Regeldruk in beleving MKB blijvend hoog
|
|
- Magdalena Timmermans
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 M20 Regeldruk in beleving MKB blijvend hoog Vijfde meting perceptie MKB over regeldruk Johan Snoei John Boog Zoetermeer, december
2 Regeldruk in beleving MKB blijvend hoog De druk van overheidsregels en - verplichtingen op het bedrijfsleven blijft hoog. Het overgrote deel van de ondernemers geeft ook in aan dat zij in hun bedrijf geen duidelijke effecten ervaren van het gevoerde overheidsbeleid op dit terrein. Dit blijkt uit onderzoek van Panteia/EIM in het Middenen Kleinbedrijf (MKB). De Nederlandse overheid voert al langdurig het beleid om de regeldruk van het bedrijfsleven te verminderen. Het huidige programma Regeldruk Bedrijven volgt in de uitvoering van het beleid twee sporen: 1. minder en betere regels: merkbaar verminderen van de regeldruk van bestaande wetgeving en voorkomen van onnodige regeldruk bij nieuw beleid, en 2. meer gemak met regels: verbeteren van de uitvoering van wetten en regels door betere dienstverlening en efficiënter toezicht. Het vorige kabinet had de ambitie om de administratieve lasten voor het Nederlandse bedrijfsleven in de periode - te reduceren met 10%. Uit de voortgangsrapportage Programma Regeldruk Bedrijven blijkt een verwachte afname eind van ruim 11% 1. De kwantitatieve vermindering van de regeldruk lijkt dan ook te worden gerealiseerd. De beleving van de regeldruk door de ondernemers in het MKB is in dit kader ook van groot belang. Panteia/EIM heeft daarom een nieuwe meting uitgevoerd onder de leden van het MKB-Beleidspanel naar de merkbaarheid van de verschillende reductiemaatregelen. In is 70% van de MKB-ondernemers nog steeds ontevreden over de merkbaarheid van de vermindering van regeldruk. Er vindt door de loop van de jaren echter wel een lichte toename van de merkbaarheid van het gevoerde beleid plaats. In geeft 10% van de MKB-ondernemers aan dat de effecten van het gevoerde beleid om de administratieve lasten te verminderen binnen het bedrijf duidelijk merkbaar zijn, terwijl dit in nog 8% en in nog slechts 4% was. Uit deze rapportage blijkt verder dat de waardering voor de dienstverlening van de overheid ongeveer op gelijk niveau blijft. Ten aanzien van het beleid van de overheid om de lasten van overheidstoezicht en inspecties te verminderen blijkt bijna de helft (47%) van de ondernemers daar geen duidelijk merkbaar effect van te ervaren in het eigen bedrijf. Daartegenover merkt 16% van de MKB-ondernemers wel een duidelijk effect van dit beleid. In het algemeen blijken de kleine bedrijven in het MKB iets positiever over het gevoerde beleid dan de middelgrote bedrijven. Daarnaast blijken bedrijven in de financiële sector het minst effect van de reductiemaatregelen te ervaren. Een verklaring voor de verschillen naar grootteklasse en sectoren zijn door Panteia/EIM niet onderzocht. De MKB-ondernemers vinden het doen van belastingaangiften en de overbodige bureaucratie het meest ergerlijk. De belastingaangiften en de administratie in het kader van de jaarrekening kosten MKB-ondernemers de meeste tijd. 1 Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, Programma Regeldruk Bedrijven. Voortgangsrapportage, juni. 2
3 1 Aantal overheidsregels en verplichtingen Daling in aantal overheidsregels nog steeds beperkt opgemerkt In geeft 61% van de MKB-ondernemers aan het oneens te zijn met de stelling dat het aantal overheidsregels en -verplichtingen merkbaar is gedaald. Uit Figuur 1 blijkt wel dat het aantal MKB-ondernemers dat het (volledig) oneens is met de stelling in de loop der jaren afneemt. In en gaf nog respectievelijk 83% en 72% van de MKB-ondernemers aan geen merkbare vermindering van het aantal regels te ervaren. Het middenbedrijf is het ten opzichte van het kleinbedrijf vaker (volledig) oneens met de stelling. In vallen de sectoren financiële dienstverlening en logies en maaltijden in negatieve zin op. Hier geven respectievelijk 79% en 73% van de MKB-ondernemers aan het (volledig) oneens te zijn met de stelling dat het aantal overheidsregels en verplichtingen dat nageleefd moet worden de afgelopen jaren merkbaar is gedaald. Ook in de perceptiemetingen van en viel de financiële dienstverlening in negatieve zin op. Het meest positief over deze stelling zijn de bedrijven in de sectoren vervoer, opslag en communicatie en bouw. Figuur 1 1: 'Het aantal overheidsregels en -verplichtingen dat mijn bedrijf moet naleven is in de afgelopen jaren merkbaar gedaald' 1 kleinbedrijf 83% 71% 61% 7% 12% 13% middenbedrijf 87% 80% 69% 5% 8% 12% 83% 7% totaal 72% 12% 61% 13% (volledig) mee oneens (volledig) mee eens Bron: Panteia/EIM MKB Beleidspanel, De percentages in de figuur tellen niet op tot 100%, omdat ook kon worden geantwoord met 'Neutraal' of 'Weet niet/wil niet zeggen'. 3
4 2 Eenvoud overheidsregels en verplichtingen Bijna 60% van de ondernemers ervaart geen merkbare vereenvoudiging van overheidsregels In geeft 59% van de MKB-ondernemers aan dat de inhoud van de overheidsregels en -verplichtingen die het bedrijf moet nakomen niet merkbaar eenvoudiger is geworden. In gaf nog bijna driekwart (73%) van de MKB-ondernemers aan geen merkbare vermindering te hebben ervaren. Vooral bij de kleine bedrijven is het percentage ondernemers dat geen merkbare vereenvoudiging heeft ervaren afgenomen (van 72 naar 58%; zie Figuur 2). In de meting van geeft 14% van de MKB-ondernemers aan wel te ervaren dat in de afgelopen jaren de overheidsregels en verplichtingen merkbaar eenvoudiger zijn geworden. Dit betekent ten opzichte van een stijging met 3 procentpunten. Opvallend zijn de sectoren financiële dienstverlening, vervoer, opslag en communicatie en logies en maaltijden, waar respectievelijk 82% en 72% en 69% van de MKB-ondernemers aangeeft het (volledig) oneens te zijn met de stelling. In positieve zin vallen de sectoren industrie en handel en reparatie op; hier geeft respectievelijk 18% en 16% van de ondernemers aan in de afgelopen jaren gemerkt te hebben dat de inhoud van de overheidsregels en -verplichtingen die moeten worden nageleefd merkbaar eenvoudiger is geworden. Figuur 2 2: 'De inhoud van overheidsregels en -verplichtingen die mijn bedrijf moet naleven, zijn in de afgelopen jaren merkbaar eenvoudiger geworden' kleinbedrijf 79% 72% 58% 8% 11% 14% middenbedrijf 83% 75% 69% 8% 12% 14% 79% 8% totaal 73% 11% 59% 14% (volledig) mee oneens (volledig) mee eens Bron: Panteia/EIM MKB Beleidspanel,
5 3 Tijdsbesteding aan administratieve handelingen Tijdsbesteding aan administratieve handelingen iets afgenomen In geeft 61% van de MKB-ondernemers aan dat zij niet merkbaar minder tijd besteden aan het voldoen van overheidsregels en -verplichtingen. In was dit nog 74% en in 83%. Het percentage MKBondernemers dat het (volledig) eens is met de stelling is in de periode toegenomen van 5% in, via 9% in tot 13% in. Zes op de tien kleine bedrijven geven aan dat de tijdsbesteding voor hun bedrijf om aan overheidsregels en verplichtingen te voldoen in de afgelopen jaren niet (merkbaar) is verminderd. Middelgrote bedrijven merken nog minder een vermindering van de tijdsbesteding, gezien het feit dat in nog altijd 73% het oneens is met deze stelling (zie Figuur 3). MKB-ondernemers in de sectoren financiële dienstverlening en logies en maaltijden zijn het met respectievelijk 86% en 72% van de MKBondernemers relatief vaak (volledig) oneens met de stelling. Met 16% en 15% (volledig) eens vallen de sectoren handel en reparatie en bouw juist in positieve zin op. Figuur 3 3: 'De tijd die mijn bedrijf besteedt om te voldoen aan de overheidsregels en -verplichtingen is in de afgelopen jaren merkbaar verminderd' kleinbedrijf 82% 74% 60% 6% 9% 13% middenbedrijf 89% 81% 73% 4% 7% 10% 83% 5% totaal 74% 9% 61% 13% (volledig) mee oneens (volledig) mee eens Bron: Panteia/EIM MKB Beleidspanel, - -. Later in deze rapportage zal nader worden ingegaan op de specifieke administratieve handelingen die door de MKB-ondernemers genoemd zijn als meest tijdrovend. 5
