Startnotitie. 'Uitgangspunten onderzoek privatisering zwembad'

Transcriptie

1 Startnotitie 'Uitgangspunten onderzoek privatisering zwembad' Oktober

2 Inhoudsopgave 1. Aanleiding... 3 Bloesemakkoord... 3 Sportaccommodatiebeleid... 3 Inhoud startnotitie... 3 Huidige zwembad Maatschappelijke doelstellingen... 4 Doelstellingen sportbeleid Gemeente Tiel... 4 Zwembad als middel om maatschappelijke doelen te realiseren... 4 ad a) (Zwem-)Veiligheid... 4 ad b) Gezondheid... 4 ad c) Sportdeelname... 4 ad d) Recreatie Mogelijke zwembadconfiguraties in Tiel... 6 A. Minimale variant... 6 B. Midden variant... 7 C. Maximale variant... 8 A. De minimale variant... 9 B. De midden variant... 9 C. De maximale variant Sturen op ambitie Grond Gebouw

3 1. Aanleiding Bloesemakkoord In de raadsvergadering van 24 april 2014 is door de raad ingestemd met het bloesemakkoord waarin over het zwembad het volgende is opgenomen. Zwembad Een zwembad met betaalbare zwemlessen is een basisvoorziening in een centrumstad als Tiel. Wij willen het zwembad dan ook behouden en gaan onderzoeken welke mogelijkheden er zijn voor een duurzaam zwembad, waarbij privatisering Sportaccommodatiebeleid In de raadsvergadering van 17 september 2014 is het sportaccommodatiebeleid vastgesteld waarin over het zwembad het volgende is opgenomen. Op basis van een kaderstellende discussie van de raad de mogelijkheden onderzoeken voor het privatiseren van Inhoud startnotitie In deze startnotitie wordt input gegeven voor de kaderstellende discussie over het behoud van een duurzaam zwembad in Tiel met betaalbare zwemlessen. Hierbij is uitgegaan dat onder duurzaam minimaal een periode van 10 jaar wordt verstaan. Zo staat beschreven welke rol een zwembad kan vervullen bij het realiseren van diverse maatschappelijke doelstellingen, welke zwembad configuraties hierbij aansluiten, welke rol de markt doorgaans bereid is op zich te nemen en op welke manier een gemeente kan sturen op de ambitie. Huidige zwembad Zwembad Groenendaal Plus is in 1973 gebouwd. In de loop der jaren is het zwembad gerenoveerd en geactualiseerd, desondanks maakt het zwembad anno 2015 een verouderde indruk. Sinds de bouw van het zwembad zijn duurzamere / energie zuinige technieken ontwikkeld en is veel kennis opgedaan over de exploitatie en het beheer van zwembaden. Waarschijnlijk zal de markt voor het in eigendom hebben en duurzaam exploiteren van het zwembad in Tiel de voorkeur geven aan het realiseren van een nieuw zwembad boven het renoveren van het huidige zwembad, om een sluitende businesscase te realiseren. Om deze reden is in deze notitie ervan uitgegaan dat de realisatie van een nieuw zwembad onderdeel uitmaakt van het behoud van het zwembad in Tiel. 3

