COIG Genoom & Genetica take home messages juni Clinical Genetics UMCG

Transcriptie

1 COIG Genoom & Genetica take home messages juni 2019 Clinical Genetics UMCG

2 Klinisch Genetisch Redeneren Denk genetisch: genetische basisbegrippen: belangrijk familie-anamnese: sowieso belangrijk (bijv. om de DNA- uitslag te kunnen interpreteren) counselen: adequaat vertalen van kennis, kansen en keuzes de houdbaarheid van een genetische uitslag is beperkt!! Clinical Genetics UMCG

3 Trends in de genoomdiagnostiek Van zeldzame monogene aandoeningen naar complexe, veelvoorkomende ziekten met een erfelijke component Van last resort na een diagnostische odysee, naar genome first Van (gen- of ziekte-) specifieke test naar one-test-fits-all Interpretatie van uitslagen toenemend afhankelijk van datasharing en multidisciplinair overleg

4 Onderzoekstechnieken genoomdiagnostiek Van chromosoomonderzoek naar desktop WGS Nanopore sequencing

5 Ethische aspecten DNA diagnostiek 2 Toenemende consensus: o Dat actionable genetische informatie aangeboden moet worden o Dat het traditionele informed consent model niet meer volstaat o Dat tiered consent een optie kan zijn ( genetisch keuzemenu ) o Recht op niet-weten respecteren Discussie: o Hoe bevindingen teruggekoppeld moeten worden o Hoe op te stellen naar informren van familieleden o Hoe om te gaan met kinderen en hun recht op een open toekomst o Wat te doen met materiaal/uitslagen na het overlijden van de patient

6 Workshops

7 Pharmacogenetica Prospectief genotyperen voor TPMT verlaagt risico op hematologische toxiciteit met 10x 95% van de populatie is drager van een actionable PGx variant

8 Stofwisselingsziekten bij volwassenen Algemene (biochemische) principes van een erfelijke stofwisselingsziekte: volgens de A-B-C-D formule Globale classificatie van erfelijke stofwisselingsziekten Algemene behandelingsprincipe van een erfelijke stofwisselingsziekte: substraatreductie, enzymvervanging, substitutie, afvoer toxische metabolieten Wanneer diagnostiek naar stofwisselingsziekten? denk aan plus- en vraagtekens Opvang acute metabole ontregeling: Het is leuk! check noodprotocol! (

9 Next gen sequencing voor de internist 1 1 run NGS = 11 jaar PCR & sanger

10 Next gen sequencing voor de internist 2 Next-gen sequencing is eindeloos veel krachtiger dan klassieke PCR en sequencing De onderliggende concepten zijn niet lastig te begrijpen, en geven veel inzicht Begrip à kritisch beoordelen van uitslagen

11 Nefrogenetica 1 Nierziekten: Vaak erfelijke component, met name cystenieren Terminaal nierfalen: 10% vd patiënten erfelijke oorzaak! Erfelijke nierziekten: - Anamnese, familie-anamnese, stamboom - (Familie)-anamnese: vraag naar: doofheid, diabetes, visusstoornissen, cardiale afwijkingen, myopathie, neurologische aandoening

12 Nefrogenetica 2 - Ziekte-specifieke panels en WES: diagnostiek efficiënter en sneller - Geen mutatie(s) sluit erfelijke nierziekte niet uit - DNA- diagnose: therapeutische consequenties - Verwijzing naar / overleg met klinische genetica is bij meeste erfelijke nierziekten (ook bij ADPKD!) zinvol

13 Oncogenetica 1 Anno 2019 hebben alle patienten met kanker recht op een adequate familieanamnese. Ovariumcarcinoom is indicatie voor DNA-diagnostiek ongeacht leeftijd of familieanamnese Gen-panels voor diagnostiek bij vermoeden erfelijke kanker Triple negatieve borstkanker <60 jaar is indicatie voor DNAdiagnostiek, ongeacht familieanamnese

14 Oncogenetica 2 Verwijs de juiste (= index) patient Uitsluiten van erfelijke oorzaak nog niet mogelijk tumor DNA onderzoek kiembaan DNA onderzoek PARP remmers als onderhoudsbehandeling bij BRCA-gerelateerd ovariumcarcinoom

15 Genetica voor reumatoloog en immunoloog (io) HLA-B27 bepalingen zijn meestal niet geïndiceerd Bij periodieke koorts à denk aan een periodiek koortssyndroom, maar denk eerst aan infecties en maligniteiten De familie anamnese in de reumatologie: goed voor je patiëntrelatie, maar vaak niet bijdragend

16 RNA The RNAissance 80% van ons genoom wordt overgeschreven in niet-coderend RNA! Dat is 50x meer dan het mrna! Niet coderende RNAs zijn de drug targets van de toekomst microrna, sirna, long non-coding RNAs

17 New England Journal of Medicine, maart 2017

18 vasculaire geneeskunde 1 Twee keer een zeldzame aandoening in de familie? Denk aan genetica! Onverklaard aneurysma van de thoracale aorta? Denk erfelijke vormen van TAAD en consequenties voor behandeling/follow up FH? Let op leeftijd- en geslachtsafhankelijke referentiewaarden

19 vasculaire geneeskunde 2 Diabetes en gehoorsproblemen in de familie? Denk aan MELAS. Diabetes op jonge leeftijd in de familie? Denk aan MODY: belangrijk voor het beleid

20 Nog vragen? uw locale / regionale UMC afdeling klinische genetica! Denk aan uw e-evaluatie formulier: geef niet alleen aan wat u goed vond of beter kan maar ook wat u gemist heeft