6 4 Effecten overheidsbeleid administratieve lasten Een op de tien MKB-ondernemers ervaart effecten gevoerd beleid In geeft 70% van de MKB-ondernemers aan dat zij geen merkbare effecten ervaren van het beleid van de overheid om de administratieve lasten te verminderen, tegen 79% in en 85% in. Uit Figuur 4 blijkt dat 10% van de MKB-ondernemers wel effecten in het eigen bedrijf merkt. Het middenbedrijf is het in alle drie de metingen vaker (volledig) oneens met de stelling dan het kleinbedrijf. Het percentage (volledig) eens met de stelling is in beide grootteklassen inmiddels aan elkaar gelijk. Ook hier valt de sector financiële dienstverlening evenals in eerdere metingen in negatieve zin op. In geeft 86% van de MKB-ondernemers in deze sector aan geen duidelijk merkbare effecten te ervaren. De sectoren overige dienstverlening, vervoer, opslag en communicatie en bouw zijn het positiefst over de effecten van het gevoerde beleid (respectievelijk 15%, 13% en 13% van de ondernemers in deze sectoren zijn het eens met de stelling). Figuur 4 De overheid heeft de afgelopen jaren zwaar ingezet op het verminderen van de administratieve lasten. 4: 'Binnen mijn bedrijf zijn de effecten van dit beleid nu duidelijk merkbaar' kleinbedrijf 84% 78% 69% 4% 8% 10% middenbedrijf 89% 85% 79% 3% 7% 10% 85% 4% totaal 79% 8% 70% 10% (volledig) mee oneens (volledig) mee eens Bron: Panteia/EIM MKB Beleidspanel,
7 5 Toezichtslasten Bijna de helft van de MKB-ondernemers merkt geen vermindering toezichtslasten De overheid heeft de afgelopen jaren ingezet op het verminderen van de lasten van toezicht en inspecties. Het beleid moet daarbij meer gebaseerd worden op vertrouwen dan op wantrouwen. Eén van de maatregelen is het invoeren van de inspectievakantie vanaf begin De inspectievakantie houdt in dat een bedrijf maximaal twee inspectiebezoeken per jaar krijgt, indien dat bedrijf drie jaar lang goed naleefgedrag heeft laten zien. Een tweede maatregel is de ontwikkeling van instrumenten als Inspectieview en het OndernemingsDossier. Dit betreft digitale voorzieningen die het mogelijk maken om gegevens tussen bedrijven en toezichthouders uit te wisselen die gebruikt kunnen worden bij het plannen, voorbereiden en uitvoeren van de inspectiebezoeken. Dit kan de tijdsbesteding van de ondernemer aan de inspectiebezoeken verminderen. Een derde maatregel is de afstemming die plaats moet vinden tussen rijksinspectiediensten en lokale toezichthouders om zo stapeling van toezicht door verschillende toezichthouders te voorkomen. In Figuur 5 is te zien in hoeverre de MKB-ondernemers de effecten van het beleid om de last van overheidstoezicht en inspecties te verminderen duidelijk merkbaar vinden. In geeft 16% van de MKB-ondernemers aan dat zij duidelijk effecten van dit beleid ervaren en 47% zegt dat er geen duidelijke effecten merkbaar zijn. Opvallend is dat de middelgrote bedrijven op deze stelling iets vaker positief reageren dan de kleine bedrijven, al reageert ook een groter gedeelte negatiever (55% tegen 47% oneens). Figuur 5 De overheid heeft de afgelopen jaren geprobeerd om de last die bedrijven hebben van overheidstoezicht en inspecties te verminderen. 5: 'Binnen mijn bedrijf zijn de effecten van dit beleid nu duidelijk merkbaar' kleinbedrijf 68% 61% 47% 10% 12% 16% middenbedrijf 76% 66% 55% 8% 12% 20% 69% 10% totaal 62% 12% 47% 16% (volledig) mee oneens (volledig) mee eens Bron: Panteia/EIM MKB Beleidspanel, - -. De MKB-ondernemers in de sectoren financiële dienstverlening (12% eens met de stelling) en verhuur en zakelijke dienstverlening (13%) zijn evenals in (respectievelijk 6% en 8%) het minst positief over de merkbaarheid van het gevoerde beleid, maar de merkbaarheid is dus ook hier wel toege- 7
8 nomen. De financiële dienstverlening heeft ook het grootste percentage (75%) MKB-ondernemers dat het (volledig) oneens is met de stelling. Ook de ondernemers in de sector logies en maaltijden (68% oneens) valt in negatieve zin op. Het positiefst zijn de MKB-ondernemers in de sectoren vervoer, opslag en communicatie (25% eens met de stelling) en bouw (20% eens). Een mogelijke verklaring voor het lage percentage MKB-ondernemers dat de effecten van het beleid merkbaar vindt, zou kunnen liggen in de vertraging die hier optreedt. Maatregelen als de inspectievakantie eisen eerst aantoonbaar goed naleefgedrag (van drie jaar), voordat kan worden overgegaan op verminderd toezicht. Instrumenten als Inspectieview en het elektronisch Ondernemingsdossier moeten ook eerst door bedrijven of brancheorganisaties geïntroduceerd en geïmplementeerd worden, voordat de effecten daadwerkelijk zichtbaar worden, en ook de afstemming tussen rijksinspectiediensten en lokale toezichthouders heeft tijd nodig. Aan de MKB-ondernemers is ook gevraagd van welke toezichthouder of inspectiedienst zij de meeste overlast ervaren. Bijna de helft (46%) van de MKB-ondernemers geeft aan van geen enkele toezichthouder of inspectiedienst in het bijzonder overlast te ervaren. Daarnaast zegt 2% het niet te weten of te willen zeggen. Van de MKB-ondernemers die een toezichthouder of inspectiedienst noemen, noemt ruim een derde de Belastingdienst. Ook lokale toezichthouders, zoals de brandweer, worden door 20% van de MKB-ondernemers genoemd. Daarna volgen drie nieuwe 1 inspectiediensten; de Inspectie Leefomgeving en Transport (11%), de Inspectie SZW (10%) en de Nederlandse Voedselen WarenAutoriteit (5%). 1 Nieuw in de zin van ontstaan uit een fusie van een aantal inspectiediensten. Zo is de inspectie Leefomgeving en Transport per 1 januari ontstaan uit een samenvoeging van de Inspectie Verkeer en Waterstaat (IVW) en de VROM-inspectie. De inspectie SZW bestaat ook sinds 1 januari en komt voort uit de voormalige ArbeidsInspectie (AI), de Inspectie Werk en Inkomen (IWI) en de Sociale Inlichtingen en Opsporingsdienst (SIOD). De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit is per 1 januari ontstaan uit een fusie van de Voedsel- en Warenautoriteit (VWA), de Plantenkundige Dienst (PD) en de Algemene InspectieDienst (AID). 8
9 Tabel 1 Top toezichthouders die volgens MKB-ondernemers de meeste overlast veroorzaken Toezichthouder Percentage* 1 Belastingdienst/Fiscus 34% 2 Lokale toezichthouders 20% 3 Inspectie Leefomgeving en Transport 11% 4 Inspectie SZW 10% 5 Nederlandse Voedsel- en WarenAutoriteit (nvwa) 5% 6 Autoriteit Financiële Markten (AFM) 3% 7 Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) 2% 8 RijksDienst voor het Wegverkeer (RDW) 1% 9 Douane 1% 10 Overig (o.a. NMa, IGZ, DNB) 13% Bron: Panteia/EIM, *) van de MKB-ondernemers die overlast ervaren van een toezichthouder (n = 1.231). Van de MKB-ondernemers die een toezichthouder of inspectiedienst genoemd hebben die de meeste overlast veroorzaakt, geeft ruim twee derde aan dat dit veroorzaakt wordt doordat deze toezichthouder of inspectiedienst de ondernemer veel tijd kost. Figuur 6 In welke zin ervaart u overlast van deze toezichthouder of inspectiedienst? Deze toezichthouder of inspectiedienst kost veel tijd 68% Deze toezichthouder of inspectiedienst zorgt voor veel ergernis 59% Deze toezichthouder of inspectiedienst verandert regelmatig de door haar gestelde eisen 43% (nog) anders, te weten: 22% Bron: Panteia/EIM,. Van de toezichthouders die het vaakst genoemd zijn als overlastgevend is in Tabel 2 weergegeven wat de belangrijkste oorzaak hiervan is. Zo blijkt dat bij de MKB-ondernemers die de Belastingdienst hebben genoemd als toezichthouder die de meeste overlast veroorzaakt, de belangrijkste reden hiervoor de tijd is die deze toezichthouder het bedrijf kost. Bij de lokale toezichthouders wordt de ergernis die deze toezichthouders veroorzaken het meest (door 73%) genoemd. 9