4 2. Maatschappelijke doelstellingen Doelstellingen sportbeleid Gemeente Tiel In het sportbeleid 'sport beweegt, sport bindt' ( ) is het centrale doel 'Zo veel mogelijk Tielenaren te laten bewegen en voldoende faciliteiten te bieden voor een actieve leefstijl: binnen de sportvereniging, de sportschool of op individueel niveau in de vrije natuur.' Zwembad als middel om maatschappelijke doelen te realiseren Een zwembad draagt, afhankelijk van de samenstelling van het zwembad (zwembad configuratie), bij aan de volgende maatschappelijke doelstellingen: a) (zwem-)veiligheid b) gezondheid (zowel preventief als curatief) c) sportdeelname d) recreatie Nadere toelichting per doelstelling: ad a) (Zwem-)Veiligheid In een waterrijk land, zoals Nederland, bestaat een behoorlijk risico dat iemand onbedoeld te water raakt. Het beschikken over zwemvaardigheden is een voorwaarde om veilig rond, in en op het water te verblijven. Iemand die niet kan zwemmen, kan zich niet redden in het water en is daarbij een gevaar voor eventuele redders. In een zwembad kunnen zwemvaardigheden worden aangeleerd en worden onderhouden. ad b) Gezondheid Bewegen is gezond. Zwemmen is een sport waarin verschillende spiergroepen worden gebruikt. Door de ontspannende werking en de stuwende kracht van het water worden de spieren op een niet-belastende manier gebruikt waardoor de kans op blessures klein is. Zwemmen is dan ook een sport die erg geschikt is voor ouderen, mensen met overgewicht en mensen met reumatische klachten. Zwemmen wordt regelmatig ingezet bij revalidatie. Een zwemvoorziening kan zowel in preventieve als curatieve zin bijdragen aan de gezondheid. ad c) Sportdeelname Zwemmen is een populaire sport. Na fitness (21,8%), hardlopen (12,2%) en tennis (5%) is zwemmen (4,9%) de meest beoefende sport (SCP, 2015). Ook in Tiel is zwemmen een populaire sport. De Tielse zwem-, waterpolo - en triatlonvereniging Vahalis heeft ruim 330 leden. Daarnaast wordt het zwembad in Tiel ook regelmatig bezocht door mensen, die niet aangesloten zijn bij een vereniging. Zij bezoeken het zwembad om banen te zwemmen of deel te nemen aan één van de begeleide activiteiten als aquajogging of aquarobics 1. 1 Het is niet bekend hoeveel individuele mensen hier gebruik van maken, daar de Gemeente Tiel enkel beschikt over de totale bezoekcijfers van begeleide en onbegeleide activiteiten in Tiel. In 2014 was het aantal bezoekers van onbegeleide activiteiten (recreatief, banenzwemmen en wellness) en begeleide activiteiten (zoals zwemlessen, aquarobics, aquafitness, zwangerschapszwemmen en baby, peuter- en kleuterzwemmen en kinderfeestjes) 4

5 ad d) Recreatie Zwemmen is voor velen ook een vorm van vrijetijdsbesteding. Gezinnen met jonge kinderen zien het zwembadbezoek als een ontspannen uitje. Ook de jeugd spreekt graag met elkaar in het zwembad af. Afhankelijk van de aanwezige recreatieve voorzieningen draagt het zwembad in meer of mindere mate bij aan het recreatieve aanbod. 5

6 3. Mogelijke zwembadconfiguraties in Tiel Zoals hiervoor beschreven kan een zwembad bijdragen aan het realiseren van verschillende maatschappelijke doelstellingen. Afhankelijk van de samenstelling van een zwembad kan zij al dan niet bijdragen aan de realisatie van één of meerdere maatschappelijke doelstellingen. Hieronder zijn de verschillende mogelijke zwembad configuraties uitgewerkt in de volgende drie varianten, waarbij volledige privatisering het uitgangspunt is : A. De minimale variant: Zwembad gericht op bevorderen (zwem-)veiligheid B. De midden variant: Zwembad gericht op bevorderen (zwem-)veiligheid, sportdeelname, gezondheid C. De maximale variant: Zwembad gericht op bevorderen (zwem-)veiligheid, sportdeelname, gezondheid en recreatie A. Minimale variant Een zwembad met één bassin van 20 x 10 meter Wanneer het zwembad in Tiel primair gericht is op het bevorderen van de (zwem-) veiligheid, dan dient deze te voorzien in de behoefte aan zwemonderwijs. Op basis van de leerlingenprognoses in Tiel is berekend welk bassin nodig is om binnen de beschikbare uren 2 in de behoefte aan zwemonderwijs te kunnen voorzien. Het zwembad zal dan moeten beschikken over een zwembassin van ongeveer 20 meter bij 10 meter met een gedeeltelijk beweegbare bodem met een diepte van 2 meter. De watertemperatuur in dit bassin is ongeveer 30 graden. Een bassin van deze afmetingen zal voldoende zijn om de meeste kinderen in Tiel te leren zwemmen. In de uren waarin geen zwemlessen worden gegeven kan het bassin ruimte bieden voor onder meer doelgroepactiviteiten en banen zwemmen. Uitgaande van landelijke animocijfers en het huidige gebruik van het zwembad, kan een bassin van deze omvang in principe voorzien in een kwart tot een derde van de behoefte aan zwemwater in de gemeente. Bepalend is de watertemperatuur. Deze is vrij hoog, waardoor het bassin geschikt is voor rustig bewegen, maar ongeschikt voor actieve sportbeoefening. Uiteraard is het mogelijk om de temperatuur van het zwembadwater aan te passen aan de doelgroep die gebruik maakt van het bassin. Dit kost echter de nodige tijd en energie. Ervan uitgaande dat in het zwembassin dagelijks zwemlessen worden gegeven is het afkoelen en het opwarmen van het zwembadwater nauwelijks een optie. In deze zwembadconfiguratie is geen aanbod voor: de beoefening van wedstrijdzwemmen, waterpolo, triatlon, duiken en reddingszwemmen de individuele sporter die graag banen zwemt wellness Dit zwembad draagt bij aan de volgende maatschappelijke doelen: zwemveiligheid gezondheid (beperkte bijdrage) sportdeelname (beperkte bijdrage) 2 Het aanbod van zwemlessen kan maar op bepaalde uren worden gegeven. Gezien de leeftijd van de kinderen is dit veelal na schooltijd en in de weekenden en tot maximaal uur. 6

