Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie/Oefentherapie bij mensen met chronische ziekten deeltijd.

Transcriptie

1 Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie/Oefentherapie bij mensen met chronische ziekten deeltijd Hogeschool Leiden

2 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie/Oefentherapie bij mensen met chronische ziekten deeltijd Hogeschool Leiden Hobéon Certificering BV 12 december 2007 Auditteam: drs. G.J. Stoltenborg dr. C. D. van Ravensberg dr. C. P. van der Schans drs. G. W. M. C. Broers Secretaris: drs. E. R. J. Rijnen

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de opleiding Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie Fysiotherapie/Oefentherapie 17 oktober BEVINDINGEN EN BEOORDELING 7 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 7 Facet 1.2. Niveau Master 10 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 12 Onderwerp 2: Programma 15 Facet 2.1. Eisen HBO 15 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 18 Facet 2.3. Samenhang Programma 21 Facet 2.4. Studielast 23 Facet 2.5. Instroom 25 Facet 2.6. Duur 26 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 27 Facet 3.1. Eisen HBO 27 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 29 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 30 Onderwerp 4: Voorzieningen 32 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 32 Facet 4.2. Studiebegeleiding Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg Facet 5.1. Systematische aanpak 35 Facet 5.2. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 37 Onderwerp 6: Condities voor continuïteit 39 Facet 6.1. Afstudeergarantie 39 Facet 6.2. Investeringen 40 Facet 6.3. Financiële voorzieningen SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO opleiding Hbo Masteropleiding Fysiotherapie deeltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO 43 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie 17 oktober 2007

4 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het voorliggende rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde HBO master opleiding Bereik van de beoordeling De Hogeschool Leiden, in casu het cluster Zorg & Welzijn, verzorgt de HBO master opleiding Fysiotherapie/Oefentherapie bij mensen met chronische ziekten (hierna: Fysiotherapie/Oefentherapie) Het voorliggende rapport heeft betrekking op de master opleiding Fysiotherapie/Oefentherapie. De opleiding wordt uitgevoerd in een deeltijd variant De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de master opleiding Fysiotherapie/Oefentherapie, deeltijd Karakteristiek van de opleiding De volledige naam van de opleiding luidt: Master Fysiotherapie/Oefentherapie bij mensen met chronische ziekten. De opleiding heeft drie uitstroomvarianten: hart-, long- en vaataandoeningen, niet aangeboren hersenletsels en reumatische- en orthopedische aandoeningen. Deze geheel nieuw opgezette opleiding richt zich op afgestudeerden van de bachelor opleidingen fysiotherapie en oefentherapeuten Mensendieck en Cesar. De start van de master is gepland in februari In de periode van oktober 2006-maart 2007 zijn de eindkwalificaties en opzet van de master onderzocht. Vanaf maart 2007 is begonnen met de uitwerking van opzet en inhoud van de master. Het ontwikkelteam bestaat uit leden met een achtergrond in de drie uitstroomvarianten. In juni 2007 is een proefvisitatie uitgevoerd. Naar aanleiding hiervan is een rapportage opgesteld en is een aantal zaken verder uitgewerkt en aangescherpt. Het aanbieden van een master Fysiotherapie/Oefentherapie voor mensen met chronische ziekten past bij het beleid van zowel de Hogeschool Leiden als haar Cluster Zorg en Welzijn. De master strookt met de ambitie van de hogeschool om zich tot kennispartner voor de beroepspraktijk te ontwikkelen. Bovendien, zo geeft de opleiding aan, is de nieuwe master opleiding een uiting van de maatschappelijke verantwoordelijkheid die het Cluster hoog in zijn vaandel draagt. En tenslotte strookt de master ook met het inhoudelijke speerpunt voor kennisontwikkeling en kenniscirculatie dat het Cluster hanteert, namelijk: mensen met chronische ziekten. De verwachting is dat er een start gemaakt kan worden met studenten per uitstroomvariant. Het gaat daarbij zowel om pas afgestudeerden (met werk) als om mensen met enkele jaren praktijkervaring en mogelijk al aanvullende post hbo-opleidingen. Voor deze laatste groep wordt gewerkt aan een formele Eerder Verworven Competenties (EVC)-procedure. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie. Hogeschool Leiden 1