10 Tabel 2 Belangrijkste oorzaak van de overlast per toezichthouder Toezichthouder Belangrijkste reden 1 Belastingdienst/Fiscus Veel tijd (door 82% genoemd) 2 Lokale toezichthouders Ergernis (73%) 3 Inspectie Leefomgeving en Transport Veel tijd (65%) 4 Inspectie SZW Ergernis (56%) 5 Nederlandse Voedsel- en WarenAutoriteit (nvwa) Ergernis (75%) 6 Autoriteit Financiële Markten (AFM) Veel tijd (77%) 7 Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) Veel tijd (87%) 8 RijksDienst voor het Wegverkeer (RDW) Veel tijd (64%) 9 Douane Veel tijd (77%) Bron: Panteia/EIM,. Bij '(nog) anders, te weten ' worden de volgende redenen een aantal keer genoemd: De hoge kosten die gemaakt moeten worden om aan de gestelde eisen van de toezichthouder te kunnen voldoen, onder andere kosten voor de inhuur van derden. De verschillen die bestaan met betrekking tot de eisen die door verschillende gemeenten gesteld worden (met name in relatie tot de lokale toezichthouders). Onduidelijkheid en tegenstrijdigheden over de door de toezichthouder gestelde eisen. Gebrek aan kennis bij de toezichthouder van de praktijk waarin het bedrijf moet opereert. De houding en het gedrag van de controleurs staat de bedrijven niet aan. Wisseling van controleurs zorgt voor problemen of extra inspanning van het bedrijf om de toezichthouder wegwijs te maken in het bedrijf. Gebrek aan flexibiliteit bij de toezichthouder en de starheid van de regelgeving. 10
11 6 Dienstverlening overheid aan het MKB Dienstverlening overheid krijgt een 5,5 De dienstverlening van de overheid wordt door 60% van de MKB-ondernemers met een voldoende beoordeeld. In gaf nog 64% van het MKB een voldoende, een daling van 4 procentpunten. Opvallend is dat het middenbedrijf wel iets vaker een voldoende geeft, maar het kleinbedrijf juist niet (zie Figuur 7). Figuur 7 Percentage MKB-bedrijven dat de dienstverlening van de overheid met een voldoende (5,5 en hoger) waardeert, naar grootteklasse 64% 60% 62% 63% 64% 60% 51% 49% 51% Kleinbedrijf Middenbedrijf Totaal Bron: Panteia/EIM MKB Beleidspanel, - -. Figuur 8 laat de ontwikkeling van het gemiddelde cijfer per grootteklasse zien. Opvallend is de stijging van het gemiddelde cijfer gegeven door het middenbedrijf. In is het gemiddelde cijfer van het middenbedrijf gestegen naar een 5,6. Voor het totale MKB is het gemiddelde cijfer gelijk gebleven aan, namelijk een 5,5. Figuur 8 Gemiddelde cijfers voor de dienstverlening van de overheid, naar grootteklasse Kleinbedrijf Middenbedrijf Totaal MKB Bron: Panteia/EIM MKB Beleidspanel,
12 7 Specifieke administratieve handelingen 7.1 Ergernissen In geeft 41% van de MKB-ondernemers aan dat geen enkele administratieve handeling hen ergert. Het percentage MKB-ondernemers dat geen enkele ergerlijke administratieve handeling noemt is daarmee verder gedaald van 22% in en 10% in. Op dit moment noemt 59% van de ondernemers dus een of meerdere specifieke handelingen waaraan men zich ergert. Belastingaangiften nog steeds op nummer 1 In wordt het doen van belastingaangiften het vaakst genoemd als ergerlijke administratieve handeling. Wanneer ook de BTW-aangiften worden meegenomen, ergert ruim een kwart van de ondernemers zich hieraan. Uit metingen van administratieve lasten blijkt dat de belastingwetgeving ook verantwoordelijk is voor de hoogste administratieve lasten voor bedrijven 1. Op de tweede plaats in de top 10 meest genoemde ergernissen staat overbodige regelgeving/bureaucratie. Tabel 3 Top 10 administratieve verplichtingen waar MKB-ondernemers zich het meest aan ergeren Belastingaangiften 18,9% 20,5% (1) 10,0% 10,6% 2 Overbodige regelgeving/bureaucratie 11,7% 2,2% (12) 1,2% 0,4% 3 BTW 9,6% 2,3% (11) 1,3% 3,9% 4 Kilometeradministratie 6,5% 2,3% (10) 1,9% 2,3% 5 Statistieken/enquêtes 6,4% 5,0% (7) 3,8% 16,4% 6 Administratie in het kader van de jaarrekening 4,8% 7,7% (2) 9,3% 1,0% 7 Meewerken aan controles en toezicht 3,9% 6,5% (3) 4,5% 0,7% 8 Milieu(zaken) 3,6% 6,0% (4) 12,9% 3,0% 9 Aanvraag van vergunningen 3,5% 5,8% (6) 10,3% 3,7% 10 Gemeentelijke verplichtingen 2,9% 3,4% (9) 2,5% 0,7% Totaal top 10 71,9% 61,7% 57,7% 42,7% Totaal oorspronkelijke top 10 67,2% 68,0% 45,3% Bron: Panteia/EIM MKB Beleidspanel, Ook kilometeradministratie en statistieken/enquêtes worden in vaker genoemd dan in, waardoor beide administratieve handelingen hoger in de top 10 terecht zijn gekomen. 1 Boog, J. et al., The Sustainable SCM (Standard Cost Model): An innovative two edged sword. Calculating, monitoring, (EU) Benchmarking reduction of administrative burden and energy, Zoetermeer, september 12
13 Sterke dalingen van de ergernis komen naar voren rondom de administratie in het kader van de jaarrekening, het meewerken aan controles en toezicht en rondom milieu(zaken). Ook arbo/arbeidsomstandigheden en administratie in het kader van het personeel worden in minder vaak als ergerlijk ervaren. Tabel 4 Overige administratieve verplichtingen waar MKB-ondernemers zich aan ergeren Administratieve verplichting Arbo/arbeidsomstandigheden 2,7% 5,8% (5) 10,3% 3,7% 12 Administratie in het kader van het personeel 2,7% 4,2% (8) 7,8% 5,0% 13 Voedselveiligheid 1,1% 1,3% (15) 1,7% 1,4% 14 Rijtijdenbesluit 1,1% 0,8% (17) 0,5% - 15 Bouwregelgeving 0,9% 0,5% (25) 1,9% 0,3% 16 Subsidie 0,7% 1,0% (16) Douane verplichtingen 0,7% 0,7% (21) 0,5% 0,4% 18 Financiële dossiervorming/wft/wfd 0,6% 0,4% (28) 0,8% - 19 Wijzigende regelgeving 0,6% 0,6% (23) 1,5% 0,9% 20 (Brand)veiligheid 0,6% 1,7% (13) 3,4% 0,4% 21 Sociale regels 0,5% 1,5% (14) 0,7% 0,0% 22 Certificering 0,3% Europese/internationale regelgeving 0,2% 0,3% (31) 0,8% 0,7% 24 Rookbeleid 0,2% 0,4% (26) 1,5% - 25 Afvalregistratie 0,1% 0,2% (35) Toeristenbelasting 0,1% 0,2% (34) Auteursrechten/BUMA/Stemra 0,1% 0,3% (30) Etikettering/verpakkingen 0,1% 0,8% (18) 0,4% 0,7% Overig 6,4% 4,7% 0,1% 11,3% Weet niet/wil niet zeggen 8,4% 9,0% 9,1% 31,0% Totaal 28,1% 34,4% 41,0% 55,8% Totaal oorspronkelijke overige ergernissen 32,8% 32,0% 54,7% Bron: Panteia/EIM MKB Beleidspanel, In is een aantal administratieve verplichtingen die in eerdere metingen als ergerlijk naar voren kwamen niet meer specifiek genoemd. Het gaat hierbij om verkeersregels, tegenstrijdige regelgeving, betutteling, legionella en reprorecht. Ten opzichte van de meting in zijn met name (brand)veiligheid en sociale regels minder vaak als ergerlijk genoemd. Op vele terreinen zijn in de afgelopen tijd maatregelen getroffen om de administratieve lasten te beperken. Zo heeft de belastingdienst vele wijzigingen doorgevoerd die de last voor het bedrijfsleven aanzienlijk zouden moeten (gaan) beperken. Denk aan digitalisering van de aangiften, de vereen- 13
14 voudiging van de Werkkostenregeling en het Pakket Belastingplan. Een van de maatregelen uit dit pakket is de invoering van de Verklaring zakelijk gebruik bestelauto. Bedrijven hoeven hierdoor niet meer iedere rit te registreren om aan te tonen dat de bedrijfswagen alleen voor zakelijk gebruik dient. Dit zou de ergernis rondom de kilometeradministratie sterk kunnen verminderen. Op het terrein van statistieken en enquêtes heeft het CBS het aantal enquêtes verminderd en de uitvraag vereenvoudigd. Dit door niet te vragen naar gegevens die al via andere bronnen (bijvoorbeeld belastingaangiften) beschikbaar zijn en door de vragen beter aan te laten sluiten op de bedrijfsadministratie. Het effect van deze reductiemaatregelen zou in een latere meting naar voren kunnen komen. Op het terrein van de milieuzaken en de aanvraag van vergunningen is een aantal maatregelen getroffen. Voor sommige gevallen is de vergunningplicht (vanuit de Wet Milieubeheer) komen te vervallen en kan worden volstaan met een melding. Daarnaast hebben veel gemeenten werk gemaakt van de opening van één (online) omgevingsloket waar de ondernemer voor de aanvraag van vergunningen terechtkan. Deze maatregelen zouden verklaringen kunnen zijn voor het verminderen van de ergernis. 7.2 Tijdrovende administratieve handelingen In geeft een kwart van de MKB-ondernemers aan dat geen enkele administratieve handeling hen de meeste tijd kost. Bij de meting in lag dit nog op ruim 15%. Op dit moment geeft dus nog driekwart van de ondernemers een specifieke administratieve handeling op als meest tijdrovend (zie Tabel 5 en Tabel 6). Tabel 5 Top 10 administratieve handelingen die de MKB-ondernemers de meeste tijd kosten Administratieve verplichting 1 Belastingaangiften 27,2% 27,3% (1) 12,4% 2 Administratie in het kader van de jaarrekening 15,4% 16,6% (2) 15,8% 3 BTW 12,8% 3,1% (9) 7,6% 4 Meewerken aan controles en toezicht 5,0% 4,0% (7) 3,1% 5 Overbodige regelgeving/bureaucratie 3,8% 0,4% (18) - 6 Administratie in het kader van het personeel 3,7% 6,9% (3) 7,6% 7 Kilometeradministratie 3,7% 1,9% (11) 1,8% 8 Statistieken/enquêtes 3,2% 3,8% (8) 3,6% 9 Milieu(zaken) 3,2% 4,4% (5) 9,4% 10 Aanvraag van vergunningen 3,0% 4,6% (4) 4,3% Totaal top 10 81,0% 73,0% 65,6% Totaal oorspronkelijke top 10 76,7% 69,9% Bron: Panteia/EIM MKB Beleidspanel,