7 B. Midden variant Een zwembad met twee bassins (15 x 10 meter en 25 x minimaal 12,5 meter) In deze variant is het zwembad in Tiel naast het zwemonderwijs gericht op het bevorderen van de sportdeelname als doel op zich én als middel voor een betere gezondheid. Wanneer het zwembad als middel wordt ingezet om de sportdeelname te bevorderen, zal deze moeten voorzien in de mogelijkheid om de zwemsport 3 op amateurniveau te kunnen beoefenen. Volgens de normen van de Koninklijke Nederlandse Zwem Bond kan voor het sporten op amateurniveau in de regio worden volstaan met een C- accommodatie. Een C- accommodatie bestaat uit een waterbassin van 25 bij minimaal 12,5 meter en 1,80 meter diep met een beweegbare bodem. De watertemperatuur in dit bassin ligt tussen de 26 en 28 graden. Uitgaande van landelijke animocijfers en het huidige gebruik van het zwembad is de capaciteit van een bassin van 25 bij 12,5 meter onvoldoende. Om de capaciteit te vergoten en het aanbod te verbreden is een extra doelgroepenbassin van 15 bij 10 meter in dit zwembad opgenomen. In het doelgroepenbassin ligt de watertemperatuur rond de 30 graden. Hierdoor beschikt het zwembad over twee verschillende bassins met verschillende water temperaturen, waardoor op hetzelfde moment meerdere (doelgroep-) activiteiten kunnen worden aangeboden. In dit zwembad is tevens ruimte voor recreatief zwemmen in de uren dat de bassins niet gebruikt worden door de zwemvereniging, zwemlessen en de specifieke doelgroepen. Het recreatieve aanbod is beperkter dan in het huidige zwembad Groenendaal Plus. Zowel in het aantal beschikbare uren als in het aanbod. In dit zwembad is geen recreatiebad aanwezig dat in principe heel de dag opengesteld kan worden voor recreatief zwemmen, noch is voorzien in extra voorzieningen zoals een glijbaan, peuter- en kleuterbad, bubbelbad, jetstream of wildwaterkreek, stoombad of sauna. Aan de hand van diverse spelmaterialen in het water kan desondanks een aantrekkelijk recreatief aanbod worden gerealiseerd. In deze zwembadconfiguratie wordt niet voorzien in: een uitgebreid aanbod aan recreatieve voorzieningen wellness faciliteiten Dit zwembad draagt bij aan de volgende maatschappelijke doelen: zwemveiligheid gezondheid sportdeelname recreatie 3 In deze is uitgegaan van de meest gangbare disciplines binnen de zwemsport, zijnde wedstrijdzwemmen en waterpolo. 7

8 C. Maximale variant Een zwembad met drie bassins (15 x 10 meter, 25 x 16 meter en recreatiebad van circa 150 m2) en wellness faciliteiten In de maximale variant wordt het huidige zwemaanbod in de Gemeente Tiel minimaal gehandhaafd en wordt voorzien in de wens van zwem-, waterpolo- en triatlon vereniging Vahalis om te kunnen beschikken over een bassin van 25 bij 16 meter. De zwem-, waterpolo- en triatlon vereniging Vahalis geeft aan dat haar ledenaantal in de afgelopen jaren is gegroeid. Daarnaast geeft de vereniging aan dat zij het maximaal aantal beschikbare uren in het huidige zwembad benut. Om de trainings- en wedstrijd capaciteit te vergroten en een eventuele ledengroei ook in de toekomst te kunnen accommoderen, geeft Vahalis aan een voorkeur te hebben voor een C- accommodatie waarbij het bassin 25 x 16 meter is. Hierdoor beschikt zij over een extra zwembaan. Naast het doelgroepenbad en het wedstrijdbad (C- accommodatie) wordt ook voorzien in een recreatiebad met glijbaan, peuter- en kleutervoorzieningen en een wildwaterkreek, sauna's, een whirlpool, zonnebank en een Turks stoombad. Dit zwembad draagt bij aan de volgende maatschappelijke doelen: zwemveiligheid gezondheid sportdeelname recreatie NB: De term 'maximaal' in deze variant staat voor het voorzieningenniveau waarmee het huidige zwemaanbod in Tiel blijft behouden en past bij de regionale functie van het zwembad. Dit is echter niet het maximaal haalbare waarin een zwembad kan voorzien. Een zwembad kan namelijk ook voorzien in een wedstrijdbad waarin op landelijk niveau wedstrijden kunnen worden gespeeld ( B-accommodatie) en meerdere bassins bieden. 8