5 De opleiding werkt nauw samen met instellingen op academisch niveau die gespecialiseerd zijn in chronische ziekten: het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), VU Medisch Centrum (VUMC Amsterdam), TNO Kwaliteit van Leven en Rijnlands Revalidatie Centrum (RRC Leiden). Ook het lectoraat Mensen met chronische ziekten van de Hogeschool Leiden (HL) levert bijdragen aan de master opleiding. Er is geen andere master in Nederland die zich richt op Fysiotherapie/ Oefentherapie bij mensen met chronische ziekten. De bestaande master opleidingen zijn gericht op deelterreinen van de fysiotherapie: orthopedische/manuele therapie, kinderfysiotherapie, sportfysiotherapie en fysiotherapie in de geriatrie. Inhoudelijk zijn deze master opleidingen duidelijk verschillend. De masters besteden wel allemaal aandacht aan de rollen innovator, adviseur en professioneel leider naast die van specialisthulpverlener. Praktijkervaring doen de studenten op binnen studiewerkplekken in de eigen werkomgeving. Voor de specialistische professionalisering lopen de studenten stage binnen één van de hierboven genoemde expertisecentra (LUMC, VUMC en RRC). Thans is het zo dat de afgestudeerden van deze master niet in een beroepsinhoudelijk specialistisch register worden ingeschreven. Hierdoor zullen, bij de huidige stand van zaken, afgestudeerden van deze opleiding geen hogere beloning krijgen voor hun behandeling van patiënten dan een bachelor afgestudeerde. Wij bevelen de opleiding aan om zich sterk te maken ervoor te zorgen dat de afgestudeerde masters in dit register worden opgenomen Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de master opleiding is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader nieuwe opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvariant geldt het volgende: Het auditteam heeft het opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een opleiding op HBO-masterniveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door de opleiding aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review MR; Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie. Hogeschool Leiden 2

6 - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - condities voor continuïteit. Op basis van de door de opleiding geleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de master opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van Fysiotherapie/Oefentherapie, één lead auditor, één auditor onderwijs en één secretaris vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, docenten staf en via de aanwezige externen) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen voldoende concreet en onderbouwd zijn om geïmplementeerd te worden en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de master opleiding overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; detailbeschrijving van modules. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en begeleiding van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. 1 Visitatie heeft op 17 oktober 2007 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie. Hogeschool Leiden 3

7 Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp 1. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp ten minste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige ten minste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. 2. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. 3. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet 4. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening 5. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (minimaal 60 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Master accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie. Hogeschool Leiden 4

8 een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Secretaris: Drs. G. J. Stoltenborg Dr. C.D. van Ravensberg (werkvelddeskundige) Dr. C. P. van der Schans (vakdeskundige) Drs. G. W.M.C. Broers (onderwijs auditor) Drs. E. R. J. Rijnen Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de master opleiding Fysiotherapie/Oefentherapie noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De heer Stoltenborg heeft als leadauditor een groot aantal audits geleid op verschillende hoger onderwijsinstellingen zowel bij bachelor- als bij master opleidingen. De werkvelddeskundigen mevrouw Van Ravensberg en de heer Van der Schans hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het te realiseren niveau beoordeeld. Mevrouw Van Ravensberg en de heer Van der Schans hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan een professional op het terrein van Fysiotherapie/Oefentherapie op HBO masterniveau. Beide externe auditoren zijn hun carrière gestart als fysiotherapeut. Mevrouw Van Ravensberg is thans werkzaam binnen het Paramedisch Instituut als programmaleider Kwaliteit en doelmatigheid paramedische zorg. De heer Van der Schans is thans lector Transparante zorgverlening aan de Hanzehogeschool in Groningen. De deskundige onderwijs, de heer Broers, heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. De heer Broers heeft in zijn vorige en huidige functie een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen gesteld worden. Mevrouw Rijnen heeft tijdens haar studie Bestuurs- en Organisatiewetenschappen aan de UU ervaring opgedaan met bestuurlijke vraagstukken, organisatieverandering en strategisch management. Tevens heeft zij in haar huidige functie ervaring in kwaliteitsmanagement opgebouwd. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie. Hogeschool Leiden 5

9 Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, staf en bij de opleiding betrokken vertegenwoordigers van de beroepspraktijk. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie Fysiotherapie/Oefentherapie 17 oktober 2007 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie. Hogeschool Leiden 6