15 Uit Tabel 5 blijkt dat het percentage MKB-ondernemers dat in de belastingaangiften noemt als meest tijdrovende administratieve handeling nagenoeg gelijk is gebleven aan. Ook de administratie in het kader van de jaarrekening blijft op de tweede plaats in de ranglijst staan. De BTW stijgt van plaats negen naar de derde plaats. De overige administratieve handelingen worden door een lager aantal ondernemers genoemd als meest tijdrovend. De daling van de handelingen met betrekking tot de administratie in het kader van het personeel, milieu(zaken) en de aanvraag van vergunningen komt overeen met de daling in de ranglijst van meest ergerlijke handelingen. Op een aantal punten wijkt de lijst met ergerlijke administratieve handelingen af van de lijst met handelingen die de meeste tijd kosten. Zo worden bijvoorbeeld de belastingaangiften, administratie in het kader van de jaarrekening en de BTW-aangiften vaker genoemd als meest tijdrovend dan als ergerlijk. Daartegenover worden overbodige regelgeving/bureaucratie, de kilometeradministratie en de statistieken en enquêtes juist vaker genoemd als ergerlijke handelingen dan als de handelingen die het meest tijdrovend zijn. Een verklaring kan liggen in het nut van de handeling, die de MKBondernemers ervaren. Wanneer een verplichte administratieve handeling als nuttig wordt ervaren, bijvoorbeeld in geval van de belastingaangiften en de jaarrekening, dan kan deze handeling veel tijd kosten, maar minder ergernis oproepen. In Tabel 6 worden de overige administratieve handelingen getoond die door de ondernemers zijn genoemd als handelingen die de meeste tijd kosten. De handelingen rondom arbeidsomstandigheden zijn voor het eerst buiten de top 10 van meest tijdrovende administratieve handelingen terechtgekomen. 15
16 Tabel 6 Overige administratieve handelingen die de MKB-ondernemers de meeste tijd kosten Administratieve verplichting 11 Arbo/arbeidsomstandigheden 1,8% 4,1% (6) 10,4% 12 Gemeentelijke verplichtingen 1,3% 1,9% (10) 1,0% 13 Voedselveiligheid 1,1% 1,5% (12) 2,0% 14 Certificering 1,0% Rijtijdenbesluit 0,9% 0,7% (15) - 16 Financiële dossiervorming/wft/wfd 0,7% 0,3% (21) 0,5% 17 (Brand)veiligheid 0,5% 1,1% (14) - 18 Subsidie 0,5% 0,6% (17) - 19 Sociale regels 0,3% 0,6% (16) - 20 Bouwregelgeving 0,3% 0,3% (23) 1,3% 21 Douane verplichtingen 0,2% 0,4% (19) 0,3% 22 Europese/internationale regelgeving 0,2% 0,1% (30) - 23 Wijzigende regelgeving 0,1% 0,4% (20) - 24 Legionella 0,1% 0,2% (27) - 25 Toeristenbelasting 0,1% 0,2% (28) - Weet niet/wil niet zeggen 7,3% 8,4% 9,2% Overig 2,6% 3,5% 13,4% Totaal 19,0% 24.7% 38,1% Totaal oorspronkelijke overige ergernissen 23,3% 30,1% Bron: Panteia/EIM MKB Beleidspanel,
17 8 Verwachtingen Verwachtingen lastenreductie iets minder negatief De MKB-ondernemers is, naast hun ervaringen met het gevoerde overheidsbeleid, gevraagd naar hun verwachting voor de komende jaren. Ook in de komende jaren zal aandacht besteed worden aan het verminderen van de regeldruk voor bedrijven. De stelling heeft specifiek betrekking op de verwachting van de ondernemers voor de ontwikkeling van de administratieve lasten. Uit Figuur 9 blijkt dat ruim 21% van de MKB-ondernemers verwacht dat de administratieve lasten in de komende jaren door het gevoerde beleid zullen dalen. In is nog steeds bijna de helft van de ondernemers (47%) het (volledig) oneens met de stelling. Hiermee is de verwachting iets minder negatief geworden dan in en. Destijds was ruim de helft (52%) het oneens. Middelgrote bedrijven reageren in iets vaker positief en tegelijkertijd vaker negatief op deze stelling dan de kleine bedrijven. Figuur 9 De komende jaren wil de overheid de administratieve lasten van bedrijven verminderen. 6: 'Ik verwacht dat hierdoor mijn administratieve lasten de komende jaren zullen dalen' kleinbedrijf 52% 51% 46% 24% 21% 21% middenbedrijf 57% 53% 52% 20% 19% 22% 52% 24% totaal 52% 21% 47% 21% (volledig) mee oneens (volledig) mee eens Bron: Panteia/EIM MKB Beleidspanel, - -. MKB-ondernemers in de sectoren bouw (27% eens met de stelling), logies en maaltijden (25%) en Handel en reparatie (24%) hebben de meest positieve verwachtingen. Tegelijkertijd behoort de sector logies en maaltijden, met 56% van de MKB-ondernemers die het oneens zijn met de stelling, tot de sectoren waarin meer dan de helft van de ondernemers verwacht dat de administratieve lasten niet zullen dalen. Alleen de sectoren financiële dienstverlening (68% oneens) en vervoer, opslag en communicatie (64%) kennen een hoger percentage MKB-ondernemers met negatieve verwachtingen. 17
18 BIJLAGE De tabellen 7, 8 en 9 geven een overzicht van de percentages MKBondernemers die het (volledig) eens zijn met de in de paragrafen genoemde stellingen. In Tabel 7 staan de uitkomsten van, in Tabel 8 de uitkomsten van en Tabel 9 de uitkomsten van de meting in. Tabel 7 Overzicht (volledig) eens met de stelling naar sectoren in Sector Industrie 11% 15% 13% 8% 18% 21% Bouwnijverheid 19% 14% 15% 13% 20% 27% Handel en reparatie consumentenartikelen 15% 18% 16% 8% 17% 24% Logies en maaltijden 7% 15% 11% 12% 17% 25% Vervoer, opslag en communicatie 21% 9% 13% 13% 25% 17% Financiële instellingen 10% 8% 8% 4% 12% 18% Verhuur en zakelijke dienstverlening 8% 13% 10% 9% 13% 18% Overige dienstverlening 14% 12% 14% 15% 15% 20% Totaal 13% 14% 13% 10% 16% 21% Bron: Panteia/EIM MKB Beleidspanel,. Tabel 8 Overzicht (volledig) eens met de stelling naar sectoren in Sector Industrie 8% 14% 10% 7% 15% 19% Bouwnijverheid 15% 18% 10% 9% 13% 27% Handel en reparatie consumentenartikelen 12% 16% 8% 5% 12% 18% Logies en maaltijden 9% 7% 12% 10% 16% 28% Vervoer, opslag en communicatie 7% 17% 6% 8% 13% 21% Financiële instellingen 8% 4% 6% 2% 6% 11% Verhuur en zakelijke dienstverlening 12% 24% 9% 8% 8% 19% Overige dienstverlening 15% 18% 15% 9% 11% 23% Totaal 12% 18% 9% 7% 11% 21% Bron: Panteia/EIM MKB Beleidspanel,. 18
19 Tabel 9 Overzicht (volledig) eens met de stelling naar sectoren in Sector Industrie 9% 5% 5% 4% 9% 25% Bouwnijverheid 7% 10% 7% 5% 14% 26% Handel en reparatie consumentenartikelen 6% 8% 6% 4% 11% 25% Logies en maaltijden 6% 8% 6% 4% 12% 25% Vervoer, opslag en communicatie 5% 11% 10% 7% 12% 18% Financiële instellingen 2% 2% 2% 2% 2% 13% Verhuur en zakelijke dienstverlening 6% 10% 5% 3% 6% 25% Overige dienstverlening 7% 8% 6% 5% 7% 29% Totaal 6% 9% 6% 4% 10% 25% Bron: Panteia/EIM MKB Beleidspanel,. en: 1 'Het aantal overheidsregels en -verplichtingen dat mijn bedrijf moet naleven, is in de afgelopen jaren merkbaar gedaald' 2 'De overheidsregels en -verplichtingen die mijn bedrijf moet naleven, zijn in de afgelopen jaren merkbaar eenvoudiger geworden' 3 'De tijd die mijn bedrijf besteedt om te voldoen aan de overheidsregels en -verplichtingen is in de afgelopen jaren merkbaar verminderd' 4 'De overheid heeft de afgelopen jaren zwaar ingezet op het verminderen van de administratieve lasten. Binnen mijn bedrijf zijn de effecten van dit beleid nu duidelijk merkbaar' 5 'De overheid heeft de afgelopen jaren geprobeerd om de last die bedrijven hebben van overheidstoezicht en inspecties te verminderen. Binnen mijn bedrijf zijn de effecten van dit beleid nu duidelijk merkbaar' 6 'De komende jaren wil de overheid de administratieve lasten van bedrijven verminderen. Ik verwacht dat hierdoor mijn administratieve lasten de komende jaren zullen dalen' 19
Administratieve lasten merkbaar gereduceerd?
