosten is uitgegaan van een verhouding van 80/20; het beperken van het aantal zwembaden levert ook een besparing op in de overige kostenposten. Op basis van referentiegegevens zijn de kosten voor gas, water, elektra, chemicaliën, overige kosten onroerende zaken en bedrijfskosten geraamd voor de scenario s 1 en 2; in beide nieuwbouwscenario s is vooralsnog een pm-post opgenomen voor door te gemeente toe te rekenen overhead (apparaatskosten). De nieuwe kapitaallasten zijn berekend op basis van lineaire

18 Rapportage Onderzoek zwembaden - gemeente Goeree-Overflakkee 16 afschrijving (jaar 1) en tegen een rente van 4%. Daarbij is rekening gehouden met gedifferentieerde afschrijvingstermijnen: 40 jaar bouwkundig, 25 jaar voor terreininrichting, 20 jaar installaties en 15 jaar inrichting. Voor de reservering groot onderhoud is gerekend met 1,5% van de bouwkosten bouwkundig en technische installaties; met de gehanteerde uitgangspunten en aannames is uit de exploitatiebegroting op te maken dat scenario 1 inclusief kapitaallasten en reservering groot onderhoud resulteert in een nagenoeg vergelijkbare gemeentelijke bijdrage als in de huidige situatie (een voordeel van ,- in jaar 1 op basis van lineair berekende kapitaallasten). Daarmee levert dit scenario op korte termijn nauwelijks een bijdrage aan de bezuinigingstaakstelling. Dit ligt anders bij scenario 2. Als alle bestaande baden worden vervangen door één nieuw zwembad (zonder buitenbad) dan vergt dat een gemeentelijke bijdrage van zo n ,-, of te wel een besparing van circa ,- ten opzichte van het resultaat in 2014.

19 Rapportage Onderzoek zwembaden - gemeente Goeree-Overflakkee 17 Best passende beheervorm zwembaden Ten behoeve van het vaststellen van de best passende beheervorm voor de zwembaden is op 21 november 2014 een werkconferentie georganiseerd met de diverse betrokken partijen. In dit hoofdstuk worden de uitgangspunten vastgesteld die aan de best passende beheervorm ten grondslag liggen (paragraaf 4.1), worden de mogelijke beheervormen nader beschouwd (paragraaf 4.2) en wordt vervolgens een onderbouwd voorstel gedaan (paragraaf 4.3). Dit hoofdstuk wordt afgesloten met een implementatieplan. Uitgangspunten Bij een passende beheervorm voor de zwembaden op Goeree-Overflakkee worden de volgende uitgangspunten gehanteerd: de beheervorm biedt de gemeente vanuit haar regiefunctie de mogelijkheid de maatschappelijke functie van de zwembaden te waarborgen en te blijven sturen op maatschappelijke doelen (denk aan: openstelling, tarieven, specifiek activiteitenaanbod voor doelgroepen); de beheervorm biedt optimaal ruimte aan mogelijke schaal- en efficiëntievoordelen (dit mede gelet op de noodzaak om de structurele gemeentelijke bijdrage aan de zwembaden met ,- te verlagen); met de beheervorm wordt de stabiliteit en continuïteit van de zwembaden gewaarborgd en is sprake van een transparante (financiële) verantwoording; de beheervorm faciliteert en stimuleert innovativiteit en marktgerichtheid om goed in te kunnen spelen op veranderende omstandigheden; beheer en exploitatie van de zwembaden geschiedt binnen één beheervorm; bij de keuze voor een nieuwe, passende beheervorm voor de zwembaden wordt rekening gehouden met ontwikkelingen die samenhangen met de wet Markt en Overheid en de vennootschapsbelasting die overheden vanaf 2016 moeten gaan betalen over de winst uit ondernemingsactiviteiten (bijvoorbeeld in geval van de exploitatie van zwembaden); in geval van verzelfstandigen of uitbesteden zal, onafhankelijk van de gekozen beheervorm, zorggedragen moeten worden voor een adequate juridische structuur waarin op basis van goede overeenkomsten en planning & control afspraken over de taken en verantwoordelijkheden tussen gemeente en exploitant worden vastgelegd en bewaakt. Mogelijke beheervormen In deze paragraaf worden de volgende vier meest voorkomende beheervormen voor zwembaden nader beschouwd: gemeentelijke beheer; verzelfstandigd sportbedrijf; stichting; commerciële exploitant. Belangrijk is te constateren dat er geen beste beheervorm is voor zwembaden. Iedere vorm kent z n geslaagde en minder geslaagde landelijke praktijkvoorbeelden. Onmiskenbare trend is wel dat het aandeel gemeentelijk beheer de afgelopen jaren is afgenomen. Werd begin jaren 90 nog ongeveer 60% van de zwembaden in Nederland gemeentelijk beheerd. Momenteel geldt dat nog voor zo n 25% van de zwembaden. De afgelopen jaren is er een gestage opkomst van verzelfstandigde sportbedrijven die onder meer verantwoordelijk zijn voor beheer en exploitatie van zwembaden (circa 10%). Het aandeel stichtingen stabiliseert zich rond zo n 25%. Het aandeel commercieel geëxploiteerde zwembaden vormt met ongeveer 40% het grootste bestanddeel.