10 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau master; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Het Studierichting Overleg Fysiotherapie (hierna: SROF), het platform voor landelijke beleidsafstemmingen initiatief voor de bachelor-studietrajecten fysiotherapie en het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (hierna: KNGF) hebben een nieuw competentieprofiel van de fysiotherapeut opgesteld. Dit profiel is vertaald naar een Lange Termijn Visie van het KNGF. Het KNGF-beroepsprofiel biedt onder andere een uitvoerige beschrijving van de competenties van een fysiotherapeut op gevorderd niveau. Deze competenties zijn voor de master opleiding Fysiotherapie/Oefentherapie nader toegespitst. Daarbij is gebruik gemaakt van de uitwerking van de masterrollen naar taken, typische vraagstukken, typische beroepssituaties en relevante diensten en producten. Deze professionele master opleiding Fysiotherapie onderscheidt zich van een wetenschappelijke master opleiding Fysiotherapie, door de professionele specialistische zorgpraktijk centraal te stellen in plaats van fundamenteel wetenschappelijk onderzoek. De opleiding heeft in de documentatie en tijdens de audit aangegeven waarom men deze master opleiding wil starten, in het bijzonder de noodzaak waarom een aantal fysiotherapeuten zich moet professionaliseren tot masterniveau. Duidelijk is dat de opleiding deze opleiding gestart is op basis van signalen vanuit het werkveld. In het Plan van aanpak beschrijft de opleiding vier ontwikkelingen en trends in het beroepenveld die hierbij van invloed zijn geweest: de eis vanuit de overheid dat doelmatigheid van het fysiotherapeutisch handelen permanent aandacht moet krijgen; de zorg vraagt steeds meer theoretische achtergronden en specialistische vaardigheden die niet alle uitsluitend in een bachelor bestudeerd kunnen worden; de complexere zorg. De noodzaak om multidisciplinair samen te kunnen werken neemt toe; de fysiotherapeut dient inzicht te hebben in de geïntegreerde eerstelijns ketenzorg en in de disciplines die hierbij samenwerken. Fysiotherapeuten zullen intensiever met verschillende disciplines moeten samenwerken en krijgen hierbij met specialistische kennis te maken; het onderzoek naar fysiotherapeutische onderwerpen neemt toe: de fysiotherapeut moet in staat zijn om, letterlijk, hier zijn/haar weg in te vinden om beschikbare onderzoeksgegevens toe te passen binnen het praktisch handelen. Het startpunt voor het formuleren van de eindkwalificaties van de professional master wordt gevormd door het beroepsprofiel, waarin een uitvoerige beschrijving wordt gegeven van de competenties van een fysiotherapeut op start- en op gevorderd niveau. Deze competenties zijn uitgewerkt voor de master opleiding Fysiotherapie/ Oefentherapie bij mensen met chronische ziekten en vormen de basis voor de Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie. Hogeschool Leiden 7

11 opleidingskwalificaties. Uitgaande van nota s van het KNGF en de SROF en de discussie in het beroepen- en onderwijsveld kunnen vier rollen onderscheiden worden die in de master aandacht zullen krijgen: specialist hulpverlener, beroepsontwikkelaar/innovator, adviseur (zie ook 1.3); inhoudelijk leider (zie ook 1.3). In het opleidingskader van de master opleiding is een systematische beschrijving gegeven van de taken, typische vraagstukken en problemen waaraan gewerkt wordt, typische beroepssituaties en de relevante diensten en producten die horen bij de vier rollen die van een afgestudeerde master worden verwacht. Uitgaande van deze tekst zijn de competenties uit het beroepsprofiel van de KNGF en SROF uitgewerkt voor de master Fysiotherapie/Oefentherapie bij mensen met chronische ziekten. Het auditteam heeft expliciet aandacht besteed tijdens de audit aan deze opleidingskwalificaties waarover de afgestudeerde master fysiotherapie dient te beschikken in relatie tot de vier hierboven genoemde rollen. Zo heeft het auditteam de notitie KNGF- en SROF-competenties versus de eindkwalificaties van de master opleiding Fysiotherapie/Oefentherapie bij mensen met chronische ziekten bestudeerd. In dit document toont de opleiding helder aan dat de opleidingskwalificaties van de afgestudeerde masterstudent zijn afgeleid van de KNGF en SROF-competenties. Analyse van de set kwalificaties laat zien dat er sprake is van diepgaande kennis en inzicht bij de afgestudeerde binnen de gekozen specialisatie (of profiel), die noodzakelijk zijn voor zijn professioneel handelen. Essentieel acht het auditteam hierbij, en de set kwalificaties voldoet hieraan, dat er sprake is van evidence based werken. De afgestudeerde master fysiotherapie is in staat zelfstandig relevante literatuur te verzamelen, te selecteren en kritisch te interpreteren. Vervolgens vloeit hier professioneel handelen uit voort dat state of the art is. De afgestudeerde master fysiotherapie geeft de vereiste voorlichting, advisering, en/of begeleiding aan een (groep van) cliënt(en) gericht op het stimuleren van gezondheidsbevorderend gedrag bij complexe aandoeningen. Tevens kan deze in constructief overleg met relevante zorgverleners uit andere disciplines tot overeenstemming komen over een behandelwijze van een (zeer) complexe chronische aandoening. Het innovatief vermogen van de afgestudeerde master fysiotherapie blijkt uit opleidingskwalificaties waarin verwezen wordt naar het kunnen definiëren van een innovatieopdracht behandelmethodiek, protocol of richtlijn binnen de gekozen specialisatie en het kunnen uitwerken hiervan in een projectplan. De afgestudeerde pakt de innovatie systematisch aan en kan het gekozen innovatietraject evidence based verantwoorden. Tijdens de audit is specifiek aandacht besteed aan de wijze waarop gedragsverandering bij mensen met een chronisch ziekte binnen de professional master wordt geoperationaliseerd. De opleiding i.c. drie docenten van de opleiding hebben vervolgens in een notitie adequaat uiteengezet op welke wijze dit aspect aandacht krijgt binnen de master opleiding. Het adviseur zijn van de afgestudeerde master fysiotherapie wordt duidelijk geformuleerd in de kwalificaties waarin verwezen wordt naar het begeleiden van collega-fysiotherapeuten bij het verhelderen van en oplossingen zoeken voor (zeer) complexe aandoeningen, waarbij zijn specialistische deskundigheid nodig is. Uit bestudering van de documenten en tijdens de audit is gebleken dat de opleiding zich bij het opzetten van deze master heeft laten leiden door ontwikkelingen in de zorgsector. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie. Hogeschool Leiden 8