M201020 Administratieve lasten merkbaar gereduceerd? Beleving van overheidsregels en verplichtingen in het MKB drs. J. Snoei drs. B. van der Linden Zoetermeer, december 2010 Administratieve lasten merkbaar
Nadere informatieAdministratieve (over)last
M200811 Administratieve (over)last Perceptie van MKB-ondernemers over verplichte administratieve handelingen J. Snoei Zoetermeer, november 2008 Administratieve lasten Het overgrote deel van de ondernemers
Nadere informatieUpdate Financieringsmonitor MKB September 2009
Update Financieringsmonitor MKB September Lia Smit Joris Meijaard Johan Snoei Pim van der Valk Zoetermeer, 10 september Financieringssituatie MKB blijft zorgelijk De vierde meting van de MKB-Financieringsmonitor
Nadere informatieOudedagsvoorziening in het MKB
A201309 Oudedagsvoorziening in het MKB Vormen van pensioenopbouw en de verwachtingen van MKB-ondernemers in beeld gebracht drs. K. L. Bangma drs. J. Snoei Zoetermeer, februari 2013 Oudedagsvoorziening
Nadere informatieDe (over)last van Administratieve Lasten
M200504 De (over)last van Administratieve Lasten Waar ergeren MKB-ondernemers zich het meest aan? drs. J.P. Vendrig Zoetermeer, augustus 2005 De (over)last van Administratieve Lasten Het onderwerp Administratieve
Nadere informatieVergrijzing MKB-ondernemers zet bedrijfsprestaties onder druk
M201210 Vergrijzing MKB-ondernemers zet bedrijfsprestaties onder druk Arjan Ruis Zoetermeer, september 2012 Vergrijzing MKB-ondernemers zet bedrijfsprestaties onder druk De leeftijd van de ondernemer blijkt
Nadere informatieM200510 MKB-ondernemers negatief over verantwoordelijkheden bij ziekte werknemers
M200510 MKB-ondernemers negatief over verantwoordelijkheden bij ziekte werknemers drs. F.M.J. Westhof Zoetermeer, december 2005 MKB-ondernemers negatief over verantwoordelijkheden bij ziekte werknemers
Nadere informatieM201107. Mix and Match. Het gebruik van digitale media in het MKB. drs. R van der Poel
M201107 Mix and Match Het gebruik van digitale media in het MKB drs. R van der Poel Zoetermeer, maart 2011 Mix and Match Ondernemers moeten goed voor ogen houden welke doelstellingen zij met digitale media
Nadere informatieDuurzame innovaties in het MKB
M201117 Duurzame innovaties in het MKB Coen Bertens Johan Snoei Zoetermeer, november 2011 Duurzame innovaties in het MKB Eerder onderzoek van EIM liet al zien dat MKB'ers duur ondernemen als een blijver
Nadere informatieM201109. MVO-ambities in het MKB
M201109 MVO-ambities in het MKB Coen Bertens Christi Veldhuis-Van Essen Johan Snoei Zoetermeer, juni 2011 2 Dit onderzoek is mogelijk gemaakt door het Onderzoeksprogramma Ondernemerschap en MKB van het
Nadere informatieMesobelevingsmonitor Regeldruk
M2114 Mesobelevingsmonitor Regeldruk Resultaten van een pilot over drie wetgevingsdomeinen drs. P.A. van der Hauw Zoetermeer, 29 december 21 Mesobelevingsmonitor Regeldruk Samenvatting EIM heeft de Mesobelevingsmonitor
Nadere informatieKnelpunten van het MKB in de steden
M000 Knelpunten van het MKB in de steden K.P. van den Berg MSc drs. W.V.M. van Rijt-Veltman Zoetermeer, januari 00 Knelpunten van het MKB in de steden Van alle mogelijke bedrijfsknelpunten vormen de administratieve
Nadere informatieMeting economisch klimaat, november 2013
Meting economisch klimaat, november 2013 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers,
Nadere informatieResultaten Conjunctuurenquete 1e helft 2014
Resultaten Conjunctuurenquete 1e helft 214 Willemstad, Maart 214 Inleiding In juni 214 zijn in het kader van de conjunctuurenquête (CE) de bedrijven benaderd met vragenlijsten op Curaçao. Doel van deze
Nadere informatieHuidig economisch klimaat
Huidig economisch klimaat 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers, 49). Het aandeel
Nadere informatieOpen innovatie in MKB vooral door samenwerking bedrijven
M201217 Open innovatie in MKB vooral door samenwerking bedrijven drs. B. van der Linden drs. P. Gibcus Zoetermeer, 30 oktober 2012 Open innovatie in MKB vooral door samenwerking bedrijven Open innovatie
Nadere informatieResultaten conjunctuurenquête 1 e halfjaar 2015
Resultaten conjunctuurenquête 1 e halfjaar 2015 Inleiding Chris M. Jager In mei en juni 2015 zijn in het kader van de conjunctuurenquête (CE) een groot aantal bedrijven benaderd met vragenlijsten. Doel
Nadere informatieBehoefte aan financiering in het MKB
M200909 Behoefte aan financiering in het MKB Ontwikkelingen van december 2008 tot april 2009 Lia Smit Joris Meijaard Zoetermeer, 20 mei 2009 MKB iets minder pessimistisch over financiering Het algemene
Nadere informatieM200704. Markt- en klantgerichtheid in het MKB. drs. S.C. Oudmaijer
M200704 Markt- en klantgerichtheid in het MKB drs. S.C. Oudmaijer Zoetermeer, februari 2007 Markt- en klantgerichtheid in het MKB In de rapportage beschrijft EIM drie indicatoren om de klant- en marktgerichtheid
Nadere informatieM200513 Tijdsbesteding ondernemend Nederland
M200513 Tijdsbesteding ondernemend Nederland R. Hoevenagel Zoetermeer, december 2005 Tijdsbesteding ondernemend Nederland Ondernemers in Nederland maken lange werkweken. Uit onderzoek van EIM komt naar
Nadere informatieRegelgeving Horeca Maastricht 2005
Regelgeving Horeca Maastricht 2005 Rapportage: Gemeente Maastricht Servicecentrum Onderzoek en Informatie Auteur: Sabine Bosch Met medewerking van: Marcel Theunissen Duboisdomein 30 Postbus 1992 6201 BZ
Nadere informatieM200608. Vooral anders. De kwaliteit van het personeel van de toekomst. Frans Pleijster
M200608 Vooral anders De kwaliteit van het personeel van de toekomst Frans Pleijster Zoetermeer, september 2006 De Werknemer van de toekomst Van alle ondernemingen in het midden- en kleinbedrijf verwacht
Nadere informatie1 Handhaving in Westerpark
1 Handhaving in Westerpark Het vierde onderzoek onder het panel van stadsdeel Westerpark gaat over handhaving. Het stadsdeel wil weten of de bewoners van Westerpark tevreden zijn over bepaalde vormen van
Nadere informatieMonitor naleving rookvrije werkplek 2006
Monitor naleving rookvrije werkplek 2006 METINGEN 2004 EN 2006 B. Bieleman A. Kruize COLOFON St. INTRAVAL Postadres: Postbus 1781 9701 BT Groningen E-mail info@intraval.nl Kantoor Groningen: Kantoor Rotterdam:
