Mutaties in MPN en de impact op de nieuwe WHO criteria

Transcriptie

1 Mutaties in MPN en de impact op de nieuwe WHO criteria Bert van der Reijden, PhD Laboratory of Hematology Dept of Laboratory Medicine Radboud UMC, Nijmegen The Netherlands Week van de pathologie, 28 maart 2017 Reehorst, Ede

2 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Novartis Bedrijfsnamen

3 Introductie MPN mutaties Driver mutaties Welke en hoe aan te tonen? Pathogenese Effect op presentatie/beloop/overleving Additionele mutaties Welke en hoe aan te tonen? Effect op presentatie/beloop/overleving Toekomst

4 Groeifactor onafhankelijke groei: PV, ET en PMF Polycythemia vera Toename hematocriet Incidentie 2: Essentiële trombocytose Toename trombocyten 2: Primaire myelofibrose Botvorming, collageen fibers in BM 1: Overlap in kenmerken Major criteria, minor criteria, exclusie criteria Stellen definitieve diagnose lastig, tijdrovend

5 Driver mutaties in JAK2, CALR en MPL geen mutatie PV geen mutatie ET geen mutatie PMF MPL mutatie MPL mutatie Zeer frequent bij MPN Zeer infrequent overige myeloide maligniteiten WHO mutatie analyse noodzakelijk

6 Allel frequentie JAK2 V617F mutatie varieert sterk PV en PMF vaak homozygoot Bloed volstaat Frequentie van 1 100% Gevoelige test nodig Sanger sequencen niet geschikt

7 Gevoelig detecteren JAK2 c.1849g>t mutatie met qpcr Allel specifieke PCR probe * JAK2 c.1849g>t DNA Gevoeligheid > 0,1% Waarde >1,0% = positief Waarde <0,1% = negatief Waarde tussen 0,1-1,0%: klinische relevantie onduidelijk komt voor bij gezonde personen (CHIP) Jovanovic JV et al, Leukemia 2013

8 Aantonen JAK2 exon 12 en MPL mutaties JAK2 exon 12 en MPL mutaties JAK2 exon 12 vaak kleine in/dels MPL aa 505 of 515 Mutant allelfrequentie kan kleiner zijn dan 10% Kleine kloons worden gemist met Sanger sequencing

9 Aantonen CALR mutaties: -1 bp frameshift in exon 9 Heterozygoot: -1 bp frameshift: nieuw C-terminaal deel deletie (52 bp) en insertie (5 bp) in exon 9 in 80% Mutant allelfrequentie kan kleiner zijn dan 5% Kleine kloons worden gemist met Sanger sequencing exon 9 * * CALR CALR + insertie +5 bp insertion Exon 9 bevat lengte polymorfismes!

10 Strategie mutatiedetectie RadboudUMC Van getrapte analyse PV: JAK2 V617F negatief? dan JAK2 exon 12 ET/PMF: JAK2 V617F negatief? dan CALR negatief?, dan MPL Naar 1 NGS analyse van JAK2 V617F, exon 12, CALR en MPL 1% gevoeligheid Goedkoper Sneller Prognostische genen

11 Pathogenese gemuteerd JAK2, MPL en CALR

12 JAK2 V617F is constitutief actief Constitutieve activatie JH2 domain bindt en remt JH1 domein V617F mutatie: geen goede binding/remming JH1 kinase domain

13 JAK2 V617F activeert EPO, TPO en GCSF-receptoren Inactief JAK2 geen EPO JAK2 met EPO JAK2V617F actief zonder EPO JAK2 V617F activeert EPO-, TPO-, GCSF-receptoren gevolg PV, ET, PMF Geen signaal Celproliferatie JAK2 exon 12 mutaties activatie EPO receptor: polycythemia vera

14 MPL en CALR mutaties activatie TPO-receptor CALR = ER chaperone Interactie N-geglycolyseerd MPL Versterkt door mutante C-terminus Activatie MPL, activatie JAK2 MPL en CALR mutaties Activatie trombopoietine receptor Trombocytose: ET en PMF Alle mutaties convergeren naar vergelijkbaar signaal transductiepad Mutaties komen nooit samen voor Vainchenker en Kralovic, Blood 2017