12 Er zijn overeenkomsten, brieven en notulen beschikbaar van zorgorganisaties waar de opleiding overleg mee heeft gehad, waaronder LUMC, VUmc, Regionaal revalidatiecentrum Rijnland en TNO. Bij het opstellen van de eindkwalificaties heeft de opleiding zich laten leiden door hetgeen het KNGF en het SROF als belangrijke competenties beschouwen en door hetgeen het werkveld als belangrijke competenties beschouwt. De opleiding start een werkveldcommissie. De beoogde leden van de werkveldcommissie zijn afkomstig van ziekenhuizen, verzekeraars, kennisinstellingen, zorgcentra, beroepsinhoudelijke en overkoepelende organisaties. Ook wil de hogeschool samenwerken met ten minste twee andere hogescholen (Hanzehogeschool en Zuyd) die zitting zullen hebben in de beoogde klankbordgroep. Het auditteam heeft tijdens de audit uitgebreid gesproken met vertegenwoordigers uit het werkveld, waaronder vertegenwoordigers van het KNGF en het Leids Universitair Medisch Centrum. Aangegeven werd dat de drie uitstroomvarianten waar de opleiding zich op richt: hart-, long-, en vaatpatiënten, patiënten met niet-aangeboren hersenletsel en patiënten met orthopedische of reumatologische aandoeningen als relevant worden beschouwd in het werkveld. De eindkwalificaties die de master opleiding fysiotherapie onderscheidt, worden als adequaat en relevant beschouwd. De opleiding heeft al vele jaren goede contacten, zo blijkt, met organisatie op het terrein van de gezondheidszorg in de regio. Door deze contacten is de opleiding erin geslaagd een master opleiding aan te bieden die vakinhoudelijk aansluit bij de wensen en eisen vanuit de zorgsector. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: de opleiding heeft goede contacten met het relevante werkveld; de opleiding streeft ernaar de kennis te delen met andere hogescholen; de opleiding heeft goede contacten met het KNGF; de opleiding heeft zich bij het opstellen van de set eindkwalificaties aantoonbaar laten leiden door de eisen van uit het beroepenveld; de opleiding heeft de eindkwalificaties op een heldere wijze geformuleerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie. Hogeschool Leiden 9

13 Facet 1.2. Niveau Master Criterium Het facet Niveau Master is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Master? Bevindingen Het cluster Zorg & Welzijn, waartoe de master opleiding Fysiotherapie behoort, heeft voor haar master opleidingen in samenwerking met de vier Lectoraten van de Hogeschool Leiden een beschrijving gemaakt van de verschillen tussen bachelor- en masterniveau. Deze is verder uitgewerkt in een vergelijking van de eindniveaus van de bachelor- en professional master opleidingen. De opleiding heeft het masterniveau van de nieuwe opleiding uitgebreid beschreven in de documentatie. Het auditteam constateert dat de opleiding in haar niveaubeschrijving expliciet aandacht besteedt aan díe kenmerken die een masteropleiding onderscheiden van een bacheloropleiding. De afgestudeerde professional master is in staat om deze kennis en inzichten toe te passen in nieuwe en/of onbekende omstandigheden binnen een bredere context. De afgestudeerde is in staat om nieuwe kennis te integreren in reeds bij hem/haar aanwezige kennis. Fysiotherapeutisch handelen op masterniveau betekent verder het in staat zijn om oordelen te kunnen formuleren op basis van beperkte of onvolledige informatie. De afgestudeerde master fysiotherapie zal verder zijn conclusies moeten kunnen onderbouwen en op een heldere/eenduidige wijze kunnen motiveren en communiceren naar specialisten en zijn cliënt. Essentieel is tenslotte dat de afgestudeerde master fysiotherapie zich blijvend verdiept in zijn vakgebied. De opleiding heeft de Dublin Descriptoren op de volgende wijze verder uitgewerkt: Kennis en inzicht De afgestudeerde professional master fysiotherapie heeft aantoonbaar een dusdanig niveau van kennis en inzicht, dat deze een originele bijdrage kan leveren aan het ontwikkelen en/of toepassen van ideeën, vaak in onderzoeksverband. De hbo-bachelor verwerft kennis en inzichten uit handboeken en uit artikelen in vaktijdschriften. Masterstudenten verdiepen gedurende de master opleiding hun vakkennis over de preventie en behandeling van chronische ziekten in het algemeen en over de patiëntengroep waarin zij zich specialiseren in het bijzonder. Bovendien verbreden ze hun kennis naar de domeinen ketenzorg en zorgvernieuwing. Ten slotte verbreden ze ook hun kennis op het gebied van (het benutten van en bijdragen aan) wetenschappelijk onderzoek. De kennis en inzichten worden uitgebouwd in de specialistische werkcontacten op de (leer)werkplek, in de tweedejaars stage en het contactonderwijs en de reflectie hierop. Toepassen kennis en inzicht De afgestudeerde professional master fysiotherapie is in staat om kennis en inzicht en probleemoplossende vermogens toe te passen in nieuwe of onbekende omstandigheden binnen een bredere (of multidisciplinaire) context die gerelateerd is aan het vakgebied; is in staat om kennis te integreren en met complexe materie om te gaan. In tegenstelling tot de hbo-bachelor die als beginnend beroepsbeoefenaar voornamelijk in standaardsituaties handelt, staat bij de professional master als bekwame beroepsbeoefenaar toepassen van kennis en inzichten in complexe beroepssituaties centraal. Masterstudenten leren de verkregen theoretische kennis en vaardigheden op een verantwoorde manier te gebruiken bij complexe patiëntenproblemen en innovatieopdrachten. Het gaat hierbij vrijwel steeds om nieuwe problemen in nieuwe situaties. Zij ontwikkelen door het toepassen van vernieuwende concepten in de praktijk beter inzicht in de reikwijdte en gebruikswaarde van de theorie. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie. Hogeschool Leiden 10

