PROFESSIONELE BACHELOR IN HET ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS LESONTWERP

Transcriptie

1 PROFESSIONELE BACHELOR IN HET ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS LESONTWERP Student: Lien Pelgrims Studietrajectbegeleider: Nadine Bongaerts Mentor: Feedback op lesvoorbereiding in orde kleine aanpassingen nodig te herwerken en opnieuw indienen Aanvraag materiaal en voortaken: FLLLEX: traject 1: student met bachelor- of master diploma met onderwijservaring traject 2.1: student met bachelor- of master diploma zonder onderwijservaring eerste jaar traject 2.2: student met bachelor- of master diploma met beperkte onderwijservaring tweede jaar Vul de gevraagde informatie in: Stageschool : BS De Hoogvlieger Leergebied : Godsdienst Stageklas : 5 de leerjaar Onderdeel : Elia Aantal leerlingen Datum realisatie : 15 leerlingen Lesonderwerp : : Woensdag 22 april 2015 Lestijden : Les 1: Een profeet? + Les 2: Het eerste optreden van Elia 2 de lesuur: 9u50 10u de lesuur: 10u55 11u55 1. SITUERING IN EINDTERMEN EN/OF LEERPLANNEN Gemeenschapsonderwijs (georganiseerd door de Vlaamse Gemeenschap) Gesubsidieerd Officieel Onderwijs (georganiseerd door de steden, gemeenten of provincies) Gesubsidieerd Vrij Onderwijs (georganiseerd op privé-initiatief bijv. katholiek, joods, methode, ) Privéscholen (niet erkend door de overheid bijv. Europese en internationale scholen) Situering in het leerplan: Rooms-Katholieke Godsdienst: Derde cyclus Samen leven tussen werkelijkheid en droom: : Profetische mensen als beeld van God K: Profeten leren kennen als mensen die hun levenskeuze interpreteren als een ingaan op de roepstem van God. Derde cyclus Verhalenreeks uit de Bijbel: Paulus, Elia: : Verhalenreeks uit de Bijbel: Elia Ze kunnen de symbolische betekenis vatten van voorwerpen en situaties die erin voorkomen. Ze brengen hun indrukken in verband met een verhaal tot expressie: in woord, drama, muzische expressie,

2 2. BEGINSITUATIE Welke achtergrondinformatie over de leerlingen/klas/school is belangrijk voor deze les? (Zie infowijzer). Wat moeten de leerlingen al kennen/kunnen zodat de lesdoelen gerealiseerd kunnen worden? De klasgroep betreft 7 leerlingen uit het 5 de leerjaar. Het is een kleine klasgroep, maar met soms wat veel pit en spanning in. De leerlingen zullen in hun godsdienstige schoolloopbaan reeds meerdere malen te maken hebben gekregen met Bijbelverhalen. Dit is voor hen dus geen nieuw gegeven. Deze les zal een profetisch Bijbelverhaal centraal staan. Volgens het leerplan zijn aan deze les reeds Bijbelverhalen (omtrent profeten) vooraf gegaan. Het begrip profeet zou voor de leerlingen niet nieuw mogen zijn. Toch zal de les gestart worden met het aanbrengen en verklaren van het begrip profeet. Daarna wordt overgegaan naar de profeet Elia waarvan het Bijbelverhaal gebracht zal worden in de vorm van een Godly play. De verschillende stappen, horende bij zo n Godly play, werden zo goed als mogelijk toegepast op dit verhaal. Toch heb ik hier en daar een lichte wijziging aangebracht omwille van de klasgroep (waarvoor stilte en rust geen evidentie zijn). 3. BRONNEN Welke handleidingen, naslagwerken, websites, bestaande praktijkvoorbeelden, heb je geraadpleegd om deze les voor te bereiden? Formuleer volgens de APA-methode. Handleiding + werkschrift Sterren aan de hemel 6: VEULEMANS, S., VERVOORT, N., NOËL, F., DEBEL, H., WOUTERS, J. en BIELEN, J., Sterren aan de hemel Methode rooms-katholieke godsdienst voor het basisonderwijs Handleiding voor de leerkracht zesde leerjaar, Averbode, Averbode, 2014, 91 pagina s. VEULEMANS, S., VERVOORT, N., NOËL, F., DEBEL, H., WOUTERS, J. en BIELEN, J., Sterren aan de hemel Leerlingenbundels zesde leerjaar, Averbode, Averbode, 2014, 24 pagina s. Handleiding + werkschrift Tuin van Heden.nu 5: DUPONT, I., SPEELMAN, G., CLAUS, V., Tuin van Heden.nu 5 Handleiding r.-k. godsdienst, Van In, Wommelgem, 2012, 152 pagina s. DUPONT, I., SPEELMAN, G., CLAUS, V., Tuin van Heden.nu 5 Leerwerkboek r.-k. godsdienst, Van In, Wommelgem, 2012, 72 pagina s. Kinderbijbel: JANSEN, K., TJONG-KHING, T., Het grote avontuur van God en mens Kinderbijbel met meer dan 150 verhalen, Davidsfonds/infodok, Leuven, 2004, 279 pagina s. Bijbelverhalen: BIJBELNET, Eerste optreden van Elisa, Internet, , ( DE BIJBEL IN DE NEDERLANDSE CULTUUR, De profeet Elia, Internet, , ( srgn=all;start=1;hitarget=left). Godly Play: GODLY PLAY FOUNDATION, Starting a Godly Play Program, Internet, , (