Nadere informatieFinanciering in het MKB
M201004 Financiering in het MKB Onderzoek naar de financieringsbehoefte per provincie Johan Snoei Abdelfatah Ichou Zoetermeer, maart 2010 Financiering in het MKB Financieringsbehoefte in het MKB verschilt
Nadere informatieM201205. De rekening betalen. Betalen zakelijke afnemers en overheden hun MKBleveranciers. Ro Braaksma Lia Smit
M201205 De rekening betalen Betalen zakelijke afnemers en overheden hun MKBleveranciers op tijd? Ro Braaksma Lia Smit Zoetermeer, 7 mei 2012 De rekening betalen In deze samenvatting vindt u bulletsgewijs
Nadere informatieFinancieringsmonitor MKB
M201006 Financieringsmonitor MKB December 2008 en december 2009 vergeleken Lia Smit Pim van der Valk Zoetermeer, januari 2010 Financieringsmonitor MKB 1 Samenvatting MKB-bedrijven in 2009 meer op zoek
Nadere informatieInkoopgedrag van het MKB in geliberaliseerde markten
M200602 Inkoopgedrag van het MKB in geliberaliseerde markten Betere kwaliteiten en lagere prijzen in geliberaliseerde markten? drs. P.Th. van der Zeijden Zoetermeer, mei 2006 Inkoopgedrag van het MKB
Nadere informatieErgernissen van ondernemers in het MKB Minirapportage
Ergernissen van ondernemers in het MKB Minirapportage drs. C.M. Wiggers Zoetermeer, augustus 2003 Nummer: M200304 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij EIM. Het gebruik van cijfers en/of teksten
Nadere informatieDNA-ps december Resultaten november Uitleg KvK Ondernemerspanel
DNA-ps december 2012 - Resultaten november 2012 - Uitleg KvK Ondernemerspanel Hoe groot is uw onderneming? Ik ben zelfstandige, zonder personeel Micro-onderneming (1-9 werknemers) 28,1 64,8 - Twee derde
Nadere informatieMKB in grote steden: aanhaken bij het landelijke beeld
M200903 MKB in grote steden: aanhaken bij het landelijke beeld drs. M. van Leeuwen Zoetermeer, februari 2009 Grootstedelijk MKB Uit eerder onderzoek van EIM 1 blijkt dat het vertrouwen van het MKB in de
Nadere informatieDe grootste knelpunten van MKB- en technologiebedrijven
M200805 De grootste knelpunten van MKB- en technologiebedrijven drs. N.G.L. Timmermans Zoetermeer, juli 2008 Administratieve lasten grootste knelpunt van MKB-bedrijven Veel overheidsbeleid ter stimulering
Nadere informatieMKB investeert in kennis, juist nu!
M201016 MKB investeert in kennis, juist nu! drs. B. van der Linden drs. P. Gibcus Zoetermeer, september 2010 MKB investeert in kennis, juist nu! MKB-ondernemers blijven investeren in bedrijfsopleidingen,
Nadere informatieM200412 Opleidingsniveau in MKB stijgt
M200412 Opleidingsniveau in MKB stijgt A.M.J. te Peele Zoetermeer, 24 december 2004 Meer hoger opgeleiden in het MKB Het aandeel hoger opgeleiden in het MKB is de laatste jaren gestegen. Met name in de
Nadere informatieMaatschappelijke waardering van Nederlandse Landbouw en Visserij
Nederlandse Landbouw en Visserij Inhoud 1 Inleiding 03 2 Samenvatting en conclusies landbouw en visserij 3 Maatschappelijke waardering landbouw 09 4 Associaties agrarische sector 13 5 Waardering en bekendheid
Nadere informatieM Waar blijft die wortel? om maatschappelijk verantwoord ondernemen in het MKB los te trekken? dr. R. Hoevenagel
M200706 Waar blijft die wortel? om maatschappelijk verantwoord ondernemen in het MKB los te trekken? dr. R. Hoevenagel Zoetermeer, mei 2007 Waar is die wortel? De nieuwe staatssecretaris van Economische
Nadere informatieBedrijvigheid & werkgelegenheid in Zuidoost-Brabant. Tabellenboek Vestigingsregister 2014
Bedrijvigheid & werkgelegenheid in Zuidoost-Brabant Tabellenboek Vestigingsregister 2014 1 Bedrijvigheid en Werkgelegenheid in Zuidoost-Brabant Tabellen- en trendboek Vestigingenregister 2014 juni 2015
Nadere informatieResultaten Conjunctuurenquete 2014
Willemstad, april 15 Inhoud Inleiding... 2 Methodologie... 2 Resultaten conjunctuurenquête... 3 Investeringsbelemmeringen en bevorderingen...3 Concurrentiepositie...5 Vertrouwen in de economie...5 Vertrouwen
Nadere informatieTevredenheidsonderzoek schooljaar 2011/2012: een inspectiebreed beeld
Tevredenheidsonderzoek schooljaar 2011/2012: een inspectiebreed beeld 1. Inleiding De Inspectie van het Onderwijs voert al lange tijd tevredenheidsonderzoeken uit onder besturen en scholen in de sectoren
Nadere informatieMKB-ondernemer geeft grenzen aan
M0040 MKB-ondernemer geeft grenzen aan Reactie van MKB-ondernemers op wetswijzigingen in sociale zekerheid Florieke Westhof Peter Brouwer Zoetermeer, 0 april 004 MKB-ondernemer geeft grenzen aan Ondernemers
Nadere informatieMKB-ondernemer ziet zichzelf vooral als manager
M201120 MKB-ondernemer ziet zichzelf vooral als manager drs. B van der Linden Zoetermeer, december 2011 MKB-ondernemer ziet zichzelf vooral als manager Ondernemers zijn te verdelen in managers, marktzoekers,
Nadere informatieDerde kwartaal 2012. Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Gelderland
Derde kwartaal 212 Conjunctuurenquête Nederland Conjunctuurenquête Nederland I rapport derde kwartaal 212 Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen
Nadere informatieM MKB heeft internationale handelsgeest
M201019 MKB heeft internationale handelsgeest Arjan Ruis Petra Gibcus Zoetermeer, november 2010 MKB heeft internationale handelsgeest Ruim één op de drie MKB-bedrijven is op enige wijze actief op de internationale
Nadere informatieInteractief bestuur. Omnibus 2015
Interactief bestuur Omnibus 2015 O&S April 2016 Samenvatting In september/oktober 2015 is door de afdeling Onderzoek & Statistiek van de gemeente s- Hertogenbosch een omnibusonderzoek gehouden. In dit
Nadere informatieMKB ziet wel brood in ondernemerschapsonderwijs
M201114 MKB ziet wel brood in ondernemerschapsonderwijs MKB-ondernemers over ondernemen in het reguliere onderwijs drs. B. van der Linden drs. P. Gibcus Zoetermeer, november 2011 MKB ziet wel brood in
Nadere informatieDe gegevens die worden gebruikt door de benchmark worden door de gemeente zelf aangeleverd. De burgerpeiling levert een deel van deze gegevens aan.
Burgerpeiling 2013 Eind 2013 is onder 2000 inwoners van de gemeente Noordoostpolder een enquete verspreid ten behoeve van de benchmark waarstaatjegemeente.nl. De enquete vormt een onderdeel van de benchmark.