14 Oordeelsvorming De afgestudeerde professional master fysiotherapie is in staat om oordelen te formuleren op grond van onvolledige of beperkte informatie en daarbij rekening te houden met sociaal-maatschappelijke en ethische verantwoordelijkheden, die zijn verbonden aan het toepassen van de eigen kennis en oordelen. De professional master baseert zijn oordelen op alle relevante beschikbare (wetenschappelijke en praktische) informatie. Hij zal deze veelheid van vaak strijdige informatie moeten kunnen verwerken en op grond daarvan voor de patiënt goede beslissingen moeten kunnen nemen. Communicatie De afgestudeerde professional master fysiotherapie Is in staat om conclusies, alsmede de kennis, motieven en overwegingen die hieraan ten grondslag liggen, duidelijk en ondubbelzinnig over te brengen op een publiek van specialisten of niet-specialisten. De professional masters kunnen nieuwe, vaak nog ongestructureerde informatie en nieuwe inzichten overbrengen. Zij leren patiënten om te gaan met de gevolgen van hun ziekte. Ze presenteren nieuwe kennis en inzichten in woord en geschrift aan specialisten en niet-specialisten. Zij communiceren effectief en efficiënt in multidisciplinair verband door hun inbreng zo te kiezen dat die gewaardeerd wordt. Ze begrijpen de opvattingen en argumenten van de andere zorgverleners en brengen die in verband met hun eigen expertise. Leervaardigheden De afgestudeerde professional master fysiotherapie bezit de leervaardigheden die hem of haar in staat stelt een vervolgstudie aan te gaan met een grotendeels zelfsturend of autonoom karakter. Uitgangspunt van de professional master opleiding is dat de student mede door middel van zelfsturing een basis opbouwt die nodig is om te kunnen functioneren op het niveau van specialist hulpverlener of innovator. De afgestudeerde master fysiotherapie kan zich nieuwe wetenschappelijke kennis en inzichten op zijn vakgebied eigen maken. Een masterstudent kan problemen of studievragen in groepsverband effectief en efficiënt aanpakken. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observatie: de opleiding heeft aantoonbaar aandacht besteed aan het masterniveau van de opleiding en dit vervolgens op een adequate wijze uitgewerkt waardoor de Dublin Descriptoren op een eenduidige wijze gekoppeld zijn aan de eindkwalificaties. Dat wil zeggen de eindkwalificaties die de opleiding heeft opgesteld zijn te herleiden tot het masterniveau zoals aangeduid in de vijf Dublin Descriptoren. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie. Hogeschool Leiden 11