3 4. AANDACHTSPUNTEN Vraag tijdig je lesonderwerpen aan. Dien minstens een week vooraf je lesontwerp in bij de klasmentor, tenzij anders afgesproken met hem/haar. Het lesontwerp geeft aan de student, de klasmentor en de opleiding een duidelijk beeld van de te realiseren les. Bordschema, handouts van slides, werkbladen en alle bijlagen worden toegevoegd aan het lesontwerp. Alle oefeningen en werkbladen worden eigenhandig ingevuld. Alle rubrieken worden weloverwogen en volledig ingevuld. Iedere stap uit de lesvoorbereiding moet steeds mondeling toegelicht en verantwoord kunnen worden. Na de lesrealisatie duidt de student op de lesvoorbereiding aan waar de doelen bereikt werden (groen) en waar bijsturing nodig was (geel). Indien wenselijk formuleert de student voor zichzelf alternatieven en maakt de transfer naar volgende lessen. De student neemt zelfstandig initiatief om brede leerkansen optimaal te benutten.

4 TIJD DOELEN: Wat wil je dat de leerlingen kennen/kunnen aan het einde van deze les/lesfase? Noteer in observeerbaar gedrag. LEERPROCESBEGELEIDING (instructie, vraagstelling, verwachte antwoorden) LEERLING LERAAR-ACTIVITEIT/WERKVORMEN MEDIA/MATERIAAL/ORGANISATIE - materiaal waarvoor de student zelf zorgt - materiaal dat in de klas aanwezig is en waarvoor de mentor zorgt Intro (assimilatiefase) 10 min. Basisdoelen: De leerlingen kunnen Bijbelse profeten opsommen. * Wat zijn profeten? Klassikaal: Filmfragment bekijken: De leerkracht toont het filmfragment horende bij dit onderdeel in de methode Tuin van Heden.nu. Hierna wordt dit fragment besproken: - Wat heb je gezien? - Wat wilde de kunstenaar benadrukken in zijn beeld over de profeet? - Welke profeten uit de Bijbel kennen jullie? - Wat weet je over hen? Bordboek dvd 2, nr. 1 Kern (1) (assimilatiefase) 20 min. Basisdoelen: De leerlingen kunnen het begrip profeet in eigen woorden uitleggen. De leerlingen kunnen de kenmerken van een profeet opsommen. De leerlingen kunnen in teksten op zoek gaan naar de kenmerken van een profeet. Differentiatiedoel: De zwakkere lezers kunnen het tempo aan doordat de tekst klassikaal wordt gelezen. OLG: Wat zijn profeten a.d.h.v. de tekst Elia, wie is dat? : De leerkracht deelt het werkblad (p ) uit. De tekst wordt afwisselend door de leerkracht en door de leerlingen luidop voorgelezen. Hierna projecteert de leerkracht enkele afbeeldingen van profeten en neemt de profetenmantel: - Wat is een profeet? Wat doet een profeet? - Wat zijn de kenmerken van een profeet? - Waarom noemt men een profeet ook wel eens een hoorder? - Waarom noemt men een profeet ook wel eens een ziener? - Waarom noemt men een profeet ook wel eens een zegger? Zelfstandig werk: De leerlingen lezen de tekstjes over de 4 profeten en gaan hierin op zoek naar de kenmerken van een profeet. Deze kenmerken onderlijnen ze. Hierna wordt dit klassikaal besproken. Werkblad p. 60 Afbeeldingen profeten Profetenmantel Werkblad p. 61

