Medicatieveiligheid in verpleeg- en verzorgingshuizen. Patricia van den Bemt

Transcriptie

1 Medicatieveiligheid in verpleeg- en verzorgingshuizen Patricia van den Bemt

2

3

4 risico s 300 potentieel vermijdbare doden tijdens opname door medicatiefouten per jaar: 190 per 10 milj. Inw potentieel vermijdbare doden door geneesmiddel gerelateerde opnames: 625 per 10 milj. inwoners

5 Wat is er bekend? Gurwitz et al. ADEs in 18 verpleeghuizen in VS 546 ADEs bij 2916 bewoners in 1 jaar 51% vermijdbaar Mortaliteit door vermijdbare ADEs: 0,03% (Am J Med 2000;109:87-94) Zelfde groep ADEs in 2 verpleeghuizen in VS 815 ADEs bij 1247 bewoners in 8 maanden 42% vermijdbaar (Am J Med 2005;118:251-58)

6 En in Nederland? Geen NL onderzoek Wel IGZ rapport 2006 Medicatiefouten gemeld bij 23% en 18% van bewoners (vp vs. verz.) HARM-onderzoek (Arch Intern Med 2008;168: ) Niet zelfstandig wonen = risicofactor voor HARMs

7 Meest voorkomende fouten voorschrijven overschrijven/overdracht afleveren toedienen

8 Meest voorkomende fouten voorschrijven overschrijven/overdracht afleveren toedienen

9 Fouten met grootste consequenties voorschrijven overschrijven/overdracht afleveren toedienen

10 Fouten met grootste consequenties voorschrijven overschrijven/overdracht afleveren toedienen Hoe komt dat?

11 Oplossingen voor fouten individueel gericht blaming en shaming onderwijs protocollen, richtlijnen systeem gericht mensen falen nu eenmaal systeem zo maken dat dit falen opgevangen wordt voorbeeld: sondevoeding slang past niet op luer lock aansluiting

12 Voorschrijven omvang probleem 40-70% van verpleeghuisbewoners min. 1 ongewenst gm Italië: daardoor ook meer kans op zh opname (Drugs Aging 2010;27:747-58) HARM Polyfarmacie = risicofactor voor HARMs

13 Voorschrijven interventies Elektronisch voorschrijfsysteem (EVS) Gurwitz et al.: geen effect op ADEs in vph (J Am Geriatr Soc 2008;56: ) Systematic reviews EVS: wel effect op fouten; effect op hardere eindpunten is lastiger aan te tonen NL onderzoek POEMS: in ziekenhuizen Geen effect op ADEs Wel op voorschrijffouten (JAMIA 2009;16:816-25)

14 Voorschrijffouten - interventies Redenen ontbreken bewijs harde eindpunten Alert fatigue Clinical rules Nieuwe fouten JAMA 2005;293:

15 Voorschrijffouten - interventies Multidisciplinaire medicatiereview Diverse NL onderzoeken Ouderen in eerste lijn (Br J Gen Pract 2007;57: en Drugs Aging 2009;26:123-33) Ouderen in ziekenhuis (Tijdschr Geront Geriatr 2009;40:72-78) Ouderen in verzorgingshuis (Drugs Aging 2008;25:947-54) Kwaliteit van voorschrijven verbetert Harde eindpunten weer weinig bewijs

16 Overdracht omvang probleem Boockvar et al. 122 opnames (87 cliënten) vanuit vph naar zh en terug Gemiddeld 3,1 veranderingen bij opname en 1,4 bij ontslag ADEs door medicatieveranderingen in 71 bidir. opnames 20% van de opnames ADE door medicatieverandering Die medicatieverandering vooral bij opname De ADE vaak pas na terugplaatsing in vph Arch Intern Med 2004;164:

17 Overdracht - interventies Farmaceutische opname- en ontslaggesprekken Sys review: effectief (maar lage kwaliteit onderzoeken) (Res Social Adm Pharm 2011 Apr 20. [Epub ahead of print]) (Landelijk) elektronisch patiënten dossier Geen mondelinge/telefonische opdrachten Indien toch: laten herhalen Geen handgeschreven recepten; geen afkortingen

18 Afleveren omvang probleem Bereidingen Foutenpercentages zeer laag; wel groot afbreukrisico Medicatiebewaking Onderzoek Dordrecht (ziekenhuisapotheken) Nog veel te verbeteren Logistiek Juiste geneesmiddel in juiste sterkte op juiste tijdstip naar juiste patiënt met juiste informatie (de 5 juisten ) Iha 1-5% fouten door robotisering/barcode verder omlaag tot <1% (Br J Clin Pharmacol 2009;67:676-80)

19 Afleveren - interventies Bereiding GMP-z Medicatiebewaking Regelmatige kwaliteitstoets Ook hier clinical rules om alert fatigue te reduceren Afleveren

20 Toedienen omvang probleem Belangrijk: onderzoek met juiste techniek Disguised observation NL onderzoeken met disguised observation: verpleeghuis, JAMIA 2009: 21% (17%) (met aflever-robot!) geestelijk gehandicapten zorg, JIDR 2007: 25% (22%)

21 Toedienen - interventies Dubbel check Robotisering

22

23

24 Therapietrouw omvang probleem Toedienfout (van de patiënt zelf) vooral van belang in verzorgingshuizen, minder in vph 50% van de ouderen niet therapietrouw (Drugs Aging 2009;26:505-17) HARM Risicofactor voor HARMs

25 Therapietrouw interventies Technische oplossingen Weekdoos RTMM Voorlichting Gedragsbeïnvloeding Combinatie: complexe interventies Iha meest effectief (Cochrane Database Syst Rev) Bij ouderen echter technische oplossingen meeste effect (J Clin Outcomes Manag 2008;15:595-06)

26 Conclusie Veel medicatiefouten in vp- en verzorgingshuizen Systeembenadering biedt effectieve oplossingen Per oplossing nog relatief hoog rest percentage fouten Dus: combineren

27