Nadere informatieMinisterie van Economische Zaken. Maatwerkaanpak Regeldruk Chemie. - Acties
Ministerie van Economische Zaken Maatwerkaanpak Regeldruk Chemie - Acties Inleiding Het kabinet heeft in 2013 1 aangegeven dat de regeldruk fors verminderd moet worden. Ondanks eerdere inspanningen op
Nadere informatieMKB-ondernemers met oog voor de toekomst
M200803 MKB-ondernemers met oog voor de toekomst Bedrijfsstrategieën in het MKB drs. M. Mooibroek Zoetermeer, juli 2008 MKB-ondernemers met oog voor de toekomst Ongeveer de helft van de MKB-ondernemers
Nadere informatieKvK-barometer provincie Utrecht
KvK-barometer De economie in de blijft zwaar onder druk staan. Dit blijkt vooral uit het aantal bedrijven dat een verslechtering ziet van het economisch klimaat. Daarnaast verwachten meer ondernemers een
Nadere informatieInteractief bestuur. Omnibus 2017
Interactief bestuur Omnibus 2017 Afdeling Onderzoek & Statistiek Januari 2018 Samenvatting In het najaar van 2017 is door de afdeling Onderzoek & Statistiek van de gemeente s-hertogenbosch weer het tweejaarlijks
Nadere informatieMonitoring gebruikerstevredenheid invoering 130 km/h
TNS Nipo Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam t 020 5225 444 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Rapport Monitoring gebruikerstevredenheid invoering 130 km/h Rick Heldoorn & Matthijs de Gier H1630
Nadere informatieVerzekerden bezuinigen op hun zorgverzekering, het aantal overstappers neemt nog steeds toe. Margreet Reitsma-van Rooijen en Anne Brabers
Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Margreet Reitsma-van Rooijen en Anne Brabers. Verzekerden bezuinigen op hun zorgverzekering, het aantal overstappers neemt
Nadere informatieWerkgelegenheidsonderzoek 2011
Werkgelegenheidsonderzoek 2011 Werkgelegenheidsonderzoek 2011 Provincie Groningen Werkgelegenheidsonderzoek 2011 Werkgelegenheidsonderzoek 2011 Provincie Groningen Provincie Groningen Drs. Eelco Westerhof
Nadere informatieResultaten Conjuntuurenquête jaar 2015
Resultaten Conjuntuurenquête jaar 2015 Willemstad, Mei 2016 Inhoudsopgave Inleiding... 2 Methodologie... 3 Resultaten conjunctuurenquête... 3 Concluderende opmerkingen... 17 1 CBS Curaçao mei 2016 Inleiding
Nadere informatieCentraal Kantoor Afdeling Monitoring en Beleidsinformatie LEGIONELLA. dr. P. J. M. Martens
Arbeidsinspectie Centraal Kantoor Afdeling Monitoring en Beleidsinformatie LEGIONELLA Februari 2001 drs. Ö. Erdem dr. P. J. M. Martens INHOUDSOPGAVE BLZ. SAMENVATTING 1 INLEIDING 1 2 DOEL VAN HET ONDERZOEK
Nadere informatieeen onderzoek naar arbeidssatisfactie in Nederland
een onderzoek naar arbeidssatisfactie in Nederland 1 februari 2009 Ausems en Kerkvliet, arbeidsmedisch adviseurs Hof van Twente www.aenk.nl Onderzoeksrapport JobMeter 2009 Inleiding Ausems en Kerkvliet,
Nadere informatieStrategisch Thema. -Duurzame stad-
Strategisch Thema -Duurzame stad- Modules Samenvatting 1 Houding Nijmegenaren 2 Energieopwekking en -verbruik 3 Omgaan met grondstoffen 5 Duurzame mobiliteit 6 Milieukwaliteit en leefomgeving 7 Datum:
Nadere informatieUitkomsten BPV Monitor 2017
Uitkomsten BPV Monitor 2017 Landelijke rapportage Publicatie maart 2018 SBB, Zoetermeer Inleiding Iedere mbo-student volgt een deel van de beroepsopleiding in één van de 250.000 erkende leerbedrijven.
Nadere informatieWerkbelevingsonderzoek 2013
Werkbelevingsonderzoek 2013 voorbeeldrapport Den Haag, 17 september 2014 Ipso Facto beleidsonderzoek Raamweg 21, Postbus 82042, 2508EA Den Haag. Telefoon 070-3260456. Reg.K.v.K. Den Haag: 546.221.31. BTW-nummer:
Nadere informatieAdministratievelastenmeting. Provincie Gelderland 2010-2014. Michel Bloemheuvel, Rob Blank en Stefan Prij 20 mei 2015
Administratievelastenmeting Provincie Gelderland 2010-2014 Michel Bloemheuvel, Rob Blank en Stefan Prij 20 mei 2015 Inhoudsopgave Achtergrond Werkwijze en productselectie Administratievelastenontwikkeling
Nadere informatieFinancieringsmonitor MKB. Tussenmeting financieringsklimaat April 2010
Financieringsmonitor MKB Tussenmeting financieringsklimaat April 2010 Lia Smit Johan Snoei Zoetermeer, mei 2010 Samenvatting Afnemende financieringsbehoefte in alle branches, maar groei in behoefte aan
Nadere informatieM Na regen komt? De MKB-ondernemer als weerman van het economische klimaat. A. Ruis
M200814 Na regen komt? De MKB-ondernemer als weerman van het economische klimaat A. Ruis Zoetermeer, december 2008 Prognoses vanuit het MKB Ondernemers in het MKB zijn over het algemeen goed in staat
Nadere informatieCoffeeshop in de buurt Ervaringen van direct omwonenden
Coffeeshop in de buurt Ervaringen van direct omwonenden De gemeente Dordrecht zet zich in om overlast in het algemeen, en van coffeeshops in het bijzonder, te verminderen. Dordrecht telt in totaal acht
Nadere informatieMeting september 2014
Meting september 2014 Het Nederlandse Donateurspanel van WWAV wordt mede mogelijk gemaakt door het CBF en is uitgevoerd door onderzoeksbureau Kien Onderzoek. VERTROUWEN IN GOEDE DOELEN STIJGT OOK IN 3E
Nadere informatieOnderzoek naar de tevredenheid van middelgrote ondernemingen naar het gevoerde kabinetsbeleid. 14 september 2015
Onderzoek naar de tevredenheid van middelgrote ondernemingen naar het gevoerde kabinetsbeleid 14 september 2015 Samenvatting - Middenbedrijf waardeert gevoerde kabinetsbeleid als voldoende tot goed Nederlandse
Nadere informatieOnderzoek Passend Onderwijs
Rapportage Onderzoek passend onderwijs In samenwerking met: Algemeen Dagblad Contactpersoon: Ellen van Gaalen Utrecht, augustus 2015 DUO Onderwijsonderzoek drs. Liesbeth van der Woud drs. Tanya Beliaeva
Nadere informatieInleiding. In deze rapportage staan de belangrijkste uitkomsten uit de landelijke BPV Monitor 2018.