9 4. Rol van de markt Het uitgangspunt is dat het toekomstige zwembad in Tiel volledig is geprivatiseerd. Dit betekent dat het eigendom én de exploitatie van het zwembad in handen is van een marktpartij. De afgelopen jaren is het de trend dat de exploitatie van de zwembaden niet meer in handen is van gemeenten. Doorgaans blijft het eigendom wel in handen van de gemeente. Afhankelijk van de samenstelling van het zwembad stelt de markt eisen aan de gemeentelijke bijdrage voor de realisatie en exploitatie van het zwembad. Op basis van de huidige ervaringen in de markt is door een adviesbureau, dat diverse privatiseringsprocessen van gemeentelijke zwembaden heeft begeleid, per variant een inschatting gemaakt van de voorwaarden die de markt stelt bij de realisatie en exploitatie van het zwembad. In de markt wordt ten behoeve van de businesscase steeds vaker gewerkt met de inzet van vrijwilligers. A. De minimale variant Een zwembad met één bassin van 20 x 10 meter Vanuit de markt zijn diverse partijen al dan niet in samenwerking met een zorginstelling, fysiotherapeut of recreatieonderneming bereid om dit zwembad geheel voor eigen risico te bouwen en te exploiteren. De markt verwacht geen gemeentelijke bijdrage. De kosten van de zwemlessen zijn marktconform en betaalbaar. B. De midden variant Een zwembad met twee bassins (15 x 10 meter en 25 x minimaal 12,5 meter) Voor de bouw en exploitatie van dit zwembad vraagt de markt doorgaans een financiële bijdrage van de gemeente. Het is namelijk niet mogelijk om dit zwembad geheel kostendekkend te exploiteren. De bijdrage die een marktpartij van de gemeente verwacht kan verschillen en kan bestaan uit één of een combinatie van: Een incidentele bijdrage Een jaarlijkse subsidie Grond met de mogelijkheid voor woningbouw Het huidige zwembad Uit onderzoek zal moeten blijken welke bijdrage de markt van de Gemeente Tiel verwacht. C. De maximale variant Een zwembad met drie bassins (15 x 10 meter, 25 x 16 meter, recreatiebad van circa 150 m2) en wellness faciliteiten De kosten voor de realisatie en exploitatie van dit zwembad zijn hoger dan bij de midden variant. Daarnaast is het onzeker of deze extra investeringen ten behoeve van het recreatieve aanbod zich ook terugverdienen. Ervaring in den lande leert dat dit meestal niet het geval is. De markt vraagt voor het in eigendom realiseren en exploiteren van een dergelijk zwembad dan ook een hogere bijdrage van de gemeente dan voor een zwembad zoals beschreven in de midden variant. 9

10 5. Sturen op ambitie Zoals hiervoor aangegeven wordt voor de realisatie en in stand houden van variant A door de markt geen bijdrage verwacht van de gemeente. Ligt de ambitie hoger, zoals bij variant B of C dan kan de gemeente op het behoud van een duurzaam zwembad in Tiel door onderstaande instrumenten in te zetten. Grond De Gemeente Tiel is eigenaar van de grond waar het huidige zwembad met de parkeervoorzieningen is gesitueerd. Daarnaast is de Gemeente Tiel bevoegd om de mogelijkheid te bieden voor de realisatie van nieuwe woningen of andere ontwikkelingen. De realisatie van woningen past binnen de huidige structuurvisie. Ten behoeve van de businesscase en om te sturen op de continuïteit van het zwembad kan de Gemeente Tiel het volgende inbrengen: a) Het eigendom van de grond van het huidige zwembad inclusief parkeervoorzieningen met de mogelijkheid om naast de zwembadvoorziening tevens woningen te realiseren b) De grond in erfpacht te geven met het recht van opstal ten behoeve van de realisatie van de gewenste zwemvoorziening Gebouw De Gemeente Tiel is eigenaar van het huidige zwembad Groenendaal Plus. Ten behoeve van de businesscase en om te sturen op de continuïteit van het zwembad kan de Gemeente Tiel het huidige zwembad inbrengen. Zoals hiervoor aangegeven is het huidige zwembad gedateerd, waardoor de inzet van dit instrument beperkt is. 10