Medicatieveiligheid : focus op de patiënt

Transcriptie

1 Medicatieveiligheid : focus op de patiënt 26 mei 2011 Froukje Boersma, specialist ouderengeneeskunde UMCG, Lentis/Dignis

2 Opbouw presentatie 1. Medicatieveiligheid achtergrond 2. Patiënt risicofactoren risicogeneesmiddelen de patiënt als actor 3. Aanbevelingen Froukje Boersma, Verenso,

3 Medicatieveiligheid & farmacotherapeutisch proces Medicatieveiligheid: alle activiteiten die zijn gericht op juiste voorschrijving en aflevering en juist gebruik van geneesmiddelen (IGZ 2005) Farmaceutische zorg: geheel van zorgverleningsactiviteiten dat de patiënt nodig heeft om op het juiste moment over het juiste geneesmiddel in de juiste toedieningsvorm en dosering te beschikken voorzien van de juiste begeleiding en informatie (NZA, 2009) Froukje Boersma, Verenso,

4 Achtergrond To Err is Human (IOM) (1999) Leape (1994), Reason (2000) Risicobeheersing Streven naar veiligheidscultuur Inbouwen barrières Froukje Boersma, Verenso,

5 Versterken verdedigingslinies Froukje Boersma, Verenso,

6 Farmacotherapeutisch proces -Voorschrijven - Afleveren - Toedienen - Beheer Froukje Boersma, Verenso,

7 Risicogeneesmiddelen diabetes medicatie cardiovasculaire medicatie orale oncolytica orale anticoagulantia NSAID s corticosteroiden psychofarmaca Froukje Boersma, Verenso,

8 CMR alert Te lange gebruiksduur van capecitabine (Xeloda ) 21 september 2010 Centrale Medicatie-incidenten registratie (CMR), ontwikkeld door de NVZA. Froukje Boersma, Verenso,

9 Risicofactoren verminderde cognitie aantal geneesmiddelen mate van multimorbiditeit verminderde zelfstandigheid nierfunctiestoornissen verminderde compliance Froukje Boersma, Verenso,

10 Over compliantie, adherentie en concordantie Compliance Adherence Concordance mate van overeenstemming van gedrag patiënt met advies.. instemmen met.. mede-verantwoordelijkheid, actieve rol in besluitvorming Intelligent non-compliance avoiding adverse effects Enforced compliance Erratic compliance continueren, rigiditeit, verlies intelligent non-c, niet herkennen bijw. innametijd, -methode Froukje Boersma, Verenso,

11 Compliance in verpleeghuizen 2 artikelen van Carmel M. Hughes (2008, 2009) Froukje Boersma, Verenso,

12 Rol van de patiënt Betrokkenheid medicatie-beslissingen? Eigen verantwoordelijkheid met toezicht? Verschillende regimes binnen een unit/afdeling? Cognitieve problematiek (hoog prevalent) Competent weigeren? Aandacht voor gepercipieerde bijwerkingen? Froukje Boersma, Verenso,

13 Froukje Boersma, Verenso,

14 Aanbevelingen Voorschrijven Hou rekening met bekende risicogroepen en risicogeneesmiddelen Hou rekening met (zorg/leef)-omstandigheden van patiënt Betrek patiënt bij keuze therapie en geef voorlichting Specificeer indicatie en therapieduur Overleg laagdrempelig met apotheker Zorg voor monitoring Froukje Boersma, Verenso,

15 Aanbevelingen Monitoring & bewaking Faciliteer apotheker bij de bewaking: Labgegevens, indicatie, bijwerking Tijdige bewaking Beoordeel periodiek de medicatie (medicatiereview door arts, apotheker, patiënt of verzorger) op effect, bijwerkingen, indicatie en gebruik Let op OTC-medicatie! Froukje Boersma, Verenso,

16 Aanbevelingen Verantwoordelijkheid en regie Spreek af wie als hoofdbehandelaar regiefunctie over de farmacotherapie bij chronisch gebruik van meerdere middelen (polyfarmacie) Maak dit duidelijk aan alle betrokkenen (patiënt/mantelzorger/verzorger, voorschrijvers, apotheek) Froukje Boersma, Verenso,

17 Aanbevelingen Medicatieverstrekking Hou rekening met deskundigheidsniveau betrokkenen Faciliteer scholing periodiek Werk hierbij samen met apotheek Let op kuren! (oncolytica) Let op wijziging van verpakking, naam, aanlevering etc. Wees alert op clandestiene medicatie-voorraden en gebruik van derden Maak afspraken over OTC-medicatie (NSAID s) Froukje Boersma, Verenso,

18 Aanbevelingen Overdracht Volg de conceptrichtlijn medicatie-overdracht Zorg voor een periodieke actualisering van het medicatie-overzicht Geef bijwerkingen tijdig door aan alle betrokkenen Geef redenen van wijziging medicatie door aan alle betrokkenen Froukje Boersma, Verenso,

19 Ten slotte Froukje Boersma, Verenso,

20 Dank voor uw aandacht! Froukje Boersma, Verenso,

21 Stellingen Periodieke medicatiereview: hierbij is naast arts en apotheker ook altijd de patiënt betrokken. Intensief onderwijs in farmacotherapie en medicatieveiligheid verdient een prominente plaats in de vervolgopleiding aan ALLE specialisten ouderengeneeskunde i.o. en in de nascholing zo mogelijk samen met apothekers Een goede samenwerkingsrelatie en laagdrempelig contact met de apotheker is noodzakelijk voor een adequate farmaceutische 24-uurs zorg Froukje Boersma, Verenso,

22 Froukje Boersma, Verenso,