15 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een zelfstandig en/of leidinggevend beroepsbeoefenaar in het relevante beroepenveld dan wel, dan wel bij het niveau van het functioneren in een multidisciplinaire omgeving, waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen De eindkwalificaties van de master opleiding zijn gebaseerd op het Beroepsprofiel Fysiotherapeut dat door het beroepenveld (KNGF, 2005) en het onderwijsveld (SROF, 2005) is opgesteld. Het profiel is door het ontwikkelteam op basis van literatuurstudie en op basis van input vanuit het werkveld verder aangescherpt. Het resultaat is vervolgens voorgelegd aan vertegenwoordigers van het beroepenveld en na aanpassingen goedgekeurd. Het beroepsprofiel onderscheidt een aantal rollen van een fysiotherapeut op masterniveau: hulpverlener, manager en beroepsontwikkelaar (innovator). Voor elk van die rollen beschrijft het gedetailleerd de benodigde competenties. Tot de aanvullende rollen behoren die van adviseur en die van inhoudelijk leider. Voor de master opleiding Fysiotherapie/Oefentherapie bij mensen met chronische ziekten is gekozen voor de uitwerking van vier rollen: de specialist-hulpverlener, de beroepsontwikkelaar (innovator), de adviseur, de inhoudelijk leider. De opleiding heeft zich nadrukkelijk de vraag gesteld wat de relatieve aandacht zou moeten zijn voor elk van de rollen binnen een deeltijd master opleiding van 2,5 jaar. Voor de rollen adviseur en inhoudelijk leider bleken competenties als adviesvaardigheden en beleidswerk relatief veel onderwijstijd te vergen. Dit zou ten koste gaan van het beheersingsniveau van met name de specialisthulpverlener en de beroepsontwikkelaar (innovator). Vervolgens heeft de opleiding in overleg met het beroepenveld besloten om een verdeling te maken tussen de rollen van specialisthulpverlener en beroepsontwikkelaar en de rollen van adviseur en inhoudelijk leider, met een nadruk op de eerste twee. Het gaat dan concreet om het begeleiden van collegafysiotherapeuten, het organiseren en gebruiken van een kwaliteitszorgsysteem en het stimuleren en implementeren van innovaties in de fysiotherapeutische praktijk. Uit de documentatie blijkt dat de relevantie van de eindkwalificaties en de inhoud van de master opleiding voor het beroepenveld onderwerp zijn (geweest) van gesprekken tussen het beroepenveld en de opleiding. Allereerst gebeurt dit periodiek in de klankbordgroep/beroepenveldcommissie. Daarnaast is de inbreng van het beroepenveld gegarandeerd door de experts die onderwijs geven en stages begeleiden, de resultaten van de stages op de expertisecentra zelf, opdrachten vanuit het werkveld die door studenten worden uitgevoerd en weer worden teruggekoppeld naar de master opleiding en door de alumnicontacten van de Leidse afdeling Fysiotherapie. Het auditteam constateert dat de opleiding contacten heeft (gelegd) met relevante zorginstellingen voor een inhoudelijke bijdrage aan de opleiding. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie. Hogeschool Leiden 12

16 De opleiding heeft er zorg voor gedragen, zo blijkt uit correspondentie, dat de professional master Fysiotherapie aansluit bij de eisen vanuit het werkveld. Daarbij wordt onder andere aangesloten bij de eisen die vanuit universitaire medische centra in Leiden en Amsterdam gesteld worden aan afgestudeerden van dit type opleidingen. Concreet gaat het hierbij om thema s als cardiovasculaire aandoeningen (bijvoorbeeld hartfalen) maar ook specifieke neurologische aandoeningen zoals een beroerte of de Ziekte van Parkinson. Aansluiting zoekt de opleiding ook wat betreft studiemateriaal dat elders ontwikkeld is. Concreet: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de kenniseisen die binnen het medisch centrum van de Vrije Universiteit worden gesteld aan professionals op het terrein van motorische revalidatie bij niet aangeboren hersenletsel en cardiovasculaire aandoeningen. Met het Rijnland Revalidatiecentrum (gelegen tegenover de Hogeschool Leiden) zijn gesprekken gevoerd die geleid hebben tot een concrete invulling van de kwalificaties en het curriculum. Zo heeft het auditteam een verslag ingezien van een gesprek tussen fysiotherapeuten die binnen het revalidatiecentrum werkzaam zijn op de terreinen hart- en longrevalidatie waaruit blijkt dat er sprake is van een concrete vakinhoudelijke bijdrage aan de opleiding. Ook wordt binnen de huidige professional master opleiding aangesloten bij relevante internationale ontwikkelingen binnen de drie uitstroomvarianten. De European League Against Rheumatism (EULAR) biedt mogelijkheden tot samenwerking op het terrein van meewerken aan Europese basiscursussen voor allied health professionals in de reumatologie, alsmede zorgverbeterings- en vernieuwingsprojecten. Verder wordt er op het terrein van de neurorevalidatie samengewerkt met The Netherlands Society of Neurorehabilitation. Met betrekking tot de uitstroomvariant hart-, long- en vaataandoeningen zijn er contacten met de Katholieke Universiteit Leuven. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: de opleiding heeft de eindkwalificaties rechtstreeks, volledig en op zorgvuldige wijze ontleend aan de eisen die het beroepenveld stelt aan afgestudeerde professional masterstudenten; de opleiding heeft de relatie tussen enerzijds inhoud, bereik en niveau van de eindkwalificaties en anderzijds het programma inzichtelijk in kaart gebracht. Hieruit blijkt, dat de opleiding de eisen vanuit het werkveld en een overkoepelende beroepsorganisatie als het KNGF goed verwerkt heeft in de set eindkwalificaties; de opleiding is actief (geweest) bij het benaderen van het beroepenveld. Uit brieven en verslagen is het auditteam verder gebleken dat de opleiding daadwerkelijk over goede/relevante contacten beschikt met dit werkveld hetgeen zich o.a manifesteert in een bijdrage vanuit dit werkveld aan onderdelen van dit werkveld aan de opleiding. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding als voldoende. De opleiding sluit met deze professional master opleiding goed aan op ontwikkelingen binnen de zorgsector; De opleiding heeft goed zicht op de ontwikkelingen in beroepspraktijk en zij heeft haar inzicht wat het bereik, de thematiek en de diepgang betreft goed vertaald naar de eindkwalificaties waarbij zij het werkveld en de overkoepelende organisatie uitdrukkelijk heeft betrokken; De opleiding heeft goede contacten met het werkveld hetgeen de inhoudelijke kwaliteit van de opleiding verder ten goed komt. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie. Hogeschool Leiden 13