Uitkomsten BPV Monitor 2018 LANDELIJKE RAPPORTAGE Inleiding Iedere mbo- volgt een deel van de beroepsopleiding in één van de 250.000 erkende leerbedrijven. Dit leren in de praktijk via stages en leerbanen
Nadere informatieStadsmonitor. -thema Openbare Ruimte-
Stadsmonitor -thema Openbare Ruimte- Modules Samenvatting 1 Beeldkwaliteit stad 2 Beeld van openbare ruimte in buurt 4 Onderhoud openbare ruimte 10 Bronnen 19 Datum: februari 2016 Gemeente Nijmegen Onderzoek
Nadere informatieRapportage beoordelen en incidenteel belonen 2012
Rapportage beoordelen en incidenteel belonen 2012 Oktober 2013 Samenvatting Provinciebreed wordt er in 2012 met 91% van de medewerkers een planningsgesprek gevoerd, met 81% een voortgangsgesprek en met
Nadere informatierapportage Producentenvertrouwen kwartaal 1. Deze resultaten zijn tevens gepubliceerd in de tussenrapportage economische barometer (5 juni 2002)
Rapportage producentenvertrouwen oktober/november 2002 Inleiding In de eerste Economische Barometer van Breda heeft de Hogeschool Brabant voor de eerste keer de resultaten gepresenteerd van haar onderzoek
Nadere informatieEnquête regeldruk in het Amsterdamse Onderwijs. D66 Amsterdam Januari 2014
Enquête regeldruk in het Amsterdamse Onderwijs D66 Amsterdam Januari 2014 Introductie Afgelopen jaren krijgen wij steeds vaker te horen dat professionals uit het onderwijs werkdruk ervoeren door regels
Nadere informatieConjunctuurenquête Nederland. Vierde kwartaal 2015
Conjunctuurenquête Nederland Vierde kwartaal 15 Ondernemers positiever over werkgelegenheid 16 Voorwoord Dit rapport geeft de belangrijkste uitkomsten van de Conjunctuurenquête Nederland van het vierde
Nadere informatieUitkomsten BPV Monitor 2016
Uitkomsten BPV Monitor 2016 Landelijke rapportage over de kwaliteit van stages en leerbanen in het mbo Publicatie 7 februari 2017 SBB, Zoetermeer 1 Inleiding Iedere mbo-student volgt een deel van de beroepsopleiding
Nadere informatieDraagvlakmonitor huisvesting vluchtelingen. Rapportage derde meting juni 2016
Draagvlakmonitor huisvesting vluchtelingen Rapportage derde meting juni 2016 Introductie Waarom dit onderzoek? Zijn Nederlanders de afgelopen maanden anders gaan denken over de opvang van vluchtelingen
Nadere informatieOverlast park Lepelenburg
Overlast park Lepelenburg 1-meting oktober 2014 www.onderzoek.utrecht.nl Colofon Uitgave Afdeling Onderzoek Gemeente Utrecht Postbus 16200 3500 CE Utrecht 030 286 1350 onderzoek@utrecht.nl in opdracht
Nadere informatieMinisterie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid WERKTIJDVERKORTING 2017 Een onderzoek naar het beroep door ondernemingen in 2017 op art. 8 van het Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen 1945 maart 2018
Nadere informatieM200413 Beperkte groei werkgelegenheid in het MKB
M200413 Beperkte groei werkgelegenheid in het MKB A.M.J. te Peele Zoetermeer, 24 december 2004 Beperkte groei werkgelegenheid MKB in 1999-2002 De werkgelegenheid in het MKB is in 2002 met 3% toegenomen
Nadere informatieMaatschappelijke waardering van Nederlandse landbouw en visserij
Nederlandse landbouw en visserij Inhoud 1 Inleiding 03 2 Samenvatting en conclusies landbouw en visserij 3 Maatschappelijke waardering landbouw 09 4 Associaties agrarische sector 13 5 Waardering en bekendheid
Nadere informatieTotaalresultaten KTO Inspecties
Totaalresultaten KTO Inspecties Juni 2011 Inhoud 1 _ Inleiding 3 2 _ Resultaten 4 3 _ Resultaten nvwa 2010 24 1 Inleiding In 2009/ 2010 hebben 11 inspectiediensten een tevredenheidsonderzoek onder geïnspecteerden
Nadere informatieLandelijk toezicht op kinderopvang in 2008
Landelijk toezicht op kinderopvang in 2008 Landelijk toezicht op kinderopvang in 2008 In Nederland gelden hoge eisen voor kinderopvang. We willen dat kinderen gezond en veilig kunnen leren, spelen, slapen
Nadere informatieMinisterie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid WERKTIJDVERKORTING 2015 Een onderzoek naar het beroep door ondernemingen in 2015 op art. 8 van het Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen 1945 mei 2017
Nadere informatieWat zijn de drijfveren van de Nederlandse ondernemer? Een onderzoek naar de vooren nadelen van ondernemen
Wat zijn de drijfveren van de Nederlandse ondernemer? Een onderzoek naar de vooren nadelen van ondernemen Onderzoek van GfK november 2015 Inleiding Het aantal ondernemers blijft groeien. In 2015 heeft
Nadere informatieOnderzoek Trappers. rapportage. Opdrachtgever. Opdrachtnemer. Nationale Fiets Projecten Postbus 594 8440 AN Heerenveen
Onderzoek Trappers rapportage Opdrachtgever Nationale Fiets Projecten Postbus 594 8440 AN Heerenveen Opdrachtnemer DTV Consultants B.V. Ruben van den Hamsvoort en Alex van Ingen POM 8267 Breda, maart 2009
Nadere informatieNavigatie regeldruk. Beleidsinstrumentarium. Stand van zaken in cijfers. Beleidsthema s en - doelen. Versie oktober 2015
Navigatie regeldruk Stand van zaken in cijfers Beleidsthema s en - doelen Beleidsinstrumentarium 1 Versie oktober 2015 Navigatie stand van zaken in cijfers Ontwikkeling regeldruk Doing Business Index tijdreeks
Nadere informatieTopsectoren in beeld Ontwikkelingen van de innovativiteit van de topsectoren
Topsectoren in beeld Ontwikkelingen van de innovativiteit van de topsectoren 2012-2014 ISBN : 978-90-371-1135-4 Rapportnummer : A201430 Dit onderzoek is gefinancierd door het programmaonderzoek MKB en
Nadere informatieHet beeld van zorggebruikers over de Inspectie voor de Gezondheidszorg. De Inspectie voor de Gezondheidszorg
Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Anne Brabers, Margreet Reitsma en Roland Friele. Het beeld van zorggebruikers over de Inspectie voor de Gezondheidszorg.
Nadere informatieMaatschappelijke waardering van Nederlandse landbouw en visserij 2017
Nederlandse landbouw en visserij 2017 Inhoud 1 Inleiding 03 2 Samenvatting en conclusies landbouw en visserij 3 Maatschappelijke waardering landbouw 09 4 Associaties agrarische sector 14 5 Waardering en
Nadere informatieWerkgelegenheidsonderzoek 2010
2010 pr ov i nc i e g r oni ng e n Wer kgel egenhei dsonder zoek Eenanal ysevandeont wi kkel i ngen i ndewer kgel egenhei di nde pr ovi nci egr oni ngen Werkgelegenheidsonderzoek 2010 Werkgelegenheidsonderzoek
Nadere informatieHET EFFECT VAN WHEELIEPOP OP SMARTPHONEGEBRUIK TIJDENS HET FIETSEN
HET EFFECT VAN WHEELIEPOP OP SMARTPHONEGEBRUIK TIJDENS HET FIETSEN Een kwantitatief onderzoek onder jongeren in opdracht van het Interprovinciaal Overleg JEROEN HERMANS KJELL MASSEN AMSTERDAM, JULI 2017
Nadere informatieStandaard Eurobarometer 90. De publieke opinie in de Europese Unie
Opiniepeiling besteld en gecoördineerd door de Europese Commissie, Directoraat-generaal Communicatie. Dit rapport werd opgesteld voor de Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in. Dit document vertegenwoordigt
Nadere informatieVierde kwartaal 2013. Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Limburg
Vierde kwartaal 2013 Conjunctuurenquête Nederland Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid Toelichting De Conjunctuurenquête Nederland
Nadere informatieResultaten onderzoek toekomst van de jaarrekening
Resultaten onderzoek toekomst van de jaarrekening Er wordt veel geschreven over de jaarrekening. Zo zou het document achterhaald zijn, is er geen vraag naar, is het geschiedschrijving en levert het beperkte
Nadere informatieAan de minister van Economische Zaken De heer H.G.J. Kamp Postbus EK DEN HAAG. Geachte heer Kamp,
Aan de minister van Economische Zaken De heer H.G.J. Kamp Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG Datum 17-03-2014 Onderwerp Regeldruk door verandering van weten regelgeving Uw kenmerk Ons kenmerk JtH/RvZ/JT/TZ/2014/018
Nadere informatieCOEN in het kort. Inhoud rapport. Toelichting. Nederland. Herstel komt in zicht. Conjunctuurenquête Nederland I rapport vierde kwartaal 2014
Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid Toelichting De Conjunctuurenquête (COEN) ondervraagt elk kwartaal ondernemers over onderwerpen
Nadere informatieNieuwsbrief Zeeuwse arbeidsmarktmonitor Nummer 5: december 2015
Nieuwsbrief Zeeuwse arbeidsmarktmonitor Nummer : december 2 Zeeuwse ondernemers blijven gunstig gestemd Winstgevendheid bouwondernemers pas volgend jaar op peil Krapte aan personeel in sectoren ICT en
Nadere informatieOnderzoek & Statistiek Groningen is ondergebracht bij de dienst SOZAWE van de Gemeente Groningen
Bekend met de Euroborg in 2010 Onderzoek & Statistiek Groningen is ondergebracht bij de dienst SOZAWE van de Gemeente Groningen Bekend met de Euroborg in 2010 Erik van der Werff Onderzoek en Statistiek
Nadere informatieOnderzoek Toegevoegde waarde OHSAS 18001-certificatie Samenvatting en conclusies
Onderzoek Toegevoegde waarde OHSAS 18001-certificatie Samenvatting en conclusies 26 juni 2013 > Samenvatting 2 > Conclusies 5 1 Samenvatting en conclusies Deze samenvatting en conclusies komen uit het
Nadere informatieBewonerspanel Utrecht peiling januari 2011. wonerspanel. Sporters in het Bewoners. Stellingen over sport
Bewonerspanel Utrecht peiling januari 2011 Van 24 januari t/m 6 februari 2011 heeft Bestuursinformatie een peiling gehouden onder de leden van het Bewonerspanel Utrecht. De peiling ging over sportgedrag,
Nadere informatie5. CONCLUSIES. 5.1 Overlast
5. CONCLUSIES In dit afsluitende hoofdstuk worden de belangrijkste conclusies besproken. Achtereenvolgens komen de overlast, de criminaliteit en de veiligheidsbeleving aan bod. Aan de 56 buurtbewoners
Nadere informatieOnderzoek Declarant Datum: 17 oktober 2018
Onderzoek Declarant 2018 Datum: 17 oktober 2018 Samenvattende conclusies Algemeen Bijna de helft van de in Nederland gevestigde importerende en exporterende bedrijven voorziet vertragingen in goederenstromen
Nadere informatie