5 Kern (2) (accommodatieflats) 45 min. Basisdoelen: De leerlingen zijn bereid een sfeer van stilte en rust te creëren en kunnen dit volhouden. De leerlingen kunnen genieten van het Bijbelverhaal omtrent Elia. De leerlingen kunnen aandachtig luisteren naar het Bijbelverhaal. De leerlingen kunnen de voorwerpen in verband brengen met het verhaal. De leerlingen kunnen de symbolische betekenis van de voorwerpen uit het verhaal vatten. De leerlingen kunnen kiezen of ze al dan niet op de vragen antwoorden. De leerlingen kunnen de symboliek achter het doorgeven van het mandje met brood vatten. * Bijbelverhaal Elia: Godly Play: De leerkracht heeft de voorwerpen, horende bij het verhaal, reeds klaargelegd in de ruimte met een doek erover zodat de leerlingen deze nog niet kunnen zien. Ook liggen er kussentjes klaar waarop de leerlingen kunnen plaatsnemen. De kussentjes en de plaats van de leerkracht vormen een kring. De leerlingen verhuizen in stilte naar de talentenruimte (grote ruimte grenzend aan het godsdienstlokaal). De leerkracht benadrukt dat er in de talentenruimte een sfeer van rust en stilte dient te zijn. De leerlingen, en tot slot de leerkracht, nemen plaats. Situering van het verhaal: De leerkracht situeert het verhaal en de profeet Elia. Er wordt afgesproken dat de leerlingen op hun plaats moeten blijven zitten en niet dichter mogen komen. Vertelling van het verhaal: De leerkracht steekt enkele kaarsjes aan om de rustige en speciale sfeer op te roepen. Hierna rinkelt de leerkracht met een belletje. Ze houdt het een poosje stil waarna ze start met vertellen. In een sfeer van rust en stilte vertelt de leerkracht het verhaal van Elia. Telkens wanneer één van de voorwerpen ter sprake wordt gebracht, onthult de leerkracht dat voorwerp door de doek opzij te schuiven. Tijdens het vertellen kijkt de leerkracht enkel naar het betreffende voorwerp. Een kroon Een zwarte raaf Graan in een zak Een kruik met olie Een houten altaar Een stenen altaar met 12 stenen Een berg Een prent van Elia in zijn vuurwagen Een doek Kaarsjes op batterijen Belletje Het verhaal De leerlingen zijn bereid het Onzevader op te zeggen. De leerlingen kunnen uit de aangeboden verwerkingsopdrachten één verwerkingsvorm kiezen. Differentiedoelen: De leerlingen kunnen, indien gewenst, een persoonlijk antwoord op de gestelde vragen formuleren. Verdieping Ik-vraag-mij-af-ronde: Na het vertellen van het verhaal houdt de leerkracht het weer even stil. De leerkracht wijst hierbij nog eens één voor één de voorwerpen, in volgorde van het verhaal, aan. Daarna stelt de leerkracht rustig enkele vrijblijvende vragen: - Ik vraag me af welk deel van het verhaal je het belangrijkst vindt - Ik vraag me af welk deel van het verhaal je het mooist vindt - Ik vraag me af wat je vreemd vindt in dit verhaal - Ik vraag me af of we iets in het verhaal kunnen weglaten en dat het verhaal toch hetzelfde blijft

6 - Ik vraag me af welk deel van het verhaal iets over jezelf zegt of heel speciaal voor jou was De leerkracht heeft oog voor stiltes tijdens de vragen zodat de leerlingen kunnen nadenken en eventueel kunnen antwoorden. Er wordt hierbij niet gediscussieerd. De sfeer dient rustig te blijven tijdens deze ronde. Dit wordt ook impliciet benadrukt. Hierna bergt de leerkracht de voorwerpen geleidelijk aan weer op. De leerkracht neemt hiervoor de voorwerpen in omgekeerde volgorde op, toont het nadrukkelijk en benoemt het naar de leerlingen toe in één zin. Samen feest vieren: Na de antwoorden tijdens de ik-vraag-mij-af-ronde wordt er een mandje doorgegeven. In dit mandje liggen stukjes brood wat verwijst naar het verhaal. De leerlingen mogen hier in stilte een stukje brood uitnemen en opeten. - Nu mogen we van het verhaal proeven. Zoals de arme weduwe brood maakte voor Elia, zo mogen wij nu ook samen het brood eten. We zijn dankbaar om het mooie verhaal van Elia. Laten we samen dit verhaal proeven. Mandje met stukjes brood Verwerking (integratiefase) 20 min. Basisdoelen: De leerlingen kunnen uit de aangeboden verwerkingsopdrachten één verwerkingsvorm kiezen De leerlingen kunnen op persoonlijke wijze het Bijbelverhaal verwerken. Differentiatiedoel: De leerlingen kunnen hun indrukken in verband met het verhaal tot expressie brengen. Samen bidden: - We bidden samen tot God, die christenen ook Vader noemen. Godly Play: Verwerking: De leerkracht vertelt in de kring wat de mogelijkheden van de verwerking zijn. Wat de verwerking betreft kunnen de leerlingen kiezen tussen tekenen, een collage maken, spelen/vertellen van het verhaal aan de hand van de voorwerpen en het verhaal lezen in de kinderbijbel. Vervolgens zegt elke leerling wat het van plan in om te doen. De leerlingen gaan in rust en stilte opnieuw naar het lokaal en gaan aan het werk. Daar heeft de leerkracht materiaal voorzien dat ze voor de verwerking kunnen gebruiken. De leerkracht plaatst ook de voorwerpen bij het verhaal. De leerlingen doen de verwerking voor zichzelf. Het is niet de bedoeling dat de werkjes worden tentoongesteld. Tekenpapier Kleurpotloden Stiften Tijdschriften Schaar Lijm Kinderbijbel Voorwerpen van het verhaal

7 Lesovergang 5 min. De leerlingen ruimen het materiaal op en maken zich klaar om naar huis te gaan. Ze mogen kiezen of ze het werkje mee naar huis nemen of in de klas laten.

8 5. BORDSCHEMA Welke kernwoorden, schema s, geheugensteuntjes, bied je aan ter visuele ondersteuning? Welke borden zijn beschikbaar: Krijtbord Het bord zal tijdens deze les niet gebruikt worden.

9