17 Conform de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO Accreditatiekader, kan een Onderwerp niet hoger scoren dan voldoende. Het auditteam beoordeelt evenwel alle facetten van het onderwerp Doelstellingen Opleiding als goed. Dit rechtvaardigt (zie onder E) een kwalificatie goed voor dit onderwerp. Reden voor het auditteam deze kwalificatie als extra aantekening aan zijn oordeel toe te voegen. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie. Hogeschool Leiden 14

18 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Uit de documentatie blijkt duidelijk, dat de opleiding zich op de hoogte stelt van ontwikkelingen in het werkveld, in het bijzonder via haar uitgebreide contacten binnen het beroepenveld. De interactie met de praktijk vormt de kern van het onderwijsleerproces. De competenties en het programma van de opleiding zijn aantoonbaar gebaseerd op de beroepspraktijk. Zoals onder onderwerp 1 al is aangegeven, richt deze professional master opleiding zich op fysiotherapeuten die zich willen specialiseren op de terreinen: Hart-, long-, en vaataandoeningen; niet aangeboren hersenletsels; reumatische- en orthopedische aandoeningen. De opleiding biedt daartoe deze drie specialistische gebieden als een uitstroomvariant aan. Studenten ontwikkelen zich tot specialisthulpverlener en tot beroepsontwikkelaar/innovator. Tevens doen zij kennis en ervaring op die voorwaardelijk is om te kunnen doorgroeien in de rollen van adviseur en inhoudelijk leider. De inhoudelijke en didactische hoofdlijnen van het programma zijn vastgelegd in een blauwdruk en een overzicht van onderwijsmethoden. Deze blauwdruk: benoemt per semester een specifiek thema met bijbehorende beroepssituaties, vraagstukken en diensten van de fysiotherapeut; specificeert welke eindkwalificaties per semester aan bod komen, de vakinhoud die bestudeerd moet worden en de wijze waarop de wetenschappelijke vorming en de begeleiding van de individuele competentieontwikkeling is uitgewerkt. Het studieprogramma is vormgegeven op basis van eindkwalificaties die zijn opgesteld in overleg met het werkveld. Daarnaast bestaan contacten met het werkveld ook uit persoonlijke, meer informele, banden van het docentenkorps van de opleiding met het werkveld. Door de opleiding wordt er aantoonbaar naar gestreefd, zo is het auditteam gebleken, docenten aan te trekken die deels in de praktijk werkzaam zijn of recentelijk in deze praktijk werkzaam zijn geweest (zie onderwerp 3). Gerelateerd hieraan, zo is het auditteam gebleken uit de bestudering van de documentatie, wil de opleiding nadrukkelijk aansluiting zoeken bij ontwikkelingen in het werkveld. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie. Hogeschool Leiden 15