15 Mutatie-afhankelijke fenotypische verschillen bij PMF JAK2 mutated CALR mutated P value No. of patients Age (yrs) 60 (21-87) 60 (32-85) NS Gender (female, %) 24 (53) 10 (48) NS Haemoglobin (g/l) * Platelets (10 9 /l) *** White cells (10 9 /l) NS Follow-up (yrs) 7 (1-21) 7 (1-21) NS Complications Myelofibrosis (n, %) 1 (2) 4 (19) 0.03* Thrombosis (n, %) 10 (22) 5 (24) NS Death (n, %) 3 (7) 0 (0) NS

16 Trombose incidentie (%) JAK2 V617F grotere kans op trombose bij ET Jaren JAK2+ ET: 30% evolueert naar PV binnen 10 jaar CALR+ ET: 0% evolueert naar PV Mutatiestatus beïnvloedt behandeling echter niet Rotunno G, et al. Blood 2013; ; Rumi E, et al. Blood 2014; Klampfl T, et al. NEJM 2013

17 Type CALR mutatie en verschillen in fenotype CALR del52 (type 1) en CALR ins5 (type 2) Type 1 in ET: Myelofibrose, significant vaker myelofibrotische transformatie Betere prognose bij PMF vergeleken met type 2 en JAK2 V617F Type 2 geassocieerd met ET hogere plaatjes aantallen kleinere kans trombose slechtere prognose bij PMF vergeleken met type 1 Type CALR mutatie beïnvloedt therapiekeuze nog niet

18 Overleving DCALR beste overleving bij PMF DJAK2 Mediaan 6 jr DCALR Mediaan 16 jr DMPL Mediaan 10 jr Dnegatief 2 jr Aantonen klonaliteit Jaren Klampfl T et al. NEJM 2013;369: ; Tefferi A et al. Leukemia. 2014

19 Additionele mutaties bij MPN Mutaties in 5 subgroepen Signaaltransductie DNA methylering Histone modificatie Transcriptiefactoren RNA splicing 3%, bij progressie/aml 5-20%, initiatie, progressie 5-25% bij PMF, progressie 3%, leukemieprogressie 10-15% bij PMF WHO 2016 triple negatieve PMF mutatie analyse: ASXL1, EZH2, TET2, IDH1, IDH2, RUNX1, SF3B1 en SRSF2 Alleen mogelijk met Next Generation Sequencing

20 Type en aantal mutaties bepalen fenotype signaling 3 of meer mutaties epigenetica splicing Proliferatie signaling 2 mutaties Myelodysplasie epigenetica Proliferatie Myelodysplasie signaling 1 mutatie Myelodysplasie Proliferatie

21 Overleving ASXL1 mutaties beïnvloeden overleving in PMF CALR-ASXL1- or CALR-ASXL1- CALR+ASXL1+ CALR+ASXL1+ N=202 Median Mediaan ,5jr years HR 3.2 ( ) CALR+ASXL1- CALR+ASXL1- N=45 Median not reached mediaan niet bereikt P< CALR-ASXL1+ CALR-ASXL1+ N=46 Median Mediaan 3.94 years jaar HR 8.7 ( ) Jaren Tefferi A et al, Leukemia 2014

22 Slechte overleving PMF met EZH2, SRSF2, IDH1/2, ASXL1, TET2 mutaties n= 852 PMF Onafhankelijke correlatie ASXL1, EZH2, and SRSF2 met overleving IDH1/2 correleren met transformatie naar AML

23 Overleving Aantal mutaties beïnvloedt overleving PMF Geen additionele mutaties Mediane overleving 8,5 jr 3 additionele mutaties Mediane overleving 0,7 jr 1-2 additionele mutaties Mediane overleving 4 jr Jaren

24 Nieuwe risico scores voor PMF Mutation Enhanced International Prognostic Scoring System (MIPSS) Genetics based Prognostic Scoring System (GPSS) Mutatie analyse PMF: ASXL1, EZH2, IDH1, IDH2, RUNX1, TET2, SF3B1 en SRSF2 Toename myelofibrose: sneller naar allo SCT

25 Conclusies mutaties bij MPN Diagnose: JAK2, CALR, MPL Gevoeligheid <1%, NGS Mutatie beïnvloedt beloop Triple negatief PMF: NGS, kloon? PMF risicofactoren NGS Nieuwe waalbrug Nijmegen

26 % JAK2 gemuteerde allelen inbloed Follow up alleen in allo SCT setting Curatie? Terugkeer ziekte? Tx voor JAK2+ myelofibrose 1e tx juli e tx februari Detectie limiet Date