19 Zo betrekt de opleiding de nationaal en internationaal erkende expertise van LUmc en VUmc fysiotherapeuten en onderzoekers op het terrein van fysiotherapie nadrukkelijk bij de opleiding. Ook schakelt de opleiding universitaire instellingen nadrukkelijk in bij het uitvoeren van het thesistraject. Ook TNO wil medewerking verlenen aan het programma daar waar het het verstrekken van opdrachten betreft, het implementeren van beweegprogramma s en het leveren van modules en het lesgeven over tools voor implementatie van richtlijnen en protocollen alsmede tools voor innovatie en verandermanagement. Per studiejaar/semester ziet de opleiding er als volgt uit. In de eerste twee semesters van de opleiding ligt de nadruk op de rol van specialisthulpverlener. Aandacht wordt besteed aan klinisch redeneren, ketenzorg, preventie, wetenschappelijke vorming en case management, chronische ziekten, pathologie en kwaliteitszorg. De studenten volgen interactieve colleges over de onderwerpen, trainen specifieke praktische vaardigheden en bestuderen de vakinhoud zelfstandig in probleemgericht onderwijs (PGO), projectonderwijs en door zich voor te bereiden op de toetsen. Studenten passen het geleerde toe op patiënten in hun eigen beroepspraktijk en bespreken de verschillende cases met elkaar (intercollegiaal consult). In het tweede studiejaar specialiseert de student zich verder in de gekozen uitstroomrichting. In het tweede studiejaar doen de studenten een stage van 40 uur in een expertisecentrum dat gespecialiseerd is in de gekozen uitstroomvariant. De masterstudent behandelt hier onder leiding van een docentexpert met patiënten die aan chronische aandoeningen lijden. Maar behalve specialistische vakinhoud van het gekozen werkveld komen in deze periode ook onderwerpen aan de orde die niet direct binnen de drie uitstroomvarianten passen, zoals diabetes, dementie, geriatrie, organisaties van patiënten met chronische ziekten en het thema arbeid en chronisch ziekten. In de laatste drie semesters besteedt de student ook structureel aandacht aan de rol van innovator of beroepsontwikkelaar (zorgvernieuwing). Ook de rollen van adviseur en inhoudelijk leider krijgen in deze periode aandacht. Het derde jaar (vijfde en laatste semester) is ten slotte gericht op het werken aan het afstudeerwerkstuk. Daarnaast bestuderen studenten via capita selecta en zelfstudie onderwerpen waarvan zij vinden dat zij die moeten beheersen als professional (action learning). De leerresultaten en leerervaringen worden op verschillende manieren besproken. In regelmatige collegiale consultatiebijeenkomsten bespreken studenten eigen casuïstiek met collega-studenten. De competentieontwikkeling van de studenten wordt voorts gevolgd met behulp van een portfolio. Ieder jaar bespreekt een expert/docent op basis hiervan de gerealiseerde en gewenste vorderingen met de student. De studenten bestuderen in het onderwijs van de master de recente wetenschappelijke literatuur die vanuit het beroepenveld en de opleiding nodig geacht wordt voor een professional master Fysiotherapie/Oefentherapie bij mensen met een chronische ziekte. Die vakliteratuur is vastgelegd in een literatuurlijst met verplichte boeken en vakartikelen. Naast deze voor hen geselecteerde literatuur zullen studenten ook zelfstandig gericht literatuur raadplegen in de bibliotheken van de expertisecentra. Dit geldt met name voor de PGO- en projectopdrachten, voor het werkstuk en voor het voorbereiden en nabespreken van patiëntcontacten. Literatuuronderzoek kunnen de studenten doen met behulp van de wetenschappelijke databases van de mediatheek van de Hogeschool Leiden. Verdere specialistische literatuur is in de bibliotheek van het LUMC of via de bibliotheeksites van de expertisecentra op het Internet verkrijgbaar. De studenten hebben daarnaast vrij toegang via Internet tot belangrijke wetenschappelijke databases (zoals PLOS Medicine Free Medical Journals en BioMed Central Journals). De door het auditteam bestudeerde literatuurlijst is voldoende relevant: er wordt gebruik gemaakt van zowel Engelstalige als Nederlandstalige literatuur. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie. Hogeschool Leiden 16

20 Deze literatuur is ingedeeld naar: algemeen; wetenschapslijn; professioneel leider; innovator/adviseur; reumatische- en orthopedische aandoeningen; hart- en vaataandoeningen, hart-, long- en vaataandoeningen inclusief aandoeningen van het lymfestelsel; niet aangeboren hersenletsel. Jaarlijks toetst de opleiding de actualiteit van de eindkwalificaties, het programma en de literatuurlijst bij de beroepenveldcommissie en de stagebegeleiders uit de expertisecentra. De interactie tussen het werkveld en de opleiding vindt op verschillende manieren plaats: de studieopdrachten worden uit en in overleg met het beroepenveld, de betrokken expertisecentra en het lectoraat opgesteld. Daarnaast hebben de studenten op hun (leer)werkplek contact met chronisch zieken. Hun ervaringen met deze patiënten worden in de collegiale consultatiebijeenkomsten besproken. De onderzoeksopdrachten voor de projecten en het werkstuk komen in overleg met de expertisecentra tot stand. Ze zijn dus steeds gerelateerd aan werkelijke vraagstukken uit de praktijk; de interactie tussen het werkveld en de opleiding wordt verder bewerkstelligd doordat de studenten in het tweede jaar in één van de expertisecentra onder begeleiding van een expertdocent een stage van 40 uur volgen; iedere student bespreekt de vorderingen met een expertdocent aan de hand van het portfolio. De praktische vaardigheden die nodig zijn voor het behandelen van chronisch zieken, met name in de drie uitstroomvarianten, worden deels aangeleerd tijdens de onderwijsdagen op de Hogeschool. Voor een ander deel leren de studenten ze op de (leer)werkplek en tijdens de stage in één van de expertisecentra. Beroepsvaardigheden op het vlak van innovatie en wetenschappelijk praktijkonderzoek leren de studenten in aparte workshops, door het uitvoeren van de projecten en het werken aan het afstudeerwerkstuk. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet als goed en wel op grond van de volgende observaties:: het programma van de opleiding biedt via de geboden casuïstiek aan de student ruime mogelijkheden om zich te ontwikkelen in interactie met het beroepenveld; de interactie tussen het binnenschools programma en het werkveld is goed geregeld en gestructureerd via de afspraken tussen de opleiding, de student en de (zorgverlenende) organisatie; het opleidingsprogramma is aantoonbaar ontworpen in samenspraak met het beroepenveld; de gebruikte vakliteratuur is up-to-date en relevant. Hobéon Certificering Adviesrapport Toets Nieuwe Opleiding HBO master opleiding Fysiotherapie. Hogeschool Leiden 17